Krzysztof Dąbkiewicz. Komentarz KOMENTARZE 4. WYDANIE

Transkrypt

1 kodeks karny wykonawczy Komentarz Krzysztof Dąbkiewicz KOMENTARZE 4. WYDANIE

2 kodeks karny wykonawczy Komentarz Krzysztof Dąbkiewicz Zamów książkę w księgarni internetowej KOMENTARZE 4. WYDANIE WARSZAWA 2018

3 Stan prawny na 2 lipca 2018 r. Wydawca Monika Pawłowska Redaktor prowadzący Hanna Kolenkiewicz Opracowanie redakcyjne Michał Dymiński Łamanie Wolters Kluwer Polska Ta książka jest wspólnym dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, byś przestrzegał przysługujących im praw. Książkę możesz udostępnić osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A jeśli musisz skopiować część, rób to jedynie na użytek osobisty. SZANUJMY PRAWO I WŁASNOŚĆ Więcej na POLSKA IZBA KSIĄŻKI Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2018 ISBN wydanie Dział Praw Autorskich Warszawa, ul. Przyokopowa 33 tel ksiazki@wolterskluwer.pl księgarnia internetowa

4 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów Wprowadzenie USTAWA z r. Kodeks karny wykonawczy CZĘŚĆ OGÓLNA Rozdział I. Zakres obowiązywania Art. 1. [Zakres obowiązywania kodeksu. Odesłanie do k.p.k.] Rozdział II. Organy postępowania wykonawczego Art. 2. [Katalog organów postępowania wykonawczego] Art. 3. [Właściwość sądu] Rozdział III. Skazany Art. 4. [Poszanowanie godności skazanego] Art. 5. [Podmiotowość skazanego w postępowaniu wykonawczym] Art. 6. [Wnioski, skargi i prośby skazanego] Art. 7. [Zaskarżalność decyzji organów wykonawczych] Art. 8. [Obrona fakultatywna i obligatoryjna] Art. 8a. [Korespondencja skazanego] Art. 8b. [Prawo wstępu Rzecznika Praw Obywatelskich do zakładów karnych, aresztów śledczych] Rozdział IV. Postępowanie wykonawcze Oddział 1. Wykonywanie orzeczeń Art. 9. [Wykonalność orzeczeń] Art. 10. [Policja i inne organy ścigania] Art. 11. [Kierowanie orzeczeń do wykonania] Art. 12. [Zawiadamianie organów wojskowych] Art. 12a. [Przekazanie informacji do biura informacji gospodarczej] Art. 12b. [Wyrok łączny] Art. 12c. [Zasady obliczania czasu trwania kar] Art. 12d. [Dzień trwania kary] Art. 13. [Wątpliwości co do wykonania orzeczenia] Art. 14. [Przeprowadzanie wywiadu środowiskowego] Art. 15. [Umorzenie i zawieszenie postępowania] Art. 16. (uchylony)

5 Spis treści Art. 17. [Zawiadomienie sądu opiekuńczego lub właściwego organu] Art. 17a. [Kolejność skierowania kar do wykonania] Oddział 2. Postępowanie przed sądem Art. 18. [Postanowienia i zarządzenia] Art. 18a. [Czynności wykonywane przez referendarza sądowego] Art. 19. [Orzekanie sądu na wniosek lub z urzędu] Art. 20. [Skład sądu. Zażalenia na postanowienia sądu] Art. 20a. [Zażalenie na postanowienia i zarządzenia referendarza sądowego] Art. 21. [Prokurator jako strona przed sądem] Art. 22. [Zawiadomienie o terminie i celu posiedzenia] Art. 23. [Sprowadzenie skazanego na posiedzenie] Art. 24. [Zmiana lub uchylenie postanowienia z powodu nowych okoliczności] Oddział 3. Postępowanie egzekucyjne Art. 25. [Egzekucja roszczeń cywilnych, grzywny i innych należności pieniężnych] Art. 26. [Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.c.] Art. 27. [Egzekucja przepadku oraz nawiązki] Art. 27a. [Stosowanie przepisów k.p.c. i ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji] Art. 28. [Egzekucja wobec małżonka pozostającego we wspólności majątkowej] Art. 29. [Skutki orzeczenia przepadku wobec małżonka] Art. 29a. [Egzekucja przepadku przestępnej korzyści majątkowej] Art. 29b. [Powództwo na podstawie art k.p.k. lub art k.k.s.] Art. 30. [Podmioty reprezentujące Skarb Państwa] Art. 31. [Powództwo w imieniu Skarbu Państwa] Rozdział V. Nadzór penitencjarny Art. 32. [Nadzór penitencjarny] Art. 33. [Obowiązki sędziego penitencjarnego] Art. 34. [Uchylanie decyzji innych organów] Art. 35. [Wnioski sędziego penitencjarnego] Art. 36. [Przepisy wykonawcze] Rozdział VI. Zatarcie skazania Art. 37. [Orzekanie o zatarciu skazania] Rozdział VII. Uczestnictwo społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń, pomoc w społecznej readaptacji skazanych oraz Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej Art. 38. [Podmioty uczestniczące w wykonywaniu orzeczenia] Art. 39. [Podmioty świadczące pomoc skazanym] Art. 40. [Rada Główna do spraw Społecznej Readaptacji i Pomocy Skazanym] Art. 41. [Cele i zakres pomocy postpenitencjarnej] Art. 42. [Ustanowienie przedstawiciela skazanego]

