Biuletyn Informacyjny

Transkrypt

1 62010 /228/ /199/

2 Biuletyn Informacyjny Czerwiec 2010 Nr 6 (228)

3 Biuletyn Informacyjny ISSN nakład 7000 egz. Wydawca: Agencja Rynku Rolnego ul. Nowy Świat 6/12, Warszawa Redakcja: Biuro Informacji Monika Krawczyk, tel Aleksander Bystrzycki, tel faks Wydawnictwo bezpłatne Redakcja wyraża zgodę na przedruk materiałów z podaniem źródła. Projekt okładki: Andrzej Kalinowski Skład, druk, dystrybucja: RS DRUK Drukarnia Wydawnictwo Rzeszów, ul. Podgórska 4 tel ,

4 Szanowni Państwo, Mam przyjemność zaprosić Państwa do lektury numeru 6. Biuletynu Informacyjnego ARR. Pierwsza publikacja jest poświęcona nowelizacji ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych w odniesieniu do systemu kwot mlecznych. Modyfikacja ustawy w tym zakresie dotyczy dostosowania przepisów krajowych do zmian legislacji wspólnotowej wynikłych z ostatniego przeglądu Wspólnej Polityki Rolnej. Z inicjatywy krajowego ustawodawcy nowela (przedłożona pod obrady Sejmu i Senatu) wprowadza uproszczenia funkcjonujących w polskim systemie kwot działań producentów mleka oraz podmiotów skupujących. Po wejściu w życie przepisy będą miały zastosowanie od 1 kwietnia 2010 roku. Artykuł dotyczący handlu zagranicznego cukrem w roku gospodarczym 2009/2010 omawia istotne zmiany przepisów w tym sektorze. Trzecia już od akcesji Polski do UE reforma wspólnotowych regulacji obrotu zagranicznego cukrem wprowadziła nowe rodzaje przywozu, zmieniła dotychczasowe zasady przywozu i wywozu oraz ustanowiła nowe limity wywozu produktów pozakwotowych. ARR jako agencja płatnicza realizuje działania kontrolne związane z realizacją administrowanych przez nią mechanizmów. Aby zagwarantować odpowiednie wykorzystanie środków unijnych, ARR powierzyła część zadań kontrolnych IJHARS. Publikacja poświęcona zadaniom delegowanym przez Agencję omawia zarówno działania o charakterze analitycznym, jak i czynności kontrolne. Liberalizacja handlu towarami rolnymi to ważne zagadnienie podejmowane w trakcie negocjacji w ramach Światowej Organizacji Handlu. Zapraszam do lektury artykułu omawiającego rolę WTO, mechanizmów odpowiedzialnych za kształt międzynarodowego handlu, przebieg rund negocjacyjnych w sektorze rolnym ze szczególnym uwzględnieniem genezy, celów i organizacji Rundy Doha oraz roli Polski w tych negocjacjach. Publikacja na temat funkcjonowania łańcucha dostaw żywności w UE relacjonuje aktualny stan debaty na unijnych forach. Prawidłowość tego procesu łączącego trzy sektory: rolnictwo, przetwórstwo spożywcze i dystrybucję ma bezpośredni wpływ na warunki życia obywateli. Dyskusje na jego temat prowadzone w ostatnim okresie wymagają zaangażowania państw członkowskich. Pozwoli to na ulepszenie prawodawstwa UE w tym zakresie i w efekcie korzystnie wpłynie na sytuację konsumentów. W numerze znajdą Państwo także informacje dotyczące rolnictwa unijnego oraz zestawienie nowo opublikowanych aktów prawnych. Serdecznie zapraszam do lektury. Władysław Łukasik Prezes Agencji Rynku Rolnego

5

6 Spis treści ARR Nowelizacja ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów 6 mlecznych w odniesieniu do systemu kwot mlecznych Anna Reps-Bednarczyk Handel zagraniczny cukrem w roku gospodarczym 2009/ Paweł Smoliński Zadania delegowane przez Agencję Rynku Rolnego 25 Małgorzata Wiercińska, Jolanta Żółkowska-Grudziąż Rynki Liberalizacja handlu towarami rolnymi negocjacje w ramach 34 Światowej Organizacji Handlu Wiesław Zapędowski Unia Europejska Funkcjonowanie łańcucha dostaw żywności w Unii Europejskiej 48 aktualny stan debaty Monika Świeżawska Rolnictwo unijne aktualności 59 Oprac. Wanda Mierzecka Prawo W skrócie 62 Oprac. Robert Gawrychowski 20-lecie ARR Konkurs dla dziennikarzy prasowych 64 Tradycyjnie w nowoczesność

7 Nowelizacja ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych w odniesieniu do systemu kwot mlecznych Anna Reps-Bednarczyk Dyrektor Biura Kwotowania Produkcji Mleka ARR System limitowania produkcji mleka został wprowadzony w Polsce w 2004 roku w związku z przystąpieniem kraju do Unii Europejskiej. Każdy nowy kraj członkowski obowiązany jest do wdrożenia mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej, które funkcjonują we wszystkich krajach Wspólnoty Europejskiej. Wiele realizowanych na rynku rolnym działań zostało dostosowanych do nowych wymogów i ma swoją kontynuację w ramach mechanizmów WPR. Wprowadzenie systemu kwot mlecznych było nowym elementem. Krajowe mechanizmy przed akcesją nie obejmowały takiego typu regulacji rynku. W dniu 1 kwietnia 2004 roku w Polsce rozpoczął się pierwszy rok kwotowy. Od tego dnia producenci mleka obowiązani byli realizować produkcję w ramach przydzielonych limitów mlecznych. Pierwszy rok kwotowy, na mocy postanowień traktatu akcesyjnego, był dla Polski rokiem przejściowym. W tym roku Polska jako nowy kraj członkowski nie ponosiła żadnych konsekwencji finansowych wynikających z produkcji mleka ponad przyznany limit krajowy, jak również nie była obowiązana do wprowadzenia systemu kontroli producentów i podmiotów skupujących. W tym okresie uchwalono ustawę o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych, która implementowała prawodawstwo wspólnotowe w kraju. Na mocy przepisów ustawy Agencja Rynku Rolnego została wyznaczona do sprawowania nadzoru nad nowym mechanizmem. W dniu 1 kwietnia 2010 roku rozpoczął się siódmy rok kwotowy w Polsce. Od czasu uchwalenia ustawa z 20 kwietnia 2004 roku o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych była wielokrotnie nowelizowana. Doświadczenie zyskane podczas minionych lat kwotowych pozwoliło na wprowadzenie do jej przepisów szeregu zmian, których celem było uproszczenie systemu przy jednoczesnym zapewnieniu prawidłowego nadzoru nad jego realizacją. W bieżącym roku kwotowym (2010/2011) wprowadzone zostaną kolejne zmiany do tzw. ustawy mlecznej. I tak 6 kwietnia 2010 roku Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy z 20 kwietnia 2004 roku o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych (Dz. U nr 11, poz. 65 ze zm.). Projekt zostanie przekazany pod obrady Sej- 6

