ENERGETYKA PARAMILITARNA VS ENERGETYKA DEMOKRATYCZNA
|
|
- Martyna Wrona
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ENERGETYKA ODNAWIALNA ROZPROSZONA/INNOWACYJNA/INTELIGENTNA ENERGETYKA POSTPRZEMYSŁOWA ENERGETYKA W SPOŁECZEŃSTWIE WIEDZY a przed epoką społeczeństwa wodorowego/bezemisyjnego Rośnie wyrazistość historycznego procesu rozwojowego energetyka odnawialna/rozproszona/innowacyjna/inteligentna vs tradycyjna energetyka wielkoskalowa kwintesencją drugiej (monopolistycznej, branżowej) jest przesył i system, miejscem pierwszej (rynkowej) są w szczególności konwergentna dystrybucja i zuniwersalizowane technologie ENERGETYKA PARAMILITARNA VS ENERGETYKA DEMOKRATYCZNA Jan Popczyk (Politechnika Śląska) Kwiecień,
2 Nakłady inwestycyjne przeznaczone przez korporacyjne przedsiębiorstwa elektroenergetyczne na energetykę odnawialną. Przykłady PGE EO: 4 do 8 mld zł (do 2012) Tauron: 0,9 mld zł (do 2013) ENERGA: 1,6 mld zł (do 2015) 2
3 CZTERY REPREZENTATYWNE PROJEKTY Z OBSZARU ROZPROSZONYCH TECHOLOGII WYTWÓRCZYCH (realizowane z wykorzystaniem telepracy) I INTEGRACJI LOKALNYCH ŹRÓDEŁ Z SIECIĄ ROZDZIELCZĄ Liszkowo biogazownia energetyczna zintegrowana technologicznie ze źródłem kogeneracyjnym (2 silniki gazowe o mocy 1 MW el każdy) Błonie autonomiczna elektrociepłownia (3 silniki gazowe na gaz ziemny o łącznej mocy 3 MW el ). Modelowy konflikt z OSD Świdno elektrociepłownia ORC (1,7 MW el ) Poldanor kilka nowych projektów biogazowych (oprócz 4 wybudowanych), posiadajacych współfinansowanie NFOŚiGW 3
4 Czego potrzebuje świat w dziedzinie energetyki w kolejnych dekadach? Uniwersalnych technologii energetycznych (samochodów: hybrydowych, elektrycznych, wodorowych i technologii powiązanych) inteligentnych: domów, obiektów elektrowni wirtualnych 4
5 Elektrownia wirtualna Właściwość społeczeństwa wiedzy: więcej zarządzania energią niż jej produkcji 5
6 TRZY PLANY, W KTÓRYCH TRZEBA ROZPATRYWAĆ UNIJNY PAKIET ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNY 3X20 Plan I Amerykański (USA) plan przezwyciężania kryzysu za pomocą inwestycji w innowacyjną energetykę. Japoński plan wyjścia z długotrwałej recesji Plan II Redukcja paliw pierwotnych (obniżenie zależności świata demokratycznego od państw niedemokratycznych), redukcja emisji CO 2 Plan III Pobudzenie innowacyjności w gospodarce (stworzenie nowego, obok wojskowego, poligonu innowacyjności), ochrona bezpieczeństwa energetycznego 6
7 ENERGETYKA TRADYCYJNA WĘGIEL POLSKI SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY Paliwa odnawialne INTELIGENTNA ENERGETYKA GAZ ZIEMNY ROPA NAFTOWA I FILAR BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO Czyste wytwarzanie Sieć nn (SN) Elektrownia wirtualna Inteligentna sieć: DSM DR Obiekt inteligentny 97,5 % 77 % 70 % 2,5 % 23 % 30 %
8 ENERGETYKA TRADYCYJNA WĘGIEL POLSKI SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY Paliwa odnawialne ENERGETYKA INTELIGENTNA ENERGIA JĄDROW A GAZ ZIEMNY ROPA NAFTOWA I FILAR BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNEGE Czyste wytwarzanie Sieć nn (SN) Elektrownia wirtualna Inteligentna sieć Obiekt inteligentny II FILAR DSM RD 97,5 % 77 % 70 % 2,5 % 23 % 30 %
9 POLSKIE RYNKI PALIW I ENERGII 2008 Paliwo Rynek paliw w jednostkach naturalnych na rok Emisja CO 2 mln ton/rok Rynek energii pierwotnej TWh/rok Rynek energii końcowej TWh/rok Węgiel kamienny 80 mln ton Węgiel brunatny 60 mln ton Gaz ziemny 10 mld m Ropa naftowa 22 mln ton OZE ,5/7,5 1 Razem ~480 1 x/y bez współspalania/ze współspalaniem. 9
10 Paliwa Tradycyjne OZE: elektrownie wiatrowe elektrownie wodne paliwa biomasowe pierwszej generacji (biomasa biodegradowalna, biopaliwa płynne) kolektory słoneczne źródła geotermalne (18+6) TWh +? Energetyka wytworzona przez Pakiet 3x20: energetyka odnawialna, energetyka innowacyjna, zuniwersalizowane technologie energia elektryczna, ciepło, paliwa transportowe Paliwa płynne i gazowe z przeróbki węgla 2020 rok 2030 rok Biomasowe paliwa drugiej generacji 76 TWh 10
11 Wielkość energetyki wytworzonej przez Pakiet 3x20 w 2020 roku (według cen i wyobrażeń z 2008 roku) udział w rynku energii końcowej 15% (95 TWh) nakłady inwestycyjne około 150 mld zł (w tym elektrownie wiatrowe około 50 mld zł, biogazownie zintegrowane technologicznie lub wirtualnie ze źródłami kogeneracyjnymi około 60 mld zł) roczne przychody około 35 mld zł (w tym rynek energii elektrycznej około 20 mld zł, rynek ciepła około 5 mld zł, rynek paliw transportowych łącznie z akcyzą około 10 mld zł) roczna redukcja emisji CO 2 około 100 mln ton (roczna redukcja kosztów emisji CO 2 około 16 mld zł) 11
12 ROLNICTWO ENERGETYCZNE POLSKI POTENCJAŁ ALOKACJI ZASOBÓW ROLNICTWA Oszacowanie potencjałów 2008 i 2020, w aspekcie potrzeb żywnościowych oraz całego rynku paliw i energii [Popczyk] 12
13 Wielkość Ludność [mln] 38 36,5 Powierzchnia [tys. km 2 ] 314 Użytki rolne [mln ha] 18,6 17,9 Roczne zapotrzebowanie na żywność (na zboże) [mln ton] Wydajność zbóż [ton/ha] 3,5 7,0 Użytki rolne niezbędne do pokrycia potrzeb żywnościowych [mln ha] 7,4 3,7 Dostępne zasoby rolnictwa energetycznego [mln ha] 11,2 14,2 Wykorzystane zasoby gruntów rolnych do produkcji biopaliw (paliw I generacji) [mln ha] 0,2 - Obliczeniowa wydajność energetyczna gruntów rolnych (produkcja paliw II generacji), pp [MW/ha] 50 > 80 Zredukowana wydajność energetyczna gruntów rolnych (produkcja paliw II generacji), pp [MW/ha] 40 > 60 Potencjał rolnictwa energetycznego, pp [TWh/rok] 450 > 850 Osiągalna energia końcowa możliwa do pozyskania z rolnictwa energetycznego [TWh/rok] 360 > 720 Zapotrzebowanie na energię końcową Zapotrzebowanie energii końcowej z rolnictwa energetycznego do pokrycia polskiego celu z Pakietu 3x20 [TWh]
14 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY JAKO CZYNNIK PRZEBUDOWY STRUKTURY BILANSU PALIW I ENERGII 14
15 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (1) Racjonalne założenia dla przykładowego samochodu Toyoty YARIS, są następujące: Emisja CO2 wynosi około 140 g/km, czyli na 100 km przebiegu samochodu przypada około 14 kg CO 2 [ Zużycie benzyny na 100 km wynosi około 6 l, czyli około 55 kwh w paliwie pierwotnym Sprawność benzynowego silnika spalinowego na poziomie 0,3, czyli energia użyteczna, odniesiona do przebiegu 100 km, równa się 16,5 kwh 15
16 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (2) W takim razie energia elektryczna zużyta przez samochód elektryczny, liczona na 100 km przebiegu, wynosi około 27 kwh (przyjęto sprawność silnika elektrycznego 0,8, sprawność akumulatora 0,8 oraz sprawność przekształtnika 0,95). Energia pierwotna do wyprodukowania tej energii w elektrowni węglowej kondensacyjnej, z uwzględnieniem strat sieciowych, wynosi około [ 85 kwh, czyli jest ponad półtorakrotnie większa od energii pierwotnej w przypadku samochodu spalinowego. Emisja CO 2 związana z produkcją energii elektrycznej wynosi około 25 kg, tzn. jest prawie 1,8 razy większa od emisji w przypadku samochodu spalinowego 16
17 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (3) Sytuacja odwraca się zdecydowanie na korzyść samochodu elektrycznego, jeśli zrobić założenie, że do napędu tego samochodu będzie wykorzystywana energia elektryczna produkowana w skojarzeniu. Mianowicie, energia pierwotna potrzebna do wyprodukowania 27 kwh energii elektrycznej w dużej (zawodowej) elektrociepłowni węglowej wynosi około 33 kwh. To oznacza, że zużycie energii pierwotnej (w węglu) przez samochód elektryczny [ wynosi w przypadku produkcji skojarzonej tylko 60% zużycia energii pierwotnej (w benzynie) przez samochód spalinowy. Emisja CO2, odniesiona do przebiegu 100 km, jest natomiast w przypadku energii elektrycznej produkowanej w skojarzeniu równa około 12,5 kg, czyli 90% emisji samochodu spalinowego 17
18 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (4) Jeszcze korzystniejsza sytuacja jest w przypadku wykorzystania do zasilania samochodów elektrycznych energii elektrycznej produkowanej w małych gazowych (na gaz ziemny) źródłach kogeneracyjnych. Wtedy zużycie energii pierwotnej (w gazie ziemnym) przez samochód elektryczny jest tylko nieco większe [ od 50% zużycia energii pierwotnej (w benzynie) przez samochód spalinowy. Emisja CO 2, odniesiona do przebiegu 100 km, jest natomiast w przypadku energii elektrycznej produkowanej w małym gazowym źródle kogeneracyjnym równa 6 kg, czyli 40% emisji samochodu spalinowego 18
19 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (5) Ciekawe, z punktu widzenia przedstawionych oszacowań dotyczących indywidualnego samochodu, jest oszacowanie związane z samochodem gazowym, zasilanym gazem ziemnym (CNG). Dla takiego samochodu energia pierwotna jest około 1,2 razy większa od energii pierwotnej zużywanej przez samochód benzynowy (wynika to ze spadku sprawności współczesnych konstrukcji [ silników spalinowych przy zmianie paliwa z benzyny na gaz ziemny). Emisja CO 2, odniesiona do przebiegu 100 km, wynosi w przypadku samochodu na gaz ziemny około 12 kg, jest zatem praktycznie równa emisji samochodu elektrycznego zasilanego energią elektryczną produkowaną w dużej (zawodowej) elektrociepłowni węglowej, a mniejsza w przybliżeniu o 15% od emisji samochodu z benzynowym silnikiem spalinowym 19
