PN- xx/e-012xx.xx Rysunek techniczny elektryczny

Transkrypt

1 Normalizacja i zagadnienia prawne w projektowaniu Normalizacja rysunków elektrotechnicznych M. Kobusiński Normy zastąpione PN- xx/e-012xx.xx Rysunek techniczny elektryczny 1

2 Normy zastąpione PN-92/E Rysunek techniczny elektryczny - Elementy mechaniczne Napędy Symbole graficzne Normy zastąpione PN-92/E Rysunek techniczny elektryczny Plany instalacji Symbole graficzne 2

3 Normy zastąpione PN-78/E Rysunek techniczny elektryczny - Oznaczenia identyfikacyjne literowo-cyfrowe Normy zastąpione PN-90/E Rysunek techniczny elektryczny - Oznaczenia literowo-cyfrowe przewodów i zacisków 3

4 PN- xx / E-012xx normy zastąpione PN-79/E Rysunek techniczny elektryczny - Klasyfikacja Nazwy i określenia PN- xx / E-012xx normy zastąpione PN-78/E Rysunek techniczny elektryczny - Ogólne wytyczne wykonania schematów 4

5 PN- xx / E-012xx normy wycofane bez zastąpienia PN-82/E Rysunek techniczny elektryczny - Zasady wykonywania schematów i planów PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN :2003 Symbole graficzne stosowane w schematach Część 2: Elementy symboli, symbole rozróŝniające i inne symbole ogólnego zastosowania. Zastępuje: PN-EN :2002 (U) 5

6 PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN :2003 Symbole graficzne stosowane w schematach Część 3: Przewody i osprzęt łączeniowy Zastępuje: PN-EN :2002 (U) PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN :2003 Symbole graficzne stosowane w schematach Część 4: Podstawowe podzespoły bierne Zastępuje: PN-EN :2002 (U) 6

7 PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN :2004 Symbole graficzne stosowane w schematach Część 5:Przyrządy półprzewodnikowe i lampy elektronowe Zastępuje: PN-EN :2002 (U) PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN :2004 Symbole graficzne stosowane w schematach Część 6: Wytwarzanie i przetwarzanie energii elektrycznej Zastępuje: PN-EN :2002 (U) 7

8 PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN :2004 Symbole graficzne stosowane w schematach Część 7: Aparatura łączeniowa, sterownicza i zabezpieczeniowa Zastępuje: PN-EN :2002 (U) PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN :2004 Symbole graficzne stosowane w schematach Część 8: Przyrządy pomiarowe, lampy i urządzenia sygnalizacyjne Zastępuje: PN-EN :2002 (U) 8

9 PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN :2002 (U) Symbole graficzne stosowane w schematach Część 8: Łączniki i urządzenia peryferyjne Zastępuje: PN-93/E PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN :2002 (U) Symbole graficzne stosowane w schematach Część 10: Telekomunikacja transmisja Zastępuje: PN-93/E

10 PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN :2004 Symbole graficzne stosowane w schematach Część 11:Architektoniczne i topograficzne plany i schematy instalacji elektrycznych Zastępuje: PN-93/E PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN :2002 (U) Symbole graficzne stosowane w schematach Część 12: Elementy logiczne binarne Zastępuje: PN-IEC :

11 PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN :1998 Symbole graficzne stosowane w schematach Część 12: Elementy analogowe Zastępuje: PN-91/E PN-EN norma obowiązująca PN-EN :2006 Przygotowanie dokumentów uŝywanych w elektrotechnice Część 1: Podstawowe zasady (oryg.) Zastępuje: PN-EN :1999, PN-EN :2002, PN-EN :2002, PN-EN :

12 PN-EN Normy zastąpione PN-EN :2002 Przygotowanie dokumentów stosowanych w elektrotechnice Część 2: Schematy dotyczące funkcji (oryg.) PN-EN Normy zastąpione PN-EN :2002 Przygotowanie dokumentów stosowanych w elektrotechnice Część 3: Schematy połączeń, tabele i zestawienia (oryg.) 12

13 PN-EN Normy zastąpione PN-EN :2002 Przygotowanie dokumentów stosowanych w elektrotechnice Część 4: Dokumenty dotyczące lokalizacji i instalowania (oryg.) PN-EN norma obowiązująca PN-EN :2009 Systemy przemysłowe, instalacje i urządzenia oraz wyroby przemysłowe Zasady strukturyzacji i oznaczenia referencyjne Część 1: Reguły podstawowe 13