8 Nowelizacja ustawy kwoty mleczne mu i Senatu. Zmiany przewidziane w nowelizacji będą miały zastosowanie od 1 kwietnia 2010 roku, mimo że ustawa nie została jeszcze uchwalona. Zaprojektowane przepisy przejściowe pozwalają na wdrożenie zmian niejako wstecz, czyli z początkiem bieżącego roku kwotowego. Modyfikacja ustawy, w ujęciu ogólnym, dotyczy dostosowania przepisów krajowych do zmian legislacji wspólnotowej, które miały miejsce na skutek przeglądu Wspólnej Polityki Rolnej w 2008 roku. W ujęciu szczegółowym, z inicjatywy krajowego ustawodawcy, nowela wprowadza uproszczenia funkcjonujących w polskim systemie kwot działań producentów mleka oraz podmiotów skupujących. Najważniejsze zmiany dotyczą następujących obszarów: informowanie producentów o dostawach, handel mlekiem pomiędzy podmiotami skupującymi, przydział rekompensaty za zaprzestanie produkcji mleka, przydział dodatkowej kwoty z krajowej rezerwy, konwersja kwoty indywidualnej, utrata statusu producenta (czasowe zaprzestanie produkcji mleka), kontrola i kary pieniężne za naruszenie przepisów ustawy. Dodatkowo nowelizacja ustawy wprowadza kolejną zmianę nomenklatury w nazewnictwie limitów mlecznych. Indywidualna ilość referencyjna została zamieniona na kwotę indywidualną, natomiast krajowa ilość referencyjna na kwotę krajową. Zmiana wynika z modyfikacji przepisów wspólnotowych i stanowi niejako powrót do nazewnictwa obowiązującego w aktach prawnych w okresie akcesji, kiedy to limit produkcji mleka formalnie określono jako kwotę mleczną. Dzisiaj ten termin nadal funkcjonuje w systemie, niemniej jest to potoczne określenie kwoty indywidualnej przysługującej producentowi. Informowanie producentów o ilości mleka dostarczonej przez nich do podmiotu skupującego Stosownie do przepisów ustawy z 20 kwietnia 2004 roku wszystkie podmioty skupujące obowiązane są do dostarczania swoim producentom miesięcznych i rocznych informacji o dostawach. Producenci muszą te informacje gromadzić i przechowywać przez 3 kolejne lata, aby w przypadku kontroli ARR przedstawić je kontrolerowi. Przepisy nie uwzględniają sytuacji, w której producent zaprzestaje dostaw mleka do danego podmiotu. W takich przypadkach podmiot obowiązany jest do dostarczania producentom informacji o zerowych dostawach. Jest to kosztowne dla podmiotów skupujących (wysyłka za potwierdzeniem odbioru), a jednocześnie nie ma żadnego wpływu na prawidłowe funkcjonowanie systemu kwot mlecznych. 7

9 ARR W celu zniesienia tego obowiązku w projektowanych przepisach określono, że podmiot skupujący zaprzestaje przekazywania informacji, począwszy od drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dostawca hurtowy zaprzestał dostaw mleka do tego podmiotu skupującego. W przypadku raportu rocznego począwszy od drugiego roku następującego po roku, w którym dostawca hurtowy zaprzestał dostaw mleka. Obrót mlekiem pomiędzy podmiotami skupującymi w UE Punkt 6 art. 6 ustawy stanowi: Prezes ARR wykreśla podmiot skupujący z rejestru podmiotów, jeżeli ten sprzedaje mleko do podmiotu skupującego niewpisanego do rejestru podmiotów (w znaczeniu: rejestr podmiotów skupujących mleko prowadzony przez Prezesa ARR). W nowelizacji ustawy ten przepis zostanie uchylony. Mleko będące przedmiotem transferu do innego zakładu skupującego, szczególnie na terenie UE, jest zarejestrowane w ramach kwoty danego kraju. System kwot mlecznych nie reguluje zaś zasad handlu pomiędzy jednostkami skupującymi. Ponadto przepis ten narusza postanowienia art. 29 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską w brzmieniu: ograniczenia ilościowe w wywozie oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są zakazane pomiędzy państwami członkowskimi. Przydział rekompensaty za zaprzestanie produkcji mleka W roku kwotowym 2007/2008 Agencja wprowadziła mechanizm przydziału rekompensaty finansowej za zrzeczenie się produkcji mleka dla najmniejszych producentów na rynku (będących właścicielami limitów do kg). Mechanizm ten nazywany potocznie wykupem kwot cieszył się dużą popularnością i funkcjonował na rynku przez kolejne dwa lata kwotowe. Od roku 2007/2008 skorzystało z niego łącznie ponad producentów, w wyniku czego do krajowej rezerwy trafiło ok. 150 mln kg. Kwoty indywidualne wykupione przez ARR zostały rozdysponowane wśród producentów mleka rozwijających produkcję. Od bieżącego roku kwotowego mechanizm ten przestaje funkcjonować. W ostatnim roku przystąpiło do niego 114 producentów. Powodem braku zainteresowania była bardzo niska stawka wykupu kwoty (0,05 zł). Była ona znacznie niższa aniżeli cena za kilogram na wolnym rynku (30-40 groszy). Dodatkowo należy podkreślić, iż dla producenta, który decyduje się na zaprzestanie produkcji mlecznej w swoim gospodarstwie, atrakcyjniejszym rozwiązaniem jest sprzedaż limitu innemu producentowi. Przydział rekompensaty wiąże się z zobowiązaniami, które producent zaciąga w stosunku do Agencji na trzy kolejne lata. Związane są one z utrzymaniem określonego areału ziemi oraz obsady zwierząt w gospodarstwie. 8

10 Nowelizacja ustawy kwoty mleczne W roku kwotowym 2010/2011 ARR nie będzie realizowała wykupu kwot. Brak środków finansowych przesądza o zasadności istnienia mechanizmu, którego głównym celem było odejście od produkcji mlecznej na rzecz rozwoju innego rodzaju działalności rolniczej. Przydział dodatkowej kwoty z rezerwy kwoty krajowej W roku kwotowym 20010/2011 warunki przydziału dodatkowej kwoty z krajowej rezerwy nie ulegają zmianie. Aby uzyskać dodatkowy limit, producent musi w roku kwotowym poprzedzającym rok, w którym składa do ARR wniosek, przekroczyć swoją kwotę indywidualną o co najmniej 500 kg. Dodatkowo wnioskodawcą nie może być zbywca limitu (chyba że od dnia zbycia upłynęło 5 lat) ani producent, któremu Agencja zmniejszyła lub cofnęła limit w związku z jego niewykorzystaniem (2 lata). Rezerwę przyznaje się do wysokości dostaw zrealizowanych w poprzedzającym roku kwotowym, jednakże nie więcej niż kg. Zmianie uległ sposób wyliczenia ostatecznej kwoty do przydziału. Na mocy obowiązujących przepisów wielkość rezerwy do przydziału określa się w oparciu o stan na dzień wydania decyzji o przyznaniu kwoty z rezerwy. Spełnienie przesłanek ustawowych do uzyskania rezerwy weryfikuje się w oparciu o dane z 31 marca poprzedzającego roku kwotowego. Przydział rezerwy zazwyczaj ma miejsce pod koniec roku kalendarzowego. Związane jest to z koniecznością rozliczenia minionego roku kwotowego. Okres pomiędzy złożeniem wniosku (od 1 kwietnia do 31 lipca) a przydziałem rezerwy jest stosunkowo długi. W tym okresie producenci kupują kwoty od innych producentów. Kształt obowiązujących przepisów sprawia, że zakup limitu może pozbawić producenta prawa do kwoty z krajowej rezerwy, jeżeli po złożeniu wniosku zakupi kwotę, która pokryje jego przekroczenie z ubiegłego roku. W celu zapobieżenia takim sytuacjom ustawodawca zaproponował, by wyliczenie limitu do przyznania odbywało się w stosunku do kwoty będącej w posiadaniu producenta w dniu 31 marca, nie zaś do aktualnego limitu producenta. Pozwoli to wszystkim rolnikom, którzy planują rozwój produkcji, dokonywać transakcji zakupu bez wpływu na wysokość wypracowanej w poprzednim roku rezerwy. Konwersja, czyli zamiana kwoty indywidualnej Wysokość sprzedaży bezpośredniej w kraju z roku na rok maleje. O ile w przypadku sprzedaży hurtowej możemy mówić o koncentracji (spadek liczby producentów przy wzroście dostaw mleka), o tyle sprzedaż bezpośrednia wydaje się nie być przedmiotem zainteresowania producentów rozwijających produkcję mleka. Każdego roku rezerwa krajowa sprzedaży bezpośredniej wzrasta i pozostaje niewykorzystana w przeciwieństwie do rezerwy hurtowej, której co 9

