WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY

Transkrypt

1 605/j ts WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY WE WROCŁAWIU * OCHRONA ŚRODOWISKA I GOSPODARKA WODNA W WOJ. WROCŁAWSKIM W CH aftauoraca \ % NR INW... J/ WROCŁAW MARZEC 1990 R,

2 SPIS TREŚCI TABL. UWAGI METODYCZNE * UWAGI ANALITYCZNE * DZIAŁ I. POWIERZCHNIA ZIEMI, GLEBA ' ' Sten ewidencyjny 1 kierunki wykorzystania powierzchni województwa Powierzchnie województwa według kierunków wykorzystanie... 2 Grunty rolne 1 leśne wyłączoną z produkcji rolniczej 1 leśnej... 3 Grunty zdewastowane 1 zdegradowana wymagaj#oe rekultywacji 1 zagospodarowanie... A Sprzede* detaliczne środków ochrony roślin... 5 Sprzede* nawozów eztucznyeh... 6 Zużycie nawozów sztucznych 1 wapniowych na 1 ha u*ytków rolnych... 7 DZIAŁ II. WODA Rzeki kontrolowane... 1/8/ Wody podziemne... 2/6/ Pobór wody na potrzeby goepodarkl narodowej wg źródeł poboru... 3/10/ Pobór 1 zużycie wody w przemyśle 4/11/ Gospodarowanie wodą w zakładach według miast w 1988 r.... 5/12/ Zużycie wody z wodociągów komunalnych w goepoderetwech domowych... 6/13/ Zakłady zużywające najwięcej wody w 1988 r.... 7/14/ Urzędzenla wodociągowe 1 kanalizacyjne w miastach 1 na wei w 1988 r.... 6/15/ Ocena sanitarna wody pobieranej "przez ludność... 9/16/ Nawadnianie gruntów rolnych i leśnych orez napełnianie stawów rybnych... 10/17/ Melioracje podstawowe... 11/16/ Powierzchnia zmeliorowanych gruntów ornych, łęk i paetwiek... 12/19/ Spółki wodne... 13/20/ Miasta obsługiwane przez oczyszczalnie ścieków... 14/21/ ścieki odprowadzane kanalizację miejską według miast 1 gmin w 1988 r /22/ Zakłady odprowadzające do wód'powierzchniowych najwięcej ścieków w 1966 r /23/ ścieki odprowadzane przez zakłady według resortów w 1986 r /24/ Ważniejsze dane o gospodarce wodno-ściekowej w zakładach... 18/25/ Charakterystyka komunalnych oczyszczalni ścieków... 19/26/ ścieki przemysłowe i komunalne odprowadzane do wód powierzchniowych... 20/27/ DZIAŁ III. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE Emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych... 1/28/ Emisja i redukcja zanieczyszczeń pyłowych 1 gazowych w miastach 1 na wsi... 2/29/ Charakterystyka zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza atmosferycznego w 1988 r.....*... 3/30/ Wyposażenie zakładów w urządzenia do redukcji zanleczyezozeń powietrze atmosferycznego /31/ Ważniejsze dane o zanieczyszczeniu i ochronie powietrza atmosferycznego w 1988 r. według resortów... 5/32/ Dział IV. ODPADY PRZEMYSŁOWE I KOMUNALNE Ważniejsze dane o odpadach przeeyałowych... 1/33/ Odpady przemysłowe wytworzone.1 nagromadzone według rodzajów w 1988 r.... 2/34/ Odpady przemysłowe wytworzone 1 nagromadzone według mimet 1 wsi w 1968 r.... 3/35/ Zakłady przemysłowe,które wytworzyły 1 nagromadziły najwięcej odpadów... 4/36/ Powierzchnia oczyszczanych ulic 1 placów w miastach, powierzchnia wysypisk komunalnych oraz wywóz odpadów komunalnych... 5/37/

3 3 Spi* treści DZIAŁ V. FLORA,FAUNA I OCHRONA PRZYRODY Powierzchnie leśna według wieku 1 akłedu gatunkowego drzewcetanów.... 1/38/ Grublzna brutto w drzewostanach i... 2/39/ Powierzchnia leśna 1 lesistość /40/ Powierzchnie i kategorie laeów ochronnych... 4/41/ Grunty leśne wyłączone na cele nieleśne według kierunków wyłączenia /42/ Powierzchnia laeów zagrożonych szkodliwym oddziaływaniem gazów 1 pyłów według stref zagrożenia, kategorii własności /43/' Obszary i obiekty prawnie chronione... 7/44/ Rezerwaty przyrody... 8/45/ Pomniki przyrody /46/ Ważniejsze zwierzęta łowne /47/ Tereny zieleni w miastach /48/ Koszty zagospodarowania lasu w przedsiębiorstwach lasów państwowych... 12/49/ Pracownicze ogrody działkowe /50/ TAßL STR DZIAŁ VI. DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYDNO KONTROLNA W OCHRONIE ŚRODOWISKA Ocena sanitarna wody z wodociągów pobieranej przez ludność według badań służb Państwowej Inspekcji Sanitarnej /51/ Ocena sanitarna wody ze studni pobieranej przez ludność według badań służb Państwowej Inspekcji Sanitarnej /52/ Zakłady zenieczyszajęce wody powierzchniowe objęte kontrolę służb Inspekcyjnych Ochrony Środowiska... 3/53/ Sten sanitarny obiektów użyteczności publicznej według oceny służb Państwowej Inspekcji Sanitarnej /54/ Stan sanitarny niektórych obiektów w zakresie higieny żywności i żywienia według oceny służb Państwowej Inspekcji Sanitarnej /55/ Stan sanitarny obiektów w zakresie higieny żywności i żywienia przez służby Weterynaryjnego Inspektoratu Sanitarnego /56/ Niektóre formy działalności Ligi Ochrony Przyrody... 7/57/ Koła i członkowie Ligi Ochrony Przyrody... 6/58/ DZIAŁ VII. EKONOMICZNE ASPEKTY OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNE3 Nakłady inwestycyjne no ochronę środowiska...ł... 1/59/ Nakłady inwestycyjne no gospodarkę- wodną... 2/60/ Efekty rzeczowe inwestycji ochrony środowiska... 3/61/ Efekty rzeczowe inwestycji gospodarki wodnej... 4/62/ Wpływy na fundusz ochrony środowiska... 5/63/ Wykorzystanie środków funduszu terenowego ochrony środowiska... 6/64/ Wykorzystanie środków funduszu ochrony gruntów rolnych... 7/65/ Wpływy na fundusz gospodarki wodnej z tytułu opłat... 8/66/ Wykorzystanie środków funduszu gospodarki wodnej... 9/67/ Opłaty z tytułu wyłączenie gruntów rolnych na cele nierolnicze 1 nieleśne... 10/68/ Straty powodziowe... 11/69/ Ważniejsze szkody powodziowe ANEKS. WROCŁAWSKI OBSZAR EKOLOGICZNEGO ZAGROŻENIA Zróżnicowanie skali degradacji i zanieczyszczeń środowiska... I Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej... II Pobór i zużycie wody w przemyśle... III Ścieki przemysłowe 1 komunalne odprowadzone do wód powierzchniowych... IV Ścieki przemysłowe oczyszczane 1 nie oczyszczane... v Zużycie wody oraz ścieki komunalna odprowadzone kanalizacją miejską... VI Ważniejsze dane o zanieczyszczeniach powietrza atmosferycznego... VII Wybrane dane o zagrożeniu 1 ochronie środowiska leśnego... VIII Odpady przemysłowe nagromadzone i wytworzone oraz tereny ich akłedowenia... IX

