PRZYJĘCIE SCHRONIENIA

Transkrypt

1 Jasne światło nauk Buddy korzystne dla wszystkich istot PRZYJĘCIE SCHRONIENIA Jego Świątobliwość, Wielce Czcigodny Pan Schronienia Kalu Rinpocze Tom 1 Numer 2 Październik

2 Przyjęcie schronienia Jego Świątobliwość Pan Schronienia Kalu Rinpocze M amy teraz nadzwyczajne szczęście, bo nie tylko otrzymaliśmy cenne ludzkie ciało, cenne ludzkie narodziny, lecz polegając na tym faktycznie weszliśmy w drzwi dharmy, wzbudziliśmy wiarę w nauki i faktycznie je praktykowaliśmy. Wejściem w drzwi nauk budda-dharmy 1 jest przyjęcie schronienia w trzy klejnoty [Buddę, dharmę i sangę]. Jeśli nie przyjmiemy z wiarą schronienia w trzech klejnotach, a udamy się raczej po schronienie do bóstw światowych [to jest do nieoświeconych bóstw] i nie jesteśmy świadomi zalet trzech klejnotów, wtedy nie jesteśmy praktykującymi budda-dharmę. Dlatego mówi się, że rdzeniem nauk Buddy 2 jest wiara w Buddę, dharmę i sangę. Ponieważ bez posiadania tej wiary, nie będziemy mieli przekonania o wartości tych nauk, a przy braku przekonania o zaletach sangi, nie będziemy chcieli studiować nauk. Nawet, jeśli będziemy je w pewnym stopniu studiować, będzie to podobne do dziecinnej zabawy. Słowo w języku tybetańskim dla trzech klejnotów, konczok, dosłownie znaczy "rzadkie i najwyższe." Pierwsza sylaba, kon, znaczy "rzadkie." Wskazuje ona na fakt, że Budda, dharma i sanga są jak najrzadsze z diamentów, w tym, że tylko ktoś z [koniecznymi] połączeniami karmicznymi i konieczną zasługą usłyszy ich imiona, nie mówiąc już o możliwości rozwinięcia wiary w nie i otrzymania od nich nauk. Druga sylaba, czok, znaczy "najwyższy" lub "najlepszy" i raz jeszcze, jak użyty w tym przykładzie diament, trzy klejnoty są najwyższe w tym, że tylko polegając na nich, można spełnić swe potrzeby i pragnienia jak również osiągnąć najwyższą wolność. Esencją umysłu jest pustka; naturą umysłu faktycznie jest niewidzialna jedność pustki, jasności i świadomości. Nazwą nadaną tej faktycznej naturze umysłu jest jesze lub mądrość [słowo czasem tłumaczone jako pierwotna świadomość], coś, co posiadają wszystkie istoty. Jednak czujące istoty nie rozpoznają faktycznej natury swego umysłu, jako będącego tym, co jest. Ten brak rozpoznania jest jak rzuceniem błota lub piasku w czysta wodę; staje się ona przez to zabrudzona lub zbezczeszczona. Gdy obecny jest brak rozpoznania, nie mówimy już o jesze czy mądrości, a mówimy o namsze lub o świadomości. Ale różnicą pomiędzy tymi dwoma stanami jest nic innego jak obecność lub brak rozpoznania przez umysł swej własnej natury. Niezdolność umysłu do rozpoznania swej własnej prawdziwej natury jest tym, co określa termin marikpa lub niewiedza, pierwszy poziom zaciemnień lub zbezczeszczenia w umyśle. Jako rezultat tej ignorancji pojawia się w umyśle przypisywanie "ja" i "inny" [jako bycie czymś co jest pojmowane jako] coś innego niż umysł. To dualistyczne lgnięcie, coś, co mieliśmy od niemającego początku czasu i co nigdy się nie zatrzymuje [aż do oświecenia], jest drugim poziomem zaciemnień, zaciemnienie nawyków [skłonności nawykowych]. 2

