EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ Teoria niszy, teoria neutralna

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ Teoria niszy, teoria neutralna"

Transkrypt

1 EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ Teoria niszy, teoria neutralna

2 SPECJACJA historia = przypadek NIEBYT PULA GATUNKÓW WYMIERANIE ewolucyjna skala czasu ograniczenia dyspersji ograniczenia środowiskowe interakcje LOKALNA BIOCENOZA (ZESPÓŁ) ASSEMBLY RULES ekologiczna skala czasu

3 NISZA EKOLOGICZNA

4 GRYZONIE (KALIFORNIA) GOŁĘBIE Nowa Gwinea REGULARNE ODSTĘPY WIELKOŚCI CIAŁA KOEGZYSTUJĄCYCH GATUNKÓW

5 ZASADA OGRANICZONEGO PODOBIEŃSTWA (Hutchinson 1959) PRZYKŁAD SCHOENERA, 1984 (Accipiter sp.) częstość oczekiwany obserwowany stosunek większy gat./mniejszy gat. wg. Schoener, 1984

6 Niche-assembly perspective Konkurencja Zasada Gauzego Ograniczone podobieństwo Rozsunięcie cech (character displacement) Przesunięcie nisz (nisza fundamentalna / nisza realizowana) Upakowanie gatunków Biocenoza równowagowa

7 Rozkład liczebności w trzech zespołach lęgowe ptaki leśne; broken stick rośliny naczyniowe runa lasu liściastego; log-normal rośliny naczyniowe subalpejskiego lasu jodłowego; szereg geometr.

8 SPECJACJA historia = przypadek NIEBYT PULA GATUNKÓW WYMIERANIE ewolucyjna skala czasu ograniczenia dyspersji ograniczenia środowiskowe interakcje LOKALNA BIOCENOZA (ZESPÓŁ) ASSEMBLY RULES ekologiczna skala czasu

9 Dispersal-assembly perspective Głównym ograniczeniem jest dyspersja/rekrutacja Rola przypadku

10 Teoria biogeografii wysp Radykalne odejście od niche assembly Model neutralny, stochastyczny.

11 Model biogeografii wysp MacArthura i Wilsona bliska mała daleka duża

12 WYSPA BARRO COLORADO NA KANALE PANAMSKIM

13 Andes de Merida; El Baho, ok. 2400m OGROMNA LICZBA KONKURUJACYCH GATUNKÓW: RÓZNE NISZE???

14 ROZKŁAD LICZEBNOŚCI GATUNKÓW DRZEW NA 50-ha POWIERZCHNI LTER BARRO COLORADO ISLAND (BCI) W PANAMIE Volkov et al

15 Hubbell 2005 OGRANICZENIA DYSPERSJI NASIONA DRZEW TROPIKALNYCH

16 Teoria neutralna Hubble a Dotyczy gildii Ograniczone zasoby, zespół nasycony osobnikami Zasada ekwiwalencji osobników pod wzgl. witalnych parametrów (b,d,m) Na poziomie metacommunity specjacja i wymieranie Dryf ekologiczny (suma zerowa) Pełna analogia do dryfu genetycznego

17 Teoria neutralna Hubblle a Przewiduje: Wzorce rank abundance Species-area curves Beta diversity patterns Jest sprzeczna z faktami Nisze są zróżnicowane! Często niezgodna z danymi empirycznymi Może stanowić hipotezę zerową Wymaga uzgodnienia z teorią niszy

18 Sieć interakcji troficznych Producent Konsument I Konsument II Martwa materia organiczna Destruent

19 Sieć interakcji troficznych Uporządkowane poziomy troficzne Producent Konsument I Konsument II. Martwa materia organiczna Destruent Fizyczna (energetyczna i stechiometryczna) determinacja struktury troficznej ekosystemu

20 Ogniwa łańcucha troficznego C = A + FU = R + P + FU

21 EKOSYSTEM LASU

22 Sieć troficzna północnego Atlantyku (uproszczona).?

23 DRAPIEŻCY DUŻO GATUNKÓW OGRANICZONY DOPŁYW ROŚLINOŻERCY I DESTRUENCI MAŁO GATUNKÓW OGRANICZONY DOPŁYW PRODUCENCI: Przestrzeń zasobów (ograniczona fizycznie): miejsce, energia, woda

24 DUŻO GATUNKÓW DRAPIEŻCY INTERAKCJE: MIĘDZY POZIOMAMI TROFICZNYMI = EKSPLOATACJA WEWNĄTRZ POZIOMÓW = KONKURENCJA OGRANICZONY DOPŁYW ROŚLINOŻERCY I DESTRUENCI MAŁO GATUNKÓW OGRANICZONY DOPŁYW PRODUCENCI: Przestrzeń zasobów (ograniczona fizycznie): miejsce, energia, woda