20 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (6) Po pierwsze, nastąpi wzrost rynku biogazu rolniczego i produkcji skojarzonej, z wykorzystaniem dwóch technologii (i): biogazowni zintegrowanych technologicznie ze źródłami kogeneracyjnymi oraz (ii) biogazowni produkujących biogaz na rynek, wykorzystywany do produkcji skojarzonej w lokalizacjach dobrze do tego uwarunkowanych (zatłaczany do sieci gazowej w postaci oczyszczonej lub surowej bądź transportowany systemami CNG lub LNG). Równolegle [ zahamowany zostanie wzrost rynku paliw transportowych. Ten proces, polegający na rynkowym wyparciu 90 TWh paliw transportowych za pomocą 45 TWh energii w biogazie (biometanie) wykorzystanym do produkcji energii elektrycznej w źródłach kogeneracyjnych ma potencjał redukcji obniżki zapotrzebowania energii na rynkach końcowych z około 640 TWh (zapotrzebowanie określone bez uwzględnienia samochodu elektrycznego) do około 595 TWh 20
21 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (7) Po drugie, nastąpią głębsze zmiany strukturalne polegające na rynkowym transferze obecnych paliw transportowych na rynek paliw poligeneracyjnych. Ten proces, polegający na rynkowym wyparciu 150 TWh paliw transportowych za pomocą 75 TWh energii w paliwach transportowych wykorzystanych do produkcji energii elektrycznej w źródłach kogeneracyjnych ma potencjał redukcji [ obniżki zapotrzebowania energii na rynkach końcowych o dalsze 75 TWh, do 520 TWh. Trzeba jednak podkreślić, że tego potencjału nie da się wykorzystać bez rozwoju technologii zasobnikowych na rynku energii elektrycznej. Technologie te, jeśli się pojawią, zmienią ekonomikę poligenracji. Będzie to związane z tym, że ustąpi ograniczenie w postaci nieefektywności ekonomicznej produkcji energii elektrycznej przy niskich czasach wykorzystania mocy szczytowych ciepła 21
22 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (8) Wykorzystanie zasygnalizowanych potencjałów powoduje wzrost (w stosunku do oszacowania przedstawionego bez uwzględnienia samochodu elektrycznego) rynku energii elektrycznej, produkowanej w rozproszonych technologiach [ poligeneracyjnych, o około 100 TWh. Podkreśla się, że wzrost ten nie nastąpi, jeśli do jego pokrycia miałaby być wykorzystana produkcja energii elektrycznej w elektrowniach węglowych (kondensacyjnych) 22
23 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (9) Wykorzystanie zasygnalizowanych potencjałów powoduje redukcję emisji CO2 o około 90 mln ton, w stosunku do emisji [ charakterystycznych dla rynku paliwowo-energetycznego, którego struktura nie zostałaby przebudowana za pomocą samochodu elektrycznego 23
24 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (10) Globalny projekt zamiany samochodu spalinowego na elektryczny można w wielkim uproszczeniu porównać ze zrealizowanym w przeszłości projektem elektryfikacji kolei (zamiana parowozu na elektrowóz). [ Znaczenie energetyczne wprowadzenia samochodu elektrycznego do transportu drogowego jest jednak znacznie większe niż elektryfikacji kolei 24
25 KONCEPCJA INKORPORACJI KOSZTÓW ZEWNĘTRZNYCH DO CENY PALIWA 25
26 KOSZTY ŚRODOWISKA INKORPOROWANE DO KOSZTÓW PALIWA, ŁĄCZNE DLA ENERGETYKI (ELEKTROENERGETYKI I CIEPŁOWNICTWA) WIELKOSKALOWEJ I ROZPROSZONEJ Koszt paliwa bez inkorporowanego kosztu środowiska [mld zł] Koszt paliwa z inkorporowanym kosztem środowiska [mld zł] Rynek energii końcowej, TWh/rok Węgiel kamienny 21,0 21,0 + 22,4 300 Węgiel brunatny 6,0 6,0 + 8,4 40 Gaz ziemny 11,8 11,8 + 2,
27 1:3:9 stosunek cen jednostkowych energii na rynkach ciepła, energii elektrycznej i paliw transportowych [prof. P. Kowalik] Spuścizna po epoce przemysłowej, zaprzeczenie wyników metody termoekologicznej internalizacji kosztów zewnętrznych emisji CO 2 związanej z egzergią [prof. J. Szargut], a także racjonalnej struktury podatku akcyzowego w warunkach uniwersalizujących się technologii Jakie ograniczenia trzeba pokonać, aby zracjonalizować strukturę cen? ciepło wysokie koszty zewnętrzne energia elektryczna niska sprawność przemiany termodynamicznej paliwa transportowe wysoka akcyza 27
28 ZADANIE RYNKU, NA ŚWIECIE Cena energii elektrycznej z elektrowni węglowych, bez instalacji CCS, u odbiorcy końcowego, to około 150 USD/MWh (szacunki własne, koszt uprawnień do emisji CO 2 40 euro/tonę) Cena energii elektrycznej z elektrowni atomowych, u odbiorcy końcowego, to około 180 do 230 USD/MWh (dane z czasopisma Time, 12 stycznia 2009, uzupełnione o szacunki własne) Cena energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, u odbiorcy końcowego, to około 150 USD/MWh (szacunki własne) Prognozowana w USA wycena inwestycji zapewniająca zwiększenie efektywności energetycznej użytkowania energii elektrycznej, to około 10 do 30 USD/MWh (Time, 12 stycznia 2009) 28
29 POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA RYNKÓW KOŃCOWYCH Swiat po kryzysie będzie wyglądał inaczej Obecny potencjał redukcji amerykańskich rynków końcowych energii, związany z inwestycjami w jej użytkowanie (przy zastosowaniu istniejących, osiągalnych komercyjnie, technologii użytkowania), wynosi 50% w przypadku rynku ciepła, 50% w przypadku rynku transportu oraz 75% w przypadku rynku energii elektrycznej (Time, 12 stycznia 2009) 29
30 ISTOTA ENERGETYKI POSTPRZEMYSŁOWEJ Sukces biznesu zależy nie od producenta, lecz od klienta Peter Drucker (kwintesencja nowoczesnego zarządzania u schyłku społeczeństwa przemysłowego) Bezpieczeństwo energetyczne zależy nie od produkcji/dostaw energii elektrycznej, lecz od zarządzania tą energią (trend w społeczeństwie wiedzy) Przejście od kultury dostarczania energii odbiorcom do kultury dostarczania usług dla partnerów na rynku energii Nowe pojęcie: Prosument Przykłady: Program RBR (mikrobiogazownie), strategia ENERGI (klient/prosument zarządza energią, w tym produkuje energię elektryczną, Bielsko-Biała (Urząd Miasta zarzadza energią, głównie na rynku ciepła) 30
31 SEGMENTACJA TECHNOLOGICZNA Segmentacja technologii charakterystyczna dla Polski: energetyka wielkoskalowa (tradycyjna) vs (i/lub) energetyka rozproszona/innowacyjna. Możliwość uzyskania efektów rynkowych z nowych inwestycji [J. Popczyk] 31
32 Segment ELEKTROENERGETYKA WIELKOSKALOWA inwestycje w istniejące technologie - bloki węglowe (kondensacyjne, elektrociepłownicze) - elektrownie szczytowo-pompowe 2 - bloki gazowo-parowe Horyzont czasowy (elektrociepłownie gazowe) - farmy wiatrowe x - sieci przesyłowe x - sieci rozdzielcze x inwestycje w przyszłościowe technologie - farmy wiatrowe offshore x - instalacje czystych technologii węglowych (CCS, IGCC) - bloki atomowe x 4 x x - 1 x 3 1 brak możliwości budowy nowych źródełze względu na wymagania środowiska. 2 brak perspektyw budowy nowych elektrowni. 3 osiągnięcie dojrzałości technologicznej (duże ryzyko braku konkurencyjności). 4 możliwośćwybudowania (duże ryzyko braku konkurencyjności). 5 osiągnięcie rynkowej konkurencyjności. 32
33 Segment ENERGETYKA ROZPROSZONA, INNOWACYJNA konwergencja rynkowa - wytwarzanie i dostawa (zakup) oraz użytkowanie energii elektrycznej - usługi systemowe w obszarze operatorstwa dystrybucyjnego - systemy wspomagania OZE x - systemy zarządzania emisjami (w szczególności CO 2 ) - internalizacja kosztów zewnętrznych - ujednolicenie podatków (w szczególności akcyzy) - jednolity rynek energii elektrycznej, ciepła i paliw transportowych Horyzont czasowy x x x x x x 1 brak możliwości budowy nowych źródełze względu na wymagania środowiska. 2 brak perspektyw budowy nowych elektrowni. 3 osiągnięcie dojrzałości technologicznej (duże ryzyko braku konkurencyjności). 4 możliwośćwybudowania (duże ryzyko braku konkurencyjności). 5 osiągnięcie rynkowej konkurencyjności. 33
34 Segment Horyzont czasowy uniwersalizacja technologiczna - technologie poligeneracyjne x - paliwa biomasowe drugiej generacji x - samochód hybrydowy x - samochód elektryczny x - ogniwo paliwowe x 5 - paliwa płynne i gazowe z przeróbki węgla x 5 integracja funkcjonalna - technologie utylizacyjnoenergetyczne x (elektroenergetyczne) - biogazownie, mikrobiogazownie x - elektrownia szczytowo-pompowa i farma wiatrowa x - farma wiatrowa i rezerwowe źródło gazowe x - technologie wytwórczozasobnikowe - technologie sieciowo-zasobnikowe x - farma wiatrowa i ogniwo paliwowe x 1 brak możliwości budowy nowych źródełze względu na wymagania środowiska. 2 brak perspektyw budowy nowych elektrowni. 3 osiągnięcie dojrzałości technologicznej (duże ryzyko braku konkurencyjności). 4 możliwośćwybudowania (duże ryzyko braku konkurencyjności). 5 osiągnięcie rynkowej konkurencyjności. 34
