Przegląd i charakterystyka wybranych metod strzelania gład-kościennego w górnictwie odkrywkowym i podziemnym
|
|
- Justyna Piotrowska
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Przegląd i charakterystyka wybranych metod strzelania gład-kościennego w górnictwie odkrywkowym i podziemnym Grzegorz JAHN 1), Paweł KŁÓSKO 2), Michał TWARDOSZ 3), Józef PYRA 4) 1) inż.; AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii 2) inż.; AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii 3) mgr inż.; AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii 4) dr inż.; AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii; pyra@agh.edu.pl DOI: /IM Streszczenie W niniejszej pracy przedstawiono wybrane metody strzelania gładkościennego stosowane w odkrywkowych i podziemnych zakładach górniczych na całym świecie. Dla poszczególnych metod opisano sposób wykonywania prac wiertniczo-strzałowych, parametry geometryczne siatek otworów strzałowych, konstrukcję ładunków MW, zakres stosowalności oraz zalety i wady danego rozwiązania. W oparciu o dane zawarte w literaturze oraz informacje pocho-dzące od firm wykonujących roboty wiertniczo-strzałowe porównano poszczególne metody strzelania gładkościennego pod względem technicznym, technologicznym i ekonomicznym. Słowa kluczowe: strzelanie gładkościenne, strzelanie konturowe Istota strzelania gładkościennego Strzelanie gładkościenne (konturowe, obrysowe) to zbiorcza nazwa specjalistycznych ro-bót strzałowych mających na celu ograniczenie zniszczeń określonej części ośrodka skalnego wywołanych detonacją ładunku materiału wybuchowego (MW). Głównym zadaniem tego typu prac jest odpowiednie rozprowadzenie energii detonacji rozchodzącej się w ośrodku skalnym, pozwalające na minimalizację naprężeń dynamicznych i spękań calizny. Dzięki temu osiągnąć można dwie zasadnicze korzyści - uzyskanie większej stateczności wykonane-go wyrobiska, a także jego bardziej estetyczny wygląd. W zależności od tego, który z powyż-szych aspektów jest istotniejszy, wybrać można różne metody tego typu strzelania. W literatu-rze wyróżnia się przede wszystkim trzy metody strzelania gładkościennego: Line Drilling, Pre-Splitting, Smooth Blasting oraz ich kombinacje i metody pochodne [8]. Odpowiednie wykonanie strzelania gładkościennego wymaga przeprowadzenia rozezna-nia geologicznego ośrodka skalnego, w którym prowadzone mają być prace oraz określenia jego parametrów fizyko-mechanicznych, występowania naturalnych spękań czy stopnia zwietrzenia. Na skuteczność strzelania gładkościennego wpływają czynniki zależne zarówno od ośrodka, jak i od techniki wykonania robót strzałowych. Czynniki te można pogrupować na związane z [1]: 1. Dokładnością i miejscem wykonania otworów strzałowych: kształt wyłomu, zabiór, odległości między otworami i ich wzajemny stosunek, wystąpienie dewiacji otworu. 2. Materiałem wybuchowym: prędkość detonacji, gęstość MW, koncentracja MW na jednostkę długości otworu, kształt ładunku. 3. Opóźnienia między ładunkami MW: liczba zastosowanych stopni opóźnień (bądź ich brak) precyzja opóźnień. 4. Parametry ośrodka skalnego: naprężenia w skałach, wytrzymałość skał, struktura ośrodka. Przy wykonywaniu robot strzałowych gładkościennych należy dokładnie zaprojektować ich wykonanie oraz zachować dużą dokładność przy przeprowadzaniu wiercenia i ładowania otworów, ponieważ roboty strzałowe tego typu niosą ze sobą znaczne ryzyko. Przede wszyst-kim, mogą stanowić źródło zagrożenia rozrzutem odłamków skalnych o dalekim zasięgu i nieprzewidywalnym charakterze. Oprócz tego, źle wykonane strzelanie może spowodować znaczne spękanie skał otaczających, co spowoduje osłabienie stateczności, a nawet znisz-czenie projektowanego wyrobiska. Do- 271
2 Rys. 1. Poglądowy schemat wykonania otworów w metodzie Line Drilling [8] Fig. 1. Drilling pattern for Line Drilling holes datkowo efektem negatywnym może być wystąpienie podwyższonego poziomu drgań w otoczeniu. Strzelanie gładkościenne znajduje zastosowanie zarówno w górnictwie, przy wykonywaniu podziemnych, czy też odkrywkowych wyrobisk górniczych, jak również w inżynierskich pra-cach strzałowych, takich jak wykonywanie tuneli, skarp czy rowów. Technologie wykonywania strzelania gładkościennego Line Drilling Metoda Line Drilling, najczęściej stosowana w górnictwie odkrywkowym, polega na wywierceniu rzędu bliskich siebie otworów w miejscu, gdzie ma się znajdować krawędź planowanego wyrobiska. Otwory te nie są załadowane materiałem wybuchowym, a ich celem jest wykonanie dodatkowej płaszczyzny osłabienia ośrodka skalnego. Dzięki tej płaszczyźnie część energii, wywołanej przez detonację ładunków MW umieszczonych w ostatnim rzędzie otworów urabiających, jest rozpraszana, co znacznie zmniejsza uszkodzenia ośrodka skalne-go znajdującego się za płaszczyzną osłabienia (rys. 1). Średnica wierconych otworów powinna mieścić się w zakresie 50 75mm, a odległości między otworami w rzędzie wynoszą ok. 2 4 wielkości średnicy, przy czym w częściach narożnych wyrobiska odległości te można zmniejszyć [9]. Otwory wiercone są na pełną głębokość planowanego wyrobiska. Aby zapewnić możliwie dokładne wykonanie geometrii planowego wyrobiska zaleca się modyfikację parametrów robót strzałowych w otworach urabiających przyległych do płaszczyzny osłabienia z uwzględnieniem lokalnych warunków geologicznych. Badania prowadzone w Szwecji w latach '90 wskazują na wzrost długości i ilości spękań wywołanych odstrzałem wraz ze wzrostem: zabioru, odległości między otworami i masą zastosowanego ładunku MW [4]. Otwory te powinny zatem być rozmieszczone bliżej siebie, a zastosowane masy ładunków mniejsze niż w pozostałych otworach o ok. 50% [8]. Odległość między niezaładowanymi otworami, a ostatnim rzędem otworów urabiających powinna wynosić od 50 do 75% planowanego zabioru [7]. Strzelanie tego typu niesie ze sobą duże ryzyko powstawania progów przyspągowych dlatego ważne jest, aby odpowiednio zaprojektować konstrukcję ładunku w dolnej części otworu strzałowego. Wykorzystanie metody Line Drilling pozwala na wykonanie skarp o nachyleniu ok. 1/8:1, przy czym w skałach o dobrych parametrach fizyko-mechanicznych możliwe jest osiągnięcie nachylenia do 1/4:1 [7]. Metoda Line Drilling przynosi najlepsze efekty, kiedy jest wykonywany w ośrodku skalnym możliwie jednorodnym i niespękanym, bądź kiedy linia otworów wykonywana jest wzdłuż istniejącej już płaszczyzny spękania [9]. W ośrodkach o bardziej skomplikowanej budowie geologicznej sztucznie wykonana płaszczyzna osłabienia może nie powstrzymywać spękań wzdłuż naturalnych osłabień. [10]. Metoda Line Drilling wykorzystywana jest przede wszystkim przy robotach strzałowych o stosunkowo małej skali. Metoda ta znajduje wykorzystanie m.in. przy wykonywaniu tuneli, projektowaniu skarp w głębokich wkopach i w pobliżu zabudowań wymagających ochrony przed niekorzystnym wpływem robót strzałowych [8]. Główną wadą tej metody jest konieczność poniesienia wysokich kosztów związanych z przeprowadzeniem robót wiertni-czych w dużo większej skali, a dokładność otworów strzałowych jest priorytetem w niniejszej metodzie. Dodatkowo, trudno jest jednoznacznie przewidzieć dokładne efekty jakie przyniesie wykonanie płaszczyzny osłabienia [9]. Pomimo, że metoda Line Drilling jest najdroższa, uważania jest jednocześnie za najskuteczniejszą, przy warunku spełnienia jej założeń i wymogów (rys. 2) [8]. W przypadku, gdy uzyskanie gładkiej powierzchni wyrobiska jest priorytetem, zastosowa-nie metody Line Drilling może okazać się niewystarczające. Dlatego, metoda ta jest często łączona z metodą Presplitting bądź Trim Blasting pozwalając na ukierunkowanie spękań powstających w ośrodku skalnym. [10]. 272