11 ARR roku jest zbyt mało. W konsekwencji w przypadku rezerwy hurtowej Agencja obowiązana jest stosować współczynnik przydziału, jako że zapotrzebowanie jest dużo większe aniżeli kilogramy limitu będące w dyspozycji Prezesa ARR. W ubiegłym roku kwotowym rezerwa bezpośrednia ukształtowała się na poziomie ponad 55 mln kg. Dyrektorzy OT wydali tylko 38 decyzji na łączną kwotę ok. 370 tys. kg. Wysokość zapotrzebowania na limity z rezerwy dla dostawców hurtowych (ponad 419 mln kg) okazała się większa od wysokości krajowej rezerwy dla dostawców hurtowych ustalonej na rok kwotowy 2009/2010, w związku z czym określony został współczynnik przydziału w wysokości 0,5147 (rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 16 listopada 2009 roku Dz. U. nr 200, poz. 1538). W konsekwencji przy nadwyżce niewykorzystanej kwoty bezpośredniej zabrakło kwoty hurtowej. Władze krajowe podjęły starania na forum Komisji Europejskiej zmierzające do zamiany niewykorzystanej kwoty rezerwy bezpośredniej na rezerwę hurtową. Jednakże wszelkie próby spotkały się ze sprzeciwem władz Komisji. Komisarz UE ds. rolnictwa i rozwoju wsi Mariann Fischer Boel stwierdziła, że wniosek Polski: ( ) oznacza de facto zwiększenie kwot mlecznych, co jest przeciwstawne do postulatu państw członkowskich dotyczącego ograniczenia produkcji, więc należy stosować się do decyzji przyjętych podczas przeglądu WPR 1. Przepisy ustawy w znacznym stopniu ograniczają działania producentów posiadających dwa rodzaje limitów: kwotę hurtową oraz kwotę bezpośrednią. Jeżeli producent otrzymał kwotę z rezerwy, bez względu na to jakiego rodzaju, przez okres dwóch lat nie może dokonać zamiany żadnego z tych limitów. Przykładowo: producent, który otrzymał kwotę hurtową z rezerwy, nie mógł przez okres dwóch lat dokonać konwersji limitu bezpośredniego, mimo że zaprzestał produkcji bezpośredniej i nigdy nie otrzymał z rezerwy bezpośredniej dodatkowego limitu. Projektowane przepisy rozdzielają działania realizowane na kwotach. Jeżeli rezerwa pochodzi z kwoty hurtowej, producent będzie mógł dokonać zamiany kwoty bezpośredniej na hurtową i odwrotnie, jeżeli rezerwa pochodzi z kwoty bezpośredniej, producent będzie mógł niewykorzystaną kwotę hurtową zamienić na kwotę bezpośrednią. Reasumując, ten rodzaj limitu, który nie został powiększony w wyniku przydziału z rezerwy, można zamienić na inny rodzaj. W celu efektywnego wykorzystania kwoty rezerwy bezpośredniej ustawodawca zniósł dwuletni zakaz dokonywania konwersji w przypadku uzyskania kwoty sprzedaży bezpośredniej. Oznacza to, że kwotę otrzymaną z rezerwy bezpośredniej można w każdym czasie zamienić na kwotę hurtową bez żadnych konsekwencji. 1 Sprawozdanie z posiedzenia Specjalnego Komitetu ds. Rolnych (SCA). Komisja Europejska na posiedzeniu SCA w dniu 12 października 2009 r. powtórzyła wcześniejszą odpowiedź udzieloną przez komisarz M. Fischer Boel. 10

12 Nowelizacja ustawy kwoty mleczne Należy podkreślić, że takie ułatwienie dotyczy wyłącznie kwoty bezpośredniej. Jeżeli natomiast dostawca hurtowy, który powiększył swój limit o kwotę z rezerwy, będzie chciał dokonać konwersji, będzie obowiązany zrzec się kwoty z rezerwy, co również stanowi zmianę w stosunku do aktualnie obowiązujących przepisów, gdyż taka możliwość w przypadku konwersji nie istniała (tylko w przypadku zbycia kwoty i oddania w używanie można było się zrzec limitu z rezerwy, nie zaś w przypadku konwersji). Czasowe zaprzestanie produkcji mleka utrata statusu producenta W przypadku przejściowych trudności w gospodarstwie producenta ma on możliwość zgłoszenia do Agencji tzw. utraty statusu producenta. Zgłoszenie związane jest z cofnięciem jego limitu i zatrzymaniem go w rezerwie na okres do dwóch lat (bez konsekwencji dla producenta). Z chwilą gdy producent zdecyduje się ponownie rozpocząć produkcję, może odzyskać swój limit, składając wniosek o ponowny przydział kwoty. Taki producent nie uczestniczy w rozliczeniu roku kwotowego. Projektowane przepisy wprowadzają zakaz zbycia odzyskanego limitu. Niejednokrotnie producenci zgłaszali do Agencji przed rozliczeniem roku kwotowego fakt utraty statusu producenta. Po zakończeniu rozliczenia wnioskowali o ponowne przyznanie limitu, tak by zbyć go na wolnym rynku, nie ponosząc tym samym konsekwencji niewykorzystania (trwałego cofnięcia lub zmniejszenia). Stanowiło to naruszenie przepisów ustawy. W celu uszczelnienia tej instytucji prawnej ustawodawca wprowadził zakaz zbycia limitu w okresie 2 lat od ponownego przyznania. Kontrola uczestników mechanizmu i sankcje prawne za naruszenie przepisów ustawy Służby Komisji Europejskiej szczególną uwagę przykładają do działań kontrolnych realizowanych w ramach systemu kwot mlecznych. Kraj członkowski obowiązany jest implementować system kontroli producentów i podmiotów skupujących, który nie budzi zastrzeżeń służb Komisji. Jednocześnie wszelkiego rodzaju naruszenie zasad musi zostać odpowiednio usankcjonowane. Głównym zadaniem zorganizowanego systemu kontroli jest zapewnienie władz UE o nadzorze nad produkcją mleka, a jednocześnie o ograniczeniu do minimum ryzyka produkcji w szarej strefie. Projektowane przepisy regulują prawną możliwość przeprowadzenia czynności sprawdzających w gospodarstwach produkujących mleko bez kwot indywidualnych i wymierzenia kary pieniężnej. Obecnie to podmioty skupujące ponoszą konsekwencje skupu mleka od producentów nieposiadających kwot mlecznych. Nowelizacja ustawy rozszerza katalog kar w tym przedmiocie. 11