35 Segment Horyzont czasowy nowe technologie dedykowane x 5 - zwiększanie zdolności przesyłowych istniejących sieci x - kolektory słoneczne x - mikroźródła wiatrowe x - ogniwa fotowoltaiczne x 5 - elektrownie wodne ultraniskospadowe x - nanogeneratory (technologie bezpieczeństwa osobistego i x publicznego zarządzanie energią (i bezpieczeństwem) - użytkowanie energii (DSM, RD) x - dom (obiekt) inteligentny x - elektrownia wirtualna x - sieć inteligentna x 1 brak możliwości budowy nowych źródełze względu na wymagania środowiska. 2 brak perspektyw budowy nowych elektrowni. 3 osiągnięcie dojrzałości technologicznej (duże ryzyko braku konkurencyjności). 4 możliwośćwybudowania (duże ryzyko braku konkurencyjności). 5 osiągnięcie rynkowej konkurencyjności. 35
36 (WYBRANE) ŹRÓDŁA LITERATUROWE 36
37 [1] Ch. Dickey, T. McNicoll: A Green New Deal. Newsweek. November [2] M. Grunwald. Wasting Our Watts (We don t need new drilling or new power plants. We need to get efficient). Time. January [3] M. Grunwald. Going Nuclear (Proponents tout atomic energy as a clean, carbon-free alternative to coal and oil. But could sink nukes again). Time. January [4] Business & the Environment. Financial Times (Special Report). March [5] Low-Energy Nuclear Reactions Sourcebook. Edited by Jan Marwan and Steven B. Krivit. American Chemical Society, Washington, DC
38 [6] M. Pagliaro, G. Palmisano, R. Cirimina: Flexible Solar Cells. Wiley [7] Nanostructured materials for solar energy conversion. Edited by Tetsuo Soga. Elsevier [8] Samir Kumar Khanal: Anaerobic Biotechnology for Bioenergy Production. Principles and Applications. Wiley [9] Renewable energy policy and politics. A handbook for decisionmaking. Edited by Karl Mallon. London. Sterling, VA [10] Renewable energy in Europe. Building markets and capacity. European Renewable Energy Council (EREC). Brussels
39 [11] Urban Energy Transition. From Fossil Fuels to Renewable Power. Edited by Peter Droege. Elsevier [12] Inwesting in Renewable energy. Edited by J. Siegel. Wiley [13] Z. Morvay, D. Gvozdenac: Applied industrial energy and environmental management. Wiley [14] J. Popczyk: Zarządzanie i eknomika na rynkach usług infrastrukturalnych (w świetle reprezentatywnych doświadczeń elektroenergetyki). Gliwice, 2006 (na prawach maszynopisu, 39
40 [15] Bezpieczeństwo elektroenrgetyczne w społeczeństwie postprzemysłowym na przykładzie Polski. Pod redakcją J. Popczyka: Wydawnictwa Politechniki Śląskiej. W druku [16] A. Graczyk: Ekologiczne koszty zewnętrzne. Identyfikacja, szacowanie, internalizacja. Wydaw-nictwo Eko-nomia i Środowisko. Białystok 2005 [17] Energetyka cieplna i zawodowa. Miesięcznik [18] Nowa energia. Dwumiesięcznik [20] Strona 40
41 SPOŁECZEŃSTWO WIEDZY, TO SPOŁECZEŃSTWO ZARZĄDZANIA RYZYKIEM Przykłady najważniejszych ryzyk w postprzemysłowej energetyce Ceny paliw kopalnych vs ceny energii odnawialnej, w szczególności biomasy (rolniczej) Koszty inwestycji ukierunkowanych na redukcję emisji CO 2 (CCS, IGCC) vs nakłady na energetykę odnawialną Koszty dostaw energii vs koszty obniżania energochłonności 41
42 SYSTEMY/PRAKTYKA CENOTWÓRSTWA Paliwa płynne Węgiel Gaz Ciepło Energia elektryczna (w 2008/2009 przekroczona została na rynku hurtowym bariera psychologiczna odnośnie braku umiarkowania w podwyżkach cen przez wytwórców) 42
43 ZADANIE RYNKU, NA ŚWIECIE (1) W interesie Polski jest działanie na rzecz systematycznej budowy zintegrowanego rynku podażowo-popytowego, na którym będą rzeczywiście konkurować inwestycje w: (i) tradycyjne elektrownie węglowe (ii) czyste technologie węglowe (iii) elektrownie atomowe (iv) energetykę odnawialną/innowacyjną (Pakiet 3x20) (v) użytkowanie energii elektrycznej 43
44 KOMENTARZ (1). Porównanie samych cen nie jest wystarczające! Ceny energii elektrycznej z elektrowni węglowych są obciążone wielkim ryzykiem wzrostu związanym z regulacjami dotyczącymi emisji CO2 i innych regulacji na rzecz ochrony środowiska naturalnego (np. regulacji dotyczących emisji rtęci) Ceny energii elektrycznej z elektrowni atomowych są obciążone wielkim ryzykiem wzrostu związanym z regulacjami dotyczącymi bezpieczeństwa atomowego (Time, 12 stycznia 2009) Ceny energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych będą maleć wraz z rozwojem technologii (tu potencjał jest bardzo wielki) oraz ze wzrostem rynku energii odnawialnej 44
45 KOMENTARZ (2). Porównanie samych cen nie jest wystarczające! Jeśli chodzi o wycenę inwestycji zapewniających zwiększenie efektywności energetycznej użytkowania energii elektrycznej, to można przyjąć opcję neutralną (kosztu krańcowego) na zintegrowanym rynku podażowo-popytowego, na którym inwestycje te będą konkurować z inwestycjami w energetykę wytwórczą odnawialną 45
46 POTENCJAŁ ZMNIEJSZENIA RYNKÓW KOŃCOWYCH Świat po kryzysie będzie wyglądał inaczej (2) Oczywiście, w Polsce nie można wykorzystać bezpośrednio amerykańskiego oszacowania potencjału redukcji rynku energii elektrycznej. Po pierwsze, dlatego że zużycie energii elektrycznej na mieszkańca w USA (10 MWh/rok) jest 4-krotnie większe niż w Polsce (2,5 MWh/rok). Po drugie, dlatego że elektrochłonność amerykańskiego PKB jest 2-krotnie mniejsza od polskiej. Uwzględniając te dwa czynniki można uznać, że polski potencjał redukcji rynku końcowego energii elektrycznej kształtuje się na poziomie około 40% (jest znacznie większy niż cel w Pakiecie energetyczno-klimatycznym 3x20) 46
47 KRYZYS GOSPODARCZY I POCZĄTEK CYWILIZACYJNEJ ALOKACJI ZASOBÓW Globalna polityczna koncepcja pobudzenia gospodarki w czasie trwania kryzysu (USA półtora roku UE dwa lata) za pomocą rewolucji technologicznej w energetyce PRZEŁOM W PODEJŚCIU DO BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO z: importujemy paliwa (od niedemokratycznych państw) na: sprzedajemy (USA) / importujemy (reszta świata) technologie i wykorzystujemy lokalne zasoby energetyczne 47
48 PAKIET ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNY 3x20 Cele (1) Cele (2) Cele (3) OZE 20% CO 2 20% EE 20% Redukcja zużycia paliw Ochrona środowiska Innowacyjność Bezpieczeństwo energetyczne 48
49 SPOŁECZEŃSTWO WIEDZY, TO NOWE PODEJŚCIE DO ZASOBÓW, NOWA KONSOLIDACJA KOMPETENCJI, KULTURA INTEGRACJI NA SZCZEBLU LOKALNYM (w gminie) Przykłady programów rządowych 1. Program Innowacyjna energetyka. Rolnictwo energetyczne (MG) ma wymiar porównywalny z budową górnictwa w przeszłości, nowoczesnego rolnictwa żywnościowego w ostatnich latach oraz z alokacją na rynku transportowym (z transportu kolejowego na transport samochodowy) 2. Program Rozwój Biogazowni Rolniczych (MRiRW) jest rozszerzeniem Programu IERE i jest względem niego komplementarny/synergiczny 3. Program Pilotażowe wdrożenie instrumentów systemu zintegrowanego planowania i zarządzania rozwojem przestrzennym na szczeblu lokalnym (Program ZPiZRPG, MI) jest ukierunkowany bardzo silnie na innowacyjną energetykę i rozwój zasobów ludzkich w gminach (zwłaszcza w segmencie samorządowym) 49
50 ROZWIĄZANIA KLASTROWE ODPOWIEDZIĄ NA NOWE POTRZEBY 1. Potrzeba współdziałania zróżnicowanych podmiotów biznesowych na wstępnym etapie rozwoju wybranych rynków 2. Potrzeba współdziałania w złotym trójkącie 3. Telepraca 4. Teleedukacja Przykład Klaster 3x20 Integracja działań wokół celów Pakietu 3x20, Programu IERE, Programu RBR, Programu ZPiZRPG 50
51 ROLNICTWO ENERGETYCZNE (1) Jest to przede wszystkim wielkotowarowa uprawa biomasy oraz przetwórstwo rolno-energetyczne, czyli przemysłowa produkcja paliw biomasowych przeznaczonych do sprzedaży na rynku Perspektywy dla paliw płynnych (estry, bioetanol) wykorzystywanych w transporcie, i z coraz większym powodzeniem w elektroenergetyce oraz w ciepłownictwie, a także stałych (ulepszona biomasa), wykorzystywanych w procesach współspalania w elektroenergetyce oraz w ciepłownictwie, są ograniczone 51
52 ROLNICTWO ENERGETYCZNE (2) W perspektywie rozwojowej (w kolejnej dekadzie) podstawowym produktem rolnictwa energetycznego będą paliwa gazowe (biogaz, biometan), produkowane w biogazowniach, dostarczane na rynek z wykorzystaniem transportu drogowego CNG i LNG oraz poprzez zatłaczanie do istniejących sieci gazowych (zbudowanych do przesyłu gazu ziemnego) 52
53 PALIWA DRUGIEJ GENERACJI (1) Nie ma jeszcze warunków do jednoznacznego zdefiniowania paliw drugiej generacji Rolnicy definiują na przykład paliwa drugiej generacji jako te, których produkcja nie jest konkurencyjna względem produkcji żywności Energetycy natomiast jako te, które mają wysoki (na przykład 1,6) stosunek energii na wyjściu z procesu pozyskiwania paliwa do energii włożonej 53
