Dorota Kupper PORADNIK DLA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH UDZIAŁ W PROCESIE INWESTYCYJNYM W KORYTACH RZEK CZĘŚĆ I PODSTAWY PRAWNE. Warszawa, styczeń 2007

Transkrypt

1 Dorota Kupper PORADNIK DLA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH UDZIAŁ W PROCESIE INWESTYCYJNYM W KORYTACH RZEK CZĘŚĆ I PODSTAWY PRAWNE Warszawa, styczeń 2007

2 Autor: Dorota Kupper Redakcja: Magdalena Makles Mierzejewska, Jacek Engel Diagramy decyzyjne: Dorota Kupper, Konrad Gorzkowski Autor zdjęć na okładce: Ignacy Bielecki (rzeka Tabor przed i po regulacji) Stan aktualności prawnej: styczeń 2007 r. WWF Polska, 2007 ISBN

3 Spis treści: Dział I. POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE...5 Rozdział I...6 Formy uczestnictwa podmiotów w postępowaniu administracyjnym Rozdział II...10 Etapy procesu inwestycyjnego Rozdział III...10 Lokalizacja inwestycji Rozdział IV...14 Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia Rozdział V...20 Pozwolenie wodno-prawne Rozdział VI...25 Decyzja ustalająca warunki prowadzenia robót Rozdział VII Pozwolenie na budowę i zgłoszenie robót budowlanych Rozdział VIII Postępowanie administracyjne wg KPA Dział II. POSTĘPOWANIE SĄDOWOADMINISTRACYJNE Rozdział I...44 Ogólne przepisy o postępowaniu sądowo-administracyjnym Rozdział II...45 Postępowanie przed wojewódzkim sądem administracyjnym Rozdział III...46 Postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym Dział III. DOSTĘP DO INFORMACJI Rozdział I...50 Dostęp do informacji publicznej Rozdział II...51 Dostęp do informacji o środowisku Diagramy decyzyjne...53 Słownik...67 Wzory pism...71 Dokumentacja fotograficzna

4 4

5 Dział I POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE 5

6 Rozdział I Formy uczestnictwa podmiotów w postępowaniu administracyjnym W postępowaniu administracyjnym, które zmierza do wydania decyzji administracyjnej w określonej sprawie uczestniczyć mogą: 1. Strony tego postępowania 2. Podmioty na prawach strony 3. Każdy W prawie administracyjnym obowiązuje szereg ustaw, które regulują kwestie dotyczące przebiegu postępowania i udziału w nich różnych podmiotów. Ustawą o najbardziej ogólnym charakterze i znaczeniu jest Kodeks postępowania administracyjnego (KPA) z dnia 14 czerwca 1960 r. (tekst jednolity Dz.U z późn.zm.). Pozostałe ustawy, które normują postępowanie administracyjne w poszczególnych sprawach (także w sprawach dot. procesu inwestycyjnego, które omówione zostaną w niniejszym opracowaniu), mają charakter szczególny wobec KPA. Zawierają one przepisy, które: 1. nie regulują w ogóle określonych zagadnień, o których mowa w KPA (wtedy w tych kwestiach stosuje się KPA), albo 2. regulują je ale w sposób odmienny od postanowień KPA (wtedy w tych kwestiach stosuje się przepisy ustaw szczególnych). Wynika to z łacińskiej zasady: Lex specialis derogat legi generali tj. prawo szczególne wyprzedza prawo ogólne. Ad. 1 Strona a) Wg przepisów KPA [Strona] Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego 1 lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a także jednostki nie posiadające osobowości prawnej. Także organizacja społeczna może być stroną w postępowaniu administracyjnym, jeśli będzie ona miała w sprawie swój własny interes prawny. [Pełnomocnik strony] Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu. Pełnomocnik powinien dołączyć do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony, a nie ma 1 Podmiot ma w sprawie interes prawny, gdy istnieje przepis prawa, który przyznaje mu określone uprawnienie tj. przysługuje mu prawnie chronione uprawnienie (np. prawo własności i związane z nim uprawnienia). 6

7 wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony. b) Wg przepisów innych ustaw [Strona] Niekiedy przepisy ustaw regulujących postępowania administracyjne w poszczególnych sprawach wymieniają podmioty, które są stroną w sprawie, a zatem to przepis mówi kto ma w danej sprawie interes prawny np. art. 28 Prawa budowlanego: stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor, właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu, czy art. 127 ust. 7 Prawa wodnego: stroną postępowania o wydanie pozwolenia wodno-prawnego jest ubiegający się o nie wnioskodawca, właściciel wody, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej, a także właściciel urządzenia wodnego, władający powierzchnią ziemi oraz uprawniony do rybactwa znajdujący się w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych. Jeśli organizacja społeczna będzie spełniała warunki określone w ustawie szczególnej będzie stroną w postępowaniu administracyjnym, które ta ustawa reguluje (np. organizacja społeczna będąca właścicielem gruntu położonego nad rzeką, w której korycie wykonywane są określone roboty budowlane będzie stroną w sprawie wydawania pozwolenia na budowę). Ad. 2 Podmiot na prawach strony W pewnych okolicznościach, przepisy prawa przyznają w oznaczonej sprawie prawa strony podmiotom, które nie mają w niej własnego interesu prawnego. Należy podkreślić, że strony i podmioty na prawach strony mają w postępowaniu administracyjnym prawie takie same uprawnienia. Są to m.in.: prawo do żądania wszczęcia postępowania i uzyskania zawiadomienia o jego wszczęciu (art. 61 KPA), przeglądania akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek i odpisów (art. 73), udziału w rozprawie, składania wyjaśnień, zgłaszania żądań, propozycji i zarzutów oraz przedstawiania dowodów (art. 95), złożenia odwołania na decyzję, zażalenia na postanowienie (art. 127 i 147) i skargi do sądu administracyjnego, a także prawo działania przez pełnomocnika (art. 33). Strona ma prawo brać czynny udział w postępowaniu, organ zaś ma obowiązek informować ją o miejscu i czasie podejmowania czynności (np. przesłuchania świadka), doręczać jej korespondencję, w tym decyzje i postanowienia itd. Należy podkreślić, że jednym z uprawnień, które przysługuje stronie, ale nie przysługuje podmiotowi działającemu na prawach strony jest możliwość zawarcia ugody. 7

