OBRAZ PYŁKOWY NIEKTORYCH MIOnOW AUSTRIACKICH. Zofia Warakomska Zakład Botaniki Akademii Rolniczej w Lublinie

Transkrypt

1 PZCZELNICZE ZEZYTY: NAUKOE Rok XXXII 1988 OBRAZ PYŁKOY NIEKTORYCH MIOnO AUTRIACKICH Zofia arakomka Zakład Botaniki Akademii Rolniczej w Lublinie Mieczyław ojtacki Pańtwowe Technikum Pzczelarkie w Pzczelej oli TĘP literaturze naukowej z różnych krajów Europy potykamy publikacje oparte na analizach pyłkowych miodów. Na ich podtawie określano bazę pożytkową pzczół, opiywano odmianowość miodów, wyróżniano pyłek charakterytyczny dla miodów danego regionu geograficznego. Miody z terenów alpejkich opiywali dla łoch - Vo r w o h l (1972), dla Niemiec Z a n d e r (1937), a M a u r i z i o i G r a f l (1969) podały cechy charakterytyczne miodu z różaneczników, który wytępował w krainie alpejkiej zwajcarii, Autrii, południowych Niemiec i południowego Tyrolu. Pyłek Rhododendron określono w nim jako przewodni lub towarzyzący. Przy opiie pyłku roślin miododajnych Europy, M a u r i z i o i L o u v e a u x (1964) również z Alp, opiali zwarte zarośla różaneczników dotarczających dokonałych pożytków. zależności od podłoża, wapiennego alkalicznego bądź kwaśnego bazaltowego, w Alpach roną dwa gatunki różaneczników - Rhododendron ferrugineum L. i Rhododendron hirutum L. Ich ziarna pyłku ą prawie identyczne i dlatego w analizie pyłkowej określa ię je tylko do rodzaju (O l d f i e l d, 1959). Miodami Autrii bliżej zajmowała ię F o e l (1955, 1956). wej pracy (1968 b) przebadała ona wioenne miody z różnych miejcowości Autrii zamierzając wykryć w ich oadach namiatki pyłku, w potaci mleka w prozku z uzonymi drożdżami piwnymi, toowane na wionę przy podkarmianiu pzczół. Pyłek w tych miodach pochodził głównie z klonów, drzew owocowych i wierzb, z więkzymi domiezkami typu mnizka, typu maliny, krzyżowych i wiązówki. Inne jej prace (F o e I, 77

2 1973) nad roślinami pożytkowymi Autrii wykazały, że pyłek Drya octopeta la może różnicować miody z różanecznika, pochodzące z Alp Centralnych od miodów z Alp apiennych. D. octopetala, który jet kładnikiem flory arkto-alpejkiej, rośnie tam na podłożu wapiennym i na dolomitach, dotarczając pzczołom nektaru i pyłku. F o e l (1968 a) wykryła też, że rdet ziemnowodny (polygonum amphibium), licznie oblatywany przez pzczoły, może dotarczyć póżnoletnich pożytków z zerokich rozlewik rzecznych Autrii. Celem niniejzej pracy było określenie flory pożytkowej południowo-wchodniej Autrii na podtawie obrazu pyłkowego miodów tego regionu. wyniku analizy pyłkowej próbowano też wyróżnić pozczególne odmiany miodów. MATERIAŁ i METODA Obiektem analiz było 20 miodów zebranych przez uczniów Pańtwowego Technikum Pzczelarkiego w Pzczelej oli w czaie ich praktyk pzczelarkich na terenie tyrii w Autrii, w latach 1977 i półuczetniczył w tym organizacyjnie Zakład Pzczelarki w Lunz am ee. oj t a c k i (1978, 1984) i