3 W oparciu o to dualistyczne lgnięcie pojawiają sie trzy rdzenne problemy mentalne: 3 ciemność mentalna [różnie tłumaczona przez różnych tłumaczy jako niewiedza, oszołomienie, dezorientacja itd.], pragnienie i agresja. W oparciu o te trzy problemy pojawia się około 84,000 różnych problemów mentalnych wymienionych przez Buddę, które wszystkie razem tworzą trzeci poziom zaciemnień, zwany zaciemnieniem problemów mentalnych [różnie tłumaczone jako klesze, problemy emocjonalne, konfliktowe emocje itd.]. Pod ich wpływem wykonujemy działania, które są zaciemnione w ich naturze, z czego wynika czwarty poziom zaciemnień działań lub karmy. Te cztery poziomy zaciemnień są dla wszystkich czujących istot przyczyną błąkania się w samsarze 4. Jeśli zostaną one usunięte lub oczyszczone, wtedy wrodzone cechy prawdziwej natury umysłu, do których odnosimy się, jako do mądrości lub jesze, w naturalny sposób się manifestują i rozprzestrzeniają jak promienie słońca. Tybetańskim słowem dla usuwania tych zaciemnień, sang, znaczy "oczyszczanie," a słowem dla rozprzestrzeniania wrodzonych zalet umysłu, które następuje jako rezultat oczyszczania, jest gje lub "zwiększanie." Te słowa razem, sangje, są tybetańskim słowem oznaczającym buddę. Dlatego stan buddy oznacza rozpoznanie i realizację pełnej czystości umysłu. Gdy natura umysłu w pełni się manifestuje, posiada ona to, co jest zwykle wymieniane, jako dwadzieścia siedem nadzwyczajnych zalet, takich jak pełna niezmienna pustka i wielka błogość. Stan buddy oznacza rozpoznanie i realizację pełnej czystości umysłu Aby dać dobro tym, którzy mają przejść trening, umysł buddy ukazuje to, co jest zwykle wymieniane, jako trzydzieści trzy zalety, które opisywane są, jako dziesięć zdolności, cztery rodzaje nieustraszoności i osiemnaście zalet nieomylności. Budda zna, na przykład, naturę i sytuację całej samsary i całej nirwany. Zna on przeszłość, teraźniejszość i przyszłość każdej czującej istoty. Z tych zalet umysłu buddy pojawiają się zalety mowy, tradycyjnie to sześćdziesiąt zalet posiadanych tylko przez buddę, nie przez zwykłego człowieka lub przez boga. Jedną z tych zalet jest, że jeśli budda daje jednorazowo jedną naukę do tysiąca ludzi, gdy każdy z nich mówi w innym języku i jest z innego miejsca, każda pojedyncza osoba zrozumie, co mówi budda. Poza tym, budda ma zdolność nauczania w taki sposób, że każda poszczególna osoba równocześnie otrzymuje pewien szczególny rodzaj nauk, jakiej ona potrzebuje. Zatem, przy jednym nauczaniu dharmy, budda może dać lekarstwo każdej osobie dla jej szczególnego najsilniejszego problemu mentalnego. Cechy ciała buddy doświadczane są na różnych poziomach. W szczególności sambogakaja, lub ciało pełnej przyjemności buddy, doświadczane jest tylko przez bodhisatwów przebywających na ósmym, dziewiątym i dziesiątym poziomie realizacji. To właśnie bodhisatwa 5 przebywający na jednym z tych poziomów widzi formy sambogakaji Wadzradhary, Wadżrasatwy, Awalokiteszwary 6 i tak dalej. Sambogakaja jest faktycznie doświadczana, jako posiadająca przejawy, z którymi jesteśmy zapoznani. To słynne jedwabne ubiory, ornamenty z klejnotów, czyste formy i tak dalej. Faktyczny przejaw sambogakaji jest wyrażeniem pełnego posiadania przez buddów wszystkich zalet świata i wykraczających poza niego. Dla przeprowadzenia treningu zwykłych istot, buddowie manifestują się jako nirmanakaja, jak w przypadku Buddy Siakjamuniego. Taka nirmanakaja posiada to, co jest zwane trzydziestoma dwoma głównymi i osiemdziesięcioma pomniejszymi znakami pełnego stanu buddy. Zawiera to uszniszę 7 na szczycie głowy, koła dharmy o tysiącu szprych na dłoniach i podeszwach stóp i tak dalej. Te cechy pojawiają się tylko na ciele buddy, nie ma ich na ciele żadnego człowieka czy boga światowego. Pojawiają się w taki sposób, że każdy, kto widzi kształt buddy natychmiast się nim rozkoszuje i znajduje, 3

4 że ma piękny wygląd. W ten sposób, zalety ciała, mowy i umysłu buddy są wyższe od czegokolwiek czy kogokolwiek. Faktyczna doskonałość lub wyższość buddy polega na fakcie, że budda posiada mądrość, współczucie i zdolność dania każdej istocie dokładnie tego, czego każda z nich potrzebuje, aby była wolna od cierpień samsary. Zatem, aby dać istotom dobro, budda naucza dharmy trzech klejnotów, drugiej z trzech rzadkich i najwyższych. Oraz, skoro czujące istoty posiadają 84,000 różnych problemów mentalnych (kleszy), Budda daje 84,000 nauk dharmy. Są dwa aspekty klejnotu dharmy. Pierwszym z nich są faktyczne słowa, przez które dharma jest przekazywana, słowa Buddy oraz słowa tekstów, które je zapisują. Ich transmisja zwana jest transmisją dharmy. Ale znaczenie tych słów, realizacja ich znaczenia - niezależnie czy byłoby to znaczenie pustki, znaczenie współczucia, lub z tantrycznego punktu widzenia, znaczenie etapów tworzenia i spełnienia 8 - zwana jest dharmą realizacji. Zatem dharma transmisji i dharma realizacji są dwoma aspektami klejnotu dharmy. Ci, którzy słuchają nauk dharmy, studiują je i wprowadzają je w praktykę w stopniu, w którym mogą prowadzić innych, są sangą. Spośród sangi, ci, którzy przez praktykę dharmy osiągnęli pierwszy stopień realizacji bodhisatwy i przebywają od pierwszego do dziesiątego poziomu realizacji, nazywani są "wysoko postawionymi." Ci, którzy po usłyszeniu nauk, po ich studiowaniu, po wdrożeniu ich w praktykę i którzy przebywają na dwóch ścieżkach, które są wstępnymi do dziesięciu poziomów realizacji i zastosowania bodhisatwy, zwani są "sangą zwykłych ludzi." Dlatego musimy rozpocząć od bycia świadomym i poznania dokładnego znaczenia tego, czym są te zalety Buddy, dharmy i sangi. Przez to wzbudzimy wiarę w nie. Będziemy w stanie odczuwać swą wiarę i pójść do nich po schronienie. Nastąpienie tego jest konieczne, jako podstawa dla praktyki. Poza tym, pójście po schronienie musi być czymś, co jest ciągle praktykowane i odnawiane w swej codziennej praktyce; jest to nadzwyczaj ważne. Musimy rozpocząć od bycia świadomym i poznania dokładnego znaczenia czym są te zalety Buddy, dharmy i sangi P owodem, dla którego przyjęcie schronienia jest tak ważne jest, że obecnie jesteśmy zanurzeni w samsarze, która jest doświadczaniem cierpienia, doświadczaniem nietrwałości i doświadczaniem ciągłej zmiany. Jeśli pragniemy się od tego uwolnić, nie możemy tego zrobić po prostu sami. Jednak możemy podróżować na ścieżce do wyzwolenia przez poleganie na współczuciu trzech klejnotów. Dlatego konieczne jest udanie się do nich po schronienie. Jako zwykłe istoty nie znamy czy nie rozumiemy metod, jakich musimy użyć dla osiągnięcia stanu buddy. Z tego powodu potrzebujemy przewodnika czy towarzysza na ścieżce do stanu buddy. Jest to czymś, co można wyjaśnić przez podanie przykładu, który będzie łatwo zrozumiany przez ludzi Zachodu. Gdyby ktoś chciał dostać się stąd do Nowego Jorku i próbowałby to zrobić pieszo, albo nigdy by mu się to nie udało, albo zajęłoby to bardzo długi czas. Jednak, gdybyśmy stanęli na poboczu ulicy i wyciągnęli jeden z kciuków w górę, wtedy w końcu jakiś dobry człowiek zatrzymałby swój samochód, weszlibyśmy do niego i tak dostalibyśmy się do miasta. W taki sam sposób postępujemy, jeśli chcemy się dostać do miasta oświecenia. Musimy wybrać się na rodzaj autostopu, czyli przyjąć schronienie w trzech klejnotach. 4