25 DUŻO GATUNKÓW PRZESTRZEŃ NISZ WYPEŁNIONA GATUNKAMI DRAPIEZCY MODEL BIOCENOZY ZRÓWNOWAŻONEJ (NICHE-ASSEMBLY) OGRANICZONY DOPŁYW PRZESTRZEŃ NISZ WYPEŁNIONA GATUNKAMI ROŚLINOŻERCY I DESTRUENCI MAŁO GATUNKÓW OGRANICZONY DOPŁYW PRZESTRZEŃ NISZ WYPEŁNIONA GATUNKAMI PRODUCENCI: Przestrzeń zasobów (ograniczona fizycznie): miejsce, energia, woda

26 DRYF EKOLOGICZNY (STOCHASTYCZNA WYMIANA GATUNKÓW) DRAPIEŻCY DUŻO GATUNKÓW ROŚLINOŻERCY I DESTRUENCI MODEL BIOCENOZY NIERÓWNOWAGOWEJ (DISPERSAL-ASSEMBLY) OGRANICZONY DOPŁYW DRYF EKOLOGICZNY (STOCHASTYCZNA WYMIANA GATUNKÓW) MAŁO GATUNKÓW OGRANICZONY DOPŁYW DRYF EKOLOGICZNY (STOCHASTYCZNA WYMIANA GATUNKÓW) PRODUCENCI: Przestrzeń zasobów (ograniczona fizycznie): miejsce, energia, woda

27

EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ Teoria niszy, teoria neutralna

EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ Teoria niszy, teoria neutralna EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ - 700 Teoria niszy, teoria neutralna SPECJACJA historia = przypadek NIEBYT PULA GATUNKÓW WYMIERANIE ewolucyjna skala czasu ograniczenia dyspersji ograniczenia środowiskowe interakcje

Bardziej szczegółowo

EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ BIOCENOZA ZESPÓŁ RÓŻNORODNOŚĆ

EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ BIOCENOZA ZESPÓŁ RÓŻNORODNOŚĆ EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ - 700 BIOCENOZA ZESPÓŁ RÓŻNORODNOŚĆ RÓŻNORODNOŚĆ GATUNKOWA FLORY PUSZCZY NIEPOŁOMICKIEJ OKOŁO 250 GAT. L. gat. SKŁADOWE LOKALNEJ RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ α = l.gat. w danym środowisku

Bardziej szczegółowo

EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ BIOCENOZA ZESPÓŁ RÓśNORODNOŚĆ

EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ BIOCENOZA ZESPÓŁ RÓśNORODNOŚĆ EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ - 700 BIOCENOZA ZESPÓŁ RÓśNORODNOŚĆ RÓśNORODNOŚĆ GATUNKOWA FLORY PUSZCZY NIEPOŁOMICKIEJ OKOŁO 250 GAT. L. gat. SKŁADOWE LOKALNEJ RÓśNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ α = l.gat. w danym środowisku

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884. Wykład 11 Różnorodność biologiczna w skali lokalnej

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884. Wykład 11 Różnorodność biologiczna w skali lokalnej EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884 Wykład 11 Różnorodność biologiczna w skali lokalnej RÓŻNORODNOŚĆ GATUNKOWA FLORY PUSZCZY NIEPOŁOMICKIEJ OKOŁO 250 GAT. L. gat. RÓŻNORODNOŚĆ BIOTYCZNA α lokalne bogactwo gatunków;

Bardziej szczegółowo

Interakcje. Konkurencja a zespół organizmów

Interakcje. Konkurencja a zespół organizmów Interakcje Konkurencja a zespół organizmów Zespół organizmów Zbiór gatunków (populacji) wykorzystujących tę samą przestrzeń w tym samym czasie wszystkie gatunki na danym obszarze uwarunkowania środowiskowe

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA dla BIOTECHNOLOGII. Zespół i biocenoza

EKOLOGIA dla BIOTECHNOLOGII. Zespół i biocenoza EKOLOGIA dla BIOTECHNOLOGII Zespół i biocenoza Ekosystem złoŝony z wielu gatunków Energia Ciepło konkurencja drapieŝnictwo pasoŝytnictwo mutualizm SPECJACJA historia = przypadek NIEBYT PULA GATUNKÓW WYMIERANIE

Bardziej szczegółowo

Las jako zjawisko geograficzne. (Biomy leśne)

Las jako zjawisko geograficzne. (Biomy leśne) Las jako zjawisko geograficzne (Biomy leśne) Dlaczego lasy na Ziemi w Europie, Afryce, Ameryce, Azji są takie a nie inne? Są pochodną klimatu zmieniającego się w przestrzeni i czasie Lasy (ekosystemy,