13 ARR Działanie niezgodne z przepisami ustawy będzie miało swoje konsekwencje zarówno w stosunku do podmiotów, które skupują mleko, jak i producentów, którzy to mleko dostarczają. Taki producent obowiązany będzie do uiszczenia kary pieniężnej w wysokości stanowiącej iloczyn wysokości 10% opłaty obowiązującej w dniu wydania decyzji o wymierzeniu kary pieniężnej (27,83 euro/100 kg) oraz wyrażonej w kilogramach ilości mleka dostarczonego poza limitem. W niniejszym artykule zostały przedstawione najważniejsze zmiany zawarte w nowelizacji obowiązującej ustawy, które po uchwaleniu wejdą w życie z dniem 1 kwietnia 2010 roku. Nie należy jednak zapominać, że bieżący rok kwotowy 2010/2011 to okres, w którym, po dwóch latach, wraca obowiązek potrącania zaliczek od producentów mleka za każdy kilogram dostarczony ponad przysługujący limit. Zniesienie obowiązku pobierania zaliczek przez podmioty skupujące dotyczyło dwóch ostatnich lat kwotowych 2008/2009 oraz 2009/2010. Jednakże biorąc pod uwagę, że: kwota krajowa corocznie (do roku kwotowego 2013/2014) wzrasta o 1%, wstępne rozliczenie krajowego limitu w minionym okresie kwotowym kształtuje się na poziomie 96%, system kwot mlecznych ma funkcjonować do roku 2014/2015, należałoby poważnie zastanowić się nad definitywnym zniesieniem obowiązku zaliczkowania producentów mleka, a to wiąże się z kolejną zmianą przepisów krajowych. Znowelizowane przepisy ustawy zostały skierowane pod obrady sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W najbliższym czasie okaże się, czy na tym etapie zostaną zgłoszone dodatkowe poprawki do przepisów. Dla indywidualnych producentów oczekiwanie na nowelizację nie wiąże się ze zmianą w podejściu do uczestnictwa w mechanizmie. Zmiana prawodawstwa w trakcie roku kwotowego nie będzie wpływała negatywnie na tryb realizacji poszczególnych zadań beneficjentów systemu. Przepisy zostały tak skonstruowane, by umożliwić ich płynne zastosowanie w trakcie trwającego roku kwotowego 2010/

14 Handel zagraniczny cukrem w roku gospodarczym 2009/2010 Paweł Smoliński Główny Specjalista w Dziale Produktów Cukrowych Biuro Administrowania Obrotem Towarowym z Zagranicą ARR Od roku gospodarczego 2009/2010 nastąpiły znaczące zmiany zasad handlu zagranicznego w sektorze cukru 1. Jest to trzecia reforma wspólnotowych regulacji handlu zagranicznego od wejścia Polski do UE po zmianach w mechanizmach handlowych, które nastąpiły 1 lipca 2006 roku w ramach reformy rynku cukru oraz po reformie mechanizmów handlowych na przełomie września i października 2008 roku polegającej przede wszystkim na zawieszeniu refundacji wywozowych 2 oraz zmianie wykazu produktów objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na przywóz/wywóz w sektorze cukru. Z końcem roku gospodarczego 2008/2009 przestała obowiązywać większość dotychczasowych regulacji przywozu preferencyjnego. Komisja Europejska ustanowiła w ich miejsce nowe rodzaje przywozu preferencyjnego: z wybranych krajów najsłabiej rozwiniętych (KNR) oraz określonych krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP), a także ustanowiła przywóz z krajów bałkańskich oraz przywóz cukru przemysłowego i pozakwotowego, charakteryzujące się zmienionymi zasadami m.in. w zakresie terminów i dodatkowych wymagań dotyczących składania wniosków o pozwolenia oraz terminów wydawania pozwoleń. Ponadto polscy przedsiębiorcy mogą po raz pierwszy dokonywać przywozu cukru wymienionego na liście koncesyjnej CXL oraz uczestniczyć w mechanizmie przywozu cukru do rafinacji 3. Od roku gospodarczego 2009/2010 obowiązują również zmienione zasady zwalniania zabezpieczeń pozwoleń na wywóz produktów pozakwotowych oraz nowe limity wywozu tych produktów. Podstawowymi aktami prawnymi regulującymi wymianę handlową produktami rynku cukru między UE a krajami do niej nienależącymi są rozporządzenia UE: 951/2006, 967/2006, 1301/2006, 1234/2007, 376/2008, 612/2009, 828/2009, 891/2009 oraz 274/2009, 281/2009, 94/2010, 396/2010, 397/ Rok gospodarczy na rynku cukru trwa od 1 października do 30 września roku następnego. Dane liczbowe zawarte w publikacji dotyczą okresu od 1 października 2009 r. do 30 kwietnia 2010 r. 2 Przedsiębiorcy mieli jednakże możliwość składania wniosków o refundację wywozową w okresie ważności pozwoleń na wywóz z refundacją, tj. najpóźniej do 28 lutego 2009 r. 3 Przywóz przez polskich przedsiębiorców cukru przeznaczonego do rafinacji był dotychczas możliwy jedynie z niektórych krajów AKP w okresie przejściowym 1 lipca 30 września 2009 r. 13

15 ARR W Polsce za administrowanie handlem w sektorze cukru jest odpowiedzialna Agencja Rynku Rolnego, która wydaje pozwolenia na wywóz poza Unię Europejską bądź przywóz z państw nienależących do UE (krajów trzecich). Obowiązkiem uzyskania pozwolenia objęte są produkty wymienione w tabeli: Nazwa Kod CN cukier , , , , , , syropy cukrowe , , , , , izoglukoza , , , syrop inulinowy , aromatyzowane lub barwione syropy izoglukozowe Wraz z wnioskiem o wydanie pozwolenia należy złożyć zabezpieczenie, które jest gwarancją wypełnienia zobowiązań wynikających z pozwolenia. Przywóz System pozwoleń obejmuje wyłącznie przywóz preferencyjny każdej ilości produktów. Rodzaje przywozu preferencyjnego 1. Bezcłowy przywóz bezkontyngentowy z KNR, nieposiadający z góry ustalonych ograniczeń ilościowych, ustanowiony na lata gospodarcze 2009/ /2015 (w skrócie: przywóz z KNR). Jest to przywóz cukru nieprzeznaczonego do rafinacji (CN , , , ) oraz cukru przeznaczonego do rafinacji 4 (CN , , , ), pochodzących z KNR, nienależących jednocześnie do krajów AKP: Bangladesz, Kambodża, Laos, Nepal oraz KNR należących jednocześnie do krajów AKP: Benin, Demokratyczna Republika Konga, Etiopia, Madagaskar, Malawi, Mozambik, Senegal, Sierra Leone, Sudan, Tanzania, Togo, Zambia. 2. Przywóz bezcłowy w ramach limitów przywozowych z krajów AKP nienależących jednocześnie do KNR, ustanowiony na lata gospodarcze 2009/ /2015 (w skrócie: limity przywozowe z krajów AKP). Jest to przywóz cukru nieprzeznaczonego do rafinacji (CN , , , ) oraz cukru przeznaczonego do rafinacji (CN , , , ), pochodzących z krajów Afry- 4 Rafinacja oznacza proces przetwarzania cukru surowego na cukier biały, a także wszystkie równoznaczne procesy techniczne, którym poddawany jest cukier biały luzem. 14