5 Budda, dharma i sanga są istotami lub rzeczami, które są od nas oddzielone, są od nas odrębne. Jesteśmy jednostkami ludzkimi i jesteśmy dość od nich odlegli. Można by zapytać jak możemy ustanowić z nimi związek. Przede wszystkim wszystkie zjawiska przejawiają się poprzez wzajemną zależność, 9 przez działanie przyczyn i warunków. W przypadku ścieżki, tym, co musi wystąpić, to zbieżność warunków naszej wiary oraz współczucia i błogosławieństw trzech klejnotów. Jeśli te dwa czynniki się zejdą, wtedy zostaje ustanowiony związek i możemy podjąć podróż na ścieżce. Obecność wiary ze strony samego siebie i współczucia i zalet ze strony trzech klejnotów wystarcza do stworzenia połączenia. Nie zależy ono od odległości, jak w przypadku stacji telewizyjnej, która wysyła program. Jeśli mamy odbiornik, możemy oglądać program. Jeśli stacja telewizyjna nie emituje programu, wtedy, nawet jeśli mamy odbiornik, nie możemy oglądać programu. Jeśli stacja telewizyjna emituje program, lecz nie mamy odbiornika, wtedy też nie możemy go oglądać. Lecz w każdym wypadku, jeśli te dwie rzeczy są być obecne, wtedy, niezależnie od odległości, która dzieli te dwa elementy, choć brak widocznego bezpośredniego fizycznego połączenia, program telewizyjny wciąż w jakiś sposób do nas dochodzi. W ten sam sposób faktyczne błogosławieństwo i współczucie trzech klejnotów może być przez nas przyjęte i może wejść w nas poprzez naszą wiarę. Innym przykładem jest, że współczucie, błogosławieństwo i moc trzech klejnotów są podobne do haka, a nasza wiara jest jak pierścień. Jeśli oba z nich są obecne i są wzajemnie połączone, wtedy hak poprowadzi pierścień, i ciebie trzymanego przez pierścień, od nieszczęścia do szczęścia i w końcu do wyzwolenia. Tym, co musi wystąpić, to zbieżność warunków naszej wiary, oraz współczucia i błogosławieństw trzech klejnotów Jest to powód, dla którego wszyscy lamowie Złotego Różańca Kagju 10 zawsze dawali i wciąż dają schronienie jako podstawę dla transmisji nauk, dlatego kiedykolwiek, gdy otrzymujemy nauki buddadharmy, rozpoczynamy od recytowania modlitwy schronienia i dlatego, gdy wykonujemy praktyki wstępne, nyndro, pierwszym z nich jest 100,000 powtórzeń recytacji mantry schronienia wraz z pokłonami. Zasadniczą formą pójścia po schronienie jest udanie się po schronienie do Buddy, do dharmy i do sangi - do trzech klejnotów. To można nazwać zewnętrznym schronieniem. Poza tym, z punktu widzenia wadżrajany, idziemy po schronienie do guru, jako źródła wszystkich błogosławieństw, jidama jako źródła wszystkich osiągnięć i dakiń oraz strażników dharmy, jako źródła całej aktywności. To wewnętrzna forma pójścia po schronienie. Poza tym, pójście po schronienie do samego rdzennego guru - rozpoznanie, że on lub ona, jest ucieleśnieniem Buddy, dharmy i sangi, oraz wszystkich guru, jidamów, dakiń oraz strażników dharmy, wcieleniem ich wszystkich w jednym kształcie, posiadającym wszystkie ich zalety - jest tajemna formą pójścia po schronienie. Forma pójścia po schronienie, której używamy w linii Kagju jest zwana sześciokrotnym schronieniem, ponieważ posiada ona sześć linii, z których trzy są poświęcone trzem klejnotom, oraz trzy są poświęcone trzem źródłom. Pierwsze dwie i ostatnia z sześciu linii są poświęcone trzem źródłom i brzmią: Linia 1: Udaję się po schronienie do wspaniałych i świętych guru. Linia 2: Udaje się po schronienie do zgromadzenia bóstw w mandali jidamów. 5

6 Linia 3: Udaję się po schronienie do daków, dakiń oraz strażników dharmy, którzy posiadają oko mądrości. Jest też skrócona forma schronienia: Idę po schronienie do guru. Idę po schronienie do Buddy. Idę po schronienie do dharmy Idę po schronienie do sangi. Pierwsza linia, "Idę po schronienie do guru," wyraża nasze przekonanie, że guru lub lama jest ucieleśnieniem trzech korzeni, ponieważ jego lub jej faktyczną formą, jego/jej ciałem jest guru; jego/jej mową jest aktywność dakiń i strażników dharmy; oraz jego lub jej umysł ma naturę jidamów. Po tym, udajemy sie po schronienie w sposób zewnętrzny do Buddy, do dharmy i do sangi. Dlatego krótsza forma przyjęcia schronienia zawiera zarówno trzy klejnoty i trzy korzenie. Następnie jest szczególna forma przyjęcia schronienia mahasidhy Tang Tong Gjalpo: Ja oraz wszystkie czujące istoty, moje matki, których jest tak wiele jak obszerność i granice przestrzeni, idziemy po schronienie do guru, którym jest cenny Budda. Jest to tajemna forma przyjęcia schronienia. Przyjmujemy schronienie w guru, jako w ucieleśnieniu trzech klejnotów oraz trzech korzeni. Następnie, po tym, w ślubowaniu schronienia Tang Tong Gjalpo, mówimy: Idę po schronienie do Buddy, do dharmy, oraz do sangi, co jest zewnętrzną formą przyjęcia schronienia. Po tym mówimy: Idę po schronienie do guru, jidamów i dakiń oraz do strażników dharmy, w wewnętrznej formie przyjęcia schronienia. Po tym mówimy: Idę po schronienie do samego umysłu, który jest czystością i pustką, do dharmakaji. Jest to faktycznie czwarty poziom z nich, lub czwarte podejście do przyjęcia schronienia, który jest zwany schronieniem takości 18 lub bardzo tajemna formą pójścia po schronienie. Schronienie takości, lub bardzo tajemne schronienie takości oparte jest na realizacji i rozpoznaniu swego własnego umysłu, jako mahamudry, i dlatego, jest to prawdziwym lub ostatecznym znaczeniem przyjęcia schronienia. Jednak nie posiadając tej realizacji, trudno jest dla nas faktycznie przyjąć w ten sposób schronienie. Zatem podkreślana jest zewnętrzna i wewnętrzna forma przyjęcia schronienia. Lecz powinniśmy wciąż rozumieć, że możliwe jest osiągnięcie pełnego stanu buddy po prostu przez prawdziwe przyjęcie schronienia. Powinno być zrozumiane, że przyjęcie schronienia nie jest procesem, przez który Budda przyjmuje tych, którzy zdają się mieć do niego oddanie i prowadzi ich do siebie. Przez przyjęcie schronienia rozpoczynamy proces przetwarzania siebie, który, wiodąc przez różne etapy, poprowadzi do naszej własnej realizacji tego samego stanu, do tego samego doświadczenia jak Buddy. 6