C h wał k o w k a (1978) opiali warunki hodowli i gopodarki paiecznej w tych okolicach. Pożytki rejonów uprawnych pochodzą na wionę głównie z drzew owocowych, mnizka, potem z rzepaku i motylkowych. terenach górkich duże znaczenie mają drzewa regla dolnego i górnego, dotarczające miodów nektarowych i padęiowych - głównie z jodeł. Doliny rzeczne z roślinnością łąkową zieleń miejka z lipami i bożodrzewem, również odgrywają ważną rolę w bazie pożytkowej. Jak podają wpomniani autorzy, wydajność miodu \V korzytnych warunkach ięga kg z pnia. Bardziej zczegółowo warunki pożytkowe Autrii i botaniczne pochodzenie miodów opiali Kry v c o v, K o t o v a (1983), którzy gościli tam w Federalnym Intytucie Pzczelarkim. Zwrócili oni uwagę na paiecznictwo wędrowne, wykorzytujące leśne maywy i łąki alpejkie. Próbki 6 miodów gniazdowych z 1977 roku i 14 nadtawieowych z 1978 roku pochodziły z małych miejcowości tyrii, doliny Muru i przygranicza Jugoławii. Na dotępnych nam mapach nie udało ię odnaleźć tainz, Pichling, Tauka, Gampelberg, Gutendorf, artegg, chefer, Mulgraben i Rotleiten w górkim paśmie Fenteralpe. Uczniowie pobierający próbki odnotowali jako roślinność pożytkową ady, łąki, lay, z kaztanem, a z wyżzych położeń górkich zarośla różanecznika, zwanego tam różą alpejką (Alpenroe). Barwę miodów oznaczono według łownika do barw M a e r z a i P a u l (1950). Natępnie poddano je wirowaniu, zgodnie z metodą utaloną przez Międzynarodową Komiję Botaniki Pzczelarkiej i FAO 78

3 (1970), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez M o a r a (1985). Udowodnił on ekperymentalnie, że policzenie 300 ziarn pyłku w oadzie miodowym jet wytarczająco reprezentatywne dla utalenia kładu procentowego komponentów. Interpretacji wyników dokonano według wkazań wpomnianej Komiji. yróżnione w obrazie pyłkowym takony roślinne podzielono na rośliny nektarodajne oraz pyłkodajne owadopylne i wiatropylne, pozbawione nektarników. kład florytyczny przedtawiono według form życiowych i rodzajów roślinności. Odrębnie potraktowano pyłek roślin, których gatunki mogą wytępować w różnych środowikach - łąkowych, leśnych, wśród chwatów i roślin ozdobnych, przykładem może być pyłek Compoitae typu erratula, który potykamy u różnych gatunków. Obliczono frekwencję pyłku w 20 zbadanych miodach, oddzielnie dla roślin nektarodajnych i beznektarnikowych. Uwzględniono przy obliczeniach i interpretacji zawyżone zaprózenie pyłkiem Catanea i Myooti. YNIKI zbadanym materiale wyróżniono 4 miody odmianowe - jeden z różanecznika i trzy z kaztana. Myooti i Catanea należą do roślin ilnie zaprózających nektar włanym pyłkiem, dlatego też udział ich pyłku w miodzie dopiero od 901)/0 wzwyż uzaadnia zaliczenie go do odmianowego (L o u v e a u x i inn., 1970). Pozotałych 17 miodów potraktowano jako wielokwiaty, mimo że w 7 z nich obecność pyłku Catanea wahała ię od ; w jednym z miodów