4 OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH Kraskę Zero Kropka Znak / - / -zjawisko nie występuje / 0 / -zjawisko występuje. Jednakże w ilościach mniejszych od liczb, które mogły być wyrażone uwidocznionymi w tablicy znakami cyfrowymii np. Jeżeli produkcja wyrażone jest w tysięcech ton /w liczbach całkowitych/ znak "0 oznacza, że produkcja w danym przypadku nie oaięgnęłe 0,5 tys.t / / -zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych / x / -wypełnianie pozycji, ze względu na układ tablicy, jest niecelowe lub niemożliwe *w tym ^oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy

5 UWAGI (METODYCZNE c_ Publikacja zabiera statystyczna charakterystykę ilościowo-jakościowe zasobów naturalnych, problemów zagrożenia i ochrony środowiska oraz gospodarki wodnej. Przy opracowywaniu tej publikacji korzystano ze sprawozdawczości GUS, sprawozdawczości resortowej> Ochrony środowiska i Zasobów Naturalnych, Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Centralnego Zwigzku Spółdzielni "Samopomoc Chłopaka", Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Dodatkowym źródłem informacji były dane z Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, Oddziału Ligi Ochrony Przyrody 1 Polskiego Zwięzku Działkowców. POWIERZCHNIA ZIEMI. GLEBA Dane o etanie ewidencyjnym przeznaczenia gruntów opracowano na podstawie wykazów gruntów sporządzonych przez Główny Urzęd Geodezji i Kartografii oraz Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego. Ochrona gruntów rolnych i leśnych polega na ograniczaniu ich przeznaczenia na cele nierolnicze i nieleśne, na zapobieganiu obniżania ich urodzajności i produktywności oraz na przywracaniu wartości użytkowych gruntów, które utraciły charakter gruntów rolnych czy leśnych na skutek innej działalności, niż to wynikało z ich pierwotnego przeznaczenia. Dane o gruntach rolnych i leśnych wyłączonych na cele nierolnicze i nieleśne dotyczę gruntów, za które pobrano należności i opłaty według aktualnie obowięzujęcych przepisów. Obszary ekologicznego zagrożenia./których charakterystykę ujęto w niniejszym opracowaniu w formie aneksu/1 stanowię wyodrębnione w narodowym planie społeczno-gospodarczym obszary, na których występuję negatywne ekologiczne skutki nadmiernej koncentracji sił wytwórczych. Na tych obszarach obowięzuję ograniczenia lokalizowania nowych inwestycji oraz stosuje się specjalne środki zmierzajęce do poprawy środowiska przyrodniczego. Klasy bonitacyjne użytków rolnych określaję jakość użytku rolnego pod względem jego przydatności do produkcji rolniczej. Klasa I określa najwyżezę wartość rolniczę, a klasa VI najnlższę. Grunty orne oraz pastwiska zaliczone do klasy VI z odpowiednim symbolem RZ /grunty orne/ lub PeZ /pastwiska/, to grunty, które ze względu na niskę jakość uznane zostały jako nieprzydatne do uprawy i przeznaczone do zalesienia. Rekultywacją to przywrócenie gruntom wartości użytkowej przez wykonywanie właściwych zabiegów technicznych, agrotechnicznych i biologicznych. Zagospodarowanie zrekultywowanych gruntów polega na wykonaniu odpowiednich zabiegów umożliwiajęcych wykorzystanie tych gruntów dla celów gospodarki rolnej, leśnej, wodnej, komunalnej lub innej. Dane o gruntach zdewastowanych i zdegradowanych wymagajęcych rekultywacji i zagospodarowania dotyczę gruntów zdewastowanych, tj. takich, które w wyniku działalności przemysłowej i eksploatacji kopalin utraciły całkowicie wartości użytkowe oraz gruntów zdegradowanych, tj,'takich, których wartość użytkowa zmalałe w wyniku pogorszenia się warunków przyrodniczych lub na skutek zanieczyszczenia środowiska.' WODA Poprzez zasoby eksploatacyjne wód Podziemnych nalezy rozumieć ilość wody podziemnej, którę można pobierać w określonej jednostce czasu bez ujemnego wpływu na ilość 1 jakość ogólnych zasobów tej wody. Informacje o poborze wody dotyczę i 1/ w pozycji "na cele produkcyjne" /poza rolnictwem i leśnictwem/ - uspołecznionych zakładów przemysłowych oraz Jednostek nieprzemysłowych /budowleno-monteżowyoh, trensportowych/; od 1987 r. dane dotyczę wszystkich jednostek orgenlzacyjnych wnoszących opłaty za pobór z ujęć własnych rocznie 5 dam3 i więcej wody podziemnej albo 20 dam3 i więcej wody powierzchniowej lub odprowadzajęoych rocznie 20 dem3 1 więcej ścieków.

6 Uwagi metodyczne 2/ w pozycji "rolnictwo, leśnictwo* - Jednostek organizacyjnych rolnictwa 1 leśnictwa zużywających wodę na potzeby nawadniania gruntów rolnych i leśnych o powierzchni od 20 ha oraz stawów rybnych od 10 ha. 3/ w pozycji "gospodarka komunalna" - przedsiębiorstw 1 zakładów wodocięgów 1 kanalizacji gospodarki koaunalnej. Obieg zamknięty to układ, w którym woda raz użyta nie jest odprowadzana do odbiornika, lecz zawracana do punktu bezpośredniego podawania wody do obiegu, do powtórnych rotacji 1 wykorzystania. Dane o ogólnej Ilości odprowadzonych ścieków przemysłowych dotyczę ścieków odprowadzonych bezpośrednio do wód powierzchniowych, ścieków odprowadzonych do kanalizacji miejskiej oraz ścieków odprowadzonych do ziemi lub Innego odbiornika łącznie z wodami użytymi do celów chłodniczych. Dane o ściekach przemysłowych wymagających oczyszczenia obejmuję wody odprowadzone elecię kanałów lub rowów otwartych bezpośrednio do wód powierzchniowych, łącznie z zanieczyszczonymi wodami kopalnianymi, lecz bez wód używanych w przemyśle chłodniczym. "Wody chłodnicze" to wody użyte w procesach produkcyjnych, dla celów chłodniczych, odprowadzone do odbiornika wydzielonym systemem kanalizacji. Uważa się je umownie za wody czyste, nie wymagające oczyszczenia. Dane o ściekach oczyszczanych przez zakłady przemysłowe charakteryzują ogólną ilość ścieków oczyszczanych w oczyszczalniach 1 odprowadzonych do wód powierzchniowych. Informacje z tego zakresu obejmują ścieki oczyszczane mechanicznie, chemicznie i biologicznie. Oczyszczalnie ścieków mechaniczne i biologiczne zakwalifikowano Jako oczyszczalnie biologiczne ; mechaniczne i chemiczne jako oczyszczalnie chemiczne ; natomiast mechaniczno-chemiczne Jako biologiczne lub chemiczne, w zależności od przeważającej przepustowości urządzeń biologicznego lub chemicznego oczyszczanie ścieków. Dane o ściekach odprowadzonych kanalizację miejską obejmują ścieki odprowadzone systemem kanałów krytych, będących w gestii jednostek gospodarki komunalnej. Dane te dotyczą ścieków odprowadzonych z gospodarstw domowych, zakładów przemysłowych, budowlanych, transportowych, handlowych, usługowych instytucji, zakładów służby zdrowia, urzędów oraz innych Jednostek odprowadzających ścieki do kanalizacji miejskiej i ponoszących opłaty ze ilość odprowadzonych ścieków, ścieki te przed odprowadzeniem do odbiornika powinny być w całości poddane procesowi oczyszczenia, stąd w statystyce zostały ujęte jako ścieki wymagające oczyszczania. Dane te nie obejmują wód opadowych i infiltracyjnych odprowadzonych siecią kanalizacji miejskiej /ogólnospławną/. Określenie komunalne oczyszczalnie ścieków w niniejszej publikacji ma charakter umowny i dotyczy obiektów pozostających w gestii jednostek gospodarki komunalnej, Jak i obiektów tzw. oczyszczalni wspólnych /grupowych/ pozostających w gestii spółek wodnych. Dane o ściekach oczyszczonych odprowadzonych kanalizacją miejską obejmuje ścieki oczyszczone w oczyszczalniach komunalnych typu mechanicznego i mechaniczno-biologicznego. W przypadku, kiedy miasto obsługiwane było przez więcej niż Jedną oczyszczalnię, zaliczenie ścieków tego miasta do oczyszczanych mechanicznie lub biologicznie uzależniono od przeważającej przepustowości urządzeń oczyszczalni. Dane charakteryzujące etan i zmiany stanu czystości wód badanych rzek podano ha podstawie wyników badań sieci punktów kontroli wód. Podstawowe kryterium kwalifikacji wód stanowi ich przydatność do różnych celów, przy czym: ' - klasa I obejmuje wody o najwyższym stopniu czystości, tj. nadające się do zaopatrzenia ludności w wodę pitną, zaspokajanie potrzeb produkcji wymagającej wody o Jakości wody do picia oraz hodowli ryb łososiowatych, - klasa II obejmuje wody nadające się do hodowli ryb /z wyjątkiem łososiowatych/, hodowli zwle- zwierząt gospodarskich i celów rekreacyjnych, - klasa III obejmuje wody przydatne dla potrzeb przemysłu 1 rolnictwa. Długość odcinków objętych kontrolą nie obejmują całej długości rzeki na terenie województwa. Dane dotyczące oceny sanitarnej wody pobranej przez ludność opracowano na podstawie wyników badań terenowo- laboratoryjnych, wykonanych przez stacja sanitarno-epidemiologiczne.

