Nowe kierunki rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej

Transkrypt

1

2 Nowe kierunki rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej w związku z aktualizacją KPRES oraz projektem ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej Spotkanie sieciujące OWES Warszawa, r.

3 I. Kontekst rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej

4 Sytuacja osób zagrożonych wykluczeniem społecznym na rynku pracy: Niskie bezrobocie (6,1% w maju 2018 r.), Kontekst ekonomii społecznej i solidarnej Wśród bezrobotnych dominują osoby trudnozatrudnialne (ok.85% bezrobotnych to osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy), Niska aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych (aktywność zawodowa 26,8%), Sytuacja demograficzna (za 30 lat 40% Polaków będzie po 60 r.ż.). Skala współpracy podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej z samorządem terytorialnym: Samorządy przeznaczają znaczną część swoich budżetów na zlecanie zadań publicznych mieszczących się w sferach pożytku publicznego (46,7 mld zł to jest ok. 24% budżetu JST), Jednocześnie zadania te rzadko realizują podmioty ekonomii społecznej (1,8 mld zł to jest ok 0,9 % budżetu JST)

5 PES (ok 93,tys podmiotów) Potencjał PES Sektor pozarządowy: Ok. 91 tys. podmiotów, Ok. 157 tys. osób zatrudnionych, Jedynie 30% podmiotów prowadzi działalność odpłatną i gospodarczą; 58% podmiotów prowadzi działalność w usługach społecznych, 36% podmiotów działa lokalnie a kolejne 37% nie wykracza działaniami poza województwo. Spółdzielnie pracy, spółdzielnie inwalidów i niewidomych: 700 podmiotów, Ok. 33 tys. zatrudnionych. Spółdzielnie socjalne: Ok podmiotów, Ok. 4,3 tys. zatrudnionych. Inne spółdzielnie: ok. 16 tys. podmiotów, ok. 263 tys. zatrudnionych. CIS, KIS, ŚDS, WTZ, ZAZ prowadzone przez NGO ok jednostek. Zakłady pracy chronionej: Ok. 1 tys. podmiotów (nie licząc spółdzielni), Ok. 147,5 tys. zatrudnionych.

6 Wyzwanie: potrzeba ekonomizacji NGO Wzrost liczby NGO o 4,3 tys. (5%) z 87,5 tys. do 91,5 tys. podmiotów w latach Bez zmian liczba organizacji prowadzących odpłatną działalność statutową lub działalność gospodarczą (prawie 28 tys. (ok. 30%) w 2014 i 2016). Spadek o 1 p. proc. odsetka NGO zatrudniających pracowników na podstawie stosunku pracy do wysokości 14% (2016). Spadek o 1 p. proc. wskaźnika zatrudnienia osób z orzeczoną niepełnosprawnością 6% (2016). Źródło: GUS, Działalność stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych, fundacji, społecznych podmiotów wyznaniowych oraz samorządu gospodarczego i zawodowego w 2016 r, Kraków 2017.

7 Wyzwanie dostosowanie systemu do skutecznej aktywizacji trudnych klientów. Problem niedostateczna współpraca pomiędzy ekonomią społeczną a podmiotami reintegracyjnymi. Szansa Zmiany legislacyjne Zdiagnozowane bariery Możliwości działania OWES Kontekst: zmiany na rynku pracy W systemie pomocy społecznej coraz mniej osób korzysta z pomocy z tytułu bezrobocia czy ubóstwa, a coraz więcej z powodu długotrwałej choroby i niepełnosprawności. Spadek bezrobocia przy jednoczesnym dynamicznym wzroście udziału osób 50+ wśród bezrobotnych ogółem. Wzrost udziału osób niepełnosprawnych wśród osób bezrobotnych, biernych zawodowo, niewystarczająca dynamika zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami (ok. 27% niepełnosprawnych aktywnych zawodowo; ok. 12% bezrobotnych).

8 Problem: niedostateczna współpraca pomiędzy ekonomią społeczną a podmiotami reintegracyjnymi Wyniki monitoringu stanu współpracy podmiotów reintegracyjnych z ekonomią społeczną (rok 2016) Jednostki reintegracyjne słabo identyfikują OWES, orientują się głównie na współpracę z JST, systemem pomocy społecznej, w dużo mniejszym stopniu służbami zatrudnienia. Mniej niż 20% jednostek reintegracyjnych deklaruje współpracę ze spółdzielniami socjalnymi. Współpraca pomiędzy PS PESR częściej była deklarowana z tymi podmiotami, które wprowadzają mniej osób na rynek pracy (WTZ) aniżeli tymi, które wprowadziły ich więcej (KIS, CIS). Znikomy odsetek osób będących uczestnikami zajęć reintegracyjnych w CIS, KIS, ZAZ, WTZ podjęło zatrudnienie w spółdzielniach socjalnych. Źródło: MONITORING KONDYCJI SEKTORA EKONOMII SPOŁECZNEJ W MAŁOPOLSCE, ROPS Kraków, 2017

9 Jednostki reintegracyjne 41 tys. osób WTZ ZAZ CIS KIS % 40% 1200 jednostek reintegracyjnych w tym ok. 800 prowadzonych przez NGO, 41 tys. uczestników WTZ (65%), CIS (25%), ZAZ (10%), w 2016 r. 6,4 tys. osób zakończyło uczestnictwo w CIS, ZAZ, WTZ, zatrudnienie podjęło 25% niepełnosprawnych po WTZ i ZAZ i 40% po CIS.