Bardziej szczegółowo

Konkurencja. wykład 4 Konkurencja a zespół organizmów

Konkurencja. wykład 4 Konkurencja a zespół organizmów Konkurencja wykład 4 Konkurencja a zespół organizmów Zespół organizmów Zbiór gatunków (populacji) wykorzystujących tę samą przestrzeń w tym samym czasie wszystkie gatunki na danym obszarze uwarunkowania

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA. Biogeografia wysp MacArthur i inni. Robert H. MacArthur ( ) Wyspy miejsce szczególne

EKOLOGIA. Biogeografia wysp MacArthur i inni. Robert H. MacArthur ( ) Wyspy miejsce szczególne EKOLOGIA Biogeografia wysp MacArthur i inni Ekologia 1/32 Robert H. MacArthur (1930 1972) The Theory of Island Biogeography Geographical Ecology Ekologia 2/32 Wyspy miejsce szczególne Karol Darwin - Galapagos

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA. Biogeografia wysp MacArthur i inni. Robert H. MacArthur ( ) Wyspy miejsce szczególne

EKOLOGIA. Biogeografia wysp MacArthur i inni. Robert H. MacArthur ( ) Wyspy miejsce szczególne EKOLOGIA Biogeografia wysp MacArthur i inni 1/35 Robert H. MacArthur (1930 1972) The Theory of Island Biogeography Geographical Ecology 2/35 Wyspy miejsce szczególne Karol Darwin - Galapagos Alfred Russel

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA. Bioróżnorodność = różnorodność biotyczna. Struktura zespołów. Ekologia zespołów

EKOLOGIA. Bioróżnorodność = różnorodność biotyczna. Struktura zespołów. Ekologia zespołów EKOLOGIA Ekologia zespołów Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/49 Bioróżnorodność = różnorodność biotyczna 2/49 Struktura zespołów Jak można scharakteryzować strukturę zespołu: cechy charakterystyczne

Bardziej szczegółowo

Konkurencja. Wykład 4

Konkurencja. Wykład 4 Konkurencja Wykład 4 W terenie Eksperyment w terenie 1. manipulacja liczebnością jednego lub dwóch konkurentów 2. obserwacja zmian przeżywalności, płodności itd. 3. porównanie z parametrami obserwowanymi

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 2. Życie biosfery Biogeneza i historia biosfery Przedmowa Wstęp... 15

Spis treści. 2. Życie biosfery Biogeneza i historia biosfery Przedmowa Wstęp... 15 Spis treści Przedmowa........................................... 11 1. Wstęp............................................ 15 1.1. Czego czytelnik powinien się spodziewać po tej książce?............. 15

Bardziej szczegółowo

RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845

RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845 RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845 (Biogeografia ekologiczna i ewolucyjna) WYKŁAD 1 January Weiner INOŚ ORGANIZACJA KURSU OK. 15 SPOTKAŃ: WYKŁADY OBECNOŚĆ NIE JEST OBOWIĄZKOWA, ALE ZALECANA JEDNO ZADANIE DOMOWE

Bardziej szczegółowo

BIOLOGIA MATERIA I ENERGIA W EKOSYSTEMIE

BIOLOGIA MATERIA I ENERGIA W EKOSYSTEMIE SCENARIUSZ LEKCJI PRZEDMIOT: BIOLOGIA TEMAT: MATERIA I ENERGIA W EKOSYSTEMIE AUTOR SCENARIUSZA: mgr Agnieszka Kowalik OPRACOWANIE ELEKTRONICZNO GRAFICZNE : mgr Beata Rusin TEMAT LEKCJI Materia i energia

Bardziej szczegółowo

RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845

RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845 RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845 (Biogeografia ekologiczna i ewolucyjna) WYKŁAD 1 January Weiner INOŚ ORGANIZACJA KURSU OK. 15 SPOTKAŃ: WYKŁADY OBECNOŚĆ NIE JEST OBOWIĄZKOWA, ALE ZALECANA JEDNO ZADANIE DOMOWE

Bardziej szczegółowo

określa, czym się zajmują ekologia, ochrona środowiska i ochrona przyrody określa niszę ekologiczną wybranych gatunków

określa, czym się zajmują ekologia, ochrona środowiska i ochrona przyrody określa niszę ekologiczną wybranych gatunków WYMAGANIA EDUKACYJNE Z EKOLOGII Z ELEMENTAMI OCHRONY ŚRODOWISKA DLA KLASY III ZAKRES ROSZERZONY Biologia na czasie 3 zakres rozszerzony Dział programu Lp. Temat Poziom wymagań konieczny (K) podstawowy

Bardziej szczegółowo

FunDivEurope: znaczenie różnorodności biologicznej dla funkcjonowania i produktywności ekosystemów leśnych Europy. Bogdan Jaroszewicz

