BADANIA I ROZWÓJ INNOWACYJNEJ GOSPODARKI

Transkrypt

1 Tomasz KAŁACZYŃSKI Mariusz ŻÓŁTOWSKI BADANIA I ROZWÓJ INNOWACYJNEJ GOSPODARKI od informacji - do innowacji BYDGOSZCZ, 2011

2 Tomasz KAŁACZYŃSKI, Mariusz ŻÓŁTOWSKI BADANIA I ROZWÓJ INNOWACYJNEJ GOSPODARKI (RESEARCH ANDDEVELOPMENTINNOVATIONECONOMY) Recenzent: prof. dr hab. inż. Stanisław NIZIŃSKI Opracowanie metodyki budowy dedykowanych systemów monitorowania stanu oraz oceny zagrożeń bezpieczeństwa i środowiska ze strony użytkowanych maszyn krytycznych, oraz opracowanie narzędzi wirtualnych do realizacji tych zadań stanowi główny cel projektu Techniki wirtualne w badaniach stanu, zagrożeń bezpieczeństwa i środowiska eksploatowanych maszyn. Projekt ten realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka W opracowaniu omówiono zadania badawcze projektu, przedstawiono zespół realizujący projekt. Wiele miejsca poświęcono prezentacji wybranych problemów badawczych realizowanych w ramach projektu. W części końcowej przedstawiono ofertę badań realizowanych w ramach projektu. Copyright by Tomasz KAŁACZYŃSKI i Mariusz ŻÓŁTOWSKI, Uniwersytet Technologiczno Przyrodniczy, Bydgoszcz 2011 Strona 2 ZADANIE BADAWCZE Wydawnictwo dofinansowane z środków projektu nr WND-POIG /09 Techniki wirtualne w badaniach stanu zagrożeń bezpieczeństwa i środowiska eksploatowanych maszyn współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wydawnictwo: Argonex

3 ZADANIE BADAWCZE Głównym celem realizacji Projektu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka POIG jest: rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Osiągnięcie tego celu jest realizowane poprzez działania składające się na proces wspierający rozwój społeczno gospodarczy kraju. Jednym z działań są inwestycje w infrastrukturę instytucji naukowych w Polsce, które przyczyniają się do podniesienia poziomu konkurencyjności polskiej nauki w świecie oraz zwiększenia jej wpływu na rozwój innowacyjności i konkurencyjności gospodarki. Celami szczegółowymi wymienionymi w zadaniach priorytetowych POIG, które są kompatybilne z celami realizowanego projektu są: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności polskiej nauki, zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym. Młody i prężny zespół naukowy Wydziału Inżynierii Mechanicznej w składzie: prof. Bogdan ŻÓŁTOWSKI (kierownik), dr inż. Tomasz KAŁACZYŃSKI oraz dr inż. Marcin ŁUKASIEWICZ po wnikliwej analizie zadania i możliwości realizacji projektu POIG, w krótkim czasie opracowali założenia programowe i przygotowali dokumentację projektu, który oceniony został pozytywnie. Pozyskane środki na realizację projektu pozwoliły na spokojny i łagodny, niczym nie zakłócany rozwój naukowy zakładu i ludzi różnych środowisk kraju i zagranicy. Projekt realizowany jest głównie przez pracowników Zakładu Pojazdów i Diagnostyki, Wydziału Inżynierii Mechanicznej wspólnie z pracownikami Wydziału Zarządzania UTP, PWSZ w Pile, EAFIT University w Kolumbii w ścisłej współpracy z podmiotami gospodarczymi. W realizacji zadań projektu uczestniczy około 16 pracowników naukowych oraz grupa 14 studentów WIM, a także 5 doktorantów. W ramach projektu stworzono 3 etaty naukowo techniczne oraz kilka zleceń administracyjnych. Celem ogólnym projektu jest wykorzystanie technik wirtualnych w badaniach stanu, zagrożeń bezpieczeństwa i środowiska eksploatowanych maszyn. Realizacja tego zadania jest możliwa dzięki podjętym w ramach projektu działaniom, obejmujących: 1. Weryfikację ewolucji systemów technicznych modułowe systemy techniczne ewolucja procesów uszkodzeń ewolucja pojedynczego systemu systemy samo-diagnozujące i samo-naprawcze Strona 3 ZADANIE BADAWCZE

4 Strona 4 ZADANIE BADAWCZE 2. Diagnostyczne narzędzia inżynierii wirtualnej miary i sygnały stanu maszyn symulacja przebiegu procesów zużycia odkrywanie zależności (systemy ekspertowe, sieci neuronowe, data mining, zbiory rozmyte, szare systemy) optymalizacja i programowanie genetyczne i ewolucyjne 3. Modelowanie destrukcji modułowych systemów technicznych modele symptomowe modele energetyczne modele holistyczne modele modalne 4. Narzędzia kształtowania jakości obiektów technicznych w zakładzie zasady, narzędzia, metody FMEA, TPM Quality Function Deployment, QFD-Wirtual Kansei, MAXIMO 5. Studium problematyki badań systemów technicznych efektywność funkcjonalna i ekonomiczna bezpieczeństwo analiza ryzyka technicznego 6. Zastosowania inżynierii wirtualnej w obszarach życia obiektów inżynierii diagnostyki projektowania i konstruowania technologii wytwarzania eksploatacji bezpieczeństwa ochrony środowiska 7. Praktyczne przykłady zastosowań projektowanie eksploatacyjnie zorientowane elementów i zespołów maszyn rozpoznawanie ewolucji stanu, zagrożeń bezpieczeństwa i środowiska eksploatowanych maszyn badania ewolucji stanu systemem dedykowanym 8. Opracowanie zbiorowe z zakresu projektu: METODY INŻYNIERII WIRTUALNEJ W BADANIACH STANU, ZAGROŻEŃ BEZPIECZEŃSTWA I ŚRODOWISKA EKSPLOATOWANYCH MASZYN Projekt: Techniki wirtualne w badaniach stanu, zagrożeń bezpieczeństwa i środowiska eksploatowanych maszyn, wpisuje się w cele Programu Operacyjnego a jego realizacja ma pozytywny wpływ na osiągnięcie celów, przedstawionych przez twórców POIG ponieważ głównym efektem końcowym projektu będzie opracowanie metodyki budowy dedykowanych systemów monitorowania stanu oraz oceny zagrożeń bezpieczeństwa i środowiska ze strony użytkowanych maszyn krytycznych oraz opracowanie narzędzi wirtualnych do realizacji tych zadań.

5 Wskazania naukowe i aplikacyjne rozwiązań dotyczących projektu są ważne i mało jeszcze podejmowane. Wymiernym efektem tego projektu będą także: rozprawy naukowe i publikacje członków zespołu badawczego, monografia tematyczna niezbędna dla studentów i pracowników inżynieryjnych przemysłu, poszerzenie zakresu współpracy i wymiany doświadczeń z partnerami z innych uczelni (EAFIT University of COLOMBIA). W ramach projektu utworzono dwa nowe i doposażono istniejące już w zakładzie laboratoria. Powstały nowe stanowiska badawcze takie jak: System monitorowania i diagnostyki VIBex, System akwizycji i analizy danych LMS SCADAS, Dedykowane Systemy Diagnozowania, Pomiar i analiza sygnałów wibroakustycznych z zastosowaniem analizatora SVAN 912A. Zakupiono również aparaturę do diagnozowania i serwisowania układu klimatyzacji BOSCH ACS-650, analizator spalin i zadymienia BOSCH BEA-350 oraz system sterowania elektronicznego silnikiem Diesla EDC, jak również silnikiem ZS typu CommonRail. Osiągnięcia projektu prezentowane są w wielu już publikacjach, wystąpieniach konferencyjnych oraz w opracowaniach książkowych. Wielu członków zespołu badawczego intensywnie pracuje nad kolejnymi wyzwaniami utrzymania zdatności maszyn, łącząc pracę i dokonania z kolejnymi awansami naukowymi. Z dokonań projektu korzystają już pierwsi użytkownicy maszyn z przemysłu, doktoranci i studenci. Laboratoria naukowe projektu są dostępne dla chętnych codziennie, do późnych godzin popołudniowych. Więcej informacji znajduje się na stronie Strona 5 ZADANIE BADAWCZE

6 ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT Wykaz osób działających w ramach projektu badawczego Techniki wirtualne w badaniach stanu, zagrożeń bezpieczeństwa i środowiska eksploatowanych maszyn wraz z krótką charakterystyką danej osoby oraz zadań przez tą osobę zrealizowanych. Kierownik projektu prof. zw. dr hab. inż. Bogdan ŻÓŁTOWSKI Strona 6 ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT Prof. zw. dr hab. inż. Bogdan ŻÓŁTOWSKI jest obecnie Dziekanem Wydziału Inżynierii Mechanicznej UTP w Bydgoszczy oraz Kierownikiem Zakładu Pojazdów i Diagnostyki w Instytucie Eksploatacji Maszyn i Transportu.W pracy naukowo badawczej zajmuje się problemami dynamiki maszyn, wibroakustyki, diagnostyki technicznej oraz zagadnieniami logistyki i eksploatacji pojazdów mechanicznych. Do głównych problemów tej działalności należą: - modelowanie i opis destrukcji maszyn, - fizyczne aspekty uszkodzeń, - eksperymenty diagnostyczne, - diagnostyka techniczna a niezawodność, - funkcja sterująca diagnostyki w systemie eksploatacji maszyn, - identyfikacja w diagnostyce, - komputerowe wspomaganie eksperymentów diagnostycznych. W ramach projektu prof. zw. dr hab. inż. Bogdan ŻÓŁTOWSKI zajmuje się zagadnieniami badania ewolucji stanu maszyn, rozpoznawaniem stanu maszyn oraz budową systemu informatycznego eksploatacji maszyn Technologie informatyczne w badaniach eksploatacyjnych. W działalności naukowej zajmuje się problemami budowy i eksploatacji maszyn, mechaniki w ujęciu dynamiki maszyn i wibroakustyki, diagnostyki technicznej, metrologii i eksploatacji pojazdów oraz transportu. Ma w swoim dorobku ogólnie około 400 publikacji, w tym 21 pozycji książkowych (własne i współautorskie), 46 publikacji naukowych, 182 publikacje naukowo-techniczne i konferencyjne, 27 zamawianych referatów naukowych oraz 45 opracowań naukowo-technicznych. Wypromował kilkudziesięciu (około 200) absolwentów studiów magisterskich i inżynierskich, prowadzi prace promocyjne (wypromował 12 doktorów nauk technicznych, 3 otwarte przewody, prowadził opiekę nad 8 zrealizowanymi rozprawami habilitacyjnymi) oraz recenzuje prace naukowo-badawcze, promocyjne, a także dorobek naukowy. Kierownik szóstego zespołu badawczego zajmującego się zagadnieniami degradacji stanu maszyn. Opiekun merytoryczny projektu oraz prac zwiazanych z rozwojem naukowym doktorantów. Kontakt bogzol@utp.edu.pl