6 Spis treści Art. 43. [Zadania i cele Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej] Rozdział VIIa. System dozoru elektronicznego Oddział 1. Przepisy ogólne Art. 43a. [Dozór elektroniczny definicje] Art. 43b. [Definicja i zakres dozoru elektronicznego] Art. 43c. [Sposób i warunki wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego] Art. 43d. [Zakres nadzoru nad wykonywaniem kar] Art. 43e. [Sąd właściwy] Art. 43f. [Środki techniczne służące do wykonywania dozoru elektronicznego] Art. 43g. [Podmiot wykonujący dozór elektroniczny] Oddział 2. Rozpoczęcie dozoru elektronicznego Art. 43h. [Warunki wykonywania kary] Art. 43i. [Odroczenie wykonywania kary] Art. 43j. [Zmiana lub uchylenie środka zabezpieczającego] Art. 43k. [Rozpoczęcie wykonywania dozoru elektronicznego] Art. 43l. [Prawa i obowiązki osoby chronionej] Oddział 2a. Warunki i tryb orzekania o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego Art. 43la. [Warunki udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego] Art. 43lb. [Stosowanie przepisów o dozorze elektronicznym do innych orzeczeń] Art. 43lc. [Wniosek o udzielenie zezwolenia na dozór elektroniczny] Art. 43ld. [Tryb udzielenia zezwolenia na dozór elektroniczny] Art. 43le. [Posiedzenie sądu penitencjarnego o udzielenie zezwolenia na dozór elektroniczny] Art. 43lf. [Ustalenie, czy na przeszkodzie udzieleniu zezwolenia na dozór elektroniczny nie stoją warunki techniczne] Art. 43lg. [Wysłuchanie przez sąd penitencjarny skazanego lub jego obrońcy, sądowego kuratora zawodowego oraz przedstawiciela skazanego] Art. 43lh. [Treść postanowienia; zawiadomienie o terminie; odpisy; zawiadomienie o wydaniu postanowienia] Art. 43li. [Uchylenie z urzędu zezwolenia na dozór elektroniczny] Art. 43lj. [Zażalenie na postanowienie o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego] Art. 43lk. [Zażalenie na postanowienie sądu penitencjarnego o odmowie udzielenia zezwolenia na dozór elektroniczny] Art. 43ll. [Pozostawienie wniosku bez rozpoznania] Art. 43lm. [Uchylenie zezwolenia] Art. 43ln. [Warunkowe przedterminowe zwolnienie w systemie dozoru elektronicznego]

7 Spis treści Oddział 3. Obowiązki i prawa skazanego Art. 43m. [Zgłoszenie gotowości do instalacji środków technicznych] Art. 43n. [Obowiązki skazanego związane z dozorem elektronicznym] Art. 43na. [Obowiązek pozostawania skazanego w miejscu stałego pobytu lub w innym wskazanym miejscu w wyznaczonym czasie] Art. 43nb. [Obowiązki określone w Kodeksie karnym] Art. 43o. [Zmiana miejsca wykonywania dozoru stacjonarnego lub przedziału czasu w ciągu doby] Art. 43p. [Zezwolenie na opuszczenie miejsca wykonywania dozoru stacjonarnego] Art. 43q. [Przerwa w wykonywaniu kary w systemie dozoru elektronicznego] Art. 43r. [Zgoda na odinstalowanie rejestratora stacjonarnego lub usunięcie nadajnika] Art. 43s. [Zniszczenie, uszkodzenie, uczynienie niezdatnym do użytku nadajnika, rejestratora stacjonarnego lub przenośnego] Oddział 4. Czynności podmiotów wykonujących dozór elektroniczny Art. 43t. [Obowiązki podmiotu dozorującego] Art. 43u. [Obowiązek współpracy osób posiadających tytuł prawny do nieruchomości lub lokalu z podmiotem dozorującym] Art. 43v. [Kontrola prawidłowości funkcjonowania i użytkowania rejestratora lub nadajnika] Art. 43w. [Warunki usunięcia, wymiany, instalacji lub założenia rejestratora lub nadajnika] Art. 43x. [Przechowywanie danych osobowych skazanego oraz informacji zarejestrowanych w związku z wykonywaniem dozoru elektronicznego] Art. 43y. [Wezwanie do usunięcia uchybień w wykonywaniu dozoru elektronicznego] Art. 43z. [Brak możliwości niezwłocznego powierzenia czynności innemu podmiotowi dozorującemu] Oddział 5. Zakończenie dozoru elektronicznego Art. 43za. [Uznanie kary za wykonaną] Art. 43zaa. [Uchylenie zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego] Art. 43zab. [Fakultatywne uchylenie zezwolenia na dozór elektroniczny] Art. 43zac. [Orzeczenie, w jakim zakresie karę pozbawienia wolności należy uznać za wykonaną] Art. 43zad. [Polecenie doprowadzenia skazanego do zakładu karnego] Art. 43zae. [Niedopuszczalność ponownego zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego] Art. 43zb 43zf. (uchylone) CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA Rozdział VIII. Grzywna Art. 44. [Egzekucja grzywny]

8 Spis treści Art. 45. [Zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną] Art. 46. [Zastępcza kara pozbawienia wolności. Zasady wymiaru] Art. 47. [Uiszczenie części grzywny] Art. 48. [Posiedzenie w przedmiocie kary zastępczej] Art. 48a. [Wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności] Art. 49. [Rozłożenie grzywny na raty] Art. 50. [Odwołanie rozłożenia grzywny na raty] Art. 51. [Całkowite lub częściowe umorzenie grzywny] Art. 52. [Wstrzymanie wykonania kary zastępczej] Art. 52a. [Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.k.] Rozdział IX. Kara ograniczenia wolności Art. 53. [Cele kary ograniczenia wolności] Art. 54. [Miejsce wykonania kary ograniczenia wolności] Art. 55. [Rola sądu rejonowego i kuratora zawodowego] Art. 56. [Skierowanie orzeczenia do wykonania] Art. 56a. [Umowa ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków skazanych] Art. 57. [Wezwanie skazanego do stawienia się w zakładzie] Art. 57a. [Rozpoczęcie odbywania kary] Art. 58. [Obowiązki podmiotów, w których kara jest wykonywana] Art. 59. [Wykonanie potrącenia części wynagrodzenia] Art. 60. [Wyjaśnienia skazanego dotyczące wykonywania kary] Art. 61. [Modyfikowanie orzeczenia] Art. 62. [Przesłanki odroczenia wykonania kary] Art. 63. [Udzielenie przerwy w odbywaniu kary] Art. 63a. [Zmiana formy kary] Art. 63b. [Wniosek o rozliczenie godzin pracy na cele społeczne w innych okresach niż miesięczny] Art. 64. [Orzeczenie o uznaniu kary za wykonaną] Art. 64a. [Zażalenie na postanowienie zwalniające skazanego od odbycia reszty kary ograniczenia wolności] Art. 65. [Zastępcza kara pozbawienia wolności] Art. 65a. [Wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności] Art. 66. [Wnioski co do zmiany sposobu wykonywania kary] Art. 66a. (uchylony) Rozdział X. Kara pozbawienia wolności Oddział 1. Cele wykonywania kary Art. 67. [Cele wykonywania kary pozbawienia wolności] Oddział 2. Zakłady karne Art. 68. [Podległość zakładów karnych Ministrowi Sprawiedliwości] Art. 69. [Rodzaje zakładów karnych] Art. 70. [Typy zakładów karnych] Art. 71. [Tworzenie innych rodzajów zakładów karnych] Art. 72. [Organizacja zakładu karnego] Art. 73. [Utrzymanie porządku i dyscypliny] Art. 73a. [Monitorowanie zakładów karnych]