10 Wydatki samorządu na kontraktowanie zadań 1,8 mld zł Wydatki samorządu rozdysponowane w trybie UoDPPioW 46,7 mld zł Wydatki samorządu na kontraktowanie zadań mieszczących się w katalogu określonym w art. 4 UoDPPioW w ramach PZP

11 Problem rozbieżności: Miejsca pracy w RPO i KPRES PO KL = tylko szacunki ok. 3-4 tys. RPO = 8.930, w tym trwałe KPRES = / z EFS

12 Kontekst programowy Inicjatywa Wspólnotowa Equal Sektorowy Program Operacyjny Rozwoju Zasobów Ludzkich Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój SOR Aktualizacja KPRES Koncepcje i modele Testowanie i rozwijanie Wdrażanie Instrument aktywnej polityki społecznej

13 Prace nad aktualizacją KPRES oraz ustawą o ekonomii społecznej i solidarnej kontekst programowy Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju: Cel 2 Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony, Projekt strategiczny Ekonomia Solidarności Społecznej, Włączenie PES w realizację usług społecznych użyteczności publicznej, Wzmocnienie funkcji aktywizacyjnej, Zintegrowanie programowania w sferze społecznej, przygotowanie projektu ustawy kompleksowo regulującej sferę ekonomii społecznej, w tym zasady udziału podmiotów ekonomii społecznej w realizacji zadań publicznych. Aktualizacja KPRES: Ekonomia solidarna nowa perspektywa, Operacjonalizacja i rozwinięcie kierunków wyznaczonych w SOR, Cele zatrudnieniowe dla ekonomii społecznej i solidarnej dotyczące zarówno osób zagrożonych wykluczeniem społecznym jak i innych grup, Obszary: Solidarny Rynek pracy, Solidarna wspólnota lokalna, Konkurencyjna przedsiębiorczość społeczne, Solidarne społeczeństwo.

14 Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej Ekonomia Solidarności Społecznej

15 Prace nad aktualizacją KPRES Konsultacje w trybie obiegowym: Ministerstwa, urzędy centralne, ROPS (do priorytetów i działań) kwiecień 2017 Członkowie KKRES (do uwag zgłoszonych na poprzednim etapie) maj 2017 Spotkania Grupy ds. Strategicznych i Programowych: r., r., Połączone spotkania grup KKRES: r., i r. Posiedzenie Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej: r. W KKRES reprezentowane są: MRPiPS, MR, MKiDN, MEN, MF, GUS, UM, MRiRW, UZP, ROPS, sektor ekonomii społecznej, ZBP, JST, BGK, RDPP. W marcu 2018 r. Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej zaopiniował pozytywnie kontynuowanie dalszych prac nad aktualizacją w MRPiPS.

16 Aktualizacja KPRES Nowy długofalowy cel strategiczny i cele szczegółowe. Wprowadzenie pojęcia ekonomii solidarnej. Akcenty na reintegrację i zatrudnienie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Nowa struktura obszarów, priorytetów i działań. Wyznaczone kierunki zmian w ustawach. Ekonomia społeczna rozumiana jest jako sfera aktywności obywatelskiej i społecznej, która poprzez działalność gospodarczą lub działalność pożytku publicznego służy: integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych marginalizacją społeczną, tworzeniu miejsc pracy, świadczeniu usług społecznych użyteczności publicznej (na rzecz interesu ogólnego) oraz wspieraniu rozwoju lokalnego. Wewnątrz tej kategorii wyodrębniono ponadto ekonomię solidarną, której podstawowym celem jest aktywizacja zawodowa i integracja społeczna, w tym reintegracja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz rehabilitacja społeczna i zawodowa osób z niepełnosprawnościami.

17 Podmioty ekonomii społecznej i solidarnej Organizacje pozarządowe Organizacje kościelne Spółki non profit Spółdzielnie pracy EKONOMIA SOLIDARNA Przedsiębiorstwa społeczne Spółdzielnie socjalne Zakłady Pracy Chronionej Spółdzielnie inwalidów i niewidomych KIS, WTZ, CIS, ZAZ, ŚDS

18 CEL STRATEGICZNY DŁUGOFALOWY: Ekonomia społeczna i solidarna stanie się istotnym instrumentem aktywnej polityki społecznej, wsparcia rozwoju społecznego oraz lokalnego CEL GŁÓWNY: Do roku 2023 podmioty ekonomii społecznej i solidarnej będą ważnym elementem aktywizacji i integracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz dostarczycielami usług użyteczności publicznej REZULTAT GŁÓWNY: Zwiększenie zasięgu oddziaływania ekonomii społecznej i solidarnej WSKAŹNIK REZULTATU GŁÓWNEGO: Do 2023 wzrośnie do 40% liczba osób podejmujących pracę po zakończeniu uczestnictwa w jednostkach reintegracyjnych, członkostwo osób młodych w podmiotach ekonomii społecznej i solidarnej wzrośnie o 50 tys. oraz powstanie 75 tys. nowych miejsc pracy w PES