54 PALIWA DRUGIEJ GENERACJI (2) Występuje trudność w odpowiedzi na pytanie: do jakich paliw, pierwszej czy drugiej generacji, zaliczyć biopaliwa? Na przykład biogaz w klasyfikacji europejskiej jest zaliczany zarówno do paliw pierwszej jak i drugiej generacji W pierwszym segmencie są: gaz wysypiskowy, z oczyszczalni ścieków, z biogazowni utylizujących odpady rolnicze i z przetwórstwa rolno-spożywczego W drugim segmencie będzie natomiast (po skomercjalizowaniu technologii na skalę rynkową) biogaz ze zgazowania celulozy (słoma, drewno, wytłoki z trzciny cukrowej) 54
55 PALIWA DRUGIEJ GENERACJI (3) Proponuje się [J. Popczyk] przyjąć, że biogaz produkowany z całych roślin energetycznych zielonych (takich jak kukurydza, buraki pastewne/półcukrowe i inne) w procesie zgazowania biologicznego (fermentacyjnego), i ewentualnie oczyszczony do postaci gazu ziemnego wysokometanowego, jest paliwem drugiej generacji Biopaliwa płynne (etanol i estry) produkowane obecnie z ziarna zbóż (takich jak kukurydza, pszenica i inne) oraz rzepaku są paliwami pierwszej generacji Zarówno biogaz jak i paliwa płynne, które będą produkowane w nadchodzących latach z celulozy, będą jednolicie paliwami drugiej generacji 55
56 ROLNICTWO ENERGETYCZNE POTENCJAŁ UNIJNY Sformułowane założenie jest zbieżne z opinią Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie surowców odnawialnych perspektyw rozwoju wykorzystania materiałowego i energetycznego z marca 2006 roku (2006/C I IO/IO), według której w UE można ze 104 mln hektarów ziemi uprawnej wykorzystać w perspektywie średnioterminowej pod uprawy energetyczne 13,7 mln hektarów 56
57 OD REFORM USTROJOWYCH I SEKTOROWYCH, W TYM ELEKTROENERGETYKI, ROZPOCZĘTYCH W 1990 ROKU DO ENERGETYKI POSTPRZEMYSŁOWEJ Okres przejściowy 57
58 EWOLUCJA POLSKICH CELÓW Początek lat dziewięćdziesiątych połączenie polskiego systemu elektroenergetycznego z systemem UCPTE wprowadzenie polskiej elektroenergetyki w środowisko regulacyjne UE wykorzystanie zasady TPA do wyzwolenia konkurencji na rynku energii elektrycznej Rok 2009 wytworzenie nowego segmentu energetyki osadzonego w Pakiecie energetyczno-klimatycznym 3x20 wprowadzenie energetyki w infrastrukturę społeczeństwa wiedzy nabycie zdolności do zarządzania procesami w warunkach konfrontacji globalnej w obszarze energetyki: (i) USA i UE, (ii) Rosja, Iran, Arabia Saudyjska, Katar, Wenezuela, (iii) Chiny, Indie 58
59 Kompleks paliwowo-energetyczny PERN Przyjaźń Naftobazy Gaz System Górnictwo kopalnie PSE-Operator Paliwa płynne rafinerie, stacje benzynowe Rynek końcowy energii paliwa transportowe 150 TWh Ciepłownictwo kotłownie Gazownictwo OSD, handel, wydobycie magazyny Rynek Rynek końcowy odbiorców Rynek końcowy Rynek końcowy odbiorców Elektroenergetyka elektrownie, OSD, handel Energetyka odnawialna Struktura podmiotowa 2008 Rynek końcowy energii ciepło 240 TWh Rynek końcowy energii Rynek końcowy energii energia elektryczna energia elektryczna 110 TWh 59
60 Elektroenergetyka Ciepłownictwo Kotłownie Elektrociepłownie Elektroenergetyka Elektrownie Gazownictwo Przepompownie, magazyny Paliwa płynne Rafinerie, Górnictwo Kopalnie Struktura przedmiotowa 2020 Wielkoskalowa elektroenergetyka konwencjonalna Energetyka wytworzona przez Pakiet 3x20 Sieciowe struktury lokalnych (gminnych) stref energetycznych Rolnictwo energetyczne OSP Operatorzy OSD Inwestorzy prywatni, fundusze inwestycyjne Skarb Państwa 100 (96+4) TWh 60 mln ton CO (480x1,6x0,2) TWh 60
61 POŻEGNANIE Z ROPĄ Szwecja 2005, polityka energetyczna USA 2008,2009, pakiet ratunkowy, strategia energetyczna Polska 2008, Konsorcjum Green Stream Konferencja Droga do niezależności energetycznej Polski Gdańsk, 20 września
62 Źródło wyników przedstawionych w dalszych tablicach: analizy własne [J. Popczyk] 62
63 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (2) W takim razie energia elektryczna zużyta przez samochód elektryczny, liczona na 100 km przebiegu, wynosi około 27 kwh (przyjęto sprawność silnika elektrycznego 0,8, sprawność akumulatora 0,8 oraz sprawność przekształtnika 0,95). Energia pierwotna do wyprodukowania tej energii w elektrowni węglowej kondensacyjnej, z uwzględnieniem strat sieciowych, wynosi około [ 85 kwh, czyli jest ponad półtorakrotnie większa od energii pierwotnej w przypadku samochodu spalinowego. Emisja CO 2 związana z produkcją energii elektrycznej wynosi około 25 kg, tzn. jest prawie 1,8 razy większa od emisji w przypadku samochodu spalinowego 63
64 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (3) Sytuacja odwraca się zdecydowanie na korzyść samochodu elektrycznego, jeśli zrobić założenie, że do napędu tego samochodu będzie wykorzystywana energia elektryczna produkowana w skojarzeniu. Mianowicie, energia pierwotna potrzebna do wyprodukowania 27 kwh energii elektrycznej w dużej (zawodowej) elektrociepłowni węglowej wynosi około 33 kwh. To oznacza, że zużycie energii pierwotnej (w węglu) przez samochód elektryczny [ wynosi w przypadku produkcji skojarzonej tylko 60% zużycia energii pierwotnej (w benzynie) przez samochód spalinowy. Emisja CO2, odniesiona do przebiegu 100 km, jest natomiast w przypadku energii elektrycznej produkowanej w skojarzeniu równa około 12,5 kg, czyli 90% emisji samochodu spalinowego 64
65 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (4) Jeszcze korzystniejsza sytuacja jest w przypadku wykorzystania do zasilania samochodów elektrycznych energii elektrycznej produkowanej w małych gazowych (na gaz ziemny) źródłach kogeneracyjnych. Wtedy zużycie energii pierwotnej (w gazie ziemnym) przez samochód elektryczny jest tylko nieco większe [ od 50% zużycia energii pierwotnej (w benzynie) przez samochód spalinowy. Emisja CO 2, odniesiona do przebiegu 100 km, jest natomiast w przypadku energii elektrycznej produkowanej w małym gazowym źródle kogeneracyjnym równa 6 kg, czyli 40% emisji samochodu spalinowego 65
66 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (5) Ciekawe, z punktu widzenia przedstawionych oszacowań dotyczących indywidualnego samochodu, jest oszacowanie związane z samochodem gazowym, zasilanym gazem ziemnym (CNG). Dla takiego samochodu energia pierwotna jest około 1,2 razy większa od energii pierwotnej zużywanej przez samochód benzynowy (wynika to ze spadku sprawności współczesnych konstrukcji [ silników spalinowych przy zmianie paliwa z benzyny na gaz ziemny). Emisja CO 2, odniesiona do przebiegu 100 km, wynosi w przypadku samochodu na gaz ziemny około 12 kg, jest zatem praktycznie równa emisji samochodu elektrycznego zasilanego energią elektryczną produkowaną w dużej (zawodowej) elektrociepłowni węglowej, a mniejsza w przybliżeniu o 15% od emisji samochodu z benzynowym silnikiem spalinowym 66
67 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (6) Po pierwsze, nastąpi wzrost rynku biogazu rolniczego i produkcji skojarzonej, z wykorzystaniem dwóch technologii (i): biogazowni zintegrowanych technologicznie ze źródłami kogeneracyjnymi oraz (ii) biogazowni produkujących biogaz na rynek, wykorzystywany do produkcji skojarzonej w lokalizacjach dobrze do tego uwarunkowanych (zatłaczany do sieci gazowej w postaci oczyszczonej lub surowej bądź transportowany systemami CNG lub LNG). Równolegle [ zahamowany zostanie wzrost rynku paliw transportowych. Ten proces, polegający na rynkowym wyparciu 90 TWh paliw transportowych za pomocą 45 TWh energii w biogazie (biometanie) wykorzystanym do produkcji energii elektrycznej w źródłach kogeneracyjnych ma potencjał redukcji obniżki zapotrzebowania energii na rynkach końcowych z około 640 TWh (zapotrzebowanie określone bez uwzględnienia samochodu elektrycznego) do około 595 TWh 67
68 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (7) Po drugie, nastąpią głębsze zmiany strukturalne polegające na rynkowym transferze obecnych paliw transportowych na rynek paliw poligeneracyjnych. Ten proces, polegający na rynkowym wyparciu 150 TWh paliw transportowych za pomocą 75 TWh energii w paliwach transportowych wykorzystanych do produkcji energii elektrycznej w źródłach kogeneracyjnych ma potencjał redukcji [ obniżki zapotrzebowania energii na rynkach końcowych o dalsze 75 TWh, do 520 TWh. Trzeba jednak podkreślić, że tego potencjału nie da się wykorzystać bez rozwoju technologii zasobnikowych na rynku energii elektrycznej. Technologie te, jeśli się pojawią, zmienią ekonomikę poligenracji. Będzie to związane z tym, że ustąpi ograniczenie w postaci nieefektywności ekonomicznej produkcji energii elektrycznej przy niskich czasach wykorzystania mocy szczytowych ciepła 68
69 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (8) Wykorzystanie zasygnalizowanych potencjałów powoduje wzrost (w stosunku do oszacowania przedstawionego bez uwzględnienia samochodu elektrycznego) rynku energii elektrycznej, produkowanej w rozproszonych technologiach [ poligeneracyjnych, o około 100 TWh. Podkreśla się, że wzrost ten nie nastąpi, jeśli do jego pokrycia miałaby być wykorzystana produkcja energii elektrycznej w elektrowniach węglowych (kondensacyjnych) 69