zawartość pyłku Myooti oiągnęła 70 %, nie uzaadnia to jednak zaliczenia go do odmianowego miodu niezapominajkowego. Zgodnie ze wkazaniami przyjętej metody, dokonano ponownego obliczenia procentu pyłku w oadzie tego miodu, z pominięciem pyłku Myooti, który wykazuje zawyżone zaprózenie. Udział pyłku pozotałych roślin wkazał na wielokwiatowe pochodzenie wpomnianego miodu, głównie z wierzb, koniczyny czerwonej i jaworu z domiezką kaztana. przypadku wyokiego udziału pyłku Catanea, cechy organoleptyczne miodu wyra żnie wkazywały na obecność nektaru tego gatunku w miodach ilniej zaprózonych jego pyłkiem. powyżzym świetle można pozotałe miody zgrupować jako 8 wielokwiatów z dominacją Catanea, 7 z alix i 1 z Myooti. Cechy charakterytyczne miodów i ich obraz pyłkowy przedtawia tabela 1. O topniu wytępowania roślin pożytkowych w okolicy świadczyła czętotliwość ich pyłku w 20 próbkach miodów. tabeli 2 zetawiono takony w 5 umownych klaach frekwencji. śród nektarodajnych tylko Catanea i alix oiągnęły a Rhododetuiroti 95% frekwencji. Z wiatropylnych Gramineae miały i Plantago 800/0. Barwy miodów.róimiły ię wyraźnie; ten 'z różanecznika był jano- 79

4 Obraz pyłkowy 20 miodów ze tyr ii Pollen pectrum of the 20 honey from tyria Tabela 1 Nr prbbki, pochodzenie i barwa miodu No of ample, locality and colour of honey 1/1977, Murau, gniazdowy, lipiec ll-g/2 - janooliwkowy 2/1977, Low, gniazdowy, lipiec brak danych Pyłek: przewodni > 45% (dla Catanea i Myooti ~ 90%; towarzyzący 16-45%; pojedynczy 3-15%; poradyczny < 3%; z roślin bez nektarnika; N % pyłku z roślin nektarujących. pyłku z roślin bez nektarnika: kolejność takonów według malejącego procentu udziału. Pollen: dominant> 45% (for Catanea and MlJooti ~ 90%; accompaning 16-45%; acce., ory 3-15%; iolated < 3%; le-nectary plant ; N polle. in % from nectaring plant pollen in '/0 from le-nectary plant: taxon according to decending contribution (0J0). 3/1977,tyria, gniazdowy lipiec brak danych Rhododendron Trifolium Catenea repen alix, Rubu typ, Crucżjerce, Melampyrum, Anthricu typ, erratula typ, crophulariaceae Tilia, Trifolium pratene, nieznane Gramineae, Rumex, piraea, Pinu N 94% 6% - (Myooti 83%) alix, Myooti Trifolium pratene, Ac er peudoplatanu, Catanea, Achillea typ, Lychni flo-cuculi, Anthricu typ, Heracleum, Malu/Prunu typ, Taraxacum, nieznane erratula typ, Frangula, Knauthia, Pelargonium, Rhododendron, alvia, Trifolium repen Ranunculu, Belli, Zea, Gramineae, Quercu, Rumex, Abie, Carex, Carpinu, Plantago, Filicituie (pora) 94% 6% Trifolium repen, Rubu typ, Acer peudoplatanu, Jacea typ, Tilia, Frangula, Melilotu typ, Taraxacum, Trifolium pratene, Achillea, typ, Catanea Heracleum, Rhododendron, Lotu, alix, Majorana typ, nieznane Gramineae, Filipendula, Rumex Plantago, Zea, Belli N 98% '}!J/o 4/1977, tyria, gniazdowy, czerwiec/lipiec 6-J/12 brunatnowiśniowy ~o Catanea - Trifolium repen