3 Rys. 2. Przykład połączenia metody Line Drilling i Pre-Splitting do strzelania w pobliżu obiektów chronio-nych [7] Fig. 2. Example of combination of Line Drilling and Pre-Splitting method in blasting near object requiring protection Rys. 3. Schemat otworów w metodzie Pre-Splitting [7] Fig. 3. Pre-splitting holes pattern Pre-Splitting Metoda Pre-Splitting polega wykonaniu rzędu otworów wzdłuż krawędzi projektowanego wyrobiska. W otworach umieszczane są niewielkie ładunki MW, których detonacja tworzy pomiędzy otworami strefę spękań. Dzięki wytworzeniu takiej strefy, możliwe jest przerwanie ciągłości ośrodka skalnego, pozwalając na ograniczenie, a nawet eliminację spękań na ścia-nach powstałego wyrobiska [1]. W metodzie Pre-Splitting ładunki odpalane są najczęściej przed odpaleniem serii ładunków urabiających, chociaż mogą być również odpalone razem z nią (rys. 3). Średnica otworów powinna mieścić się w zakresie 30 70mm, a odległości między otworami wynosić ok. 0,5 wartości projektowanego zabioru. Najlepszy efekt Pre-Splittingu osiągany jest dla otworów o długości 6 12m, a maksymalna długość otworów, dla których metoda jest efektywna wynosi 15m [2]. Dokładne wartości parametrów strzelania zależą m.in. od struktury ośrodka skalnego, charakteru spękań, a także gęstości skał [7]. Otwory załadowane są stosunkowo niewielkim ładunkiem dzielonym, bądź lontem detonującymcelem detonacji otworów nie jest efektywne urabianie skał tylko wykonanie możliwie najgładszej i najmniej naruszonej krawędzi wyrobiska. Sumaryczna masa ładunków w otworze nie powinna przekraczać 0,3kg/mb otworu, natomiast ładunek zwiększany jest w dolnej części otworu w celu uniknięcia pozostawienia progów przyspągowych [9]. Otwory przyległe do krawędzi projektowanego wyrobiska powinny być wiercone równolegle do tych krawędzi. Zastosowanie metody Pre-Splitting pozwala w praktyce na wykonanie stromych, a nawet pionowych skarp [7]. Aby Pre-splitting był efektywny, sumaryczny zabiór urabianej calizny skalnej powinien wynosić co najmniej 3m [8]. W tabeli 1 podano zalecane ilości materiałów wybuchowych w otworach podane przez Biuro Górnictwa Odkrywkowego Stanów Zjednoczonych (OSMRE). Poszczególne parametry można także wyznaczyć korzystając ze wzorów obliczeniowych. Firma Austin Powder proponuje stosowanie wzorów (1 5), przy czym należy pamiętać o przeliczeniu uzyskanych wartości na jednostki metryczne [11]: dla ładunków Air-Decked: Odległość między otworami: S = (1,5 2,0) D (1) S odległość między otworami, ft D średnica otworu, in 273
4 Tab. 1. Parametry otworów w metodzie Pre-Splitting zalecane przez OSMRE [9] Tab. 1. Parameters of Pre-Splitting holes recommended by OSMRE D, mm S, m q, kg/m ,30 0,46 0,03 0, ,46 0,60 0,03 0, ,60 1,00 0,05 0, ,60 1,20 0,23 0,34 Masa ładunku w otworze: W=(0,08 0,12) S L h (2) W masa ładunku w otworze, Ib S odległość między otworami, ft L h długość otworu strzałowego, ft Długość przybitki: T=(1,0 1,2) D (3) T długość przybitki, ft D średnica otworu, in dla ładunków dzielonych: Masa ładunku na jednostkę długości otworu: W_l=D 2 /28 (4) W_l masa ładunku na jednostkę długości otworu, Ib/ft D średnica otworu, in Odległość między otworami: S = D 2 /2,8 (5) S odległość między otworami, ft D średnica otworu, in Ze względu na to, że naruszony spękaniami i rozluzowany ośrodek nie przenosi drgań parasejsmicznych tak efektywnie jak ośrodek nienaruszony wykorzystywać można również tę metodę w celu ograniczenia oddziaływania drgań parasejsmicznych na otoczenie wokół miejsca wykonywania robót strzałowych [10], co pozwala na prowadzenie robót w bliższym sąsiedztwie zabudowań. W szczególnie trudnych sytuacjach, kiedy oddziaływanie na otoczenie należy ograniczyć do minimum zastosowanie mogą znaleźć bezwybuchowe materiały wyburzające (materiały pęczniejące) takie jak Dynacem, czy Dexpan. Materiały tego typu znajdują zastosowanie przede wszystkim przy prowadzeniu prac wyburzeniowych i rozbiórkowych pozwalając na odspajanie i kruszenie skał i konstrukcji betonowych. Materiały bezwybuchowe wtłaczane są do takich samych otworów, jak tradycyjne materiały wybuchowe. Następnie zwiększają swoją objętość oddziałując na ośrodek wokół otworu z ciśnieniem ok PSI (125 MPa). Dzięki temu możliwe jest urabianie skały, lub betonu bez wzbudzania drgań parasejsmicznych, rozrzutu odłamków i hałasu, a strefa spękań wokół miejsca wykonywania robót jest znacznie mniejsza niż dla prowadzenia prac z użyciem MW [12,13]. Strzelanie konturowe w górnictwie podziemnym Strzelanie konturowe (ang. Contour Blasting, Smooth Blasting, Perimeter Blasting,) to najczęściej stosowana metoda ograniczania zniszczeń i spękań powstałych na skutek wykonywania robót strzałowych podczas drążenia podziemnych wyrobisk takich jak szyby czy wyrobiska korytarzowe [9]. Dzięki temu ogranicza się ryzyko obwałów oraz eliminuje konieczność dodatkowego zabezpieczenia stropu i ociosów np. przy użyciu kotwi i siatek [3]. Podobnie jak w metodzie Pre-Splitting, metoda polega na odwierceniu dodatkowego rzędu otworów na obwodzie projektowanego wyrobiska. Otwory te wiercone są bliżej siebie niż otwory urabiające, a umieszczone w nich ładunki MW mają mniejszą masę [9]. Zasadniczą różnicą między tymi metodami jest kolejność odpalania ładunków MW w otworach. Przy strzelaniu konturowym ładunki MW w otworach rozmieszczonych na obwodzie odpalane są po odpaleniu ładunków MW w otworach urabiających. Zapalniki z otworów konturowych są zazwyczaj podpięte do sieci strzałowej razem z zapalnikami z otworów urabiających i odpalane są jedno opóźnienie później [9]. Istotnym aspektem projektowania strzelaniakonturowego jest dobór materiału wybuchowego jaki ma zostać zastosowany. Materiały wybuchowe typu ANFO ze względu na niższe ciśnienie detonacji i wolniejsze przekazywanie energii powodują spękania o większym zasięgu niż MW emulsyjne i zawiesinowe [6]. W celu ograniczenia zasięgu spękań powstałych po odpaleniu ładunków MW w otworach używa się specjalnie zaprojektowanych materiałów wybuchowych o relatywnie 274
