SKUTKI IMPLEMENTACJI ROZPORZĄDZENIA NAWOZOWEGO JACEK CHRZĄSTEK STRABAG UMWELTTECHNIK GMBH INŻYNIERIA I BUDOWA INSTALACJI OCHRONY ŚRODOWISKA

Transkrypt

1 SKUTKI IMPLEMENTACJI ROZPORZĄDZENIA NAWOZOWEGO JACEK CHRZĄSTEK STRABAG UMWELTTECHNIK GMBH INŻYNIERIA I BUDOWA INSTALACJI OCHRONY ŚRODOWISKA

2 STRABAG UMWELTTECHNIK GMBH KOMPETENTNY PARTNER W PRZETWARZANIU FRAKCJI BIODEGRADOWALNEJ Ponad 70 inżynierów procesowych i technologów z prawie czterdziestoletnim stażem w zakresie technologii kompostowania i fermentacji odpadów (Zell am See 978) Biura w Niemczech (Drezno), Polsce, Austrii, Francji, Rumunii, Obszar działania: cały świat, ze szczególnym uwzględnieniem Europy Środkowej Zakres działania: od Konsultanta do Generalnego Wykonawcy Core Business: projektowanie, dostawa i rozruch technologii na miarę Oferowane technologie: Kompostowanie od membranowych do komorowych z automatycznym za i rozładunkiem Sucha fermentacja Mokra fermentacja Wzbogacanie biogazu metody adsorbcji Zespół w Polsce 7 osób ze wsparciem polskich struktur koncernu Strabag Zakończone inwestycje: MBP Tychy jako Generalny Wykonawca i dostawca technologii fermentacji i kompostowania (204), MBP Stalowa Wola Dostawca Technologii fermentacji (205), MBP Kielce- Dostawca Technologii fermentacji (206), : 3 zakłady MBP w centralnej Polsce - Dostawca Technologii kompostowania (206) Seite 2

3 STRABAG UMWELTTECHNIK GMBH Obiekty referencyjne w Polsce i bezpośrednim sąsiedztwie Kompostownie Instalacje fermentacji Biogazownie rolnicze Seite 3

4 BIOODPADY BOOM NA INSTALACJE FERMENTACJI W EUROPIE Rynek europejski z punktu widzenia wiodącego dostawcy technologii: - Ostatnie lata Polska Słowenia, Włochy - Strabag Umwelttechnik pozyskał w ciągu ostatnich 5 miesięcy ponad 2 kontraktów na budowę instalacji fermentacji w Europie Francja, Belgia Holandia, Hiszpania, Włochy - Kilkanaście kontraktów w przygotowaniu - Klienci przedsiębiorstwa komunalne i prywatne - Rozbudowa istniejących instalacji fermentacji, budowa modułu fermentacji przy istniejących kompostowniach i zakładach zagospodarowania odpadów - Materiał do fermentacji - BIOODPADY - Zagospodarowanie biogazu wzbogacanie do parametrów gazu ziemnego i napęd pojazdów Co jest przyczyną boomu? - Konsekwencja we wdrażaniu i realizacji Polityki EU w zakresie GOZ - Wprowadzane zmiany na rynku nawozów - Zmiany w zakresie BAT - Konieczność rozbudowy ze względu na wzrost strumieni BIO - Pozytywne doświadczenia z fermentacją niskie ryzyko inwestycyjne - Opłacalność

5 BIOODPAD - DEFINICJE DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/98/WE Z DNIA 9 LISTOPADA 2008 R. W SPRAWIE ODPADÓW ORAZ UCHYLAJĄCA NIEKTÓRE DYREKTYWY: bioodpady oznaczają ulegające biodegradacji odpady ogrodowe i parkowe, odpady spożywcze i kuchenne z gospodarstw domowych, restauracji, placówek zbiorowego żywienia i handlu detalicznego i porównywalne odpady z zakładów przetwórstwa spożywczego; USTAWA Z DNIA 4 GRUDNIA 202 R. O ODPADACH ART. 3.. ILEKROĆ W USTAWIE JEST MOWA O: ) bioodpadach rozumie się przez to ulegające biodegradacji odpady z ogrodów i parków, odpady spożywcze i kuchenne z gospodarstw domowych, gastronomii, zakładów zbiorowego żywienia, jednostek handlu detalicznego, a także porównywalne odpady z zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność; USTAWA Z DNIA 3 WRZEŚNIA 996 R. O UTRZYMANIU CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH Art Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności: 5)ustanawiają selektywne zbieranie odpadów komunalnych obejmujące co najmniej następujące frakcje odpadów: papieru, metalu, tworzywa sztucznego, szkła i opakowań wielomateriałowych oraz odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji; ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA Z DNIA 29 GRUDNIA 206 R. W SPRAWIE SZCZEGÓŁOWEGO SPOSOBU SELEKTYWNEGO ZBIERANIA WYBRANYCH FRAKCJI ODPADÓW 3. Selektywnie zbiera się: 5) odpady ulegające biodegradacji, ze szczególnym uwzględnieniem bioodpadów. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA) Z DNIA 9 GRUDNIA 204 R. W SPRAWIE KATALOGU ODPADÓW Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Oleje i tłuszcze jadalne * Oleje i tłuszcze inne niż wymienione w Odpady ulegające biodegradacji - Odpady z ogrodów i parków (w tym z cmentarzy) Odpady z targowisk 02 Odpady z rolnictwa, ogrodnictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności? Seite 5