9 Spis treści Art. 74. [Zmiana rodzaju i typu zakładu karnego] Art. 75. [Skład komisji penitencjarnej] Art. 76. [Zadania komisji penitencjarnej] Art. 77. [Inne organy kolegialne] Art. 78. [Podmioty wykonujące karę w zakładzie karnym] Oddział 3. Wykonywanie kary i jej indywidualizacja Art. 79. [Wezwanie do stawienia się w areszcie śledczym] Art. 79a. [Przyjęcie do aresztu śledczego] Art. 79b. [Pobyt skazanego w celi przejściowej] Art. 80. [Kolejność wykonywania kilku kar] Art. 80a. [Początek wykonywania kary] Art. 80b. [Obliczanie okresu wykonywania kary] Art. 81. [Systemy wykonywania kary] Art. 82. [Cele i zasady klasyfikacji skazanych] Art. 83. [Badania psychologiczne i psychiatryczne] Art. 84. [Zakład karny dla młodocianych] Art. 85. [Zakład karny dla odbywających karę po raz pierwszy] Art. 86. [Zakład karny dla recydywistów penitencjarnych] Art. 87. [Zasady odbywania kary pozbawienia wolności przez kobiety] Art. 87a. [Skazani sprawujący pieczę nad dziećmi] Art. 88. [Osadzanie sprawców w różnych typach zakładów] Art. 88a. [Sprawcy szczególnie niebezpieczni] Art. 88b. [Zasady odbywania kary przez sprawców szczególnie niebezpiecznych] Art. 88c. [Stałe monitorowanie zachowania skazanego] Art. 88d. [Szczególna ochrona skazanego] Art. 89. [Przeniesienie skazanego do zakładu innego typu] Art. 90. [Zasady wykonywania kary w zakładzie typu zamkniętego] Art. 91. [Zasady wykonywania kary w zakładzie typu półotwartego] Art. 91a. [Dodatkowe widzenie w zakładzie dla młodocianych] Art. 92. [Zasady wykonywania kary w zakładzie typu otwartego] Art. 93. [Przepustki w zakładach typu otwartego i półotwartego] Art. 94. [Odbywanie kary aresztu wojskowego] Art. 95. [System programowego oddziaływania] Art. 96. [System terapeutyczny] Art. 97. [Szczególne cele systemu terapeutycznego] Art. 98. [System zwykły] Art. 99. [Rodzaje kar wykonywanych w systemie zwykłym] Art [Położenie zakładu karnego] Oddział 4. Prawa i obowiązki skazanego Art [Informowanie skazanego o jego prawach i obowiązkach] Art [Najważniejsze prawa skazanego] Art [Prawo kierowania skarg do organów międzynarodowych] Art [Sposób korzystania przez skazanego z jego praw] Art [Kontakty skazanego ze światem zewnętrznym] Art. 105a. [Zasady korzystania z widzeń]

10 Spis treści Art. 105b. [Korzystanie z aparatu telefonicznego] Art [Praktyki religijne skazanych] Art [Skazani za przestępstwa motywowane ideologicznie] Art [Zapewnianie bezpieczeństwa skazanym] Art [Posiłki przysługujące skazanemu] Art [Cele mieszkalne] Art. 110a. [Posiadanie pewnych przedmiotów przez skazanego] Art [Korzystanie z zakładowej odzieży, bielizny i obuwia] Art [Prawo do wypoczynku] Art [Depozyt zakładu karnego] Art. 113a. [Zakupy, paczki dla skazanego] Art [Miesięczna zapomoga] Art [Zapewnianie świadczeń zdrowotnych] Art. 115a. [Zaświadczenie usprawiedliwiające niestawiennictwo w postępowaniu prowadzonym przez sąd lub inny organ] Art [Najważniejsze obowiązki skazanego] Art. 116a. [Zakazy dotyczące skazanego] Art. 116b. [Badanie skazanego w celu ustalenia obecności alkoholu, środka odurzającego lub substancji psychotropowej] Art [Leczenie skazanych uzależnionych] Art [Zabieg lekarski bez zgody skazanego] Art [Obciążenie skazanego kosztami leczenia] Art [Naprawienie szkody wyrządzonej przez skazanego] Oddział 5. Zatrudnienie Art [Zasady zatrudniania skazanych] Art [Uwzględnianie kwalifikacji skazanych] Art. 122a. [Prawa i obowiązki skazanego związane z zatrudnieniem] Art [Wynagrodzenie za pracę] Art. 123a. [Bezpłatne prace porządkowe i pomocnicze] Art [Urlop wypoczynkowy skazanego] Art [Potrącenia] Art [Gromadzenie środków na przejazd i utrzymanie zwolnionego skazanego] Art [Zaliczanie okresów pracy skazanego do okresów składkowych] Art [Wliczanie okresu pracy skazanego do jego stażu pracy] Art [Powierzanie określonym podmiotom zatrudnienia i nauczania skazanych] Oddział 6. Nauczanie Art [Zasady i zakres nauczania] Art [Nauka poza zakładem karnym] Art. 131a. [Pozbawienie możliwości nauczania] Art [Obligatoryjna praca w warsztatach i praktyczna nauka zawodu] Art [Urlop uczącego się skazanego] Art [Przepisy wykonawcze]