70 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (9) Wykorzystanie zasygnalizowanych potencjałów powoduje redukcję emisji CO2 o około 90 mln ton, w stosunku do emisji [ charakterystycznych dla rynku paliwowo-energetycznego, którego struktura nie zostałaby przebudowana za pomocą samochodu elektrycznego 70
71 SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY Potencjalny wpływ na przebudowę struktury bilansu energetycznego Polski (10) Globalny projekt zamiany samochodu spalinowego na elektryczny można w wielkim uproszczeniu porównać ze zrealizowanym w przeszłości projektem elektryfikacji kolei (zamiana parowozu na elektrowóz). [ Znaczenie energetyczne wprowadzenia samochodu elektrycznego do transportu drogowego jest jednak znacznie większe niż elektryfikacji kolei 71
72 TECHNOLOGIE PALIWOWO-ENERGETYCZNE I MINIMALNE NAKŁADY INWESTYCYJNE ORAZ CZASY ODPOWIEDZI NA SYGNAŁY RYNKOWE Technologia Minimalne nakłady inwestycyjne, mln zł Czas odpowiedzi na sygnały rynkowe, lat Węglowa Atomowa Węglowa CCT, np. CCS, IGCC Wiatrowa Gazowa na gaz ziemny 1 1 Biogazowa 10 2 Elektro-efektywne technologie po stronie popytowej Praktycznie każde środki są użyteczne od zera do kilkunastu lat 72
73 UDZIAŁ OPŁAT UISZCZANYCH ZA ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ PRZEZ ODBIORCÓW KOŃCOWYCH, KTÓRE TRAFIĄ DO DOSTAWCÓW ZAGRANICZNYCH Technologia Udział [%] Atomowa 80 Węglowa CCT (CCS, IGCC...) 20 Wiatrowa 60 Gazowa na gaz ziemny 50 Biogazowa 10 73
74 PORÓWNANIE POLSKIEGO I NIEMIECKIEGO POTENCJAŁU ROLNICTWA ENERGETYCZNEGO W KONTEKŚCIE PAKIETU 3X20 Wielkości Polska Niemcy Ludność [mln] Powierzchnia [tys. km 2 ] Użytki rolne [mln ha] 18,6 17,3 Użytki rolne niezbędne do pokrycia potrzeb żywnościowych [mln ha] ok. 4 ok. 8,6 Potencjał rolnictwa energetycznego (25% użytków rolnych) 2008, pp [TWh] Udział OZE w końcowym rynku energii w 2005 roku [%] 7,2 5,8 Cel unijny (2020) [%] Potrzeby energetyczne 2008, pp [TWh] Energochłonność, pp, PKB [MWh/1000 euro] 4,8 2,1 pp paliwo pierwotne 74
75 ISTNIEJĄCY SYSTEM WSPOMAGANIA OZE 75
76 WYKORZYSTANIE BIOMASY PRZYKŁAD KLĘSKI POLSKIEJ REGULACJI TECHNOLOGIA Elektrownia kondensacyjna Kocioł pyłowy Kocioł fluidalny Elektrociepłownia węglowa Kocioł pyłowy Kocioł fluidalny Elektrociepłownia biogazowa Kocioł na biomasę stałą 3% 1 25% 48% 75% 85% 85% 1 Sprawę należy porównać z procederem zwiększania w latach 70 wydobycia w polskim górnictwie, polegającym na dodawaniu specjalnie mielonego w tym celu kamienia do węgla dostarczanego do elektrowni 76
77 2008: DOTOWANA ENERGETYKA ODNAWIALNA, CZY WĘGLOWA? Certyfikat Zielony (bez współspalania) Wartość jednostkowa Rynek Wartość rynku zł/mwh TWh mln zł/rok Czerwony Żółty Oszacowanie kosztu zakupu uprawnień do emisji CO 2 77
78 2008: POLSKI SYSTEM CERTYFIKACJI DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ DO NAPRAWY (WYCENA CERTYFIKATÓW, zł/mwh) Źródła kogeneracyjne przyłączone do sieci elektroenergetycznej SN wypierające produkcję ciepła w wielkich kotłowniach, posiadających uprawnienia do emisji CO 2 zastępujące małe kotłownie, nie uczestniczące w KPRU Elektrownie wiatrowe przyłączone do sieci 110 kv biometanowe gazowe biometanowe gazowe
79 KONCEPCJA (II) ZIELONEJ ENERGII ELEKTRYCZNEJ, ZIELONEGO CIEPŁA, ZIELONEGO GAZU, ZIELONEJ BENZYNY 79
80 KALIBRACJA (WYCENA) CERTYFIKATÓW (OPŁAT ZASTĘPCZYCH) ZWIĄZANYCH Z ZIELONYM GAZEM Mechanizm Emisja CO 2 [t/mwh] Łączna emisja CO 2 [t/mwh c obl. ] Zużycie biometanu [m 3 /MWh c obl. ] Wartość certyfikatu [zł/tys.m 3 ] Biometan wypiera produkcję: z przeciętnej kotłowni węglowej lokalnej z krańcowej elektrowni węglowej systemowej 0,60 1,45 0,60 + 0, Biometan wypiera gaz ziemny (z rynku)
81 KOSZT PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA, W GOSPODARCE ROZDZIELONEJ I W SKOJARZENIU, PRZEZ OKRES 7000 h/rok Paliwo Elektrownia Kotłownia Elektrociepłownia Węgiel kamienny - moc [MW] zużycie paliwa [tys. ton] koszt paliwa 1 [mln zł] koszt paliwa 2 [mln zł] Gaz ziemny - moc [MW] 0,5 1 0, zużycie paliwa [mln m 3 ] 1,44 1,24 - koszt paliwa 1 [mln zł] 1,68 1,45 - koszt paliwa 2 [mln zł] 1,68+ 0,40 1,45 + 0,35 81
82 KOSZTY REFERENCYJNE TECHNOLOGII ELEKTROENERGETYCZNYCH 82
83 KOSZTY REFERENCYJNE DLA RÓŻNYCH TECHNOLOGII Ceny referencyjne technologii elektroenergetycznych [PLN/MWh] min max Technologia elektroenergetyczna Technologie: 1. blok jądrowy, sieć przesyłowa, 2 blok na węgiel brunatny, sieć przesyłowa, 3 blok na węgiel kamienny, sieć przesyłowa, 4 kogeneracyjne źródło gazowe, sieć 110 kv, 5 kogeneracyjne źródło gazowe, sieć ŚN, 6 kogeneracyjne źródło gazowe, sieć nn, 7 zintegrowana technologia wiatrowo-gazowa, sieć 110 kv, 8 biometanowe źródło kogeneracyjne, sieć ŚN, 9 mała elektrownia wodna, sieć ŚN, 10 ogniwo paliwowe [H. Kocot] 83
84 INNE NAJPROSTSZE OSZACOWANIE Blok Łagisza (nadkrytyczny, fluidalny) Nakłady inwestycyjne 1,8 mld zł Sprawność netto 42 % Emisja CO 2 0,8 t/mwh Czas wykorzystania mocy znamionowej 7000 h/rok Koszty jednostkowe u odbiorców końcowych [zł/mwh]: amortyzacja (30 lat) 20 koszt kapitału transferowalnego (IRR 8%) 60 koszt węgla 100 koszt uprawnień do emisji CO koszty stałe uzmiennione 20 opłata przesyłowa 100 Razem 420 zł/mwh 84
85 ALOKACJA POLSKIEGO CELU PAKIETU 3X20 NA RYNKI KOŃCOWE: ENERGII ELEKTRYCZNEJ, CIEPŁA, PALIW TRANSPORTOWYCH (bez uwzględnienia samochodu elektrycznego) Oszacowanie rynków końcowych energia elektryczna 150/190 TWh ciepło 240 TWh paliwa transportowe 210 TWh razem 640 TWh Oszacowanie udziału energii odnawialnej na rynkach końcowych energia elektryczna (24+18) TWh ciepło (26+11) TWh paliwa transportowe 21 TWh razem 100 TWh, w tym 4 TWh na pokrycie potrzeb własnych w wytwarzaniu i strat sieciowych 85
86 OSZACOWANIE ZIEMI [W HEKTARACH OBLICZENIOWYCH] POTRZEBNEJ DO WYPEŁNIENIA POLSKIEGO CELU PAKIETU 3X20 (W 2020 ROKU) Założenie: wydajność energetyczna z hektara 80 MWh/ha (w paliwie pierwotnym) Powierzchnia ziemi potrzebna do wypełnienia celów na poszczególnych rynkach końcowych: energia elektryczna i ciepło z kogeneracji 0,65 mln ha ciepło z kotłowni 0,15 mln ha paliwa transportowe (CNG) 0,33 mln ha razem 1,23 mln ha 86
87 ELEKTROENERGETYKA W 2030 ROKU 87
88 Rynek energii elektrycznej: DYWERSYFIKACJA!!! Obniżenie elektrochłonności PKB (zmniejszenie obecnej elektrochłonności 125 MWh/mln zł przynajmniej o 20%) Import (do 10 TWh/rok, jeśli będzie możliwy z kierunku wschodniego linia 750 kv Widełka-Chmielnicka) w miejsce dotychczasowego eksportu (6 TWh) 4500 wiatraków po 2 MW, 18 TWh, nakłady inwestycyjne 50 mld zł 6000 biogazowni o mocy jednostkowej 1 MW, 45 TWh el PJ c, nakłady inwestycyjne 60 mld zł 3000 MW el ( MW c ) zróżnicowane (pod względem technologii i wielkości, od kilowatów do około 50 MW el ) źródła kogeneracyjne na gaz ziemny Sieci stare lokalizacje, nowe przepustowości Elektrownie stare lokalizacje, nowe technologie Kilka wielkich instalacji czystych technologii węglowych (w tym atomowo-węglowych) z produkcją paliw dla energetyki rozproszonej 88
Cele (3) OZE 20% CO 2. Innowacyjność Bezpieczeństwo energetyczne. Redukcja zużycia paliw Ochrona środowiska 20% EE 20%
Finansowanie budowy biogazowni szansą na zrównoważony rozwój energetyki odnawialnej NFOŚiGW BIOGAZOWNIE SZANSĄ NA PRZYSZŁOŚĆ Jan Popczyk Warszawa, październik 2008 1 EWOLUCJA POLSKICH CELÓW Początek lat
Bardziej szczegółowoDZIŚ ROZSTRZYGA SIĘ NASZE JUTRO o kluczowych dylematach pomorskiej energetyki Jan Popczyk. Gdańsk, 16 maja 2009 roku
DZIŚ ROZSTRZYGA SIĘ NASZE JUTRO o kluczowych dylematach pomorskiej energetyki Jan Popczyk Gdańsk, 16 maja 2009 roku WAŻNE DLA ENERGETYKI PRZYSZŁE DATY (HORYZONTY CZASOWE) 2012 wygasa Protokół z Kioto 2013
Bardziej szczegółowoInnowacyjna energetyka na Platformie IGW Jan Popczyk
Innowacyjna energetyka na Platformie IGW Jan Popczyk Gierałtowice, listopad 2008 1 Strefy przemysłowe dekady miniona i obecna Gminne centra energetyczne dekady obecna i przyszła Bezpieczeństwo gminy nie
Bardziej szczegółowoCENTRUM ENERGETYCZNO PALIWOWE W GMINIE. Ryszard Mocha
CENTRUM ENERGETYCZNO PALIWOWE W GMINIE Ryszard Mocha ZASOBY ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W POLSCE. BIOMASA Największe możliwości zwiększenia udziału OZE istnieją w zakresie wykorzystania biomasy. Załącznik
Bardziej szczegółowoMODEL ENERGETYCZNY GMINY. Ryszard Mocha
MODEL ENERGETYCZNY GMINY Ryszard Mocha PAKIET 3X20 Załącznik I do projektu dyrektywy ramowej dotyczącej promocji wykorzystania odnawialnych źródeł energii : w 2020 roku udział energii odnawialnej w finalnym
Bardziej szczegółowoKONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA
KONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA SYMPOZJUM NAUKOWO-TECHNICZNE Sulechów 2012 Kluczowe wyzwania rozwoju elektroenergetyki
Bardziej szczegółowoPOLSKA ENERGETYKA STAN NA 2015 r. i CO DALEJ?