5 T a b e l a l d.c. 5/1977, tyria, gniazdowy, czerwiec/lipiec brak danych 6/1977, tyr ia, gniazdowy, czerwiec/lipiec brak danych 7/1978, tainz i Pichling lipiec, nadtawkowy 14-F/12 - ciemnoceglato czekoladowy 8/1978, tainz i Pichling czerwiec, nadtawkowy 14-L/12 - ciemnobrązowy 9/1978, tai nz i Pichling lipiec, nadtawkowy "6 - Pzczelnicze zezyty naukowe Tilia, Anthricu typ, Rhododendron, Cruciferae, Heracleum, Melampyrum, Rubu typ, alix, Jacea typ Pumiaęo N 99Dfo 1% (Catanea Catanea 87D/D) Trifolium repen, Malu typ Rhododendron, Prunu typ, Rubu typ, 'I'riiolium prtitene, Taraxacum, Herac!eum, Achillea typ, Anthricu typ, Campanula, erratula typ, Jacea typ, Knauthia, Lychni flo-cuculi, Raphanu, alix, Tilia, nieznane Quercu, Rumex, Zea, Gramineae, Pinu, Abie, Bel/i, Carex, Corylu, Lupinu polyphy!lu, 97 D /D 3 D /I} Catanea, Malu typ alix, Taraxacum inapi, Anthricu typ, Canna, Frangula, Lotu, Rhododendron. Cruciierae, Knauthia, Polygonum (P) typ, Prunu typ, Raphanu, Ribe, Trifolium pratene, nieznane Quercu, Anemone, Rumex, Gramineae, Abie, Carpinu, ecale, Zea, Alnu, Carex, Juglan, Larix, Pinu, Ranunculu 88% UD/o Catanea Trifolium repen, Anthricu typ, Baica, Rubu typ, alix, Achil/ea typ, Heracleum, Jacea typ, Lotu, Robinia, Rhododendron, Taraxacum typ, Trifolium pratene, nieznane Gramineae, Pinu, Ranunculu, ecale, Zea N 99% 1% - (Catanea 89%) Catanea alix, Anthricu typ, Rubu typ, edum, Taraxacum, Trifolium repen, Rhododendron, Achillea typ, Jacea typ, Trifolium pratene, Tilia, nieznane Gramineae, Plantago, Rumex, Zea, Quercu, ecale 93% 7% - (Catanea 68 D /o) Catanea 81

6 13-1/12 - czekoladowy 10/1978, Gamplerberg czerwiec, nadtawkowy 15-L/ll - burobrązowy 11/1978, tainz i PichJing lipiec, nadtawkowy 13-L/IO - ciemnoczekoladowy 12/1978, tainz i Pichling lipiec, nadtawkowy 12-L/I0 - ceglatozarawy 13/1978, tainz i Pichling czerwiec, nadtawkowy 14_L/12 - ciemnobrązowy 82 T a b e l a l d.c. Triforium repen, Anthricu typ, ali», Rhododendron RaphanuI Rubu tł'pi Taraxacum, Myooti, Trifolium prateue, Chryanthemum, Ater typ, erratula typ, Galium, MelUotu typ, Polygonum bitorta, inapi, nieznane Oramineae, Rumex, Plantago, Quercu, Lupinu polyphyllu, Ranunculu 910f0 ffl/o - (Catanea 710f0) Catanea aiix, Trifolium repen Achillea typ, Anthricu typ, Rubu typ, Centaurea cyanu, Raphanu, Rhododendron, Acer peudoplatanu, Malu/Prunu typ, Myooti, Taraxacum typ, Trifolium pratene, Braica, erratula typ, Caryophyllaceae, Jacea typ, Chryanthemum Gramineae, Plantago, piraea, Rumex, Quercu, ambucu, Filipendula 80% 2rJ1/o - (Catanea 62%) Catanea alix, Acer peudoplatanu, Anthricu typ, Taraxacum typ, Rubu typ Malu typ, Myooti, Trifolium repen, Melilotu typ, Aeculu, Helianthu typ, Rhododendron, Caryophyllaceae, erratula typ, Raphanu, Trifolium pratene, nieznane Gramineae, Plantago, Ranunculu, Rumex, Anemone, Filipendula, Alnu, Pinu, ecaie, Zea 