7 Koordynator projektu dr inż. Tomasz KAŁACZYŃSKI Dr inż. Tomasz KAŁACZYŃSKI w pracy naukowo badawczej zajmuje się problemami dynamiki maszyn, wibroakustyki, diagnostyki technicznej oraz zagadnieniami budowy i eksploatacji pojazdów mechanicznych. Dla potrzeb realizacji projektu badawczego dokonano opisu i rekonfiguracji programu SIBI jako narzędzia do analizy danych badawczych. Do głównych zadań w tym etapie należało wykonanie tłumaczenia poszczególnych komend na język polski oraz przebudowa interfejsu programu. Dr inż. Tomasz KAŁACZYŃSKI jest autorem stanowiska do badania własności funkcji koherencji oraz czynnie prowadzi badania zarówno w laboratorium projektu oraz w zakładach przemysłowych. Kierownik piątego zespołu badawczego zajmującego się zagadnieniami badań stanowiskowych procesów fizycznych w diagnozowaniu stanu maszyn. Kontakt kalaczynskit@utp.edu.pl Prof. dr hab. inż. Henryk TYLICKI Prof. dr hab. inż. Henryk Tylicki jest Kierownikiem Zakładu Transportu w Instytucie Eksploatacji Maszyn i Transportu. W pracy naukowo badawczej zajmuje się zagadnieniami badania ewolucji stanu systemu technicznego oraz analizą modeli optymalizacji wielokryterialnej. Jest autorem wielu opracowań i publikacji z zakresu diagnostyki technicznej i eksploatacji maszyn. W ramach projektu prof. zw. dr hab. inż. Henryk TYLICKI zajmuje się zagadnieniami związanymi z opracowaniem algorytmów działania Dedykowanych Systemów Diagnostycznych maszyn, optymalizacją zbioru parametrów diagnostycznych opisujących zmianę stanu maszyn oraz regułami wnioskowania diagnostycznego. Prof. Henryk TYLICKI jest kierownikiem pierwszej grupy zadaniowej, której głównym zadaniem jest opracowanie zagadnienia dedykowanych systemów diagnozowania w oparciu o modelowanie i opis degradacji stanu, komputerowy system oceny stanu, prognozowanie, genezowanie, algorytmy genetyczne oraz weryfikację poprzez badania stanowiskowe. Kontakt tylicki@utp.edu.pl Strona 7 ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT

8 Prof. dr hab. inż. Ludosław DRELICHOWSKI Prof. dr hab. inż. Ludosław DRELICHOWSKI jest Dziekanem Wydziału Zarządzania oraz Kierownikiem Katedry Informatyki w Zarządzaniu. Prof. dr hab. Ludosław DRELICHOWSKI ma bardzo duże i liczące się osiągnięcia naukowe w zakresie zastosowania metod matematycznych i informatyki w działalności badawczej, problematyki restrukturyzacji przedsiębiorstw i procesów adaptacyjnych w nich zachodzących oraz zastosowania technik informacyjnych w zarządzaniu przedsiębiorstwami w działalności naukowo-badawczej i dydaktycznej. W ramach projektu badawczego prof. dr hab. inż. Ludosław DRELICHOWSKI zajmuje się zagadnieniami uwarunkowania rozwoju sieciowych, wirtualnych powiązań między organizacyjnych jako rezultat ekspansji technologii Internetowych determinujących nowe rodzaje więzi biznesowych i rozwiązań logistycznych. Opis narzędzi kształtowania jakości w zakładzie takimi jak narzędzia FMEA, TPM, Kansei QFD, i rodzaju zastosowania w celu wykazania ich przydatności. Rozwój metod komunikacji oraz systemów koordynacji logistyki wewnętrznej i między obiektowej Supply Chain Management SCM (Zarządzanie Łańcuchem Dostaw) oraz dystrybucji wspomaganej systemem Customer Relationship Management CRM (Zarządzanie Relacjami z Klientami). Kierownik zespołu badawczego zajmującego się tematyką wirtualizacji przedsiębiorstw systemem zarządzania eksploatacją maszyn w zakładzie. Kontakt lu.drel@utp.edu.pl Dr hab. inż. Waldemar BOJAR, prof. UTP Strona 8 ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT Dr hab. inż. Waldemar BOJAR, prof. UTP jest obecnie kierownikiem Katedry Inżynierii Zarządzania Wydziału Zarządzania UTP w Bydgoszczy. Obecnie pełni funkcję Przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją Oddziału w Bydgoszczy. W pracy naukowo badawczej zajmuje się zagadnieniami budowy systemów wspomagania decyzji w rolnictwie i w agrobiznesie, zastosowania metod sztucznej inteligencji i systemów ekspertowych do zarządzania produkcją. W ramach projektu badawczego dr hab. inż. Waldemar BOJAR zajmuje się zagadnieniami analizy algorytmów przetwarzania, systemów regułowych i standardów oprogramowania dla potrzeb wspomagania procesów eksploatacji maszyn technikami wirtualnymi w świetle efektywności procesów wspomagania decyzji. Analiza metod i narzędzi oceny jakości maszyn na podstawie wstępnych badań empirycznych w wybranym przedsiębiorstwie. Kontakt waldemar.bojar@utp.edu.pl

9 Dr inż. Bolesław PRZYBYLIŃSKI Dr inż. Bolesław PRZYBYLIŃSKI jest adiunktem w Zakładzie Pojazdów i Diagnostyki w Instytucie Eksploatacji Maszyn i Transportu na Wydziale Inżynierii Mechanicznej. W pracy naukowo badawczej zajmuje się zagadnieniami regeneracji i bezpieczeństwa maszyn w aspekcie stanu prawnego systemu bezpieczeństwa maszyn i urządzeń technicznych na podstawie struktury wymagań dyrektyw Unii Europejskich i prawa polskiego. Pomysłodawca oraz organizator pierwszych Targów Pracy w Bydgoszczy przeznaczonych dla absolwentów szkół wyższych. Członek (sekretarz lub przewodniczący) Komitetów Organizacyjnych wielu konferencji i seminariów naukowo-technicznych i spotkań integracyjnych. W ramach projektu badawczego dr inż. Bolesław PRZYBYLIŃSKI zajmuje się zagadnieniami szacowania kosztów obsługi technicznej w całym okresie użytkowania maszyny, których istotnym składnikiem są koszty ich napraw. Jednym z rozwiązań ograniczającym koszty napraw maszyn i urządzeń jest regeneracja, którą oprócz aspektów ekonomicznych należy rozpatrywać także w aspekcie ekologicznym. W ramach analizy potrzeby odnowy zużytych elementów maszyn i urządzeń dokonano uszczegółowienia cech wpływających na ich wartości graniczne. Omówione zostały wymagania zasadnicze dla maszyn w świetle Dyrektywy Maszynowej 2006/42/WE oraz przedstawione zostały także wymagania ogólne w zakresie bezpieczeństwa eksploatacji maszyn i urządzeń technicznych w środowisku pracy. Kierownik trzeciego zespołu badawczego zajmującego się problematyką badania systemów technicznych. Kontakt przyb@utp.edu.pl Dr inż. Karol KWIATKOWSKI Dr inż. Karol Kwiatkowski w pracy naukowej zajmuje się zagadnieniami związanymi z ograniczeniem emisji toksycznych składników spalin z układów wylotowych silników o zapłonie iskrowym i samoczynnym podczas ich eksploatacji, generowanym przez nie hałasem oraz wpływem czynników na środowisko naturalne człowieka. W ramach projektu badawczego dr inż. Karol KWIATKOWSKI zajmuje się zagadnieniami zagrożenia środowiska naturalnego ze strony motoryzacji oraz sposoby ograniczenia jej wpływu na środowisko naturalne, zagadnieniami ekologicznych następstw wypadków i zagrożenia związanego z przewozem ładunków niebezpiecznych transportem lądowym, morskim i lotniczym. Ochroną środowiska naturalnego przed hałasem, drganiami wytwarzanymi przez transport drogowy, kolejowy, lotniczy oraz wpływ przemysłu na degradację środowiska. Sposobami zmniejszenia zanieczyszczenia Strona 9 ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT

10 atmosferycznego związkami toksycznymi i pyłami przez zakłady przemysłowe typu: elektrociepłownie, elektrownie, huty miedzi oraz przemysł chemiczny. Ponadto zajmuje się zagadnieniami związanymi z obsługą projektu. Kontakt karolkwiat41@utp.edu.pl Dr inż. Mariusz ŻÓŁTOWSKI Dr inż. Mariusz ŻÓŁTOWSKI jest adiunktem pracującym na Wydziale Zarządzania UTP w Bydgoszczy. Zajmuje się zagadnieniami badania materiałów budowlanych z zastosowaniem eksperymentalnej analizy modalnej, zagadnieniami zarządzania jakością oraz zagadnieniami zarządzania inżynierią produkcji. W ramach projektu badawczego dr inż. Mariusz ŻÓŁTOWSKI realizuje zagadnienia związane z narzędziami kształtowania jakości w zakładzie takimi jak narzędzia FMEA, TPM, Kansei QFD, ich opisu i rodzaju zastosowania w celu wykazania ich przydatności. Uwarunkowania rozwoju sieciowych, wirtualnych powiązań międzyorganizacyjnych jako rezultat ekspansji technologii Internetowych determinujących nowe rodzaje więzi biznesowych i rozwiązań logistycznych. Opis narzędzi kształtowania jakości w zakładzie takimi jak narzędzia FMEA, TPM, Kansei QFD, i rodzaju zastosowania w celu wykazania ich przydatności. Próba przystosowania narzędzia QFD na potrzeby rozwiązań wirtualnych powiązań pomiędzy niezawodnością i zarządzaniem parkiem maszynowym każdego z partnerów wirtualnych. Uszczegółowienie faz rozszerzonej metodyki QFD wirtual dla koordynacji cyklu życia produktów w organizacji wirtualnej na przykładzie rozwiązań stosowanych w przedsiębiorstwie PESA Bydgoszcz S.A. Kontakt mazolto@utp.edu.pl Strona 10 ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT Dr inż. Marcin ŁUKASIEWICZ Dr inż. Marcin ŁUKASIEWICZ jest adiunktem w Zakładzie Pojazdów i Diagnostyki w Instytucie Eksploatacji Maszyn i Transportu na Wydziale Inżynierii Mechanicznej. W pracy badawczo naukowej zajmuje się problemami dynamiki maszyn, wibroakustyki, diagnostyki technicznej oraz zagadnieniami budowy i eksploatacji pojazdów mechanicznych. Do głównych problemów tej działalności należą: fizyczne aspekty uszkodzeń, eksperymenty diagnostyczne, diagnostyka techniczna a niezawodność, identyfikacja w diagnostyce, komputerowe wspomaganie eksperymentów diagnostycznych, analiza modalna.

11 W ramach projektu badawczego dr inż. Marcin ŁUKASIEWICZ realizuje zagadnienia związane z analizą modalna w badaniach stanu maszyn. Zastosowanie technik wirtualnych w identyfikacji stanów maszyn metodami analizy modalnej program APB 200 Difa, VIOMA. Analizą wykorzystania estymatorów sygnału drganiowego w diagnozowaniu stanu obiektów technicznych. Modelowaniem diagnostycznym obiektów oraz modelami generacji sygnału wibroakustycznego maszyn na przykładzie silnika spalinowego. Zapoznanie z systemem akwizycji i analizy danych LMS SCADAS, organizacja zespołu badawczego, przygotowania do badań stanowiskowych, przeprowadzenie szkolenia z użycia systemu LMS w praktycznych zastosowaniach badawczych. Kierownik czwartego zespołu badawczego zajmującego się problematyką modelowania stanów maszyn. Kontakt mlukas@utp.edu.pl Dr inż. Joanna WILCZARSKA Dr inż. Joanna WILCZARSKA jest adiunktem w Zakładzie Pojazdów i Diagnostyki w Instytucie Eksploatacji Maszyn i Transportu na Wydziale Inżynierii Mechanicznej. Zainteresowania naukowe: eksploatacja maszyn, diagnostyka techniczna, genezowanie stanu maszyn, transport oraz zagadnienia eksploatacji pojazdów mechanicznych. W ramach projektu badawczego dr inż. Joanna WILCZARSKA opracowała koncepcję systemu rozpoznawania stanu maszyn zawierającą charakterystykę systemu rozpoznawania stanu maszyn, zasadnicze wymagania, które powinien spełniać taki system oraz przedstawiono dedykowane reguły wnioskowania w systemie rozpoznawania stanu maszyn, które mogą stanowić bazę dla oprogramowania systemu rozpoznawania stanu maszyny. Przeanalizowała zagadnienia związane z modelowaniem i opisem degradacji stanu. Współautorka stanowiska badawczego Dedykowane systemy diagnozowania znajdującego się w laboratorium projektu oraz opracowano interakcję do stanowiska. Kontakt asiulazol@utp.edu.pl Dr inż. Robert KOSTEK Dr inż. Robert KOSTEK jest adiunktem w Zakładzie Pojazdów i Diagnostyki w Instytucie Eksploatacji Maszyn i Transportu na Wydziale Inżynierii Mechanicznej. Zainteresowania dydaktyczne i naukowe to modelowanie matematyczne, metody numeryczne, symulacja, identyfikacja oraz drgania nieliniowe. Strona 11 ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT

12 W ramach projektu badawczego dr inż. Robert KOSTEK opracował zagadnienia analizy możliwości algorytmów genetycznych oraz obszaru ich zastosowania. Operatory przeszukiwania takie jak krzyżowanie i mutacja pozwalają na przeszukiwanie obszaru rozwiązań i opuszczenie ekstremów lokalnych. Ponadto analiza wielu rozwiązań jednocześnie pozwala na ich selekcjonowanie i wybór najlepszych. Opracował zagadnienia związane z identyfikacją parametrów układów liniowych i nieliniowych. Wykazano że parametry te mogą odzwierciedlać stan maszyny, a ich zmiany proces degradacji maszyny. Pojawienie się nieliniowości może świadczyć ponadto o pojawieniu się uszkodzenia. Uzyskano rozwiązanie równania Duffinga, dla drgań swobodnych metodą małego parametru. Uzyskane rozwiązanie wykazuje zadawalającą zgodność z rozwiązaniem numerycznym, dla szerokiego zakresu wartości parametru nieliniowego. Uzyskano także na drodze analitycznej widmo drgań, które zawiera pięć pierwszych harmonicznych. Przebadano zjawisko rezonansu nieliniowego w oscylatorze Duffinga. Kontakt robertkostek@op.pl Dr inż. Leszek SURÓWKA Strona 12 ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT Dr inż. Leszek SURÓWKA jest kierownikiem Zakładu Budowy i Eksploatacji Maszyn Instytutu Politechnicznego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Staszica w Pile. Zainteresowania naukowe: Pojazdy samochodowe, maszyny rolnicze i leśne, osprzęt elektryczny oraz układy hydrauliczne pojazdów i maszyn roboczych, diagnostyka techniczna. W ramach projektu dr inż. Leszek SURÓWKA zajmuje się zagadnieniami funkcjonowania układów hydraulicznych maszyn oraz problemami ich właściwej eksploatacji. Autor opracowania ujmującego zagadnienia budowy stanowiska badawczodydaktycznego układu hydraulicznego maszyny roboczej: Podstawy konstrukcji stanowiska dydaktyczno badawczego Układ hydrauliczny maszyny roboczej. Kontakt leszek.surowka@pwsz.pila.pl Dr inż. Wiktor KUPRASZEWICZ Dr inż. Wiktor KUPRASZEWICZ jest starszym wykładowcą w Zakładzie Budowy i Eksploatacji Maszyn, Instytutu Politechnicznego PWSZ w Pile. Kariera zawodowa: Wyższa Oficerska Szkoła Samochodowa w Pile, do 1990 zatrudniony na różnych stanowiskach w Wojsku Polskim w pionie techniki wojskowej. W 1985 roku ukończone studia magisterskie w Politechnice Poznańskiej na Wydziale Maszyn Roboczych i Pojazdów, specjalność samochody i ciągniki. W latach

13 zatrudniony na stanowiskach dydaktycznych w szkolnictwie wojskowym, jako wykładowca. W 2002 doktorat na Wydziale Mechanicznym, Akademii Techniczno- Rolniczej w Bydgoszczy. W ramach projektu badawczego dr inż. Wiktor KUPRASZEWICZ zajmuje się zagadnieniami systemów doradczych i ekspertowych a w szczególności dokonana została analiza porównawcza dwóch systemów ekspertowych: PC-Shell a z Corwid-Exys. Porównanie zostało dokonane w oparciu o dokumentację załączoną do programów, oraz wiedzę pozyskiwaną z literatury i opinii korzystających z danych rozwiązań. Analiza ta ma na celu wybór odpowiedniego systemu do laboratorium, na którym będzie oparta dalsza praca. Programy były analizowane w oparciu o wcześniej ustalone punkty (optymalne rozwiązania). Ponadto opracował zagadnienia sztucznej inteligencji w diagnostyce technicznej maszyn roboczych i pojazdów oraz modele zarządzania przedsiębiorstwem. Kontakt wkupraszewicz@pwsz.pila.pl Dr inż. Bogdan LANDOWSKI Dr inż. Bogdan LANDOWSKI w pracy naukowej zajmuje się problemami dotyczącymi modelowania procesów i systemów eksploatacji oraz sterowania procesami realizowanymi w złożonych systemach eksploatacji. Prowadzi badania dotyczące zagadnień efektywności działania systemów eksploatacji środków transportu miejskiego i realizuje badania eksploatacyjne w tych systemach. Tematyka badawcza obejmuje m.in. zagadnienia bezpieczeństwa, ryzyka, efektywności, niezawodności obiektów technicznych i systemów w których są one eksploatowane, procesów obsługiwania i użytkowania, a także komputerowe wspomaganie tzw. służb utrzymania ruchu. W ramach projektu badawczego dr inż. Bogdan LANDOWSKI zajmuje się zagadnieniami oceny informatycznych systemów wspomagających służby utrzymania ruchu oraz charakterystyką i oceną wybranych rozwiązań systemów komputerowych stosowanych do wspomagania procesów obsługiwania maszyn. Kontakt lbogdan@utp.edu.pl Dr inż. Rafał BONIECKI Dr inż. Rafał BONIECKI jest adiunktem Wydziału Telekomunikacji UTP w Bydgoszczy. Kierownik zakładu Transferu Technologii Teleinformatycznych.W pracy naukowej zajmuje się eksploracją i akwizycją danych, systemami bazodanowymi, modelowaniem obiektowym, sterowaniem z wykorzystaniem sterowników PLC oraz wykorzystanie technologii Java w teleinformatyce. Strona 13 ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT

14 W ramach projektu badawczego dr inż. Rafał BONIECKI zajmuje się analizą redukcji wymiaru danych pomiarowych oraz zagadnieniami implementacji procedur diagnostycznych i badawczych w systemach informatycznych. Kontakt raboni@utp.edu.pl Mgr inż. Jarosław DECZYŃSKI Mgr inż. Jarosław DECZYŃSKI jest pracownikiem technicznym Zakładu Pojazdów i Diagnostyki w Instytucie Eksploatacji Maszyn i Transportu. Zainteresowania zawodowe dotyczą zagadnień związanych z budową i eksploatacją pojazdów, transportem oraz bezpieczeństwem ruchu drogowego. W ramach projektu badawczego mgr inż. Jarosław DECZYŃSKI realizuje zagadnienia związane z analizą metod optymalizacyjnych procesu eksploatacji pojazdów w przedsiębiorstwie transportowym oraz współudział we wdrażaniu do cyklu dydaktycznego nowych stanowisk w laboratorium badawczym projektu. Kontakt akademik@utp.edu.pl Mgr inż. Andrzej SADOWSKI Strona 14 ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT Mgr inż. Andrzej SADOWSKI jest pracownikiem technicznym Zakładu Pojazdów i Diagnostyki. Zainteresowania zawodowe to diagnostyka maszyn, transport, eksploatacja maszyn, energochłonność pojazdu. W ramach projektu badawczego mgr inż. Andrzej SADOWSKI opiekuje się laboratorium badawczym projektu oraz zrealizował stanowisko badawcze do pomiarów i analizy sygnałów dźwiękowych z wykorzystaniem przenośnego analizatora dźwięku i drgań SVAN 912AE. W ramach pracy naukowej zrealizował zagadnienia metodyki rozpływu energii w pojeździe gdzie zawarto sposób obliczeń strat energii, a także przedstawiono praktyczne metody badań sprawności wybranych elementów układu napędowego. Kontakt andrzejandrew@interia.pl

15 Mgr Małgorzata KASTELIK Mgr Małgorzata KASTELIK jest absolwentką Wydziału Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu kierunku Chemia Ogólna ze specjalizacją Chemia Analitycznai Instrumentalna. Obecnie jest zatrudniona na stanowisku asystenta w Zakładzie Matematyki, Fizyki i Chemii Instytutu Politechnicznego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. St. Staszica w Pile. Główne zainteresowania naukowe stanowią: oleje silnikowe, chemia analityczna, chemia instrumentalna oraz chemia materiałów budowlanych. W ramach projektu badawczego mgr Małgorzata KASTELIK realizuje zagadnienia analizy i oceny zmian własności olejów silnikowych w czasie ich eksploatacji - opracowanie standardowych metod badań olejów silnikowych. Udział w projekcie stanowi podstawę do realizacji rozprawy doktorskiej. Kontakt mkastelik@pwsz.pila.pl Mgr inż. Piotr STANOWSKI Mgr inż. Piotr STANOWSKI jest kierownikiem Stacji Kontroli Pojazdów, doktorant Uniwersytetu Techniczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy. W ramach projektu badawczego mgr inż. Piotr STANOWSKI jest autorem analizy dotyczącej zastosowania technik wirtualnych w stacjach diagnostycznych. Urządzenia techniczne wspomagające diagnozowanie pojazdów w utrzymaniu zdatności sklasyfikowano w kolejności zaawansowania technologicznego urządzeń oraz niezbędnych narzędzi potrzebnych do prawidłowej oceny stanu technicznego pojazdu. Metody i kryteria oceny stanu technicznego pojazdu a także kryteria uznania stanu technicznego za niezgodne z warunkami technicznymi są opracowane w formie tabel dla okresowych badań technicznych oraz warunków dodatkowych podczas przeprowadzania dodatkowego badania technicznego pojazdu. Udział w projekcie stanowi podstawę do realizacji rozprawy doktorskiej. Kontakt p-stanowski@tlen.pl Strona 15 ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT

16 Mgr inż. EWA KUKLA Mgr inż. Ewa KUKLA jest absolwentką Studiów Magisterskich na kierunku Mechanika i Budowa Maszyn na Wydziale Inżynierii Mechanicznej Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy. Inżynier Techniki Rolniczej i Leśnej specjalność Inżynieria procesów rolno-spożywczych. W ramach projektu badawczego mgr inż. Ewa KUKLA zajmuje się zagadnieniami związanymi z obsługą projektu oraz metodami nadzorowania stanu pojazdów, szczególnie układów hamulcowych. Kontakt ekukla@utp.edu.pl W pracach zespołu realizującego projekt bierze udział duża grupa studentów, których skład i liczba jest zmienna, zależnie od zadań projektu. Informacje szczegółowe o tej grupie, jak i o całym projekcie dostępne są pod adresem: Strona 16 ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT

17 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU 1.1. TECHNIKI WIRTUALNE W PROJEKTOWANIU I KONSTRUOWANIU MODUŁOWYCH KONSTRUKCJI MASZYN W zagadnieniu zaprezentowano najważniejsze grupy oprogramowania składającego się na komputerowe wspomaganie prac inżynierskich w zakresie konstrukcji maszyn. Rys. 1. Historia komputerowego wspomagania projektowania Rys. 2. Umiejscowienie CAD w procesie konstrukcyjnym Strona 17 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU

18 W ramach opracowania omówiono narzędzia ędzia dwuwymiarowej 2D i trójwymiarowej 3D grafiki inżynierskiej, przez kolejne,, coraz bardziej zaawansowane i abstrakcyjne rodzaje oprogramowania inżynierskiego, ynierskiego, na które składaj składają się narzędzia wspomagające obliczenia CAE, narzędzia do zarządzania dzania dokumentacj dokumentacją inżynierską PDM, narzędzia zarządzania wiedzą KM, kończąc na programach mach do integracji całego cyklu istnienia produktu PLM. Strona 18 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU Rys. 3. Rysunek w CAD 2D Rys. 4. Modyfikacje bryły podstawowej za pomoc pomocą profilu Rys. 5. Części ci spawane, gię gięte i przewody Rys. 6. Rysunek złożeniowy Rys. 7. Okno dialogowe kreatora wał wałów w programie INVENTOR

19 Dla każdej grupy oprogramowania określono przedmiot komputerowego wspomagania i wyjaśniono podstawowe funkcjonalności programów. Rys. 8. Analiza MES w programie Inventor Rys. 9. Analiza MES w programie ANSYS- WORKBENCH Każdorazowo starano się zwrócić uwagę na istniejące zalety jak również niebezpieczeństwa związane z korzystaniem z oprogramowania inżynierskiego. Ponadto skrótowo przedstawiono historię rozwoju oprogramowania inżynierskiego i dokonano próby oszacowania wpływu komputerowego wspomagania na proces konstrukcyjny BADANIA POCIĄGÓW METRA Rozwiązanie zadania głównego diagnostyki technicznej wymaga ustalenia związków pomiędzy cechami stanu a parametrami sygnałów. Rys.10. Badane zestawy pociągów Metodyka badań pociągów - rys.10 - opiera się głównie na normie międzynarodowej UIC - 518, która opisuje warunki pracy pojazdów szynowych do badania bezpieczeństwa i komfortu jazdy, takie jak: prędkość pojazdu, stan szyny, stan statyczny i dynamiczny obiektu itd. Do badania bezpieczeństwa i komfortu jazdy zainstalowano system monitorowania pozwalający na akwizycję i rejestrowanie danych: przyspieszenie drgań, siły i prędkość jazdy pojazdu. Czujniki przyspieszenia instalowane były na masie zawieszonej pociągu, tzn. na zestawie oś-koło, rama wózka i wagonie pojazdu. Czujniki sił umieszczone były na wysokości osi wózka napędzającego, a sygnał prędkości był dostarczony z systemu kontroli ruchu jednostki kolejowej. Pomiar na każdym pojeździe pasażerskim przeprowadzony był w rzeczywistych warunkach eksploatacji, gdzie system monitorowania rejestrował w sposób ciągły dane z różnych przejazdów pociągów (rys.11). Strona 19 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU

20 Strona 20 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU Rys.11. System pomiarowy do oceny bezpieczeństwa i komfortu pociągów W badaniach wykorzystano: 4 czujniki sił HBM U2B/100, 8 czujników przyspieszenia jednokierunkowego HBM B12/500, sprzęt MGC Plus firmy HBM, 8 kart interfejsu między MGC Plus a programem CATMAN AP810, 4 karty do przetwarzania danych z czujników siły typ ML801, komputer z programem CATMAN (5.0 R3) firmy HBM. Powyższe elementy pozwalają na uzyskanie złożonej informacji, której przykładowe wyniki pokazano na rys.12.