7 W sadhanie 11 Stu Rodzin Spokojnych i Gniewnych, podane jest, w części przyjęcia schronienia, Idę po schronienie do esencji, do natury i do współczucia, co znaczy, do esencjalnej pustki, do naturalnej czystości i do nieograniczonej, pełnej współczucia czystej świadomości umysłu: Idę po schronienie do błogości, czystości i niekonceptualności, 12 które są trzema cechami doświadczenia medytacyjnego; i w końcu, Idę po schronienie do owocu; idę po schronienie do dharmakaji, do sambogakaji oraz do nirmanakaji. 19 Dlatego, jeśli ktoś praktykuje i zakończy 100,000 recytacji ślubowania schronienia oraz towarzyszące im 100,000 pokłonów, jest to nadzwyczaj wspaniałe i niezwykle, niezmiernie korzystne. Lecz nawet nie wykonując ich, codzienne wykonanie modlitwy schronienia, co najmniej siedmiokrotnie, jest też niezmiernie korzystne. Rezultatem tej pozornie bardzo prostej praktyki jest spowodowanie dla siebie faktyczne stopniowe osiąganie stanu buddy, stopniowe doprowadzenie siebie do wolności od cierpienia samsary, a poza tym, do bycia chronionym w swych życiach od lęku, niebezpieczeństw i cierpienia. Możliwe jest osiągnięcie pełnego stanu buddy po prostu przez prawdziwe przyjęcie schronienia Jeśli praktyka i znaczenie pójścia po schronienie faktycznie zostanie połączona lub wpojona w nasz strumień doświadczeń, wtedy wiara w trzy klejnoty i trzy korzenie pojawi się w naturalny i automatyczny sposób, oraz, jako rezultat tej wiedzy, praktyki, które wiodą do akumulacji zasługi będą bardzo łatwe, przyjdą bardzo naturalnie. Na przykład, nie tylko rzeczy, których używamy do czynienia ofiar - takie jak kwiaty, kadzidełka, światła i tak dalej - lecz czegokolwiek, czego doświadczamy przy pomocy zmysłów, co jest przyjemne, będziemy to natychmiast widzieli, jako ofiary dla trzech klejnotów i trzech korzeni. Cokolwiek, co jest piękne dla wzroku, co przyjemnie pachnie, co pięknie brzmi i tak dalej, będziemy tego używali, jako ofiar. I za pośrednictwem tego procesu i tej postawy zbierzemy ogromna akumulację zasługi. Jeśli rozwiniemy tego rodzaju postawę, wtedy akumulacja zasługi stanie sie nadzwyczaj łatwa. Niemal każda sytuacja może być w ten sposób użyta. Na przykład, jeśli idziemy wzdłuż drogi widząc piękne kwiaty i ładne domy, wszystko, co jest przyjemne w naszej wędrówce, wtedy będziemy natychmiast myśleli o nich, jako o ofierze, i mentalnie ofiarujemy je dla trzech klejnotów i trzech korzeni. Dlatego, wszyscy Kagjupowie z przeszłości rozpoczęli swą praktykę od przyjęcia schronienia. Przez poleganie na tym, jako na podstawie i bazie całej praktyki, doszli do realizacji ostatecznego schronienia, co jest przyjęciem schronienia w swym własnym osiągnięciu dharmakaji, sambogakaji i nirmanakaji, i za pośrednictwem tego osiągnęli siddhi [realizację stanu buddy]. W naszej obecnej sytuacji, jako istot ludzkich, odczuwamy, że jesteśmy nadzwyczaj inteligentni, że jesteśmy wolni, i że mamy kontrolę nad swą własną sytuacją, że możemy zrobić wszystko, czego tylko zapragniemy. Lecz jeśli zbadamy sytuację, zobaczymy, że ani nie mamy wolności ciała ani nie mamy wolności umysłu, bo faktyczna moc w naszej sytuacji jest w rękach karmy, w naszych własnych 7