88% 1?!l/o Catanea Malu typ, aiix, 'I'araxacum, Acer peudoplatanu, Anthricu typ, Trifolium pratene, T. repen Medicago, Ater typ, Cruciferae, Vaeea typ, Prunu typ, Centaurea cyanu, erratula typ, Polygonum bitor ta, Robinia, Rubu typ, nieznane Gramineae, Filipendula, Quercu, Betula, Plantaao, Ranunculu, Zea, Belli, Fragaria, Roa 86% 14% Catanea --t-' Rhododendron, Anthricu typ, Myootta, alix, Trifolium repen, Acer peadoplatanae, Cra-

7 14/1978, tainz i Pichling lipiec, nadtawkowy ll-l/7 - ciemnoburztynowy T a b e l a l d.c. ciferae, Frangula, Rubu typ, Trifolium 1lrn.- tene erratula typ, Taraxacum, Malu typ, Caruophyllaceae, Chryanthemum, nieznane Gramineae, Plantago, Ranunculu, Rumex, Quercu, ecale, Carpinu N 72% 28% 15/1987, Gutendorf czerwiec, nadtawkowy 12-G/8 - dymlono-tabaczkowy-ł' N 16/1978, Mtihlgraben czerwiec, nadtawkowy 12-G/9 - ciemno tabaczkowy 17/1978, Tauka czerwiec, nadtawkowy 13-F/ll - zarawoczekoladowy N Catanea, aiix: Myooti, Taraxacum, Trifolium repen, T. nratene, Malu typ, Acer peudoplatanu, Rubu typ Medicago, Rhododendron, Anthricu typ, Achil!ea typ, CaryophyZZaceae, Jacea typ, Potentilla, Prunu typ, Raphanu, Ribe, ina pi, nieznane Quercu, Gramineae, Rumex, Belli, Carex, Carpinu, Ranunculu, Abie, Betula, Pinu, Plantago, ecale, Zea 87% 13% Malu typ, Prunu typ, aiix Catanea, Taraxacum, Rubu typ Achillea typ, Lathyru, Acer peudoplatanu, Centaurea cyanu, Trifolium repen, Anthricu typ, Trifollium pratenae, Vicia, Campanula, Rhododendron, Cucurbita, Euphorbia, Helianthu typ a, Knauthia, Lotu, Veronica chamaedry, nieznane Gramineae, Alnu, Quercu, Belli, Betula, Ranunculu, Pinu, Ttixu 94% 6% Malu typ, alix, Prunu typ Catanea, Raphanu, Taraxacum Rubu typ, Achillea typ, Robinia, Trifolium repen, Rhododendron, Acer peudoplatanu, Centaurea cyanu, Braica, Trifolium pratene, Anthricu typ, Crtitaetru, Frangula, Majorana typ, nieznane Gramineae, ecale, Quercu, Belli, Plantago, Ranunculaceae, Roa, Betula, Corylu, Rumex, Carex, Abie, Fagu 811/0 13% Malu typ, alix Prunu typ, Rubu typ, Catanea, Raphanu, Achillea typ, Centaurea cyanu, Acer peudoplatanu, Braica, Rhododendron 83

8 N 18/1978, chiefer czerwiec, nadtawkowy 12-H/8 -- zarawotabaczkowy 19/1987, artegg czerwiec, nadtawkowy 13, C/12 -- rudoczekoladowy w N' T a b e l a 1 d.c. Taraxacum, Anthricu typ, CaryophyHaceae, Chryanthemum, Trifolium repen, Jacea typ, Knauthia, Melilotu, nieznane Gramineae, Rumex, Quercu, ecale, Plantago, Abie, Pinu, Ranunculu 74% 26% Malu typ, ali x Catanea, Raphanu typ, Prunu typ, Trifolium repen, Rubu typ, Taraxacum, Achillea typ. Ac er peudoplatanu, Anthricu typ, Trifolium pratene, Centaurea cyanu, Knauthia, Cornu, Rhododendron, Jacea typ, Lotu, Ribe Robinia, Ater typ, ina pi, nieznane Gramineae, Plantago, Alnu, ecaie, Ranuncu lu, Betula, Fagu, Pinu, Rumex, Belli, Carpinu, Quercu, Roa 80% 20% /1987, Rotleiten czerwiec, nadtawkowy 