11 Spis treści Oddział 7. Działalność kulturalno-oświatowa, społeczna, kultura fizyczna i zajęcia sportowe Art [Zajęcia skazanych w czasie wolnym] Art [Zespoły prowadzące zajęcia w czasie wolnym] Art. 136a. [Zbiórki na cele charytatywne] Oddział 8. Nagrody i ulgi Art [Przesłanki nagradzania skazanych] Art [Katalog nagród] Art [Szczególne warunki przyznawania przepustek] Art [Obowiązek zgłaszania się do jednostki policji skazanego na przepustce] Art [Nagrody stosowane jako ulgi] Art. 141a. [Szczególne zezwolenie na opuszczenie zakładu] Oddział 9. Kary dyscyplinarne Art [Przesłanki stosowania kar dyscyplinarnych] Art [Kary dyscyplinarne] Art [Podmioty wymierzające kary] Art [Dyrektywy i tryb wymiaru kar dyscyplinarnych] Art [Zakaz kumulowania kar dyscyplinarnych] Art [Przedawnienie możliwości ukarania i wykonania kary dyscyplinarnej] Art [Zasada bezzwłocznego wykonania kary dyscyplinarnej] Art [Uchylenie kary dyscyplinarnej po ujawnieniu nowych okoliczności] Oddział 10. Odroczenie i przerwa wykonania kary pozbawienia wolności Art [Obligatoryjne odroczenie wykonania kary] Art [Fakultatywne odroczenie wykonania kary] Art [Warunkowe zawieszenie kary odroczonej] Art [Zasady udzielania przerwy] Art. 153a. [Osoby biorące udział w posiedzeniu w przedmiocie odroczenia lub przerwy] Art [Zażalenie na postanowienie o udzieleniu przerwy] Art [Warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary po rocznej przerwie] Art [Odwołanie odroczenia i przerwy] Art [Odwołanie odroczenia wobec żołnierza] Art [Wniosek dowódcy jednostki o zwolnienie od wykonania kary] Art. 158a. [Zażalenie w przedmiocie odwołania odroczenia lub przerwy oraz wniosku o zwolnienie z wykonania kary pozbawienia wolności] Oddział 11. Warunkowe przedterminowe zwolnienie Art [Oddanie warunkowo zwolnionego pod dozór] Art [Obligatoryjne i fakultatywne odwołanie warunkowego zwolnienia] Art [Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o warunkowe zwolnienie]

12 Spis treści Art [Wysłuchanie określonych podmiotów, zasięgnięcie opinii biegłych] Art [Sądy właściwe do orzekania w sprawie warunkowego zwolnienia] Oddział 12. Zwalnianie skazanych z zakładów karnych i warunki udzielania im pomocy Art [Okres poprzedzający zwolnienie] Art [Położenie zakładu. Możliwość opuszczania zakładu w celu poszukiwania pracy] Art [Zasady udzielania doraźnej pomocy] Art (uchylony) Art. 167a. [Dokumenty, przedmioty i świadczenia otrzymywane przez zwalnianego] Art (uchylony) Oddział 13. Informowanie o opuszczeniu przez skazanego zakładu karnego Art. 168a. [Obowiązek informowania o opuszczeniu zakładu przez skazanego] Rozdział XI. Prawa i obowiązki kuratora sądowego, wykonywanie dozoru, warunkowego umorzenia postępowania i warunkowego zawieszenia wykonania kary Oddział 1. Prawa i obowiązki kuratora sądowego oraz dozór Art [Obowiązki skazanego w czasie dozoru] Art. 169a. [Nadzór nad wykonywaniem dozoru] Art. 169b. [Grupy ryzyka powrotu do przestępstwa] Art [Podmioty sprawujące dozór] Art [Kuratorzy zawodowi i społeczni] Art [Podstawowe obowiązki kuratora sądowego] Art [Zakres działań kuratora zawodowego] Art. 173a. [Zobowiązanie do poddania się badaniom] Art. 173b. [Czynności sądowego kuratora zawodowego związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kar, środków karnych i środków zabezpieczających w systemie dozoru elektronicznego] Art. 173c. [Obowiązki kuratora zawodowego w czasie wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego] Art [Zakres działań kuratora społecznego] Art [Obowiązki innych podmiotów sprawujących dozór] Art. 175a. [Ryczałt za sprawowanie dozoru] Art [Przepisy wykonawcze] Oddział 2. Warunkowe umorzenie postępowania karnego Art [Właściwość sądu w sprawie wykonania orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania] Oddział 3. Warunkowe zawieszenie wykonania kary Art [Wykonanie orzeczeń w przedmiocie warunkowego zawieszenia wykonania kary] Art. 178a. [Zażalenie na postanowienie]

13 Spis treści Rozdział XII. Środki karne, środki kompensacyjne i przepadek Oddział 1. Pozbawienie praw publicznych Art [Podmioty zawiadamiane o pozbawieniu praw publicznych] Art. 179a. [Zażalenie na postanowienie w przedmiocie uznania pozbawienia praw publicznych] Oddział 2. Zakazy, nakaz i obowiązek Art [Zakaz zajmowania stanowiska lub wykonywania zawodu] Art [Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej] Art. 181a. [Obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach] Art. 181b. [Zakaz wstępu na imprezę masową] Art. 181c. [Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych] Art [Zakaz prowadzenia pojazdów] Art. 182a. [Zmiana sposobu wykonywania zakazu] Art [Informowanie organizacji gospodarczej o zakazie orzeczonym wobec jej członka] Art. 183a. [Określenie odstępów czasu, minimalnej odległości, terminu] Art [Obliczanie czasu trwania zakazu] Art [Obowiązek informowania sądu przez podmioty wykonujące treść zakazu] Art [Wykonywanie zakazów lub obowiązków nałożonych w czasie próby] Art. 186a. [Zażalenie na postanowienie w przedmiocie uznania obowiązku lub zakazu za wykonany] Oddział 3. Przepadek Art [Przesłanie odpisu wyroku urzędowi skarbowemu] Art. 187a. [Wykonanie przepadku przedsiębiorstwa] Art [Wykonanie przepadku] Art. 188a. [Przepadek równowartości składnika mienia] Art [Przepadek rzeczy głównej wraz z przynależnościami] Art. 189a. [Elementy przedsiębiorstwa nieobjete przepadkiem] Art [Wpływ przepadku na ograniczone prawa rzeczowe] Art [Ujawnianie własności skarbu państwa w księdze wieczystej] Art [Zwrot przedmiotów objętych przepadkiem uprawnionemu] Art [Wydanie przedmiotów urzędowi skarbowemu] Art [Przepisy wykonawcze] Art [Zniszczenie lub pozostawienie w aktach przedmiotów objętych przepadkiem] Art. 195a. [Prowadzenie egzekucji grzywny i innych świadczeń majątkowych przez urząd skarbowy] Art. 195aa. [Przepadek przedmiotu poprzez przekazanie go do muzeum] Art. 195b. [Odpowiednie stosowanie do wykonania orzeczeń wskazanych w rozdziale 66d k.p.k.] Art. 195c. [Przepisy stosowane do zarządu przymusowego]