8 problemach mentalnych i naszych nawykach [zasadniczo, w naszym nawykowym poznaniu i lgnięciu do podziału na własny i inny]. Gdybyśmy byli wolni, wtedy bylibyśmy szczęśliwi zawsze, w przeszłości i przyszłości. Nigdy nie bylibyśmy w depresji i nic nieprzyjemnego, nigdy nie pojawiło by się w naszych umysłach. Gdybyśmy byli wolni, wtedy zawsze pozostawalibyśmy tacy sami. Bylibyśmy zawsze młodzi, w przeszłości, czasie obecnym i zawsze pozostalibyśmy tacy. Lecz nie jest tak. Absolutnie nie mamy nad tym kontroli; z każdą sekundą naszego życia się starzejemy i w końcu umrzemy. Jeśli mamy silną wiarę i jesteśmy w stanie zaufać naszym lamom, naszym guru i trzem klejnotom i z pełną szczerością czynić do nich suplikacje, 13 wtedy możliwe jest wyeliminowanie, a co najmniej zmniejszenie tych zaciemnień, z powodu mocy i współczucia trzech klejnotów. T akie jest znaczenie przyjęcia schronienia, a wywołanie bodhiczitty, postawy przebudzenia musi iść wraz z nim. Postawa, którą wywołujemy, gdy mówimy o bodhiczitcie jest postawą, która jest w odniesieniu do wszystkich czujących istot. A faktyczną esencją naszej uważności na wszystkie czujące istoty jest współczucie. Muszą one być rozwijane w pewnej kolejności. Musimy rozpocząć od zrozumienia faktycznej sytuacji wszystkich istot. Następnie, przez medytowanie na tym rozwiniemy postawę współczucia i przyzwyczaimy się do niej lub będziemy w niej wytrenowani. Gdybyśmy byli wolni, wtedy zawsze, w przeszłości i przyszłości, bylibyśmy szczęśliwi. Nigdy nie bylibyśmy w depresji i nic nieprzyjemnego, nigdy nie pojawiło by sie w naszych umysłach. Musimy zrozumieć sytuację, że gdziekolwiek, gdzie istnieje przestrzeń, jest ona wypełniona czującymi istotami. Czujących istot jest tak dużo, że można powiedzieć, że są niezliczone. I każda z czujących istot była jednym z naszych rodziców tak wiele razy, że nie sposób tego zliczyć. Ilość razy, gdy każda dana czująca istota była jednym z naszych rodziców jest poza możliwością jej rozpoznania. I zostało to powiedziane przez Buddę. Niema też żadnej istoty, która nie byłaby naszym rodzicem. A w czasie, gdy istoty były naszymi rodzicami miały one taką samą życzliwość dla nas jak nasi rodzice w tym życiu, co znaczy, na przykład, że jeśli byliśmy istotą ludzką w pewnym życiu, nasza matka w tym życiu nosiła nas w swym łonie, wciąż martwiła się czy urodzimy się żywi, czy będziemy zdrowi i przechodziła niesłychane cierpienia i poświęcenia, aby utrzymać nas przy życiu. A gdy zostaliśmy urodzeni, nasi rodzice opiekowali się nami i poświęcali wszystko dla naszego dobra i powodzenia. I każda czująca istota czyniła to niezliczoną ilość razy. Przykładem z czasów Buddy na to jak te odrodzenia mogą następować jest, gdy uczeń Buddy, zwany Katejana, który był arhatem, poszedł pewnego dnia by żebrać. Napotkał on kobietę siedzącą na skraju drogi z małym dzieckiem na łonie, które bardzo czule tuliła. Kobieta jadła rybę, która też karmiła dziecko i był tam też duży pies, który usiłował dostać od kobiety ości tej ryby. Odpędzała ona psa kopiąc go i próbując nie dać mu niczego. Z nadzwyczajnym rozpoznaniem, Katejana spojrzał na życia poprzedzające obecne życie tych istot. Zobaczył, że ryba była w poprzednim życiu dziadkiem w jej poprzednim życiu. Pies, którego biła, był jej matką, a dziecko, które przytulała było jej najgorszym wrogiem, kimś, kto nieustannie ja krytykował, powodował skandale w jej życiu, kimś, kogo ona też z nienawiścią zwalczała. 8

9 Wszystkie czujące istoty, które będąc niezliczoną ilość razy naszymi rodzicami, niezliczoną ilość razy były dla nas życzliwe, jako rodzice w tamtych życiach, przechodzą przez niekończące się i niemożliwe do zniesienia doświadczenie cierpienia przez ciągłe błąkanie się w trzech królestwach samsary [królestwie pragnień, kształtu i królestwie bez kształtu]. Jest to faktycznie oceanem cierpienia, ponieważ to, czego istoty doświadczają w jakiejkolwiek formie narodzin jest wyłącznie cierpieniem. W piekłach jest męczarnia gorąca i zimna; jako głodne duchy doświadczamy męczarni głodu i pragnienia; jako zwierzęta, cierpienia zabijania i bycia zabijanymi dla pożywienia i dla przeżycia; jako ludzie mamy cztery wielkie cierpienia narodzin, starzenia się, choroby i śmierci, lecz poza tym jest też szesnaście pomniejszych rodzajów cierpienia; jako asurowie, 14 to cierpienie zazdrości i nieustannych walk; a jako bogowie doświadczamy cierpień śmierci i upadku w niższe odrodzenie. Jeśli rzeczywiście zrozumiemy fakt, że te istoty, które były dla nas tak dobre podlegają niekończącemu się doświadczaniu niemożliwego do zniesienia cierpienia, wtedy spowoduje to w nas wzbudzenie postawy:" Co ja powinienem zrobić, co trzeba zrobić, by ustanowić te istoty w szczęściu i wolności od cierpienia?" I jest to początek miłującej życzliwości i współczucia. I dlatego recytujemy: "Oby wszystkie czujące istoty posiadały szczęście i przyczyny szczęścia. Oby wszystkie czujące istoty były wolne od cierpienia i przyczyn cierpienia." Przyczyną szczęścia jest praktykowanie czynów moralnych. Przyczyną cierpienia jest praktyka niemoralnego działania. Zatem w tym punkcie postawa, zrozumienie tego, automatycznie i w konieczny sposób daje wzbudzenie aspiracji, by wszystkie czujące istoty od razu doświadczyły szczęścia i były wolne od cierpienia, oraz by akumulowały też przyczyny swego przyszłego szczęścia i bycia wolnym od akumulowania przyczyn ich przyszłego cierpienia. Jest to rozwijaniem miłującej życzliwości i współczucia. Wszystkie czujące istoty, które, będąc niezliczoną ilość razy naszymi rodzicami,...przechodzą przez niekończące się i niemożliwe do zniesienia doświadczenie cierpienia Co więcej, umysł każdej czującej istoty jest pusty, jest niezrodzony. Lecz nie rozpoznając tego, czujące istoty pojmują swe umysły jako "ja," jako ego. A poza tym, nie rozpoznają one, że naturą zdezorientowanych przejawów samsary, które pojawiają się w umyśle jest nietrwałość i zmiana. I nie rozpoznając tego, podlegają one nieskończonemu i ciągłemu cierpieniu. Jeśli to również zrozumiemy, wtedy nie jest możliwym, by nie zostało automatycznie wzbudzone współczucie. Umysł jakiejkolwiek osoby, lub każdego z nas, nie posiada kształtu. Umysł nie ma koloru ani kształtu. Dlatego jest on pusty. Lecz umysł nie jest po prostu pusty, w tym, że umysł doświadcza. Może on doświadczać różnych obiektów, które się pojawiają - wrażeń wzrokowych, dźwięków i tak dalej. Zatem umysł ma cechę czystości. Tym, co faktycznie ich doświadcza jest czysta świadomość, 15 która jest też cechą umysłu. Zatem umysł jest faktycznie nierozdzielnością pustki, czystości, i czystej świadomości. Jednak, skoro czystość i czysta świadomość same nie posiadają formy, koloru, rozmiaru, kształtu i tak dalej, nie przechodzą one poza istotną pustkę umysłu. Skoro esencją umysłu jest pustka, niema niczego w umyśle, co może umrzeć lub być zniszczone, co znaczy, że zawsze mieliśmy ten umysł i że do momentu osiągnięcia stanu buddy będziemy ciągle doświadczać tego umysłu i będziemy kontynuować przyjmowanie odrodzeń i podlegać cierpieniom samsary. Można to ukazać przez podanie przykładu. Umysł jest pusty w znaczeniu, że przestrzeń jest pusta. I nie jest możliwe zabicie czy zniszczenie przestrzeni. 9