14 PN-EN norma obowiązująca PN-EN :2009 Systemy przemysłowe, instalacje i urządzenia oraz wyroby przemysłowe Zasady strukturyzacji i oznaczenia referencyjne Część 2: Klasyfikacja obiektów i klasy kodów Klasyfikacja rysunku technicznego elektrycznego wg PN-79/ E

15 Obowiązująca klasyfikacja dokumentów wg PN-EN : 2006 (oryg.) Przygotowanie dokumentów uŝywanych w elektrotechnice Część 1: Podstawowe zasady Obowiązująca klasyfikacja dokumentów wg PN-EN : 2006 (oryg.) Dokumenty dotyczące funkcji (12 rodzajów) Dokumenty dotyczące lokalizacji (5 rodzajów) Dokumenty dotyczące połączeń (5 rodzajów) Wykazy części (5 rodzajów) 15

16 Dokumenty dotyczące funkcji (12 typów) wg PN-EN : 2006 (oryg.) 1. Schemat poglądowy, ideowy 2. Schemat blokowy 3. Plan sieci 4. Schemat funkcjonalny 5. Schemat logiczno-funkcjonalny (dawniej czysty schemat logiczny) 6. Schemat zastępczy Dokumenty dotyczące funkcji c.d. wg PN-EN : 2006 (oryg.) 7. Diagram funkcyjny. 8. Diagram sekwencyjny (tablica sekwencyjna). 9. Wykres czasowy. 10. Schemat zasadniczy (połączeń). 11. Schemat funkcjonalny przyłączy, końcówek, zacisków. 12. Schemat programu działania [tablica] [lista]. 16

17 Dokumenty dotyczące lokalizacji wg PN-EN : 2006 (oryg.) 1. Plan zagospodarowania przestrzennego 2. Plan instalacji 3. Schemat instalacji 4. Rysunek złoŝeniowy 5. Rysunek rozmieszczenia elementów Dokumenty dotyczące połączeń wg PN-EN : 2006 (oryg.) 1. Schemat (tablica) połączeń. 2. Schemat (tablica) połączeń wewnętrznych zespołu. 3. Schemat (tablica) połączeń wzajemnych. 4. Schemat (tablica) połączeń przyłączy. 5. Schemat (tablica) (lista) okablowania. 17

18 Wykazy części wg PN-EN : 2006 (oryg.) 1. Wykaz części 2. Wykaz części zamiennych Obowiązująca klasyfikacja dokumentów wg PN-EN : 2006 (oryg.) 18

19 Schemat poglądowy, ideowy Stosunkowo prosty schemat Zazwyczaj przedstawienie jednoliniowe WspółzaleŜności lub połączenia pomiędzy elementami układu, instalacji, urządzenia, podzespołu itd. 19

20 Schemat poglądowy, ideowy funkcjonalny Schemat poglądowy, ideowy 20

21 Schemat blokowy Schemat funkcjonalny Przedstawienie teoretycznego działania układu, podzespołu, instalacji, urządzenia itd. za pomocą teoretycznych lub idealnych obwodów, bez uwzględniania środków materiałowych potrzebnych do ich realizacji 21

22 Schemat funkcjonalny Schemat logiczno- funkcjonalny - głównie stosowane symbole elementów logiki binarnej 22

23 Schemat zastępczy schemat poglądowy przedstawiający obwody zastępcze analiza i obliczanie obwodów, charakterystyk itd. Schemat zastępczy 23

24 Diagram sekwencyjny wykres czasowy kolejność działań lub stanów oddzielnych zespołów, procesów uszeregowanych w jednym kierunku względem osi czasu, wykreślonej pod kątem prostym do tego kierunku wykres czasowy ma oś czasu wykreśloną na podziałce Diagram sekwencyjny wykres czasowy 24

25 Schemat zasadniczy (połączeń) realizacja połączeń obwodów układu, podukładu, instalacji, części, urządzenia itd. przedstawiona za pomocą symboli graficznych rozmieszczonych w taki sposób, aby pokazać funkcje, ale bez konieczności uwzględniania rzeczywistych wymiarów, kształtów lub lokalizacji szczegółów Postać uproszczona jednoliniowa schematu zasadniczego 25

26 Postać wieloliniowa schematu zasadniczego Postać jednoliniowa schematu zasadniczego Postać wieloliniowa schematu zasadniczego (przedstawienie spójne) 26

27 Przedstawienie spójne schematu zasadniczego (postać skupiona schematu) Przedstawienie spójne schematu zasadniczego (postać skupiona schematu) 27

28 Przedstawienie rozłączne schematu zasadniczego (postać rozwinięta schematu) Przedstawienie rozłączne schematu zasadniczego (postać rozwinięta schematu) 28