16 Handel zagraniczny cukrem 2009/2010 ki Środkowej (KE nie określiła jeszcze tych krajów), Afryki Zachodniej (Wybrzeże Kości Słoniowej), SADC (Suazi), EAC (Kenia), ESA (Mauritius, Zimbabwe), Pacyfiku (Fidżi), CARIFORUM (Barbados, Belize, Dominikana, Gujana, Jamajka, Trynidad i Tobago). KE określiła dla limitów przywozowych z krajów AKP tzw. regionalne progi zabezpieczające wyrażone w tonach ekwiwalentu cukru białego. 3. Kontyngenty taryfowe na cukier wymieniony na liście koncesyjnej CXL, ustanowione na lata gospodarcze począwszy od roku 2009/2010 (w skrócie: kontyngenty CXL). Są to kontyngenty o stawce celnej 98 euro/t na cukier przeznaczony do rafinacji (CN ) pochodzący z Australii w ilości t, Brazylii t, Kuby t i dowolnych krajów trzecich t oraz bezcłowy kontyngent z Indii w ilości t na cukier nieprzeznaczony do rafinacji (CN , , , , ) i cukier do rafinacji (CN , , , , ). 4. Bezcłowe kontyngenty taryfowe z krajów bałkańskich ustanowione na lata gospodarcze począwszy od roku 2009/2010 (w skrócie: kontyngenty z krajów bałkańskich). Są to kontyngenty na produkty cukrownicze objęte kodami CN 1701 i , pochodzące z następujących krajów: Albania 1 tys. t, Bośnia i Hercegowina 12 tys. ton, Serbia (wraz z Kosowem) 180 tys. t, Macedonia 7 tys. t, Chorwacja 180 tys. t. Cukier o kodach CN: , , , , oraz pozostałe produkty (CN 1702) są nieprzeznaczone do rafinacji, natomiast cukier o kodach CN: , , , , jest przeznaczony do rafinacji. 5. Kontyngent taryfowy na cukier przemysłowy przeznaczony do wytwarzania wybranych produktów 6, stanowiony na lata gospodarcze począwszy od roku 2009/2010, lecz wymagający otwarcia w danym roku gospodarczym (w skrócie: kontyngent na cukier przemysłowy) Kontyngent taryfowy na cukier pozakwotowy z przywozu stanowiony na lata gospodarcze od roku 2009/2010, lecz wymagający otwarcia w danym roku gospodarczym (w skrócie: kontyngent na cukier pozakwotowy) 8. 5 Nie są to typowe kontyngenty w ramach regulacji rynku cukru, gdyż dotyczą one również produktów, które nie są objęte wspólną organizacją tego rynku. 6 Do tych produktów należy zaliczyć szczególnie syropy do rozprowadzania i syrop do produkcji Rinse Appelstroop, drożdże aktywne i nieaktywne, alkohol etylowy nieskażony i skażony, rum oraz pewne produkty przemysłowe, chemiczne lub farmaceutyczne. 7 W latach gospodarczych 2009/2010 i 2010/2011 KE otworzyła bezcłowe kontyngenty na cukier przemysłowy nieprzeznaczony do rafinacji o kodach CN: , , , , , pochodzący z dowolnego kraju trzeciego, w ilości 400 tys. t. 8 KE określi kody CN cukru, ilość i stawki celne w ramach kontyngentu na cukier pozakwotowy w rozporządzeniu otwierającym ten kontyngent w danym roku gospodarczym. 15

17 ARR Terminy składania wniosków o wydanie pozwolenia W przypadku przywozu z KNR i limitów przywozowych z krajów AKP wnioski mogą być składane od poniedziałku do piątku, począwszy od drugiego poniedziałku września poprzedzającego rok gospodarczy, którego dotyczą. W przypadku limitów przywozowych z krajów AKP wnioski mogą być składane do czasu zawieszenia składania wniosków przez KE. W przypadku kontyngentów wnioski mogą być składane przez siedem pierwszych dni każdego z miesięcznych podokresów roku gospodarczego, którego dotyczą, do czasu zawieszania składania wniosków przez KE wynikającego z rozdysponowania danego kontyngentu. Dodatkowe wymagania dotyczące wniosków o wydanie pozwolenia Jedynie rafinerie przemysłowe z Bułgarii, Francji, Włoch, Portugalii, Rumunii, Słowenii, Finlandii i Wielkiej Brytanii mogą ubiegać się o pozwolenia na przywóz cukru do rafinacji z datą rozpoczęcia ważności przypadającą w ciągu trzech pierwszych miesięcy każdego roku gospodarczego. Oznacza to, że można składać wnioski w ARR po 31 grudnia. Jednakże w przypadku gdy przed 1 stycznia danego roku gospodarczego ilości zawarte we wnioskach o pozwolenia na przywóz cukru do rafinacji na ten rok gospodarczy są równe lub większe od całkowitych ilości, które powyższe rafinerie przemysłowe mogą przywieźć w ramach tzw. tradycyjnego zapotrzebowania na cukier do rafinacji, KE informuje państwa członkowskie, że limit tradycyjnego zapotrzebowania na dany rok gospodarczy został osiągnięty na szczeblu UE. Począwszy od tego powiadomienia, można składać w ARR wnioski o wydanie pozwolenia na przywóz cukru do rafinacji. W przypadku limitów przywozowych z krajów AKP oraz kontyngentów przedsiębiorca może złożyć wniosek o wydanie pozwolenia w ARR pod warunkiem, że ma siedzibę i jest płatnikiem podatku VAT w Polsce. O wydanie pozwolenia nie mogą ubiegać się agenci lub przedstawiciele celni. Wnioskodawca może złożyć odpowiednio w ciągu jednego tygodniowego lub miesięcznego podokresu składania wniosków tylko jeden wniosek o wydanie pozwolenia odpowiadający danemu numerowi porządkowemu (referencyjnemu) przywozu preferencyjnego. Jeżeli w ciągu danego podokresu wnioskodawca złoży więcej niż jeden wniosek odpowiadający określonemu numerowi porządkowemu, wszystkie takie wnioski zostaną odrzucone. W przypadku kontyngentów ilość objęta wnioskiem nie może być większa niż ilość dostępna w określonym kontyngencie w danym miesięcznym podokresie. Ilość na wniosku podaje się w pełnych jednostkach. W przypadku limitów przywozowych z krajów AKP, kontyngentów CXL, kontyngentów z krajów bałkańskich i kontyngentu na cukier pozakwotowy 16