12-F/ll -- ciemnoceglaty N N alix, Catanea, Malu typ Prunu typ, Achillea typ, Jacea typ, Rubu typ, Trifolium pratene, Raphanu Trifolium repen, Anthricu typ, Helianthu typ a, Caryophyllaceae, Robinia, Acer, Ac er peudoplatanu, Braica, Campanulaceae, RhodOdendron, Aeculu, Lotu, Taraxacum, nieznane Gramineae, Plantago, Quercu, Rumex, Pinu, ecale, piraea, Beili, Juglan 87% 13% alix, Achi!!ea typ, Raphanu Malu typ, Taraxacum, Prunu typ, Rubu typ. Catanea, Rhododendron, Fratunila Anthricu typ, Acer peudoplatanu, Centaurea cyanu, Cruciferae, Acer p., Caryophyllaceae, Triiotium. repen, Ater typ, Cornu, Jacea typ, Myooti, Rubiaceae, nieznane ecaie, Gramineae, Rumex, Ranunculu, Platitago, Ranunculaceae, Betula, Quercu, Abie, Pinu, Zea 83% 1Tl/o 84

9 Tabela 2 Frekwencja pyłku w 20 miodach ze tyrii Pollen frequency in 20 honey from tyria Rośliny nektarodajne Nectar plant Anthricu typ, Catanea, Rhododendron, Rubu typ, Taraxacum typ, Trifolium repen, alix Rośliny beznektarnikowe owadopylne i wiatropylne Le-nectary plant, inectpollinated and wind poliinated plant Gramineae Acer peudoplatanu, Achillea typ, Malu typ, Prunu typ, Trifolium pratene Plant ago, Quercu, Rumex Jacea typ, Raphanu Belli perenni, Pinu, Ranunculu, ecaie, Zea Caryophyllaceae, Centaurea cyanu, Crucijerae, Frangula, Heracleum typ, Knauthia, Lotu cornicu!atu, Myooti, erratula typ, Ti:ia Acer peudoplantanu, Achillea typ, Campanula, Campanulaceae, Canna, Cratae{1u, Cucurbita, Chryanthemum leucanthemum, Cornu, Euphorbia, Galium, Helianthu typ et i (3, Lath.uru, Lychni, Majorana typ, Medicago, Melampyrum, Melilotu, Pelargonium, Polygonum periearia typ, Potentilla, Ribe, Robinia, al via, crophulariaceae, edum, inapi, Thymu, Vicia Abie, Alnu, Betula, Carex, Carpinu Anemone, Corylu, Fagu, Filicinae (pora), F'ilipendula, Fra{1aria, Juglan, Larix, Lupinu, Ranunculaceae, Roa, ambucu, piraea, Taxu. oliwkowy, 'Określony w łowniku barw jako ll-g/2. tanie płynnym hył yropowato ciągnity, opalizujący, z lekkim aromatem. Po zetaleniu miał konytencję mazitą, drohnokrytaliczną, nieco zortką, z zachowanym aromatem. Miód z kaztana i wielokwia ty z jego domiezką miały różne odcienie brunatnoczekoladowe. Miody z wyraźnym dodatkiem wierzby hyły [aśniejze, o odcieniu tabaczkowym. Roślinność dotarczająca w tyrii pożytków należała w ohrazie pyłkowym głównie do roślin zielnych. pośród 59 wyróżnionych takonów rośliny drzewiate tanowiły 27% a zielne 73%. ohręhie 16 gatunków drzewiatych, do krzewów należało 45% a do drzew 55%. Ich kład florytyczny przedtawiał ię natępująco: krzewy dzikie - Rhododen- 85