6 CIRCULAR ECONOMY Zmienione wnioski legislacyjne dotyczące odpadów: Wspólny cel UE - recykling 65% odpadów komunalnych do roku 2030; Wspólny cel UE - recykling 75% odpadów opakowaniowych do 2030 roku; Wiążący cel składowiska odpadów: zmniejszyć ilość składowanych odpadów komunalnych do maksymalnie 0% do 2030 roku; Zakaz składowania odpadów selektywnie zbieranych; Promocja instrumentów ekonomicznych zniechęcających do składowania; Uproszczone i udoskonalone definicje i zharmonizowane metody obliczania współczynnika recyklingu w całej UE; Konkretne działania w celu promowania ponownego użycia i stymulujące symbiozę przemysłową przekształcenie produktów ubocznych z jednej branży w surowiec dla innych branż przemysłu; Bodźce ekonomiczne dla producentów do wprowadzania na rynek bardziej ekologicznych produktów i wsparcie dla systemów i odzysku i recyklingu (np opakowań, akumulatorów, urządzeń elektrycznych i elektronicznych, pojazdów). Seite 6

7 CIRCULAR ECONOMY - Wniosek z DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniająca dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów 3) art. 22 otrzymuje brzmienie: Państwa członkowskie zapewniają selektywne zbieranie bioodpadów, jeżeli jest to wykonalne z punktu widzenia technicznego, ekonomicznego i środowiskowego oraz właściwe w celu spełnienia odpowiednich norm jakości dla kompostu i osiągnięcia celów określonych w art. ust. 2 lit. a), c) i d) oraz art. ust. 3. Państwa członkowskie podejmują środki, w stosownych przypadkach i zgodnie z art. 4 i 3, zachęcające do: a) recyklingu, w tym kompostowania i uzyskiwania z bioodpadów sfermentowanej biomasy; b) przetwarzania bioodpadów w sposób, który zapewnia wysoki poziom ochrony środowiska; c) stosowania bezpiecznych dla środowiska materiałów wyprodukowanych z bioodpadów. ; Art...Ust 2 a) do 2020 roku przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych zostanie zwiększone wagowo do minimum 50 %; c) do 2025 r. przygotowanie do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych zostanie zwiększone wagowo do co najmniej 60 %; d) do 2030 r. przygotowanie do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych zostanie zwiększone wagowo do co najmniej 65 %. ; Art..Ust 3 Metody obliczeń i derogacje Art.. 4 Hierarchia postępowania z odpadami Art.3 Ochrona zdrowia ludzkiego i środowiska Seite 7

8 CIRCULAR ECONOMY Komunikat Komisji z Rola energii z odpadów w Circular Economy; - wyjaśnia położenia różnych procesów przetwarzania różnych odpadów w energię w hierarchii postępowania z odpadami i konsekwencje jakie niesie to dla publicznego wsparcia finansowego (rozdział 2); - zawiera wytyczne dla państw członkowskich na temat sposobów lepszego wykorzystania instrumentów ekonomicznych oraz zdolności planowania w celu uniknięcia lub rozwiązania potencjalnych nadwyżek mocy spalania odpadów (rozdział 3); - identyfikuje technologie i procesy, które posiadają obecnie największy potencjał do optymalizacji produkcji energii i recyklingu, z uwzględnieniem oczekiwanych zmian w strumieniach odpadów do produkcji energii z odpadów (rozdział 4).

9 CIRCULAR ECONOMY Zarówno Dyrektywa odpadowa jak i Ustawa o odpadach wymaga stosowania zarówno w polityce jak i pragmatyce postępowania z odpadami stosowania 5 stopniowej hierarchii 2.Hierarchia postępowania z odpadami energia z odpadów. zapobieganie 2. przygotowywanie do ponownego użycia 3. recykling Fermentacja Metanowa z wykorzystaniem nawozowym pofermentatu Wysokowydajne spalanie i współspalanie odpadów 4. inne metody odzysku np. odzysk energii Fermentacja Metanowa odpadów wydzielonych z OKZ Spalanie i współspalanie odpadów z ograniczonym wykorzystaniem energii Spalanie gazu składowiskowego 5. unieszkodliwianie Seite 9 Mg bio = 2Mg CO 2 eq

10 CIRCULAR ECONOMY Komunikat Komisji z Surowce do procesów: - Fermentacja metanowa z recyklingiem nawozowym preferowana w zagospodarowaniu frakcji biodegradowalnej - Wykorzystanie biometanu w kogeneracji, napędzie pojazdów i zasilaniu sieci gazowej - Zmiana regulacji w zakresie nawozów - Przy inwestycjach spalarniowych uwzględnienie nie tylko potencjału cementowni ale również energetyki i instalacji w krajach sąsiednich - Spalanie odpadów zmieszanych stopniowy zanik na skutek wprowadzania selektywnej zbiórki i sukcesywnego zmniejszania strumienia odpadów zmieszanych - Spalanie odpadów resztkowych unikanie przewymiarowania instalacji, a w krajach o wysokim udziale spalania: zwiększanie podatków od spalania, przekierowanie wsparcia na procesy leżące wyżej w hierarchii, moratoria na nowe urządzenia i wyłączanie mniej wydajnych - Lubljana (Zielona Stolica Europy) - od 20 wskaźnik selektywnej zbiórki wzrósł do 60%