8 a) Wg przepisów KPA Art. 31 KPA 1 Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem: 1) wszczęcia postępowania, 2) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny. 2. Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie. 3. Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony. 4. Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny. Organ administracji wydając postanowienie w sprawie wszczęcia postępowania czy dopuszczenia organizacji społecznej do udziału w postępowaniu, bierze pod uwagę i ocenia istnienie jednocześnie 2 okoliczności tj. celów statutowych organizacji (czy są one związane z daną sprawą) i interesu społecznego (czy inicjatywa organizacji lub jej udział w postępowaniu uzasadnia ochronę tego interesu). Podjęcie decyzji przez organ następuje w drodze uznania administracyjnego, gdyż art. 31 KPA z żądaniem organizacji nie łączy w sposób bezwzględny nastąpienia określonych skutków (czyli wszczęcia lub dopuszczenia do postępowania), a uzależnia je od oceny danej sytuacji. Organ może odmówić żądaniu wnioskodawcy, jeżeli stwierdzi brak którejkolwiek z przesłanek a w ocenie zasadności żądania korzysta ze swobody. Na postanowienie odmowne przysługuje jednak wnioskodawcy zażalenie. b) Wg przepisów innych ustaw Przepisy ustaw regulujących postępowania administracyjne w poszczególnych sprawach przyznając określonemu podmiotowi prawa strony określają jednocześnie czy i w jakim zakresie wyłączone jest tu stosowanie art. 31 KPA bądź wyłączają ten przepis w całości. 8

9 Przykład: ustawa POŚ w art. 46 a. mówi, iż w postępowaniu o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie stosuje się art. 31 KPA, ale jednocześnie w art. 33 przyznaje ona organizacji ekologicznej szczególne ułatwienia w zakresie uczestnictwa w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa (omówienie w dalszej części opracowania). Ad. 3 Każdy Zarówno KPA jak i ustawy regulujące postępowania administracyjne w poszczególnych sprawach, przewidują możliwość udziału w postępowaniu każdego bez względu na to czy jest osobą fizyczną czy prawną czy też jednostką, która nie ma osobowości prawnej. Z uprawnień tych korzystać może także organizacja społeczna jako każdy. a) Według przepisów KPA terytorialnego, organów samorządowych jednostek organizacyjnych oraz do organizacji i instytucji społecznych. b) Według przepisów innych ustaw Uprawnienia przyznane powszechnie, czyli każdemu, to np. w świetle POŚ: prawo do złożenia organowi uwag i wniosków, prawo udziału w rozprawie administracyjnej (art. 31 POŚ), a także prawo dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie (art. 19 POŚ). Reasumując: Organizacja społeczna może uczestniczyć w postępowaniu administracyjnym: - jako strona - jako podmiot na prawach strony - jako każdy, czyli w ramach udziału powszechnego Ponadto art KPA przyznaje organizacji społecznej, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach strony, prawo aby za zgodą organu administracji publicznej przedstawiła temu organowi swój pogląd w sprawie, wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego. Art. 221 KPA i następne precyzują zasady realizacji zagwarantowanych każdemu w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej praw do składania petycji, skarg i wniosków do organów państwowych, organów jednostek samorządu 9

10 Rozdział II Etapy procesu inwestycyjnego Rozdział III Lokalizacja inwestycji 1. Lokalizacja inwestycji na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) albo decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego albo decyzji o warunkach zabudowy. 2. Uzyskanie wymaganych prawem pozwoleń, uzgodnień lub opinii organów: - Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia - Pozwolenie wodno-prawne - Decyzja ustalająca warunki prowadzenia robót - Pozwolenie na budowę lub zgłoszenie 3. Budowa 4. Oddanie do użytkowania Ustawa z dnia z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (PiZP) (Dz.U z późn. zm.) określa zasady kształtowania polityki przestrzennej przez samorząd terytorialny i organy administracji rządowej, a także zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy. W świetle tej ustawy wyróżniamy: 1) inwestycje celu publicznego są to działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym) stanowiące realizację celów publicznych. Dla potrzeb niniejszego opracowania należy wymienić następujące rodzaje inwestycji celu publicznego: budowa oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska, zbiorników i innych urządzeń wodnych służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji przepływów i ochronie przed powodzią, a także regulacja i utrzymywanie wód oraz urządzeń melioracji wodnych, będących własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego etc. oraz 2) inne inwestycje. 10

11 INWESTYCJA CELU PUBLICZNEGO JEST LOKALIZOWANA NA PODSTAWIE PLANU MIEJSCOWEGO, A W PRZYPADKU JEGO BRAKU W DRODZE DECYZJI O USTALENIU LOKALIZACJI INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO INNA INWESTYCJA JEST LOKALIZOWANA NA PODSTAWIE PLANU MIEJSCOWEGO, A W PRZYPADKU JEGO BRAKU W DRODZE DECYZJI O WARUNKACH ZABUDOWY [Gdy obowiązuje MPZP] Jeżeli inwestycja ma być realizowana na terenach, dla których obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP) to: 1) lokalizacja inwestycji celu publicznego, a także 2) zmiana zagospodarowania terenu polegająca na budowie obiektu budowlanego lub wykonaniu innych robót budowlanych bądź zmiana zagospodarowania terenu, która nie wymaga pozwolenia na budowę następują na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Inwestor w tym celu występuje do gminy o wypis z ustaleń i wyrys z planu miejscowego dla terenu zamierzonej inwestycji by uwzględnić je przy przygotowaniu inwestycji, a ponadto o opinię urbanistyczną w zakresie możliwości zlokalizowania planowanej inwestycji na danym terenie. Opinia urbanistyczna w zakresie możliwości zlokalizowania planowanej inwestycji na danym terenie wydawana jest na podstawie złożonego przez inwestora: - wniosku o wydanie opinii; - opisu planowanej inwestycji charakterystyka zabudowy i zagospodarowania terenu; - określenia granic terenu objętego planowaną inwestycją przedstawione na kopii mapy ewidencyjnej. Wydanie opinii poprzedzone jest: - analizą ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotyczących wnioskowanego terenu, - wizją w terenie. Tryb odwoławczy dla inwestora - nie występuje. CO MOŻE ZROBIĆ ORGANIZACJA SPOŁECZNA? Organizacje społeczne nie uczestniczą w tym postępowaniu. [Gdy nie obowiązuje MPZP] Jeżeli inwestycja ma być realizowana na terenach, dla których nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (a brak takich planów jest obecnie w Polsce zjawiskiem dość powszechnym!): 1) lokalizację inwestycji celu publicznego - ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, 2) zmiana zagospodarowania terenu polegająca na budowie obiektu budowlanego lub wykonaniu innych robót budowlanych bądź zmiana zagospodarowania terenu, 11