5 Rys. 4. Promień występowania spękań wokół otworu strzałowego o średnicy 45mm dla różnych rodzajów MW [2] Fig. 4. Lenghts of crack zone surrounding the 45mm blasthole for different explosives niskiej prędkości detonacji, np. Dynotex (dawn. Gurit) występujących w nabojach o małych średnicach (17, 22 i 32 mm). Wyniki badań pokazują również, że dla materiałów wybuchowych emulsyjnych strefa spękań wokół otworu strzałowego jest ponad dwa razy mniejsza niż przy stosowaniu dynamitu lub ANFO (rys. 4) [2]. Ilość materiału wybuchowego, jaka musi zostać użyta w strzelaniu konturowym przedstawić można jako liniową funkcję średnicy otworu [5]: q=90d 2 (6) q masa MW na jednostkę długości otworu, kg/m d średnica otworu, mm zór (6) stosować można dla otworów o średnicy mniejszej niż 150mm. Korzyści płynące z ograniczenia spękań i zniszczeń skał na obwodzie wykonywanego wyrobiska uzasadniają poniesienie dodatkowych kosztów generowanych przez dokładne wykonanie otworów konturowych [9]. Pomimo tego, na całym świecie część kopalni rezygnuje ze strzelania konturowego traktując wyrobiska jako obiekty tymczasowe, nie przykładając dużej wagi do jakości otrzymanego konturu [6]. Konsekwencjami zbyt dużego spękania skał na obwodzie wyrobiska mogą być: zwiększenie szczelin między warstwami skalnymi stanowiące ryzyko obwałów, obniżenie faktycznej nośności zastosowanej obudowy, obluzowanie skał pomiędzy elementami obudowy, utrudnienie w wykonywaniu obudowy związane z koniecznością pracyw osłabionym ośrodku [6]. Co więcej, koszty dodatkowego zabezpieczenia wyrobiska (opinki, rozpory itp.) mogą okazać się wyższe, niż koszty przeprowadzenia strzelania konturowego. Projektując strzelanie konturowe należy brać pod uwagę wpływ ładunków MW w sąsiednich otworach i trzeba pamiętać, że zasięg spękań i zniszczeń z ładunków MW w otwo-rach urabiających może być większy niż ten z ładunków MW w otworach konturowych, co spowodowałoby, że kontury wyrobiska nie zostaną wykonane tak, jak je zaplanowano (rys. 5) [2]. Strzelanie konturowe w górnictwie odkrywkowym W górnictwie odkrywkowym odpowiednikiem metody Smooth Blasting jest metoda Cus-hion Blasting (Trim Blasting) [8]. Jest to strzelanie z liniowym wypełnieniem materiałem przybitkowym. Metoda ta zakłada rozmieszczenie wszystkich otworów w jednym szeregu. Podobnie jak w przypadku poprzednich metod, polega ona na odwierceniu rzędu blisko leżących obok siebie otworów na obrzeżu miejsca wykonywania robót strzałowych z zastosowa-niem stosunkowo niewielkich mas ładunków MW (rys. 6). Średnica otworów powinna zawierać się w przedziale 50mm 165mm. Dla efektywnego wyko-rzystania metody Cushion Blasting maksymalna długość otworów nie powinna przekroczyć 27 m. Jednocześnie należy wziąć pod uwagę fakt, iż wraz ze wzrostem długości otworów ro-śnie prawdopodobieństwo wystąpienia dewiacji otworów strzałowych [8]. Istotą metody jest wypełnienie pustek pomiędzy ładunkami MW w otworze materiałem przybitkowym. Powsta-ła w ten sposób "poduszka" (ang. cushion) absorbuje część energii powstałej przy detonacji ładunku, zmniejszając naprężenia i spękania w nowo utworzonym ociosie wyrobiska. W kra-jach azjatyckich jako materiał przybitkowy umieszczany pomiędzy ładunkiem MW, a ścian- 275
6 Rys. 5. Poglądowe przedstawienie stref zasięgu zniszczeń dla poszczególnych otworów strzałowych [2] Fig. 5. Schematic representation of destruction zones for specific blastholes Rys. 6. Przekrój przez otwór strzałowy w metodzie Cushion Blasting [2] Fig. 6. Profile of Cushion Blasting blasthole ką otworu strzałowego wykorzystywany jest bambus, który jest ogólno dostępny. Jest on pu-sty w środku przez co zapewnia poduszkę, a zarazem jest na tyle delikatny, że nie zaprze-cza idei metody Cushion Blasting. W metodzie tej można również zastosować tzw. Air-Decking polegający na umieszczeniu w otworze korka, pod którym pozostawiana jest pusta przestrzeń. Górna część otworu przykrywana jest materiałem przybitkowym [1]. Zabiór otwo-rów w metodzie Cushion Blasting powinien zawsze być mniejszy, niż odległość do krawędzi projektowanego wyrobiska [8]. Przykładową konstrukcję ładunków MW w otworze strzałowym dla metody Cushion Blasting przedstawiono na rysunku 6. Otwory strzałowe, wykonane zgodnie z idea metody, mają konstrukcję ładunku dzielonego, gdzie każdy człon połączony jest lontem detonującym przebiegającym przez całą długość otworu. W celu uniknięcie progów przyspągowych w dolnej części otworu umieszcza się zwiększoną masę ładunku MW. Na powierzchni do lontu przymocowane są zapalniki milise-kundowe, a więc ładunki odpalana są z opóźnieniem, a nie natychmiastowo. Główną zaletą metody jest możliwość wykorzystania jej w ośrodku częściowo spękanym i o słabszych parametrach fizyko-mechanicznych [8]. Korzystnym rozwiązaniem jest łączenie metody Cushion Blasting z metodą Line-Drilling, np. przy wykonywaniu narożnych części wyrobiska (rys. 7). Trench Blasting Do strzelania gładkościennego zaliczyć można także Trench Blasting. Jest to technika wykonywania rowów (ang. trench - rów) z wykorzystaniem materiałów wybuchowych. Wykorzystywana jest ona przy wykonywaniu rowów pod rurociągi ropy i gazu, przewody elektryczne czy odpływy wodne, a szerokość rowów nie przekracza z reguły 4m [2]. Przy wykonywaniu tego typu obiektów, istotne jest dokładne zachowanie planowanych kształtów i wymiarów wyrobiska, co możliwe jest dzięki odpowiedniemu wykonaniu i zaprojektowaniu strzelania. Zasadniczą różnicą między strzelaniem tego typu, a standardowym strzelaniem w górnictwie odkrywkowym jest konieczność wywiercenia znacznej ilości otworów umiejscowionych blisko siebie. Ze względu na brak dodatkowych powierzchni odsłonięcia, urobienie skały jest trudniejsze przy dnie i ścianach rowu. Dlatego, w celu uniknięcia pozostawiania progów przyspągowych i nawisów na ociosach należy zwiększać masy MW ładowanego w tych miejscach. Przy wykonywaniu rowów z użyciem MW najważniejsze jest wykonanie otworów strzałowych pod odpowiednim kątem nachylenia [2]. Wykonywanie tego typu robót niesie ze sobą ryzyko powstawania znacznych spękań w ośrodku 276