19 CELE SZCZEGÓŁOWE Zwiększenie liczby wysokiej jakości miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych, dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym OBSZARY Obszar I Solidarny rynek pracy Wspieranie trwałego partnerstwa podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej z samorządem terytorialnym w realizacji usług społecznych użyteczności publicznej oraz zadań publicznych w zakresie rozwoju lokalnego Zwiększenie konkurencyjności podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej na rynku Upowszechnienie pozytywnych postaw wobec ekonomii społecznej i solidarnej Obszar II Solidarna wspólnota lokalna Obszar III Konkurencyjna przedsiębiorczość społeczna Obszar IV Solidarne społeczeństwo

20 SOR: Obszar I. Solidarny rynek pracy. CEL SZCZEGÓŁOWY: REZULTAT CELU SZCZEGÓŁOWEGO: WSKAŹNIK REZULTAT CELU SZCZEGÓŁOWEGO Zwiększenie liczby wysokiej jakości miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych, dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Zwiększenie zatrudnienia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym na wysokiej jakości miejscach pracy w przedsiębiorstwach społecznych. Do 2023 r. powstanie 35 tys. nowych, wysokiej jakości miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. uspójnienie systemu programowania i realizacji polityki integracji społecznej, szerszego wykorzystaniu aktywizacji zawodowej w podmiotach reintegracyjnych (WTZ, CIS, KIS), zwiększenie udziału podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej w aktywizacji zawodowej uczestników zajęć rehabilitacyjnych i reintegracyjnych.

21 Obszar I. Solidarny rynek pracy. Priorytet I. Wspieranie reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w jednostkach reintegracyjnych. Priorytet II. Aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami oraz osób starszych w podmiotach ekonomii społecznej i solidarnej. Priorytet III. Tworzenie miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w przedsiębiorstwach społecznych. Aktywizacja społeczna i zawodowa w WTZ i ŚDS. Zatrudnienie socjalne dostępność, współpraca z PES. PES dla niepełnosprawnych oraz osób starszych wymiar reintegracyjny. Definicja i uprawnienia PS.

22 SOR: Obszar II. Solidarna wspólnota lokalna. CEL SZCZEGÓŁOWY: REZULTAT CELU SZCZEGÓŁOWEGO: WSKAŹNIK REZULTAT CELU SZCZEGÓŁOWEGO Wspieranie trwałego partnerstwa podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej z samorządem terytorialnym w realizacji usług społecznych użyteczności publicznej oraz zadań publicznych w zakresie rozwoju lokalnego. Wzrost udziału środków z budżetów JST, przeznaczanych na zlecanie świadczenia usług społecznych użyteczności publicznej i realizacji zadań publicznych w zakresie rozwoju lokalnego, podmiotom ekonomii społecznej i solidarnej W roku 2023 JST przeznaczać będą co najmniej 2% budżetu na zlecanie świadczenia usług społecznych użyteczności publicznej i realizacji zadań publicznych w zakresie rozwoju lokalnego, podmiotom ekonomii społecznej i solidarnej. wypracowanie i wdrożenie modelowego i zintegrowanego podejścia do dostarczania dóbr i usług publicznych istotnych dla rozwoju społecznego, włączenie obywateli i podmiotów ekonomii społecznej (w tym organizacji pozarządowych) w realizację usług społecznych na rzecz osób niesamodzielnych i zagrożonych wykluczeniem społecznym.

23 Obszar II. Solidarna wspólnota lokalna. Priorytet I. Zwiększenie udziału mieszkańców wspólnot w programowaniu polityki rozwoju społecznego. Priorytet II. Rozwój usług społecznych użyteczności publicznej oraz zadań publicznych w zakresie rozwoju lokalnego. Priorytet III. Włączenie podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej w procesy rewitalizacji. Lokalne Programy Rozwoju Społecznego. Nowe tryby zlecania zadań (negocjacyjny i partnerstwo publicznospołeczne). Pierwszeństwo PES w realizacji usług społecznych użyteczności publicznej. PES w PZP. PES w rewitalizacji.

24 SOR: Obszar III. Konkurencyjna przedsiębiorczość społeczna. CEL SZCZEGÓŁOWY: REZULTAT CELU SZCZEGÓŁOWEGO: WSKAŹNIK REZULTAT CELU SZCZEGÓŁOWEGO Zwiększenie konkurencyjności podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej na rynku. Zwiększenie liczby podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej prowadzących działalność gospodarczą lub odpłatną działalność pożytku publicznego. Do 2023 r. liczba podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej prowadzących działalność gospodarczą lub odpłatną działalność pożytku publicznego zwiększy się co najmniej o 5 tys. przygotowania rozwiązań prawnych ułatwiających bieżącą działalność podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej (w szczególności preferencji podatkowych).

25 Obszar III. Konkurencyjna przedsiębiorczość społeczna. Priorytet I. Zwiększanie konkurencyjności podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej. Priorytet II. Wsparcie w rozwoju profesjonalizacji i współdziałania PES oraz współpracy międzysektorowej. Instrumenty zwrotne dla PES. Wsparcie innowacyjności i zdolności do współpracy PES. Usługi wsparcia dla PES. Wzmocnienie kadr ekonomii społecznej. Znaki jakości.