18 Handel zagraniczny cukrem 2009/2010 w chwili składania pierwszego wniosku o wydanie pozwolenia na przywóz na dany rok gospodarczy przedsiębiorca zobowiązany jest dodatkowo przedłożyć dowód, że w momencie składania wniosku zajmował się handlem zagranicznym produktami sektora cukru w dwunastomiesięcznym okresie bezpośrednio przed momentem złożenia wniosku oraz w dwunastomiesięcznym okresie bezpośrednio przed powyższym okresem dwunastomiesięcznym. W przypadku kontyngentu na cukier przemysłowy wnioski o pozwolenia na przywóz mogą składać jedynie zatwierdzeni przez ARR przetwórcy. W przypadku przywozu z KNR, limitów przywozowych z krajów AKP, kontyngentów CXL z Australii, Brazylii, Kuby i Indii oraz kontyngentów z krajów bałkańskich do wniosku o wydanie pozwolenia na przywóz należy dołączyć oryginał odpowiedniego pozwolenia na wywóz ilości równej ilości wymienionej we wniosku o wydanie pozwolenia na przywóz, wydanego przez właściwe władze kraju pochodzenia produktu. Jednakże w przypadku przywozu z KNR i limitów przywozowych z krajów AKP pozwolenie na wywóz może zostać zastąpione kopią odpowiedniego dowodu (świadectwa) pochodzenia. Kopia dowodu pochodzenia musi być uwierzytelniona przez właściwe władze kraju pochodzenia produktu. W przypadku przywozu z KNR i limitów przywozowych z krajów AKP do wniosków o pozwolenia dotyczące lat gospodarczych 2009/2010, 2010/2011 i 2011/2012 przedsiębiorca musi załączyć zobowiązanie do zakupu cukru po cenie nie niższej niż 90% ceny referencyjnej (na podstawie cif) 9, jak również wiążący dokument transakcji podpisany przez nabywcę i przez dostawcę. W przypadku przywozu z KNR, limitów przywozowych z krajów AKP oraz kontyngentów CXL z Australii, Brazylii, Kuby i dowolnych krajów trzecich do wniosków o pozwolenia na przywóz cukru do rafinacji przedsiębiorca musi załączyć zobowiązanie dotyczące rafinacji danej ilości cukru przed końcem trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym kończy się ważność pozwolenia na przywóz. Zabezpieczenie pozwoleń W przypadku przywozu z KNR i limitów przywozowych z krajów AKP stawki zabezpieczenia pozwoleń są określone dla 100 kg cukru wyrażonego w ekwiwalencie cukru białego. Natomiast w przypadku kontyngentów stawki zabezpieczenia pozwoleń są określone dla: 100 kg izoglukozy i aromatyzowanych lub barwionych syropów izoglukozowych wyrażonych w suchej substancji netto, 9 Od roku gospodarczego 2009/2010 ceny referencyjne określone dla cukru luzem standardowej jakości wynoszą 404,4 euro/t w odniesieniu do cukru białego i 335,2 euro/t w odniesieniu do cukru surowego. 17

19 ARR 100 kg syropu inulinowego wyrażonego w suchej substancji równoważnika cukru/izoglukozy netto oraz 100 kg pozostałych produktów netto. Stawki zabezpieczenia pozwoleń wynoszą 2 euro/100 kg. Rozpatrywanie wniosków przez KE KE rozpatruje wszystkie wnioski o wydanie pozwolenia na przywóz. Komisja może, z wyjątkiem przywozu preferencyjnego z KNR, przyjąć wnioski lub je odrzucić, zredukować ilość produktów objętych wnioskami poprzez zastosowanie procentowego współczynnika akceptacji (przydziału) lub zawiesić przyjmowanie wniosków. Jednakże KE cofa zawieszenie i znowu przyjmuje wnioski w sytuacji ponownej dostępności ilości będącej rezultatem niewykorzystania wydanych pozwoleń. Wydawanie pozwoleń Pozwolenia w ramach przywozu z KNR i limitów przywozowych z krajów AKP są wydawane w czwartek lub najpóźniej w piątek następujący po tygodniu, w którym złożono wnioski. Natomiast pozwolenia w ramach kontyngentów są wydawane od 23. dnia miesiąca do końca miesiąca, w którym złożono wnioski. Pozwolenia na przywóz są wydawane dla ilości objętych wnioskami o pozwolenie pomnożonych przez współczynnik akceptacji ustalony przez KE. Pozwolenia wydane w roku gospodarczym 2009/2010 ARR wydała 28 pozwoleń na przywóz 0,8 tys. t cukru (CN ) pochodzącego z Mauritiusu w ramach limitów przywozowych z krajów AKP. Okresy ważności pozwoleń Pozwolenia w ramach przywozu z KNR i limitów przywozowych z krajów AKP są ważne od daty wydania lub od 1 października roku gospodarczego, na który zostały wydane (w zależności od tego, która z tych dat jest późniejsza), do końca trzeciego miesiąca następującego po dacie rozpoczęcia ich ważności, ale nie później niż do 30 września roku gospodarczego, na który zostały wydane. W odniesieniu do pozwoleń na przywóz ważnych do 30 września, na wniosek posiadacza pozwolenia ARR przedłuża okres jego ważności do 31 października, jeżeli posiadacz pozwolenia przedłoży dowód w postaci konosamentu, który potwierdza, że cukier został załadowany najpóźniej 15 września danego roku gospodarczego. Pozwolenia w ramach kontyngentów CXL i z krajów bałkańskich są ważne do końca trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały wydane, przy czym ich ważność nie może przekroczyć 30 września roku gospodar- 18

20 Handel zagraniczny cukrem 2009/2010 czego, na który zostały wydane. Pozwolenia na przywóz cukru przemysłowego i cukru pozakwotowego są ważne do końca roku gospodarczego, na który zostały wydane. Prawa i obowiązki wynikające z pozwoleń Pozwolenie jest dokumentem uprawniającym i zobowiązującym do przywozu. Prawa do pozwoleń mogą być przenoszone. Natomiast zobowiązania do przywozu, rafinacji cukru przeznaczonego do rafinacji oraz przetworzenia cukru przemysłowego nie mogą zostać przeniesione na innego przedsiębiorcę. Procedura przywozowa Warunkiem dopuszczenia towaru do swobodnego obrotu w ramach przywozu preferencyjnego jest m.in. przedstawienie odpowiedniego dowodu potwierdzającego pochodzenie cukru, wydanego przez właściwe organy kraju pochodzenia towaru. W przypadku kontyngentów CXL z Australii, Brazylii, Kuby i dowolnego kraju trzeciego, w sytuacji gdy odczyt polaryzacji przywożonego cukru surowego jest wyższy lub niższy od 96 stopni, stawkę celną w kwocie 98 euro za tonę odpowiednio zwiększa się lub zmniejsza o 0,14% za każdą jedną dziesiątą stopnia ustalonej różnicy. W przypadku kontyngentu na cukier przemysłowy pozwolenia wydane na produkty objęte kodami CN lub mogą być stosowane do przywozu produktów o kodach CN: , , , lub Rozliczanie pozwoleń Pozwolenie należy zwrócić do ARR w przypadku przywozu z KNR i limitów przywozowych z krajów AKP w ciągu dwóch miesięcy od upływu okresu jego ważności, natomiast w przypadku kontyngentów w ciągu 45 dni od upływu okresu jego ważności. W sytuacji przekroczenia tych terminów następuje częściowy lub całkowity przepadek zabezpieczenia. Zwrot zabezpieczenia jest też uzależniony od stopnia wykorzystania pozwolenia. Dodatkowe wymogi dotyczące rozliczania przywozu Każdy posiadacz pozwolenia na przywóz cukru do rafinacji zobligowany jest do przeprowadzenia rafinacji cukru przed końcem trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym kończy się ważność danego pozwolenia na przywóz oraz do przedstawienia odpowiedniego dowodu rafinacji w ciągu sześciu miesięcy następujących po upływie terminu ważności danego pozwolenia. 19