11 CIRCULAR ECONOMY Komunikat Komisji z Najlepsze procesy i technologie dla podniesienia efektywności energetycznej Współspalanie odpadów w energetyce: gazyfikacja SRF i współspalanie powstałego syngazu dla zastąpienia paliw kopalnych w produkcji energii elektrycznej i cieplnej; Współspalanie w produkcji cementu i wapna: odzysk ciepła resztkowego z pieców obrotowych i wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej; Spalanie odpadów w dedykowanych instalacjach: zastosowanie przegrzewaczy, wykorzystanie energii zawartej w gazach spalinowych, zastosowanie pomp ciepła, dostarczanie wody lodowej dla sieci centralnego chłodzenia, rozprowadzanie ciepła z odpadów poprzez sieci ciepłownicze niskotemperaturowe. Fermentacja metanowa: wzbogacenie biogazu do biometanu dla dalszej dystrybucji i użytkowania (np. iniekcja do sieci, napęd pojazdów). W procesach fermentacji metanowej ważne jest zapobieżenie wyciekom metanu z instalacji biogazowej, spowodowanych złym projektowaniem lub eksploatacją, co w konsekwencji może prowadzić do zniwelowania korzyści środowiskowych.

12 ROLA ENERGII Z ODPADÓW W CIRCULAR ECONOMY KOŁA ZAMACHOWE Komunikat Komisji z Surowce do procesów: - Fermentacja metanowa z recyklingiem nawozowym preferowana w zagospodarowaniu frakcji biodegradowalnej - Wykorzystanie biometanu w kogeneracji, napędzie pojazdów i zasilaniu sieci gazowej - Zmiana regulacji w zakresie nawozów w celu ułatwienia ich wprowadzania na rynek UE

13 CIRCULAR ECONOMY KONKLUZJE Nie da się osiągnąć celów Gospodarki o Obiegu Zamkniętym i Poziomów Recyklingu bez recyklingu nawozowego bioodpadów! Rynek nawozów z odpadów będzie wspierany i rozbudowywany w oparciu o spójne, przejrzyste i jednolite europejskie uregulowania prawne Regulacje dotyczyć będą wszystkich etapów powstawania produktu nawozowego od zbiórki przez przetwarzanie do wprowadzania na rynek Wprowadzane są na poziomie UE i krajowym instrumenty finansowe i prawne wspierające recykling nawozowy na niekorzyść składowania i spalania

14 CIRCULAR ECONOMY - Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady określającego zasady udostępniania na rynku produktów nawozowych z oznakowaniem CE przeznaczonych do odżywiania roślin i zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 069/2009 i (WE) nr 07/2009 (wniosek) Wniosek poddano głosowaniu po wniesieniu poprawek w dniu i Sprawa została odesłana do komisji właściwej w celu przeprowadzenia negocjacji międzyinstytucjonalnych Wniosek uznano za jeden z najważniejszych wniosków legislacyjnych w ramach planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym. Celem wniosku jest rozwiązanie istotnych problemów występujących na rynku produktów nawozowych pochodzących z recyklingu bioodpadów, Rozwiązanie pomoże w realizacji następujących celów gospodarki o obiegu zamkniętym: podniesienie wartości surowców wtórnych, co umożliwiłoby lepsze wykorzystanie surowców i przekształciło problemy wynikające z eutrofizacji i gospodarowania odpadami w szanse gospodarcze dla podmiotów publicznych i prywatnych; zwiększenie efektywności gospodarowania zasobami oraz zmniejszenie zależności od przywozu surowców niezbędnych dla rolnictwa europejskiego, zwłaszcza fosforu; pobudzenie innowacji i inwestycji w gospodarkę o obiegu zamkniętym, a tym samym tworzenie miejsc pracy w UE; zmniejszenie obecnego nacisku na sektor nawozów, aby zmniejszył emisje CO2 w ramach systemu handlu przydziałami emisji, dzięki możliwości produkcji nawozów z mniej emisyjnych surowców. wzrost produkcji innowacyjnych nawozów i handel nimi Seite 4

15 CIRCULAR ECONOMY - Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady określającego zasady udostępniania na rynku produktów nawozowych z oznakowaniem CE przeznaczonych do odżywiania roślin i zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 069/2009 i (WE) nr 07/2009 (wniosek) () Warunki udostępniania nawozów na rynku wewnętrznym zostały częściowo zharmonizowane rozporządzeniem (WE) nr 2003/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady5, które obejmuje prawie wyłącznie nawozy z materiałów wydobytych z ziemi lub nawozy z wytworzonych chemicznie materiałów mineralnych. Ponadto w nawożeniu należy stosować materiały pochodzące z recyklingu lub materiały organiczne. Aby zachęcić do dalszego wykorzystywania takich materiałów, należy ustanowić zharmonizowane warunki udostępniania nawozów z materiałów pochodzących z recyklingu lub materiałów organicznych na całym rynku wewnętrznym. Propagowanie stosowania na szerszą skalę składników pokarmowych pochodzących z recyklingu pomogłoby w dalszym rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym i umożliwiłoby bardziej zasobooszczędne ogólne stosowanie składników pokarmowych, a jednocześnie zmniejszyłoby uzależnienie UE od składników pokarmowych z państw trzecich. Należy zatem rozszerzyć zakres harmonizacji, aby objąć nią materiały pochodzące z recyklingu i materiały organiczne. Seite 5