14 Spis treści Oddział 4. Naprawienie szkody, zadośćuczynienie, nawiązka i świadczenie pieniężne Art [Przesłanie tytułu egzekucyjnego pokrzywdzonemu lub innej osobie uprawnionej] Art. 196a. (uchylony) Oddział 5. Podanie wyroku do publicznej wiadomości Art [Sposób podania wyroku do publicznej wiadomości] Art [Podanie wyroku do publicznej wiadomości przez ogłoszenie w czasopiśmie] Art [Podanie wyroku do publicznej wiadomości w inny sposób] Rozdział XIII. Środki zabezpieczające Art. 199a. [Właściwość sądu w postępowaniu dotyczącym wykonania środków zabezpieczających] Art. 199b. [Wniosek o orzeczenie, zmianę lub uchylenie środka zabezpieczającego legitymacja do złożenia, wysłuchanie. Pozostawienie bez rozpoznania] Art [Zakłady wykonujące środki zabezpieczające] Art. 200a. [Zakłady o maksymalnym zabezpieczeniu] Art. 200b. [Zakłady o wzmożonym zabezpieczeniu] Art. 200c. [Zakłady o podstawowym zabezpieczeniu] Art [Wykonanie orzeczenia o umieszczeniu w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym] Art [Cele wykonywania środka zabezpieczającego] Art. 202a. [Pobyt w zakładzie psychiatrycznym sprawców, którzy popełnili przestępstwo w stanie ograniczonej poczytalności] Art. 202b. [Terapia lub terapia uzależnień wobec sprawcy skazanego za przestępstwo popełnione w związku z uzależnieniem od alkoholu, środka odurzającego lub innego podobnie działającego środka; okres próby] Art [Okresowe opinie o stanie zdrowia sprawcy] Art [Orzekanie o dalszym stosowaniu środka] Art. 204a. [Środki przymusu bezpośredniego] Art. 204b. [Kontrola przedmiotów i pomieszczeń] Art. 204c. [Osobiste kontakty sprawcy z odwiedzającymi] Art. 204d. [Zezwolenia na czasowy pobyt poza zakładem pod opieką członka rodziny lub osoby godnej zaufania] Art [Odpowiednie stosowanie art i 195] Art. 205a. [Wniosek pokrzywdzonego o zawiadomienie o zwolnieniu sprawcy z zakładu psychiatrycznego] Rozdział XIV. Należności sądowe Art [Egzekucja należności sądowych] Rozdział XV. Tymczasowe aresztowanie Art [Cele wykonywania tymczasowego aresztowania] Art. 207a. [Tymczasowe aresztowanie a uprawnienia procesowe] Art [Organizacja aresztów śledczych]

15 Spis treści Art [Odpowiednie stosowanie rozwiązań dotyczących kary pozbawienia wolności] Art [Informowanie aresztanta o jego prawach i obowiązkach] Art [Informowanie różnych podmiotów o miejscu pobytu tymczasowo aresztowanego. Informowanie o przyjęciu. Zwalnianie z aresztu śledczego] Art [Zasady rozmieszczania aresztowanych] Art. 212a. [Postępowanie ze sprawcami szczególnie niebezpiecznymi] Art. 212b. [Warunki pobytu w areszcie sprawców szczególnie niebezpiecznych] Art. 212ba. [Szczególna ochrona tymczasowo aresztowanego] Art. 212c. [Badania osobopoznawcze aresztowanego] Art [Tymczasowe aresztowanie w zakładzie leczniczym] Art [Uprawnienia aresztowanego] Art. 214a. [Udzielanie świadczeń zdrowotnych w obecności funkcjonariusza niewykonującego zawodu medycznego] Art [Kontakty z obrońcą] Art [Korzystanie z własnej odzieży, leków i innych przedmiotów. Zakaz posiadania środków łączności] Art. 216a. [Korzystanie z własnej odzieży w czasie czynności procesowych] Art [Zasady udzielania widzeń] Art. 217a. [Cenzura korespondencji] Art. 217b. [Korespondencja urzędowa] Art. 217c. [Zakaz korzystania ze środków łączności] Art. 217d. [Zezwolenie na opuszczenie zakładu] Art [Prace porządkowe, zatrudnianie aresztantów] Art [Rozporządzanie pieniędzmi przez aresztowanego] Art [Kwota wolna od egzekucji] Art [Nagrody za dobre sprawowanie] Art. 221a. [Zasady przemieszczania się po terenie aresztu] Art [Kary dyscyplinarne] Art. 222a. [Decyzja o ukaraniu] Art [Przeniesienie aresztowanego do zakładu karnego] Art. 223a. [Status tymczasowo aresztowanego, wobec którego wykonywana jest kara pozbawienia wolności] Rozdział XVa. Umieszczanie tymczasowo aresztowanych i skazanych odbywających karę pozbawienia wolności w wydzielonych pomieszczeniach lub pomieszczeniach dla osób zatrzymanych Art. 223b. [Przesłanki umieszczenia w wydzielonych pomieszczeniach policji, straży granicznej lub sił zbrojnych] Art. 223c. [Zażalenie] Art. 223d. [Umieszczenie konwojowanego w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych] Art. 223e. [Przepisy organizacyjno-porządkowe]