10 Można to jeszcze dalej zilustrować przez zbadanie umysłu na różnych etapach życia. Gdy zostajemy poczęci, rodzice nie widzą umysłu wpływającego do łona. Niema materialnej formy w umyśle istoty, która wchodzi w łono. Niema niczego, co można by zobaczyć. Gdy ktoś umiera, nie widzimy umysłu wypływającego z ciała na zewnątrz i dążącego gdzieś indziej. Brak materialności lub formy lub fizycznego istnienia w umyśle, jako takim, która może być postrzegana. A nawet w czasie naszego życia nie możemy znaleźć, wskazać, czy opisać umysłu w odniesieniu do jakiegokolwiek rodzaju cech fizycznych, materialnych czy realnych. Dlatego jedynym, co można określić to, że umysł jest pustką. I zarówno w hinajanie i mahajanie akceptowane jest, że bezpośrednia realizacja pustki umysłu jest realizacją pustki braku ego osoby. Choć umysł każdej czującej istoty jest w ten sposób pusty, każda czująca istota pojmuje ten pusty umysł jako "ja," jako ego 16, oraz idąc dalej myśli: "Jestem, mam umysł i ja jestem swoim umysłem." W tym samym czasie zdezorientowane przejawy, których doświadczamy, pojawiają się, jako promienność lub projekcja tego pustego umysłu i w tym pustym aspekcie umysłu. Na przykład, jako istoty ludzkie, doświadczamy zdezorientowanych przejawów lub halucynacji, które są charakterystyczne dla ludzkiego życia. Natura ich jest jak magiczna iluzja, jak sen, jak odbicie księżyca w wodzie, jak tęcza, i tak dalej. Możemy powiedzieć, że jest to bardzo podobne do filmu albo telewizji. W przypadku telewizji jest mała skrzynka, a obrazy, które widzimy nie istnieją w szczególności, jako takie, gdziekolwiek i nie są z pewnością tym, czym wydają się być. I trudno jest powiedzieć skąd przychodzą, lecz z pewnością pojawiają się w małej skrzynce. I jest to bardzo podobne do natury halucynacji lub zdezorientowanych przejawów samsarycznego istnienia. Zawsze mieliśmy ten umysł, i do momentu osiągnięcia stanu buddy będziemy ciągle doświadczać tego umysłu i będziemy kontynuować przyjmowanie odrodzeń Iluzoryczna natura naszego istnienia może być najjaśniej ujrzana przez zbadanie stanu snu. Można bardzo jasno zobaczyć przez zbadanie procesu śnienia, że wszystko, czego doświadczamy jest faktycznie niczym innym niż umysłem. Gdy idziemy spać następuje to, że umysł staje się tak otępiały i głupi, że w rezultacie tego doświadczamy różnych halucynacji. I w tym czasie zdają się one mieć taką sama naturę lub jakość jak to, czego doświadczamy, gdy jesteśmy w stanie czuwania, z wyjątkiem, że gdy się budzimy, nie możemy ich już znaleźć. Zniknęły. Na przykład, gdy śnimy, możemy widzieć pewne miejsca, ludzi, zdarzenia, obiekty. Gdy się budzimy, niema ich w pokoju w którym śpimy. Niema ich wokół nas. Niema ich nawet w naszym ciele. Nigdzie niema tych rzeczy. Są one po prostu projekcjami umysłu. I wszystko, czego doświadczamy jest do tego podobne. Naturą tych doświadczeń jest coś, co się przejawia lub pojawia, będąc równocześnie nieistniejącym. Faktyczny sposób, w jaki doświadczamy rzeczy następuje poprzez to, co zwane jest trzema ciałami. Ciało fizyczne, w którym doświadczamy stanu czuwania, jest ciałem pełnej gotowości, pełnego dojrzewania. Ciało, którego zdajemy się doświadczać w stanie snu zwane jest ciałem nawyku lub ciałem nawykowym. A ciało, którego zdajemy się doświadczać w przedziale pomiędzy śmiercią i przed następnym odrodzeniem zwane jest ciałem mentalnym. W ten sposób wszystkie czujące istoty, wszystkie czujące istoty, które były naszymi rodzicami, przyjmują to, co jest nietrwałe za trwale, co jest nieprawdziwe za prawdziwe, co nierealne za realne i z powodu tego błąkają się przez trzy królestwa samsary podlegając cierpieniom. Zrozumienie tego 10