29 Przedstawienie półspójne schematu zasadniczego (postać półskupiona) Przedstawienie półspójne schematu zasadniczego (postać półskupiona) 29

30 Przedstawienie półspójne schematu zasadniczego (postać półskupiona) Schemat funkcjonalny przyłączy, końcówek, zacisków 30

31 Schemat funkcjonalny przyłączy, końcówek, zacisków Schemat programu działania [tablica] [lista] 31

32 Plan zagospodarowania przestrzennego Pokazana lokalizacja w odniesieniu do punktów bazowych Obiekty budowlane, konstrukcje, drogi dojazdowe, inne trasy dojazdowe, rozplanowanie w terenie Zorientowanie względem północy Plan zagospodarowania przestrzennego 32

33 Plan sieci Schemat poglądowy przedstawiający sieć elektroenergetyczną w ujęciu topograficznym na planie geodezyjnym: elektrownie, stacje transformatorowe, linie elektroenergetyczne, urządzenia i linie telekomunikacyjne Plan sieci Przy wykonywaniu w postaci uproszczonej dopuszcza się nie uwzględnianie rzeczywistego rozmieszczenia części obiektu Na planie naleŝy zaznaczyć północ MoŜna przedstawić na rysunku przekroje tras linii elektrycznych, a takŝe długości, odległości itd. 33

34 Plan sieci Plan sieci 34

35 Schemat (rysunek) instalacji Schemat (rysunek) instalacji 35

36 Plan instalacji Plan instalacji 36

37 Plan instalacji oświetleniowej Plan instalacji siłowej 37

38 Rysunek rozmieszczenia elementów (panel sterowniczy) Rysunek (plan) rozmieszczenia elementów rozdzielnia i rozdzielnica 38

39 Schemat (tablica) połączeń Schemat (tablica) połączeń 39

40 Schemat (tablica) połączeń wzajemnych Schemat (tablica) połączeń przyłączy 40

41 Schemat (tablica) połączeń przyłączy Normalizacja i zagadnienia prawne w projektowaniu Normalizacja symboli elektrotechnicznych Mgr inŝ. Mirosław Kobusiński 41

42 PN EN norma wycofana bez zastąpienia PN-EN Symbole graficzne stosowane w schematach Symbole poziom szczegółowości Symbole ogólne Symbole uzupełniające (rozróŝniające) Symbole szczegółowe (złoŝone) Oznaczenia α-numeryczne 42

43 Symbole przeznaczenie Symbole do schematów ideowych Symbole do planów instalacji i planów geodezyjnych Symbole ogólne 43

44 Symbole ogólne + rozróŝniające Symbole ogólne - szczegółowe 44

45 PN-EN Symbole graficzne stosowane w schematach Symbole do schematów ideowych Symbole do schematów sieci i planów instalacji 45

46 46

47 47

48 48

49 PN-EN Symbole graficzne stosowane w schematach Podstawowe symbole do stosowania na planach geodezyjnych : - plany sieci kablowych - plany zagospodarowania przestrzennego 49

50 50

51 Postać jedno- i wieloliniowa symbolu Zastosowanie postaci jednoliniowej symbolu 51

52 Postać jedno- i wieloliniowa symbolu Postać jedno- i wieloliniowa symbolu

53 Opisywanie symbolu Opisywanie symbolu 53

54 Opisywanie symbolu linie odniesienia Linie rodzaje gruba połączenie siłowe cienka połączenie sterownicze, odniesienia itp. połączenie planowane jw. - stosować jedną grubość obszar, lokalizacja (wyjątkowo obudowa) obudowa 54

55 Linie kierunek prowadzenia Linie proste (poza planami topograficznymi) Minimalna liczba zgięć i skrzyŝowań Kierunek pionowy lub poziomy (zalecane pionowy) Linie kierunek prowadzenia Zalecane 55

56 Linie kierunek prowadzenia Nie zalecane Linie kierunek prowadzenia Linie pod kątem, gdy wzrasta czytelność schematu np. zmiana kolejności faz itp. 56

57 Formaty rysunków Podziałki 57

58 Grubości linii Grubości linii 0,18 0,25 0,35 0,5 0,7 1 1,4 2mm Zalecane stosowanie tylko 2 grubości Stosunek grubości linii 2:1 Minimalne odstępy 2 x grubość linii grubszej, ale nie mniej niŝ 0,7 mm 58