7 Rys. 5. Poglądowe przedstawienie stref zasięgu zniszczeń dla poszczególnych otworów strzałowych [2] Fig. 5. Schematic representation of destruction zones for specific blastholes Rys. 8. Wykonywanie Trench Blasting metodą tradycyjną [3] Fig. 8. Traditional Trench Blasting skalnym oraz stanowi znaczne zagrożenie rozrzutem odłamków skalnych. Oprócz tego odpalenie serii otworów o zwiększonych masach ładunków przy spągu i ociosach rowu stanowi źródło podwyższonych drgań i zwiększonej liczby spękań, które mogą spowodować spadek stateczności czy zniszczenie wykonywanego wyrobiska. Dlatego istotny jest dobór odpowiednich średnic otworów strzałowych. W praktyce średnicę otworów wyznaczyć można z zależności łączącej średnicę z szerokością wykonywanego rowu [2]: d=w/60 (7) d średnica otworów strzałowych, mm w szerokość rowu, mm W literaturze spotyka się dwie podstawowe metody wykonywania rowów z wykorzystaniem MW: metoda tradycyjna (traditional trench blasting), metoda gładkościenna (smoothwall trench blasting) [2]. W metodzie tradycyjnej schemat wiercenia otworów jest niesymetryczny (rys. 8), a masa materiału wybuchowego we wszystkich otworach jest taka sama co ułatwia ich ładowanie. Główna część materiału umieszona jest w dolnej części otworu. Zabiór zawiera się w przedziale od 0,6m do 1,0m, a otwory centralne wyprzedzają otwory skrajne o 1/3 zabioru. W metodzie gładkościennej schemat wiercenia otworów jest symetryczny (rys. 9), lecz masa materiału wybuchowego w poszczególnych otworach różni się, w centralnych otworach jest zwiększona, a przy skrajnych mniejsza, dzięki czemu zmniejszają się naprężenia w skałach na ścianach wyrobiska. Wymiary siatki otworów są zbliżone do tych w metodzie tradycyjnej. Dzięki zmniejszeniu masy materiału wybuchowego w skrajnych otworach, możliwe jest skró-cenie wysokości przybitki, co powoduje uzyskanie gładszych ociosów wyrobiska. Jednakże może to powodować zwiększenie rozrzutu odłamków skalnych [3]. Podsumowanie Zastosowanie odpowiedniej metody strzelania gładkościennego pozwala na ograniczenie spę-kań ośrodka skalnego, co przekłada się na wykonanie wyrobisk o gładkich konturach (ociosy, strop) i dużej stateczności. Dobór metody powinien opierać się na właściwoś- 277
8 Rys. 9. Wykonywanie Trench Blasting metodą gładkościenną [3] Fig. 9. Smoothwall Trench Blasting Tab. 2. Zestawienie poszczególnych metod strzelania gładkościennego Tab. 2. Comparison of each smoothwall blasting method ciach fizyko-mechanicznych ośrodka skalnego, celu strzelania oraz uwarunkowaniach techniczno-ekonomicznych. Poszczególne metody rozwijały się na przestrzeni lat, opierając się przede wszystkim na doświadczeniach z zakresu techniki strzelniczej z całego świata oraz metodzie "prób i błędów", prowadząc do konkretnych, sprawdzonych rozwiązań. Opisywane wcześniej metody zestawiono w tabeli 2, opisując w uproszczony sposób zastoso-wanie, istotę oraz wady i zalety poszczególnych metod. 278
9 Literatura References 1. Bhandari S. 1997: Engineering Rock Blasting Operations. A.A. Balkema, Rotterdam. 2. Cook M. A. 1963: The Science of High Explosives. American Chemical Society Monograph Series. Rein-hold Publishing Corporation, New York. 3. Olofsson S.O. Applied Explosives Technology for Construction and Mining. Nora Boktryckeri AB, Ärla, Sweden. 4. Ouchterlony F. 1997: Prediction of Crack Lengths in Rock After Cautious Blasting With Zero Inter-hole Delay. FRAGBLAST - International Journal of Blasting and Fragmentation 1(1997): Persson A., Holmberg R., Lee J. 1994: Rock Blasting and Explosives Engineering. CRC Press, Boca Ra-ton, Florida. 6. Sellers E.J. 2011: Controlled Blasting for Enhanced Safety in the Uderground Enviorment. Journal of The Southern African Institute of Mining and Metallurgy, vol Singh J. 2009: Heavy Construction - Planning, Equipment and Methods. Vol. II, Drilling-Blasting and Tunneling. CRC Press/Balkema, Leiden. 8. White T.E., Robinson P. 1995: The Use of Explosives in Quarrying. The Institute of Quarrying, Notting-ham. 9. Engineering Geology - Field Manual, Second Edition, vol. II. U.S. Department of the Interior Bureau of Reclamation, NHI Course No Rock Blasting and Overbreak Control. U.S. Department of Transportation, Federal Highway Administration, The Blaster's Guide. Blast Design Formulas. Austin Powder Company, strona internetowa Dexpan: strona internetowa Dynacem: Overview and Characteristics of Selected Smooth Blasting Methods in Surface and Underground Mining This work presents selected methods of smooth blasting for use in surface and underground mines around the world. For each method, a description of drilling and blasting works, and shooting parameters were made, as well as applicability, advantages and disadvantages of a specific solution. Various methods of smooth blasting were compared in technical, technological and economic terms, based on the information contained in the literature and data from companies performing drilling and blasting operations. Słowa kluczowe: line drilling, pre-splitting, smooth blasting, trench blasting 279
(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1. Fig 1 E21F 17/04 E21C 39/00
R Z E C Z P O SP O L IT A PO LSK A (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 179050 (13) B1 Urząd Patentowy R zeczypospolitej Polskiej (2 1) Numer zgłoszenia 314923 (22) Data zgłoszenia. 21.06.1996 (51) IntCl7
Bardziej szczegółowoStrefa spękań w podziemnych przodkowych robotach strzelniczych Crack zone in underground blasting works
36 W. Ostiadel, M. Szumny Strefa spękań w podziemnych przodkowych robotach strzelniczych Crack zone in underground blasting works Wojciech Ostiadel, Marcin Szumny Orica Poland Sp. z o.o., ul.tadeusza Kościuszki
Bardziej szczegółowoWARUNKI OPTYMALIZACJI TECHNOLOGII ROBÓT STRZAŁOWYCH W ODKRYWKOWYCH ZAKŁADACH GÓRNICZYCH
Pracownia Technologii Wydobycia i Przeróbki Surowców Skalnych Laboratorium Sejsmiki Górotworu mgr inż. Arkadiusz Grześkowiak WARUNKI OPTYMALIZACJI TECHNOLOGII ROBÓT STRZAŁOWYCH W ODKRYWKOWYCH ZAKŁADACH
Bardziej szczegółowoModułowe programy komputerowe wspomagające prowadzenie robót strzałowych
Nr 9 PRZEGLĄD GÓRNICZY 55 UKD 622.23:622.271:005.61 Modułowe programy komputerowe wspomagające prowadzenie robót strzałowych The module computer software which can be applied during blasting works mgr
Bardziej szczegółowoAkademia Górniczo Hutnicza Wydział Górnictwa i Geoinżynierii METRYKA STRZAŁOWA
Akademia Górniczo Hutnicza Wydział Górnictwa i Geoinżynierii METRYKA STRZAŁOWA Wymagania dotyczące sporządzania metryki strzałowej oraz dokumentacji strzałowej zawarte w przepisach górniczych Dla każdego
Bardziej szczegółowoAnaliza wpływów sejsmicznych na środowisko szybu przy prowadzeniu robót górniczych za pomocą materiałów wybuchowych studium przypadku
Nr 9 PRZEGLĄD GÓRNICZY 41 UKD 622.23:622.25:005.585 Analiza wpływów sejsmicznych na środowisko szybu przy prowadzeniu robót górniczych za pomocą materiałów wybuchowych studium przypadku The analysis of
Bardziej szczegółowoDz.U Nr 64 poz. 737 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI
Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 1999 Nr 64 poz. 737 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 20 lipca 1999 r. w sprawie rozbiórek obiektów budowlanych wykonywanych metoda wybuchową.