10 dron; dzikie lub ozdobne - Cornu; dzikie lub uprawne - Rubu typ. Ribe Crataegu; ozdobne - piraea. Drzewa dzikie - Acer peudoplatanuo, tlcer ~P'lCa~tanea, alix, Ta; uprewne - Malu ty-p, Prunu typ, Juglan. Z drzew iglatych potkano pyłek Abie, Larix, Taxu, Pinu; z introdukowanych - Aeculu i Robinia. obrębie roślin zielnych łąkowe tanowiły 79%, chwaty 9%~ uprawne 7%, ozdobne 5%. śród ozdobnych udało ię oznaczyć pyłek Canna i Pelargonium. Na typowy pożytek łąkowy wkazywał pyłek m. inn. Chryanthemum leucanthemum, Filipendula, Jacea typ, Knautnia, Lychni [lo-cuculi i Polygonum bitorta, Pyłek oznaczony do rodzaju mógł pochodzić zarówno z gatunków ronących na łąkach jak i w laach. jak np. Melampyrum i Anthricu typ. Do łąkowych bądź uprawnych należał pyłek Medicago, Trifolium pratene, Vicia. Z chwatów wyróżniono Centaurea cyanu, Polygonum pericaria typ, Raphanu, inapi. Uprawne rośliny wyróżniał pyłek Cucurbita, Braica, Helianthu. Do gatunków zarówno ozdobnych jak też chwatów i łąkowych mógł należeć pyłek Euphorbia, Campanulaceae, Lathyru, erratula typ. podumowaniu badane tyryjkie miody pochodziły głównie z łąk i terenów zadrzewionych. edług Kry v c o v a i inn. (1983) miody padziowe ięgają w Autrii 75% całości zbiorów. opracowanych miodach również częte były wkaźniki padzi w potaci zarodników grzybów, glonów i fragmentów trzępek. Częto oberwowano dużą ilość drożdżaków. DYKUJA Cechy miodu z różanecznika były podobne do opiów jego przez Z a n- d e r a (1937), M a u r i z i o, G r a f l (1969) oraz M a u r i z i o, L o u v e a- u x (1964), jednak badany miód miał wyraźny delikatny, jakby perfumowany zapach. Miód pozornie niezapominajkowy z udziałem 83% jej pyłku należało traktować jako wielokwiat. D e m i a n o w i c z (1960) w drodze ekperymentu wyjaśniła tę prawę, wykazując, że nektar niezapominajki jet bardzo ilnie zaprózony włanym bardzo drobnym pyłkiem. 1 g miodu jednogatunkowego z niezapominajki znajduje ię przeciętnie 14,7 milj. ziarn pyłku, przy wahaniach od ,7 milj, miodzie "niezapominajkowym" nr 2/77 z Law, po wyłączeniu z obliczeń pyłku Myooti, głównymi komponentami okazały ię: alix (21%), Trifolium pratene (15%), Acer peudoplatanu (12%) i Catanea (12%). PODUMO ANIE świetle analizy pyłkowej 20 miodów pochodzących ze tyrii, z okreu późnej wiony i wczenego lata zotało zebranych z roślin łąko- 86

11 wych i kaztana. Z paiek wywiezionych w góry na zarośla kwitnącego różanecznika uzykano jeden miód odmianowy; w innych miodach różanecznik tanowił 0,17-10% udziału wśród pyłku roślin nektarodajnych. Miód pozornie niezapominajkowy uznano za wielokwiat. Pożytek z Catanea dotarczył 3 miodów odmianowych, a w pozotałych wielokwiatowych odznaczył ię wyokim udziałem procentowym pyłku, rzutując makowo na cechy organoleptyczne miodów. Ponadto w wielokwiatach dominowały miezaniny pyłku z wierzb, klonu jawora i drzew owocowych. yoką frekwencję w całości miodów miały z roślin nektarodajnych Catanea, Rhododendron, alix, Trifolium repen, Rubu typ, Anthricu typ, Taraxacum typ. Z roślin bez nektarników - Gramineae, Quercu i Plantago LITERATURA C h wał k o w k a., 1978: iona w Autrii. P.:czelartwo, 5: D e m i a n o w i c z Z., 1960: Zagadnienie miodów niezapominajkowych. Pzczel. Zez. Nauk., 4 (1) : F o e l A., 1955: ie teiriche Honigernte. Bienenvater, 76: 225. F o e l A., 1956: teiriche Honige. Bienenvater, 77: 156..F o e l A., 1968: Der aer knoteręich (Polygonum amphibium L.) eine wenig beobachte Trachtpflanze. Zeitch. [iir Bienenforchung, 9 (6): F o e l A., 1968 b: Polleneratzmittel im mikrokopichen Befund von Friihtrachthonigen. Zeitch. fur Bienenforclmng, 9 (5): F o e l A., 1973: Verbreitung und pollenanalytiche Bedeutung der ilberwurz (Drya octopetala). Apidologie, 4 (1) : Kry v c o v N. 1., K o t o v a G. N., 1983: Pćełovodtvo Avtrii. Pcelovodtvo, 2: L o u v e a u x J., M a u r i z i o A., V o r v o h l G., 1970: Le mćthode de la meli- opalynologie, 1 (2): M a e r z A., P a u l M., A dictionary of color. II Ed. New York. M a u r i z i o A., G r a f t l L, 1969: Da Frachtpflanzenbuch. Ehrenwirth Vlg. Miinchen. M a u r i z i o A., L o u v e a u x J., 1964: Pollen de plante meltifere d' Europe. V. Pollen et pore, 6: M o a r N. T., 1985: Pollen analyi of New Zealand honey. New Zeal. Journ. ot Agric. Re., 28: O l d f i e l d F., 1959: The pollen morphology of ome of the weteuropean Ericale. Pollen et pore, 1 (1): V o r w o h l G., 1972: Da Pollenpectrum Honigen au den italienichen Alpen. Apidologie, 3: oj t a c k i M., 1978: centrum hodowli w Lunz am ee. Pzczelartwo, 3 : oj t a ck i M., 1984: Z praktyk pzczelarkich w Autrii. Pzczelartwo 11-12: Z a n d e re., 1937: Beitrage zur Herkunftbetimmung bei Honig. II. Leipzig:

12 ITbIJIbUEBOYl: CITEKTP ABCTPl1Y1:CKl1X ME)l;OB 3 o cp M R B a p.a K o MC K a, M e 'I M CJl a B B o H T a ~ K YI Pe3łOMe Mercnov nrnucaoro aaanxaa, rro JIyBO YI ztp. (1970), J1CCJle,n:OBaJlYl 20 abctpj1h- CKYlXMe,n:OB,c06paHHbIX B roztax 1977 M 1978 B pańoae CTMPMYI.BbI,n:eJleHHO O,1\J1H COpTOBOH Me,n: M3 poztoztennpoaa (Rhododendron) J1 3 J13 xaurrana noceairoro (Catanea). Ocraninae Me,n:bI OKa3aJlYlCb rrojlylblcpophbimm c npeoórrananaew Catanea, alix, M Myooti. Meztonocuaa pactmtejlbhoctb no nrn ueaony aua- JlJ13y rrpom-cx-o,1\j1j1a, rjlabhblm 06pa30M, J13 rryron YI pa3hbix npeaecnrx nacaxc-,n:ehmh. OTMe'IeHbl rro'ityi BO acex Me,n:ax MMKpOCKOnJ1'IeCKMeyxaaareax rra,n:yi. KaK cnopt YIrMcpM rpm60b YIKJleTKYIBO,n:opOCJleH. POLLEN VIE OF OME HONEY OF AUTRIA z o f i a ar a k o m k a, M i e c z y ł a w oj t a c k i In the year 1977 and 1978 pol len analyi (L o u v e a u x et all., 1970) of 2(} honey collected in tyria Region in Autria were invetigated. One ort of Rhododendron honey and three of Catanea were decribed. Ret of honey, they were multiflorou honey, where Catanea, alix and Myooti pollen grain were dominated. Mot pollen came from meadow plant and tree, but pollen from cultivated and ornamental plant wa tated too. Almot in all examinated honey ome alga and fungu pore and pawn were preented a a microcopic honeydew indicator.