16 CIRCULAR ECONOMY - Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady określającego zasady udostępniania na rynku produktów nawozowych z oznakowaniem CE przeznaczonych do odżywiania roślin i zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 069/2009 i (WE) nr 07/2009 (wniosek) Produkt nawozowy z oznakowaniem CE musi: a) spełniać wymagania określone w załączniku I dla odpowiedniej kategorii funkcji produktu; b) spełniać wymagania określone w załączniku II dla odpowiedniej(-nich) kategorii materiału wyjściowego; c) być oznakowany zgodnie z wymaganiami dotyczącymi oznakowania określonymi w załączniku III. Seite 6

17 CIRCULAR ECONOMY - Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady określającego zasady udostępniania na rynku produktów nawozowych z oznakowaniem CE przeznaczonych do odżywiania roślin i zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 069/2009 i (WE) nr 07/2009 (wniosek) Załącznik I OKREŚLENIE KATEGORII PRODUKTÓW WEDŁUG ICH FUNKCJI. Nawóz A. Nawóz organiczny B. Nawóz organiczno-mineralny C. Nawóz nieorganiczny 2. Środek wapnujący 3. Polepszacz gleby 4. Podłoże do upraw 5. Dodatek do nawozów 6. Biostymulator 7. Produkt nawozowy mieszany Seite 7

18 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Kategoria Produktu PFC : NAWÓZ () Nawóz to produkt nawozowy z oznakowaniem CE, przeznaczony do dostarczania roślinom składników pokarmowych. PFC (A): Nawóz organiczny. Nawóz organiczny zawiera: Węgiel organiczny (C) oraz składniki pokarmowe wyłącznie pochodzenia biologicznego, takie jak torf, w tym leonardyt, lignit oraz otrzymane z nich substancje, ale z wyłączeniem innych materiałów skamieniałych lub zawartych w formacjach geologicznych. 2. W produkcie nawozowym z oznakowaniem CE nie mogą występować zanieczyszczenia w ilościach większych niż: kadm (Cd),5,0 mg/kg suchej masy, chrom sześciowartościowy (Cr VI) 2 mg/kg suchej masy, rtęć (Hg) mg/kg suchej masy, nikiel (Ni) 50 mg/kg suchej masy, ołów (Pb) 20 mg/kg suchej masy oraz biuret (C 2 H 5 N 3 O 2 ) 2 g/kg suchej masy. poniżej progu wykrywalności 3. W 25 g próbki produktu nawozowego z oznakowaniem CE nie mogą być obecne pałeczki Salmonella spp. 4. Żadna z dwóch następujących rodzajów bakterii nie może być w stężeniu większym niż 000 jtk/g świeżej masy: (a) Escherichia coli lub (b) Enterococaceae. Należy to wykazać poprzez pomiar obecności co najmniej jednej z tych dwóch rodzajów bakterii. Seite 8

19 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Kategoria Produktu PFC : NAWÓZ (2) Seite 9

20 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Kategoria Produktu PFC : NAWÓZ PFC (A): Nawóz organiczny PFC (A)(I): Stały nawóz organiczny. Stały nawóz organiczny zawiera co najmniej 40 % (m/m) suchej masy i zawiera przynajmniej jeden z następujących deklarowanych składników pokarmowych: azot (N), pentatlenek difosforu (P2O5) lub tlenek dipotasu (K2O).. 2. Produkt nawozowy z oznakowaniem CE zawiera przynajmniej jeden z następujących deklarowanych składników pokarmowych w podanej minimalnej ilości: 2,5 % (m/m) całkowitego azotu (N), 2 % (m/m) całkowitego pięciotlenku fosforu (P2O5) lub 2 % (m/m) całkowitego tlenku potasu (K2O). 2a. Jeżeli produkt nawozowy z oznakowaniem CE zawiera więcej niż jeden składnik pokarmowy, produkt musi zawierać podstawowe deklarowane składniki pokarmowe w niżej podanej minimalnej ilości: 2,5 % (m/m) całkowitego azotu (N) lub 2 % (m/m) całkowitego pentatlenku difosforu (P2O5), lub 2 % (m/m) całkowitego tlenku dipotasu (K2O) oraz 6,5 % (m/m) całkowitej sumy składników pokarmowych. 3. Węgiel organiczny (C) jest obecny w produkcie nawozowym z oznakowaniem CE w co najmniej 5 % (m/m). Seite 20

21 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Kategoria Produktu PFC : NAWÓZ PFC (A): Nawóz organiczny PFC (A)(II): Płynny nawóz organiczny. Płynny nawóz organiczny zawiera mniej niż 40 % suchej masy i zawiera przynajmniej jeden z następujących deklarowanych składników pokarmowych: azot (N), pentatlenek difosforu (P2O5) lub tlenek dipotasu (K2O). a. Produkt nawozowy z oznakowaniem CE zawiera przynajmniej jeden z następujących deklarowanych składników pokarmowych: azot (N), pentatlenek difosforu (P2O5) lub tlenek dipotasu (K2O).. 2. Produkt nawozowy z oznakowaniem CE zawiera przynajmniej jeden z następujących podstawowych deklarowanych składników pokarmowych w podanej minimalnej ilości: 2 % % (m/m) całkowitego azotu (N), % 2% (m/m) całkowitego pięciotlenku fosforu (P2O5) lub 2 % % (m/m) całkowitego tlenku potasu (K2O). 6,5 % (m/m) całkowitej sumy składników pokarmowych. 2a. Jeżeli produkt nawozowy z oznakowaniem CE zawiera więcej niż jeden składnik pokarmowy, produkt musi zawierać podstawowe deklarowane składniki pokarmowe w niżej podanej minimalnej ilości: 2 % (m/m) całkowitego azotu (N) lub % (m/m) całkowitego pentatlenku difosforu (P2O5), lub 2 % (m/m) całkowitego tlenku dipotasu (K2O) oraz 5 % (m/m) całkowitej sumy podstawowych składników pokarmowych. 3. Węgiel organiczny (C) jest obecny w produkcie nawozowym z oznakowaniem CE w co najmniej 5 % (m/m). Seite 2