26 SOR: Obszar IV. Solidarne społeczeństwo. CEL SZCZEGÓŁOWY: REZULTAT CELU SZCZEGÓŁOWEGO: WSKAŹNIK REZULTAT CELU SZCZEGÓŁOWEGO Upowszechnienie pozytywnych postaw wobec ekonomii społecznej i solidarnej. Zwiększenie członkostwa osób młodych (16-34 lata) w podmiotach ekonomii społecznej i solidarnej. Do 2023 członkostwo osób młodych (16-34 lata) w podmiotach ekonomii społecznej i solidarnej zwiększy się do 28%. kształcenie kompetencji społecznych uczniów (współpracy, rozwiązywania problemów, działania w środowisku lokalnym i na jego rzecz), oraz kształtowanie postaw, wartości i zachowań sprzyjających budowaniu wspólnoty, kooperacji, kreatywności, otwartości oraz komunikacji, wzmacnianie społeczności lokalnej realizacja oddolnych inicjatyw np. świadome kupowanie lokalnych produktów, wspieranie postaw przedsiębiorczych wpływających na rozwój społeczności lokalnych.

27 Obszar IV. Solidarne społeczeństwo. Priorytet I.. Kształtowanie pozytywnych postaw wobec ekonomii społecznej i solidarnej wśród młodzieży. Priorytet II. Budowa marki ekonomii społecznej i solidarnej. Programy rozwoju kompetencji społecznych i przedsiębiorczych młodzieży. Pakiety edukacyjne dla nauczycieli. Kształtowanie świadomych postaw konsumenckich na rzecz ES. Upowszechnianie wiedzy o ES i PZP wśród przedstawicieli władz publicznych.

28 Indykatywny plan finansowy: Inne zmiany w KPRES środki z PO WER PI 9.v (wspieranie przedsiębiorczości społecznej) oraz w części 9.iv (dostęp do usług), środki z RPO PI 9.v oraz częściowo 9.iv środki z funduszy celowych i budżetów JST na CIS, ZAZ, WTZ Środki z funduszy celowych na ZPCh, wkłady do spółdzielni socjalnych Programy resortowe np. Maluch +, ASOS Wybrane projekty finansowane z PO WER. Środki kontekstowe: Rewitalizacja, RPO PI 9.i (aktywne włączanie), Środki z PFRON na konkursy dla NGO Program Wspierania Obszarów Wiejskich w części działania pn. LEADER Wybrane projekty PO WER Wskaźniki KPRES. Ok. 20 mld zł Ok. 12 mld zł

29 Projekt ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej

30 Prace nad ustawą kontekst prawny Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i ustawa o NIW 2016 r. zasadnicze zmiany instytucjonalne na szczeblu rządowym, bez głębszych zmian dot. reguł współpracy NGO z samorządem. Ustawa o spółdzielniach socjalnych nowelizacja z 2017 r. to m.in. ułatwienia w zakładaniu i prowadzeniu spółdzielni, rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do zakładania spółdzielni, nowe instrumenty wsparcia finansowego. Czego brak: ustawowych, kompleksowych ram wyznaczających obszar wspierania rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej, definicji legalnych, przestrzeni do rozwijania nowych relacji między w szczególności między PES i JST, Efektywnych instrumentów wsparcia. Co jest: Coraz bogatsze doświadczenia wynikające z budowania systemu wsparcia ESiS opartego o EFS.

31 Prace nad projektem ustawy Prace w Departamencie Ekonomii Społecznej i Solidarnej. Szereg spotkań z udziałem przedstawicieli Grupy ds. Prawnych: , , , , , , , , , , , , , , , , spotkanie połączonych Grup. + konsultacje robocze w trybie obiegowym w zakresie poszczególnych rozwiązań z reprezentantami instytucji i przedstawicielami sektora ekonomii społecznej. 13 czerwca 2018 r. wypracowany projekt ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej zostanie przedstawiony do zatwierdzenia przez Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej.

32 KPRES USTAWA Realizacja założeń KPRES w ustawie Definicje: osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, ekonomia społeczna, ekonomia solidarna, usługi społeczne użyteczności publicznej. Przedsiębiorstwo społeczne: warunki uzyskania statusu, obowiązki reintegracyjne, instrumenty wsparcia (dotacje na tworzenie miejsce pracy. Praktyki w PS. LPRS. Nowe tryby współpracy. Pierwszeństwo PES w realizacji usług społecznych użyteczności publicznej. Fundusz Przedsiębiorczości Społecznej.

33 Podkreślenie: Reintegracyjnej i prozatrudnieniowej funkcji podmiotów ekonomii solidarnej. Zadań i uprawnień PS. Kluczowe elementy regulacji ZDEFINIOWANIE SEKTORA: Ekonomia społeczna, Ekonomia solidarna, Przedsiębiorstwo społeczne, Katalog usług społecznych użyteczności publicznej, Katalog zadań publ. w zakresie rozwoju lokalnego. OKREŚLENIE ZASAD: Udziału PES w: programowaniu lokalnej polityki rozwoju oraz realizacji usług użyteczności publicznej i zadań z zakresu rozwoju lokalnego* Wsparcia dla rozwoju sektora ekonomii społecznej i solidarnej przez władze publiczne**

34 Osoby zagrożone wykluczeniem społecznym Bezrobotni Absolwenci CIS i KIS Poszukujący pracy do 30 r.ż. i po 50 r.ż. Rolnicy osoby poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu lub niewykonujące innej pracy zarobkowej osoby opuszczające pieczę zastępczą Osoby niepełnosprawne Domownicy rolników Poszukujący pracy opiekunowie niepełnosprawny ch Możliwość rozszerzenia katalogu w drodze Rozporządzenia Osoby z zaburzeniami psychicznymi Ubodzy pracujący