Bardziej szczegółowoRozmieszczanie i głębokość punktów badawczych
Piotr Jermołowicz Inżynieria Środowiska Rozmieszczanie i głębokość punktów badawczych Rozmieszczenie punktów badawczych i głębokości prac badawczych należy wybrać w oparciu o badania wstępne jako funkcję
Bardziej szczegółowoProjektowanie i wykonanie kompleksowych robót wiertniczo-strzałowych długimi otworami w górnictwie odkrywkowym surowców skalnych
Projektowanie i wykonanie kompleksowych robót wiertniczo-strzałowych długimi otworami w górnictwie odkrywkowym surowców skalnych Inżynier strzałowy SSE Polska mgr inż. Łukasz Kordyzon Kraków, kwiecień
Bardziej szczegółowoTemat: kruszyw Oznaczanie kształtu ziarn. pomocą wskaźnika płaskości Norma: PN-EN 933-3:2012 Badania geometrycznych właściwości
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Eksploatacja i obróbka skał Badania geometrycznych właściwości Temat: kruszyw Oznaczanie kształtu
Bardziej szczegółowoThe study of seismic effects and modern systems of blasting explosives
Nr 9 PRZEGLĄD GÓRNICZY 69 UKD 622.23:622.271:622.83/.84 Badania efektu sejsmicznego a nowoczesne systemy odpalania ładunków materiałów wybuchowych The study of seismic effects and modern systems of blasting
Bardziej szczegółowoPL B1. GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA, Katowice, PL BUP 05/ WUP 09/18. JAN DRZEWIECKI, Pszczyna, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 230059 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 422364 (22) Data zgłoszenia: 27.07.2017 (51) Int.Cl. F42B 3/08 (2006.01)
Bardziej szczegółowoNowoczesne rozwiązania w technice strzelniczej Modern solutions in blasting techniques
Nowoczesne rozwiązania w technice strzelniczej 15 Nowoczesne rozwiązania w technice strzelniczej Modern solutions in blasting techniques Andrzej Maranda 1, Barbara Gołąbek 2, Patrycja Rink 2, Jacek Suszka
Bardziej szczegółowoKSMD APN 2 lata pracy w kopalniach odkrywkowych
KSMD APN 2 lata pracy w kopalniach odkrywkowych Katedra Górnictwa Odkrywkowego Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Prelegent: Józef Pyra KSMD APN Przy skutecznym urabianiu złóż z użyciem MW, zawsze będą
Bardziej szczegółowoZWIĘKSZENIE BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS ROZRUCHU ŚCIANY 375 W KWK PIAST NA DRODZE INIEKCYJNEGO WZMACNIANIA POKŁADU 209 PRZED JEJ CZOŁEM****
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 3/1 2009 Tadeusz Rembielak*, Jacek Kudela**, Jan Krella**, Janusz Rosikowski***, Bogdan Zamarlik** ZWIĘKSZENIE BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS ROZRUCHU ŚCIANY 375 W KWK PIAST
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób wykonywania włomów prostych równoległych dwufazowych z milisekundową inicjacją grupy otworów włomowych
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 203169 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 361573 (51) Int.Cl. E21C 41/22 (2006.01) F42D 3/04 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoSelected problems of time delays achieving by use of non-electric method of initiating explosive charges in multi-row patterns
58 UKD 622.271: 622.662.1/.4: 622.23 Wybrane problemy realizacji opóźnień czasowych przy nieelektrycznym sposobie inicjacji ładunków MW w siatkach wieloszeregowych Selected problems of time delays achieving
Bardziej szczegółowoSłowa kluczowe: górnictwo, technika strzelnicza, strzelanie milisekundowe, minimalizacja drgań
1) dr inż.; AGH Akademia Górniczo-Hutnicza; email: soltys@agh.edu.pl 2) dr inż.; Austin Powder Polska Sp. z o.o. 3) mgr inż.; Austin Powder Polska Sp. z o.o. DOI: 10.29227/IM-2017-02-25 Zastosowanie informatycznych
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. W podziemnych zakładach górniczych W odkrywkowych zakładach górniczych W górnictwie otworowym i wiertnictwie...
ZAGROśENIE ZWIĄZANE ZE STOSOWANIEM ŚRODKÓW STRZAŁOWYCH KATOWICE 2007 Spis treści 1. W podziemnych zakładach górniczych... 3 2. W odkrywkowych zakładach górniczych... 4 3. W górnictwie otworowym i wiertnictwie...
Bardziej szczegółowoWydział Górnictwa i Geoinżynierii
Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek studiów: Górnictwo i Geologia Rodzaj studiów: stacjonarne i niestacjonarne II stopnia Specjalność: Górnictwo Odkrywkowe Przedmiot kierunkowy: Technika i technologia
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE LOKALIZACJI CHODNIKA PRZYŚCIANOWEGO W WARUNKACH ODDZIAŁYWANIA ZROBÓW W POKŁADZIE NIŻEJ LEŻĄCYM**
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3 2007 Tadeusz Majcherczyk*, Zbigniew Niedbalski*, Piotr Małkowski* OKREŚLENIE LOKALIZACJI CHODNIKA PRZYŚCIANOWEGO W WARUNKACH ODDZIAŁYWANIA ZROBÓW W POKŁADZIE NIŻEJ
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób podziemnej eksploatacji pokładowych i pseudopokładowych złóż minerałów użytecznych BUP 07/04
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 199552 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 356308 (51) Int.Cl. E21C 41/30 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 26.09.2002
Bardziej szczegółowoWpływ warunków górniczych na stan naprężenia
XV WARSZTATY GÓRNICZE 4-6 czerwca 2012r. Czarna k. Ustrzyk Dolnych - Bóbrka Wpływ warunków górniczych na stan naprężenia i przemieszczenia wokół wyrobisk korytarzowych Tadeusz Majcherczyk Zbigniew Niedbalski
Bardziej szczegółowoDo opracowania projektu realizacji prac wykorzystaj:
Opracuj projekt realizacji prac związanych z wykonaniem robót w (przodku) wyrobisku chodnikowym udostępniającym wykonywanym w obudowie łukowej podatnej typu ŁP. Wyrobisko drążone jest głównie w łupkach
Bardziej szczegółowo1. Wprowadzenie. Tadeusz Rembielak*, Leszek Łaskawiec**, Marek Majcher**, Zygmunt Mielcarek** Górnictwo i Geoinżynieria Rok 29 Zeszyt 3/1 2005
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 29 Zeszyt 3/1 2005 Tadeusz Rembielak*, Leszek Łaskawiec**, Marek Majcher**, Zygmunt Mielcarek** INIEKCYJNE USZCZELNIANIE I WZMACNIANIE GÓROTWORU PRZED CZOŁEM PRZEKOPU ŁĄCZĄCEGO
Bardziej szczegółowoAnaliza kosztów eksploatacji przy prowadzeniu robót strzałowych z wykorzystaniem elektronicznego systemu inicjowania materiałów wybuchowych
Analiza kosztów eksploatacji przy prowadzeniu robót strzałowych z wykorzystaniem elektronicznego systemu inicjowania materiałów wybuchowych Józef PYRA 1), Bartosz PAPIŃSKI 2) 1) Dr inż.; AGH University
Bardziej szczegółowoNowoczesne rozwiązania techniczne firmy Orica, stosowane w technice strzałowej...