12 która nie wymaga pozwolenia na budowę - wymaga wydania decyzji o warunkach zabudowy innej inwestycji.. I Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego [Wyłączenia] Nie będą wymagały wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego roboty budowlane: a) polegające na remoncie, montażu lub przebudowie, jeżeli nie powodują zmiany sposobu zagospodarowania terenu i użytkowania obiektu budowlanego oraz nie zmieniają jego formy architektonicznej, a także nie są zaliczone do przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie środowiska, albo b) niewymagające pozwolenia na budowę. Oznacza to, iż decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego konieczna jest jedynie przy robotach budowlanych, które wymagają uzyskania pozwolenia na budowę. A decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego wiąże organ (musi ją respektować) wydający później decyzję o pozwoleniu na budowę! Postępowanie w sprawie wydania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego [Na wniosek] Wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego następuje przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta (wojewodę) 2 na wniosek inwestora, który powinien zawierać: a) określenie granic terenu objętego wnioskiem, b) charakterystykę inwestycji, obejmującą m.in.: - określenie planowanego sposobu zagospodarowania terenu oraz charakterystyki zabudowy i zagospodarowania terenu, w tym przeznaczenia i gabarytów projektowanych obiektów budowlanych, przedstawione w formie opisowej i graficznej, a także - określenie charakterystycznych parametrów technicznych inwestycji oraz dane charakteryzujące jej wpływ na środowisko. [Zawiadomienie] O wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz postanowieniach i decyzji kończącej 2 Decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego wydaje w odniesieniu do: a) inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym i wojewódzkim - wójt, burmistrz albo prezydent miasta w uzgodnieniu z marszałkiem województwa; b) inwestycji celu publicznego o znaczeniu powiatowym i gminnym - wójt, burmistrz albo prezydent miasta; c) inwestycji celu publicznego na terenach zamkniętych (tereny o charakterze zastrzeżonym ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa) wojewoda. W przypadku inwestycji celu publicznego wykraczającej poza obszar jednej gminy decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, na którego obszarze działania znajduje się największa część terenu, na którym ma być realizowana ta inwestycja, w porozumieniu z zainteresowanymi wójtami, burmistrzami albo prezydentami miast. Decyzja o lokalizacji celu publicznego wydawana jest po uzgodnieniu m.in. z: a) organami właściwymi w sprawach ochrony gruntów rolnych i leśnych oraz melioracji wodnych - w odniesieniu do gruntów wykorzystywanych na cele rolne i leśne w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami; b) dyrektorem parku narodowego - w odniesieniu do obszarów położonych w granicach parku i jego otuliny; c) wojewodą - w odniesieniu do innych niż wymienione w pkt b obszarów objętych ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody; d) dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej - dla przedsięwzięć wymagających uzyskania pozwolenia wodno-prawnego, do wydania którego organem właściwym jest wojewoda. 12

13 postępowanie strony zawiadamia się w drodze obwieszczenia, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Inwestora oraz właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, na których będą lokalizowane inwestycje celu publicznego, zawiadamia się na piśmie. [Przedmiot postępowania] Organ w postępowaniu związanym z wydaniem decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego dokonuje analizy: a) warunków i zasad zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy, wynikających z przepisów odrębnych; b) stanu faktycznego i prawnego terenu, na którym przewiduje się realizację inwestycji. [Decyzja] Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego określa: a) rodzaj inwestycji; b) warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy wynikające z przepisów, a w szczególności w zakresie: - warunków i wymagań ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, - ochrony środowiska i zdrowia ludzi oraz dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, - obsługi w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji, c) linie rozgraniczające teren inwestycji, wyznaczone na mapie w odpowiedniej skali. CO MOŻE ZROBIĆ ORGANIZACJA SPOŁECZNA? Diagram nr 1 i 2 II Decyzja o warunkach zabudowy [Wyłączenia] Nie wymagają wydania decyzji o warunkach zabudowy roboty budowlane jak w przypadku decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego ale decyzja wymagana jest do zmiany zagospodarowania terenu, która nie wymaga pozwolenia na budowę, z wyjątkiem tymczasowej, jednorazowej zmiany zagospodarowania terenu, trwającej do roku. Decyzja o warunkach zabudowy wiąże organ wydający później decyzję o pozwoleniu na budowę tj. organ musi ją respektować! Postępowanie w sprawie decyzji o warunkach zabudowy [Na wniosek] Wszczęcie postępowania w sprawie decyzji o warunkach zabudowy następuje przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta (wojewodę) 3 na wniosek inwestora, który powinien spełniać wymagania - jak wyżej. 3 Decyzję o warunkach zabudowy wydaje - wójt, burmistrz albo prezydent miasta po uzgodnieniu z organami - jak wyżej i uzyskaniu uzgodnień lub decyzji wymaganych 13

14 [Przedmiot postępowania] Organ w postępowaniu związanym z wydaniem decyzji o warunkach zabudowy dokonuje analizy - jak wyżej: [Decyzja] Decyzja o warunkach zabudowy określa a) rodzaj inwestycji; b) warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy wynikające z przepisów, a w szczególności w zakresie: - warunków i wymagań ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, - ochrony środowiska i zdrowia ludzi oraz dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, - obsługi w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji, c) linie rozgraniczające teren inwestycji, wyznaczone na mapie w odpowiedniej skali. CO MOŻE ZROBIĆ ORGANIZACJA SPOŁECZNA? Art. 31 KPA: Organ I instancji wszczynając postępowanie w sprawie innej osoby ma obowiązek zawiadomienia o tym organizacji społecznych, jeśli uzna, że mogą one być zainteresowane udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe. Wniosek o wydanie decyzji o warunkach zabudowy organizacja społeczna ubiega się o bycie stroną w tym postępowaniu (diagram nr 1) lub już w nim jako strona uczestniczy (diagram nr 2). przepisami odrębnymi. Decyzje o warunkach zabudowy na terenach zamkniętych wydaje wojewoda. W przypadku inwestycji wykraczającej poza obszar jednej gminy decyzję o warunkach zabudowy wydaje jak wyżej. 14