35 Przedsiębiorstwo społeczne

36 Przedsiębiorstwo społeczne cel i zasady zatrudnienia DZIAŁALNOŚĆ - odpłatna pożytku publicznego lub gospodarcza. CEL - aktywizacja zawodowa i integracja społeczna poprzez reintegrację zawodową i społeczną osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; Ponadto - realizacja usług społecznych użyteczności publicznej lub zadań publicznych w zakresie rozwoju lokalnego; ZATRUDNIENIE co najmniej trzech pracowników na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę; ZATRUDNIENIE co najmniej 30% zatrudnionych (bez względu na podstawę zatrudnienia) to osoby zagrożone wykluczeniem społecznym; ZATRUDNIENIE osoby zagrożone wykluczeniem społecznym zatrudnione zawsze na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę;

37 Przedsiębiorstwo społeczne - ograniczenia OGRANICZENIA DOT. DYSTRYBUCJI ZYSKU/NADWYŻKI BILANSOWEJ pomiędzy udziałowców, akcjonariuszy lub pracowników; przeznaczenie zysku na wzmocnienie potencjału przedsiębiorstwa tj. na: kapitał podstawowy lub zapasowy i co najmniej 30% na realizacja programu reintegracyjnego lub działalność pożytku publicznego; OGRANICZENIA DOT. UDZIAŁU SEKTORA PUBLICZNEGO - sektor publiczny nie może posiadać więcej niż 50% akcji lub udziałów, z wyjątkiem spółdzielni socjalnych założonych przez osoby prawne ani posiadać nad podmiotem kontroli o której mowa w przepisach o ochronie konkurencji; OGRANICZENIE DOT. WYNAGRODZEŃ osób zatrudnionych (max. 3-krotność przeciętnego mies. wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw wg GUS); STRUKTURA ZARZĄDZANIA oparta na współzarządzaniu i partycypacji pracowników obligatoryjny organ konsultacyjno doradczy; SPRAWOZDAWCZOŚĆ roczne sprawozdania merytoryczne.

38 Przedsiębiorstwo społeczne zadania z zakresu reintegracji PROGRAM REINTEGRACYJNY dla całego przedsiębiorstwa społecznego, zawierający w szczególności: wykaz stanowisk wraz z kompetencjami niezbędnymi i dodatkowymi na danym stanowisku; rodzaj podejmowanych działań w celu zdobycia bądź zwiększenia wskazanych kompetencji; rodzaj podejmowanych działań w zakresie reintegracji społecznej i zawodowej; rodzaj podejmowanych działań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych; sposób monitorowania.

39 Przedsiębiorstwo społeczne zadania z zakresu reintegracji INDYWIDUALNE PLANY REINTEGRACYJNE: realizowane przez okres od 12 do 36 miesięcy, a dłużej w przypadku akceptacji marszałka województwa; przygotowywane i realizowane w stosunku do każdej zatrudnionej osoby zagrożonej wykluczeniem społecznym; plan jest zakończony lub przedłużany po ocenie organu zarządzającego i akceptacji marszałka województwa (przy zasięgnięciu opinii OPS). zatrudnianie bez limitów czasowych (po planie) osób z niepełnosprawnością oraz osób będących współwłaścicielami przedsiębiorstwa społecznego; Wsparcie samorządu województwa (KFS, OWES) w realizacji zadań reintegracyjnych przez PS.

40 Weryfikacja i decyzja marszałka województwa Przedsiębiorstwo społeczne ścieżka uzyskania statusu Podmioty ekonomii społecznej Dostosowanie do wymogów dla przedsiębiorstwa społecznego STATUS PRZEDSIĘBIORSTWA SPOŁECZNEGO

41 Lokalny Program Rozwoju Społecznego

42 Lokalny Program Rozwoju Społecznego (LPRS) PES uczestniczą w programowaniu, realizacji i monitorowaniu Lokalnego Programu Rozwoju Społecznego. Lokalny Program Rozwoju Społecznego: obejmuje usługi społeczne użyteczności publicznej i zadania w zakresie rozwoju lokalnego oraz sposób ich realizacji.; stanowi załącznik do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednostek samorządu terytorialnego; umożliwia JST konsolidację dotychczasowych powiatowych i gminnych programów wieloletnich.

43 Programowanie polityki społecznej na poziomie lokalnym Powiatowa strategia rozwiązywania problemów społecznych powiatowy program na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej CZĘŚĆ SRPS powiatowy program działań na rzecz osób niepełnosprawnych - ZGODNY Z SRPS powiatowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie 3-letnim powiatowy program dotyczący rozwoju pieczy zastępczej Gminna Strategia rozwiązywania problemów społecznych gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych CZĘŚĆ SRPS Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii CZĘŚĆ SRPS gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie 3-letni gminny program wspierania rodziny Roczny Program współpracy z NGO Roczny Program współpracy z NGO

44 Kontraktowanie zadań publicznych

45 Usługi użyteczności publicznej Bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych Usługi społeczne użyteczności publicznej pomoc społeczna, zatrudnienie socjalne, opieka nad dziećmi do lat 3, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, edukacja, promocja zatrudnienia, aktywizacja lokalnego rynku, ochrona zdrowia, wspieranie osób niepełnosprawnych.

