Ślady polskości na. Ziemi Wileńskiej

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ślady polskości na. Ziemi Wileńskiej"

Wanda Chmielewska
5 lat temu
Przeglądów:

1 Ślady polskości na Ziemi Wileńskiej

2 Z historii Litwy Pierwsza wzmianka o Litwie pochodzi z 14 lutego 1009, jednak państwo litewskie powstało dopiero w wieku XIII. W XIV wieku ówczesnewielkie Księstwo Litewskie było największym państwem w Europie, w 1385 weszło w związki z Polską, które przerodziły się w 1569 w trwałą unię realną (unia lubelska) do 1795 roku. W latach Litwa znajdowała się pod władzą rosyjską. W 1918 powstała niepodległa Republika Litewska, w 1940 przekształcona w Litewską Socjalistyczną Republikę Radziecką. 11 marca 1990 Litwa ogłosiła deklarację niepodległości.

3 Władający Litwą Jagiełło postanowił przyjąć za pośrednictwem Polski chrzest. Królem w Polsce była wówczas niepełnoletnia Jadwiga Andegaweńska. Oba państwa miały wspólny interes ich wrogiem był zakon krzyżacki. Na zjeździe w Krewie (niedaleko Wilna) podjęto decyzję o chrzcie Litwy i małżeństwie Jadwigi z Jagiełłą (na chrzcie przyjął imię Władysław). Doszło do tego, że Jagiełło władał oboma państwami jako król Polski i wielki książę Litwy. Korona Polska i Wielkie Księstwo Litewskie zawarły unię personalną (unia w Krewie w 1385 r.). Państwa były połączone pod panowaniem jednego władcy, ale zachowały odrębność. Zastrzeżenie było takie, że państwa nie mogą

4 Jadwiga Andegaweńska i Władysław Jagiełło

5 Mapa Polski za panowania Władysława II Jagiełły ( )

6 Ślady polskości w aspekcie Kulturowym Personalnym Religijnym Politycznym Dydaktycznym

7 Bazylika Archikatedralna Bazylika archikatedralna aktualnie najważniejsza katolicka świątynia na Litwie. Pierwsza, wybudowana z fundacji Władysława Jagiełły w 1399 katedra, wkrótce spłonęła. Niedługo potem, w 1419 roku na tym samym miejscu stanęła nowa budowla.

8 W tej odbudowanej świątyni pochowani zostali książę Witold, król Kazimierz Jagiellończyk i jego syn św. Kazimierz Jagiellończyk. W 1547 r. w Kaplicy Królewskiej miał miejsce potajemny ślub Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny (później w katedrze pochowanej). W 1610 r. nastąpił katastrofalny pożar, który poważnie

Kazimierza, która, pięknie dekorowana, wykonana z czarnego i białego

9 Ponownie odbudowując świątynię, wzniesiono obok, wzorowaną na Kaplicy Zygmuntowskiej, kaplicę św. Kazimierza, która, pięknie dekorowana, wykonana z czarnego i białego marmuru, ozdobiona posągami Jagiellonów i dwukrotnie większa od wawelskiej, stanowi do dziś ozdobę wileńskiej

11 Od zawarcia unii lubelskiej każdy nowo koronowany król Polski automatycznie zostawał władcą Litwy i nigdy nie był podnoszony na Wielkie Księstwo Litewskie. Oba państwa utworzyły Rzeczpospolitą Obojga Narodów, ,ale wciąż zachowywały pewną odrębność. Dopiero na Sejmie Czteroletnim podjęto uchwałę o połączeniu Korony i Litwy (także

12 W r., za panowania, na w doszło do zawarcia między dwoma państwami. Bezskutecznie sprzeciwiała się temu część litewskich magnatów, bojących się o utratę dominującej pozycji na Litwie. Postanowienia były następujące: wspólny sejm i władca Korony i Litwy wspólna polityka zagraniczna odrębne wojska, prawo, skarby i urzędy do Korony przyłączono południowe województwa Wielkiego Księstwa (ziemie dzisiejszej Ukrainy)

Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów Rzeczpospolita Obojga Narodów utworzona z Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego istniejące w latach 1569 1795 na mocy unii lubelskiej.

13 Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów Rzeczpospolita Obojga Narodów utworzona z Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego istniejące w latach na mocy unii lubelskiej. Było to największe państwo leżące w Europie, rozciągało się na większości terytorium dzisiejszej Polski, Litwy, Białorusi i Ukrainy, a częściowo także Łotwy, Estonii, Rosji, Mołdawii i Słowacji.

Stefan Batory założyciel Uniwersytetu w Wilnie Uniwersytet Wileński jedna z największych wyższych uczelni w Europie Wschodniej, zdecydowanie

14 Stefan Batory założyciel Uniwersytetu w Wilnie Uniwersytet Wileński jedna z największych wyższych uczelni w Europie Wschodniej, zdecydowanie największa i najbardziej prestiżowa na Litwie. Uniwersytet założony przez króla Stefana Batorego w 1579 roku jako Akademia i Uniwersytet Wileński Towarzystwa

15 Portret króla Stefana Batorego w Kościele Uniwersyteckim w Wilnie

16 Pierwszy Rektor Uniwersytetu w Wilnie Piotr Skarga

17 Władze Akademii Akademia Wileńska była bardzo ważnym centrum kontrreformacji. Jej wykładowcami i pierwszymi rektorami byli Piotr Skarga autor Kazań sejmowych i Jakub Wujek, który przełożył Biblię na język polski