FunDivEurope: znaczenie różnorodności biologicznej dla funkcjonowania i produktywności ekosystemów leśnych Europy. Bogdan Jaroszewicz Białowieska Stacja Geobotaniczna FunDivEurope: znaczenie różnorodności biologicznej dla funkcjonowania i produktywności ekosystemów leśnych Europy Bogdan Jaroszewicz Seminarium Ochrona różnorodności biologicznej

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA J = Ekologia zespołów. Struktura zespołów. Bogactwo i jednorodność gatunkowa

EKOLOGIA J = Ekologia zespołów. Struktura zespołów. Bogactwo i jednorodność gatunkowa EKOLOGIA Ekologia zespołów Ekologia 1 Struktura zespołów Jak można scharakteryzować strukturę zespołu: cechy charakterystyczne Ile gatunków (bogactwo gatunkowe) Względna częstość występowania (dominacja,

Bardziej szczegółowo

Ograniczenia środowiskowe nie budzą wielu kontrowersji, co nie znaczy że rozumiemy do końca proces powstawania adaptacji fizjologicznych.

Ograniczenia środowiskowe nie budzą wielu kontrowersji, co nie znaczy że rozumiemy do końca proces powstawania adaptacji fizjologicznych. 1 Ograniczenia środowiskowe nie budzą wielu kontrowersji, co nie znaczy że rozumiemy do końca proces powstawania adaptacji fizjologicznych. Wiadomo, że ściśle powiązane z zagadnieniem interakcji kompetencje

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884 EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884 Wykład 8 Ekosystemy: ogólne prawidłowości; stabilność i pojęcia pokrewne Życie biosfery = cykl redoks węgla EKOSYSTEM DEPOZYCJA (ocean, osady) energia CO 2 energia REDUKCJA tylko

Bardziej szczegółowo

Ekologia (struktura ekosystemu, przepływ energii i krążenie materii, różnorodność biologiczna i elementy ochrony środowiska)

Ekologia (struktura ekosystemu, przepływ energii i krążenie materii, różnorodność biologiczna i elementy ochrony środowiska) Biologia poziom rozszerzony Liceum III, zadania na marzec Ekologia (struktura ekosystemu, przepływ energii i krążenie materii, różnorodność biologiczna i elementy ochrony środowiska) Wymogi podstawy programowej:

Bardziej szczegółowo

EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ RÓŻNORODNOŚĆ GATUNKOWA A FUNKCJONOWANIE EKOSYSTEMÓW

EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ RÓŻNORODNOŚĆ GATUNKOWA A FUNKCJONOWANIE EKOSYSTEMÓW EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ - 700 RÓŻNORODNOŚĆ GATUNKOWA A FUNKCJONOWANIE EKOSYSTEMÓW data Temat konwersatorium Temat wykładu 03.03 Pojęcie ekosystemu, energetyka ekosystemów, produkcja pierwotna 10.03 Bilans

Bardziej szczegółowo

BIOLOGIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16. KLASA III Gimnazjum. Imię:... Nazwisko:... Data:...

BIOLOGIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16. KLASA III Gimnazjum. Imię:... Nazwisko:... Data:... BIOLOGIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA III Gimnazjum Imię:... Nazwisko:... Data:... 1. Ponumeruj poziomy organizacji materiału genetycznego, rozpoczynając od poziomu najniższego: - chromatyna -

Bardziej szczegółowo

Drewno i tzw. martwe drewno konflikt interesów

Drewno i tzw. martwe drewno konflikt interesów Drewno i tzw. martwe drewno konflikt interesów Martwe drewno ( deadwood ) zamarłe i obumierające drzewa i ich części oraz martwe części żywych drzew. Organizmy saproksyliczne związane podczas swojego życia

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA. Ekologia zespołów. Struktura zespołów. Bogactwo i jednorodność gatunkowa

EKOLOGIA. Ekologia zespołów. Struktura zespołów. Bogactwo i jednorodność gatunkowa EKOLOGIA Ekologia zespołów 1/26 Struktura zespołów Jak można scharakteryzować strukturę zespołu: cechy charakterystyczne Ile gatunków (bogactwo gatunkowe) Względna częstość występowania (dominacja, jednorodność)

Bardziej szczegółowo

Interakcje. wykład 6 Konsekwencje behawioralne

Interakcje. wykład 6 Konsekwencje behawioralne Interakcje wykład 6 Konsekwencje behawioralne Terytorializm terytorium aktywnie bronione, areał nie terytorializm może się wiązać z obroną zasobów dotyczy konkurencji wewnątrz- i międzygatunkowej Lottia

Bardziej szczegółowo

Ekologia 3/21/2018. Organizacja wykładów, 2017/2018 (14 x ~96 min) Studiowanie (na Uniwersytecie Jagiellońskim)