15 Rozdział IV Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (POŚ) (Dz.U z późn. zm.) określająca zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, stanowi, iż jeżeli planowane przedsięwzięcie może znacząco oddziaływać na środowisko, jego realizacja jest dopuszczalna wyłącznie po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje przed uzyskaniem m.in.: 1) decyzji o pozwoleniu na budowę obiektu budowlanego, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych - na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane 2) pozwolenia wodno-prawnego na wykonanie urządzeń wodnych - na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne, 3) decyzji ustalającej warunki prowadzenia robót polegających na regulacji wód oraz budowie wałów przeciwpowodziowych, a także robót melioracyjnych, odwodnień budowlanych oraz innych robót ziemnych zmieniających stosunki wodne na terenach o szczególnych wartościach przyrodniczych, zwłaszcza na terenach, na których znajdują się skupienia roślinności o szczególnej wartości z punktu widzenia przyrodniczego, terenach o walorach krajobrazowych i ekologicznych, terenach masowych lęgów ptactwa, występowania skupień gatunków chronionych oraz tarlisk, zimowisk, przepławek i miejsc masowej migracji ryb i innych organizmów wodnych - na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. - o ochronie przyrody. Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje także przed dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonywania robót budowlanych - na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane. Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dołącza się do wniosku o wydanie decyzji, o których mowa w pkt.1-3 oraz do zgłoszenia budowy lub wykonywania robót budowlanych. Złożenie wniosku albo dokonanie zgłoszenia powinno nastąpić nie później niż przed upływem dwóch lat od dnia, w którym decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach stała się ostateczna. Termin ten może ulec wydłużeniu o dwa lata, jeżeli realizacja planowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko przebiega etapowo oraz nie zmieniły się warunki określone w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga przeprowadzenia przez organ tj. wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (wojewodę) 4 postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ), które dla tego samego przedsięwzięcia przeprowadza się raz. 4 Organem, który prowadzi postępowanie w sprawie OOŚ i wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach jest co do większości przedsięwzięć - wójt, burmistrz lub prezydent miasta (jeżeli przedsięwzięcie wykracza poza obszar jednej gminy decyzję wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta, na którego obszarze działania znajduje się największa część terenu, na którym ma być realizowane to przedsięwzięcie, w porozumieniu z zainteresowanymi wójtami, burmistrzami lub prezydentami miast) W przypadku m.in. sztucznych zbiorników wodnych, dla których obowiązek sporządzenia raportu wynika wprost z przepisu organem właściwym jest wojewoda (art. 46a). 15

16 Postępowanie w sprawie OOŚ [Przedmiot postępowania] W postępowaniu w sprawie OOŚ określa się, analizuje oraz ocenia w szczególności: bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsięwzięcia na środowisko oraz zdrowie i warunki życia ludzi, a także możliwości oraz sposoby zapobiegania i ograniczania tego ewentualnego negatywnego oddziaływania na środowisko. Dla niektórych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko sporządza się raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko 5. Raport ten zawiera m.in.: a) opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, b) opis elementów przyrodniczych środowiska, objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia, c) uzasadnienie wybranego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na: - ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę i powietrze, - powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz, 5 Szczegółowo zagadnienie to reguluje Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. Rozporządzenie wprowadza podział na przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, wymagające sporządzenia raportu i takie, dla których raport może być wymagany. d) opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, e) opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko. Przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko: 1) wymagające sporządzenia raportu raport jest wymagany np: - sztuczne zbiorniki wodne o pojemności nie mniejszej niż 10 mln m 3 ; - budowle piętrzące wodę o wysokości piętrzenia nie niższej niż 5 m; - urządzenia lub zespoły urządzeń umożliwiające pobór wód podziemnych, sztuczne systemy zasilania wód podziemnych, o zdolności poboru wody nie niższej niż 500 m 3 /h; - urządzenia do przerzutu wody w celu zwiększenia zasobów wodnych innych cieków naturalnych, kanałów, jezior oraz innych zbiorników wodnych w ilościach nie mniejszych niż 100 mln m 3 rocznie; - urządzenia do przesyłu wody, kiedy średni przepływ z wielolecia w zlewni, z której woda jest pobierana, wynosi nie mniej niż 2 mld m 3 rocznie oraz ilość przesyłanej wody przekracza 5 % tego przepływu; Wnioskodawca przed złożeniem wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach może zwrócić się z zapytaniem do organu, który jest właściwy do wydania tej decyzji o określenie zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięć, o których tu mowa. Do zapytania powinien dołączyć informacje o planowanym przedsięwzięciu. Postanowienie ustalające zakres raportu organ wydaje po zasięgnięciu opinii 6 wojewody oraz wojewódzkiego inspektora sanitarnego. Na postanowienie, to przysługuje wnioskodawcy zażalenie. 6 Opinia nie jest dla organu występującego o nią wiążąca, inaczej niż uzgodnienia. W praktyce jednak organy zwykle postępują zgodnie z treścią opinii. 16

