7 PUŁK UŁANÓW LUBELSKICH W WOJNIE 1920 ROKU

Transkrypt

1

2 Krzysztof Szczypiorski 7 PUŁK UŁANÓW LUBELSKICH W WOJNIE 1920 ROKU 7 Pułk Ułanów Lubelskich im. gen. Kazimierza Sosnowskiego w latach , stacjonował w Mińsku Mazowieckim. Należał on do 5 elitarnych pułków z 40 jednostek kawalerii Rzeczypospolitej, odznaczonych za wojnę Orderem Wojennym Virtuti Militari. Prócz tego zaszczytu, Ułani Lubelscy mieli jeszcz inny powód do dumy. W ich szeregach walczuł, a następnie przez 10 lat nimi dowodził, późniejszy generał brygady Zygmunt Piasecki, który jako jedyny kawalerzysta był odznaczony 3 krzyżami Orderu Virtuti Militari: V, IV i III klasy - srebrnym, złotym i kawalerskim. Wybuch wojny polsko - bolszewickiej w kwietniu 1920 roku spowodował, że 7 Pułk Ułanów Lubelskich, dozorujący linię kolejową Ryga - Dynenburg na odcinku Dynenburg - Jakobstat i udzielający pomocy Łotyszom w walce z bolszewikami oraz zabezpieczający północne skrzydło Wojska Polskiego, został przydzielony do 1 Brygady Jazdy płk. Beliny Prażmowskiego. W ej składzie walczy nad Dzisną i Dźwiną ponosząc znaczne straty. 28 czerwca zostaje przewieziony wraz z brygadą transportem kolejowym na front Wołyński. Walczy w rejonie Zdołbunowa i Równego z częścią sił Armii Konnej Budinnego. Następnie pod silnym naciskiem nieprzyjaciela wycofuje się na linnię rzek Zbucz i Styr. 7 lipca nastąpiła zmiana na stanowisku dowódcy pułku, mjr Janusz Głuchowski odszedł na dowódcę 1 Brygady Jazdy, pułk objął rtm Zygmunt Piasecki. W sierpniu pułk przemieszcza się w rejon Rejowca, aby dołączyć do zreorganizowanej 4 Brygady Jazdy ppłk. Nieniewskiego. W jej składzie bierze udział w następnych walkach. 16 sierpnia brygada nawiązała kontakt z nieprzyjacielem pod wioską Cyców. Była to brygada piechoty Dotala z grupy Mozyrskiej, która zmierzała w kierunku Lublina, celem jego zajęcia. Ppłk. Nieniewski powziął następującą decyzję: "uderzyć głównymi siłami /3p. uł. i dwoma batalionami piechoty/, wspartymi artylerią, od południa, wzdłuż szosy Trawniki - Cyców, skierować 7 p.uł. do pomocniczej akcji oskrzydlającej wzdłuż rzeki Świnka z kierunku Bekiesza". Jednak rozwój wypadków wykazał, że natarcie 7 p.uł. przewidywane jako pomocnicze, stało się natarciem głównym i decydującym o zwycięstwie brygady, której siły przeznaczone do głównego uderzenia, nie mogły go wykonać, gdyż zostały uprzedzone natarciem sowieckim, co zmusiło je do ciężkiej walki obronnej. Szarża 1 szwadronu 7 p.uł. przesądziła o wyniku walki i rozbiciu przeciwnika. Pułk zdobył 5 ckm, około 100 jeńców i wozy taborowe, przy stratach własnych: 9 zabitych i 19 rannych. Bój pod Cycowem jako klasyczna bitwa kawalerii, zakończona zwycięstwem nad silniejszym przeciwnikiem, zajął czołowe miejsce w dziejach wojennych pułku. ZESZYT