POLSKA ENERGETYKA STAN NA 2015 r. i CO DALEJ? dr Zbigniew Mirkowski Katowice, 29.09.15 Zużycie energii pierwotnej - świat 98 bln $ [10 15 Btu] 49 bln $ 13 bln $ 27 bln $ 7,02 mld 6,12 mld 4,45 mld 5,30
Bardziej szczegółowoUsytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej
Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię dla rozwijającej
Bardziej szczegółowoROLA BIOMASY I POLSKIEGO ROLNICTWA W REALIZACJI CELÓW UNIJNEGO PAKIETU ENERGETYCZNEGO 3X20
POLEKO 2007 - FORUM CZYSTEJ ENERGII Poznań, listopad 2007 ROLA BIOMASY I POLSKIEGO ROLNICTWA W REALIZACJI CELÓW UNIJNEGO PAKIETU ENERGETYCZNEGO 3X20 Jan POPCZYK Politechnika Śląska 1 ROLA BIOMASY I POLSKIEGO
Bardziej szczegółowoKLASTRY ENERGII Jan Popczyk
Politechnika Śląska CEP Klaster energii Żywiecka Energia Przyszłości KLASTRY ENERGII Jan Popczyk Żywiec, 1 marca 2017 ROZLEGŁE UWARUNKOWANIA 2020: Pakiet 3x20 CO 2 OZE efektywność 2030: Pakiet Zimowy efektywność
Bardziej szczegółowoRozwój kogeneracji wyzwania dla inwestora
REC 2013 Rozwój kogeneracji wyzwania dla inwestora PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Departament Inwestycji Biuro ds. Energetyki Rozproszonej i Ciepłownictwa PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna
Bardziej szczegółowoZałożenia Narodowego Programu Redukcji Emisji Gazów Cieplarnianych. Edmund Wach
Debata TECHNIKA i ŚRODOWISKO 6. Targi Techniki Przemysłowej, Nauki i Innowacji TECHNICON INNOWACJE 2010 Założenia Narodowego Programu Redukcji Emisji Gazów Cieplarnianych Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania
Bardziej szczegółowoENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH. Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego
ENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego
Bardziej szczegółowoDYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU. Prof. dr hab. Maciej Nowicki
DYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU Prof. dr hab. Maciej Nowicki 1 POLSKI SYSTEM ENERGETYCZNY NA ROZDROŻU 40% mocy w elektrowniach ma więcej niż 40 lat - konieczność ich wyłączenia z eksploatacji
Bardziej szczegółowoPolityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.
Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach Toruń, 22 kwietnia 2008 Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Zrównoważona polityka energetyczna Długotrwały rozwój przy utrzymaniu
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2030 roku. Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki Uwarunkowania PEP do 2030 Polityka energetyczna Unii Europejskiej: Pakiet klimatyczny-
Bardziej szczegółowoPolska energetyka scenariusze
27.12.217 Polska energetyka 25 4 scenariusze Andrzej Rubczyński Cel analizy Ekonomiczne, społeczne i środowiskowe skutki realizacji 4 różnych scenariuszy rozwoju polskiej energetyki. Wpływ na bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoFinansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko
Głównym celem tego programu jest wzrost atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia społeczeństwa,
Bardziej szczegółowoKomfort Int. Rynek energii odnawialnej w Polsce i jego prespektywy w latach 2015-2020
Rynek energii odnawialnej w Polsce i jego prespektywy w latach 2015-2020 Konferencja FORUM WYKONAWCY Janusz Starościk - KOMFORT INTERNATIONAL/SPIUG, Wrocław, 21 kwiecień 2015 13/04/2015 Internal Komfort
Bardziej szczegółowoPolitechnika Śląska. Forum Debaty Publicznej Potencjał obszarów wiejskich szansą rozwoju. ENERGETYKA PROSUMENCKA pole do współdziałania.
C EP Centrum Energetyki Prosumenckiej Politechnika Śląska Wydział Elektryczny Forum Debaty Publicznej Potencjał obszarów wiejskich szansą rozwoju Klaster 3x20 ENERGETYKA PROSUMENCKA pole do współdziałania
Bardziej szczegółowoPANEL EKONOMICZNY Zakres prac i wyniki dotychczasowych analiz. Jan Pyka. Grudzień 2009
PANEL EKONOMICZNY Zakres prac i wyniki dotychczasowych analiz Jan Pyka Grudzień 2009 Zakres prac Analiza uwarunkowań i czynników w ekonomicznych związanych zanych z rozwojem zeroemisyjnej gospodarki energii
Bardziej szczegółowoPRAKTYKA I KNOW HOW (powstające klastry energii i opracowywana monografia X )
C Politechnika Śląska CEP Konwersatorium Inteligentna Energetyka Temat przewodni Transformacja energetyki: nowy rynek energii, klastry energii PRAKTYKA I KNOW HOW (powstające klastry energii i opracowywana
Bardziej szczegółowoEKONOMIA ALTERNATYWNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII
C Politechnika Śląska CEP Wydział Elektryczny Instytut Elektroenergetyki i Sterowania Układów Debata NOWE ŹRÓDŁA ENERGII JAKA ENERGIA DLA POLSKI? EKONOMIA ALTERNATYWNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII Jan Popczyk Warszawa,
Bardziej szczegółowoPrawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność
Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność dr inż. Janusz Ryk Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych II Ogólnopolska Konferencja Polska
Bardziej szczegółowoEnergetyka XXI w. na Dolnym Śląsku
Politechnika Śląska Centrum Energetyki Prosumenckiej pod patronatem: K O N F E R E N C J A Sprawiedliwa transformacja energetyczna Dolnego Śląska. Od węgla ku oszczędnej, odnawialnej i rozproszonej energii
Bardziej szczegółowoPolska energetyka scenariusze
Warszawa 10.10.2017 Polska energetyka 2050 4 scenariusze Dr Joanna Maćkowiak Pandera O nas Forum Energii to think tank działający w obszarze energetyki Naszą misją jest tworzenie fundamentów efektywnej,
Bardziej szczegółowoEnergetyka rozproszona w drodze do niskoemisyjnej Polski. Szanse i bariery. Debata online, Warszawa, 28 maja 2014 r.
Energetyka rozproszona w drodze do niskoemisyjnej Polski. Szanse i bariery Debata online, Warszawa, 28 maja 2014 r. Mariusz Wójcik Fundacja na rzecz Zrównoważonej Energetyki Debata ekspercka 28.05.2014
Bardziej szczegółowoKonkurencja wewnątrz OZE - perspektywa inwestora branżowego. Krzysztof Müller RWE Polska NEUF 2010
Konkurencja wewnątrz OZE - perspektywa inwestora branżowego Krzysztof Müller RWE Polska NEUF 2010 1 Wymiary optymalizacji w układzie trójkąta energetycznego perspektywa makro Minimalizacja kosztów dostarczanej
Bardziej szczegółowoStan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej
Stan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej 2 Ramy prawne funkcjonowania sektora OZE Polityka energetyczna Polski
Bardziej szczegółowoWsparcie Odnawialnych Źródeł Energii
Wsparcie Odnawialnych Źródeł Energii mgr inż. Robert Niewadzik główny specjalista Północno Zachodniego Oddziału Terenowego Urzędu Regulacji Energetyki w Szczecinie Szczecin, 2012 2020 = 3 x 20% Podstawowe
Bardziej szczegółowogospodarki energetycznej...114 5.4. Cele polityki energetycznej Polski...120 5.5. Działania wspierające rozwój energetyki odnawialnej w Polsce...
SPIS TREŚCI Wstęp... 11 1. Polityka energetyczna Polski w dziedzinie odnawialnych źródeł energii... 15 2. Sytuacja energetyczna świata i Polski u progu XXI wieku... 27 2.1. Wstęp...27 2.2. Energia konwencjonalna
Bardziej szczegółowoTrajektoria przebudowy polskiego miksu energetycznego 2050 dr inż. Krzysztof Bodzek
Politechnika Śląska Centrum Energetyki Prosumenckiej Wydział Elektryczny Instytut Elektrotechniki i Informatyki Konwersatorium Inteligentna Energetyka Transformacja energetyki: nowy rynek energii, klastry
Bardziej szczegółowoSystem Certyfikacji OZE
System Certyfikacji OZE Mirosław Kaczmarek miroslaw.kaczmarek@ure.gov.pl III FORUM EKOENERGETYCZNE Fundacja Na Rzecz Rozwoju Ekoenergetyki Zielony Feniks Polkowice, 16-17 września 2011 r. PAKIET KLIMATYCZNO
Bardziej szczegółowoEnergia odnawialna w Polsce potencjał rynku na przykładzie PGE. mgr inŝ. Krzysztof Konaszewski
Energia odnawialna w Polsce potencjał rynku na przykładzie PGE mgr inŝ. Krzysztof Konaszewski Zadania stawiane przed polską gospodarką Pakiet energetyczny 3x20 - prawne wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł
Bardziej szczegółowoKogeneracja w Polsce: obecny stan i perspektywy rozwoju
Kogeneracja w Polsce: obecny stan i perspektywy rozwoju Wytwarzanie energii w elektrowni systemowej strata 0.3 tony K kocioł. T turbina. G - generator Węgiel 2 tony K rzeczywiste wykorzystanie T G 0.8
Bardziej szczegółowoPolityka w zakresie OZE i efektywności energetycznej
Polityka w zakresie OZE i efektywności energetycznej Ministerstwo Gospodarki Warszawa, 18 czerwca 2009 r. Filary polityki energetycznej UE II Strategiczny Przegląd Energetyczny KE (bezpieczeństwo energetyczne)
Bardziej szczegółowoRynek energii elektrycznej w Polsce w 2009 roku i latach następnych
Rynek energii elektrycznej w Polsce w 2009 roku i latach następnych VI Targi Energii Marek Kulesa dyrektor biura TOE Jachranka, 22.10.2009 r. 1. Wprowadzenie 2. Uwarunkowania handlu energią elektryczną
Bardziej szczegółowoROZPROSZONE SYSTEMY KOGENERACJI
ROZPROSZONE SYSTEMY KOGENERACJI Waldemar Kamrat Politechnika Gdańska XI Konferencja Energetyka przygraniczna Polski i Niemiec Sulechów, 1o października 2014 r. Wprowadzenie Konieczność modernizacji Kotły
Bardziej szczegółowoZałożenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe miasta Kościerzyna. Projekt. Prezentacja r.
Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe miasta Kościerzyna Projekt Prezentacja 22.08.2012 r. Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. 1 Założenia do planu. Zgodność
Bardziej szczegółowoRYNEK ENERGII. Jak optymalizować cenę energii elektrycznej?
RYNEK ENERGII. Jak optymalizować cenę energii elektrycznej? Marek Kulesa dyrektor biura TOE Bełchatów, 2.09.2009 r. Uwarunkowania handlu energią elektryczną Źródło: Platts, 2007 XI Sympozjum Naukowo -Techniczne,
Bardziej szczegółowoPROF. DR HAB. INŻ. ANTONI TAJDUŚ
PROF. DR HAB. INŻ. ANTONI TAJDUŚ Kraje dynamicznie rozwijające produkcję kraje Azji Południowo-wschodniej : Chiny, Indonezja, Indie, Wietnam,. Kraje o niewielkim wzroście i o stabilnej produkcji USA, RPA,
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM
PERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM podstawowe założenia Dąbie 13-14.06.2013 2013-06-24 1 Dokumenty Strategiczne Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii w projekcie Polityki Energetycznej Polski do 2030 r.
Ministerstwo Gospodarki Rzeczpospolita Polska Odnawialne źródła energii w projekcie Polityki Energetycznej Polski do 2030 r. Zbigniew Kamieński Dyrektor Departamentu Energetyki Poznań, 27 października
Bardziej szczegółowoKoszty referencyjne technologii dedykowanych na rynek energii elektrycznej
P O L I T E C H N I K A Ś L Ą S K A WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI I STEROWANIA UKŁADÓW Koszty referencyjne technologii dedykowanych na rynek energii elektrycznej Henryk Kocot Gliwice,
Bardziej szczegółowoWykorzystanie potencjału źródeł kogeneracyjnych w bilansie energetycznym i w podniesieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski
Wykorzystanie potencjału źródeł kogeneracyjnych w bilansie energetycznym i w podniesieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski dr inż. Janusz Ryk Podkomisja stała do spraw energetyki Sejm RP Warszawa,
Bardziej szczegółowoKrajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce
Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce 2 Regulacje Prawne 3 Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię
Bardziej szczegółowoWPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 35 Zeszyt 3 2011 Andrzej Patrycy* WPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH 1. Węgiel
Bardziej szczegółowoGENERACJA ROZPROSZONA wyzwania regulacyjne.
Henryk Kaliś FORUM Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu GENERACJA ROZPROSZONA wyzwania regulacyjne. Warszawa, 13 kwietnia 2012 r. GENERACJA ROZPROSZONA - stan aktualny. Rozwój generacji rozproszonej ściśle
Bardziej szczegółowoZużycie Biomasy w Energetyce. Stan obecny i perspektywy
Zużycie Biomasy w Energetyce Stan obecny i perspektywy Plan prezentacji Produkcja odnawialnej energii elektrycznej w Polsce. Produkcja odnawialnej energii elektrycznej w energetyce zawodowej i przemysłowej.
Bardziej szczegółowoNr II (IV) - 2009 Rynek Energii Str. 1
Nr II (IV) - 2009 Rynek Energii Str. 1 POLSKA ELEKTROENERGETYKA 2009. KONSOLIDACJA 2006-2008, TRWAJĄCY ŚWIATOWY KRYZYS GOSPODARCZY I ZWIĄZANA Z NIM ALOKACJA ZASOBÓW ORAZ NADCHODZĄCA REWOLUCJA W TECHNOLOGIACH
Bardziej szczegółowoPROGRAM ROZWOJU ENERGETYKI W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM DO ROKU 2025
PROGRAM ROZWOJU ENERGETYKI W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM DO ROKU 2025 z uwzględnieniem źródeł odnawialnych Poznań,, 22.05.2012 2012-05-31 1 Dokumenty Strategiczne Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego (obowiązuje
Bardziej szczegółowoSamochód elektryczny w Warszawie i...
Samochód elektryczny w Warszawie i... Z samochodami elektrycznymi jest różnie. W Warszawie zaczyna przybywać. Pojawiła się następna Tesla czyli są teraz dwie. Sukces? Pewnie tak, ale na pewno nie europejski.
Bardziej szczegółowoEnergetyka przemysłowa.
Energetyka przemysłowa. Realna alternatywa dla energetyki systemowej? KONWERSATORIUM Henryk Kaliś Gliwice 22 luty 2011 r podatek od energii KOSZTY POLITYKI ENERGETYCZNEJ POLSKA I NIEMCY. wsparcie kogeneracji
Bardziej szczegółowoScenariusz zaopatrzenia Polski w czyste nośniki energii w perspektywie długookresowej
Scenariusz zaopatrzenia Polski w czyste nośniki energii w perspektywie długookresowej Wprowadzenie i prezentacja wyników do dalszej dyskusji Grzegorz Wiśniewski Instytut Energetyki Odnawialnej (EC BREC
Bardziej szczegółowoUstawa o promocji kogeneracji
Ustawa o promocji kogeneracji dr inż. Janusz Ryk New Energy User Friendly Warszawa, 16 czerwca 2011 Ustawa o promocji kogeneracji Cel Ustawy: Stworzenie narzędzi realizacji Polityki Energetycznej Polski
Bardziej szczegółowoKonwersatorium Inteligentna Energetyka. Doktryna energetyczna: NAJPIźRW POLITYKA PRZźMYSŁOWA, A POTźM źnźrgźtyczna
C Politechnika Śląska CEP Wydział Elektryczny Instytut Elektroenergetyki i Sterowania Układów Konwersatorium Inteligentna Energetyka Doktryna energetyczna: NAJPIźRW POLITYKA PRZźMYSŁOWA, A POTźM źnźrgźtyczna
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM
PERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM podstawowe założenia Dąbie 13-14.06.2013 2013-06-12 1 Dokumenty Strategiczne Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie
Bardziej szczegółowoPolska energetyka scenariusze
Warszawa 2017.09.22 Polska energetyka 2050 4 scenariusze Andrzej Rubczyński Zakres i cel analizy Polska energetyka 2050. 4 scenariusze. Scenariusz węglowy Scenariusz zdywersyfikowany z energią jądrową
Bardziej szczegółowoKomfort Consulting. Stan obecny i perspektywy dla inwestycji w OZE i Energetyki w Polsce. Sosnowiec, 20 Października 2010
Stan obecny i perspektywy dla inwestycji w OZE i Energetyki w Polsce Sosnowiec, 20 Października 2010 Janusz Starościk - KOMFORT CONSULTING 20/10/2010 Internal reserves all rigs even in the event of industrial
Bardziej szczegółowoAktualne wyzwania w Polityce energetycznej Polski do 2040 roku
Energetyka Przygraniczna Polski i Niemiec świat energii jutra Aktualne wyzwania w Polityce energetycznej Polski do 2040 roku Sulechów, 29,30 listopada 2018 1 Celem polityki energetycznej Polski i jednocześnie
Bardziej szczegółowoRestytucja źródeł a bezpieczeństwo energetyczne Finansowanie inwestycji energetycznych
VI Międzynarodowa Konferencja NEUF 2010 Konsultacje publiczne map drogowych Narodowego Programu Redukcji Emisji Restytucja źródeł a bezpieczeństwo energetyczne Finansowanie inwestycji energetycznych Stanisław
Bardziej szczegółowoPRIORYTETY ENERGETYCZNE W PROGRAMIE OPERACYJNYM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO
PRIORYTETY ENERGETYCZNE W PROGRAMIE OPERACYJNYM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO Strategia Działania dotyczące energetyki są zgodne z załoŝeniami odnowionej Strategii Lizbońskiej UE i Narodowej Strategii Spójności
Bardziej szczegółowoInicjatywa klastrowa Nadbużański Klaster Technologiczny Dolina Zielonej energii
Inicjatywa klastrowa Nadbużański Klaster Technologiczny Dolina Zielonej energii Zespół programowy Stowarzyszenia Pro-Eco Dolina Bugu - grono krajowych i zagranicznych przedsiębiorców, ekspertów i technologów
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Bardziej szczegółowoJednostki Wytwórcze opalane gazem Alternatywa dla węgla
VIII Konferencja Naukowo-Techniczna Ochrona Środowiska w Energetyce Jednostki Wytwórcze opalane gazem Alternatywa dla węgla Główny Inżynier ds. Przygotowania i Efektywności Inwestycji 1 Rynek gazu Realia
Bardziej szczegółowowww.promobio.eu Warsztaty PromoBio, 17 Maja 2012 Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, ul. Bartosza Głowackiego 17, Olsztyn
Warsztaty PromoBio, 17 Maja 2012 Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, ul. Bartosza Głowackiego 17, Olsztyn Promocja regionalnych inicjatyw bioenergetycznych PromoBio Możliwości wykorzystania biomasy w świetle
Bardziej szczegółowoNowe układy kogeneracyjne polska rzeczywistość i wyzwania przyszłości
Nowe układy kogeneracyjne polska rzeczywistość i wyzwania przyszłości Janusz Lewandowski Sulechów, 22 listopada 2013 Wybrane zapisy DYREKTYWY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2012/27/UE z dnia 25 października
Bardziej szczegółowoINNOWACYJNA ENERGETYKA ROLNICTWO ENERGETYCZNE
ENERGIA ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH W MAŁYCH I ŚREDNICH GMINACH WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO INNOWACYJNA ENERGETYKA ROLNICTWO ENERGETYCZNE Jan POPCZYK Program IERE. 13 czerwca 2008 1 1 IERE widziane przez pryzmat
Bardziej szczegółowoPerspektywy rozwoju OZE w Polsce
Perspektywy rozwoju OZE w Polsce Beata Wiszniewska Polska Izba Gospodarcza Energetyki Odnawialnej i Rozproszonej Warszawa, 15 października 2015r. Polityka klimatyczno-energetyczna Unii Europejskiej Pakiet
Bardziej szczegółowoG S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA CHOJNICE na lata 2015 2020 2020 17.10.2015 2015-10-07 1 Spis treści 1. Wstęp 2. Założenia polityki energetycznej na szczeblu międzynarodowym i krajowym 3. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoWydział Mechaniczno-Energetyczny