21 ARR Przetwórca, który uzyskał pozwolenie na przywóz w ramach kontyngentu na cukier przemysłowy, zobligowany jest dostarczyć do ARR dowód wykorzystania przywiezionego cukru do wytworzenia odpowiednich produktów w terminie do końca siódmego miesiąca następującego po miesiącu przywozu. Wywóz System pozwoleń obejmuje wyłącznie wywóz bez refundacji: ilości większej niż 2000 kg cukru i syropów cukrowych o kodach CN , , , znajdujących się w swobodnym obrocie na terenie UE (w skrócie: znajdujących się w obrocie), każdej ilości cukru i izoglukozy wyprodukowanych w ilościach przekraczających przyznaną kwotę produkcyjną, tj. produktów pozakwotowych. Wywóz produktów pozakwotowych jest dozwolony jedynie w przypadku ustanowienia przez KE limitu wywozowego na produkty wytworzone w danym roku gospodarczym 10. Cukier lub izoglukoza wyprodukowane w ramach przyznanej kwoty mogą być wykorzystywane jako ekwiwalent przy wywozie produktów pozakwotowych. Taki mechanizm równoważności stosuje się również w przypadku, gdy producenci kwotowego i pozakwotowego cukru lub kwotowej i pozakwotowej izoglukozy mają siedzibę w różnych państwach członkowskich. Ponadto w ramach mechanizmu ekwiwalencji cukier lub izoglukoza wywożone na podstawie pozwoleń na wywóz produktów pozakwotowych mogą być faktycznie wyprodukowane w roku gospodarczym innym niż rok gospodarczy, którego dotyczy pozwolenie na wywóz. Terminy składania wniosków o wydanie pozwolenia Wnioski o wydanie pozwolenia na wywóz produktów znajdujących się w obrocie mogą być składane od poniedziałku do piątku, do czasu ewentualnego zawieszenia składania wniosków przez KE (zawieszenie takie dotychczas nie miało jeszcze miejsca). Wnioski o wydanie pozwolenia na wywóz produktów pozakwotowych mogą być składane od poniedziałku do piątku, począwszy od daty, od której stosuje się rozporządzenie ustalające limit wywozu produktów pozakwotowych, do czasu zawieszenia składania wniosków przez KE wynikającego z rozdysponowania danego limitu wywozowego. 10 KE ustanowiła dla UE następujące limity wywozu produktów pozakwotowych wyprodukowanych w roku gospodarczym 2009/2010: cukru (CN , ) tys. t i dodatkowy limit 500 tys. t (obowiązujący do 30 czerwca 2010 r.) oraz izoglukozy (CN , , ) 50 tys. t suchej masy. Do końca roku gospodarczego 2010/2011 ustanowiono kontyngenty na cukier 650 tys. t i izoglukozę 50 tys. t suchej masy. 20

22 Handel zagraniczny cukrem 2009/2010 Dodatkowe wymagania dotyczące wniosków o wydanie pozwolenia W przypadku produktów znajdujących się w obrocie przedsiębiorca może złożyć w danym dniu w ARR tylko jeden wniosek o wydanie pozwolenia na wywóz cukru (z wyjątkiem cukru kandyzowanego oraz cukru zawierającego dodatki aromatyzujące lub barwiące) w ilości nieprzekraczającej 10 t. W przypadku wniosków o pozwolenia na wywóz ponad 10 t nie ma żadnych ograniczeń liczby wniosków składanych przez przedsiębiorcę w danym dniu. W przypadku wywozu produktów pozakwotowych wnioski może złożyć w ARR wyłącznie zatwierdzony producent cukru lub izoglukozy, któremu przyznano w Polsce kwotę produkcyjną na dany rok gospodarczy. W ciągu danego tygodnia wnioskodawca może złożyć tylko jeden wniosek. Ilość na wniosku o wydanie pozwolenia na wywóz nie może przekraczać 50 tys. t cukru pozakwotowego i 5 tys. t izoglukozy pozakwotowej. W przypadku wywozu produktów znajdujących się w obrocie oraz izoglukozy pozakwotowej dopuszczalne są wszystkie miejsca przeznaczenia. Natomiast w przypadku wywozu cukru pozakwotowego dopuszczalne są wszystkie miejsca przeznaczenia z wyjątkiem: Albanii, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, Serbii (wraz z Kosowem), Czarnogóry, Macedonii, Lichtensteinu, San Marino, Andory, Gibraltaru, Ceuty, Melilli, Watykanu, gmin Livigno oraz Campione d Italia, wyspy Helgoland, Grenlandii, Wysp Owczych oraz obszarów Cypru, nad którymi tamtejszy rząd nie sprawuje faktycznej kontroli. Zabezpieczenie pozwoleń Stawki zabezpieczenia pozwoleń są określone dla 100 kg cukru i syropów cukrowych netto oraz 100 kg izoglukozy wyrażonej w suchej substancji netto. Stawki zabezpieczenia pozwoleń wynoszą 11 euro/100 kg dla cukru oraz 4,20 euro/100 kg dla syropu cukrowego i izoglukozy. Rozpatrywanie wniosków przez KE Komisja Europejska rozpatruje wnioski o wydanie pozwolenia na wywóz: cukru znajdującego się w obrocie, w ilości powyżej 10 t (z wyjątkiem cukru kandyzowanego oraz cukru zawierającego dodatki aromatyzujące lub barwiące), każdej ilości produktów pozakwotowych. Komisja Europejska może przyjąć wnioski lub je odrzucić, zredukować ilość produktów objętych wnioskami poprzez zastosowanie procentowego współczynnika akceptacji lub zawiesić przyjmowanie wniosków. Jednakże KE cofa zawieszenie i znowu przyjmuje wnioski w sytuacji ponownej dostępności ilości będącej rezultatem niewykorzystania wydanych pozwoleń. 21