46 Zadania publiczne z zakresu rozwoju lokalnego Zadania użyteczności publicznej prowadzące do trwałego wzrostu poziomu życia mieszkańców oraz rozwoju społecznogospodarczego na obszarze JST Zadania publiczne w zakresie rozwoju lokalnego rewitalizacja, kultura, kultura fizyczna, turystyka, ochrona środowiska i przyrody, gospodarka wodna, wspieranie i upowszechnianie idei samorządowej, promocja przedsiębiorczości na szczeblu lokalnym.

47 Preferencje dla PES w kontraktowaniu usług użyteczności publicznej Podmioty ekonomii społecznej i solidarnej: biorą udział w realizacji usług społecznych użyteczności publicznej i zadań publicznych w zakresie rozwoju lokalnego w partnerstwie JST; wspierają proces przygotowania do zatrudnienia oraz tworzenia miejsc pracy wraz z aktywizacją zawodową i integracją społeczną mieszkańców wspólnoty samorządowej. JST zleca podmiotom ESiS realizację usług społecznych użyteczności publicznej oraz zadań publicznych w zakresie rozwoju lokalnego poprzez udzielenie dotacji: w trybie negocjacyjnym (wyłącznie podmiotom ekonomii solidarnej); w trybie partnerstwa publiczno społecznego; na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie; lub zleca bez ograniczeń podmiotowych na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych jednak z uwzględnieniem aspektów społecznych w zamówieniach publicznych (tzw. klauzule społeczne).

48 Pierwszeństwo PES JST zleca usługę lub zadanie ZLECENIE ZADANIA PES JST może ograniczyć udział PES do podmiotów mających siedzibę na jej terenie lub zatrudniających do zadania min. 50% mieszkańców PZP Tryb negocjacyjny Całość kosztów pokrywa JST Po przystąpieniu do negocjacji mogą powstawać partnerstwa między PES Tryb partnerski JST ogłasza konkurencyjny nabór partnerów Oferty ocenia pod kątem m.in. Dotychczasowego doświadczenia w realizacji zadań publ i dotychczasowej współpracy z JST, a także planowanego wkładu własnego Tryb konkursowy Powierzanie realizacji zadań na podstawie UoDPPiOW PZP Obowiązkowo art. 22 ust. 2, art. 29, 91 (aspekt społeczny) lub art. 138p W art. 22 i 138 p PS traktowane są jako spełniające te wymogi Zamówienie poniżej progów PZP Możliwość zastrzeżenia wyłącznie dla PS JST zleca na zasadach ogólnych konkursowo lub PZP bez ograniczeń podmiotowych

49 Koordynacja i wsparcie dla PES

50 Wsparcie rozwoju ES przez władze publiczne Rola i zadania ministra ds. zabezpieczenia społecznego rola i zadania Krajowego Komitetu Rozwoju ES Rola i zadania regionu rola i zadania Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej rola i zadania Regionalnego Komitetu Rozwoju ES Usługi wsparcia ekonomii społecznej Usługi wsparcia działań reintegracyjnych Fundusz Przedsiębiorczości Społecznej

51 Program Ekonomia Solidarna Program finansowany z Funduszu Pracy. Horyzont czasowy Przeznaczenie: tworzenie i rozwój PS, wspieranie zatrudnienia w PS (w szczególności dla osób, których zatrudnienia nie można wspierać z FP np. odchodzących z rolnictwa, opuszczających pieczę zastępczą, ubogich pracujących), wspieranie przedsiębiorstw społecznych działań wzajemnościowych realizowanych przez PS, podnoszenie wiedzy, kompetencji i kwalifikacji osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, elastyczne systemy zatrudniania w PS ułatwiających godzenie ról zawodowych i społecznych, Testowanie i wdrażanie innowacji społecznych.

52 Minister ds. zabezpieczenia społecznego Koordynatorem rozwoju ekonomii społecznej jest minister ds. zabezpieczenia społecznego. Zadania ministra: określa kierunki rozwoju w obszarze ekonomii społecznej i solidarnej; opracowuje, realizuje i monitoruje, na podstawie przepisów ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, program na rzecz rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej; koordynuje działania organów administracji rządowej w zakresie ekonomii społecznej i solidarnej; prowadzi działania z zakresu promocji ekonomii społecznej i solidarnej; określa i monitoruje standard jakości usług wsparcia podmiotów ekonomii społecznej oraz przyznaje akredytację podmiotom udzielającym tego wsparcia; prowadzi wykaz podmiotów akredytowanych uprawnionych do świadczenia na rzecz podmiotów ekonomii społecznej usług; monitoruje funkcjonowanie sektora ekonomii społecznej i solidarnej we współpracy z Prezesem Głównego Urzędu Statystycznego.

53 Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej działa przy ministrze ds. zabezpieczenia społecznego. Minister, koordynując rozwój ekonomii społecznej i solidarnej, realizuje swoje zadania przy wsparciu Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej. Zadania KKRES: wyrażanie opinii o programie na rzecz rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej, programach rządowych oraz projektach aktów prawnych, związanych z funkcjonowaniem podmiotów ekonomii społecznej oraz o stosowaniu ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej; opracowywanie propozycji działań na rzecz rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej o charakterze innowacyjnym; monitorowanie realizacji działań na rzecz rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej; opiniowanie dokumentów dotyczących programów służących realizacji umowy partnerstwa, o której mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.