7 Uwaol metodyczne 7 ROWIETRZE ATMOSFERYCZNE Informacje o źródłach i wielkości emisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego dotyczę tzw. punktowych źródeł emisji zanieczyszeń. do których zaliczono zakłady przemyełowe /w tym również zakłady energetyki zawodowej/ uznane przez terenowe organy administracji państwowej atopnla wojewódzkiego za szczególnie uciążliwe dla środowiska. Wielkość emisji przemysłowych zanieczyszczeń pyłowych dotyczy ilości zanieczyszczeń pyłowych odprowadzonych do atmosfery w ciągu roku i obejmuje poszczególne rodzaje tych zanieczyszczeń, tj, popiół lotny, pyły z cementowni, pyły metalurgiczne, pyły z produkcji nawozów 1 inne zanieczyszczenia pyłowe wytwarzane przez zakłady przemysłowe. Wielkość emisji przemysłowych zanieczyszczeń oazowych dotyczy ilości zanieczyszczeń gazowych odprowadzanych przez jednostkę sprawozdawczą do atmosfery w ciągu 1 roku 1 obejmuje następujące rodzaje zanieczyszczeń: dwutlenek siarki, tlenek azotu, tlenek węgla.węglowodory i inne nie wyodrębnione imiennie zanieczyszczenia gazowe /bez COg/. Dane o ilości zanieczyszczeń pyłowych i gazowych zatrzymanych obrazuje ilość zanieczyszczeń zredukowanych w poszczególnych rodzajach urządzeń do ochrony powietrze atmosferycznego, zainstalowanych w zakładach przemysłowych objętych badaniami. Wskaźnik redukcji zanieczyszczeń pyłowych /gazowych/ wyraża procentowy stosunek ilości zanieczyszczeń pyłowych /gazowych/ zatrzymanych w urządzeniach oczyszczających do ilości wytworzonych zanieczyszczeń pyłowych /gazowych/ w charakteryzowanym przedziale czasowym. Dane o zatrudnieniu w ochronie powietrza atmosferycznego obrazuje stan zatrudnienia pracowników zajmujących się zagadnieniami ochrony powietrza w badanych zakładach przemysłowych w dniu 31 XII roku sprawozdawczego. Dane te obejmuję pracowników 1 według wykształcenia. ODPADY Informacje o odpadach przemysłowych uciążliwych dla środowiska dotyczę zakładów przemysłowych, które wytworzyły rocznie powyżej 1 tya.ton odpadów lub nagromadziły na swoim terenie powyżej 1 min ton odpadów.. j Za odpady przemysłowo uclożliwe dla środowiska uważa się powstające w procesach produkcyjnych stałe i ciekłe substancje oraz prżedmioty poużytkowe uciążliwe dla środowiska 1 nieużyteczne bez dodatkowych zabiegów, technologicznych. Dane o odpadach składowanych dotyczą ilości odpadów, których nie wykorzystano gospodarczo i nie unieszkodliwiono, lecz zgromadzono, albo wylano w miejscach przeznaczonych na ten cel w planach zagospodarowania przestrzennego, w ciągu roku sprawozdawczego i w latach poprzednich. Dane o gospodarczym wykorzystaniu odpadów przemysłowych dotyczą oprócz odpadów zużytkowanych w zakładach na własne potrzeby, sprzedanych lub przekazanych nieodpłatnie Jako surowce wtórne, także odpadów wykorzystanych na cele nieprzemysłowe. Za odpady unieszkodliwione przyjęta jest ilość odpadów poddanych zabiegom technologicznym polegającym na neutralizacji chemicznej, spalaniu, kompostowaniu itp. z ogólnej ilości odpadów wytworzonych w okresie sprawozdawczym. Odpady składowane to ilość odpadów odprowadzonych na naziemne lub podziemne wysypiska, hałdy lub stawy osadowe własna zakładów Je wytwarzających lub innych Jednostek /np. na wysypiska komunalne/, z ogólnej iłoścl odpadów wytworzonych w roku sprawozdawczym. DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO-KONTROLNA W OCHRONIE ŚRODOWISKA Przedstawione dane dotyczą etanu sanitarnego i aeniterno-porządkowego obiektów kontrolowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną oraz wyników kontroli terenowo-laboretoryjnej zaopatrzenia ludności w wodę, wód powierzchniowych i gleby. Na ocenie terenowo-laboretoryjnej oparte są dane dotyczące oceny sanitarnej w zakresie higieny żywności i żywienie.