Nowoczesne rozwiązania techniczne firmy Orica, stosowane w technice strzałowej... 23 Nowoczesne rozwiązania techniczne firmy Orica, stosowane w technice strzałowej na przykładzie kopalni złota Kumtor (Kirgistan)
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITAPOLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1
RZECZPOSPOLITAPOLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 170065 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 298957 (22) Data zgłoszenia: 12.05.1993 (51) IntCl6: F04B 37/20 E21F
Bardziej szczegółowoOpóźnienia milisekundowe a minimalizacja oddziaływania robót strzałowych na zabudowania w otoczeniu
Nr 10 PRZEGLĄD GÓRNICZY 71 UKD 622.271: 622.23 Opóźnienia milisekundowe a minimalizacja oddziaływania robót strzałowych na zabudowania w otoczeniu Millisecond time delays and the minimization of blasting
Bardziej szczegółowoROCKSPLITTER GAZOGENERATOR DO URABIANIA ZŁÓŻ BLOCZNYCH I REALIZACJI SPECJALISTYCZNYCH PRAC STRZAŁOWYCH
ROCKSPLITTER GAZOGENERATOR DO URABIANIA ZŁÓŻ BLOCZNYCH I REALIZACJI SPECJALISTYCZNYCH PRAC STRZAŁOWYCH ROCKSPLITTER - GAS EXPANSOR TO QUARRYING OPERATIONS ON THE BLOCKS AND EXECUTION OF SPECIALIZED BLASTING
Bardziej szczegółowoPróby dołowe technologii drążenia tuneli ratowniczych metodą niszczenia spójności skał
mgr inż. Danuta CEBULA dr inż. Marek KALITA dr inż. Dariusz PROSTAŃSKI Instytut Techniki Górniczej KOMAG Próby dołowe technologii drążenia tuneli ratowniczych metodą niszczenia spójności skał S t r e s
Bardziej szczegółowoMikrowybuchy MMB. Wzmacnianie podłoża - Mikrowybuchy MMB. Opis
Mikrowybuchy MMB Wzmacnianie podłoża - Mikrowybuchy MMB Strona główna Wzmacnianie gruntu Technologie Mikrowybuchy MMB Technologia mikrowybuchów MMB ściśle wiąże się ze zjawiskiem konsolidacji. Realizowana
Bardziej szczegółowoSystemy odwadniające - rowy
Piotr Jermołowicz Inżynieria Środowiska Systemy odwadniające - rowy Ze względu na to, że drenaż pionowy realizowany w postaci taśm drenujących lub drenów piaskowych, przyspiesza odpływ wody wyciskanej
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA
Bardziej szczegółowoPRZYCZYNEK DO STOSOWANIA ELEKTRONICZNYCH SYSTEMÓW INICJACJI NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU i-kon
Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 134 Politechniki Wrocławskiej Nr 134 Studia i Materiały Nr 41 2012 Sebastian PRĘDKI* roboty strzałowe elektroniczny system inicjacji MW dokumentacja strzałowa PRZYCZYNEK
Bardziej szczegółowoINIEKCYJNE WZMACNIANIE GÓROTWORU PODCZAS PRZEBUDÓW ROZWIDLEŃ WYROBISK KORYTARZOWYCH**** 1. Wprowadzenie
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3 2007 Tadeusz Rembielak*, Jan Krella**, Janusz Rosikowski**, Franciszek Wala*** INIEKCYJNE WZMACNIANIE GÓROTWORU PODCZAS PRZEBUDÓW ROZWIDLEŃ WYROBISK KORYTARZOWYCH****
Bardziej szczegółowoRys. 1. Obudowa zmechanizowana Glinik 15/32 Poz [1]: 1 stropnica, 2 stojaki, 3 spągnica
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 30 Zeszyt 1 2006 Sławomir Badura*, Dariusz Bańdo*, Katarzyna Migacz** ANALIZA WYTRZYMAŁOŚCIOWA MES SPĄGNICY OBUDOWY ZMECHANIZOWANEJ GLINIK 15/32 POZ 1. Wstęp Obudowy podporowo-osłonowe
Bardziej szczegółowoPL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 19/15
PL 225827 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 225827 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 407381 (51) Int.Cl. G01L 7/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Bardziej szczegółowo2. Roboty strzałowe w odkrywkowych zakładach górniczych
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 28 Zeszyt 3/1 2004 Roman Biessikirski*, Jan Winzer* NOWE ROZWIĄZANIA ORGANIZACJI ROBÓT STRZAŁOWYCH W GÓRNICTWIE ODKRYWKOWYM 1. Wprowadzenie Wejście naszego kraju do Unii Europejskiej,
Bardziej szczegółowoROCKSPLITTER. Nowa niewybuchowa technologia wydobywania kamienia blocznego i odspajania skał
Nowa niewybuchowa technologia wydobywania kamienia blocznego i odspajania skał Przeznaczenie oraz sposób działania Cebar-DG ma zaszczyt przedstawić urządzenie jako nową niewybuchową technologię wydobywania
Bardziej szczegółowoDOSTAWY ŚRODKÓW STRZAŁOWYCH JAKO NOWOCZESNY WACHLARZ USŁUG W WARUNKACH KOPALNI ROGOŹNICA WRAZ Z ANALIZĄ KORZYŚCI TECHNICZNO-ORGANIZACYJNYCH
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 28 Zeszyt 3/1 2004 Barbara Gołąbek*, Johann Kasperski*, Mariusz Ogórek*, Józef Szatkowski** DOSTAWY ŚRODKÓW STRZAŁOWYCH JAKO NOWOCZESNY WACHLARZ USŁUG W WARUNKACH KOPALNI
Bardziej szczegółowoyqc SPOSÓB ZABEZPIECZENIA PODZIEMNYCH GÓRNICZYCH OBUDÓW MOROWYCH PRZED POWSTAWANIEM W NICH SPĘKAŃ
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Seria: GÓRNICTWO z. 27 1967 Nr kol. 193 yqc Dr inż. ZENON SZCZEPANIAK'' SPOSÓB ZABEZPIECZENIA PODZIEMNYCH GÓRNICZYCH OBUDÓW MOROWYCH PRZED POWSTAWANIEM W NICH SPĘKAŃ
Bardziej szczegółowoTOLERANCJE WYMIAROWE SAPA
TOLERANCJE WYMIAROWE SAPA Tolerancje wymiarowe SAPA zapewniają powtarzalność wymiarów w normalnych warunkach produkcyjnych. Obowiązują one dla wymiarów, dla których nie poczyniono innych ustaleń w trakcie
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera inforacje prawnie chronione do oentu rozpoczęcia egzainu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Eksploatacja złóż etodą odkrywkową Oznaczenie kwalifikacji: M.10 Nuer zadania: 01 Wypełnia
Bardziej szczegółowoThis article is available in PDF-format, in colour, at:
194 This article is available in PDF-format, in colour, at: www.wydawnictwa.ipo.waw.pl/materialy-wysokoenergetyczne.html Materiały Wysokoenergetyczne / High Energy Materials, 2017, 9, 194 203; DOI: 10.22211/matwys/0149
Bardziej szczegółowoPL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 20/10
PL 216643 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 216643 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 390475 (22) Data zgłoszenia: 17.02.2010 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoPOMIAR PRĘDKOŚCI DETONACJI MW W OTWORZE STRZAŁOWYM Z ZASTOSOWANIEM APARATURY MICROTRAP. 1. Wprowadzenie. 2. Czynniki wpływające na prędkość detonacji
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 34 Zeszyt 4 2010 Paweł Batko*, Józef Pyra* POMIAR PRĘDKOŚCI DETONACJI MW W OTWORZE STRZAŁOWYM Z ZASTOSOWANIEM APARATURY MICROTRAP 1. Wprowadzenie Prędkość detonacji jest parametrem
Bardziej szczegółowoNawiew powietrza do hal basenowych przez nawiewne szyny szczelinowe
Nawiew powietrza do hal basenowych przez nawiewne szyny szczelinowe 1. Wstęp Klimatyzacja hali basenu wymaga odpowiedniej wymiany i dystrybucji powietrza, która jest kształtowana przez nawiew oraz wywiew.