22 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Kategoria Produktu PFC 3: POLEPSZACZ GLEBY () Polepszacz gleby to produkt nawozowy z oznakowaniem CE przeznaczony do dodawania do gleby w celu zachowania, poprawy lub ochrony właściwości fizycznych lub chemicznych, struktury lub aktywności biologicznej gleby. PFC 3(A): Organiczny polepszacz gleby. Organiczny polepszacz gleby składa się wyłącznie z materiału pochodzenia biologicznego, w tym torfu, leonardytu i lignitu oraz otrzymanych z nich substancji humusowych, lecz z wyłączeniem innych materiałów skamieniałych lub zawartych w formacjach geologicznych a. Produkt nawozowy z oznakowaniem CE zawiera co najmniej 5 % materiału pochodzenia biologicznego. 2. W produkcie nawozowym z oznakowaniem CE nie mogą występować zanieczyszczenia w ilościach większych niż: kadm (Cd) 3 mg/kg suchej masy, chrom sześciowartościowy (Cr VI) 2 mg/kg suchej masy, rtęć (Hg) mg/kg suchej masy, nikiel (Ni) 50 mg/kg suchej masy oraz ołów (Pb) 20 mg/kg suchej masy. 3. Jeżeli produkt nawozowy zawiera produkt uboczny pochodzenia zwierzęcego : a) W 25 g próbki nie mogą być obecne pałeczki Salmonella spp. b) Żadna z dwóch następujących rodzajów bakterii nie może być obecna w stężeniu większym niż 000 jtk/g świeżej masy: Escherichia coli lub Enterococaceae. 4. Organiczny polepszacz gleby zawiera co najmniej 40 % lub więcej suchej masy. 5. Węgiel organiczny (C) jest obecny w co najmniej 7,5 % (m/m). Seite 22

23 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Kategoria Produktu PFC 3: POLEPSZACZ GLEBY (2) Polepszacz gleby to produkt nawozowy z oznakowaniem CE przeznaczony do dodawania do gleby w celu zachowania, poprawy lub ochrony właściwości fizycznych lub chemicznych, struktury lub aktywności biologicznej gleby. PFC 3(A): Organiczny polepszacz gleby 3. Jeżeli produkt nawozowy zawiera produkt uboczny pochodzenia zwierzęcego : 4. Organiczny polepszacz gleby zawiera co najmniej 40 % lub więcej suchej masy. 5. Węgiel organiczny (C) jest obecny w co najmniej 7,5 % (m/m). Seite 23

24 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE CMC : Pierwotne surowce i mieszaniny ZAŁĄCZNIK II Kategorie materiałów składowych CMC 2: Nieprzetworzone lub mechanicznie przetworzone rośliny, części roślin lub wyciągi z roślin CMC 3: Kompost CMC 4: Produkt pofermentacyjny roślin energetycznych CMC 5: Produkt pofermentacyjny inny niż produkt pofermentacyjny roślin energetycznych CMC 6: Produkty uboczne przemysłu spożywczego CMC 7: Mikroorganizmy CMC 8: Dodatki do nawozów CMC 9: Polimerowe składniki pokarmowe CMC 0: Polimery inne niż polimerowe składniki pokarmowe CMC : Niektóre produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego Seite 24

25 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Materiał składowy CMC 3: Kompost (). Produkt nawozowy przeznaczony do odżywiania roślin może zawierać kompost płynny lub niepłynny wyciąg mikrobiologiczny lub niemikrobiologiczny wytworzony z kompostu otrzymany w wyniku kompostowania tlenowego oraz ewentualnego namnożenia naturalnie występujących drobnoustrojów wyłącznie co najmniej jednego z następujących materiałów wsadowych: (a) bioodpadów z selektywnej zbiórki bioodpadów u źródła; (b) produktów pochodzących z produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, o których mowa w art. 32 rozporządzenia (WE) nr 069/2009 i które osiągnęły punkt końcowy łańcucha produkcyjnego zgodnie z art. 5 tego rozporządzenia; (c) żywych lub martwych organizmów lub ich części, które są nieprzetworzone lub przetworzone jedynie ręcznie, mechanicznie lub z wykorzystaniem siły grawitacji, poprzez rozpuszczanie w wodzie, flotację, ekstrakcję za pomocą wody, oprócz: frakcji organicznej zmieszanych odpadów komunalnych z gospodarstw domowych, oddzielonych w procesie mechanicznym, fizykochemicznym, biologicznym lub ręcznie, osadów ściekowych, przemysłowych (oprócz niejadalnych pozostałości żywności, paszy i pozostałości upraw do produkcji biopaliw) lub z pogłębiania oraz produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego kategorii zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 069/2009; Seite 25