8 8 Uwgl Metodyczne EKONOMICZNE ASPEKTY OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEO W dziale wyodrębniono informacje o zakresie 1 formach funkcjonowania oraz skuteczności ekonomi» cznych środków w przedsięwzięciach na rzecz ochrony środowiska. Dane o nakładach i efektach rzeczowych inweetycli ochrony środowiska dotyczę> ochrony wód, ochrony powietrza atmosferycznego, unieszkodliwianie 1 zagospodarowania odpadów przemysłowych oraz rekultywacji terenów 1 ich składowania. Do inwestycji związanych z ochrona wód zalicza się urzędzsnia do oczyszczania ścieków przemysłowych, komunalnych, wód opadowych oraz zanieczyszczonych wód kopalnianych odprowadzanych frezpoś- f rednlo do wód powierzchniowych. Do inwestycji związanych z ochrona powietrza atmosferycznego zalicza się instalacje z zastosowaniem reakcji przemian chemicznych do substancji mniej uclężliwych dla środowiska wraz z kompletnym wyposażeniem 1 zespołem koniecznych urzędzeń pomocniczych zapewniajęcych prawidłowe eksploatację instalacji oraz urzędzsnia 1 aparaturę zapewnlajęcę zmniejszenie ilości, będź stężeń powstających lub emitowanych zanieczyszczeń, zadanie zwięzane z urządzeniem stref ochronnycht wyposażenie w aparaturę kontrolno-pomiarową zanieczyszczeń powietrza. Do inwestycji związanych z gospodarka wodna zalicza się: ujęcia służące do poboru wód powierzchniowych, podziemnych i kopalnianych, łącznie z urządzeniami uzdatniającymi i doprowadzającymi wodę do zakładów lub do budynków mieszkalnych, zbiorniki wodne retencyjne, regulacje rzek, obwałowania przeciwpowodziowe.

9 UWAGI ANALITYCZNE Stan środowiska naturalnego województwa wrocławskiego Jest zróżnicowany pod względem stopnia zanieczyszczenia 1 skali zagrożenia. Zróżnicowanie to więżę elę z rozmieszczeniem potencjału przemysłowego, budownictwo mieszkaniowego, z równoczesne niewyetarczajęcę rozbudowę i modernizację urzędzeń do oczyszczania powietrza, wody i ścieków. W' ostatnio okresie prowadzi się intensywne starania do spowolnienia tempa wzrostu zanieczyszczeń. Do korzystnych efektów należy zaliczyć wyraźny spadek emisji zanieczyszczeń pyłowych, gazowych w tym dwutlenku siarki, a także utrzymanie na poziomie ubiegłorocznym powierzchni gruntów zdewaeowa- nych i zdegradowanych, istotny wzrost powierzchni obszarów chronionych w kategorii parków krajobrazowych. Jednakże w wielu dziedzinach nie odnotowano zdecydowanego postępu, a w szczególności: nie oalęgnię to zmniejszenia ilości ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych jak i wymaga- jęcych oczyszczania, zwiększyła się ilość odpadów nagromadzonych, jak i powierzchnie składowisk, hałd, wysypisk niozrekultywowanych, utrzymuje się dysproporcja pomiędzy szybkim rozwojem wodocięgów na wsi i nienadążaniem za budowę kanalizacji i urzędzeń oczyszczania ścieków, co pogłębia zagrożenie sanitarno-epidemiologiczne i degradację jakościowę zasobów wodnych. Doskonalone były mechanizmy ekonomiczne dla realizacji zadań w sferze ochrony środowiska. Wśród nich szczególne znaczenie aa system opłat z tytułu gospodarczego korzystania i kar pieniężnych za nieprzestrzeganie wymagań ochrony środowiska, który wraz z ekologicznymi funduszami celowymi oraz zestawem preferencji finansowych- tworzy system ekonomicznego zainteresowania przedsiębiorstw ochronę przyrody i racjonalnym użytkowaniem jej zasobów. Jednakże skuteczność działania tych mechanizmów i preferencji w całym obszarze ochrony środowiska była jeszcze często niewystarczająca. Według ewidencji geodezyjnej terenu województwo wrocławskiego w 1988 r. ubyło 146 ha użytków rolnych. Ogólny obszar gruntów zdewastowanych i zdegradowanych wymagajęcych rekultywacji 1 zagospodarowania utrzymał się na poziomie roku 1987 i wynosił w końcu 1988 r ha. W cięgu 1988 roku zrekultywowano 37 ha, co stanowiło 2,3 % gruntów zdewastowanych i zdegradowanych 1 Jest to wynikiem stosunkowo nikłej efektywności prac rekultywacyjnych oraz składowania odpadów. 2 ogólnej ilości 947,2 łys.ton odpadów przemysłowych wytworzonych w 1988 r. /28 lokata w Polsce/ likwidacji uciężliwości, poprzez wykorzystanie gospodarcze uległo około 403 tys. ton /42,5 %/, natomiast unieszkodliwieniu poddano Jedynie 0,7 tye. ton /0,1 %/. Pozostała masa odpadów, tj. 543 tys. ton /57,3 %/ podlegała składowaniu /31 miejsce w Polsce/ na powierzchni 229,9 ha, która zwiększyła się w porównaniu z 1987 rokiem o 67,6 ha. Niski stopień gospodarczego wykorzystanie odpadów przemysłowych i niewielki zakres ich unieszkodliwienia powodowały, że w końcu 1988 r. ładunek obciężajęcy środowisko przekroczył 7404 tys. ton. Negatywny wpływ stałego przyrostu masy gromadzonych odpadów przemysłowych na stan środowiska i racjonalnę gospodarkę powierzchnię ziemi pogłębiała silna koncentracje przestrzenna togo zjawiska. Dominujęcy udział ilościowy, wśród odpadów dotychczas nagromadzonych w środowisku, stanowiły popioły lotne i żużle z elektrowni i elektrociepłowni zawodowych, przemysłowych i ciepłownictwa oraz pyły mineralne /54,6 %/ a także żużle hutnictwa żelaza i steli /28,0 %/. Przybywa również odpadów komunalnych, ich wywóz na wysypiska w 1988 r. wyniósł 2638 dam3. Dodać do togo należy odpady z osiedli wiejskich i płynne odpady bytowo-gospodarcze usuwane bezładnie na różnego rodzaju rozlewiska, pole uprawne, lasy, do przydrożnych rowów itp. Powierzchnia wysypisk komunalnych nlezrekultywowanych wynosiła 66,3 ha z czego zaledwie 5,9 ha zrekultywowano w cięgu 1988 roku. Istniało ponadto wielokrotnie więcej małych "dzikich" wysypisk. Pod względem zasobów eksploatacyjnych wód podziemnych województwo wrocławskie zajmuje 31 miejsce w Polsce. Wynoszę one 185,9 hektometrów sześciennych, eę nienystarczajęce 1 ubogie na tle innych województw. W 1988 r. ogólny pobór wody ne potrzeby gospodarki narodowej wynosił 310,7 hm3, z tego 20,5 % stanowiły potrzeby przemysłu, 38,9 % gospodarki komunalnej, 40,6 % potrzeby rolnictwa /nawadnianie gruntów, uzupełnianie stawów rybnych/. Główne źródło zaopatrzenia w wodę stanowiły wody powierzchniowe. Pokrywały one 82,1 % ogólnego zapotrzebowania na wodę. Wody podziemne zaspokajały potrzeby zarówno gospodarki komunalnej jak i przemysłu i miały 17,2 % udziału w ogólnym poborze wód. Że względu ne wysokę jakość, wody te powinny być przeznaczone głównie na potrzeby ludności i niektórych.gałęzi przemysłu spożywczego. Najbardziej efektywnę metodę oszczędnego gospodarowania wodę Jeet stosowanie obiegów zamkniętych, które pozwalaję na wielokrotne używanie tej samej wody, a więc także radykalne ograniczanie ilości