Polska Geotermalna Asocjacja im. prof. J. Sokołowskiego Wydział Mechaniczno-Energetyczny Lokalna energetyka geotermalna jako podstawowy składnik OZE w procesie dochodzenia do samowystarczalności energetycznej
Bardziej szczegółowoEnergetyka w Polsce stan obecny i perspektywy Andrzej Kassenberg, Instytut na rzecz Ekorozwoju
Energetyka w Polsce stan obecny i perspektywy Andrzej Kassenberg, Instytut na rzecz Ekorozwoju Mtoe Zużycie energii pierwotnej i finalnej 110 100 90 80 70 60 50 40 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
Bardziej szczegółowoZastosowanie słomy w lokalnej. gospodarce energetycznej na
Zastosowanie słomy w lokalnej gospodarce energetycznej na przykładzie PEC Lubań Krzysztof Kowalczyk Człuchów 02-03.10.2014 Kalendarium ciepłownictwa w Lubaniu Pierwsze kotłownie komunalne ok. 4,0 [MW]
Bardziej szczegółowoSTAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU BIOGAZOWNI ROLNICZYCH W POLSCE
STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU BIOGAZOWNI ROLNICZYCH W POLSCE Michał Ćwil Polska Grupa Biogazowa Targi Poleko Poznań, 2009 Agenda Prezentacji Stan obecny wykorzystania biogazu i perspektywy rozwoju
Bardziej szczegółowoProgramy priorytetowe NFOŚiGW wspierające rozwój OZE
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Programy priorytetowe NFOŚiGW wspierające rozwój OZE Agnieszka Zagrodzka Dyrektor Departament Ochrony Klimatu Płock, 3 luty 2014 r. Narodowy Fundusz
Bardziej szczegółowoEnergetyka dla społeczeństwa. Społeczeństwo dla energetyki
Energetyka dla społeczeństwa. Społeczeństwo dla energetyki Ilona Jędrasik, Koalicja Klimatyczna Ogólnopolskie Spotkania Ekonomii Społecznej - OSES 2013 Szczecin, Nowe Warpno, 19-20 września 2013 Prosument
Bardziej szczegółowoGMINNA GOSPODARKA ENERGETYCZNA WPROWADZENIE
C Politechnika Śląska CEP Wydział Elektryczny Instytut Elektroenergetyki i Sterowania Układów Konwersatorium Inteligentna Energetyka Temat przewodni Symulator hybrydowy gminnej gospodarki energetycznej
Bardziej szczegółowoEnergia z Bałtyku dla Polski pytań na dobry początek
5 pytań na dobry początek Warszawa, 28 luty 218 r. 1 5 pytań na dobry początek 1. Czy Polska potrzebuje nowych mocy? 2. Jakich źródeł energii potrzebuje Polska? 3. Jakie technologie wytwarzania energii
Bardziej szczegółowoWspółpraca energetyki konwencjonalnej z energetyką obywatelską. Perspektywa Operatora Systemu Dystrybucyjnego
Współpraca energetyki konwencjonalnej z energetyką obywatelską Perspektywa Operatora Systemu Dystrybucyjnego 13 listopada 2014 Rozwój źródeł rozproszonych zmienia model funkcjonowania systemu elektroenergetycznego
Bardziej szczegółowoPROSUMENT WYTWARZANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA WŁASNE POTRZEBY A PRAWO ENERGETYCZNE
PROSUMENT WYTWARZANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA WŁASNE POTRZEBY A PRAWO ENERGETYCZNE MAREK SIUCIAK TERESPOL, 26.05.2014 PROSUMENT? Producent + konsument Pojęcie zaczerpnięte z pilotażowego programu finansowego
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej w horyzoncie długoterminowym
Urząd Regulacji Energetyki Bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej w horyzoncie długoterminowym Adres: ul. Chłodna 64, 00-872 Warszawa e mail: ure@ure.gov.pl tel. (+48 22) 661 63 02, fax (+48 22) 661
Bardziej szczegółowoDlaczego Projekt Integracji?
Integracja obszaru wytwarzania w Grupie Kapitałowej ENEA pozwoli na stworzenie silnego podmiotu wytwórczego na krajowym rynku energii, a tym samym korzystnie wpłynie na ekonomiczną sytuację Grupy. Wzrost
Bardziej szczegółowoFINANSOWANIE GOSPODARKI
FINANSOWANIE GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ W GMINACH OPRACOWANO NA PODSTAWIE PUBLIKACJI NOWA MISJA NISKA EMISJA DOTACJE I POŻYCZKI Z NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA i GOSPODARKI WODNEJ W latach 2008
Bardziej szczegółowoBilans energetyczny (miks)
Politechnika Śląska PPTE2050 Konwersatorium Inteligentna Energetyka Temat przewodni REAKTYWNY PROGRAM ODDOLNEJ ODPOWIEDZI NA PRZESILENIE KRYZYSOWE W ELEKTROENERGETYCE POTRZEBNY W LATACH 2019-2020 Bilans
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚĆ WYTWARZANIA ENERGII. I Międzynarodowe Forum Efektywności Energetycznej. Marian Babiuch Prezes Zarządu PTEZ. Warszawa, 27 października 2009
EFEKTYWNOŚĆ WYTWARZANIA ENERGII I Międzynarodowe Forum Efektywności Energetycznej Warszawa, 27 października 2009 Marian Babiuch Prezes Zarządu PTEZ Czarna skrzynka Energetyka Energia pierwotna Dobro ogólnoludzkie?
Bardziej szczegółowoEnergetyczne rolnictwo i Mikrokogeneracja - kierunek dla Pomorza? Jan Kiciński Instytut Maszyn Przepływowych PAN Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny
Energetyczne rolnictwo i Mikrokogeneracja - kierunek dla Pomorza? Jan Kiciński Instytut Maszyn Przepływowych PAN Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny ŚWIAT NA ROZDROŻU? NASZE CZASY NIE MAJĄ SOBIE RÓWNYCH W
Bardziej szczegółowoElektroenergetyka w Polsce Z wyników roku 2013 i nie tylko osądy bardzo autorskie
Elektroenergetyka w Polsce 2014. Z wyników roku 2013 i nie tylko osądy bardzo autorskie Autor: Herbert Leopold Gabryś ("Energetyka" - czerwiec 2014) Na sytuację elektroenergetyki w Polsce w decydujący
Bardziej szczegółowoNowe wyzwania stojące przed Polską wobec konkluzji Rady UE 3 x 20%
Nowe wyzwania stojące przed Polską wobec konkluzji Rady UE 3 x 20% Zbigniew Kamieński Ministerstwo Gospodarki Poznań, 21 listopada 2007 Cele na rok 2020 3 x 20% Oszczędność energii Wzrost wykorzystania
Bardziej szczegółowoZagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej
Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej Stabilizacja sieci - bezpieczeństwo energetyczne metropolii - debata Redakcja Polityki, ul. Słupecka 6, Warszawa 29.09.2011r. 2 Zagadnienia bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA GAZU ZIEMNEGO DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE
PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA GAZU ZIEMNEGO DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE Paweł Bućko Konferencja Rynek Gazu 2015, Nałęczów, 22-24 czerwca 2015 r. Plan prezentacji KATEDRA ELEKTROENERGETYKI Stan
Bardziej szczegółowoFundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.
Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej Warszawa, 3 kwietnia 2013 r. Dokumenty strategiczne KOMUNIKAT KOMISJI EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego
Bardziej szczegółowoKOSZTY ZEWNĘTRZNE A BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE
KOSZTY ZEWNĘTRZNE A BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE Autor: Jan Popczyk ( Energetyka Cieplna i Zawodowa, 6/2008, 1/2009) Bardzo dobrze, Ŝe Pakiet 3x20 z marca 2007 zmienia ukierunkowanie z dotychczasowych rozwiązań
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju systemów wytwórczych PKE S.A. w ramach Grupy TAURON w perspektywie roku 2020
Strategia rozwoju systemów wytwórczych PKE S.A. w ramach Grupy TAURON w perspektywie roku 2020 Henryk TYMOWSKI Wiceprezes Zarządu PKE S.A. Dyrektor ds. Rozwoju Eugeniusz BIAŁOŃ Dyrektor Projektów Budowy
Bardziej szczegółowoGospodarka niskoemisyjna a gaz
SPOŁECZNA RADA NARODOWEGO PROGRAMU REDUKCJI EMISJI Gospodarka niskoemisyjna a gaz Prof. Krzysztof Żmijewski Sekretarz Generalny Społecznej Rady Narodowego Programu Redukcji Emisji Warszawa, 27 kwietnia
Bardziej szczegółowoInteligentna Energetyka na podstawie strategii GK PGE
1 Inteligentna Energetyka na podstawie strategii GK PGE Nowoczesna energetyka konwencjonalna Elastyczność i efektywność Nowe technologie i modele biznesowe Redefinicja misji GK PGE konieczne zmiany Nowa
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki Warszawa, 22 października 2015 r. 2 Polityka energetyczna Polski elementy
Bardziej szczegółowoDoradztwo Strategiczne EKOMAT Sp. z o.o. 00-113 Warszawa ul. Emilii Plater 53 Warsaw Financial Centre XI p.
Doradztwo Strategiczne EKOMAT Sp. z o.o. 00-113 Warszawa ul. Emilii Plater 53 Warsaw Financial Centre XI p. Kompetencje i osiągnięcia posiada duże doświadczenie w realizacji projektów rozwojowych, szczególnie
Bardziej szczegółowoWPŁYW OTOCZENIA REGULACYJNEGO NA DYNAMIKĘ INWESTYCJI W ENERGETYKĘ ROZPROSZONĄ
WPŁYW OTOCZENIA REGULACYJNEGO NA DYNAMIKĘ INWESTYCJI W ENERGETYKĘ ROZPROSZONĄ Dr hab. Mariusz Swora, Uniwersytet Jagielloński Seminarium eksperckie Energetyka obywatelska na rzecz lokalnego rozwoju gospodarczego
Bardziej szczegółowoKogeneracja w oparciu o źródła biomasy i biogazu
Biogazownie dla Pomorza Kogeneracja w oparciu o źródła biomasy i biogazu Piotr Lampart Instytut Maszyn Przepływowych PAN Przemysław Kowalski RenCraft Sp. z o.o. Gdańsk, 10-12 maja 2010 KONSUMPCJA ENERGII
Bardziej szczegółowoMRiRW. KIERUNKI ROZWOJU ENERGETYKI OZE W POLSCE wykorzystanie zasobów, możliwość wykreowania polskich specjalności, systemy wspomagania. J.
MRiRW KIERUNKI ROZWOJU ENERGETYKI OZE W POLSCE wykorzystanie zasobów, możliwość wykreowania polskich specjalności, systemy wspomagania J. Popczyk Warszawa, 17 listopada 2010 1 NAJWAŻNIEJSZE PYTANIE Na
Bardziej szczegółowo