17 2) wymagające sporządzenia raportu, jeśli organ tak postanowi raport może być wymagany np: - elektrownie wodne o mocy nie niższej niż 2,5 MW; - urządzenia przeciwpowodziowe, z wyłączeniem ich konserwacji i przebudowy; - budowle piętrzące wodę, niewymienione w pkt. 1, lub inne urządzenia mające na celu piętrzenie wody na wysokość nie mniejszą niż jeden metr; - kanały odkryte lub rurociągi, służące do przesyłania wody, z wyłączeniem przyłączy doprowadzających wodę do budynków; - wały ochronne, nabrzeża, pirsy lub inne konstrukcje ochronne lub zmieniające linię wybrzeża morskiego, z wyłączeniem ich konserwacji i rekonstrukcji; - urządzenia lub zespoły urządzeń umożliwiające pobór wód podziemnych lub sztuczne systemy zasilania wód podziemnych, nie wymienione w pkt. 1, o zdolności poboru wody nie niższej niż 10 m 3 /h; - urządzenia do przerzutu wody w celu zwiększania zasobów wodnych innych cieków naturalnych, kanałów, jezior oraz innych zbiorników, nie wymienione w pkt. 1 W sprawie obowiązku sporządzenia raportu dla przedsięwzięcia, rozstrzyga organ, który jest właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wnioskodawca załącza informacje o planowanym przedsięwzięciu Na tej podstawie organ wydaje postanowienie, w którym stwierdza: a) obowiązek sporządzenia raportu i określa jednocześnie jego zakres albo b) brak obowiązku sporządzenia raportu. Postanowienie jest wydawane po zasięgnięciu opinii starosty oraz w odniesieniu do przedsięwzięć wymagających decyzji o pozwoleniu na budowę, pozwolenia wodno-prawnego na wykonanie urządzeń wodnych, decyzji ustalającej warunki prowadzenia robót - powiatowego inspektora sanitarnego (opiniowanie na podstawie przedłożonego przez organ zasięgający opinii - wniosku o wydanie decyzji i informacji o planowanym przedsięwzięciu). Na postanowienie to, w obu przypadkach, przysługuje wnioskodawcy zażalenie. PODSUMOWUJĄC: SPORZĄDZENIE I ZAŁĄCZENIE RAPORTU JEST DLA NIEKTÓRYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ MOGĄCYCH ZNACZĄCO ODDZIAŁYWAĆ NA ŚRODWISKO OBOWIĄZKIEM WYNIKAJĄCYM Z: PRZEPISU PRAWA POSTANOWIENIA ORGANU [Na wniosek] Postępowanie w sprawie OOŚ wszczynane jest na wniosek podmiotu podejmującego realizację przedsięwzięcia. Do wniosku musi on dołączyć m.in.: a) kopię mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic terenu, którego dotyczy wniosek, oraz obejmującej obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, b) w postępowaniu dotyczącym przedsięwzięć, dla których jest wymagane sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko - raport (a w przypadku 17

18 sztucznych zbiorników wodnych - także wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony); c) w postępowaniu dotyczącym przedsięwzięć dla których sporządzenie raportu może być wymagane - informacje o planowanym przedsięwzięciu zawierające w szczególności dane o: - rodzaju, skali i usytuowaniu przedsięwzięcia, - powierzchni zajmowanej nieruchomości, a także obiektu budowlanego oraz dotychczasowym sposobie ich wykorzystywania i pokryciu szatą roślinną, - rodzaju technologii, - ewentualnych wariantach przedsięwzięcia, - rozwiązaniach chroniących środowisko, - obszarach podlegających ochronie na podstawie ustawy o ochronie przyrody znajdujących się w zasięgu znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia. PROCEDURA UDZIAŁU SPOŁECZNEGO. Podmioty uczestniczące w postępowaniu w sprawie ochrony środowiska Ustawa POŚ posługuje się pojęciem postępowanie wymagające udziału społeczeństwa, jednakże nie definiuje go, a o tym czy określone postępowanie wymaga tego społecznego udziału informują nas każdorazowo przepisy ustawy regulujące poszczególne opisane w tej ustawie postępowania. Dzieje się to poprzez użycie w tych przepisach zwrotu: organ zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w postępowaniu (np. art. 15, 17, 53 POŚ). W Dziale V zatytułowanym: Udział społeczeństwa w postępowaniu w sprawie ochrony środowiska przedstawione zostały formy tego udziału. Jednym z takich postępowań, w którym organ zapewnia możliwość udziału społeczeństwa jest postępowanie o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, ale tylko takie, w ramach którego sporządzany jest raport!!! (art. 53 POŚ). Organ musi zapewnić przedstawicielom społeczeństwa możliwość uczestnictwa zarówno wtedy, gdy raport jest wymagany z mocy prawa jak i wtedy gdy to on stwierdził obowiązek jego sporządzenia. Decyzja, która została podjęta przez organ z naruszeniem przepisów dotyczących udziału społeczeństwa jest nieważna (art. 11 POŚ). 18

19 CO MOŻE ZROBIĆ ORGANIZACJA SPOŁECZNA? Diagram nr 3 [Decyzja] Organ po przeprowadzeniu postępowania w sprawie OOŚ wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, po stwierdzeniu zgodności lokalizacji przedsięwzięcia z ustaleniami MPZP, jeżeli plan ten został uchwalony. Przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach organ uzgadnia 7 warunki realizacji przedsięwzięcia ze starostą oraz w odniesieniu do przedsięwzięć wymagających decyzji o pozwoleniu na budowę, pozwolenia wodno-prawnego na wykonanie urządzeń wodnych, decyzji ustalającej warunki prowadzenia robót dla których sporządzenie raportu jest wymagane - wojewódzkim inspektorem sanitarnym, a w odniesieniu do przedsięwzięć, dla których sporządzenie raportu może być wymagane - powiatowym inspektorem sanitarnym. 7 Uzgodnienie jest dla organu występującego o nie wiążące, inaczej niż opinia W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach organ określa m.in.: a) warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich, a także b) wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w projekcie budowlanym, Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach musi posiadać uzasadnienie, które zawierać powinno m.in. informacje o sposobie wykorzystania uwag i wniosków zgłoszonych w związku z udziałem społeczeństwa. Decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach można na wnioskodawcę nałożyć obowiązki dotyczące m.in. a) zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a także wykonania kompensacji przyrodniczej, b) przedstawienia analizy porealizacyjnej, w przypadku przedsięwzięć, dla których sporządza się raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (porównanie ustaleń zawartych w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko i w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach z rzeczywistym oddziaływaniem przedsięwzięcia na środowisko i działaniami podjętymi w celu jego ograniczenia). Reasumując: Organizacja ekologiczna może w postępowaniu w sprawie OOŚ uczestniczyć jako: - strona art. 28 KPA 19