26 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Materiał składowy CMC 3: Kompost (2) (d) dodatków do kompostowania niezbędnych do poprawy wydajności lub efektywności środowiskowej procesu kompostowania, (e) wszelkich materiałów wymienionych w lit. a) d), które były wcześniej kompostowane lub poddane fermentacji oraz zawierają nie więcej niż 6 mg/kg suchej masy WWA6 ea) nieprzetworzonych i mechanicznie przetworzonych pozostałości z przemysłu spożywczego, z wyjątkiem sektorów wykorzystujących produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 069/2009. eb) materiałów zgodnych z CMC 2, CMC 3, CMC 4, CMC 5, CMC 6 i CMC. Seite 26

27 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Materiał składowy CMC 3: Kompost (3) 2. Kompostowanie odbywa się w zakładzie, w którym linie produkcyjne do przetwarzania materiałów wsadowych, o których mowa w ust. powyżej, są wyraźnie oddzielone od linii produkcyjnych do przetwarzania materiałów wsadowych innych niż te, o których mowa w ust., oraz w którym unika się fizycznej styczności między materiałami wsadowymi i wyjściowymi, także podczas przechowywania. 3. Kompostowanie tlenowe stanowi kontrolowany rozkład materiałów biodegradowalnych, który ma głównie charakter tlenowy i który w wyniku biologicznie wytwarzanego ciepła umożliwia powstawanie temperatur odpowiednich dla bakterii termofilnych. Wszystkie części każdej partii są regularnie i dokładnie wzruszane w celu zapewnienia prawidłowych warunków sanitarnych i jednorodności materiału. Podczas procesu kompostowania wszystkie części każdej partii charakteryzują się jednym z następujących profili temperatury w czasie: 65 C lub więcej przez przynajmniej 5 dni, 60 C lub więcej przez przynajmniej 7 dni lub 55 C lub więcej przez przynajmniej 4 dni. Seite 27

28 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Materiał składowy CMC 3: Kompost (4) 4. Kompost zawiera: (a) nie więcej niż 6 mg/kg suchej masy WWA 6 oraz (b) nie więcej niż 5 g/kg suchej masy makroskopowych zanieczyszczeń w postaci szkła, metalu i tworzyw sztucznych większych niż 2 mm. 5. Po 5 latach od dnia publikacji Rozporządzenia kompost zawiera nie więcej niż 2,5 g/kg suchej masy makroskopowych zanieczyszczeń w postaci tworzyw sztucznych większych niż 2 mm. Po 8 latach od dnia publikacji Rozporządzenia dopuszczalna wartość 2,5 g/kg suchej masy zostanie ponownie oceniona w celu uwzględnienia postępów poczynionych w odniesieniu do selektywnego zbierania odpadów organicznych. 6. Kompost spełnia przynajmniej jedno z poniższych kryteriów stabilności: (a) Współczynnik pobierania tlenu: Definicja: wskaźnik stopnia rozkładu biodegradowalnej substancji organicznej w określonym czasie. Metoda ta nie jest odpowiednia dla materiału o zawartości cząstek > 0 mm powyżej 20 %, kryterium: maksymalnie mmol O2/kg substancji organicznych/h; lub (b) Współczynnik samonagrzewania się: Definicja: maksymalna temperatura osiągana przez kompost w standardowych warunkach jako wskaźnik stanu jego tlenowej aktywności biologicznej, kryterium: Minimalny wskaźnik dojrzałości kompostu III (Rottegrad III). Seite 28

29 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Materiał składowy CMC 5: PRODUKT POFERMENTACYJNY INNY NIŻ PRODUKT POFERMENTACYJNY ROŚLIN ENERGETYCZNYCH (). Produkt nawozowy z oznakowaniem CE może zawierać produkt pofermentacyjny otrzymany w wyniku fermentacji beztlenowej co najmniej jednego z wyłącznie następujących materiałów wsadowych: (a) bioodpadów w rozumieniu dyrektywy 2008/98/WE z oddzielnej zbiórki bioodpadów u źródła; (b) produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego kategorii 2 i 3 zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 069/2009; (c) żywych lub martwych organizmów lub ich części, które są nieprzetworzone lub przetworzone jedynie ręcznie, mechanicznie lub z wykorzystaniem siły grawitacji, poprzez rozpuszczanie w wodzie, flotację, ekstrakcję z wykorzystaniem wody, destylację parą wodną lub ogrzewanie jedynie w celu usunięcia wody, lub które są w jakikolwiek sposób ekstrahowane z powietrza, oprócz: frakcji organicznej zmieszanych odpadów komunalnych z gospodarstw domowych, oddzielonych w procesie mechanicznym, fizykochemicznym, biologicznym lub ręcznie, osadów ściekowych, przemysłowych innych niż wymienione w lit. ea), lub z pogłębiania oraz, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego kategorii Seite 29