Ekologia 3/21/2018. Organizacja wykładów, 2017/2018 (14 x ~96 min) Studiowanie (na Uniwersytecie Jagiellońskim) Prof. dr hab. Ryszard Laskowski Instytut Nauk o Środowisku ul. Gronostajowa 7, pok. 2.1.2 www.eko.uj.edu.pl/laskowski konsultacje: środy, 10.00-11.30 1. Organizacja i przedmiot kursu 2. Ekosystemy 1/20

Bardziej szczegółowo

Co to jest wyspa? W sensie geograficznym: część lądu otoczona ze wszystkich stron wodą

Co to jest wyspa? W sensie geograficznym: część lądu otoczona ze wszystkich stron wodą Zoogoegrafia wysp Co to jest wyspa? W sensie geograficznym: część lądu otoczona ze wszystkich stron wodą Co to jest wyspa? W sensie biogeograficznym: ekosystem otoczony innymi, stanowiącymi wyraźne bariery

Bardziej szczegółowo

Las jako zjawisko geograficzne

Las jako zjawisko geograficzne Las jako zjawisko geograficzne (Biomy leśne) (Las w biosferze) Lasy (ekosystemy, formacje leśne, biomy) występują wszędzie tam, gdzie: - odpowiedni klimat - odpowiednia gleba - zanieczyszczenie środowiska

Bardziej szczegółowo

CECHY ILOŚCIOWE PARAMETRY GENETYCZNE

CECHY ILOŚCIOWE PARAMETRY GENETYCZNE CECHY ILOŚCIOWE PARAMETRY GENETYCZNE Zarządzanie populacjami zwierząt, ćwiczenia V Dr Wioleta Drobik Rodzaje cech Jakościowe o prostym dziedziczeniu uwarunkowane zwykle przez kilka genów Słaba podatność

Bardziej szczegółowo

Żywność w łańcuchu troficznym człowieka

Żywność w łańcuchu troficznym człowieka Żywność w łańcuchu troficznym człowieka Łańcuch troficzny jest to szereg grup organizmów ustawionych w takiej kolejności, że każda poprzednia jest podstawą pożywienia dla następnej. ELEMENTY ŁAŃCUCHA TROFICZNEGO

Bardziej szczegółowo

Interakcje. Konkurencja. wykład 2

Interakcje. Konkurencja. wykład 2 Interakcje. Konkurencja wykład 2 Ekologiczna istota konkurencji Kiedy konkurujące gatunki mogą współwystępować? Kiedy na skutek konkurencji jeden z nich wyginie? wykład 2/2 Tempo wzrostu populacji Tempo

Bardziej szczegółowo

Staw jako ekosystem. Cel zajęć: Cele operacyjne: Czas trwania: Miejsce zajęć: Pomoce dydaktyczne: Przebieg zajęć: EKOSYSTEM Biocenoza Biotop

Staw jako ekosystem. Cel zajęć: Cele operacyjne: Czas trwania: Miejsce zajęć: Pomoce dydaktyczne: Przebieg zajęć: EKOSYSTEM Biocenoza Biotop Staw jako ekosystem. Cel zajęć: scharakteryzowanie stawu jako ekosystemu. Cele operacyjne: Uczeń: - rozpoznaje i nazywa elementy biocenozy i biotopu stawu, - rozróżnia producentów, konsumentów i destruentów,

Bardziej szczegółowo

EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ ZAJĘCIA TERENOWE PROJEKTY INDYWIDUALNE

EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ ZAJĘCIA TERENOWE PROJEKTY INDYWIDUALNE EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ - 700 ZAJĘCIA TERENOWE PROJEKTY INDYWIDUALNE ZADANIE (karkołomne) W ciągu kilku godzin jednego dnia oszacować parametry populacyjne i funkcjonalne wybranych grup troficznych; na

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie

Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ( kształcenie zawodowe)

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 8 DZIAŁ 1. PODSTAWY DZIEDZICZENIA CECH 1. Budowa i znaczenie DNA wskazuje miejsce w komórce, w którym znajduje się DNA określa rolę DNA w przechowywaniu i

Bardziej szczegółowo

EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ METODY WIELOWYMIAROWE

EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ METODY WIELOWYMIAROWE EKOSYSTEMY LĄDOWE WBNZ - 700 METODY WIELOWYMIAROWE S = 12 N = 84 Rozkład liczebności osobników w gatunkach Rozkład liczebności gatunków ptaków 150 grądu w Puszczy Niepołomickiej Histogram (gęstość rozkładu)

Bardziej szczegółowo

OSOBNIKI W EKOSYSTEMACH (dlaczego są różnorodne?)