23 ARR Jeżeli KE ustali procentowy współczynnik akceptacji wnioskowanych ilości na poziomie niższym niż 80%, przedsiębiorcy przysługuje prawo do wycofania wniosku o wydanie pozwolenia na wywóz w ciągu 10 dni roboczych od opublikowania decyzji KE w Dzienniku Urzędowym L Unii Europejskiej. Wydawanie pozwoleń W przypadku nierozpatrywanych przez KE wniosków o pozwolenia na wywóz produktów znajdujących się w obrocie pozwolenia wydawane są niezwłocznie, a w przypadku wniosków rozpatrywanych przez KE pozwolenia wydawane są piątego dnia roboczego po dniu złożenia wniosków. W przypadku produktów pozakwotowych pozwolenia wydawane są od piątku następującego po tygodniu złożenia wniosków, najpóźniej do końca kolejnego tygodnia. Pozwolenia na wywóz są wydawane dla ilości objętych wnioskami o pozwolenie pomnożonych przez współczynnik akceptacji ustalony przez KE. Pozwolenia wydane w roku gospodarczym 2009/2010 ARR wydała 56 pozwoleń na wywóz, w tym: 42 na wywóz 0,5 tys. t syropu cukrowego (CN ) i 7 na wywóz 0,1 tys. t cukru białego (CN ), znajdujących się w obrocie oraz 17 pozwoleń na wywóz 231,4 tys. t cukru pozakwotowego (CN ). Okresy ważności pozwoleń Pozwolenia na wywóz produktów znajdujących się w obrocie w ilości nieprzekraczającej 10 t są ważne od dnia ich wydania do końca trzeciego miesiąca następującego po miesiącu złożenia wniosku o pozwolenie. Pozwolenia na wywóz w ilości ponad 10 t są ważne od dnia ich wydania do końca trzeciego miesiąca następującego po miesiącu wydania. Pozwolenia na wywóz produktów pozakwotowych w ilości nieprzekraczającej 10 t są ważne od daty ich wydania do końca piątego miesiąca następującego po dniu złożenia wniosku o pozwolenie, natomiast pozwolenia na wywóz powyżej 10 t są ważne od daty ich wydania do końca piątego miesiąca następującego po dniu wydania. Prawa i obowiązki wynikające z pozwoleń Pozwolenie jest dokumentem uprawniającym i zobowiązującym do wywozu. Prawa do pozwoleń mogą być przenoszone. Natomiast zobowiązanie do wywozu nie może zostać przeniesione na innego przedsiębiorcę. 22

24 Handel zagraniczny cukrem 2009/2010 Procedura wywozowa W ramach jednego wywozu można przedstawić kilka pozwoleń na wywóz cukru lub syropu cukrowego, ale tylko jedno z nich może być wydane na ilość nieprzekraczającą 10 t. Miejsca przeznaczenia wywożonych produktów Zgodnie z dowodami wywozu (kartami T5), które wpłynęły do ARR, do 30 kwietnia 2010 roku przedsiębiorcy dokonali wywozu prawie 107,5 tys. t cukru pozakwotowego. Krajami przeznaczenia tego cukru były: Mołdawia (19,4 tys. t), Rosja (18,8 tys. t), Tadżykistan (15,5 tys. t), Uzbekistan (14,5 tys. t), Tunezja (9,8 tys. t), Indie (6,5 tys. t), Izrael (4,2 tys. t), Egipt (3,5 tys. t), Zjednoczone Emiraty Arabskie (3,3 tys. t), Irak (3 tys. t), Sri Lanka (2,5 tys. t), Turkmenistan (1,5 tys. t), Chiny (1,4 tys. t), Libia (1 tys. t), Syria (1 tys. t), RPA (0,6 tys. t), Gwinea Równikowa (0,5 tys. t) i Bahrajn (0,5 tys. t). Natomiast miejscami przeznaczenia cukru znajdującego się w obrocie były: Kanada, Mongolia, Islandia i Ukraina, zaś syropów cukrowych USA, Rosja Kanada i Australia. Rozliczanie pozwoleń Pozwolenie na wywóz należy zwrócić do ARR w ciągu dwóch miesięcy od upływu okresu jego ważności. W sytuacji przekroczenia tego terminu następuje częściowy lub całkowity przepadek zabezpieczenia. Zwrot zabezpieczenia jest też uzależniony od stopnia wykorzystania pozwolenia. Zwolnienie zabezpieczenia pozwolenia na wywóz uzależnione jest ponadto od terminu wyprowadzenia produktu objętego pozwoleniem z obszaru celnego UE oraz od terminu wpłynięcia do ARR dowodu wywozu. W przypadku wywozu cukru pozakwotowego dodatkowym warunkiem zwolnienia zabezpieczenia pozwolenia na wywóz jest terminowe dostarczenie do ARR dokumentów stanowiących dowód dopuszczenia towaru do swobodnego obrotu w dozwolonym dla wywozu cukru pozakwotowego miejscu przeznaczenia, tj. przedstawienie kopii dokumentu transportowego i dowodu dokonania formalności celnych w kraju przeznaczenia, w szczególności tych, które dotyczą pobrania należności przywozowych. Dodatkowe wymogi dotyczące rozliczania wywozu Produkty pozakwotowe uważa się za wywiezione na potrzeby rozliczenia ich produkcji przez ARR, jeżeli: zostały wywiezione bez refundacji w postaci nieprzetworzonej; dane zgłoszenie wywozowe zostało zaakceptowane przez służbę celną przed 1 stycznia następującym po końcu roku gospodarczego, w którym 23

25 ARR zostały wyprodukowane (czyli w przypadku wywozu produktów pozakwotowych z roku gospodarczego 2009/2010 zgłoszenie wywozowe powinno zostać przyjęte do 31 grudnia 2010 roku); producent przedstawił w ARR do 1 kwietnia następującego po roku gospodarczym, w którym zostały wyprodukowane (czyli do 1 kwietnia 2011 roku): wykorzystane pozwolenie na wywóz, dokumenty wymagane w celu zwolnienia zabezpieczenia pozwolenia na wywóz, potwierdzające opuszczenie przez produkty obszaru celnego UE (czyli w praktyce najczęściej oryginał karty kontrolnej T5), deklarację poświadczającą, że ilości produktów wywożonych do 31 grudnia następującego po końcu roku gospodarczego, w którym zostały wyprodukowane, są zaksięgowane jako produkcja pozakwotowa. Refundacje wywozowe Procedury udzielania refundacji W roku gospodarczym 2009/2010 ARR wypłacała refundacje wywozowe do cukru w ramach procedury standardowej, tj. po otrzymaniu wszystkich dokumentów (w tym dokumentów stanowiących dowód dopuszczenia towaru do swobodnego obrotu w dozwolonym kraju trzecim) i informacji wymaganych w celu przyznania prawa do refundacji. Przed rokiem gospodarczym 2009/2010 ARR wypłacała refundacje wywozowe do cukru również w ramach procedury zaliczkowej, tj. w momencie wpłynięcia do ARR wniosku o refundację wywozową i odpowiedniego zabezpieczenia przed uzyskaniem pozostałych dokumentów i informacji niezbędnych w procedurze standardowej. W związku z powyższym w roku gospodarczym 2009/2010 ARR dokonywała ostatecznego rozliczenia refundacji wywozowych, tj. zwolnienia zabezpieczenia złożonego na poczet refundacji wypłaconych w procedurze zaliczkowej po uzyskaniu przez ARR wszystkich pozostałych dokumentów i informacji wymaganych w celu przyznania prawa do refundacji. Refundacje udzielone w roku gospodarczym 2009/2010 Na podstawie 19 wniosków o refundację ARR wypłaciła w procedurze standardowej 6,3 mln zł refundacji do wywozu 4,3 tys. t cukru białego. Krajami przeznaczenia tego cukru były: Gruzja (4,9 mln zł), Uzbekistan (1,3 mln zł) i Izrael (0,1 mln zł). Ponadto, na podstawie 110 wniosków o refundację ARR ostatecznie rozliczyła wywóz 18,6 tys. t cukru białego, do którego wcześniej wypłaciła w procedurze zaliczkowej 23,2 mln zł. Krajami przeznaczenia tego cukru były: Tadżykistan (13,4 mln zł), Uzbekistan (7,3 mln zł), Armenia (1,4 mln zł), Indonezja (0,6 mln zł), Rosja (0,3 mln zł) i Korea (0,2 mln zł). 24