18 Kościół Uniwersytecki Od strony architektonicznej, budynki uczelni prezentują się niezwykle okazale. Najbardziej popularnymi i najczęściej ukazywanymi na zdjęciach miejscami, są Dziedziniec Wielki (Piotra Skargi) i Kościół św. Jana Chrzciciela i Jana

19 Wnętrze Kościoła Uniwersyteckiego

20 Przez 10 lat organistą był Stanisław Moniuszko.

21 Pamiątki po Stefanie Batorym

23 Polscy wykładowcy uniwersytetu W okresie aż do powstania listopadowego uczelnia przeżyła kolejny, krótki okres świetności i była najsilniejszą pod względem naukowym uczelnią polską. Do najbardziej znanych uczonych tego okresu związanych z Uniwersytetem należą: Wawrzyniec Gucewicz, Jan Śniadecki, Jędrzej Śniadecki, Hieronim Stroynowski, Franciszek Narwojsz, Joachim Lelewel, Michał

24 Polscy wykładowcy XIX-XX wieku prof. Adam Ferdynand Adamowicz - lekarz i lekarz weterynarii, historyk nauki, pionier polskiej weterynarii oraz twórcą polskiego słownictwa weterynaryjnego, prof. Jerzy Alexandrowicz - biolog, histolog, jeden z czołowych neurofizjologów porównawczych na świecie, kierownik Zakładu Histologii i Embriologii Uniwersytetu w Wilnie,

25 Józef Czajkowski - malarz, architekt i grafik, prof. Władysław Dziewulski astronom, dziekan Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego USB, a następnie rektor tej uczelni prof. Stefan Ehrenkreutz - historyk prawa, senator w II RP, ostatni rektor USB, prof. Czesław Falkowski - biskup

26 prof. Wacław Komarnicki - prawnik, działacz polityczny, minister sprawiedliwości w rządzie emigracyjnym, prof. Joachim Lelewel - historyk, numizmatyk, poliglota, heraldyk i działacz polityczny, Jędrzej Śniadecki - lekarz, biolog, chemik i filozof,

27 Studenci Uniwersytetu Wileńskiego Do powstania listopadowego na uczelni studiowało też dwóch najbardziej znanych polskich poetów romantycznych: Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki.

28 Zaułek Bernardyński, którym często chodził autor Pana Tadeusza.

29 Pomnik Adama Mickiewicza

30 Klasztor - więzienie Plac przy klasztorze bazylianów, w którym rozgrywa się akcja III części "Dziadów" Adama Mickiewicza. Klasztor został wzniesiony w 1514 przez księcia Konstantego Ostrogskiego w podzięce za zwycięstwo polskie w bitwie pod Orszą. W klasztorze rząd carski urządził więzienie, w którym przetrzymywano w nim m.in. filaretów i filomatów, w tym Adama Mickiewicza i Ignacego Domeykę, jak i polskich emisariuszy niepodległościowych, jak Szymon Konarski oraz uczestników powstania

31 A w tym domu mieszkał nasz wieszcz, gdy pisał Grażynę.

32 Kościół św. Anny Dzieje tej świątyni były bardzo burzliwe. Ufundować miał ją Aleksander Jagiellończyk, a zaprojektować architekt Benedykt Rejt. Świątynię strawił pożar, a odbudowa nastąpiła za czasów

33 Polski Kościół pw. Św. Ducha

34 Kościół św. Piotra i Pawła Wybudowany został on z inicjatywy hetmana polnego litewskiego Michała Kazimierza Paca. Prace budowlane prowadzone były od 1668 do 1676 roku. Dla upamiętnienia wizyty papieża Jana Pawła II na Litwie plac przed kościołem nazwano jego imieniem

36 Pamiątki po Papieżu J. P. II

37 Cmentarz na Rossie Pochowano tam między innymi serce Marszałka Józefa Piłsudskiego w maju 1936 roku. Ponadto można na Rossie odnaleźć grobowiec Joachima Lelewela, Władysława Syrokomli i Światopełka Karpińskiego. Nekropolia, wielokrotnie dewastowana w czasach ZSRR,

38 Polegli w czasie wojny polsko - radzieckiej

39 Pierwsze ofiary WP wrzesień 1939r.

41 Uczelnia wznowiła działanie dopiero w 1919 roku jako Uniwersytet Stefana Batorego. Językiem wykładowym w okresie międzywojennym był język polski. W okresie międzywojennym uczelnia nie dorównała dawnej świetności. Jednym z najlepszych wydziałów była filologia polska, w cieniu której powstała grupa poetycka Żagary, do której należeli Teodor Bujnicki i Czesław Miłosz.

42 Ostra Brama

44 Cmentarz na Antokolu

45 Pamiętamy!!!

47 Sławni Polacy na Litwie Przed wojną Ludwik Abramowicz Adam Dowgird Bronisław Laus Kazimierz Narutowicz Stanisław Narutowicz Joanna Narutowiczowa Bolesław Piekarski Alfred Tyszkiewicz Władysław Wielhorski

48 Wilno jest największym na Litwie ośrodkiem naukowym i kulturalnym z silnymi polskimi akcentami wynikającymi ze wspólnych losów dwóch narodów polskiego i litewskiego, wspólnych bohaterów oraz władców.

49 Opracowanie multimedialne: Katarzyna Kinitz

Podobne dokumenty

Historia i rzeczywistość

Historia i rzeczywistość LITWA Powierzchnia 65.200 km2 Ludność ok. 3.400.000 Stolica Wilno Najdłuższa rzeka - Niemen LITWA - HISTORIA 1009 pierwsza wzmianka 1253 koronacja I króla Litwy Mendoga I Chrzest