OSOBNIKI W EKOSYSTEMACH (dlaczego są różnorodne?) Wstęp do biologii 5. OSOBNIKI W EKOSYSTEMACH (dlaczego są różnorodne?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2016 OGRANICZENIA indywidualizmu osobników w osobności nie da się żyć nawet

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOT : BIOLOGIA KLASA: ÓSMA. Na ocenę dobrą uczeń:

PRZEDMIOT : BIOLOGIA KLASA: ÓSMA. Na ocenę dobrą uczeń: PRZEDMIOT : BIOLOGIA KLASA: ÓSMA DZIAŁ Podstawy dziedziczenia cech Na ocenę niedostateczną Nie opanował wymagań programowych Na ocenę dopuszczającą wskazuje miejsce w komórce, w którym znajduje się DNA

Bardziej szczegółowo

1 p. za jeden poprawny merytorycznie przykład z wyjaśnieniem Rozwiązanie: przykładowe odpowiedzi Kaktusy liście przekształcone w kłujące ciernie

1 p. za jeden poprawny merytorycznie przykład z wyjaśnieniem Rozwiązanie: przykładowe odpowiedzi Kaktusy liście przekształcone w kłujące ciernie Model odpowiedzi i schemat punktowania do zadań stopnia wojewódzkiego Wojewódzkiego Konkursu Przedmiotowego z Biologii dla uczniów szkół podstawowych województwa śląskiego w roku szkolnym 2018/2019 Za

Bardziej szczegółowo

RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845

RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845 RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845 (Biogeografia ekologiczna i ewolucyjna) WYKŁAD 10 ZASIĘG Pojęcie ZASIĘGU Wszędzie występuje wiele gatunków, żaden gatunek nie występuje wszędzie* ; gatunki mają ograniczone,

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca. I. Genetyka

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca. I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena

Bardziej szczegółowo

Puszcza Białowieska: ptaki, skarby i mity. Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN

Puszcza Białowieska: ptaki, skarby i mity. Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN Puszcza Białowieska: ptaki, skarby i mity Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN Tomasz Wesołowski Pracownia Badań Lasu, Uniwersytet Wrocławski Awifauna PB: podstawowe fakty Kompleks leśny

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA III. dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA III. dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA III dział ocena dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra Coraz bliżej istoty życia podstawowe funkcje jakie spełniają w organizmie białka,

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE SZKOŁA PODSTAWOWA W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z BIOLOGII w klasie 8 Szkoły Podstawowej WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE

Bardziej szczegółowo

Przedmiot: Biologia (klasa ósma)

Przedmiot: Biologia (klasa ósma) Przedmiot: Biologia (klasa ósma) Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla klasy ósmej szkoły

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 8

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 8 Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 8 NR I TEMAT DZIAŁ 1. PODSTAWY DZIEDZICZENIA CECH 1. Budowa i znaczenie DNA wskazuje miejsce w komórce, w którym znajduje się

Bardziej szczegółowo

Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa

Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego Krzysztof Kujawa Różnorodność biologiczna Zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII DLA KLASY 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII DLA KLASY 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII DLA KLASY 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ Ocena dopuszczająca II. III. określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech

Bardziej szczegółowo

Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP. Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym

Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP. Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III a, III b, III c, III d gimnazjum.

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III a, III b, III c, III d gimnazjum. Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III a, III b, III c, III d gimnazjum. DZIAŁ VI PRZYRODA WOKÓŁ NAS - 5 NR I TEMAT LEKCJI 1. Lasy liściaste i iglaste WYMAGANIA PODSTAWOWE Uczeń: wymienia warstwy

Bardziej szczegółowo

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU wyróżnia elementy żywe i nieożywione w obserwowanym ekosystemie oblicza zagęszczenie wybranej rośliny na badanym terenie określa znaczenie wiedzy ekologicznej w życiu

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA. Sukcesja ekologiczna. Sukcesja. 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai

EKOLOGIA. Sukcesja ekologiczna. Sukcesja. 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai EKOLOGIA 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai 1/20 Sukcesja ekologiczna Proces prowadzący do powstania stabilnego ekosystemu, pozostającego w równowadze ze środowiskiem, osiąganym przez maksymalne możliwe

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8. Szkoły Podstawowej im. Haliny Grabowskiej Zety w Chlinie. na rok szkolny 2018/2019

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8. Szkoły Podstawowej im. Haliny Grabowskiej Zety w Chlinie. na rok szkolny 2018/2019 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 Szkoły Podstawowej im. Haliny Grabowskiej Zety w Chlinie na rok szkolny 2018/2019 Nauczyciel: mgr Joanna Szasta 1 NR I TEMAT LEKCJI Ocena dopuszczająca Ocena

Bardziej szczegółowo

Projekt Ekosystem lasu

Projekt Ekosystem lasu Projekt Ekosystem lasu Adresaci projektu: uczniowie klas III gimnazjum Formy i metody pracy: praca grupowa, metoda projektów Czas realizacji: 4 tygodnie Cele projektu: Cel główny: Badanie struktury i funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi. Dr Joanna Piątkowska-Małecka

Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi. Dr Joanna Piątkowska-Małecka Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi Dr Joanna Piątkowska-Małecka Ukształtowanie towanie powierzchni Ziemi Podstawy ekologii Ekologia nauka zajmująca się badaniem czynników w rządz dzących rozmieszczeniem

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA. Biogeografia wysp MacArthur i inni. Robert H. MacArthur (1930 1972) Co to jest wyspa i dlaczego?