3 JAZDA W nio R. Jazda w 1920 r. MAL. ST. HAYKOWSKI Mai. St. Haykowski. W swej historii wojennej tamtych lat 7 pułk uł. stoczył wiele bitew i odniósł dużo zwycięstw uwieńczonych znacznie większymi zdobyczami niż pod Cycowem. Jednak bój ten dominuje nad innymi tym, że był przełomowym, że został stoczony w momencie wielkiego zrywu narodowego i żołnierskiego, celem rozbicia wroga grożącego utratą tak niedawno zdobytej Niepodległości. 17 sierpnia rozpoczął się pościg za wycofującym się nieprzyjacielem. Pod Sosnowicami dochodzi do walki z "Cudzoziemskim dewizjonem sowieckim", złożonym z batalionu piechoty i dywizjonu jazdy węgierskiej, zakończonej zwycięstwem i zajęciem tego miasta. 19 sierpnia brygada przeprawia się przez Bug, aby 20 sierpnia osiągnąć Wysokie Litewskie. O godz brygada dochodzi do Czeremchy, 7 p.uł. idąc w straży przedniej, koło miejscowości Kleszczew wraz z 16 p.uł. niszczy nieprzyjacielską grupę artylerii ciężkiej. Wzięto 37 dział i około 1800 jeńców oraz przeszło 1400 koni. Od 27 sierpnia dowodzenie pułkiem przejął mjr Jan Lewandowski, mjr Zygmunt Piasecki odszedł na dowódzcę Brygady Jazdy, która weszła w skład nowoutworzonej Grupy Operacyjnej Kawalerii pod dowództwm ppłk. Nieniawskiego. 31 sierpnia 7 p.uł. wkracza jako straż przednia do Suwałk. Kadrze oficerskiej 7 p.uł. zdawało się, że zatrzymają się tu na dłuższy wypoczynek, tak bardzo potrzebny dla reorganizacji szwadronów. Stało się jednak inaczej. 2 września oddziały litewskie uderzyły na miasto. Dowódca brygady mjr Piasecki wysyła 7 pułk do walki z nimi. Akcja kończy się sukcesem. W pościgu za uciekającym wrogiem zdobyto 40 jeńców, 3 ckm, konie, wozy i kuchnie polowe. Następne trzy dni to walki z Litwinami, które stanowia chlubną kartę w historii, zostaje wykonany brawurowy zagon na tyły nieprzyjaciela sprawnie i energicznie biorąc pod uwagę trudności terenowe, przestrzeń i zmęczenie ułanów biorących od 15 maja bez przerwy udział w walkach. 00 ' 6 września o godz. 10 na rynku augustowskim dowodca grupy ppłk. Nieniawski odznaczył pierwszych żołnierzy pułku krzyżem "Virtitii Militari". W dniach od 7 do 17 września pułk pozostawia ZESZYT 6