16 Spis treści CZĘŚĆ WOJSKOWA Rozdział XVI. Przepisy ogólne Art [Odpowiednie stosowanie przepisów części ogólnej k.k.w.] Art. 224a. [Wyłączenie stosowania] Art [Wojskowe organy postępowania wykonawczego] Art [Obowiązki wojskowego sędziego penitencjarnego] Rozdział XVII. Kara ograniczenia wolności Art [Organ wykonujący karę] Art [Obowiązki ministra obrony narodowej] Art [Potrącenia z miesięcznego uposażenia] Art [Zwolnienie od reszty kary] Rozdział XVIII. Kara pozbawienia wolności i kara aresztu wojskowego Art [Cele szkolenia skazanych] Art [Kierujący szkoleniem wojskowym] Art [Zasady rozmieszczenia skazanych] Art [Nagrody dla odbywającego karę aresztu wojskowego] Art [Wniosek dowódcy na podstawie art. 330 k.k.] Art [Współdziałanie z innymi podmiotami] Rozdział XIX. Środki karne Art [Wydalenie ze służby lub degradacja] Art [Wykonanie innych środków karnych] Art [Oddanie pod dozór] Rozdział XX. Tymczasowe aresztowanie Art [Wydzielone cele] Art (uchylony) CZĘŚĆ KOŃCOWA Rozdział XXI. Objaśnienie wyrażeń ustawowych Art [Ustawowe definicje najważniejszych pojęć] Rozdział XXII. Przepisy przejściowe i końcowe Art [Stosowanie kodeksu do wykonywania wcześniejszych orzeczeń] Art [Przejęcie obywatela polskiego skazanego za granicą] Art [Przekazanie cudzoziemca państwu obcemu] Art (uchylony) Art [Tymczasowe ograniczenia lub zakazy wobec osadzonych] Art (uchylony) Art [Przepisy wykonawcze] Art. 249a. [Zarządzenia dyrektora generalnego służby więziennej] Art (uchylony) Art (utraciły moc) Art [Zaliczanie okresu pracy skazanego do stażu pracy] Art [Delegacja ustawowa] Art [Uchylenie mocy obowiązującej dotychczasowych przepisów] Art [Tymczasowe zachowanie mocy przepisów wykonawczych] Art [Data wejścia kodeksu w życie]

17 Spis treści Literatura Skorowidz przedmiotowy

18 WYKAZ SKRÓTÓW Akty prawne d.k.k.w. ustawa z r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. poz. 98 ze zm.) uchylona d.k.p.k. ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. poz. 96 ze zm.) uchylona EKPC Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z r. (Dz.U. z 1993 r. poz. 284 ze zm.) ERW Europejskie Reguły Więzienne z r. [Rekomendacja Rec (2006)2 Komitetu Ministrów Rady Europy] k.c. ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r. poz ze zm.) k.k. ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.) k.k.s. ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.) k.k.w. ustawa z r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. z 2018 r. poz. 652 ze zm.) k.p. ustawa z r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.) k.p.c. ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 155 ze zm.) k.p.k. ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.) k.p.w. ustawa z r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2018 r. poz. 475 ze zm.) k.r.o. ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2017 r. poz. 682) k.w. ustawa z r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2018 r. poz. 618) 19

19 Wykaz skrótów MPPGSiK Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia r. (Dz.U. z 1977 r. poz. 169) MPPOiP Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku r. (Dz.U. z 1977 r. poz. 167) nowela z r. ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1431) nowela z r. ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 396) nowela z r. ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 541) nowela z r. ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz ustawy Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. poz. 428) nowela z r. ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks Karny wykonawczy i ustawy o służbie więziennej (Dz.U. poz. 1010) PDPC Powszechna Deklaracja Praw Człowieka [przyjęta i proklamowana rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ 217 A(III) r.] Regulamin ETPC Regulamin Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przyjęty dnia r. (wersja ujednolicona na dzień r.) (Dz.U. z 1993 r. poz. 284/1) regulamin o.p.w.k.o.w. regulamin o.p.w.k.p.w. rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary ograniczenia wolności orzeczonej wobec żołnierzy zasadniczej służby wojskowej (Dz.U. poz. 1341) rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U. poz. 2231) regulamin o.p.w.t.a. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania (Dz.U. z 2016 r. poz. 2290) regulamin u.s.p. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. poz ze zm.) regulamin w.u.p.j.o.p. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz.U. z 2017 r. poz. 1206) 20

20 Wykaz skrótów r.o.s.w. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie organizacji sądów wojskowych oraz ustalenia regulaminu wewnętrznego urzędowania tych sądów (Dz.U. poz. 287 ze zm.) r.p.o.p. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie sposobów prowadzenia oddziaływań penitencjarnych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1067) r.s.n.p. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie sposobu, zakresu i trybu sprawowania nadzoru penitencjarnego (Dz.U. poz ze zm.) r.s.u.k. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania uprawnień i obowiązków kuratorów sądowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 989) r.w.c.a. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu skutkujących pozbawienie wolności oraz dokumentowania tych czynności (Dz.U. poz. 927 ze zm.) r.w.o.u. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie sposobu i trybu wykonywania czynności przez kuratorów sądowych w sprawach karnych wykonawczych (Dz.U. poz. 969 ze zm.) r.w.p.r. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie szczegółowych zasad wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych w zakładach karnych i aresztach (Dz.U. poz. 1546) r.w.ś.z. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie udzielania świadczeń zdrowotnych przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności (Dz.U. z 2017 r. poz. 2131) r.z.n. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie sposobu i trybu prowadzenia nauczania w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. poz ze zm.) s.w.k.d.e. rozporządzenie z r. w sprawie sposobu oraz szczegółowych warunków wykonywania kar, środków karnych i środków zabezpieczających w systemie dozoru elektronicznego (Dz.U. poz. 1698) u.k.s.e. ustawa z r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.) u.o.b.i.m. ustawa z r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.) 21