30 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Materiał składowy CMC 5: PRODUKT POFERMENTACYJNY INNY NIŻ PRODUKT POFERMENTACYJNY ROŚLIN ENERGETYCZNYCH (2) (d) dodatków do fermentacji niezbędnych do poprawy wydajności lub efektywności w ilości do 5 % całkowitej masy materiałów wsadowych; lub (e) wszelkich materiałów wymienionych w lit. a) d), bez aflatoksyn które były wcześniej kompostowane lub poddane fermentacji oraz zawierają nie więcej niż 6 mg/kg suchej masy WWA64. ea) nieprzetworzonych i mechanicznie przetworzonych pozostałości z przemysłu spożywczego, z wyjątkiem sektorów wykorzystujących produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 069/2009. eb) materiałów zgodnych z CMC 2, CMC 3, CMC 4, CMC 5, CMC 6 i CMC. 2. Fermentacja beztlenowa odbywa się w zakładzie: w którym linie produkcyjne do przetwarzania materiałów wsadowych, o których mowa w ust. powyżej, są wyraźnie oddzielone od linii produkcyjnych do przetwarzania materiałów wsadowych innych niż te, o których mowa w pkt, oraz w którym unika się fizycznej styczności między materiałami wsadowymi i wyjściowymi, także podczas przechowywania. 3. Fermentacja beztlenowa obejmuje kontrolowany rozkład materiałów biodegradowalnych, który ma głównie charakter beztlenowy i odbywa się w temperaturach odpowiednich dla bakterii mezofilnych lub termofilnych. Wszystkie części każdej partii są regularnie i dokładnie wzruszane w celu zapewnienia prawidłowych warunków sanitarnych i jednorodności materiału. Seite 30

31 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Materiał składowy CMC 5: PRODUKT POFERMENTACYJNY INNY NIŻ PRODUKT POFERMENTACYJNY ROŚLIN ENERGETYCZNYCH (3) Podczas procesu fermentacji wszystkie części każdej partii charakteryzują się jednym z następujących profili temperatury w czasie: (a) termofilna fermentacja beztlenowa w temperaturze 55 C przez co najmniej 24 godziny i hydrauliczny czas retencji wynoszący co najmniej 20 dni; po których następuje analiza w celu weryfikacji, czy proces fermentacji doprowadził do zniszczenia czynników chorobotwórczych; (b) termofilna fermentacja beztlenowa w temperaturze 55 C oraz proces przetwarzania obejmujący etap pasteryzacji (70 C godz) (c) termofilna fermentacja beztlenowa w temperaturze 55 C, a następnie kompostowanie w temp. 65 C lub więcej przez przynajmniej 5 dni, 60 C lub więcej przez przynajmniej 7 dni lub 55 C lub więcej przez przynajmniej 4 dni. Seite 3

32 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Materiał składowy CMC 5: PRODUKT POFERMENTACYJNY INNY NIŻ PRODUKT POFERMENTACYJNY ROŚLIN ENERGETYCZNYCH (4) Podczas procesu fermentacji wszystkie części każdej partii charakteryzują się jednym z następujących profili temperatury w czasie: (d) mezofilna fermentacja beztlenowa w temperaturze C oraz proces przetwarzania obejmujący etap pasteryzacji (70 C godz.) zgodnie z opisem w rozdziale I sekcja ust. załącznika V do rozporządzenia (UE) nr 42/20; a) maksymalna wielkość cząstek przed wprowadzeniem ich do urządzenia: 2 mm; b) minimalna temperatura całego materiału w urządzeniu: 70 C; oraz c) minimalny czas obróbki w urządzeniu bez przerw: 60 minut ; lub (e) mezofilna fermentacja beztlenowa w temperaturze C, a następnie kompostowanie w temp. 65 C lub więcej przez przynajmniej 5 dni, 60 C lub więcej przez przynajmniej 7 dni lub 55 C lub więcej przez przynajmniej 4 dni.; Seite 32

33 CIRCULAR ECONOMY ROZPORZĄDZENIE NAWOZOWE Materiał składowy CMC 5: PRODUKT POFERMENTACYJNY INNY NIŻ PRODUKT POFERMENTACYJNY ROŚLIN ENERGETYCZNYCH (5) 4. Ani stała, ani płynna część produktu pofermentacyjnego nie zawiera więcej niż 6 mg/kg suchej masy WWA6. 5. Produkt pofermentacyjny zawiera nie więcej niż 5 g/kg suchej masy makroskopowych zanieczyszczeń w postaci szkła, metalu i tworzyw sztucznych większych niż 2 mm. 6. Po 5 latach od daty publikacji Rozporządzenia produkt pofermentacyjny zawiera nie więcej niż 2,5 g/kg suchej masy makroskopowych zanieczyszczeń w postaci tworzyw sztucznych większych niż 2 mm. Po 8 latach od wejście w życie Rozporządzenia dopuszczalna wartość 2,5 g/kg suchej masy zostanie ponownie oceniona w celu uwzględnienia postępów poczynionych w odniesieniu do selektywnego zbierania odpadów organicznych. 7. Zarówno stała, jak i płynna część produktu pofermentacyjnego spełnia co najmniej jedno z poniższych kryteriów stabilności: (a) Współczynnik pobierania tlenu: Definicja: wskaźnik stopnia rozkładu biodegradowalnej substancji organicznej w określonym czasie. Metoda ta nie jest odpowiednia dla materiału o zawartości cząstek > 0 mm przekraczających 20 %, kryterium: maksymalnie 50 mmol O2/kg substancji organicznych/h; lub (b) Potencjał resztkowego biogazu: Definicja: wskaźnik gazu uwolnionego z produktu pofermentacyjnego w ciągu 28 dni mierzony w odniesieniu do lotnych substancji stałych zawartych w próbce. Badanie przeprowadza się trzykrotnie, a średni wynik jest wykorzystywany w celu wykazania zgodności z wymogiem. Lotne substancje stałe to substancje stałe w próbce materiału stanowiącej stratę podczas prażenia suchych substancji stałych w temperaturze 550 C. kryterium: maksymalnie 0,45 l biogazu/g lotnych substancji stałych. Seite 33

