Tablica 1. Wymiary otworów sit do określania wymiarów ziarn kruszywa. Sita dodatkowe: 0,125 mm; 0,25 mm; 0,5 mm.

Transkrypt

1 Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych powinny odpowiadad wymaganiom przedstawionym w normie PN-EN Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleo stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu. Zgodnie z normą kruszywa dzieli się na: naturalne kruszywo pochodzenia mineralnego, które poza obróbką mechaniczną nie zostało poddane żadnej innej obróbce; sztuczne kruszywo pochodzenia mineralnego, uzyskane w wyniku procesu przemysłowego, obejmującego termiczną lub inną modyfikację; z recyklingu kruszywo powstałe w wyniku przeróbki nieorganicznego materiału, zastosowanego uprzednio w budownictwie. Zgodnie z normą kruszywa ze względu na wielkośd uziarnienia dzieli się na: grube o wymiarach ziarn D równych 45 mm lub mniejszych oraz d równych 2 mm lub większych; drobne oznaczenie drobniejszego kruszywa o wymiarach ziarn D równych 4 mm lub mniejszych; pyły frakcja kruszywa o wymiarach ziarn przechodzących przez sito 0,063 mm; wypełniające kruszywo, którego większośd przechodzi przez sito 0,063 mm, które może byd dodawane do materiałów budowlanych w celu uzyskania pewnych właściwości; wypełniacz mieszany kruszywo wypełniające pochodzenia mineralnego, wymieszane z wodorotlenkiem wapnia; wypełniacz dodany kruszywo wypełniające pochodzenia mineralnego wytworzone oddzielnie; o ciągłym uziarnieniu kruszywo, będące mieszanką kruszyw grubych i drobnych. Zgodnie z PN-EN wymagania w stosunku do kruszyw grubych i drobnych podzielono na: geometryczne, fizyczne, chemiczne. Do wymagao geometrycznych norma PN-EN zalicza badania: wymiaru kruszywa, uziarnienia, tolerancji uziarnienia, zawartości i jakości pyłów; kształtu kruszywa grubego, zawartości ziarn o powierzchni przekruszonej i łamanej w kruszywie grubym, kanciastości kruszywa drobnego. Tablica 1. Wymiary otworów sit do określania wymiarów ziarn kruszywa Sita dodatkowe: 0,125 mm; 0,25 mm; 0,5 mm. 1

2 Uziarnienie oznacza się zgodnie z EN 933-1, powinno spełniad wymagania z tabl. 2. Dodatkowy wymóg tolerancji uziarnienia dla sita pośredniego kruszyw grubych (d/d), dla przypadku D 2d tabl. 3. Tolerancja zmienności kruszywa drobnego i kruszywa o ciągłym uziarnieniu 0/D (D 8 mm) tabl. 4. Zawartośd pyłów oznacza się zgodnie z EN 933-1, kategorię przyjmuje się wg tabl. 5. Jakośd pyłów badao nie wykonuje się dla kruszyw drobnych i o ciągłym uziarnieniu 0/D (D 8 mm), jeżeli ich ilośd nie przekracza 3%. Jeżeli ilośd pyłów w kruszywie drobnym mieści się w zakresie 3 10% to wykonuje się badanie błękitu metylenowego (MB f ) dla frakcji #0/0,125 mm wg EN Wartośd błękitu deklaruje się zgodnie z kategorią przedstawioną w tabl. 6. Jeżeli zawartośd pyłów jest większa niż 10%, powinny byd spełnione wymagania jak dla kruszyw wypełniających. 2

3 Kształt kruszywa grubego oznacza się za pomocą wskaźnika płaskości (tabl. 7) lub wskaźnika kształtu (tabl. 8). Wskaźnik płaskości oznacza się podczas przesiewania, rozdzielonego na wąskie frakcje kruszywa, przez sita prętowe o normowych szerokościach szczelin. Wynikiem jest procentowy udział masy ziaren przechodzących przez sita do całkowitej masy ziaren. Wskaźnik kształtu oznacza się suwmiarką Schultza. Jest to procentowy udział masy ziaren o ilorazie długości L do grubości E większym od 3 (L/E > 3). Zawartośd ziarn o powierzchni przekruszonej i łamanej w kruszywie grubym badanie wykonuje się zgodnie z EN i deklaruje kategorię zgodnie z tabl. 9. Ziarno całkowicie przekruszone lub łamane ziarno, którego więcej niż 90% powierzchni powstało w wyniku przekruszenia lub łamania. Ziarno przekruszone lub łamane ziarno, którego więcej niż 50% powierzchni powstało w wyniku przekruszenia lub łamania. Ziarno zaokrąglone ziarno, którego mniej niż 50% powierzchni powstało w wyniku przekruszenia lub łamania. Ziarno całkowicie zaokrąglone ziarno, którego więcej niż 90% powierzchni jest zaokrąglonych. Kanciastośd kruszywa drobnego miernikiem tego parametru jest czas (w sekundach), w którym w określonych warunkach znormalizowana objętośd kruszywa przesypie się przez otwór o średnicy 12,0±0,2 mm (dla kruszywa #0,063/2,0 mm) lub 16,0±0,2 mm (dla kruszywa #0,063/4,0 mm) (tabl. 10). 3