54 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Koordynatorem rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej na obszarze województwa jest samorząd województwa, a zadania realizuje ROPS. Funkcjonuje również jako organ konsultacyjny Regionalny Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej. Zadania ROPS: RPRSES przygotowanie, realizacja i monitorowanie konsultowanie RPO i dokumentów IZ służących realizacji umowy partnerstwa koordynowanie i monitorowanie działań w zakresie rozwoju usług społecznych użyteczności publicznej w województwie lokalne programy rozwoju społecznego wspieranie współpracy JST z PES usługi wsparcia ES opiniowanie, monitorowanie i ewaluacja jakości nadawanie i odbieranie statusu przedsiębiorstwa społecznego; nadzór w zakresie spełniania wymogów przedsiębiorstwa społecznego obsługiwanie finansowania usług reintegracji zawodowej w przedsiębiorstwach społecznych.

55 Usługi wspierające rozwój ekonomii społecznej Zakres usług wsparcia: (1) animacja, (2) wsparcie tworzenia PES i PS oraz (3) wsparcie istniejących PES i PS Sposób dostarczania usług określa Regionalny Program Rozwoju ES Realizowanie zadań w zakresie dostarczania na rzecz PES bezpłatnych usług wsparcia ES kompetencja samorządu województwa Zlecanie realizacji łącznego świadczenia usług jedynie podmiotom akredytowanym Źródło finansowanie usług: środki budżetu samorządu województwa; mogą być finansowane lub dofinansowane ze środków budżetu państwa lub innych jednostek samorządu terytorialnego, podmiotów ekonomii społecznej i przedsiębiorstw społecznych oraz współfinansowane ze środków EFS Kompetencje ministra: (1) prowadzi wykaz podmiotów akredytowanych, (2) określa minimalne standardy świadczenia usług oraz (3) tryb oraz zasady umieszczania w wykazie podmiotów akredytowanych.

56 Instrumenty wspierające działania reintegracyjne PS Samorząd województwa wspiera realizację zadań reintegracyjnych PES: Marszałek województwa zapewnia realizację zadania publicznego polegającego na świadczeniu na rzecz PS usług w zakresie zapewnienia osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym indywidualnego wsparcia w celu reintegracji zawodowej i społecznej tych osób, w szczególności poprzez sfinansowanie kosztów specjalisty do spraw reintegracji. Przedsiębiorstwo społeczne może otrzymać wsparcie w ramach realizacji indywidualnego planu reintegracyjnego w zakresie prowadzonej reintegracji zawodowej ze środków Krajowego Funduszu Szkoleniowego, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (za pośrednictwem ROPS).

57 SZANSE Wysokiej jakości miejsca pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Rozwój partycypacyjnego zarządzania upodmiotowienie pracowników nie tylko tych wykluczonych. Deinstytucjonalizacja reintegracja w środowisku pracy, większa samodzielność i zaangażowanie pracowników zagrożonych wykluczeniem społecznym. Indywidualne podejście. Przełamywanie instytucjonalnych schematów - ścieżki reintegracji. Adekwatność instrumentów wsparcia w zakresie zatrudnienia i reintegracji. REINTEGRACJA WYZWANIA Skala (liczba PS i realny wzrost zatrudnienia pracowników zagrożonych wykluczeniem społecznycm).

58 SZANSE Większa partycypacja społeczności lokalnych w planowaniu i realizacji usług. Integracja programowania rozwoju społecznego na poziomie lokalnym - LPRS Nowy przestrzeń dla PES pierwszeństwo przy realizacji usług społecznych użyteczności publicznej. Usługi społeczne świadczone przez PES dopasowane do rzeczywistych potrzeb społeczności lokalnych. USŁUGI SPOŁECZNE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ WYZWANIA Przełamanie dotychczasowych schematów Podaż usług społecznych. programowania w samorządach lokalnych Gotowość samorządu do współpracy i animacji w Odpowiedni potencjał PES do świadczenia usług tym zakładania PES (np. spółdzielni socjalnych). społecznych wysokiej jakości.

59 SZANSE Niepubliczne środki na zadania zgodne z celami polityk publicznych - zyski PS przeznaczane na reintegrację społeczną i zawodową. Pogłębianie współpracy wewnątrz sektora ekonomii społecznej oraz współpracy międzysektorowej. PES - źródło innowacji społecznych. Profesjonalne kadry (w tym zarządzające) dla PES. KONKURENCYJNE PES WYZWANIA Zapewnienie odpowiedniego poziomu wsparcia dla publicznych. PES (animacja, inkubacja doradztwo), włączanie w System podatkowy wyrównujący szanse PES w system wsparcia dla MŚP. konkurowaniu z podmiotami rynkowymi oraz Zwrotne instrumenty wsparcia. umożliwiający im realizację celów społecznych. System wsparcia niezależny od środków

60 SZANSE Nowe wartości w edukacji formalnej kooperacja, Wzrost rozpoznawalności ekonomii społecznej i wspólnotowość, wrażliwość społeczna, solidarność. solidarnej oraz PES zmiana postaw konsumentów Profesjonalne kadry (w tym zarządzające) dla PES. i przedstawicieli władz publicznych. UPOWSZECHNIANIE WYZWANIA Spółdzielczość uczniowska. Mocna pozycja indywidualizmu i konkurencji w systemie edukacji.

61 SZANSE Włączenie ekonomii społecznej i solidarnej w główny nurt kreowania krajowych i regionalnych polityk rozwoju w różnych obszarach (sprawy społeczne, rynek pracy, rozwój gospodarczy, rewitalizacja). Komplementarność instrumentów wdrażanych na szczeblu krajowym i regionalnym. Włączanie różnych aktorów w proces kreowania polityki rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej. Percepcja ekonomii społecznej i solidarnej jako horyzontalnego instrumentu pasującego do różnych obszarów interwencji. KOORDYNACJA WYZWANIA Proporcje między wspólnymi standardami i ogólnokrajową spójnością a regionalną specyfiką.

62 Problem rozbieżności: Miejsca pracy w RPO i KPRES PO KL = tylko szacunki ok. 3-4 tys. RPO = 8.930, w tym trwałe KPRES = / z EFS

63 Czemu służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku powinny podążać Podstawowym celem działania OWES jest wsparcie rozwoju ekonomii społecznej, a nie tylko realizacja projektowych wskaźników dot. tworzenia miejsc pracy. Samo tworzenie indywidualnych miejsc pracy może być realizowane np. przez operatorów (pośredników) zajmujących się rekrutacją, udzielających dotacje i pozostawiających uczestników projektów na otwartym rynku; OWES jest jedynym z najważniejszych ogniw rozwoju ekonomii społecznej i ma zadania znacznie szersze niż typowy operator dotacji.

64 Czemu służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku powinny podążać W związku z zapisami Umowy Partnerstwa, SOR i KPRES Ministerstwo nie przewiduje odejścia od obowiązującej definicji przedsiębiorstwa społecznego w zakresie aktywizacji oraz reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Przed przeglądem śródokresowym musimy udowodnić nasze rezultaty dlatego tak ważna jest lista przedsiębiorstw Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej to nie tylko dotacje na tworzenie miejsc pracy, lecz również: animacja grup i środowisk lokalnych; tworzenie przedsiębiorstw społecznych; wspieranie już istniejących przedsiębiorstw społecznych w funkcjonowaniu na rynku.

65 Czemu służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku powinny podążać Wyzwania: Jak dbać o realne utrzymanie jakości działania i usług OWES (monitoring jakości); Jak doprowadzić do stworzenia subregionalnych, kompleksowych strategii zatrudnienia w regionach, w kluczowych sferach rozwoju, zamiast punktowego tworzenia miejsc pracy; Jak doprowadzić do koordynacji i synergii działań w regionach (OWES ROPS, zamiast działań niekomplementarnych) opartych na solidnej diagnozie potrzeb; Jak spowodować, aby subregionalizacja powodowała szybkie dotarcie do klienta nie tylko do mieszkańców dużych miast; Jakie stworzyć narzędzia i mechanizmy, które zapewnią trwałość instytucjonalną OWES (np. samofinansowanie części zadań OWES);

66 Czemu służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku powinny podążać Wyzwania: Jak tworzyć wysokiej jakości miejsca pracy dla osób z grup najbardziej oddalonych od rynku pracy i uczestnictwa w życiu społecznym; Jak tworzyć wysokiej jakości miejsca pracy w PES jako efekt otwarcia rynku (w szczególności usług społecznych), wsparcie w poprawie konkurencyjności, pozyskiwaniu zleceń zadań użyteczności publicznej tryby pożytkowe, PZP; NOWE TRYBY USTAWY O ESiS; Jak skutecznie pobudzać i wspierać ekonomizację NGO w kierunku przedsiębiorczości społecznej; Jak skutecznie wspierać PS w funkcjach reintegracyjnych (specjalista ds. reintegracji); Dbałość o jakość usług i produktów PES; Zaangażowanie w RKRES, planowanie lokalnej polityki społecznej (LPRS), animacja, edukacja, partnerstwa lokalne.

67 Podsumowanie Kwestia kontynuacji finansowania działalności Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej po 2020 nie została przesądzona. To, czy infrastruktura wsparcia ekonomii społecznej będzie trwałym elementem polityki publicznej, zależy od nas wszystkich, a nie tylko od działań rządowych. Poprawa jakości, efektywności i podejście horyzontalne to cel podstawowy OWES. Niezbędna jest zatem wspólna praca nad prawidłową i efektywną realizacją zadań i usług wsparcia ekonomii społecznej TERAZ, co może dać podstawę dla funkcjonowania i finansowania Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej po 2020 roku, jako istotnego elementu systemu wsparcia sektora. Konieczny jest wspólny rządowo-samorządowo-pozarządowy sojusz na rzecz umocnienia systemu i jakości działań i usług na rzecz wsparcia ES, co w perspektywie długofalowej pozwoli na stabilny rozwój infrastruktury wsparcia ES w Polsce.

68 Działania I kw. II kw. III kw. IV kw. KPRES konsultacje publiczne Ustawa o ekonomii społecznej i solidarnej Ogólnopolskie Forum ESiS Wytyczne CT9 aktualizacja w zw. z KPRES Akredytacja OWES - proces Dyskusja o przyszłości OWES Pierwszy krok: spotkania makoregionalne SIRES: Częstochowa czerwca Toruń czerwca Lublin 5-6 lipca Poznań 9-10 lipca

69 Dziękuję za uwagę! Andrzej Radniecki Naczelnik Wydziału Rozwoju Ekonomii Społecznej Departament Ekonomii Społecznej i Solidarnej Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ekonomiaspoleczna@gov.pl