20 - każdy art. 32 POŚ - podmiot na prawach strony - art. 33 POŚ CO MOŻE ZROBIĆ ORGANIZACJA SPOŁECZNA? Diagram nr 4 [Prowadzenie prac budowlanych] Na uwagę zasługują także przepisy zawarte w POŚ dot. zasad postępowania w trakcie prac budowlanych. Inwestor realizujący przedsięwzięcie jest obowiązany uwzględnić ochronę środowiska na obszarze prowadzenia prac budowlanych, a w szczególności ochronę gleby, zieleni, naturalnego ukształtowania terenu i stosunków wodnych. Przy prowadzeniu prac budowlanych dopuszcza się wykorzystywanie i przekształcanie elementów przyrodniczych wyłącznie w takim zakresie, w jakim jest to konieczne w związku z realizacją konkretnej inwestycji. Jeżeli ochrona elementów przyrodniczych nie jest możliwa, należy podejmować działania mające na celu naprawienie wyrządzonych szkód, w szczególności przez kompensację przyrodniczą. Zakres obowiązków, o których mowa powyżej określany jest w pozwoleniu na budowę wydanym na podstawie ustawy Prawo budowlane. Rozdział V Pozwolenie wodno-prawne Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (PW) - (tekst jednolity Dz.U z późn. zm.), która reguluje gospodarowanie wodami, w szczególności kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi w rozdziale IV zawiera przepisy dotyczące budownictwa wodnego. [Budownictwo wodne] Wykonywanie oraz utrzymywanie (eksploatacja, konserwacja oraz remonty) urządzeń wodnych. Przy projektowaniu, wykonywaniu oraz utrzymywaniu urządzeń wodnych należy kierować się zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zachowaniem dobrego stanu wód i charakterystycznych dla nich biocenoz, potrzebą zachowania istniejącej rzeźby terenu oraz biologicznych stosunków w środowisku wodnym i na terenach podmokłych. Budowle piętrzące powinny umożliwiać migrację ryb, o ile jest to uzasadnione lokalnymi warunkami środowiska. Inwestycje wymagające pozwolenia wodnoprawnego [Pozwolenie wodno-prawne] Na wykonywanie urządzeń wodnych konieczne jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego. 20

21 Pozwolenie wodno-prawne jest wymagane także na: 1) szczególne korzystanie z wód tj. m.in. pobór oraz odprowadzanie wód powierzchniowych lub podziemnych; przerzuty wody oraz sztuczne zasilanie wód podziemnych; piętrzenie oraz retencjonowanie śródlądowych wód powierzchniowych; korzystanie z wód do celów energetycznych; korzystanie z wód do celów żeglugi oraz spławu; wydobywanie z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także wycinanie roślin z wód lub brzegu; rybackie korzystanie ze śródlądowych wód powierzchniowych. 2) regulację wód oraz zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na warunki przepływu wody; 3) rolnicze wykorzystanie ścieków, w zakresie nieobjętym zwykłym korzystaniem z wód; 4) długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej; 5) piętrzenie wody podziemnej; [Wyłączenia] Pozwolenie wodno-prawne nie jest wymagane m.in. na: 1) wydobywanie kamienia, żwiru, piasku, innych materiałów oraz wycinanie roślin w związku z utrzymywaniem wód, szlaków żeglownych oraz remontem urządzeń wodnych; 2) wykonanie pilnych prac zabezpieczających w okresie powodzi; 3) wykonywanie urządzeń wodnych do poboru wód podziemnych na potrzeby zwykłego korzystania z wód z ujęć o głębokości do 30 m; Postępowanie w sprawie pozwolenia wodno-prawnego [Strona] Stroną postępowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego jest ubiegający się o nie wnioskodawca, właściciel wody, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej, a także właściciel urządzenia wodnego, władający powierzchnią ziemi oraz uprawniony do rybactwa znajdujący się w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych. [Na wniosek] Pozwolenie wodno-prawne wydawane jest na wniosek. Do wniosku dołącza się m.in.: 1) operat wodno-prawny, 2) w przypadku wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie urządzenia wodnego - decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzję o warunkach zabudowy, jeżeli jest ona wymagana 3) opis prowadzenia zamierzonej działalności sporządzony w języku nietechnicznym. [Podanie do publicznej wiadomości] Informacja o wszczęciu postępowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego podawana jest do publicznej wiadomości. [Decyzja] Pozwolenie wodno-prawne wydaje starosta (wojewoda) 8, w drodze decyzji, w której ustala się cel i za- 8 Organem właściwym do wydawania pozwoleń wodno-prawnych, jest: 1) starosta, wykonujący to zadanie jako zadanie z zakresu administracji rządowej, 2) wojewoda m.in: a) jeżeli szczególne korzystanie z wód, wykonywanie urządzeń wodnych lub eksploatacja instalacji bądź urządzeń wodnych są związane z przedsięwzięciami lub instalacjami, na terenach zakładów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowe, oraz na terenach zamkniętych, a także przedsięwzięcia mogącego znacząco 21

22 kres korzystania z wód, warunki wykonywania uprawnienia oraz obowiązki niezbędne ze względu na ochronę zasobów środowiska, interesów ludności i gospodarki, a w szczególności: - sposób gospodarowania wodą, w tym charakterystyczne rzędne piętrzenia oraz przepływy; - ograniczenia wynikające z konieczności zachowania przepływu nienaruszalnego - usytuowanie i warunki wykonania urządzenia wodnego; - obowiązki wobec innych zakładów posiadających pozwolenie wodno-prawne lub uprawnionych do rybactwa, narażonych na szkody w związku z wykonywaniem tego pozwolenia wodno-prawnego; - wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom lub zmniejszających negatywne skutki wykonywania tego pozwolenia wodno-prawnego; - niezbędne przedsięwzięcia ograniczające negatywne oddziaływanie na środowisko; W razie potrzeby w pozwoleniu wodno-prawnym dodatkowo ustala się obowiązek m.in.: - odtworzenia retencji przez budowę służących do tego celu urządzeń wodnych lub realizację innych przedsięwzięć, jeżeli w wyniku realizacji pozwolenia wodno-prawnego nastąpi zmniejszenie naturalnej lub sztucznej retencji wód śródlądowych; oddziaływać na środowisko, dla którego sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowe, realizowanego na terenach innych niż w/w wymienione. b) na wykonanie urządzeń wodnych zabezpieczających przed powodzią; c) na przerzuty wody i wykonanie niezbędnych do tego urządzeń wodnych; Organ właściwy do wydawania pozwolenia wodno-prawnego jest właściwy w sprawach stwierdzenia jego wygaśnięcia, cofnięcia lub ograniczenia. - podjęcia działań służących poprawie stanu zasobów ryb lub uczestniczenia w kosztach zarybiania wód powierzchniowych, jeżeli w wyniku realizacji pozwolenia wodno-prawnego nastąpi zmniejszenie populacji ryb lub utrudnienie ich migracji. [Okres ważności] Pozwolenie wodno-prawne wydaje się na czas określony. W odniesieniu do pozwolenia na wykonanie urządzeń wodnych zasada ta nie ma zastosowania. [Wymagania] Pozwolenie wodno-prawne nie może naruszać: 1) ustaleń warunków korzystania z wód regionu wodnego lub warunków korzystania z wód zlewni; 2) ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy; 3) wymagań ochrony zdrowia ludzi, środowiska i dóbr kultury wpisanych do rejestru zabytków oraz wynikających z odrębnych przepisów. [Odmowa wydania] Wydania pozwolenia wodno-prawnego odmawia się, jeżeli: 1) projektowany sposób korzystania z wody narusza ustalenia dokumentów, określonych wyżej w pkt 1 i 2, lub nie spełnia wymagań, określonych w pkt 3; 2) projektowany sposób korzystania z wody dla celów energetyki wodnej nie zapewni wykorzystania potencjału hydroenergetycznego w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony. [Wygaśnięcie] Pozwolenie wodno-prawne wygasa, jeżeli: 1) upłynął okres, na który było wydane; 2) zakład zrzekł się uprawnień ustalonych w tym pozwoleniu; 22