Bardziej szczegółowoPrognozowanie zasięgu strefy rozrzutu odłamków skalnych dla robót strzałowych w kopalniach odkrywkowych
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk rok 017, nr 101, s. 47 64 Józef PYRA*, Michał DWORZAK**, Andrzej BIESSIKIRSKI*, Michał TWARDOSZ**, Paweł KŁÓSKO***
Bardziej szczegółowoARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2010
Zawód: technik górnictwa podziemnego Symbol cyfrowy zawodu: 311 [15] Numer zadania: 2 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu 311[15]-02-102 Czas trwania egzaminu: 180
Bardziej szczegółowoSYSTEM NIEELEKTRYCZNEGO INICJOWANIA
SYSTEM NIEELEKTRYCZNEGO INICJOWANIA SYSTEM NIEELEKTRYCZNEGO INICJOWANIA System nieelektrycznego inicjowania przeznaczony jest do inicjowania materiału wybuchowego, w tym także materiału wybuchowego ładowanego
Bardziej szczegółowoFundamentowanie. Odwodnienie wykopu fundamentowego. Ćwiczenie 1: Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego
Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego WYDZIAŁ NAUK TECHNICZNYCH Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Fundamentowanie Ćwiczenie 1: Odwodnienie wykopu fundamentowego Przyjęcie i odprowadzenie wód gruntowych
Bardziej szczegółowoIniekcja Rozpychająca ISR. Iniekcja Rozpychająca ISR. Opis
Iniekcja Rozpychająca ISR Iniekcja Rozpychająca ISR Strona główna Wzmacnianie gruntu Technologie Iniekcja Rozpychająca ISR Iniekcja rozpychająca polega na wpompowaniu w grunt iniektu cementowogruntowego
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ O ZMIENNEJ TWARDOŚCI
Dr inż. Danuta MIEDZIŃSKA, email: dmiedzinska@wat.edu.pl Dr inż. Robert PANOWICZ, email: Panowicz@wat.edu.pl Wojskowa Akademia Techniczna, Katedra Mechaniki i Informatyki Stosowanej MODELOWANIE WARSTWY
Bardziej szczegółowoUrabianie mechaniczne realizowane może być poprzez
Właściwości górotworu a wydajność urabiania zrywarkami Wiesław Kozioł, Łukasz Machniak, Adrian Borcz Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Metoda urabiania skał z wykorzystywaniem robót wiertniczo-strzałowych
Bardziej szczegółowo1. Zagrożenie sejsmiczne towarzyszące eksploatacji rud miedzi w Lubińsko-Głogowskim Okręgu Miedziowym
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 28 Zeszyt 3/1 2004 Zdzisław Kłeczek* GRUPOWE STRZELANIE PRZODKÓW JAKO ELEMENT PROFILAKTYKI TĄPANIOWEJ W KOPALNIACH RUD MIEDZI LGOM 1. Zagrożenie sejsmiczne towarzyszące eksploatacji
Bardziej szczegółowoZastosowanie elektronicznych systemów inicjacji ładunków MW w profilaktyce tąpaniowej w warunkach kopalń LGOM
71 CUPRUM nr 4 (69) 2013, s. 71-81 Witold Pytel 1), Piotr Mertuszka 1), Bogusław Cenian 2) Zastosowanie elektronicznych systemów inicjacji ładunków MW w profilaktyce tąpaniowej w warunkach kopalń LGOM
Bardziej szczegółowoNUMERYCZNA ANALIZA MOŻLIWOŚCI UTRATY STATECZNOŚCI WYROBISK ZLOKALIZOWANYCH NA NIEWIELKIEJ GŁĘBOKOŚCI
Marek CAŁA * Marek JARCZYK ** Jacek POSTAWA *** NUMERYCZNA ANALIZA MOŻLIWOŚCI UTRATY STATECZNOŚCI WYROBISK ZLOKALIZOWANYCH NA NIEWIELKIEJ GŁĘBOKOŚCI WSTĘP Skutki eksploatacji podziemnej związane są zazwyczaj
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA MONTAŻU ZASOBNIKA KABLOWEGO ZKMTB 1
MTB Trzebińscy Sp. J. 89-100 Nakło nad Notecią Ul. Dolna 1a Tel. (52) 386-04-88, fax (52) 385-38-32 NIP 558-13-80-951 e-mail: biuro@mtbtrzebinscy.pl www.mtbtrzebinscy.pl INSTRUKCJA MONTAŻU ZASOBNIKA KABLOWEGO
Bardziej szczegółowoDylatacje. Dylatacje Ogniochronne zabezpieczenie szczelin dylatacyjnych
Dylatacje Ogniochronne zabezpieczenie szczelin dylatacyjnych 58 Do zamknięcia szczelin dylatacyjnych, w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się ognia i dymu doskonale nadają się następujące masy ogniochronne
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA B STROPY
SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA B.09.00.00 STROPY 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej są wymagania dotyczące wykonywania i montażu stropów gęstożebrowych.
Bardziej szczegółowoKARTA TECHNOLOGII System eksploatacji komorowo-filarowy z lokowaniem skały płonnej i likwidacją podsadzką hydrauliczną
Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego rud miedzi i surowców towarzyszących w Polsce Strona 1 KARTA TECHNOLOGII System eksploatacji komorowo-filarowy z lokowaniem skały płonnej i likwidacją
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 08 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych Oznaczenie kwalifikacji: M.9
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2012/2013 Kod: GIS-2-303-KS-n Punkty ECTS: 3. Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: Inżynieria kształtowania środowiska
Nazwa modułu: Wyburzanie budowli i obiektów Rok akademicki: 2012/2013 Kod: GIS-2-303-KS-n Punkty ECTS: 3 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: Inżynieria kształtowania
Bardziej szczegółowoINIEKCYJNE WZMACNIANIE GÓROTWORU PODCZAS PRZEBUDÓW WYROBISK KORYTARZOWYCH JAKO SPOSÓB ZAPOBIEGANIA OBWAŁOM SKAŁ I SKUTKOM TYCH OBWAŁÓW
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 29 Zeszyt 3/1 2005 Tadeusz Rembielak*, Lech Mielniczuk**, Janusz Rosikowski**, Józef Rusinek**, Franciszek Wala*** INIEKCYJNE WZMACNIANIE GÓROTWORU PODCZAS PRZEBUDÓW WYROBISK
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITA OPIS PATENTOWY
RZECZPOSPOLITA OPIS PATENTOWY 153 673 POLSKA Patent dodatkowy do patentunr Int. Cl.5 E21D 5/04 Zgłoszono: 87 01 16 (P. 263692) Pierwszeństwo URZĄD PATENTOWY RP Zgłoszenie ogłoszono: 88 09 29 Opis patentowy
Bardziej szczegółowoNowe rozwiązania techniczne w robotach strzałowych wykonywanych w kopalniach podziemnych rud
95 CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 3 (76) 2015, s. 95-104 Nowe rozwiązania techniczne w robotach strzałowych wykonywanych w kopalniach podziemnych rud Marcin Szumny, Wojciech Ostiadel
Bardziej szczegółowoDOBÓR KSZTAŁTEK DO SYSTEMÓW RUROWYCH.SZTYWNOŚCI OBWODOWE
Bogdan Majka Przedsiębiorstwo Barbara Kaczmarek Sp. J. DOBÓR KSZTAŁTEK DO SYSTEMÓW RUROWYCH.SZTYWNOŚCI OBWODOWE 1. WPROWADZENIE W branży związanej z projektowaniem i budową systemów kanalizacyjnych, istnieją
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA MONTAŻU. Fire Line
push INSTRUKCJA MONTAŻU Fire Line A B C x 1 x 4 x 8 D E F G x 8 x 1 H I x 1 x 1 x 1 x 1 H2 L H H1 [mm] H 128 L1 D1 H1 125 H2 3 L 990 D L1 970 L2 L L2 800 D 365 D1 350 Zamontować kratkę wentylacyjną dołączoną
Bardziej szczegółowoProjektowanie geometrii fundamentu bezpośredniego
Przewodnik Inżyniera Nr 9 Aktualizacja: 02/2016 Projektowanie geometrii fundamentu bezpośredniego Niniejszy rozdział przedstawia problematykę łatwego i efektywnego projektowania posadowienia bezpośredniego.