10 10 Uwagi analityczne odprowadzanych ścieków. Spośród 105 zakładów zużywajęcych wodę, objętych w 1988 r. sprawozdawczością GUS, tylko 40 posiadało zamknięte obiegi wody, których wskaźnik ujęcia wody wynosił 20,2 %. Ogólna ilość ścieków przemysłowych 1 komunalnych odprowadzonych do wód powierzchniowych na terenie województwa wrocławskiego wzrosła w 1988 r. i wynosiła 145,3 hm3 /35 pozycja w f olece/, z których 10,0 % stanowiły tzw. wody chłodnicza /umownie czyste, nie wymagajęce oczyszczania/. Ścieków wymagajęcych oczyszczania w 1988 r. było więcej niż w 1987 r. i ich ilość wynosiła 130,8 hm3 /w Polsce 41 miejsce/, z których 13,9 56 odprowadzono do wód powierzchniowych bez żadnego oczyszczania. Spośród ścieków oczyszczanych 76,5 56 stanowiły ścieki oczyszczana metodę biologiczne - zapewniajęcę właściwy «topień redukcji zanieczyszczeń, a tylko 22,7 56 stanowiły ścieki.oczyszczane mechanicznie, : więc metodę polegajęcę na usuwaniu Jedynie zanieczyszczeń nierozpuszczalnych /tłuszczów, ciał stałych/. Z ogólnej ilości 145,3 hm3 ścieków wymegajęcych oczyszczania 32,3 56 stanowiły ścieki przemysłowe. Brak wyposażenia w 32 zakładach przemysłowych odprowadzajęcych ścieki do kanalizacji miejskiej lub do ziemi, zbyt mała przepustowość istniejących oczyszczalni w 3 zakładach odprowadzaj ęcych ścieki do wód powierzchniowych oraz 4 zakłady odprowadzajęce ścieki bez oczyszczanie, były przyczynę, że oczyszczono zaledwie 43,8 % ścieków, a bez żadnego oczyszczania odprowadzonych zostało 56,2 % ścieków przemysłowych. Poważnym źródłem zanieczyszczania wód powierzchniowych eę ścieki komunalne odprowadzane za pośrednictwem kanalizacji miejskiej. W 1988 r. odprowadzono dam3 ścieków z 17 miast województwa wrocławskiego wyposażonych w kanalizację mlejekę, przy czym tylko 6 miast obsługiwanych było przez oczyszczalnie ścieków. Z ogólnej-ilości ścieków odprowadzanych eiecię kanalizacji niejakiej dam3 stanowiły ścieki z gospodarstw domowych, dem3 ścieki z' działalności produkcyjnej, a dpm3 stanowiły ścieki z innych Jednostek. Z ogólnej ilości ścieków wytworzonych odprowadzonych kanalizację mlejekę 88,2 % było oczyszczanych, z tego metodę mechaniczno-biologiczne oczyszczono 73,5 56, metodę mechanicfnę 14,7 56, a nie oczyszczonych odprowadzono 11,8 %. Duże ilości odprowadzanych do wód powierzchniowych ścieków, zwłaszcza nie oczyszczanych, będż oczyszczanych ale w niedostatecznym stopniu oraz coraz «zaraza stosowanie detergentów, pestycydów i nawożenia mineralnego wpływaję negatywnie na Jakość wód płynęcych. I tak, rzeki przepływajęce przez woj. wrocławskie nie maję wód w I klasie czystości zarówno w ocenie fizykochemicznej 1 biologicznej, a więc dyekwalifikujęce przydatność tyfch wód do celów konsumpcyjnych. OCENA STANU CZYSTOŚCI RZEK W03EWÖDZTWA WROCŁAWSKIEGO: RZEKA Długość rzeki /w całości objętej klasyfikację/ W żni fizykochemiczne I II III Kryteria oceny Jakości wód wody nadmiernie zanieczyszczone biologiczne I II III w odsetkach odcinków objętych kontrolę wody nadmiernie zanieczyszczone Odra ,9 38,3 61,7 14,8 85,2 Oława... 91, ,4 95, ,0 Slęza... 78,6-10,9 89,1 Mała ślęza: okres pozakaeipanijny 39,8 25,6 74,6, okree kampanijny... 39, ,2 Widawa , , ,2 84,8 Barycz ,0-68, ,0 Szczególnie niepokojące wskaźniki dotyczę czystości Odry. Ogromne ilości ścieków odbierane przez tę rzekę spowodowały, że płynę nlę wody nadmiernie zanieczyszczone oraz obserwuje się systematyczny wzrost zasolenia rzeki spowodowany odprowadzaniem do wód powierzchniowych coraz większych ilości słonych wód kopalnianych.

11 Uwagi analityczne U Oo podstawowych źródeł zanieczyszczenie powietrze atmosferycznego pod względem ilości 1 toksycz-, noścl emitowanych substancji, należy energetyka zawodowe, przemysł chemiczny, hutnictwo. W 19BB roku zakłady przemysłowa wprowadziły do powietrza 65,9 tys.ton szkodliwych gazów /31 lokata w Polsce/, w tym 37,1 tys.ton dwutlenku siarki /32 mlejece w Poleca/, 18,0 tye.ton tlenków azotu /37 miejsce/, 4,7 tye,ton tlenków węgla /23 mlejece w Polsce/. W porównaniu z rokiem 1987 eeldo zmian aleji zanieczyszczeń jest ujemne, ale wciąż Jeszcze Jest niezadowalające. Z powyższych źródeł, oprócz związków gazowych, odprowadzonych do atmosfery zostało ponad 33,8 tye. ton pyłów, /33 miejsce w Polsce/ w tym 30,0 tye.ton popiołów lotnych /34 pozycja w Polsce/, 2,8 tys.ton pyłów metalurgicznych /29 miejsce w Poleca/, zawierających znaczne ilości toksycznych związków ołowiu, cynku, kadmu, rtęci. Należy podkreślić. Ze eeieje dwutlenku siarki, głównie z obiektów energetyki zawodowej opartej głównie na węglu kamiennym 1 brunatnym stanowi 59,5 % całej emisji dwutlenku siarki ze źródeł przemyełowo-energetycznych. Zanieczyszczenie to powoduje podwyższanie kwasowości środowiska co wpływa niekorzystnie na plonowanie, zdrowotność lamów, przyspiesza korozję konstrukcji i budowli. Tlenki azotu stanowię obok dwutlenku siarki, główne gazowe zanieczyszczanie powietrza atmosferycznego w województwie wrocławskim. Zakwaszaj«one silnia opady atmosferyczna, eę głównę przyczynę smogu fotochemicznego, działają w synergiżmie z SOg, działaję drażnięco na układ oddechowy, osłabiaję ogólne odporność organizmu na choroby zakaźne. O niekorzystnej sytuacji w zakresie ochrony atmosfery świadczy niski stopień redukcji - zwłaszcza zanieczyszczeń gazowych, bo tylko 4,7 % z wytworzonych - w urządzeniach ochronnych. Lepiej przedstawia się sytuacja w wyposażaniu zakładów w urzędzenle odpylajęce. średnia dyspozycyjność urzędzeń wynosiła 96,2 %. Ne etan Jakości atmosfery w naszym województwie maję duży wpływ zanieczyszczenia emitowane przez źródła z województw eęeiednlch - a.in. legnickiego, wałbrzyskiego. Jak również ze źródeł zagranicznych, które sumuję się z zanieczyszczeniami pochodzęcymi z terenu naszego województwa. Powierzchnie leśna wynosiła w 1988 r. 135 tye.ha, co stanowi 21,5 % powierzchni województwa. 3eet to wskaźnik lesistości niższy pd przeciętnego dla Polski /27,7 %/, pod tym względem województwo wrocławskie znajduje się dopiero na 34 pozycji w Polsce. W 1988 r. przybyło zaledwie 7,4 tye. ha lasów i Jeżeli utrzyma- się tempo wyłęczanla gruntów leśnych na cele nieleśne, lokata województwa na tle innych województw w Polsce pod tym względem będzie jeszcze niższa. W strukturze Zasobów leśnych dominuję monokultury Iglaste, zajmujęce ponad 65 % powierzchni, w tym drzewostany sosnowe 61,6 %, mało odporne na oddziaływanie negatywnych czynników. W województwie wrocławskie występuje przewaga drzewostanów dojrzałych /powyżej 80 lat - 34,2 %/, decydujęcych o walorach ekologicznych środowiska leśnego. W końcu 1988 r. powierzchnia obszarów prawnie chronionych /rezerwaty przyrody, perki krajobrazowe/ wynosiła ha, co etanowi 2,1 % powierzchni województwa 1 w stosunku do roku 1987 wzrosła he - jest to powierzchnie nowo'powstałego parku krajobrazowego. Nie zaszły w 1986 r. zmiany w etanie ilościowym, i powierzchni rezerwatów przyrody, których było 16, w tym 3 ścisłe o powierzchni 5743 ha, co etanowi 0,9 % powierzchni geograficznej województwa. Pomniki przyrody, za które uznawane eę cennd twory przyrody żywej i nieożywionej, liczyły 281 o- biektów, "o 3 mniej niż w 1987 r. Liczba pomników przyrody Jest niewystarczająca, biorąc pod uwagę fakt, że chronimy głównie pojedyńcze drzewa, głazy narzutowe, skałki, groty, Jbekinle. Obecny stan zedrzewleń nie odpowiada potrzebom i oczekiwaniom społecznym. Roczny rozmiar odnowień 1 zalesień ustabilizował się na poziomie tye. ha. Są to słaba rezultaty, które spowodowana były przede wszystkim niewłaściwą organizację prac, złą jakością materiału sadzeniowego oraz zaniedbaniami w pielęgnacji 1 ochronie zedrzewleń.obserwuje się również zjawisko oddrzewianla krajobrazu. Zadrzewienia usuwane eę m.in. w związku z nowymi inwestycjami, przy scaleniach gruntów oraz pracach melioracyjnych. Dzieje elę tak na skutek pomijania zagadnień zadrzewieniowych l ich funkcji ekologicznych w planowaniu przestrzennym 1 niedostatecznej ochronie prawnej zedrzewleń. W 1988 r. nakłady inwestycyjna na ochronę środowiska wyniosły /w cenach bieżących/ 4944,4 min zł i wzrosły w stosunku do roku 1987 o 54,1 %/. Udział w ogólnych nakładach Inwestycyjnych na gospodarkę uspołecznioną stanowił 3,4 %. Najwięcej środków skierowano na inwestycje związane z ochronę wód - bo około 75,4 %, na ochronę powietrza atmosferycznego przeznaczono 11,7 %, a na ochronę