23 3) zakład nie rozpoczął wykonywania urządzeń wodnych w terminie 2 lat od dnia, w którym pozwolenie wodnoprawne na wykonanie tych urządzeń stało się ostateczne. Stwierdzenie wygaśnięcia następuje z urzędu lub na wniosek strony, w drodze decyzji. CO MOŻE ZROBIĆ ORGANIZACJA SPOŁECZNA? Zgodnie z art.127 ust. 8 ustawy Prawo wodne: W postępowaniu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego stosuje się art. 33 ustawy Prawo ochrony środowiska tj. organizacje ekologiczne, które, uzasadniając to miejscem swojego działania, zgłoszą chęć uczeszniczenia w postępowaniu administracyjnym w sprawie wydania pozwolenia wodno-prawnego i złożyły uwagi lub wnioski w ramach tego postępowania, uczestniczą w tym postępowaniu na prawach strony; przepisu art KPA nie stosuje się. Na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji ekologicznej służy zażalenie. Uwagi jak wyżej Postępowanie w przypadku naruszenia przepisów Prawa wodnego przez inwestora CO MOŻE ZROBIĆ ORGANIZACJA SPOŁECZNA? W postępowaniu dot. naruszenia przepisów PW przez zakład mogą uczestniczyć organizacje społeczne na zasadach określonych w art. 31 KPA. [Cofnięcie pozwolenia wodno-prawnego bez odszkodowania] możliwe m.in. jeżeli: 1. zakład zmienia cel i zakres korzystania z wód lub warunki wykonywania uprawnień ustalonych w pozwoleniu; 2. urządzenia wodne wykonane zostały niezgodnie z warunkami ustalonymi w pozwoleniu wodno-prawnym lub nie są należycie utrzymywane; 3. zakład nie realizuje obowiązków wobec innych zakładów posiadających pozwolenie wodno-prawne, uprawnionych do rybactwa oraz osób narażonych na szkody, albo nie realizuje przedsięwzięć ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko, ustalonych w pozwoleniu; [Cofnięcie pozwolenia wodno-prawnego za odszkodowaniem] Może mieć miejsce jeżeli jest to uzasadnione interesem społecznym albo ważnymi względami gospodarczymi. Cofnięcie lub ograniczenie pozwolenia wodno-prawnego następuje w drodze decyzji z urzędu lub na wniosek strony. 23

24 Organ może w tej decyzji nałożyć obowiązek usunięcia negatywnych skutków w środowisku wynikających z wykonywania pozwolenia wodno-prawnego lub powstałych w wyniku działalności prowadzonej niezgodnie z warunkami określonymi w pozwoleniu wodno-prawnym oraz określić zakres i termin wykonania tego obowiązku. [Bez pozwolenia wodno-prawnego] Zakład, który wykonał urządzenie wodne bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego, jest obowiązany do jego rozebrania na własny koszt. Jednakże, jeżeli wykonane urządzenie wodne nie narusza przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przepisów formułujących wymóg zachowania zasady zrównoważonego rozwoju przy projektowaniu, wykonywaniu oraz utrzymywaniu urządzeń wodnych, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego, po przedłożeniu przez właściciela tego urządzenia wniosku o wydanie pozwolenia z wymaganymi załącznikami może wydać decyzję o legalizacji urządzenia, ustalając jednocześnie, w drodze postanowienia, wysokość opłaty legalizacyjnej, wynoszącą 10-krotność opłaty skarbowej za wydanie pozwolenia wodno-prawnego (Art. 64a PW, co na dzień dzisiejszy wynosi 50 zł!) [Kontrola] Kontrolę gospodarowania wodami, która dotyczy m.in.: 1) korzystania z wód; 2) przestrzegania warunków ustalonych w decyzjach wydanych na podstawie ustawy m.in. pozwolenie wodno-prawne; 3) utrzymania wód oraz urządzeń wodnych; 4) przestrzegania nałożonych na właścicieli gruntów obowiązków oraz ograniczeń, wykonują Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (KZGW) oraz dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej (RZGW) i upoważnieni przez nich pracownicy (inspektorzy). Są to organy administracji rządowej. Przepis ten nie narusza jednak przepisów ustawy - Prawo budowlane. Na podstawie ustaleń kontroli Prezes Krajowego Zarządu lub dyrektor regionalnego zarządu może: 1) wydać kontrolowanemu zarządzenie pokontrolne; 2) wystąpić do właściwego organu o wszczęcie postępowania administracyjnego przewidzianego przepisami ustawy np. cofnięcie pozwolenia wodnoprawnego.. Należy zwrócić uwagę, iż w praktyce często Zarząd Gospodarki Wodnej występuje w sprawach dot. np. inwestycji w korytach rzek wykonywanych w oparciu o pozwolenie wodno-prawne zarówno jako strona inwestor uzyskujący pozwolenie i wykonujący urządzenia wodne oraz jako podmiot kontrolujący przestrzeganie warunków tam zawartych!!! Przy wykonywaniu kontroli w zakresie gospodarki wodnej inspektor uprawniony jest do: 1) wstępu wraz z pracownikami pomocniczymi, rzeczoznawcami i niezbędnym wyposażeniem przez całą dobę na teren nieruchomości, na której znajdują się urządzenia wodne lub prowadzona jest działalność związana z korzystaniem z wód; 2) przeprowadzania niezbędnych badań lub wykonywania innych czynności kontrolnych w celu ustalenia, na terenie 24