11 spowoduje nasze bardzo intensywne myślenie nad tym, że musimy doprowadzić wszystkie te istoty do stanu buddy i do wolności od tego. Jednak równocześnie będziemy rozumieć, że jedynym sposobem, w jaki możemy doprowadzić inne istoty do stanu buddy jest osiągnięcie wpierw stanu buddy przez siebie. Zatem, w tym punkcie musimy rozwinąć intensywną motywację osiągnięcia stanu buddy i zaangażowania się w metody do niego prowadzące. Dlatego, gdy budzimy się rano, wpierw powinniśmy wziąć schronienie, a następnie wzbudzić oświecona postawę, postawę przebudzenia, bodhiczittę. Wzbudzenie tej postawy w taki sposób, że wszystko, co dziś zrobimy przez resztę dnia będzie zrobione dla dobra czujących istot, by doprowadzić wszystkie czujące istoty do stanu buddy, spowoduje dramatyczne zwiększenie mocy wszystkich czynów moralnych w czasie dnia. A poza tym, przy tej postawie nawet zwykłe czyny wykonane w czasie dnia, staną się przyczynami stanu buddy, staną się czynami moralnymi. Dlatego mówi się, że zaangażowanie w bodhiczittę i niesienie jej przez nasze czynności jest jak magiczny eliksir, który zmienia w złoto cokolwiek, co nim pokryjemy, jakikolwiek metal, który nim pokryjemy. Niema głębszych lub bardziej koniecznych instrukcji na temat osiągania stanu buddy, od tej jednej instrukcji o wzbudzaniu i utrzymywaniu postawy przebudzenia Mówi się, że jeśli mamy dobrą postawę, wtedy postęp na ścieżce i przez etapy na drodze do oświecenia będzie dobry. A jeśli postawa jest niewłaściwa, wtedy postęp na ścieżkach i etapach nie będzie dobry. Z tego powodu mówi się, że niema głębszych lub bardziej koniecznych instrukcji na temat osiągania stanu buddy, od tej jednej instrukcji o wzbudzaniu i utrzymywaniu postawy przebudzenia. Wszyscy z poprzednio prowadzących linię przekazu Kagju osiągnęli stan buddy przez poleganie na schronieniu i praktykowaniu zewnętrznego, wewnętrznego i tajemnego schronienia. Czyniąc to wykonywali olbrzymie działania dla dobra czujących istot, których ilość jest ogromna jak przestrzeń, zarówno w czasie ścieżki jak po osiągnięciu realizacji. Nie tylko wykonywali tę służbę w przeszłości, lecz będą ją nieustannie wykonywać aż samsara zostanie opróżniona z czujących istot. Dlatego mówi się, że różnicą pomiędzy praktykującym dharmę-buddy i kimś, kto nie przyjmuje schronienia, różnicą między praktykującym hinajanę i praktykującym mahajanę jest wzbudzenie i rozwijanie postawy przebudzenia. Dlatego dedykujmy zasługę dzisiejszego nauczania i słuchania dharmy dla stanu buddy wszystkich czujących istot. Ustne tłumaczenie tych nauk zostało wykonane przez Lamę Jesze Gjamtso. 11

12 C Nota na temat użycia słów honorowych zytelnicy Szenpen Osel zauważą, ze przyjęliśmy praktykę odnoszenia się do Kalu Rinpoczego jako do Jego Świątobliwości Wielce Czcigodnego Pana Schronienia Kalu Rinpocze. Wyrażenie "Pan Schronienia" jest prostym tłumaczeniem tybetańskiego kjabdże, tytułu, który jeśli jest umieszczony przez tybetańczyków przed imionami bardzo wielkich lamów, znaczy, że dany lama posiada zalety mądrości i współczucia konieczne dla prowadzenia praktykujących od samego początku ścieżki poprzez wiele etapów aż do stanu buddy. Z świadectw wielu z największych lamów Buddyzmu tybetańskiego, łącznie z Jego Świątobliwością Szesnastym Gjalwang Karmapą, najwyższą głową linii przekazu Kagju, Kalu Rinpocze był takim właśnie lamą. Choć Kalu Rinpocze nigdy nie używał terminu kjabdże w odniesieniu do siebie, powiedział na zakończenie sześciomiesięcznej transmisji Rinczen Tendzo do czterech regentów i zgromadzenia reinkarnowanych lamów linii przekazu Kagju, że posiadł takie zalety. Na zakończenie ponad tysiąca inicjacji 17 Rinczen Tenzo, jest jedna inicjacja, która upoważnia kogokolwiek, kto je otrzymuje by z kolei przekazać cały cykl transmisji innym. Gdy przekazywano tę inicjację na otrzymującą je bardzo ograniczoną grupę reinkarnowanych lamów, Kalu Rinpocze powiedział: "Danie tej inicjacji wymaga bardzo szczególnych lamów. Przybyłem do królestwa dharmakaji; jest to moc, którą was obdarzam." Przez powiedzenie: "Przybyłem do królestwa dharmakaji," Kalu Rinpocze jednoznacznie stwierdził, że osiągnął on stan buddy. Budda jest, z definicji, "panem schronienia," zatem jest właściwym, że to wyrażenie uzyte jest w związku z Kalu Rinpocze. Wielu redaktorów i wydawców obszernych nauk Kalu Rinpocze, które dawał, zaczęło używać tytułu Kabdże Kalu Rinpocze, lecz pełne znaczenie kjabdże zostało stracone dla tych, którzy nie znają języka tybetańskiego, zatem teraz przyjmując praktykę tłumaczenia tego tytułu w języku angielskim, pomimo naszej amerykańskiej wrażliwości w stosunku do kwiecistego dosłownego wyrażenia, ponieważ jest ono tak dokładne. Jest ono, rzeczywiście, prawdą oczywistą. Dla tytułu "Jego Świątobliwość" niema równoważnika w języku tybetańskim. Zanim wielcy lamowie zaczęli przybywać do Indii w 1959 roku, tytuł "Jego Świątobliwość" zdawał się być używany tylko w związku z Papieżem, i wydaje się być przyjęty przez tybetańczyków dla wskazania, że ich religijny przywódca powinien być widziany z takim samym szacunkiem. W latach wcześniejszych tytuł "Jego Świątobliwość" używany był tylko w odniesieniu do Dalaj Lamy oraz głów czterech głównych szkół w Buddyźmie tybetańskim. W ostatnich latach, jednak, została rozwinięta praktyka odnoszenia sie też do głów mniejszych i mniej wyróżniających się linii przekazu Buddyzmu tybetańskiego, jako do "Jego Świątobliwości." Niema rządzącej czy kierującej osoby w Buddyźmie tybetańskim, która obdarza takim tytułem; jest to, faktycznie, krok podjęty przez studentów każdego z tych lamów i stopniowo przyjmowany przez innych. Zgodnie ze słownikiem Merriam Webster Collegiate Dictionary, słowo "święty" znaczy wysoko postawiony lub wart pełnego oddania, jako ktoś "doskonały w dobru i prawości," i zatem w całkowicie "wart pełnego oddania," co jest ze strony lingwistycznej znakomitym i odpowiednim sposobem odnoszenia się do Kalu Rinpoczego jako do "Jego Świątobliwości." Uczynienie tego jest, raz jeszcze, rzeczywistą i oczywistą prawdą. Dodatkowo, jeśli chodzi o samą konwencję odnoszenia się do głów linii przekazu jako do "Jego Świątobliwości," Kalu Rinpocze był nie tylko najwyższą głową linii przekazu Szangpa Kagju, lecz sama linia przekazu Szangpa Kagju jest jedną z ośmiu głównych transmisji dharmy z Indii, z których wszystkie różnorodne linie przekazu są wyprowadzone i otrzymują ich transmisje. Z tych wszystkich powodów, dlatego, i aby nie wprowadzać w błąd żadnych potencjalnych studentów Kalu Rinpoczego przez zmniejszanie jego prawdziwych zalet, przyjmujemy właśnie praktykę odnoszenia się do niego w celu wprowadzania, jako do "Jego Świątobliwości, Wielce Czcigodnego Pana Schronienia Kalu Rinpocze." Oby była cnota i pomyślność! 12