12 12 Uwaol analityczne powierzchni ziemi - 12,9 %. Oddano do użytku 5 obiektów oczyszczalni ścieków, o łącznej przepustowości 843 m3/dobę, w tym nowę oczyszczalnię typu chemicznego o przepustowości 30 m3/dobę. W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego przekazano urzędzenia o zdolności redukcyjnej pyłowych zanieczyszczeń wynoazęcej 6,1 tys.ton/rok. Dla potrzeb ochrony powierzchni ziemi oddano do użytku urzędzenia 1 obiekty umożliwiające zagospodarowanie 767,3 tys.ton/rok odpadów przemysłowych, tj, prawie 2-krotnie więcej niż w 1987 r. O skali zagrożeń i degradacji środowiska etanowi działalność zakładów produkcyjnych i dlatego ich środki powinny być podstawowym źródłem finansowania wydatków na ochronę środowiska. Rolę taką częściowo spełniają opłaty za korzystanie ze środowiska i kary za naruszanie określonych prawem norm ekologicznych Wymierzane zakładom przez służby ochrony środowiska. Wpływy na Fundusz Ochrony środowiska w 1968 r. z tytułu opłat osiągnęły 1151,2 min zł 1 były wyższe w porównaniu z 1987 r, o 14,8 %, z tytułu kar 177,6 min zł. środki te wydatkowano: 59 % na ochronę wód, 12 % na ochronę atmosfery, 3 % na budowę, rozbudowę 1 modernizację wysypisk 1 składowisk odpadów, pozostałą część na ochronę przyrody, zakup i montaż aparatury kontrolno-pomiarowej, prace naukowo-badawcze. Wpływy na Fundusz Gospodarki Wodnej z tytułu opłat w 1968 r. wyniosły 1328,7 min zł - w 1987 r. zamknęły się kwotą 1172,8 min zł. W strukturze wydatków 42,4 % dotyczyło ochrony wód, 4,5 % regulacji rzek 1 potoków, 14,1 % pomocy w budowie urządzeń zaopatrzenia w wodę i kanalizacji wal, pozostałą ilość wykorzystano na ochronę przed powodzią, zarybianie, prace badawcze. Stan środowiska jest wyraźnie zróżnicowany przestrzennie. Ze względu na skalę oddziaływania i wagę problemów, szczególnej troski wymaga ochrona środowiska na obszarach ekologicznego zagrożenia. Stanowią one rejony o wyjątkowo zagrożonym 1 zniszczonym środowisku, na których skoncentrowane są największe oraz najbardziej ucięźliwe źródła zanieczyszczeń ściekami, pyłami, gazami i odpadami. Obszary ekologicznego zagrożenia w 1988 r. zajmowały obszar 901 km2, co stanowiło 14,3 96 powierzchni województwa, a zamieszkiwało je 725 tys. /64,8 %/ ludności województwa, średnia gęstość zaludnienia 605 osób na 1 ko2 przekraczała ponad 4-krotnie wskaźnik dla województwa /171 osób na 1 km2/. Ilość ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych z zakładów przemysłowych i komunalnych na obszarach ekologicznego zagrożenie wynosiła 127 dam3/l km2, w województwie natomiast ilość ta wynosiła 20,8 dam3/kn2. Na obszarach ekologicznego zagrożenia koncentrowało się 85,3 % wojewódzkiej emisji zanieczyszczeń pyłowych i 90,3 lii zanieczyszczeń gazowych. 0 małej skuteczności działań ochronnych, na tych obszarach świadczyć może zbliżona wartość wskaźników redukcji zanieczyszczeń, które dla pyłów uchwyconych w urządzeniach odpylających wynosiła dla województwa 92,2 %, a na obszarach ekologicznego zagrożenia 93,1 %, natomiast dla zneutralizowanych zanieczyszczeń gazowych odpowiednio - 4,7 % i 5,2 %. Szczególny problem, na obszarach ekologicznego zagrożenia, etanowi kumulacja odpadów przemysłowych. Z masy 7404,7 tys.ton odpadów nagromadzonych w środowisku do końca 1988 r. na terenach zakładów przemysłowych całego województwa aż 97,3 % zalegało na obszarach ekologicznego zagrożenia. Wskaźnik koncentracji odpadów na 1 kin2 powierzchni wynosił średnio 8 tys, ton i był 6-krotnie wyższy od średniej wojewódzkiej. W 1988 r. wytworzonych zostało na tych obszarach 730,4 tys.ton odpadów przemysłowych /województwo - 947,2 tyb.ton/ z czego unieszkodliwiono zaledwie 0,1 %, wykorzystano gospodarczo - 39,0 %, a pozostałe 60,9 % powiększyło składowiska, hałdy, stewy osadowe.