21 Wykaz skrótów u.o.d.a.rz. ustawa z r. o działach administracji rządowej (Dz.U. z 2018 r. poz. 762 ze zm.) u.o.k.p. ustawa z r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2017 r. poz. 978 ze zm.) u.o.k.s. ustawa z r. o kuratorach sądowych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1014) u.o.s.k. ustawa z r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r. poz. 223 ze zm.) u.p.e.a. ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.) u.p.o.o. ustawa z r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.) u.p.r.d. ustawa z r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.) u.s.d.e. ustawa z r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (Dz.U. z 2010 r. poz. 960 ze zm.) nieobowiązująca u.s.p. ustawa z r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 23 ze zm.) u.sw ustawa z r. o Służbie Więziennej (Dz.U. z 2017 r. poz. 631 ze zm.) p.u.s.w. ustawa z r. Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.) u.s.w.ż. ustawa z r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U. z 2018 r. poz. 173 ze zm.) zarządzenie nr 2/04 zarządzenie nr 2/04 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych (Dz.Urz. CZSW Nr 1, poz. 2) Organy promulgacyjne, orzecznictwo, czasopisma Biul. PK Biuletyn Prawa Karnego Biul. RPO Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego CzPKiNP Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Dz.U. Dziennik Ustaw Dz.Urz. CZSW Dziennik Urzędowy Centralnego Zarządu Służby Więziennej Dz.Urz. CZZK Dziennik Urzędowy Centralnego Zarządu Zakładów Karnych 22

22 Wykaz skrótów Dz.Urz. MS Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości Dz.Urz. UE Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej EPS Europejski Przegląd Sądowy GDS Gdańskie Studia Prawnicze GSiP Gazeta Sądowa i Penitencjarna KZS Krakowskie Zeszyty Sądowe Mon. Praw. Monitor Prawniczy NKPK Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego NP Nowe Prawo ONSAiWSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych OSA lub OSAB, OSAŁ, OSAG, OSAW Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych (Białystok, Łódź, Gdańsk, Wrocław) OSNAPiUS Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna (od 1995 r.) OSNCP Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (do 1994 r.) OSNKW Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Wojskowa OSNP Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych (od 2003 r.) OSNPG Orzecznictwo Sądu Najwyższego, wyd. Prokuratury Generalnej OSNwSK Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych OSN-ZD Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Dokumentów OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych OTK-A Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Zbiór Urzędowy, Seria A OTK-ZU Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Zbiór Urzędowy Pal. Pal. PiP Państwo i Prawo PiZS Praca i Zabezpieczenie Społeczne PnD Paragraf na Drodze PPiK Przegląd Penitencjarny i Kryminologiczny PPK Problemy Prawa Karnego Probl. Praw. Problemy Praworządności Prok. i Pr. Prokuratura i Prawo Przegl. Sejm. Przegląd Sejmowy RPO-MAT Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich Materiały PS Przegląd Sądowy 23

23 Wykaz skrótów PWP Przegląd Więziennictwa Polskiego SI Studia Iuridica SKKiP Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne SP Studia Prawnicze WPP Wojskowy Przegląd Prawniczy ZNIBPS Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego Inne ETPC Europejski Trybunał Praw Człowieka LEX system informacji prawnej Wolters Kluwer LEX/el. wydawnictwo elektroniczne LEX NSA Naczelny Sąd Administracyjny SA sąd apelacyjny SN Sąd Najwyższy Uwaga: Artykuły powoływane bez oznaczenia są artykułami Kodeksu karnego wykonawczego. 24

24 WPROWADZENIE Ustawa z r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. z 2018 r. poz. 652) stanowi obok Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego trzecią kodyfikację karną przyjętą przez polski parlament w czerwcu 1997 r. W pierwotnej wersji Kodeks ten miał obowiązywać od r., ostatecznie jednak na mocy art. 3 ustawy z r. o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające Kodeks karny, ustawy Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny wykonawczy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1083) wszedł w życie w dniu r. Od tego czasu Kodeks był wielokrotnie nowelizowany. W okresie od września 1998 r. do sierpnia 2011 r. wydano blisko 40 ustaw nowelizujących treść tego aktu prawnego. Pierwsza w tym zakresie była wspomniana już ustawa zmieniająca datę wejścia w życie, kolejne miały rozmaity zakres i charakter. Były to duże ustawy kompleksowo nowelizujące Kodeks karny wykonawczy zarówno w części ogólnej, jak i szczególnej (zwłaszcza ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 1380; por. w tym zakresie T. Bulenda, R. Musidłowski, Nowelizacja kodeksu karnego wykonawczego w 2003 r. (analiza i próba oceny), PWP 2003/40 41; T. Szymanowski, Kodeks karny wykonawczy po nowelizacjach z 2003 r., PiP 2004/2), jak i niewielkie zmiany. Były one czynione ze względu na konieczność dostosowania przepisów Kodeksu do innych ustaw, w tym międzynarodowych, lub wymagań stawianych przez orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, jak również do ustaw wprowadzających nowe instytucje w zakresie obrotu prawnego z innymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej (w tym ostatnim zakresie por. np. ustawę z r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 1344, która weszła w życie r.). Kolejne zmiany zostały wprowadzone przepisami ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1431) oraz ustawy z r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 908). Druga ze wskazanych ustaw miała niewielki zakres, nadała jedynie nowe brzmienie przepisowi art. 40 2, ustalając na nowo krąg podmiotów wchodzących w skład Rady Głównej do Spraw Społecznej Readaptacji i Pomocy Skaza 25