4 w rejonie Suwałk na dawnych kwaterach. 19 września wraz z 2 Armią Wojska Polskiego w tzw. "grupie skrzydłowej" ruszył do dalszej walki, aby przerwać front litewski i wejść na głębokie tyły wojsk sowieckich broniących linni Niemna. 22 września maszerując na czele kolumny brygady z 3-cim szwadronem w straży przedniej, odrzuca oddziały litewskie znad rzeki Marychy. Następnie tej samej nocy zdobywa około 300 jeńców, 4 działa, karabiny maszynowe, kilkanaście wozów z końmi, broń ręczną i amunicję. Wypad na Lidę w dniu 28 września kończy się sukcesem pod wsią Bryndzioła, gdzie szarżując wspólnie z 16 p.uł. na kolumnę bolszewickiej piechoty, odnoszą zwycięstwo. Wzięto około 500 jeńców, inną zdobycz (karabiny maszynowe i broń ręczną) zostawiono na pobojowisku. Będąc wciąż w straży przedniej pułk rozbija 3 października część 27 Dywizji Strzelców Armii Czerwonej pod Żołnierkowiczami. 8 października Grupa Operacyjna Kawalerii zostaje rozwiązana i przekształcona w 4 Brygadę Jazdy w składzie 3,7 i 16 pułku ułanów, mjr Zygmunt Piasecki z powrotem obejmuje dowództwo 7 pułku ułanów. Zagon na Raków i Widzyń to jedno z ostatnich działań pułku w kompanii 1920 roku. Szlak bojowy pułku w latach okupiło śmiercią w walkach dwunastu oficerów i 106 ułanów, 400 żołnierzy ranami. Do 12 lutego 1921 r. pułk pełnił służbę dozoru linii demokratycznej Dzisna - Druja..Następnie powraca transportem kolejowym do Kraśnika. 22 marca otrzymuje sztandar od mieszkańców Ziemii Lubelskiej, który wręcza dowódcy pułku gen. dyw. Kazimierz Sosnkowski - będący od 4 marca 1920 roku szefem pułku (na prośbę jego korpusu oficerskiego). W dniu 23 marca sztandar zostaje udekorowany przez marszałka Józefa Piłsudskiego Orderem Wojennym "Virtiutti Militari" V klasy. Naczelny wódz odznaczył również 60 oficerów i ułanów tym najwyższym wojskowym odznaczeniem. W kwietniu pułk opuszcza Kraśnik, przenosząc się do Przasnysza, aby 21 czerwca wmaszerować do koszar w Mińsku Mazowieckim. ZESZYT

5 ZAŁĄCZNIK 1 Skład osobowy Społecznego Komitetu Obchodów 80. Rocznicy "Bitwy Warszawskiej" w Mińsku Mazowieckim 1. Zbigniew Grzesiak - Przewodniczący Komitetu - Burmistrz Miasta Mińska Mazowieckiego 2. Janusz Kuligowski - Wiceprzewodniczący Komitetu - Prezes Towarzystwa Przyjaciół Mińska Mazowieckiego 3. Andrzej Ryszawa - Sekretarz Komitetu - Urząd Miasta w Mińsku Mazowieckim Członkowie Komitetu: 4. Leszek Celej - radny, członek Zarządu Miasta 5. Maciej Cichocki - radny, Przewodniczący Komisji Spraw Społecznych Rady Miejskiej Mińska Mazowieckiego 6. Tomasz Ciechański - radny, Przewodniczący Komisji Oświaty i Wychowania 7. Czesław Czyżkowski - radny, członek Zarządu Miasta w Mińsku Mazowieckim 8. Mariusz Dzienio - Zastępca Prezesa Towarzystwa Przyjaciół Mińska Mazowieckiego 9. Leon Jurek - Przewodniczący Rady Miejskiej Mińska Mazowieckiego 10. Tadeusz Kaczmarczyk - radny, członek Zarządu Miasta w Mińsku Mazowieckim 11. Sławomir Kuligowski - radny, członek Zarządu Miasta w Mińsku Mazowieckim 12. Janusz Mieszkowski - 2 Brygada Obrony Terytorialnej 13. Czesław Mroczek - Starosta Powiatu Mińskiego 14. Stanisława Nojszewska - Dyrektor Miejskiego Domu Kultury w Mińsku Mazowieckim 15. Józef Orliński - Przewodniczący Światowego Zw. Żołnierzy AK Obwód "Mewa-Kamień" 16. Krzysztof Paluch - Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Mińska Mazowieckiego 17. Krzysztof Roguski - Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Mińska Mazowieckiego 18. Teresa Sektas-Chanke - Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Mińsku Mazowieckim 19. Krzysztof Szczypiorski - Kustosz Muzeum 7 Pułku Uł. Lubelskich, Prezes Tow. Pamięci 7 Pł. Uł. Lub. 20. Antoni Jan Tarczyński - Wójt Gminy Mińsk Mazowiecki 21. Franciszek Zwierzyński - radny, członek Zarządu Miasta Mińsk Mazowiecki ZESZYT 6