25 kontrolowanej nieruchomości, przestrzegania warunków wynikających z ustawy, a także stanu urządzeń wodnych; 3) żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego; 4) żądania okazywania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli. Z czynności kontrolnych inspektor sporządza protokół, którego jeden egzemplarz doręcza kontrolowanemu zakładowi. Rozdział VI Decyzja ustalająca warunki prowadzenia robót Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. Prawo o ochronie przyrody (Dz.U z późn. zm.), która określa cele, zasady i formy ochrony przyrody oraz krajobrazu w art. 118 wprowadza pojęcie decyzji ustalającej warunki prowadzenia robót na terenach o szczególnych wartościach przyrodniczych. Prowadzenie robót polegających na: a) regulacji wód oraz budowie wałów przeciwpowodziowych b) robót melioracyjnych c) odwodnień budowlanych d) innych robót ziemnych zmieniających stosunki wodne na terenach o szczególnych wartościach przyrodniczych, zwłaszcza na terenach, na których znajdują się skupienia roślinności o szczególnej wartości z punktu widzenia przyrodniczego, terenach o walorach krajobrazowych i ekologicznych, terenach masowych lęgów ptactwa, występowania skupień gatunków chronionych oraz tarlisk, zimowisk, przepławek i miejsc masowej migracji ryb i innych organizmów wodnych, następuje na podstawie decyzji ustalającej warunki prowadzenia robót. Decyzję tę wydaje wojewoda, a organem wyższego stopnia jest minister właściwy do spraw środowiska. Wydanie takiej decyzji musi nastąpić przed uzyskaniem pozwolenia na budowę na podstawie ustawy Prawo budowlane. 25

26 CO MOŻE ZROBIĆ ORGANIZACJA SPOŁECZNA? W postępowaniu w sprawie decyzji ustalającej warunki prowadzenia robót mogą uczestniczyć organizacje społeczne na zasadach określonych w art. 31 KPA. Rozdział VII Pozwolenie na budowę i zgłoszenie robót budowlanych Ustawa z dnia z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U z późn. zm.) reguluje kwestie projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych, a także zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach. Według przepisów ustawy Prawo budowlane, rozpoczęcie określonych robót budowlanych może nastąpić: gdy inwestor wcześniej dokonał zgłoszenia budowy/ robót budowlanych właściwemu organowi (art. 30) lub uzyskał decyzję o pozwoleniu na budowę (art. 28 i 29), albo bez konieczności spełnienia przez inwestora w/w wymagań. ROBOTY BUDOWLANE NIE WYMAGAJĄ NIE WYMAGAJĄ ZGŁOSZENIA POZWOLENIA WYMAGAJĄ ZGŁOSZENIA NIE WYMAGAJĄ POZWOLENIA NIE WYMAGAJĄ WYMAGAJĄ POZWOLENIA ZGŁOSZENIA 26

27 Prawo budowlane szczegółowo wymienia rodzaje robót budowlanych, wskazując czy i jakim podlegają wymaganiom, jednak czyni to w sposób dość zawiły; wymienia w art. 29 inwestycje, które nie wymagają pozwolenia na budowę, ale art. 30 ust. 1 pkt. 1,1a i 2 wskazuje, które z wymienionych w art. 29 inwestycji należy zgłosić, a ponadto w art. 30 ust.1 pkt. 3 i 4 wymienia jeszcze inne roboty budowlane, objęte obowiązkiem zgłoszenia. Należy więc przyjąć, iż wszystkie nie wymienione w art. 29 oraz art. 30 inwestycje będą wymagały uzyskania pozwolenia na budowę. I [Zgłoszenie] Niektóre z wymienionych w art. 29 robót budowlanych (wskazane w art. 30 ust. 1 pkt. 1, 1a i 2) a także te wymienione w art. 30 ust. 1 pkt. 3 i 4 wymagają zgłoszenia właściwemu organowi. Ponadto organ, któremu zgłoszono budowę może jednak, w wypadkach określonych w ustawie, nałożyć w drodze decyzji obowiązek uzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych objętych obowiązkiem jedynie zgłoszenia o tym mowa poniżej. Inwestycje wymagające zgłoszenia Dla potrzeb niniejszego opracowania, jako inwestycje wymagające zgłoszenia wymienić należy m.in.: - budowa (art. 29 ust.1): pkt.14 - obiektów budowlanych piętrzących wodę i upustowych o wysokości piętrzenia poniżej 1 m poza rzekami żeglownymi oraz poza obszarem parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz ich otulin; pkt.17 - opasek brzegowych oraz innych sztucznych, powierzchniowych lub liniowych umocnień brzegów rzek i potoków górskich oraz brzegu morskiego, brzegu morskich wód wewnętrznych, nie stanowiących konstrukcji oporowych; - wykonywanie robót budowlanych polegających na (art. 29 ust. 2): pkt. 1 - remoncie istniejących obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych, z wyjątkiem obiektów wpisanych do rejestru zabytków; pkt. 9 - wykonywaniu urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, z wyjątkiem: a) ziemnych stawów hodowlanych, b) urządzeń melioracji wodnych szczegółowych usytuowanych w granicach parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz ich otulin; pkt.10 - wykonywaniu ujęć wód śródlądowych powierzchniowych o wydajności poniżej 50 m 3 /h oraz obudowy ujęć wód podziemnych; pkt.13 - wykonywaniu podczyszczeniowych robót czerpalnych polegających na usunięciu spłyceń dna, powstałych w czasie użytkowania basenów i kanałów portowych oraz torów wodnych, w stosunku do głębokości technicznych (eksploatacyjnych) i nachyleń skarp podwodnych akwenu; Postępowanie w sprawie zgłoszenia [Treść zgłoszenia] Zgłoszenie dokonywane przez inwestora musi zawierać określenie rodzaju, zakresu i sposobu wykonywania planowanych robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia inwestor powinien dołączyć: - oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, oraz 27