4 Do wymagao fizycznych norma PN-EN zalicza badania: odporności na rozdrabnianie kruszywa grubego, odporności na polerowanie kruszywa grubego do w-w ścieralnych, odporności na ścieranie powierzchniowe (AAV, M DE ), odporności na ścieranie abrazyjne (opony okolcowane); gęstości i gęstości nasypowej ziarn, nasiąkliwości, mrozoodporności, odporności na szok termiczny, przyczepności kruszyw grubych dl lepiszcza bitumicznego, zgorzeli słonecznych dla bazaltu. Odpornośd na rozdrabnianie kruszywa grubego określa się metodą badania Los Angeles. Kategorię określa się zgodnie z tabl. 11. Odpornośd na polerowanie kruszywa grubego określa się dla kruszyw do warstw wierzchnich (ścieralnych). Kategorię określa się zgodnie z tabl. 13. Odpornośd na ścieranie powierzchniowe określa się dla kruszyw do warstw wierzchnich (ścieralnych). Kategorię określa się zgodnie z tabl. 14. Nasiąkliwośd jako wskaźnik mrozoodporności przyjęto założenie o odporności kruszywa na oddziaływanie ujemnych temperatur i wody w zależności do nasiąkliwości kruszywa). Kategorię określa się zgodnie z tabl. 17. Jeżeli nasiąkliwośd kruszywa nie przekracza maksymalnej wartości 0,5% to oznacza, że jest ono mrozoodporne (tabl. 18). 4

5 W przypadku konieczności określa się mrozoodpornośd (w cyklach zamrażania) i określa kategorię, zgodnie z tabl. 19 i 20. Do dodatkowych badao można zaliczyd przyczepnośd lepiszcza do kruszywa (szczególnie kwaśnego, np. kwarcyty) czy zgorzel słoneczną dla bazaltów, w której określa się ubytek masy i odpornośd na rozdrabnianie (tabl. 21). Do wymagao chemicznych norma PN-EN zalicza badania: składu chemicznego, grubych zanieczyszczeo lekkich, stałości objętości żużli wielkopiecowych i stalowniczych (rozpad krzemianowy, rozpad związków żelaza, stałośd objętości). Zawartośd grubych, organicznych zanieczyszczeo lekkich (> 2 mm), określa się w gdy jest to konieczne, zgodnie z EN Kategorie maksymalnych zawartości przedstawiono w tabl. 22. Rozpad krzemianu dwuwapniowego oraz związków żelaza w żużla wielkopiecowych deklaruje się zgodnie z uzyskanymi wynikami badao. Stałośd objętości określa się zgodnie z kategorią przedstawioną w tabl

6 Zgodnie z PN-EN wymagania w stosunku do kruszyw wypełniających podzielono na: geometryczne, fizyczne, chemiczne, dotyczące prawidłowości produkcji wypełniacza. Uziarnienie (wymaganie geometryczne) należy oznaczad zgodnie z EN Wymagania co do uziarnienia przedstawiono w tabl. 24. W zakres wymagao fizycznych wchodzą badania: zawartości wody (< 1,0%), gęstości ziaren (wartości deklarowane), zawartości wolnych przestrzeni w suchym i zagęszczonym wypełniaczu (Ridgen) tabl. 25, temperatury mięknienia metodą pierścienia i kuli tabl. 26. W zakres wymagao chemicznych wchodzą badania: rozpuszczalności w wodzie (tabl. 27), podatności na działanie wody (wartości deklarowane), zawartości węglanu wapnia w wypełniaczu wapiennym tabl. 28, zawartości wodorotlenku wapnia w wypełniaczu mieszanym tabl

7 W zakres wymagao dotyczących prawidłowości produkcji wypełniacza wchodzą badania: liczby bitumicznej wypełniacza dodanego (tabl. 30), strat przy prażeniu popiołu lotnego (<6%), gęstości wypełniacza dodanego (wartości deklarowane), gęstości nasypowej w stanie luźnym w nafcie (wartości deklarowane), powierzchni właściwej wg Bleina (wartości deklarowane). 7