13 Jangsi Kalu Rinpocze jest reinkarnacją Kalu Rinpoczego ZDJĘCIA Z KLASZTORU SAMBRUB DARDŻAJ CZOLING Jego Eminencja Czcigodny Kalu Rinpocze, Mistrz Medytacji Linii Przekazu Szangpa oraz Kagju, odszedł w Paranirwanę w swym klasztorze Samdrub Dardżaj Czoling 10 maja Jeden z największych Nauczycieli Buddyzmu naszych czasów był bardzo ceniony i kochany przez niezliczone istoty, które miały szczęście go spotkać i otrzymać inicjacje oraz nauki od tego Nadzwyczajnego Świętego... Jego Eminencja Kalu Rinpocze urodził się w roku 1990 w jego Klasztorze Samdrub Dardżaj. Podczas jego narodzin tęcze ukazały się na niebie. Został on oficjalnie rozpoznany przez Situ Rinpoczego oraz Dalaj Lamę oraz osadzony na tronie w jego klasztorze w 1993 roku

14 PRZYPISY TŁUMACZA 1) budda-dharma, słowo dharma (Skt.) znaczy "prawda" i używane jest, jako synonim nauk Buddy wraz z dokładniej to określającym sformułowaniem Budda-dharma. 2) Budda, z dużej litery, to historyczny Budda Siakjamuni, z małej (budda) to zrealizowana na ścieżce buddyjskiej istota. 3) problemy mentalne, (ang. mental afflictions, skt. klesze) to zaburzenia poznawcze oraz zaburzenia emocjonalne. Głównymi z nich są przywiązanie, agresja i niewiedza. 4) samsara, zakres względnego istnienia. 5) bodhisatwa, Ktoś, kto przyjął zobowiązania ścieżki mahajany, współczucia i praktyki sześciu doskonałości dla osiągnięcia stanu buddy, by wyzwolić wszystkie istoty z samsary. 6) Wadzradhara, to budda dharmakaji (ciało prawdy) Wadżrasatwa, Awalokiteszwara, to jidamy, bóstwa medytacyjne. 7) usznisza, wypukłość na szczycie głowy buddy, jedna z cech fizycznych wskazujących na jego madrość. 8) etapy tworzenia i spełnienia Etap tworzenia Jest to metoda medytacji tantrycznej, która polega na wizualizacji i kontemplowaniu bóstw w celu realizacji czystości wszystkich zjawisk. Na tym etapie ustanawia się i utrzymuje wizualizację bóstwa. W etapie spełnienia osiągana jest błogość, czystość i stan niemyślenia za pomocą subtelnych kanałów i energii ciała. 9) wzajemna zależność, lub wzajemnie zależne pochodzenie. Teoria mówiąca, że wszystkie zjawiska są wzajemnie zależne. Jest dwanaście ogniw tego procesu pochodzenia zwanych nidanami. 10) Złoty Różaniec Kagju, najważniejsi lamowie tej linii przekazu. 11) sadhana, formalna praktyka medytacyjna. 12) niekonceptualność, nietworzenie pojęć. 13) suplikacja, prośba modlitewna.. 14) asurowie, półbogowie, zazdrosne i obdarzone mocami istoty jednego z królestw (zakresów istnienia). 15) czysta świadomość (ang. awareness) inaczej: prosta świadomość istnienia. 16) ego, "ja" określone cechami, w odróżnieniu od czystej świadomości istnienia. 17) inicjacja, (ang. empowerment), inne tłumaczenia to: zezwolenie na praktykę lub abiszjeka 18) takość - (Ang.:suchness) - to jedno z określeń ostatecznej natury rzeczy, stanu transcedentalnego, o którym nie sposób niczego powiedzieć, a tylko można go wskazać. 19) Trzy kaje, (Tyb. ku sum) Są trzy ciała Buddy: nirmanakaja, sambogakaja i dharmakaja. Dharmakaja jest też zwana "ciałem prawdy," to pełne oświecenie lub pełna mądrość Buddy, która jest mądrością nie posiadającą źródła, poza kształtem i która przejawia się w sambogakaji i nirmanakaji. sambogakaja jest też zwana "ciałem przyjemności," które przejawia się tylko dla bodhisattwów. Nirmanakaja jest też zwana "ciałem emanacji," przejawia się w świecie i w tym kontekście przejawia się jako Budda Siakjamuni. (Cytat z pracy Thrangu Rinpoczego Cztery dharmy Gampopy). Jeśli napotkałeś na nieznane terminy, polecam internetowe słowniki pojęć buddyjskich (na przykład: czy Wikipedię. Przedstawiona praca jest częścią periodyku Shenpen Osel nr 02. Tytuł oryginalu: Taking Refuge By Kabje Kalu Rinpoche. Tłumaczenie na język polski: Janusz Czura {V } Wszystkie wydania Szenpen Ösel dostępne są na 14