13 DZIAŁ I. POWIERZCHNIA ZIEMI. GLEBA 13 TABL, 1. STAN EWIDENCY9NY I KIERUNKI WYKORZYSTANIA POWIERZCHNI W03EWÖDZTWA Sten w końcu roku. w ty a. ha na 1 mieszkańca * ha w tye. ha na 1 mieszkańca w ha OGÓŁEM ,7 0,56 628,7 0,56 Użytki rolne ,6 0,37 409,9 0,37 Lasy ,1 0,12 136,5 0,12 Wody ,2 0, Użytki kopalne... 0,7 0, ,00 Tereny: komunikacyjne... 25,9 0,02 25,9 0,02 osiedlowe... 24,0 0,02 24, Nieużytki , ,00 Tereny pozostałe , Powierzchnia wyrównawcza > ,00 TABL. 2. POWIERZCHNIA WOJEWÓDZTWA WEDŁUG KIERUNKtW WYKORZYSTANIA Stan w końcu roku w hektarach» % * 0 G ó Ł E M ,0 Użytki rolne ,2 grunty orne ,6 wody użytki zielone ,0 Grunty pod laeaei i zadrzewieniemi ,7 Grunty pod wodami ,7 Użytki, kopalne , ,7 kolejowe i inne , , nie zabudowane Nieużytki Tereny różne 1 powierzchnia wyrównam

14 14 Powierzchni* ziemi. Gleb* TABL. 3. GRUNTY ROLNE I LEŚNE WYŁĄCZONE Z PRODUKCJI ROLNICZEJ I LEŚNEJ w hektarach OGÓŁEM Wymęczone z produkcji rolniczej w trybie obowiązujecych przepisów prawnych o ochronie gruntów w tym użytki rolne według klas bonitacyjnych: Kierunki wyleczenia: I - III... ie IV V VI - VI z zalesienia tereny: osiedlowe przemysłowa użytki kopalne tereny komunikacyjne zbiorniki 1 urządzenia wodne inne cele TABU. 4. GRUNTY ZDEWASTOWANE I ZDEGRADOWANE WYMAGAJĄCE REKULTYWACJI I ZAGOOPODAROWANIA w hektarach * a/ Grunty zdewastowane i zdegradowane ' Grunty zrekultywowane^ z przeznaczeniem na cele: leśne komunalne inne Grunty zagospodarowane^/ z przeznaczeniem na cele: rolnicze komunalne inne e/ Zaewidencjonowane w oparciu o kryteria określone w ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 26 III 1982 r. /Dz.U. nr 11, poz. 79/. b/ W ciągu roku.

15 Powierzchni# ziemi. Glebe 15 TABU. 5. SPRZEDAŻ*/ DETALICZNA 6ROOKÖW OCHRONY ROŚLIN w kilogramach OGÓŁEM , Preparaty: owadobójcze gryzoniobójcza grzybobójcza , , Zaprawy nasienne Regulatory wzrostu Pozostałe niewyaienione , a/ Przez Jednostki handlową podległe Wojewódzkiemu Związkowi Spółdzielni "Samopomoc Chłopska*. Źródło: dane Centralnego Związku Spółdzielni "Samopomoc Chłopaka". TABL. 6.. SPRZEDAŻ NAWOZÓW SZTUCZNYCH*/ W tonach na 1 ha utytków rolnych W tonach na 1 ha utytków rolnych W tonach na 1 ha utytków rolnych Nawozy sztuczne /NPK/ , , ,6 0,146 azotowe /N/ ,3 0, ,9 0, ,7 0,054 potasowe /KgO/ ,8 0, , , fosforowe /P^O^/ ,1 0, ,1 0, ,3 0, ,8 0, ,7 0, ,4 0,055 a/ W czystym składniku przez Jednostki WZGS "Samopomoc Chłopska* TABL. 7., ZUŻYCIE NAWOZÓW SZTUCZNYCH I WAPNIOWYCH /w przeliczeniu ne czysty składnik/ IM NA 1 ha UŻYTKÓW ROLNYCH / / /88 w kilogramach NAWOZY SZTUCZNE Ogółaa /NPK/ ,7 192,1 176,4 71,6 74, ,6 51,5 45,0 62,5 66,2 59,5 150,0 161,8 168,5

16 II. WODA TABU, 1/8/. RZEKI KONTROLOWANE RZEKI Całkowite długość rzeki w kilometrach W tym długość na terenie województwa Powierzchnie dorzecza w ker Odra Oława Barycz ślęze.....' Widawa Ź r»ó d ł o; dane Wojewódzkiego Ośrodka Badań 1 Kontroli środowiska. TABU. 2/9/. WOOY PODZIEMNE w hektomtitrach sześciennych Zeeoby akeploatacyjne wód podziemnych /etan na 1 1/ ,3 179,3 166,9 z utworów i czwartorzędowych ,7 120, , trzeciorzędowych... 54,6 58, Przyrost zasobów /w clęgu roku poprzedniego/... 10,0 13,0 6.6 z utworów: czwartorzędowych ,9 3.3 trzeciorzędowych,.t... 6,1 4,1 3.3 TABU. 3/10/.POBÓR WOOY NA POTRZEBY GOSPODARKI NAR000WE3 WEDŁUG ŹRÓDEŁ POBORU w hektometrech sześciennych OG Ö Ł E M......' , Przemysł /z- ujęć własnych/... 69,6 58,9 63,7 wody: powierzchniowe... 57,0 47,0 52,7 podziemne... 12, ,0 kopalniane Rolnictwo i Leśnictwo /wody powierzchniowe/*' 169,3 167,4 126,0 Gospodarka komunalnej «wody«podziemne , powierzchniowe... 64,9 68, a/ Pobór wody na nawadnianie gruntów i uzupełnianie atewów rybnych, bez ścieków, b/ Pobór wody na ujęclac# przed wtłoczeniem do elect.

17 TABL. 4/11/POBÖR 1 ZUŻYCIE WODY W PRZEMYŚLE w hektometrach aześolennych PRZYCHÓD WOOYi z ujęć własnych... 60, wody«powierzchniowa , podziemne kopalniane /użyte do produkcji/... * - - z zakupu od Innych Jednoetek ZUŻYCIE WODY ,1 w tym do produkcji ,6 w tym wody z ruroclęgów komunalnych SPRZEDAŻ WODY TABL.5/12/. GOSPODAROWANIE WOOj. W ZAKŁADACH*/ WEDŁUG MIAST W 1988 R. Zakłady zużywająca wodę Zużycie wody ne potrzeby własne Pobór wód podziemnych powierzchniowych razee Zakup wody w tym z wodociągów komunalnych na cele pro dukcyjne w dekeeetrech sześciennych OGÓŁEM MIASTA RAZEM WROCŁAW Oleśnica / 381 w Oława Brzeg Dolny Milicz Strzelin Sobótka Żmigród we Kęty Wrocławskie GMINY RAZEM a/ Zużywających wodę w Ilości co najanloj 50 dee3 rocznie. TABL.6/13/ZUŻYCIE WODY Z WOOOCI^GÖW KOMUNALNYCH W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH. i w dem3 OGÓŁEM... T_ w tym przez goepoderetwa domowe