6 ZAŁĄCZNIK 2 W JUBILEUSZOWYM ROKU PAŃSKIM 2000 ZA PONTYFIKATU OJCA ŚWIĘTEGO JANA PAWŁA II - PIERWSZEGO POLAKA NA STOLICY PIOTROWEJ, ZA SPRAWOWANIA WŁADZY PRYMASOWSKIEJ PRZEZ KSIĘDZA KARDYNAŁA JÓZEFA GLEMPA, ZA RZĄDÓW DIECEZJĄ WARSZAWSKO - PRASKĄ KSIĘDZA BISKUPA KAZIMIERZA ROMANIUKA, A DEKANATEM I PARAFIĄ PW. NARODZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY W MIŃSKU MAZOWIECKIM KSIĘDZA PRAŁATA STANISŁAWA WOŁOSIEWICZA, ZA PREZYDENTURY ALEKSANDRA KWAŚNIEWSKIEGO I ZA RZĄDÓW PREMIERA JERZEGO BUZKA, WOJEWODY MAZOWIECKIEGO ANTONIEGO PIETKIEWICZA, W POWIECIE MIŃSKIM STAROSTY CZESŁAWA MROCZKA, A W MIŃSKU MAZOWIECKIM BURMISTRZA ZBIGNIEWA GRZESIAKA ORAZ PRZEWODNICZENIU RADZIE MIEJSKIEJ PRZEZ LEONA JURKA W 56. ROCZNICĘ WYZWOLENIA MIŃSKA MAZOWIECKIEGO PRZEZ ODDZIAŁY ARMII KRAJOWEJ OBWODU "MEWA" I PRZED DNIAMI 80. ROCZNICY BITWY WARSZAWSKIEJ, CHCĄC UHONOROWAĆ I UCZCIĆ PAMIĘĆ POLAKÓW, KTÓRZY PRZELEWALI KREW SWOJĄ W WAŻNYCH DLA NASZEGO KRAJU BITWACH, KTÓRZY WALCZYLI 0 WOLNOŚĆ I NIEPODLEGŁOŚĆ NASZEJ UKOCHANEJ OJCZYZNY. W WOLNEJ JUŻ OD 10 LAT RZECZYPOSPOLITEJ WDZIĘCZNI MIESZKAŃCY MIASTA MIŃSK MAZOWIECKI KŁADĄ AKT EREKCYJNY POD BUDOWĘ POMNIKA NIEPODLEGŁOŚCI, KTÓRY ZOSTANIE ODSŁONIĘTY I POŚWIĘCONY 17 SIERPNIA 2000 ROKU W 80. ROCZNICĘ WYZWOLENIA MIASTA. NA WIECZNĄ PAMIĄTKĘ TYCH, KTÓRZY 0 NIEPODLEGŁOŚĆ OJCZYZNY WALCZYLI. POŚWIĘCENIA AKTU DOKONAŁ KSIĄDZ PRAŁAT STANISŁAW WOŁOSIEWICZ PRZY UDZIALE DUCHOWIEŃSTWA, WŁADZ POWIATOWYCH, MIEJSKICH, GMINNYCH I MIESZKAŃCÓW MIŃSKA MAZOWIECKIEGO. SPOŁECZNY KOMITET BUDOWY POMNIKA: PRZEWODNICZĄCY ZWIERZYŃSKI FRANCISZEK ZASTĘPCA CELEJ LESZEK CZŁONKOWIE ORLIŃSKI JÓZEF POPOWSKI JERZY ROGUSKI KRZYSZTOF DZIAŁO SIĘ TO W MIŃSKU MAZOWIECKIM W NIEDZIELĘ 30 LIPCA 2000 ROKU PRZEWODNICZĄCY RADY MIEJSKIEJ BURMISTRZ MIASTA LEON JUREK ZBIGNIEW GRZESIAK ZESZYT 6 V* 2000

7 ZAŁĄCZNIK 3 WSTĄP DO WOJSKA BROŃ OJCZYZNA ZESZYT 6