Bardziej szczegółowoAnaliza stateczności zbocza
Przewodnik Inżyniera Nr 25 Aktualizacja: 06/2017 Analiza stateczności zbocza Program: MES Plik powiązany: Demo_manual_25.gmk Celem niniejszego przewodnika jest analiza stateczności zbocza (wyznaczenie
Bardziej szczegółowoOGÓLNE ZASADY MONTAŻU STROPÓW TERIVA
OGÓLNE ZASADY MONTAŻU STROPÓW TERIVA: TERIVA 4,0/1 [TERIVA I; TERIVA NOWA]* TERIVA 6,0 TERIVA 8,0 [TERIVA II]* [TERIVA III]* *oznaczenia potoczne 1 Str. 1. Czym są stropy TERIVA? 2 2. Układanie belek i
Bardziej szczegółowoODDZIAŁYWANIE ROBÓT STRZAŁOWYCH NA ŚRODOWISKO ODKRYWKOWYCH ZAKŁADÓW GÓRNICZYCH
Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 136 Politechniki Wrocławskiej Nr 136 Studia i Materiały Nr 43 2013 Adam MIREK* Mirosław STANEK** Grażyna DZIK* przesiewacze zataczające, sprawność przesiewania ODDZIAŁYWANIE
Bardziej szczegółowoKombajny chodnikowe REMAG
Kombajny chodnikowe REMAG GGrupa FAMUR ma w swojej ofercie nowoczesne kombajny chodnikowe REMAG, które dostępne są w różnorodnych wersjach i typach. Kombajny zdolne są do drążenia chodników i tuneli w
Bardziej szczegółowoJoanna Dulińska Radosław Szczerba Wpływ parametrów fizykomechanicznych betonu i elastomeru na charakterystyki dynamiczne wieloprzęsłowego mostu żelbetowego z łożyskami elastomerowymi Impact of mechanical
Bardziej szczegółowoAutomatyczne tworzenie trójwymiarowego planu pomieszczenia z zastosowaniem metod stereowizyjnych
Automatyczne tworzenie trójwymiarowego planu pomieszczenia z zastosowaniem metod stereowizyjnych autor: Robert Drab opiekun naukowy: dr inż. Paweł Rotter 1. Wstęp Zagadnienie generowania trójwymiarowego
Bardziej szczegółowoŁOŻYSKA BARYŁKOWE: NOWY TYP ROVSX DO MASZYN WIBRACYJNYCH
ŁOŻYSKA BARYŁKOWE: NOWY TYP ROVSX DO MASZYN WIBRACYJNYCH RKB EXECUTIVE HEADQUARTERS AND TECHNOLOGICAL CENTER - BALERNA (SWITZERLAND) Engineered in Switzerland Technological Bearings RKB łożyska baryłkowe:
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA MONTAŻU STROPU GĘSTOŻEBROWEGO TERIVA
Lubsza tel/fax.: (34) 3579 383 tel kom. 602 489 851 http://www.betohurt.pl INSTRUKCJA MONTAŻU STROPU GĘSTOŻEBROWEGO TERIVA Lubsza tel/fax.: (34) 3579 383 tel kom. 602 489 851 http://www.betohurt.pl Układanie
Bardziej szczegółowoSYSTEM INICJOWANIA ZAPALNIKIEM ELEKTRONICZNYM HOTSHOT
Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 134 Politechniki Wrocławskiej Nr 134 Studia i Materiały Nr 41 2012 Michał JANIAK, Wojciech OSTIADEL, Szymon PACYNA* HotShot, zapalnik elektroniczny, system inicjowania
Bardziej szczegółowoTok postępowania przy projektowaniu fundamentu bezpośredniego obciążonego mimośrodowo wg wytycznych PN-EN 1997-1 Eurokod 7
Tok postępowania przy projektowaniu fundamentu bezpośredniego obciążonego mimośrodowo wg wytycznych PN-EN 1997-1 Eurokod 7 I. Dane do projektowania - Obciążenia stałe charakterystyczne: V k = (pionowe)
Bardziej szczegółowoPytania (w formie opisowej i testu wielokrotnego wyboru) do zaliczeń i egzaminów
Prof. dr hab. inż. Jan Palarski Instytut Eksploatacji Złóż Pytania (w formie opisowej i testu wielokrotnego wyboru) do zaliczeń i egzaminów Przedmiot LIKWIDACJA KOPALŃ I WYROBISK GÓRNICZYCH 1. Wymień czynniki,
Bardziej szczegółowoWentylacja wybranych obiektów podziemnych
Wentylacja wybranych obiektów podziemnych Wykład 2 Wentylacja tuneli w fazie drążenia Prof. dr hab. inż. Stanisław Nawrat Mgr inż. Sebastian Napieraj Mgr inż. Natalia Schmidt - Polończyk rok akademicki:
Bardziej szczegółowoPRĘDKOŚĆ DRGAŃ JAKO WSKAŹNIK PROPAGACJI PARASEJSMICZNEJ
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 28 Zeszyt 3/1 2004 Szymon Modrzejewski* PRĘDKOŚĆ DRGAŃ JAKO WSKAŹNIK PROPAGACJI PARASEJSMICZNEJ Artykuł do dyskusji** 1. Wprowadzenie Stosowanie materiałów wybuchowych (MW)
Bardziej szczegółowoSPECJALISTYCZNE ROBOTY STRZELNICZE W KOPALNI GABRA BRASZOWICE
Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 136 Politechniki Wrocławskiej Nr 136 Studia i Materiały Nr 43 2013 Grzegorz RAJCZAKOWSKI* Lesław KOWALCZYK** specjalistyczne roboty strzelnicze SPECJALISTYCZNE ROBOTY
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 189249 (21) Numer zgłoszenia: 325582 (22) Data zgłoszenia: 25.03.1998 (13) B1 (51) IntCl7 E21C 41/22 (54)Sposób
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób podziemnej eksploatacji złoża minerałów użytecznych, szczególnie rud miedzi o jednopokładowym zaleganiu
PL 214250 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 214250 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 382608 (51) Int.Cl. E21C 41/22 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA TECHNICZNA WYKONYWANIA STROPÓW TERIVA
INSTRUKCJA TECHNICZNA WYKONYWANIA STROPÓW TERIVA 1. UKŁADANIE I PODPIERANIE BELEK Przed przystąpieniem do wykonania stropu należy sprawdzić z dokumentacją tech-niczną poprawność wykonania podpór i ich
Bardziej szczegółowo1. Perspektywy rozwoju górnictwa w Polsce w I połowie XXI wieku Zbigniew Kasztelewicz Akademia Górniczo Hutnicza Kraków
Program Konferencji Naukowo-Technicznej TECHNIKA STRZELNICZA w GÓRNICTWIE i BUDOWNICTWIE 25-27 września 2013 r Hotel JASKÓŁKA, ul. Zdrojowa 10, 43-450 USTROŃ Organizator: Akademia Górniczo Hutnicza im.
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 12 kwietnia 2010 r.
Dziennik Ustaw Nr 65 5594 Poz. 411 411 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 12 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych Oznaczenie kwalifikacji:
Bardziej szczegółowoPaweł Madej, kierownik Centrum Badania Betonów Lafarge wyjaśnia, co powoduje "niekontrolowane" pękanie posadzek?
Popękana betonowa posadzka w nowym domu - błędy wykonawcze Rysy pojawiające się na powierzchni betonu są powszechnie znanym, trudnym do uniknięcia zjawiskiem. Oprócz ich negatywnego wpływu na estetykę
Bardziej szczegółowoZWARTE PRĘTY ROZRUCHOWE W SILNIKU SYNCHRONICZNYM Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU BEZPOŚREDNIM
` Maszyny Elektryczne Zeszyty Problemowe Nr 3/2015 (107) 145 Maciej Gwoździewicz Wydział Elektryczny, Politechnika Wrocławska ZWARTE PRĘTY ROZRUCHOWE W SILNIKU SYNCHRONICZNYM Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU
Bardziej szczegółowoWZORU UŻYTKOWEGO PL Y BUP 14/13. ADAMCZEWSKI MAREK, Szczecin, PL WUP 10/14. MAREK ADAMCZEWSKI, Szczecin, PL
PL 67423 Y1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 120627 (22) Data zgłoszenia: 30.12.2011 (19) PL (11) 67423 (13) Y1
Bardziej szczegółowoWZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 23/09
PL 67965 Y1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 122545 (22) Data zgłoszenia: 29.04.2008 (19) PL (11) 67965 (13) Y1
Bardziej szczegółowoPL B1. Kubański Andrzej,Sosnowiec,PL BUP 12/02
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)194188 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 344125 (51) Int.Cl. E21F 15/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 24.11.2000
Bardziej szczegółowoPROJEKT ORGANIZACJI RUCHU
PROJEKT ORGANIZACJI RUCHU na czas budowy oświetlenia drogowego na terenie miasta Zawiercia WWW.ENIS.PL INWESTOR: Urząd Miejski w Zawierciu ul. Leśna 2 42-400 Zawiercie LOKALIZACJA: Zawiercie Dz. nr 130,
Bardziej szczegółowodr inż. Łukasz Kolimas Politechnika Warszawska, Instytut Elektroenergetyki
dr inż. Łukasz Kolimas Politechnika Warszawska, Instytut Elektroenergetyki lukaszpw@o2.pl równoległych torów wielkoprądowych i szynoprzewodów Streszczenie. Zestyki aparatów elektrycznych należą do najbardziej
Bardziej szczegółowoPL B1. Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica,Kraków,PL BUP 17/04. Krzysztof Krauze,Kraków,PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 202256 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 358654 (51) Int.Cl. E02F 3/78 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 10.02.2003
Bardziej szczegółowoWydział Górnictwa i Geoinżynierii, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków **
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 3/1 2009 Jerzy Cieślik*, Jerzy Flisiak*, Antoni Tajduś* ANALIZA WARUNKÓW STATECZNOŚCI WYBRANYCH KOMÓR KS WIELICZKA NA PODSTAWIE PRZESTRZENNYCH OBLICZEŃ NUMERYCZNYCH**
Bardziej szczegółowo