18 18 Woda TABU. y/14/ ZAKŁADY ZU2YWA3*CE NAOWięCED WODY W 1988 R. NAZWA ZAKŁADÓW Zużycie wody Pobór z ujęć własnych Wskaźnik ujęć pow tym do W ty* bleranej produkcji wody w z wodociągów komun. chniowych podziemnych zaaknlę- powierz obiegi te w % w dekanetrach sześciennych 0 G Ó Ł E M ,2 Zakłady Przemysłu Organicznego Organika" Brzeg Dolny ,0 Zespół Elektrociepłowni Wrocław-Sródmieście ,1 Zakłady Włókien Chemicznych Wrocław Cukrownia Hałoszyn Malczyce..».i Zespół Elektrociepłowni Wrocław -Siechnice ,0 Fabryka Farb 1 Lakierów Wrocław Zakłady Hutńiczo-Przetwórcze Metali Nieżelaznych Wrocław ,2 Zakłady "Polmoe" Wrocław "Dolmel" Wrocław Fabryka Wagonów "Pefawag" Wrocław ,1 "Pollena" Wrocław TABL. 8/15/ URZĄDZENIA WODOCIĄGOWE I KANALIZACYJNE W MIASTYCH W 1988 R. Długość sieci iw km wodociągowej rozdzielczej«/ kanalizacyjnej a/b/ Poleczenia prowadzące do budynków mieszkalnych wodociągowe kenellzacyj ne Zdroje uliczne OGÓŁEM ,7 990, MIASTAt WROCŁAW ,9 697, Oleśnica... 51,7 37, Oławo... 36,8 36, Brzeg Dolny... 25,0 13, Milicz... 28,9 21, Strzelin Sobótka... 25,4 14, Żmigród... 14,1 11, Kęty Wrocłewekle ,9 6, a/ Bez połączeń prowadzących do budynków 1 Innych obiektów, b/ Sieć ogólnospławna 1 na óciekl gospodarcze.

19 Woda 19 TABU.9/16/. OCENA SANITARNA WODY POBIERANEJ PRZEZ LUDNOŚĆ Hiaete wie* obiekty w tym «kontrolowane obiekty w tym skontrolowane dencji /stan w dniu 3i XIV razee ocena wody w % denejl ocena wody w % niepewne 31 XII/ dniu dobre zła dobre niepewna złe WODOCIĄGI l publiczne ,6 23,5 5, , , , , , ,6 7.8 zakładowe m 8, , ,3 35, ,5 9,5 31, ,7 13, ,1 4,9 39,0 lokalne ,9 39, ,4 6,9 39, ,0 21,1 28, ,8 4,9 47, , ,1 6,0 49,9 STUDNIEI publiczne , ,0 6,7 43, ,0 85, ,8 7,6 56, , , ,3 zakładowe ,5 87, , , we - 100, ,5 5,7 55, , , ,3 przydomowe , , , , , , ,6 6, ,5 TABL,10/17/. NAWADNIANIE GRUNTÖW ROLNYCH I LEŚNYCH ORAZ NAPEŁNIANIE STAW ŚW RYBNYCH W HEKTARACH NAWADNIANE GRUNTY*/ grunty orne _ użytki zielone według sposobu nawadnianie: podslęk deszczownie zalew ' NAPEŁNIANE STAWY RYBNE*1/ W DEKAM STRACH SZEŚCIENNYCH /dem3/ P0BÖR WOOY / 00 NAWODNIE# GRUNTÖW ROLNYCH*/^ na 1 ha gruntów ,7 16,2 według epoeobu nawadniania i pndelgk deszczownia zalew POeOR WODY6/ 00 NAPEŁNIANIA STAWÖW RYBNYCH**/*/ ' na 1 ha.stawów rybnych ,7 26,6 24,9 / Obiekty o powierzchni co najmniej 20 ha. b/ Obiekty o po*, co najmniej 10 ha. c/ Łącznie za ściekami, d/ W okreeie Wegetacyjnym "od V do IX/. a/ Wiosenny 1 uzupełnienie w ciągu roku.

20 20 Woda TABU.11/18/.MELIORACDE PODSTAWOWE _ /Stan «dniu 31 XII/ ^ Oednoetka miary Rzeki 1 kanały... u km 2158,6 2174,7 2183,7 w ty«uregulowane... km 1343,2 1355,6 1366,9 Wały: długość.... km 770,0 770,0 772,3 obezar chroniony... tye.ha 97,0 97,0 97,7 Stacje pomp szt obezar oddziaływania... tye.ha 14,6 14,7 14,5 TABL.12/10/. POWIERZCHNIA ZMELIOROWANYCH GRUNTÓW ORNYCH, Ł K I PASTWISK /Stan w dniu 31 XII/ w tysiącach hektarów OGÓŁEM ,9 174,2 175,7 Grunty orne ,5 131,5 132,4 w tym i zdrenowane 97,3 94,0 94,8 nawadniane , ,2 Łąki i pastwiska trwałe... 41,4 42, w tym zagospodarowane... 41,0 42,0 42,8 w tym: zdrenowane ,8 12,2 nawadniane TABU 13/20/, SPÓŁKI WODNE / SPÓŁKI WODNE w tym:» zrzeszone w związkach spółek Zmeliorowane grunty objęte działalnością spółek wodnych w tya. ha , Pracownicy zatrudnieni: na stanowiskach nierobotniczych w tym melierend TABU 14/21/.MIASTA OBSŁUGIWANE PRZEZ OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW W 1986 R. LOKALIZACJA OCZYSZCZALNI Typ oczyszczalni Przepustowość oczyszczalni mechaniczne achaniczno-biologiczne mechanicznych echanlczno- -blologiczn. w dam3/rok Ilość ścieków oczysz- - czonych ' Stopień obciążenia oczyszczalni w % OGÓŁEM X WROCŁAW w ,2 9 m , ,9 w 1 w ,5 l m , ,4 1 J ,5 Oleśnica ,6 Oława ,4 Strzelin... ' ,1 Twardogóra ,2 Bierutów a/ Łącznie z wodami opadowymi i infiltracyjnymi,bez ścieków komunalnych oczyszczanych na oczyszczalniach przemysłowych.

21 Woda 21 TABL. 15/22/.ŚCIEKI ODPROWADZONE KANALIZACO* MIEOSK* WEDŁUG MIAST z GMIN w 1988 R. ścieki odprawadzone a/ Oczyszczane ' NI* oczyszczane mechanicznie biologicznie w dekamotrach eześclennych OGÓŁEM MIASTA WROCŁAW Oleśnica Oława Strzelin Twardogóra Bierutów Oelcz-Laekowlce Żmigród Oborniki ślgakle GMINY em 112 a/ Bez wód opadowych 1 Infiltracyjnych. TABLA6/23/.ZAKŁADY ODPROWADZAJĄCE DO WÖD POWIERZCHNIOWYCH NAJWlfCED ŚCIEK0W W 1966 R. ścieki m dekametrach sześciennych /w NAZWA I LOKALIZACJA ZAKŁADÓW w tym wymegejece oczyszczenie oczyszczane mechanicznie chemicznie biologicznie Nie oczyszczane OG 0 Ł E M w tymi Zakłady Przemysłu Organicznego "Organika* Brzeg Dolny Cukrownia "Mełoezyn* Malczyce \ 354 "Predom-Polar" Wrocław Z-dy "Polar" Wrocław-Pele Pole "Jelcz" Z-dy Samochodowe Jelcz- -Laskowioe "Polifarb" Wrocław BOO " Zespół Elektr. Wrocław Śródmieście "Polmos" Wrocław * y Przede. Przemysłu Ziemniaczanego - Kety Wrocławski* _ Wrocławski Kombinat Ogrodniczy Z-d Ogrodn. Siechnice