EKOLOGIA. Biogeografia wysp MacArthur i inni. Robert H. MacArthur (1930 1972) Co to jest wyspa i dlaczego? EKOLOGIA 1 Biogeografia wysp MacArthur i inni Robert H. MacArthur (1930 1972) 2 The Theory of Island Biogeography Geographical Ecology Co to jest wyspa i dlaczego? Z ekologicznego punktu widzenia: każde

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 Uczeń: określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech Uczeń: rozróżnia cechy dziedziczne

Bardziej szczegółowo

Scenariusz 15. Gimnazjum. temat: Bobry i piramida troficzna. autor: Krzysztof Kus. Cele ogólne: Cele operacyjne: Miejsce: sala.

Scenariusz 15. Gimnazjum. temat: Bobry i piramida troficzna. autor: Krzysztof Kus. Cele ogólne: Cele operacyjne: Miejsce: sala. Scenariusz 15 autor: Krzysztof Kus Gimnazjum temat: Bobry i piramida troficzna. Cele ogólne: przedstawienie zależności występujących w sieciach pokarmowych i piramidzie troficznej, kształtowanie pojęć

Bardziej szczegółowo

Ekologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii

Ekologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii Ekologia Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/35 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków

Bardziej szczegółowo

Biologia Klasa 8 AUTORZY:

Biologia Klasa 8 AUTORZY: Wymagania edukacyjne i kryteria na poszczególne oceny szkolne w odniesieniu do realizowanych treści programowych oraz sposoby sprawdzania wiedzy i umiejętności uczniów: - obserwacja działań uczniów na

Bardziej szczegółowo

Zagrajmy w ekologię gra dydaktyczna.

Zagrajmy w ekologię gra dydaktyczna. 1 Zagrajmy w ekologię gra dydaktyczna. Czas trwania zajęć: 45 minut Podstawowe pojęcia: - populacja, - gatunek, - łańcuch pokarmowy, - sieć pokarmowa, - poziom troficzny, - producent, - konsument, - równowaga

Bardziej szczegółowo

Ekologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii

Ekologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii biogeochemia Ryszard Laskowski 1/31 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz

Bardziej szczegółowo

Biologia klasa VIII. Wymagania do działów na poszczególne oceny

Biologia klasa VIII. Wymagania do działów na poszczególne oceny Biologia klasa VIII Wymagania do działów na poszczególne oceny Dział 1. Genetyka Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) Wymagania podstawowe (ocena dostateczna) Wymagania rozszerzające (ocena dobra)

Bardziej szczegółowo

Formy i skala oddziaływania zwierzyny na las

Formy i skala oddziaływania zwierzyny na las Formy i skala oddziaływania zwierzyny na las Zbigniew Borowski Zakład Ekologii Lasu Instytut Badawczy Leśnictwa Jan Błaszczyk Generalna Dyrekcja Lasów Państwowych Wstęp Wysokie zagęszczenia kopytnych mają

Bardziej szczegółowo

Wnioski dla praktyki i gospodarki leśnej

Wnioski dla praktyki i gospodarki leśnej Wnioski dla praktyki i gospodarki leśnej Grzegorz Neubauer, Tomasz Chodkiewicz, Przemysław Chylarecki, Arkadiusz Sikora, Tomasz Wilk, Zbigniew Borowski Zadanie realizowane w ramach umowy nr OR.271.3.12.2015

Bardziej szczegółowo

Teoria ewolucji. Dryf genetyczny. Losy gatunków: specjacja i wymieranie.

Teoria ewolucji. Dryf genetyczny. Losy gatunków: specjacja i wymieranie. Teoria ewolucji. Dryf genetyczny. Losy gatunków: specjacja i wymieranie. Dziaanie doboru Dobór kierunkowy Przesuwa rozkład cechy Dobór stabilizujący Utrzymuje średni fenotyp, odrzuca skrajne Dobór równoważący

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia

Bardziej szczegółowo

ROLA BIORÓŻNORODNOŚCI W SIECI POKARMOWEJ autor: Magdalena Szewczyk

ROLA BIORÓŻNORODNOŚCI W SIECI POKARMOWEJ autor: Magdalena Szewczyk ROLA BIORÓŻNORODNOŚCI W SIECI POKARMOWEJ autor: Magdalena Szewczyk Cel zajęć: Cele operacyjne: Uczeń: potrafi stworzyć sieć troficzną i łańcuch pokarmowy, umie powiązać ze sobą różne elementy środowiska,znaleźć

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii klasa III

Wymagania edukacyjne z biologii klasa III Wymagania edukacyjne z biologii klasa III Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra DZIAŁ I. EKOLOGIA podaje przykłady

Bardziej szczegółowo

KONSEKWENCJE PŁCIOWOŚCI (dlaczego osobniki są podobne?)