25 Wprowadzenie nym. Dużo istotniejsze znaczenie miała nowela z r., na mocy której dokonano gruntownej zmiany kilku zasad fundamentalnych dla postępowania wykonawczego. Z najważniejszych należy wskazać zmiany w zakresie zasady zaskarżalności wszystkich postanowień w postępowaniu wykonawczym przez dopuszczenie możliwości zaskarżenia tylko orzeczeń najbardziej istotnych dla skazanego i tylko w wypadkach gdy ustawa tak stanowi. Zniesiono zasadę udziału stron we wszystkich posiedzeniach. Odwrócono również zasady dotyczące wykonalności postanowień w postępowaniu wykonawczym. Wszystkie zmiany wynikające z tej nowelizacji zostały bliżej omówione w komentarzu, przy uwzględnieniu piśmiennictwa oraz orzecznictwa opublikowanego po r. Kolejne zmiany w Kodeksie karnym wykonawczym zostały wprowadzone w drodze siedmiu dalszych aktów prawnych, tj. ustawy z r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.), ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1247), ustawy z r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 619), ustawy z r. o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka (Dz.U. poz. 21), ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. poz. 431), ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 396) oraz ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 541). Bez wątpienia najobszerniejsze zmiany dotyczące bowiem zarówno części ogólnej, jak i szczególnej wprowadzone zostały ustawą z r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 396). Nowelizacja Kodeksu karnego wykonawczego podyktowana była przede wszystkim koniecznością dostosowania unormowań z zakresu prawa karnego wykonawczego do zmian dokonanych w Kodeksie karnym, ponadto uwzględniono także wymogi płynące z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego oraz postulaty Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczące poprawy warunków osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. Dodane lub zmienione regulacje kodeksowe dotyczyły m.in. takich kwestii, jak problematyka zaprowiantowania osób konwojowanych, przyuczenia osób odbywających karę pozbawienia wolności do pracy, uprawnień osadzonych do kontaktów ze światem zewnętrznym, zwłaszcza gdy chodzi o zwiększenie liczby osób biorących udział w widzeniu, korzystanie z aparatu telefonicznego czy prawo tymczasowo aresztowanego do korespondencji z obrońcą lub pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą prawnym oraz do porozumiewania się z konsulem. Inna grupa zmian dotyczyła zagadnień związanych z kwalifikowaniem skazanych do grup ryzyka i różnicowania wobec nich form dozoru. W tym zakresie dotychczasowe rozwiązania były zawarte w akcie wykonawczym, co zakwestionowane zostało przez Trybunał Konstytucyjny. Nowelizacja wprowadziła też nowe rozwiązania odnoszące się do wykonywania kar zastępczych, a także udziału stron oraz obrońcy w postępowaniu, gdy jego przedmiotem jest kwestia zarządzenia wykonania kary oraz dalsze stosowanie pobytu sprawcy w zakładzie psychiatrycznym. Zasadnicza zmiana dokonana na mocy noweli 26

26 Wprowadzenie z r. polegała na dodaniu do Kodeksu nowego rozdziału VIIa i transpozycji norm zawartych w dotychczasowej ustawie z r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (Dz.U. z 2010 r. poz. 960 ze zm.). Nowela z r. zarazem wprowadziła w tym zakresie niezbędne zmiany dostosowawcze, które wynikały przede wszystkim z przyjętej w Kodeksie karnym nowej koncepcji w zakresie orzekania kar i środków (karnych i zabezpieczających) kontrolowanych w systemie dozoru elektronicznego. Duża część zmian wprowadzonych w Kodeksie wynikała również ze zmian wprowadzonych w rozdziale X k.k. i nadaniem nowego kształtu środkom zabezpieczającym. W dalszym okresie na przestrzeni ledwie dwóch lat Kodeks nowelizowano dziesięciokrotnie tj. w drodze ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy (Dz.U r., poz. 1573); ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz ustawy Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. 2016, poz. 428); ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2016, poz. 437); ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. z 2017 r., poz. 204); ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U., poz. 768); ustawy z r. o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U., poz. 1452); ustawy z r. o podstawowej opiece zdrowotnej (Dz.U., poz. 2217); ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia oraz niektórych innych ustaw (Dz.U., poz. 2400); ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U., poz. 201) oraz ustawy z r. o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy i ustawy o Służbie Więziennej (Dz.U., poz. 1010). Dokonując wykładni Kodeksu karnego wykonawczego, wykorzystano w komentarzu starając się zachować odpowiednie proporcje bogaty dorobek literatury oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego, sądów apelacyjnych, jak również Trybunału Konstytucyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Mając na uwadze, że u podstaw wykonania każdej kary spoczywa zasada humanitaryzmu oraz poszanowanie godności ludzkiej skazanego, szeroko odwołano się do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz raportów Europejskiego Komitetu do Spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) i Krajowego Mechanizmu Prewencji, w których szczególnie mocno akcentowana jest konieczność zachowania respektu oraz poszanowania dla wskazanych wartości (podmiotowego traktowania skazanych). Nawiązano również do uniwersalnych oraz regionalnych standardów w zakresie postępowania ze skazanymi o charakterze soft law, a mianowicie Wzorcowych Reguł Minimum Postępowania z Więźniami ONZ przyjętych Genewie w 1955 r. przez Pierwszy Kongres Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zapobiegania Przestępczości i Postępowania ze Sprawcami Przestępstw, Rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ 43/173 z r. Zbiór zasad mających na celu ochronę wszystkich osób podda 27

27 Wprowadzenie nych jakiejkolwiek formie aresztowania bądź uwięzienia, Rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ 45/111 z r. Podstawowe zasady traktowania więźniów, czy przyjętych r. Zaleceń Rec (2006)2 Komitetu Ministrów dla krajów członkowskich dotyczących Europejskich Reguł Więziennych. Uwzględniono także wiążące akty prawa międzynarodowego, by wymienić tylko konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz europejską konwencję o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu. Przy powoływaniu orzecznictwa zostały podane niezbędne dane pozwalające na jego identyfikację, co ułatwi korzystającemu z komentarza sięgnięcie do źródła w celu bliższego zapoznania się z treścią judykatu. W przypadku piśmiennictwa w razie pierwszego powołania książki, artykułu czy glosy wskazano autora (autorów), pełny tytuł pozycji oraz dane bibliograficzne. W toku kolejnych powołań zastosowano zapis skrócony. Przy opracowaniu komentarza wielce pomocna była współpraca Pana Redaktora Michała Dymińskiego oraz Pań z Wolters Kluwer Polska. Ich głęboka wiedza oraz doświadczenie miały znaczący wpływ na ostateczny kształt niniejszego opracowania. Za tę cenną pomoc składam Państwu wyrazy serdecznej wdzięczności. Krzysztof Dąbkiewicz 28