21 Przejazd w kierunku północ-południe (Niquia Itagüi) Odcinki proste Implementacja normy UIC-518 na odcinkach prostych Krzywe o dużym promieniu Implementacja normy UIC-518 na odcinkach krzywych o dużym promieniu Krzywe o małym promieniu Rys.12. Implementacja normy UIC-518 na badanych odcinkach Wyniki badań cech stanu technicznego torowiska i wielu parametrów drganiowych i hałasu są rezultatem zastosowania wielu specyficznych procedur i algorytmów diagnostyki technicznej. Wyniki badań statystycznych bogatego materiału informacyjnego z pociągów dały podstawowe relacje i wartości stanowiące bazę zbudowanego wielokryterialnego systemu oceny bezpieczeństwa i komfortu jazdy. Realizacja zadań umożliwiła opracowanie i wykonanie przenośnego systemu diagnostycznego. PSD, który pozwala oceniać stan bezpieczeństwa i komfortu jazdy. To pozwala na optymalizację wszystkich czynności utrzymania zdatności wagonów, utrzymania zdatności torowiska, oceny współdziałania układu koło-szyna, dając przesłanki do przechodzenia na strategię według stanu technicznego. Na rys.13 pokazany jest ekran PSD. Zaproponowany system diagnostyczny do badań stanu pociągu został przystosowany do rzeczywistych warunków eksploatacji i wykorzystuje zarówno zalecane normą UIC-518 jak i nowe estymatory stanu drganiowego. Strona 21 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU

22 [(m/s²)/n]frequency Response H1(Response,Excitation) - Input (Magnitude) Working : Input : Input : FFT Analyzer m k 1,2k 1,4k 1,6k [Hz] Rys.13. Główny ekran PSD 1.3. ANALIZA MODALNA W BADANIACH STANU MASZYN Identyfikacja stanu dynamicznego maszyn z jej opisem modelowym i badaniami tych modeli jest umocowana w konstruowaniu i eksploatacji maszyn i urządzeń. Prowadzone badania rozwijają nowe kierunki i sposoby wyznaczania stanu technicznego obiektów tak, by proces diagnostyczny maksymalnie uprościć a jednocześnie stosując go uzyskać wysoką dokładność otrzymanych wyników w oparciu o sygnały drganiowe oraz inne sygnały diagnostyczne. [m/s²] Time(Response) - Input Working : Input : Input : FFT Analyzer Strona 22 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU m 80m 120m 160m 200m 240m [s] Wyjście [N] Time(Excitation) - Input Working : Input : Input : FFT Analyzer m 80m 120m 160m 200m 240m [s] FFT Diagram [m/s²] Autospectrum(Response) - Input Working : Input : Input : FFT Analyzer m 10m 1m k 1,2k 1,4k 1,6k [Hz] Wejście [m/s²] Autospectrum(Response) - Input Working : Input : Input : FFT Analyzer m 10m 1m k 1,2k 1,4k 1,6k [Hz] FFT Rys.14. Idea eksperymentalnej analizy modalnej Dziedzina częstości

23 Analiza modalna obiektów mechanicznych jest metodą badania własności dynamicznych konstrukcji. Coraz częściej metodę tą stosuje się dla celów diagnostyki maszyn, wykorzystując oparte na modelu podejście do diagnozowania obiektów, dla których charakterystyczne jest śledzenie zmian parametrów modeli modalnych wraz ze zmianami stanu obiektu. W wyniku przeprowadzenia analizy modalnej otrzymuje się model modalny stanowiący uporządkowany zbiór częstości własnych, odpowiadających im współczynników tłumienia oraz postaci drgań własnych. Ideą tej metody jest śledzenie zmian parametrów modelu modalnego, powstających na skutek rozregulowań, zużycia, uszkodzeń lub awarii, na podstawie bieżących obserwacji obiektu. Rys. 15. Idea eksploatacyjnej analizy modalnej Rys.16. TIME przebieg czasowy sygnału Rys. 18. HISS histogram amplitudev Rys. 17. AMPL widmoamplitudowe Rys. 19. ACR autokorelacja Strona 23 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU

24 Obecnie, w praktycznych zastosowaniach diagnostyki obiektów technicznych coraz częściej stosuje się modele modalne, a diagnostykę maszyn określa się jako diagnostykę z wykorzystaniem modelu. Zastosowanie analizy modalnej wymaga od inżynierów stosowania nowoczesnych aplikacji komputerowych - program APB200 Difa oraz VIOMA, dzięki którym możliwe staje się dokonanie złożonych obliczeń oraz przeprowadzenie analizy otrzymanych wyników w bardzo krótkim czasie. Rys. 20. Okno narzędziowe programu VIOMA Rys. 21. Okno narzędzia analizy danych Data Manager 1.4. BADANIA STANU DYNAMICZNEGO LINII PRODUKCYJNEJ HOR 6002 W ramach projektu prowadzona jest współpraca z firmami, m.in. Philips Lighting Poland S.A. w Pile, gdzie przeprowadzone były badania stanu dynamicznego linii produkcyjnej HOR6002. Strona 24 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU Rys. 22. Proces produkcji linią HOR 6002 Celem realizacji badań była ocena stanu dynamicznego linii produkcyjnej HOR 6002 wpływającego na przebieg realizowanych zadań, oraz przeprowadzenie wnioskowania diagnostycznego wskazującego na działania, które należy podjąć aby zredukować liczbę wadliwych elementów. Pomiarów charakterystyk sygnału drganiowego na stanowisku badawczym przedstawionym na rysunku 23 dokonano przy pomocy jednego jednoosiowego czujnika piezoelektrycznego. Czujnik umieszczono na badanym obiekcie i połączono za pomocą

25 ekranowanych przewodów z czterokanałowym modułem aktywizacji danych VIBDAQ+ przedstawionym na rys. 24. Rys. 23. Stanowisko badawcze Rys. 24. Czterokanałowy moduł aktywizacji danych VIBDAQ+ Określono dziewięć punktów pomiarowych, w których dokonano pomiarów dla dwóch identycznych maszyn. Na poniższych rysunkach przedstawiono miejsca odbioru sygnałów. Rys. 25. Przykładowe punkty pomiarowe Strona 25 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU

26 Wyniki badań otrzymano w postaci przebiegów czasowych dla dwóch maszyn we wszystkich punktach pomiarowych. Z uwagi na konieczność rozróżnienia maszyn przyjęto jedną drugą jako zdatną względem natomiast pierwszą określono jako niezdatną. Przykładowe wyniki dla obu maszyn przedstawiono na poniższych rysunkach. Wszystkie wyniki dostępne są u autorów niniejszego opracowania. a) b) Rys. 26. Przebiegi czasowe w punkcie pierwszym: a) niezdatna, b) zdatna a) b) Strona 26 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU Rys. 27. Przebiegi czasowe w punkcie trzecim: a) niezdatna, b) zdatna Wyniki badań poddano analizie w wyniku, której otrzymano widma sygnałów procesów drganiowych przy użyciu transformacji Fouriera. Przykładowe wyniki widm dla dwóch maszyn przedstawiono na poniższych rysunkach. a) b) Rys. 28. Widmo sygnału w punkcie pierwszym: a) niezdatna, b) zdatna

27 a) b) Rys. 29. Widmo sygnału w punkcie trzecim: a) niezdatna, b) zdatna Analiza wyników badań potwierdza różne stany dynamiczne badanych maszyn. Widma sygnałów procesów drganiowych wraz z wartościami wybranych miar własnych wskazują pozwalają na rozróżnienie stanów badanych maszyn Komputerowy system wspomagania zarządzania jakością i systemem eksploatacji maszyn w przedsiębiorstwie produkcyjnym W ramach projektu zespół badawczy (członkowie Wydziału Zarządzania UTP) realizuje zagadnienia związane z najnowszymi metodami zarządzania jakością i utrzymaniem niezawodności maszyn. Zasady zarządzania jakością(zzj) ogólne prawa (reguły, normy postępowania) rządzące procesami oddziaływania na jakość, Metody zarządzania jakością(mzj) świadomie i konsekwentnie stosowane sposoby postępowania, lub zespół czynności i środków opartych na naukowych podstawach, wykorzystywane dla osiągnięcia określonego celu przy realizacji zadań związanych z zapewnieniem jakości, Narzędzia zarządzania jakością(nzj) służą do bezpośredniego oddziaływania w różnych fazach zapewnienia jakości czy zarządzania jakością, jak np. przy zbieraniu, porządkowaniu i przedstawianiu danych lub wyników z badań i pomiarów dotyczących jakości. Zasady Zarządzania Jakością (ZZJ) Metody Zarządzania Jakością (MZJ) Przykłady zasad, metod i narzędzi zarządzania jakością Zasada Zero błędów Kaizen zasada ciągłej poprawy, usprawniania, doskonalenia Zasady Deminga Zasada pracy zespołowej Metoda QFD (Quality Function Deployment) Metoda FMEA Analiza rodzajów i skutków uszkodzeń a) dla wyrobów (konstrukcji) b) dla procesu DOE (Design of Experiments) Metody Taguchi i Shainina Sposób i zakres oddziaływania na jakość Oddziaływanie długotrwałe kształtujące strategię i kulturę przedsiębiorstwa. ZZJ nie dostarczają szczegółowych wytycznych postępowania Efekty stosowania ZZJ są trudne do oceny Wykorzystywane przede wszystkim do kształtowania jakości wyrobów i procesów w toku projektowania. Podają zasady i algorytmy postępowania. Strona 27 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU

28 Narzędzia Zarządzania Jakością (NZJ) Tradycyjne Diagram Ishikawy przyczyn i skutków, Diagram Pareto Lorenza, Schematy blokowe, Diagram korelacji zmiennych, Wykresy (histogramy), Graficzna prezentacja wyników, Arkusze kontrolne Nowe Diagram relacji, Diagram pokrewieństwa, Diagram macierzowy, Diagram drzewa (systematyki), Diagram PDPC (diagram decyzji), Diagram strzałkowy (PERT), Macierzowa analiza danych Podają proste efektywne sposoby do bezpośredniego wykorzystania i oddziaływania na jakość w różnych fazach przemysłowego procesu realizacji. Mogą być stosowane samodzielnie lub w połączeniu z metodami. Efekty stosowania łatwe do oceny i natychmiastowe. Stanowią wsparcie dla metod zarządzania jakością. Wymagają najczęściej pracy zespołowej SKO SPC Statystyczna kontrola odbiorcza Statystyczne sterowanie procesem Kształtowanie jakości wyrobów i procesów w fazie produkcyjnej Rys. 30. Przykłady zasad, metod i narzędzi zarządzania jakością Warunkiem udanego wdrożenia i skutecznego korzystania z metod i narzędzi zarządzania jakością jest spełnienie następujących wymagań: Strona 28 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU zrozumienie potrzeby stosowania oraz pełne zaangażowanie i wsparcie ze strony kierownictwa, staranne zaplanowanie działań związanych z wdrożeniem danej metody czy narzędzia, zaangażowanie i udział pracowników mających wpływ na doskonalenie jakości, dobre zaplanowanie i przeprowadzenie programu szkoleń. Rys. 31.Wpływ stosowania zasad, metod i narzędzi na doskonalenie jakości [Hamrol, Mantura 1998] Najnowsze metody zarządzania jakością i utrzymania niezawodności maszyn po transformacji mogą być użyteczne do kontroli jakości maszyn. Do najważniejszych metod zaliczamy:

29 TQM ( Total Quality Management ) ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ POLITYKA JAKOŚCI DOSKONALENIE JAKOŚCI Planowanie jakości Produkt (wymagania jakościowe, specyfikacja) Proces (parametry jakościowe, plan badań, mechanizmy regulacji, dokumentacja dowodowa) Sterowanie jakością Sterowanie procesem (regulacja, działania zaradcze i korygujące) Badanie jakości Przeglądy Zapewnienie jakości Prowadzenie dokumentacji dowodowej Dane o jakości Audity o jakości Rys. 32. Zarządzanie jakością - struktura. "TQM - Elementy i ich integracja" TPM( Total Productive Maintentance ) Cele metody TPM to: zredukowanie kosztów związanych z postojami nieprzewidzianymi z powodu usterek, zredukowanie globalnych kosztów inwestycji dzięki przedłużeniu życia roboczego urządzeń, zredukowanie jednostkowych kosztów produktu dzięki lepszemu wykorzystaniu maszyn, poprawienie stabilności procesu produkcyjnego. Proces pod kontrolą jest gwarancją jakości produktu i jego mniejszych kosztów. Strona 29 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU

30 QFD (QualityFunction Deployment ) Faza 6 Korelacja pomiędzy parametrami Wymagania klienta Ogólne Szcze - gółowe Ważność wymagań dla klientów (zbiór odpowiedzi CO) I N F O R M A C J E Faza 3 Parametry techniczne wyrobu (zbiór odpowiedzi JAK) Faza 4 Ocena zależności pomiędzy wymaganiami klientów i parametrami technicznymi (CO do JAK) Faza 7A Ocena przez klientów wyrobu własnego z wyrobami konkurencyjnymi Faza 1 Faza 2 INFORMACJE POCHODZĄCE OD KLIENTA T E C H N I C Z N E Faza 5 Ocena ważności parametrów technicznych Faza 8 Pożądane, docelowe wartości parametrów technicznych Faza 7B Porównanie parametrów technicznych wyrobu z wyrobami konkurencyjnymi Faza 9 Ocena technicznej trudności wykonania Rys. 33. Diagram QFD Strona 30 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU Stosowanie metody QFD zapewnia osiągnięcie szeregu korzyści. Firmy, które wdrożyły ją na stałe są zgodne, że jej zastosowanie przynosi takie korzyści jak: zmniejszenie o 30 50% wprowadzanych zmian konstrukcyjnych, ewentualne zmiany dokonywane są wcześniej, najczęściej ostatnie zmiany wprowadzane są jeszcze przed rozpoczęciem produkcji, następuje skrócenie cyklu rozwoju wyrobu, zmniejszenie liczby problemów w toku uruchomienia produkcji, zmniejszenie kosztów uruchomienia produkcji od 20 60%, zmniejszenie od 20 50% liczby reklamacji gwarancyjnych, ogólny spadek kosztów wytwarzania.

31 FMEA (Failure Mode and Effect Analysis) Rys. 34. Dom jakości FMEA W ramach nawiązania współpracy w ramach projektu z firmą PESA BYDGOSZCZ S.A. producentem pojazdów szynowych wybrano i dostosowano metodę QFD do potrzeb zarządzania jakością i utrzymaniem zdatności maszyn w realiach współczesnych powiązaniach wirtualnych między kontrahentami nazywając ją QFD-Virtuall. W ramach projektu opracowano i przedstawiono wybrany system eksploatacji maszyn w przedsiębiorstwie produkcyjnym. W kolejnym etapie badań omówione zostaną praktyczne aspekty stosowania narzędzi oceny jakości w przemyśle. Rys. 35. Struktura przedsiębiorstwa traktowanego jako system Strona 31 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU

32 Funkcje podsystemu: Strona 32 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU prowadzi klasyfikację i ewidencję wszystkich środków trwałych, proponuje podstawowe wskaźniki techniczno-ekonomiczne gospodarki środkami trwałymi, nadzoruje eksploatację środków trwałych, analizuje dane z monitoringu i podejmuje decyzje, wnioskuje likwidację środków trwałych, planuje, nadzoruje i realizuje wszystkie rodzaje przeglądów, konserwacji i napraw, ustala podstawowe normatywy, ewidencjonuje i rozlicza prowadzone prace, planuje zaopatrzenie w części zamienne i materiały potrzebne do napraw, nadzoruje realizację zamówień w tym zakresie, wnioskuje i uzasadnia leasing, wnioskuje i uzasadnia outsourcing, organizuje magazynowanie części zamiennych ich wydawanie oraz rozliczanie, planuje zadania inwestycyjne, organizuje i realizuje zakup maszyn i urządzeń oraz szkolenie, realizuje niezbędne prace budowlano - montażowe, organizuje odbiór środków trwałych, organizuje całość prac związaną z produkcją i regeneracją części zamiennych, przygotowuje konstrukcje i technologie napraw. Dz 1 SIK Dane ZARZĄD FIRMY Dwy P Dz D S Wyniki D Dw PS 1 PS 2 PS PS n Z A S O B Rys. 36. Podstawowe przepływy informacji dla średniego poziomu zarządzania (MM) Y

33 Dająca się zauważyć tendencja do coraz bardziej szerokiego delegowania uprawnień przez kierowników poszczególnych pionów do komórek niższego rzędu przekłada się na wzrost samodzielności poszczególnych podsystemów. To powoduje, że wybrane podsystemy prowadzą samodzielną wymianę z otoczeniem, dotyczy to również systemu eksploatacji SYSTEM EKSPLOATACJI PODSYSTEM PODSYSTEM OBSŁUGIWANIA UŻYTKOWANIA Konserwacja Zabiegi profilakt. Użytkowanie - długoterminowa - OU, OT, OS intensywne - średnioterminowa OA, OP, OD - krótkoterminowa Użytkowanie Naprawy Diagnostyka wyczekujące NB, NS, NG, NA DT, PT Rys. 37. Struktura systemu eksploatacji Model zarządzania systemem eksploatacji zbudowano na podstawie analizy dwóch podstawowych kryteriów, tzn. przepływu i typu danych oraz realizowanych przez poszczególne moduły funkcji. Rys. 38. Model zarządzania systemem eksploatacji Strona 33 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU

34 Dotychczasowe rozważania problemu przetwarzania danych nie precyzowały struktury systemu informatycznego jak również nie definiowały nośników i mediów transmisji danych. System eksploatacji zarządza coraz bardziej złożonymi systemami technicznymi, które alokują w sobie istotny dla działalności przedsiębiorstwa kapitał. Godzina postoju obrabiarki typu CNC kosztuje ponad dwanaście tysięcy złotych. Nieplanowany postój kilku takich obrabiarek może spowodować utratę płynności finansowej firmy. Stąd tradycyjne metody monitoringu, planowania i kontroli przebiegu napraw są zbyt statyczne. W zależności od zasobów finansowych firmy proponuje się następujące warianty komputerowego wspomagania procesu zarządzania systemem eksploatacji U Ż Y T K O W N I K M O D U Ł W E J. L O K A L N A B A Z A D A N Y C H M O D U Ł W Y N I K O W Y M O D U Ł O B L I C Z. Strona 34 WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE PROJEKTU DAN E PODS. 1 DAN E PODS. 2 SENSORY DANE SE SYST ZARZĄDZ.. DANYM I SYSTEM ZARZĄDZANIA WBD Rys. 39. Struktura systemu wspomagającego zarządzanie SE (wariant a) WBD PROCEDURYZARZĄDZ. SYST. EKSPLOATAC JI U Ż T K O W N I C Y

35 OFERTA BADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU Techniki wirtualne w badaniach stanu, zagrożeń bezpieczeństwa i środowiska eksploatowanych maszyn Umożliwiamy bezpłatne wykorzystanie wyników badań oraz aparatury pomiarowo badawczej przez ośrodki przemysłowe. Zapewniamy także pomoc w rozwiązywaniu problemów związanych z ich działalnością. Oferujemy: wykonywanie badań oraz analizę sygnałów pomiarowych badania z zakresu diagnozowania i obsługi układów pojazdów samochodowych wykorzystanie specjalistycznego oprogramowania szkolenia z zakresu obsługi systemów i urządzeń Wykonywanie badań oraz analizę sygnałów pomiarowych Umożliwiamy przeprowadzenie procesu rejestracji wielokanałowej sygnałów pomiarowych zarówno w przypadku aplikacji terenowych i laboratoryjnych, dzięki zastosowaniu LMS SCADAS Recorder który umożliwia: pomiary bez udziału komputera nawet w najbardziej ekstremalnych warunkach, zdalne monitorowanie i wpływanie na pomiar poprzez palmtopa, pokrycie wymagań aplikacji zarówno laboratoryjnych i terenowych poprzez jedno urządzenie. Ponadto charakteryzuje się: kompaktową i łatwą w transporcie, a jednocześnie mocną i odporną na warunki zewnętrzne konstrukcją, bezpiecznym i pewnym sposobem przechowywania danych pomiarowych, baterią pozwalającą na 3 godzinny czas pracy bez zasilania zewnętrznego. Zintegrowany jest z oprogramowaniem LMS.Test.Lab, LMS Test.Xpress służącym do zaawansowanych analiz zjawisk związanych z hałasem, drganiami i wytrzymałością. Strona 35 OFERTA BADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU

36 Strona 36 OFERTA BADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU Główne cechy LMS Test. Xpress to: Jednopłaszczyznowy interfejs użytkownika bardzo łatwy dostęp do wszystkich funkcji i parametrów bezpośrednia reakcja na zmiany parametrów środowisko zaprojektowane ze szczególnym naciskiem na optymalizację wydajności. Analizy czasu rzeczywistego FFT, oktawy, przepustowość równoległa i analizy w czasie rzeczywistym, wizualizacja wszystkich funkcji on-line, diagnozowanie problemów w trakcie wykonywania pomiarów, minimalny czas od podłączenia systemu do momentu rozpoczęcia pomiarów, tryb automatycznegoo prowadzenia pomiarów, możliwość przygotowania schematów pomiarowych, tryb automatyczny od akwizycji danych pomiarowych, możliwości personalizacji ustawień dla zadań nietypowych, łatwe raportowanie, raporty w XML lub formacie MS Office. Ponadto realizujemy pomiary i analizę sygnałów dźwiękowych za pomocą cyfrowego analizatora i miernika poziomu dźwięku i drgań SVAN 912AE firmy SVAVTEK. Przyrząd ten jest przeznaczony do wykonywania: pomiarów akustycznych, monitorowania hałasu w środowisku, pomiaru zagrożeń w miejscu pracy, oceny wpływu drgań na człowieka oraz monitorowania stanu maszyn, może być stosowany do oceny stanowisk pracy oraz szkodliwego oddziaływania hałasu i drgań na środowisko naturalne. Możliwe jest również wykorzystanie analizatoraa w pomiarach laboratoryjnych oraz pracach związanych z opracowaniem lub udoskonalaniem nowych produktów. Przyrząd ten umożliwia: pomiar poziomu dźwięku w zakresie od 15 db do 136 db dla częstotliwości od 0,1 Hz do 45,2 khz. Charakterystyka zamontowanego mikrofonu pojemnościowego typu SV02-04 umożliwia pomiar ciśnienia akustycznego w zakresie od 0,1 Hz do Hz. Przyrząd jest wyposażony w filtry korekcyjne A, C, G, Lin, HP, a także w cyfrowe filtry pasmowe: oktawowe i tercjowo - oktawowe. Posiada on dwa wbudowane procesory sygnałowe umożliwiające przeprowadzanie w czasie rzeczywistym analizy wąskopasmowej FFT i analizy statystycznej. Wyniki pomiarów mogą być zapamiętywane w 1 MB pamięci przyrządu lub przesyłane łączem RS 232 do komputera, na którym możliwe jest wykorzystanie innych systemów obróbki sygnałów.

37 Natomiast dzięki zastosowaniu Video - endoskopu AR020049A z funkcją TV-OUT możliwa jest łatwa i szybka inspekcja trudno dostępnych miejsc, tj. silniki, skrzynie biegów, odlewy, instalacje przemysłowe. Dzięki małej średnicy sondy 5,5mm oraz długość sondy 3000mm pozwala on na dotarcie do trudno dostępnych miejsc, a szerokokątna kamera posiadająca pole widzenia 67 stopni zasięg pola widzenia mm, oświetlona diodami LED oraz zabezpieczona szkłem odpornym na oleje i zarysowania pozwala na wykonywanie zdjęć oraz nagrywanie video w rozdzielczości 640x480, możliwy jest także podgląd za pomocą wyświetlacza 3,5" TFT LCD szerokokątnego zabezpieczonego powłoką odporną na oleje i zarysowania a po podłączeniu przewodu poprzez złącze VIDEO OUT pozwala na transmisję obrazu "na żywo" na telewizor (NTSC & PAL) oraz kopiowanie zapisanych plików multimedialnych na wbudowanej 1GB karcie pamięci do komputera za pomocą gniazda USB. Wykorzystanie specjalistycznego oprogramowania Umożliwiamy wykorzystanie programu Dedykowane systemy diagnostyczne realizującego metodykę optymalizacji procesu rozpoznawania stanu maszyn. Zakres możliwości programu obejmuje przebieg procesu badań procedur rozpoznawania stanu maszyn: badanie zbioru parametrów diagnostycznych w aspekcie wyznaczenia optymalnego zbioru parametrów diagnostycznych do oceny stanu maszyny w chwili badania, prognozowania i genezowania wartości parametrów diagnostycznych i na ich podstawie prognozowania i genezowania stanu maszyny; badanie jakości oceny stanu technicznego maszyny w aspekcie: - wyznaczenia macierzy relacji: stan techniczny czas eksploatacji wartość parametru diagnostycznego, - wyznaczenia testu diagnostycznego kontroli stanu i lokalizacji uszkodzeń maszyny; badanie jakości prognozowania w aspekcie: - wyznaczenia metody prognozowania wartości parametru diagnostycznego według funkcji błędu prognozy, Strona 37 OFERTA BADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU

38 Strona 38 OFERTA BADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU - określenia metody wyznaczenia terminu kolejnego obsługiwania według funkcji błędu prognozy, - badanie wpływu wartości horyzontu prognozy na błąd prognozy, - badanie wpływu liczebności zbioru parametrów diagnostycznych na błąd prognozy; badanie jakości genezowania w aspekcie: e: - wyznaczenia metody genezowania wartości parametru diagnostycznego według funkcji błędu genezy, - badanie wpływu liczebności zbioru parametrów diagnostycznych na błąd genezy. W celu wykonywania obliczeń naukowych i inżynierskich, oraz do tworzenia symulacji komputerowych oferujemy zastosowanie MATLAB. Cechującego się duża liczbą funkcji bibliotecznych oraz możliwością rozbudowy przez użytkownika za pomocą pisania własnych funkcji. Posiada on swój język programowania, co umożliwia pisanie w pełni funkcjonalnych programów działających w środowisku Matlaba. W zakresie grafiki Matlab umożliwia rysowanie dwu i trójwymiarowych wykresów funkcji oraz wizualizację wyników obliczeń w postaci rysunków statycznych i animacji. Możliwe jest pobieranie danych pomiarowych z urządzenia zewnętrznego przez porty w celu ich obróbki. Wszystko to powoduje, że program ten znajduje bardzo szerokie zastosowanie. Dla szybkiej identyfikacji uszkodzenia oraz badanie nowoczesnych technik pomiarowych, na jakość diagnozowania elementów mających wpływ na funkcjonowanie obiektów technicznych możliwe jest wykorzystanie SIBI (System Informatyczny Badań Identyfikacyjnych) Program ten jest próbą implementacji oprogramowania dla potrzeb: - akwizycji procesów drganiowych, - przetwarzania procesów drganiowych, - badania współzależności procesów drganiowych - badania wrażliwości symptomów - wnioskowania statystycznego, - wizualizacji wyników analizy. Program SIBI jest potwierdzeniem, że implementacja oprogramowania do celów analizy procesów drganiowych stanowi możliwość szybkiej identyfikacji uszkodzeń. Wykorzystanie własności programu znacząco wpływa na jakość diagnozowania obiektów w aspekcie ich funkcjonowania. Zastosowanie nowoczesnych metod diagnostycznych potwierdzają konieczność stosowania dynamicznie rozwijających się technik informatycznych wspartych algorytmami do badań stanu, zagrożeń bezpieczeństwa i środowiska eksploatowanych maszyn.

39 39 Dzięki zastosowaniu analizatora spalin BOSCH BEA 350 istnieje możliwość wykonania analizy spalin w silnikach benzynowych (CO, CO2, HC, O2) oraz analizy zadymienia w silnikach diesla. Wyposa Wyposażenie urządzenia daje możliwość pomiaru: prędkoś ędkości obrotowej metodą BDM (tętnienie tnienie alternatora), napięcia sondy lambda, pomiar temperatury oleju. Strona Wykonujemy także badania diagnostyczne pojazdów za pomocą testera FSA 720 firmy Bosch. Który pozwala dokonywać nie tylko klasycznego testu silnika opartego na kontroli sygnałów, ale również badaćć elektryczne i elektroniczne podzespoły, dzięki ki wspomaganiu ze strony bogatego oprogramowania. Umożliwia także że bada badanie działania sieci szybkich transmisji danych CAN w pojeździe. Pomiar długotrwały prądu ądu spoczynkowego akumulatora w nowoczesnych pojazdach w celu wykrycia "ukrytego" odbiornika. Oraz posiada wysoko wydajny oscyloskop z du dużą częstotliwością próbkowania, umożliwiającego badanie nawet przyszłościowych ściowych systemów. FSA 720 współpracującc z tester diagnostyczny KTS 520 tworzy obszerny system do diagnostyki pojazdów. Ponadto KTS 520 służ służy do badania elektronicznych systemów sterujących funkcjami pojazduu w szczególnoś szczególności pracą silnika i automatycznej skrzyni biegów. Diagnoza szeregowa umożliwia żliwia kontakt testera usterek z elektronicznym modułem sterującym. Tester ten umożliwia: Przeprowadzenie diagnozy sterowników - Odczytanie pamięci usterek - Określenie wartości rzeczywistych - Załączanie nastawników - Graficzne przedstawienie przebiegów warto wartości mierzonych w funkcji czasu - Wykorzystanie specyficznych funkcji sterowników (np. zerowanie wskaźników ników terminów obsługi) - Pokazanie lokalizacji oraz rozmieszczenia nia styków w gniazdach diagnostycznych Użycie ycie systemu informacyjnego ESI[tronic] firmy Bosch - Sprawdzanie podzespołów - Schematy elektryczne - Rozmieszczenie podzespołów - Wskazówki dotyczące badania Funkcje multimetru - Pomiary napięcia - Pomiary rezystancji OFERTA BADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU Badania z zakresu diagnozowania i obsługi układów pojazdów samochodowych