KONSEKWENCJE PŁCIOWOŚCI (dlaczego osobniki są podobne?) Wstęp do biologii 6. KONSEKWENCJE PŁCIOWOŚCI (dlaczego osobniki są podobne?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2016 PŁEĆ OGRANICZA bioróżnorodność horyzontalny przepływ i rekombinacja

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE. dla klasy VIII. Karolina Kielian

WYMAGANIA EDUKACYJNE. dla klasy VIII. Karolina Kielian WYMAGANIA EDUKACYJNE z przedmiotu BIOLOGIA dla klasy VIII Karolina Kielian 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej Dział 1. Czym jest genetyka? określa zakres badań genetyki wyjaśnia, że podobieństwo dziecka do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech

Bardziej szczegółowo

Ekologia ogólna. wykład 10 ekosystem

Ekologia ogólna. wykład 10 ekosystem Ekologia ogólna wykład 10 ekosystem Terminologia ekosystem ogół organizmów zamieszkujących dany obszar + ich środowisko ekosystem = biocenoza + biotop zespół (zbiorowisko / zgrupowanie) grupa gatunków

Bardziej szczegółowo

ROLA LASÓW W POLITYCE ENERGETYCZNEJ

ROLA LASÓW W POLITYCE ENERGETYCZNEJ Krzysztof Adamowicz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Leśny, Katedra Ekonomiki Leśnictwa Piotr Szczypa Uniwersytet Szczeciński, Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług, Katedra Rachunkowości i

Bardziej szczegółowo

Konkurencja. wykład 5 Konsekwencje ekologiczne i ewolucyjne konkurencji

Konkurencja. wykład 5 Konsekwencje ekologiczne i ewolucyjne konkurencji Konkurencja wykład 5 Konsekwencje ekologiczne i ewolucyjne konkurencji Efekty konkurencji ekologiczne: jeden gatunek wypierany z danego siedliska przez drugi można zaobserwować spadek dostosowania (niższa

Bardziej szczegółowo

POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA VIII

POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA VIII POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA VIII Program PULS ŻYCIA autor: Anna Zdziennicka Podręcznik do biologii opracowany przez: B.Sągin, A. Boczarowski, M.Sęktas NA ŚRÓDROCZNĄ OCENĘ KLASYFIKACYJNĄ

Bardziej szczegółowo

Wymagania szczegółowe z omawianych działów umożliwiające uzyskanie poszczególnych ocen z przedmiotu biologia (klasa VIII)

Wymagania szczegółowe z omawianych działów umożliwiające uzyskanie poszczególnych ocen z przedmiotu biologia (klasa VIII) Wymagania szczegółowe z omawianych działów umożliwiające uzyskanie poszczególnych ocen z przedmiotu biologia (klasa VIII) dopuszczającą dostateczną. dobrą. Dział I. Genetyka określa zakres badań genetyki

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 24 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej w roku szkolnym 2019/2020 oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń:

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 24 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Genetyka 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej rok szkolny 2018/2019 1. Czym jest genetyka? Uczeń:

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Genetyka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Genetyka 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań

Bardziej szczegółowo

Ewolucjonizm NEODARWINIZM. Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach

Ewolucjonizm NEODARWINIZM. Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach Ewolucjonizm NEODARWINIZM Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach Główne paradygmaty biologii Wspólne początki życia Komórka jako podstawowo jednostka funkcjonalna

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Rok szkolny 2018/2019 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Kryteria oceniania z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Kryteria oceniania z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki wyjaśnia,

Bardziej szczegółowo

Ekologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii

Ekologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii biogeochemia Ryszard Laskowski 1 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz wymiany

Bardziej szczegółowo

Czy można budować dom nad klifem?

Czy można budować dom nad klifem? Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej [PUGP] Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań. Uczeń: rozróżnia cechy dziedziczne i niedziedziczne definiuje pojęcia genetyka i zmienność organizmów

Poziom wymagań. Uczeń: rozróżnia cechy dziedziczne i niedziedziczne definiuje pojęcia genetyka i zmienność organizmów Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Dobroniu oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń:

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 24 Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Czym jest genetyka? Uczeń: określa zakres badań genetyki

Bardziej szczegółowo