34 HIGIENIZACJA I HYDRAULICZNY CZAS RETENCJI - METODY OZNACZANIA TEMPERATURĘ PROCESU (55 C PRZEZ 24H) KONTROLUJE SIĘ ZA POMOCĄ CIĄGŁEGO POMIARU W KOMORZE FERMENTACYJNEJ Z REJESTRACJĄ HYDRAULICZNY CZAS RETENCJI (20 DNI) OKREŚLA SIĘ W OPARCIU O POMIAR RZECZYWISTEGO CZASU PRZEPŁYWU MATERIAŁU ZNACZNIKOWEGO (50 KG LIOH*H2O) WPROWADZANEGO DO KOMORY FERMENTACYJNEJ I POMIAR NA WYPŁYWIE EFEKT HIGIENIZACJI OKREŚLA SIĘ POPRZEZ UMIESZCZENIE W KOMORZE FERMENTACYJNEJ PRÓBEK MATERIAŁU BIOLOGICZNEGO: - bakterii wskaźnikowych - Salmonella Senftenberg W775, patogenów pierwotniaków - Plasmodiophora brassicae (kiła kapusty) nasion pomidorów A NASTĘPNIE PODDANIE ICH BADANIOM LABORATORYJNYM NA OBECNOŚĆ FORM ŻYWYCH I PRZETRWALNIKOWYCH (2 X W ROKU) Seite 34

35 PUNKTY OPRÓBOWANIA DLA HIGIENIZACJI Seite 35

36 POMIAR HYDRAULICZNEGO CZASU RETENCJI BioAbfV 202 Page 36

37 KONTROLA TEMPERATURY Seite 37

38 6. Próbki zgodnie BioAbfV 202 Próbnik performowany z materiałem biologicznym (Salmonella senftenberg W775, Plasmodiophora brassicae, nasiona pomidorów) o średnicy około 50 mm umieszcza się w 4 króccach pomiarowych zgodnie z kierunkiem przepływu w komorze. Page 38

39 INSTALACJE SUCHEJ CIĄGŁEJ FERMENTACJI METANOWEJ ZMIESZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH W POLSCE Instalacje w technologii Strabag: - MBP Tychy (204) - MBP Stalowa Wola (205) - MBP Kielce (206) Instalacje w technologiach innych dostawców: - MBP Leszno (200) - MBP Gać Oława (204) - MBP Jarocin (206)

40 FERMENTER TYPU LARAN Seite 40

41 CHARAKTERYSTYKA FERMENTERA TYPU LARAN Typoszereg Fermentorów od 00 m³ do m³ pojemności Pełna automatyka bezobsługowy, jednostopniowy proces Wysoka, stabilna i ciągła produktywność biogazu na skutek przepływu tłokowego, duża redukcja substancji organicznej w porównaniu z instalacjami wsadowymi, ciągła praca komory fermentacyjnej 24/365 Wysokie obciążenie komory fermentacyjnej ładunkiem substancji organicznej oraz krótki czas retencji w porównaniu z fermentacją mokrą Zapobieganie rozwarstwianiu się fermentatu poprzez jego strefowe, lokalne mieszanie. Zachodzące na siebie mieszadła minimalizujące sedymentację i umożliwiające sukcesywny transport sedymentu do systemu opróżniania Wyjątkowo odporny na zużycie, podciśnieniowy system opróżniania fermentora firmy STRABAG Wysoka niezawodność i dyspozycyjność na skutek zastosowania kilku solidnych mieszadeł napędzanych niezależnie, osadzonych na krótkich wałach o niskich naprężeniach skrętnych. Zintegrowany system ogrzewania, poprzez elementy grzejne wbudowane w podłogę i ściany komory fermentacyjnej Elastyczny dobór różnych substratów, o zmiennej zawartości suchej masy do 50% Niezawodne funkcjonowanie komory fermentacyjnej przy różnych poziomach napełnienia 2 Seite 4

42 PODSUMOWANIE Technologia ciągłej suchej fermentacji doskonale wpisuje się w założenia europejskiej gospodarki o obiegu zamkniętym. W pełni spełnia wymogi (obecne i planowane) najlepszych dostępnych technologii zarówno pod względem parametrów eksploatacyjnych jak i emisyjnych Technologia ciagłej suchej fermentacji jest najlepszą alternatywą w przypadku rozbudowy i modernizacji RIPOK w zakresie przetwarzania bioodpadów Doświadczenia Strabag Umwelttechnik (5 pracujących komór fermentacji) w Polsce wskazują że technologia ta sprawdza się również w odniesieniu do frakcji biodegradowalnej wydzielonej z odpadów komunalnych zmieszanych. Wprowadzanie selektywnej selektywnej zbiórki odpadów biodegradowalnych będzie miało pozytywny wpływ na efektywność procesów a w konsekwencji wynik finansowy pracy instalacji. Instalacje fermentacji bazujące na odpadach posiadają tą przewagę nad biogazowniami rolniczymi że koszt pozyskania substratów do procesu jest ujemny. 3 Seite 42

43 STRABAG STRABAG Umwelttechnik GmbH Inżynieria i budowa instalacji ochrony środowiska jacek.chrzastek@strabag.com Tel: Copyright by STRABAG 205 Seite 43