59 Wysokości pisma Postać jedno- i wieloliniowa symbolu linii 59

60 Postać jedno- i wieloliniowa symbolu linii Postać jedno- i wieloliniowa symbolu linii 60

61 Postać jedno- i wieloliniowa symbolu linii Postać jedno- i wieloliniowa symbolu linii znaczniki funkcji przewodu L1 L2 L3 N PE 3 L1- L3 N PE PEN 3 3 TN - S TN - C 61

62 Połączenia linii WyróŜnianie obwodów (zróŝnicowanie grubości) np. siłowe, sterownicze itp. obligatoryjnie Fakultatywnie, w programach CAD obligatoryjnie Postać jedno- i wieloliniowa symbolu linii - szycie schematu 62

63 Postać jedno- i wieloliniowa symbolu linii - szycie schematu Opisywanie linii Zalecane Dopuszczalne 63

64 Symbole łączników oznaczenia numeryczne styków głównych Symbole łączników i przekaźników oznaczenia numeryczne styków pomocniczych Normalnie otwarte Normalnie zamknięte Normalnie otwarte zwłoczne Normalnie zamknięte zwłoczne itd itd itd itd

65 Symbole łączników i przekaźników oznaczenia numeryczne styków pomocniczych Symbole łączników oznaczenia numeryczne styków głównych i pomocniczych 65

66 Symbole łączników i przekaźników oznaczenia numeryczne styków pomocniczych Symbole łączników i przekaźników oznaczenia numeryczne styków pomocniczych 66

67 Symbole łączników oznaczenia numeryczne styków głównych i pomocniczych NO/NC Rozdzielanie symbolu łącznika 67

68 PołoŜenie symbolu na schemacie ramka Ramka rysunku - podziałka 68

69 Ramka rysunku - podziałka Liczba rzędów i kolumn parzysta Podział w zaleŝności od formatu Długość podziałki 2,5 7,5cm PołoŜenie symbolu na schemacie 69

70 Lokalizacja cewki stycznika 70

71 Gałąź stykowa lokalizacja styków 71

72 Gałąź stykowa lokalizacja styków Oznaczenia α-numeryczne zacisków urządzeń i przewodów 72

73 Symbole obudowy - oznaczenia zacisków urządzeń Oznaczenia zacisków urządzenia 73

74 74

75 Postać jedno- i wieloliniowa symbolu linii - odejścia linii Przerwania i odejścia linii L12(03) Arkusz L12(03/4) Arkusz / kolumna L12(03/C4) Arkusz / wiersz / kolumna L12(03) L12(03/6) Itd. 75

76 Linie lokalizacyjne Linie lokalizacyjne 76

77 Oznaczenia α-numeryczne system kodowania PN-EN :2009 Przygotowanie dokumentów uŝywanych w elektrotechnice Część 1: Podstawowe zasady (oryg.) 77

78 System kodowania oznaczeń urządzeń Nazwa instalacji, do której naleŝy urządzenie (tzw. funkcja) Miejsce w instalacji, w którym zainstalowane jest to urządzenie (lokalizacja) Rodzaj urządzenia i numer jaki mu został przydzielony (identyfikacja obiektu) Numer podłączonego zacisku System kodowania oznaczeń symbole referencyjne Nazwa symbolu Nazwa bloku = Instalacja (funkcja) + Lokalizacja - Identyfikacja : Końcówka (zacisk) 78

79 System kodowania oznaczeń Funkcja Lokalizacja Obiekt Zacisk =J01 +S3 - K5 :3 Zacisk nr 3 Stycznik nr 5 Szafa sterownicza nr 3 Instalacja z przedziału od 20 do 30 kv 79

80 80

81 Sposoby opisywania symboli referencyjnych sygnał =W1-K3+S =W1 -K3 +S sygnał 81

82 Sposoby opisywania symboli referencyjnych linii -L12 3N~50Hz /TN-C -L13 -L14 3N~50Hz 400/230V 4YDY6 Sposoby opisywania symboli referencyjnych maska symbolu NajwaŜniejsze informacje istotne dla zrozumienia schematu -T1 60kV 630kVA Yd5 15kV 3 3-2R3 6,3kΩ 82

83 MoŜliwe pomijanie symboli referencyjnych Zastosowanie symboli referencyjnych (=) (-) (+) 83

84 Zastosowanie symboli referencyjnych (+) Realizacja praktyczna zaliczenie Opisać otrzymany schemat wykorzystując maksymalnie poznane zasady opisywania schematów. 84

85 Realizacja praktyczna zaliczenie Sterowanie +Pompownia 230/400 V Realizacja praktyczna zaliczenie Pompa P1 zał. Pompa P1 wył. Awaria pompy P1 Pompa P2 zał. Pompa P2 wył. Awaria pompy P2 85