40 Strona 40 OFERTA BADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU Analizator wyposażony w komorę pomiarową IR firmy SIEMENS, pomiar tlenu za pośrednictwem ogniwa elektrochemicznego. Wyniki pomiarowe ukazywane są na kolorowym, aktywnym ekranie, ponadto konstrukcja analizatora zapewnia: krótki czas badania, wydruk, dzięki termicznej drukarce, napęd dyskietek daje możliwość wgrania wznowień oprogramowania, duża dokładność pomiarowa łatwa konserwacja i wymiana filtrów, mobilność zestawu W celu sprawdzenia poprawności działania oraz serwisowania układu klimatyzacji urządzenie BOSCH ACS 650 do obsługi układów w samochodach osobowych, dostawczych, ciężarowych, autobusach. Umożliwia ono pełen zakres obsługi: odsysanie i recykling czynnika chłodniczego, usuwanie starego oleju, opróżnianie z końcowym sprawdzaniem szczelności, napełnianie świeżym olejem i środkiem kontrastowym, precyzyjne napełnianie czynnikiem chłodniczym. Oprócz zintegrowanej bazy pojazdów, urządzenie dysponuje także bazą klientów a dzięki wbudowanej drukarce termicznej istnieje możliwość raportowania czynności obsługowych. Weryfikowanie poprawności oświetlenia pojazdu realizujemy za pośrednictwem przyrządu do regulacji oświetlenia pojazdów USP-20 PLAFUDIM-POLMO umożliwiającego wykonanie pomiaru światłości świateł oświetleniowych pojazdów wszelkich typów oraz wspomagającego ich regulację. Wyposażony jest w głowicę z układem fotometrycznym, który umożliwia dokonanie pomiaru natężenia światła (lub pomiaru światłości) świateł drogowych lub mijania. W celu wykrywania luzów w elementach zawieszenia i układzie kierowniczym unieruchomionego pojazdu służy urządzenie szarpiące UNIMETAL SZ-3,5 (tzw. Szarpak) dzięki któremu istnieje możliwość pomiaru metodą organoleptyczną. Szarpak jest przeznaczony do wykrywania luzów w zawieszeniu kół pojazdów o dopuszczalnej masy całkowitej do 3,5 t. Składa się z dwóch wytrzymałych płyt najazdowych, agregatu hydraulicznego, jednostki elektronicznej do sterowania ruchem płyt oraz jednostki zdalnego sterowania z lampą przenośną 24V. Urządzenie posiada automatyczny, w pełni elektroniczny system wzbudzania ruchów płyt pod kołami.

41 Szkolenia z zakresu obsługi systemów i urządzeń Realizujemy szkolenia z zakresu monitorowania i diagnozowania maszyn dotyczących wykrywania uszkodzeń maszyn wirnikowych w oparciu o analizę sygnałów drganiowych, dzięki stanowisku badawczo edukacyjnemu do diagnostyki maszyn wirnikowych VIBstand produkcji EC SYSTEMS. Konstrukcja stanowiska pozwala na symulację następujących niesprawności: uszkodzenia łożyska, różne rodzaje niewspółosiowości, niewyrównoważenie wału, uszkodzenie przekładni, luz posadowienia. Ponadto daje możliwość obserwacji drgań strukturalnych, zjawisk elektrycznych, wybiegu maszyny oraz monitorowania pracy sprzęgła kłowego. Składa się z części mechanicznej oraz systemu monitoringu i diagnostyki. Część mechaniczna zamocowana na sztywnej podstawie składa się z falownika, silnika trójfazowego z reduktorem oraz wału podpartego w dwóch łożyskach tocznych. Jedno z łożysk jest celowo uszkodzone, drugie natomiast jest całkowicie sprawne, dzięki czemu w przejrzysty sposób można zaprezentować metody wykrywania uszkodzeń łożysk tocznych. Na wale zamontowana jest tarcza z przygotowanymi gwintowanymi otworami do wkręcenia niewywagi. Część diagnostyczna to w pełni funkcjonalny system diagnostyczny VIBex. Szkoleniowe Stanowisko Demonstracyjne System zintegrowany Typu MOTRONIC ML4.1 Stanowisko demonstracyjne przeznaczone jest do praktycznego pokazu funkcjonowania systemu sterowania pracą silnika w zakresie kąta wyprzedzania zapłonu, oraz zmian dawki paliwa w funkcji temperatury, prędkości obrotowej, obciążenia i wielu innych parametrów. Rozbudowany układ paliwowy umożliwia pomiary parametrów ciśnienia i wydajności pompy paliwowej oraz prezentację zjawisk towarzyszących pompowaniu paliwa. Pulpit pomiarowy umożliwia połączenie przyrządów pomiarowych do zwykłych czujników systemu podzespołów wykonawczych. Rozwiązanie układu zapłonowego umożliwia obserwację zmian kąta wyprzedzania zapłonu metoda stroboskopową, lub przez porównanie sygnałów czujników położenia wału korbowego i cewki zapłonowej. Umożliwia obserwację występowania impulsu wtrysku paliwa i pomiary jego czasu trwania funkcji zmian podstawowych parametrów. Pulpit symulacji usterek umożliwia realizacjęę stanów awaryjnych w wybranych obwodach, oraz obserwację reakcji systemu sterowania na powstałą awarię. Umożliwia przeprowadzenie samodiagnozy systemu za pomocą kodu migowego kontroli systemu Strona 41 OFERTA BADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU

42 Umożliwia podłączenie do gniazda diagnostycznego przyrządów diagnostycznych i obserwację parametrów bieżących systemu lub testowanie wybranych podzespołów. Szkoleniowe Stanowisko Demonstracyjne system zintegrowany typu D-Jetronic przeznaczone jest do praktycznego pokazu funkcjonowania mono wtryskowego paliwa typu D-Jetronic i elektronicznego wyznaczaniaa kąta wyprzedzania zapłonu MULTEC, sterowania praca silnika w zakresie kąta wyprzedzania zapłonu, oraz zmian dawki paliwa w funkcji temperatury, prędkości obrotowej, obciążenia i wielu innych parametrów. Strona 42 OFERTA BADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU Układ paliwa uproszczony, umożliwia jednak obserwację parametrów ciśnienia, zrzutu paliwa i inne Rozwiązanie rozdzielaczowego systemu zapłonu typu mikroprocesorowego umożliwia obserwację zmian kąta wyprzedzania zapłonu metodą stroboskopową lub przez porównanie sygnału o położeniu wału korbowego z innym i sygnałami. Pulpit pomiarowy umożliwia łatwe podłączenie przyrządów pomiarowych do wszystkich czujników podzespołów wykonawczych systemu. Stanowisko umożliwia obserwację występowaniaa impulsu wtrysku paliwa, pomiary czasu jego trwania w funkcji zmian podstawowych parametrów. Umożliwia prezentację stanów awaryjnych w wybranych obwodach oraz obserwację reakcji systemu sterowania powstałą awarią. Umożliwia przeprowadzenie samodiagnozy systemu za pomocą kodu migawkowego kontroli systemu. Umożliwia podłączenie do gniazda diagnostycznego przyrządów diagnostycznych i obserwację parametrów bieżących systemu. Szkoleniowe Stanowisko Demonstracyjne system sterowania elektronicznego silnikiem typu Diesel EDC przeznaczone jest do praktycznego pokazu funkcjonowania systemu sterowania pracą silnika w zakresie zmian dawki paliwa i kąta wyprzedzania wtrysku w funkcji temperatury, obrotów, obciążenia. Układ paliwa umożliwia prezentację działania podzespołów, oraz zmianę dawki paliwa. Pulpit pomiarowy umożliwia łatwe podłączenie przyrządów pomiarowych do wszystkich czujników podzespołów wykonawczych systemu. Sterowanie napędem pompy umożliwia symulowanie pełnego zakresu prędkości obrotowych od fazy rozruchu do pełnych obrotów. Pulpit symulacji usterek umożliwia realizację stanów awaryjnych w wybranych obwodach oraz obserwację reakcji systemu sterowania na powstałą awarię. Umożliwia podłączenie do gniazda diagnostycznego przyrządów diagnostycznych i obserwację parametrów bieżących systemu.

43 Szkoleniowe Stanowisko Demonstracyjne Zespół sterowania silnikiem ZS typu CommonRail przeznaczone jest do prezentowania działania elementów elektronicznych, mechanicznych i hydraulicznych wchodzących w skład systemu sterowania i zasilania paliwem współczesnych silników wysokoprężnych z zapłonem typu CR/EDC. W jego skład wchodzą dwa podstawowe moduły: Zespół Sterowania Pompą i Wtryskiwaczamii Systemu CommonRail, służący do demonstrowania działania oraz badania parametrów elektrycznych i hydraulicznych systemu sterowania pompy wysokiego ciśnienia i elektrowtryskiwaczy. Moduł ten może pracować autonomicznie lub współpracowaćć z modułem Elektronicznego sterowania silnikiem ZS typu CommonRail. Zespół Sterowania Silnikiem ZS typu CommonRail, wyposażony w mikroprocesorowy sterownik, służący do demonstrowania układu sterowania pompąą wysokiego ciśnienia i elektrowtryskiwaczami oraz pomiaru jego parametrów. Moduł ten może pracować jedynie w połączeniu z modułem sterowania pompą i wtryskiwaczami. Zestaw panelowy "Sensoryka systemów pojazdowych" umożliwia naukę umiejętności łączenia, weryfikację i ocenę parametrów podzespołów systemu pojazdowego. Zestaw panelowy umożliwia naukę umiejętności łączenia, weryfikację i ocenę parametrów podzespołów systemu pojazdowego. - Zestaw składa się z: układ do sprawdzania przepływomierzy powietrza masowych i objętościowych, układ do sprawdzania MAP-sensorów, zestaw głównych czujników systemów pojazdowych: czujnik spalania stukowego, czujnik temperatury silnika, czujnik temperatury powietrza, sonda Lambda, czujnik aktywny prędkości obrotowej, czujnik prędkości pojazdu, czujnik przyśpieszeń, czujnik kierunku obrotów, czujnik ciśnienia różnicowego, czujnik ciśnienia oleju, czujnik poziomu paliwa. Strona 43 OFERTA BADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU