Teresa Michajłowicz, dyrektor; Walery Jagliński, wicedyrektor Szkoły Średniej im. Szymona Konarskiego w Wilnie

Transkrypt

1

2

3 Chciałbym przybliżyć Państwu Projekt zrealizowany w Gimnazjum Nr 1 im. Jana Pawła II w Sejnach we współpracy z uczniami gimnazjów z Gib i Gminy Sejny oraz ze szkół średnich w Łoździejach i w Wilnie. Kiedy wracam pamięcią do moich lat szkolnych, to pamiętam niemalże tylko wszystkie nasze szalone pomysły realizowane poza lekcjami. Sądzę, że młodzież zaangażowana w Projekt po prostu rozwija swoje pasje i zainteresowania. Ja nie miałem jednak aż takich możliwości działania. Młodzi ludzie uczą się nawzajem tego, jak mądrze korzystać z nowoczesnych technologii oraz jak pracować w grupie. Metodę projektu znaliśmy jedynie z lektur. Okazało się, że twórcza praca młodych ludzi, ich ogromne zaangażowanie przerosły nasze oczekiwania. Otwarta formuła spotkań i warsztatów pozalekcyjnych, bezpośredni dialog z rówieśnikami, delegowanie uprawnień dla samej młodzieży te formy okazały się bardzo atrakcyjne i niezwykle efektywne. Ile znaczy udział w projekcie, najlepiej oddaje wypowiedź Agnieszki: Realizując Projekt, mogliśmy się poczuć fotografami, dziennikarzami, geografami, plastykami oraz informatykami. Wcielaliśmy w życie swoje pomysły, spełnialiśmy swoje marzenia. Wszyscy, porozumiewając się w trzech językach (polskim, litewskim i angielskim), wspólnie tworzyli to dzieło w lasach, na zielonych łąkach i pagórkach, na brzegach jezior, na polnych dróżkach, tajemniczych bagnach, z pieśnią na ustach, ze szczerym uśmiechem. Bliskość przyrody sprzyjała nawiązywaniu znajomości, nawet przyjaźni, powstawaniu młodzieńczych miłości, łamaniu barier językowych i międzyludzkich. Kolejne kartki Albumu tworzą swoisty autoportret Młodych na Pograniczu. Wspólne więzy tradycji oraz nowa rzeczywistość europejskiej wspólnoty kształtują wyobraźnię Młodych, co doskonale wyrażają dojrzałe refleksje Absolwentów naszego Gimnazjum oraz młodzieży z Puńska i z Litwy.

4 Od trzech lat pod patronatem Powiatu Sejneńskiego odbywa się Konkurs dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych TERAZ MÓJ POWIAT. Głównym przesłaniem kolejnych edycji Konkursu jest postrzeganie przez młodzież swej przyszłości na Ziemi Sejneńskiej oraz w Rejonie Łoździeje. Rozwój potrzebuje osób społecznie wrażliwych; w naszym przypadku osób pragnących utrzymać w przyszłości więź ze swoją małą ojczyzną. Od 1 maja ubiegłego roku Polska i Litwa stały się członkami Unii Europejskiej. Szanse na skuteczne przyśpieszenie rozwoju stwarza współpraca transgraniczna wykorzystująca możliwości, jakie stwarza Unia Europejska. Do tego są potrzebne działania obywatelskie wspierające współpracę Powiatu Sejneńskiego z Rejonem Łozdzieje. Obszar pogranicza polsko litewskiego posiada wiele cech wskazujących na niedostateczną spójność społeczną. Jest to uwarunkowane zaszłościami historycznymi, odrębnością kulturową społeczności litewskiej i polskiej oraz ukształtowaną odmienną tożsamością. W Unii Europejskiej spoistość społeczna regionów jest postrzegana jako jedno z ważniejszych zagadnień decydujących o dynamice rozwoju i jest budowana poprzez program Polityki Regionalnej realizowanej w ramach Euroregionów. Sąsiedzi, Powiat Sejneński i Rejon Łoździeje, są uczestnikami Euroregionu Niemen. Czy na pograniczu polsko litewskim, tożsamość narodowa to wartość twórcza czy bariera rozwoju w warunkach zasad jakie obowiązują w Unii Europejskiej to temat rozważań naszej młodzieży. Przystąpienie Litwy do Unii Europejskiej umożliwiło współpracę międzynarodową w innym wymiarze. Od tego roku szkolnego Szkoła Średnia im. Szymona Konarskiego w Wilnie wspólnie z Gimnazium Nr 1 im. Jana Pawła II w Sejnach oraz ze Szkołą Średnią im. A. Gustaičio w Łoździejach przystąpiła do realizacji projektu Wspólne ścieżki: polsko litewska kuźnia talentów i wolontariatu. Po spotkaniach przygotowawczych już w listopadzie ubiegłego roku grupa młodzieży z naszej szkoły udała się do Sejn, by tam wspólnie z uczniami szkół sejneńskiej oraz łoździejskiej, uczestnicząc w tematycznych szkoleniach i warsztatach, pogłębiać swoje talenty i zainteresowania oraz poznawać zasady pracy wolontariusza. Teresa Michajłowicz, dyrektor; Walery Jagliński, wicedyrektor Szkoły Średniej im. Szymona Konarskiego w Wilnie

5 2003 m. rugsëjo mën. uþmezgëme ryðius su Seinø Jono Pauliaus gimnazijos Nr.1 (Lenkija) auklëtiniais ir dalyvavome jau trijuose projektuose: Turistinis vadovas apie Galadusio eþerø (parengta ir iðleista knygelë), Sienos mus iðskyrë, anglø kalba sujungs, Bendri takai: lenkø - lietuviø talentø ir savanoriø kalvë (ðiame projekte dar dalyvavo Vilniaus S.Konarskio mokyklos moksleiviai). Ðie projektai puiki galimybë susirasti draugø, iðmokti lenkiðkai, tobulinti anglø kalbos þinias, mokytis dirbti komandoje. Roma Giedraitienë, mokyklos direktorë, Lazdijø Motiejaus Gustaièio vidurinë mokykla. Jau treti metai vyksta literatûrinis konkursas Dabar mano rajonas, kurá remia Seinø apskrities savivaldybë. Pagrindinis ðio konkurso tikslas yra atskleisti jaunø þmoniø poþiûrá á jø ateitá, gyvenant Seinijoje ir Lazdijø rajone. Ðiø vietoviø ateitis priklauso nuo jaunø þmoniø pilietinio jautrumo, mûsø atveju, nuo jø noro èia pasilikti gyventi, nenutraukti santykiø su savo maþàja tëvyne. Nuo praëjusiø metø geguþës 1 d. ir Lietuva, ir Lenkija tapo Europos Sàjungos narëmis. Tai suteikia daugiau galimybiø tarpusavio bendradarbiavimui per sienà. Bendradarbiavimui reikalingi yra aktyvûs, jauni þmonës. Lietuvos ir Lenkijos pasienyje vis dar pastebimas visuomeninio bendradarbiavimo ir tarpusavio supratimo stygius. Tai átakoja istorijos palikimas, lietuviø ir lenkø kultûrø skirtingumas bei ðiø tautø savitumas. Europos Sàjunga pagal savo nuostatas daug dëmesio skiria tokiems regionams kaip mûsø, skirtingø visuomeniø vienijimui. Tokio pobûdþio projektus ypaè remia Regionalinës politikos programa, realizuojama Euroregionuose. Seinø apskritis bei Lazdijø rajonas yra Euroregiono Nemunas dalyvës. Ðiais metais moksleiviai ið Lenkijos ir Lietuvos raðë literatûrinius darbus ðia tema: Ar tautinë savimonë, Lenkijos-Lietuvos pasieny tai kuriamoji vertybë ar riba vystymuisi gyvenant pagal Europos Sàjungos normatyvus.

6 Losy Polski i Litwy, były ściśle ze sobą powiązane. Doszłam do zaskakującego wniosku, że wystarczyłoby nałożyć początkową historię państwa litewskiego na dzieje państwa polskiego (lub odwrotnie), pozmieniać trochę daty, miejsca i postacie, a otrzymalibyśmy niemal identyczny rys historyczny. Agnieszka Piktel, ZSO Sejny Lietuvos ir Lenkijos keliai istorijos bëgyje visados susipindavo. Mano ásitikinimu, jau nuo seniausiø laikø Lietuvos ir Lenkijos istorijos yra labai panaðios. Reikëtø tik truputá pakeisti datas, vietas ir veikëjus. Agnieszka Piktel, Seinai. A mury runą, runą runą... Na naszych oczach rozpadła się sowiecka sistema zasieki totalitaryzmu.

7 Naród litewski ma bardzo interesująca przeszłość. W ciągu wieków różnie układały się losy narodu. W roku 1387 Litwa przyjęła chrzest, a w 1569 roku Wielkie Księstwo Litewskie połączyło się z Polską i powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów. Były to pomyślne czasy. Danuta Gaus, ZSO Puńsk Lietuviø tautos istorija yra labai ádomi. Amþiø bëgyje lietuviø tautos likimas buvo ávairus metais Lietuva apsikrikðtijo, 1569 metais Lietuvos Didþioji Kunigaikðtystë susijungë su Lenkija ir ásikûrë abiejø tautø Þeèpospolita. Danutë Gausatë, Punskas.

8 Polacy, którzy w obszarach Wileńszczyzny widzieli integralną część wolnego państwa polskiego, popierali rozwój narodu litewskiego tylko w niewielkim stopniu. Proces kształtowania granic po I wojnie światowej bardziej oddalił obydwa narody, niż zbliżył je do siebie. Wydarzenia takie, jak Powstanie Sejneńskie czy bunt Żeligowskiego, na trwałe wpisały się w historię stosunków polsko-litewskich. Michał Gryguć, ZSO Sejny Lenkai, kurie Vilnijos kraðtà matë kaip dalá nepriklausomos Lenkijos, nelabai rëmë Lietuviø tautos vystymàsi. Po Pirmojo pasaulinio karo, kai pradëta tvarkyti tarp mûsø ðaliø sienas, ðios dvi tautas dar labiau nutolo nuo savæs. Seinø sukilimas, Þeligovskio akcijos amþiams ásiraðë á tarpusavio santykius. Michał Gryguć, Seinai.

9 My, Litwini, mieszkamy na terenie Sejneńszczyzny od najdawniejszych czasów. Naszymi przodkami byli Jaćwingowie, którzy osiedlili się tu przed około 2000 laty. Jaćwingowie należą do północnych Bałtów, którzy żyli na tych terenach już 2 tys. lat przed Chrystusem. Było to plemię bardzo wojownicze, które ciągle walczyło o przetrwanie z plemionami słowiańskimi. Właśnie walka o przetrwanie naszej kultury jest cecha charakterystyczną dla litewskiej mniejszości narodowej w Polsce. Sylwia Andzel, ZSO Puñsk. Mes, lietuviai, Seinø kraðte gyvename nuo amþiø. Mûsø protëviai buvo jotvingiai, kurie èia atkeliavo prieð 2000 metø. Jotvingiai priklauso ðiaurës baltams, èia jie gyveno 2000 metø prieð Kristø. Tai buvo labai kovinga gentis, dël savo iðlikimo turëjo kovoti su slavais. Todël kovoti dël iðlikimo yra bûdinga ir lietuviø tautinei maþumai, gyvenanèiai Lenkijoje. Silvija Andzelytë, Punskas.

10 Należy obiektywnie ocenić historię, ale nie stawiając przy tym Polski jako męczennika narodów, lecz jako świadomy naród oparty na wielowiekowej tradycji i doświadczeniu. Mimo wszystko Polacy i Litwini nie są obciążeni ogromnym jarzmem wzajemnych oskarżeń, tak jak jest to w przypadku Polski i Niemiec, bądź też Rosji. Nasze narody mimo paru epizodów historycznych były i są przyjacielsko do siebie nastawione. Halina Woźnialis, ZSO Sejny. Reikia objektyviai pasiþiûrëti á Lenkijos istorijà ir nematyti jos tik kaip kankinës, o geriau kaip sàmoningà tautà, kuri daug patyrë istorijos bëgyje. Tarp lietuviø ir lenkø nëra tiek tarpusavio kaltinimø, kiek tarp lenkø ir vokieèiø arba rusø. Mûsø tautos, iðskyrus kelis epizodus, yra viena kitai draugiðkos. Halina Woźnialis, Seinai.

11 Lietuvà ir Lenkijà sieja ypatingi tarpusavio ryðiai: jos kartu kovësi prieð bendrus prieðus, kartu sprendë vidaus problemas, taèiau taip pat jos buvo varþovës. Nieko keisto, juk kiekviena valstybë ir jos vadovai siekë tapti galingiausia, ágyti pripaþinimà pasaulyje, kartais ir kitø valstybiø sàskaita. Gaila, taèiau taip pat atsitiko ir Lietuvos Lenkijos valstybei. Susijungimas jau reiðkë vienos ið valstybiø, o tiksliau Lietuvos, valstybingumo, o galbût ir tautiðkumo praradimà. Kristina Andriuðkevièiûtë Seirijø A. Þmuidzinavièiaus vid. m-kla,11r kl.mok. Litwę i Polskę łączą szczególne stosunki, razem walczyły przeciwko wspólnym wrogom, wspólnie rozwiązywały problemy wewnętrzne, zarazem rywalizowały między sobą. Nic dziwnego, przywódcy państw chcieli aby to ich państwo było potężniejsze, aby uzyskało uznanie w Świecie czasami kosztem innych państw. Szkoda, ale tak też się stało z Polską i Litwą. Rzeczpospolita Obojga Narodów oznaczała kres samodzielności państwowej dla jednego kraju ściślej mówiąc dla Litwy. Kristina Andriuðkevièiûtë Seirijø A. Þmuidzinavièiaus vid. m-kla,11r kl.mok.

12 Ið istorijos pamokø þinau, kad XVI XVIIIa. buvome viena Lietuvos - Lenkijos valstybë, didþioji Þeèpospolita. Paskui, XXa. viduryje, ateiviai ið Rytø atskyrë mus nuo Lenkijos keliomis eilëmis spygliuotø vielø ir kareiviø su ðunimis. Ne tik nuo Lenkijos. Gerà gabalà mûsø þemës Seinø, Punsko, Suvalkø kraðte paliko anapus spygliuotos Tarybø Sàjungos sienos. Taigi mes, ðeðtokieèiai, gyvenome pasaulio kraðte, nes anapus negalëjo patekti nei þmogus, nei þinia, nei laisva spauda. Sandra Buzaitë -Ðeðtokø vid.m-kla, 10a kl.mok. Z lekcji historii wiem, że w XVI XVIII wieku Polska i Litwa tworzyły Rzeczpospolitę Obojga Narodów. W połowie XX wieku, przybyli najeźdźcy ze wschodu i odgrodzili nas od Polski drutem kolczastym, postawili żołnierzy z psami. Odgrodzili nas nie tylko od Polski. Duża część naszych ziem sejneńszczyzna, suwalszczyzna i Puńsk zostały po tamtej stronie granicy Związku Radzieckiego. Dlatego my mieszkańcy Szestokai zostaliśmy na końcu świata, gdyż przez druty kolczaste nie mogą przejść ani człowiek, ani żadna wiadomość, ani wolna prasa. Sandra Buzaitë -Ðeðtokø vid.m-kla, 10a kl.mok

13 Już prawie rok jestem dziennikarką radiową za sprawą projektu Radio SMS Szansa Młodych Sejn. Razem z moimi rówieśnikami tworzę audycje, których mogą słuchać ludzie na całym świecie. Podczas pracy w naszym radiu poznałam metody zawodowych dziennikarzy, nauczyłam się obsługi nowych programów do obróbki dźwięku. Chociaż nie mam w domu komputera, mogę tworzyć nagrania w szkole, w naszym małym studiu. Jedynym problemem jest brak czasu na dopracowywanie audycji ze względu na nasze obowiązki szkolne. Niestety, zanim dziennikarzami, najpierw jesteśmy uczniami. Agnieszka Kisielewska klasa III B Jestem wolontariuszką oraz autorką loga szkolnego wolontariatu. W czasie projektu uczestniczyłam w szkoleniu, mającym na celu doskonalenie umiejętności w dziedzinie wolontariatu. Brałam czynny udział w Mikołajkach oraz Choince dla Osób Niepełnosprawnych. Pomagałam w przygotowaniu dekoracji, jak i organizacji zabaw dla uczestników tych imprez. W czasie projektu należałam także do grupy plastycznej. W czasie zajęć plastycznych nawiązałam nowe znajomości oraz nauczyłam się pracy w grupie. Ula Klucznik klasa III C Cieszę się bardzo, że mogłem wziąć udział w projekcie. Miałem możliwość bezpośredniego kontaktu i pracy na profesjonalnym sprzęcie. Doskonaliłem swoje umiejętności, przy okazji nauczyłem się wiele nowych rzeczy. Były to dla mnie dodatkowe zajęcia pozalekcyjne, które sprawiły, że prace te wykonywałem z wielkim zangażowaniem, jednocześnie z przyjemnością i pełną odpowiedzialnością. Była to wielka fascynacja. Szkoda, że już kończy się nauka w gimnazjum, bo nie wiem czy będę miał możliwość udziału w takim projekcie. Dainius Adomas Mickevièius apie Lenkijos ir Lietuvos unijà jau XIX a. Lenkø tautos ir piligrimystës knygose raðë:...didi tauta, Lietuva, susijungë su Lenkija, kaip vyras su þmona ir tikëjo, kad neámanoma bûtø ðiø tautø þmonëms gyventi atskirai. Jis abiejø tautø kultûrø atstovas tarp Lenkijos ir Lietuvos dëjo lygybës þenklà. Tai labai brangus lietuviø ir lenkø tautai kûrëjas, specifinis lietuviø dvasios reiðkëjas, apie kurá literatûrologas Z.Kuzmickis yra raðæs: Raðydamas lenkiðkai, mylëdamas giliai lenkø tautà, Mickevièius tiesiog mistiðkai buvo suaugæs su Lietuva, kuri jam buvo þemelë ðventoji, kurià dievino savo poetine ðirdimi ir vaizduokle, kuriai jautë kaþkokià paslaptingà pareigà. Gytis Suðinskas - Veisiejø technologijos ir verslo mokykla, 12kl. Wielki poeta Adam Mickiewicz już w XIX wieku pisał w Księdze pielgrzymstwa polskiego o unii polsko litewskiej:...wielki to naród, Litwa połączyła się z Polską jak mąż z żoną, i wierzył, że oba te narody nie mogą istnieć osobno. Jest przedstawicielem kultur obydwu narodów, między Polską a Litwą stawiał znak równości. To ważny twórca dla Litwinów i Polaków, w sposób specyficzny potrafiący przekazać przemyślenia duchowe Litwinów. Znawca literatury A.Kuzmickis pisał o nim: Pisząc po polsku, kochał naród polski, Mickiewicz mistycznie był wrośnięty do Litwy, nazywał ją ziemią świętą, którą opiewał sercem i wyobraźnią, wobec której czuł jakiś tajemniczy obowiązek. Gytis Suðinskas - Veisiejø technologijos ir verslo mokykla, 12kl.

14 Kapèiamiesèio apylinkëse XIV XV a. dunksojo gûdi giria. Lietuvos ir Lenkijos karalius Þygimantas Senasis Pervalko valdytojui Kapoèiui Vasiljevièiui 1516 m. davë Pervalko apskrityje girios plotà ir sodybà. Laikui bëgant ten buvo ákurtas dvaras, prie kurio iðaugo miestelis savininkø vardu Kapciovisk, vëliau Kapciovo (Kapciava Kapèiamiestis). Kapèiamiestis buvo maþas miestelis, bet daug ko gyventojai matë, vyko savitas, netikëtø ávykiø pilnas gyvenimas. Jau praeityje mus siejo istorija, bendravimas ir bendradarbiavimas tarpusavyje. Mûsø kraðtas nepakartojamo gamtovaizdþio, miðkø, eþerø pasaka. Ypaè vasarà prie Ilgio ir kitø eþerø vilioja turistus ið Lenkijos. Negali nepastebëti ir daþnai atvykstanèiø turistø ið Lenkijos pagerbti savo tautietës, 1831 m. sukilimo veikëjos grafaitës Emilijos Pliaterytës. Galime didþiuotis, jog Kapèiamiestyje palaidota 1831 m. sukilimo dalyvë, karþygë Emilija Pliaterytë bajorë lenkaitë, kovojusi didvyriðkai uþ Lietuvos laisvæ. Taip nuo senø laikø mûsø kraðtas byloja apie Lietuvos Lenkijos graþø laisvës troðkimà, bendrø idëjø, siekiø ágyvendinimà. Tadas Kukuèionis - Kapèiamiesèio pagr. m-la,10 kl. mok. Jak dobrze być jeszcze młodym. Wszystkiego próbować, czasem się mylić, wyznaczać swoje życiowe cele... My gimnazjaliści robimy to jeszcze nieudolnie. Chcemy już być dorośli, jednak ktoś ciągle trzyma nas za rękę i nie odtrącamy go. Tą osobą są nasi rodzice i nauczyciele, którzy tworząc Radio chcieli nam pokazać szerzej świat i otworzyć nasze oczy na wspólne zainteresowania i talenty, czasem jeszcze głęboko drzemiące. Byłam uczestniczką warsztatów grupy wolontariatu w Sejnach. Pięciogodzinne nauki, ćwiczenia i dyskusje nauczyły mnie jak być oddanym i wzorowym wolontariuszem. Pani rodem z Białegostoku tłumaczyła nam (młodzieży wileńskiej, sejneńskiej i z okolic oraz gościom z Łoździej) jak stawać się lepszym, jak nieść pomoc innym bezinteresownie. Bo przecież teraz to takie trudne, rzec można staromodne. Na zajęciach poznałam Ewę, Jędrzeja i wiele innych wspaniałych osób o dobrych serduchach, które mocno biją. Wymienialiśmy się doświadczeniami, my opowiadaliśmy o spotkaniach z niepełnosprawnymi, a goście o wizytach w szpitalach i na cmentarzach. Mam nadzieję, że nowe koleżanki poznają kiedyś Tomka, Romka czy Martynę młodzież niepełnosprawną, napewno się polubią. Bardzo mi się podobało, ogólnie można stwierdzić, że za bardzo, bo do dziś utrzymuję kontakt z dziewczynami wileńskimi. Nie sądziłam, że połączą nas te trzy dni niezwykłe dni. Wyjazd do Wilna okazał się miłą przygodą, z niezapomnianymi wrażeniami. Pierwszego dnia uczestniczyłam w warsztatach językowych. Szkoliłam język niemiecki, który niestety nie jest łatwy, ale w tak miłym towarzystwie, jak wileńska młodzież można się wszystkiego nauczyć. Pani wciąż częstowała nas słodyczami. Wszystkim nauczycielom to polecam, to naprawdę znakomity sposób, aby otworzyć młodzieżowe umysły. Niemiecki to ciekawy język, takie odniosłam wrażenie. Drugiego dnia pojechaliśmy do redakcji Radia Znad Wilii, było fantastycznie. Wszyscy zapoznaliśmy się ze sprzętem radiowym oraz jego przeznaczeniem. Dowiedzieliśmy się wiele o słuchaczach tej rozgłośni. Nauczyłam się jak prowadzić dobry wywiad i nie stresować się zbyt przed publicznością. Dziennikarstwo może to moja ścieżka do wydeptania? Udział w projekcie dał mi wiele, nowych znajomych, nowe doświadczenia jak i możliwość współpracy z młodzieżą z różnych miejscowości. Pomimo, że projekt formalnie zakończył się z końcem maja u nas on nadal trwa, pracujemy nad audycjami, radio gra w internecie. Dominika Tur klasa II B

15 Moim zdaniem dzięki temu projektowi młodzi ludzie z grupy wolontarystycznej i nie tylko nauczyli się pomagać innym, a przede wszystkim niepełnosprawnym. Mocną stroną projektu jest to, iż nie boimy i nie brzydzimy się osób niepełnosprawnych ze względu na ich wygląd czy biedę, wręcz przeciwnie, pomagamy im i to z wielką przyjemnością. Gdyby nie było tego projektu, młodzież nie zwracała by uwagi na chore osoby bo po co, przecież są od tej osoby starsze! Nie! Każdy musi pomagać innym bo potem inni mogą pomóc nam! Kiedyś na początku naszej pracy i początku projektu niektórzy myśleli, że są dobre i złe strony i choć tych dobrych zawsze było więcej istniały też złe strony! Tą złą stroną było to, że tracimy swój cenny i wolny czas na zabawy z chorymi, lecz po kilku spotkaniach uświadomiliśmy sobie, że to nie tak! Za to wszystko czekało nas wiele niespodzianek i miłych zaskoczeń np. Wyjazd do Wilna i Łoździej. W Łoździejach mimo bariery językowej młodzież bardzo dobrze sobie radziła i porozumiewała się bez problemów. Pod koniec dzieliliśmy się swymi wrażeniami ze studentami z Warszawy. Opowiadaliśmy im o tym co było i co być może będzie kontynuowane. Dobrze jest czasem powymieniać się swymi wrażeniami i wspomnieniami. Miłymi wspomnieniami. Kasia Gołkowska klasa I D Swój udział w projekcie oceniam jako bardzo konstruktywny i pozytywny. Pracowałam między innymi przy tworzeniu audycji radiowych dotyczących Ziemi Sejneńskiej i stwierdzam, że jest to jeden z ciekawszych tematów poruszanych w naszym radio. Sądzę, że tego typu audycje wbrew pozorom są bardzo interesujące i przydatne z tego względu, że nie tylko poznajemy naszą Małą Ojczyznę, jej kulturę, tradycje, historię i piękno naturalne w bardzo ciekawy, zostający na długo w pamięci sposób. Dodatkowo promujemy nasz region i oczywiście szkołę. Uważam, że Radio SMS to wspaniały pomysł, wielkie podziękowanie dla pomysłodawców. Dzięki temu każdy uczeń może poznawać swe możliwości, rozwijać się. Jesteśmy szczęściarzami, nie każdy może korzystać z takch możliwości. Asia Rejmontowicz W XIV XV wieku w okolicach obecnego miasteczka Kapčiamiestis był wielki bór. Król Litwy i Polski Zygmunt Stary, w 1516 roku podarował dla bojara Kapociui Vasiljeviciui część tych posiadłości. Po jakimś czasie właśnie tu powstał dwór, wokół którego powstała osada pod nazwą Kapciovisk, później Kapciovo. Kapciamiestis to małe miasteczko, jednak jego mieszkańcy wiele widzieli i doświadczyli. Nasz region jest pięknie położony, posiada niepowtarzalne widoki, jest tu pełno jezior jak z bajki. Szczególnie latem chętnie nas odwiedzają sąsiedzi z Polski. Nie mogę nie wspomnieć o Polakach, którzy przyjeżdżają aby oddać hołd dla swojej rodaczki Emilii Plater, uczestniczki powstania w 1831 roku. Pochowana ona jest w Kapčiamiestis, należy się jej szacunek za odwagę i męstwo, gdyż będąc Polką walczyła za wolność Litwy. Na podstawie historii naszego regionu, widzimy, że od dawien dawna i Polska i Litwa jest związana wspólnymi celami walki o niepodległość. Tadas Kukučionis - Kapčiamiesčio pagr. m-la,10 kl. mok.

16 Sienos! Jos atskiria, atitveria, uþdaro Taèiau argi galima pastatyti sienà kalbai, gimtajai tarmei, tautos bei valstybës istorijai, protëviø etninei kultûrai, seneliø ir tëvø gamtojautai, istorinei atminèiai, kraðto kûrybai, tradicijoms, tam, kuo tikëjo, kam meldësi, dël ko kentëjo, kà mylëjo tame paèiame Dainavos kraðte gyvenæs þmogus. Taèiau pirmasis sunkus atodûsis suspaudþia ðirdá, nes mintimis ástrigau painiose istorijos kryþkelëse, iðbluko politikø iðvedþiotos geografinës ribos, tik labiausiai ásiminë þmonës, jø kovos uþ tautinæ savimonæ, ypaè permainingi mûðiai dël Seinø kraðto. Ne vieno kovojusio kaulai trûnija Lenkijos pusëje Krasnapolio, Augustavo; Lietuvoje Bûdvieèio, Kapèiamiesèio, Kalvarijos ir kitose kapinëse. Lengvos Dainavos kraðto smiltys vienodai globia kuprotus kauburëlius ir ten, ir èia. Gilus antrasis atodûsis sugelia krûtinæ, kai tenka kalbëti ne apie atskirø þmoniø, bet iðtisø kaimø mirtá Betgi sunkiausias yra treèiasis atodûsis, nes po giltinës dalgiu bandyta paguldyti kalbà ir literatûrà. Po 1831m. ir 1863m. sukilimø represijos buvo nukreiptos prieð ðvietimà, spaudà, polonizmas jau ir seniau per baþnyèias ir dvarus sukosi sau gûþtas graþiausiuose palivarkuose ir dvaruose. Gintarë Gramaitë, Agnë Vaiðnytë -Krosnos pagr.m-la,10kl. mok. Udział w projekcie pozwolił na spojrzenie na Sejny z innej perspektywy: to nie tylko małe miasteczko na kresach, ale również rozwijające się kulturalnie miasto o prawdziwych wartościach. Pracowałam w grupie, która najbardziej skupiła się na osobach niepełnosprawnych. Są to bowiem ludzie tacy sami jak my: cieszący się życiem, mający swoje prawa jak i obowiązki, czasami potrzebują pomocnej dłoni w naszej szarej rzeczywistości i my ją do nich wyciągnęłyśmy. W projekcie skupiłyśmy się na dostarczeniu jak największej ilości informacji na temat osób niepełnosprawnych aby każdy wiedział, na czym polega praca z takimi ludźmi i tak jak my włączył się do organizacji wolontariatu i bezinteresownie pomagał im, w zamian za ich uśmiech i wdzięczność, co nas motywuje do dalszej pracy. Nie jest to trudne, wystarczy trochę chęci i dobre serducho. Praca z nimi, a raczej pomoc jest przyjemnością często nawiązujemy z nimi bliższe kontakty a nawet między nami nawiązały się nowe przyjaźnie, które miejmy nadzieję przetrwają dość długo. Edyta Frydrych klasa III D

17 Mój udział w projekcie oceniam bardzo pozytywnie. Jestem bardzo zadowolona z tego, że zapisałam się do projektu. Wyniosłam stamtąd wiele doświadzeń, oraz pewne znajomości z młodzieżą z Litwy, z okolicznych gimnazjów, ze studentami z Poznania i z Warszawy. Nabyłam umiejętności z dziedziny dziennikarstwa oraz zapoznałam się z programami potrzebnymi do stworzenia profesjonalnego radia internetowego. W pewnym sensie nauczyłam się współpracy z rówieśnikami. Przeprowadziłam wiele wywiadów, dzięki którym krok po kroku poznawałam tajniki dobrego profesjonalnego wywiadu. Wszyscy uczestnicy projektu wymieniali się doświadczeniami, w razie problemów zawsze mogliśmy liczyć na naszych opiekunów. Nie sądziłam, iż komputerowe opracowywanie audycji jest tak czasochłonne, spędzaliśmy w radiowęźle wiele naszego wolnego czasu. Jednak jestem pewna, że nie był to czas stracony. Marta Litwińska klasa III C Granice one rozdzielają, zamykają... Jednak nikt nie potrafi postawić granicy dla języka, narodowości, historii, tradycji, wiary, męczeństwa, miłości do tej samej ziemi. Myślami zaplątałam się w sidłach historii, zniknęły granice polityczne, pozostali tylko ludzie uwikłani w przemiany historyczne, uczestnicy powstania sejneńskiego. Wielu powstańców spoczywa w Polsce koło Krasnopola, Augustowa, na Litwie koło Budvietis, Kapciamiestis, Kalvarija... Wszyscy spoczywają w pokoju pod tą samą lekką ziemią. Tylko smutno jest, gdy się zastanowimy nad każdym z osobna, gdy widzimy, że ginęli nie tylko ludzie lecz całe wsie zniknęły z mapy. Jednak jest najsmutniej, gdy się przyjrzeć represjom po powstaniach w 1831 r. i 1863 r., starano się zniszczyć nie tylko język litewski, lecz i prasę, książki, kulturę. Gintarë Gramaitë, Agnë Vaiðnytë -Krosnos pagr.m-la,10kl. mok.

18 Jau nuo senø senovës mûsø kraðtus jungia bendra siena, keliai, bendrauja þmonës. LDK kunigaikðtis Jogaila apkrikðtijo Lietuvà, susijungdamas su Lenkija, vesdamas kunigaikðtytæ Jadvygà pagal 1385 m. Krëvos sutartá. Taigi jau nuo viduramþiø Lietuva ir Lenkija siejasi valstybiniais ir religiniais ryðiais. Ligita Balèiûtë - Veisiejø vid.m-kla, 11h kl.mok. Już od dawien dawna nasze kraje łączy wspólna granica, drogi, współpracują ludzie. Wielki Książe Litewski Jagiełło wziął za żonę Jadwigę, podpisał unię w Krewie, ochrzcił Litwę. Tak więc już od średniowiecza Polskę i Litwę wiążą układy polityczne i religijne. Ligita Balèiûtë - Veisiejø vid.m-kla, 11h kl.mok. Wykorzystaliśmy swoją szansę Dzięki fachowcom z interesujących nas dziedzin, w myśl zasady najlepiej uczyć się bezpośrednio od mistrzów, 30 z nas wie, czym od rana do nocy zajmuje się lider wolontariatu, komu, jak i kiedy ma iść z pomocą. Zaczęliśmy od najbliższego otoczenia: wśród uczniów, rodziców i nauczycieli zorganizowaliśmy zbiórkę pieniędzy na środki do życia dla 2 naszych szkolnych kolegów, którym zmarła mama. Dla pań z Domu Opieki Społecznej przygotowaliśmy koncert z okazji Dnia Matki, a na Litwie w Łoździejach byliśmy na co dzień z najbardziej chorymi w szpitalu. 50 z nas poznało bezpośrednio od radiowców i ludzi z telewizji tajniki dziennikarskiego warsztatu: nie tylko niezbędny sprzęt, sposób zachowywania się przed mikrofonem i kamerą, ale przede wszystkim to, jaka jest dziennikarska misja, jakie pisane i niepisane prawa rządzą tym zawodem. 18 młodych dziennikarzy gościło na warsztatach w wileńskiej rozgłośni Radia Znad Wilii, byliśmy w prawdziwym studiu radiowym. Okazało się, że sprzętu komputerowego i Internetu można używać nie tylko do gier i pogaduszek. 19 z nas nauczyło się komputerowej obróbki plików audio i video. Droga danego pliku jest bardzo długa i wymaga wiele cierpliwości: najpierw należy zgrać plik z dyktafonu, potem przekonwertować na format mp3, następnie za pomocą programu Wave Studio należy wybrać, przyciąć, nagłośnić lub wyciszyć, a także oczyścić dźwięk w sumie dużo roboty nad każdym plikiem! W samym studio radiowym nauczyliśmy się nagrywania na żywo całych wywiadów, łączenia plików w jedną audycję. Na razie nie odważyliśmy się prowadzić na żywo audycji w radio internetowym, ale tej trudnej sztuki uczymy się na szkolnym podwórku w sieci radiowęzłowej. Do prowadzenia na żywo trzeba mieć predyspozycje głosowe i nie tylko. Szczególnym przeżyciem było dla nas prowadzenie na żywo audycji w Dniach Żałoby po śmieci Jana Pawła II na ten czas nasze studio stało się prawdziwym centrum integrującym nasze środowisko. Współpraca z rówieśnikami z Litwy, a także wysyłanie audycji drogą internetową zmusza nas do używania na razie co jakiś czas języka angielskiego. Niezwykle trudnym wyzwaniem okazały się reportaże z działań projektowych w tym gatunku należało się wykazać wszechstronnością: być dosłownie wszędzie jednocześnie jako uczestnik i jako widz komentator. 20 z nas potrafi przeprowadzać wywiady nie tylko z uczestnikami projektu, ale i z innymi ciekawymi ludźmi, potrafimy to zrobić bezpośrednio w radiowęźle jak i z wykorzystaniem dyktafonu. 9 z nas obsługiwało kamerę cyfrową, zgrywało pliki avi i tworzyło materiał filmowy w programie Pinnacle. Część z nas odkryła w sobie talenty artystyczne: powstał zespół muzyczny dwie gitary, klawisze oraz wokalistki który dał kilka koncertów, a ich własne utwory zaistniały na antenie naszego Radia. 6 z nas wykorzystując darmowe programy komputerowe tworzyło własną muzykę elektroniczną. Grupa 27 plastyków przygotowała wystawę swoich prac w różnych technikach. Właściwie to, co naprawdę zawdzięczamy Projektowi, jest niewymierne i zaprocentuje nawet po latach, już po maturze na studiach, w życiu dorosłym: to umiejętność twórczych poszukiwań razem z innymi, to odwaga podejmowania nowych wyzwań i dawania sobie nowej szansy, po prostu wiara w siebie i w sens wspólnotowych działań. (Agnieszka)

19 Wieże sejneńskiej bazyliki. Okno na świat Kaplica Św. Agaty w Sejnach. Lenkija ir Lietuva. Dvi ðalys kaimynës. Kaip dvi seserys, kaþkada buvusios viena Lenkijos Lietuvos valstybe. Kaip viena ðeima. O mûsø rajonas ir Seinø kraðtas lyg broliai. Nuo seno iðlikusiø bendrø bruoþø ir mûsø giminystës ryðiø neiðskyrë net siena... Galvodama apie bendrà mûsø istorijà ir praeitá, prisimenu, kad pirmoji Europos istorijoje Konstitucija buvo pasiraðyta ir paskelbta bûtent Lietuvos ir Lenkijos valstybëje Tai skatina galvoti ir apie bendrà ateitá. Indrë Matulevièiûtë -Veisiejø vid.m-kla, 11 kl.mok. Polska i Litwa. Dwa ościenne państwa. Jak dwie siostry, kiedyś tworzyły wspólne państwo. Jak rodzina. A nasze regiony Sejn i Łoździej jak dwaj bracia. Od dawna posiadamy wspólne cechy i tych podobieństw nie zniszczą i granice. Myśląc o wspólnej historii, przypomniałam sobie, że wspólna Europejska Konstytucja była właśnie podpisana i ogłoszona w Polsce i na Litwie. To każe nam myśleć i o wspólnej przyszłości. Indrë Matulevièiûtë -Veisiejø vid.m-kla, 11 kl.mok.

20 XIV a. pirmoji pusë buvo sunkus laikotarpis Lietuvai. Lietuvà supo krikðèioniðkos tautos, o pati Lietuva vis dar buvo pagoniðkas kraðtas. Ðiuo Lietuvai sunkiu laikotarpiu lenkai pasiûlë Lietuvai priimti krikðtà ir susijungti su Lenkijos valstybe... Þalgirio mûðio lauke uþgrûdintas lietuviø ir lenkø draugystës medis ir ðiandien keroja, žydi ir veda vaisius. Rûtenis Turèinas - Veisiejø vid.m-kla, 10a kl.mok. Pierwsza połowa XIV wieku to były ciężkie czasy dla Litwy. Litwa była otoczona państwami chrześcijańskimi, sama zaś była jeszcze państwem pogańskim. W tym ciężkim czasie Polska zaproponowała dla Litwy chrzest i utworzenie wspólnego państwa. W bitwie pod Grunwaldem dały wyraz mocnej przyjaźni, i tam zasadzone drzewo przyjaźni rośnie, kwitnie i wydaje owoce do tej pory. Rûtenis Turèinas - Veisiejø vid.m-kla, 10a kl.mok. Lazdijø Motiejaus Gustaièio vidurinë mokykla buvo ákurta 1920 metø sausio 12 dienà. Jos ákûrëjas ir pirmasis direktorius buvo kunigas, poetas Motiejus Gustaitis ( ). Ið pradþiø ji vadinosi Seinø Þiburio Gimnazija. Gimnazija patalpas nuomojo, jos buvo nepritaikytos mokyklos darbui, todël 1923 metais buvo gavusi Seinø apskrities vadybos paðalpà. Mokymosi ir darbo sàlygos gimnazijos gyvavimo pradþioje buvo sunkios metais mûsø mokykloje mokytoja dirbo poetë Salomëja Nëris. Ji dëstë vokieèiø ir lietuviø kalbà. S. Nëris èia nesijautë laiminga, apie savo buvimà Lazdijuose ji raðë: Jau trys mënesiai, kaip að èia. Trys mënesiai, kaip að gyvenu ðitame karste. Pripratau jau nors ir prie svetimo man darbo, dienà pamokos - ûþesys, triukðmas. Viskà pamirðti save pamirðti. Bet vakare, kai sugráþti á savo karstà... mano kambarys buvo karsto iðvaizdos. Jis ilgas, jo lubos - kaip karsto dangtis. Jau greit bus metai, kaip já paliko ðios gimnazijos direktorius. Taèiau bëgant laikui ji apsipranta su savo darbu. Mokytojaudama Lazdijuose S. Nëris nevengë bendravimo su paprastais þmonëmis metais poetë su palengvëjimu paliko Seinø Þiburio gimnazijà ir Lazdijus. Mokykloje veikë choras, orkestras, Skautø ir Vaidiluèiø organizacijos metais mokykla tampa valstybine metais mokykla parëmus valstybei ir miesto gyventojams pleèiama naujomis patalpomis metais buvo pastatytas centrinis mokyklos pastatas metais mûsø vidurinei mokyklai buvo suteiktas jos ákûrëjo Motiejaus Gustaièio vardas. Dabar mûsø mokykla siekia, kad jai bûtø suteiktas gimnazijos statusas. Kunigas Motiejus Gustaitis vadovavo Seinø Þiburio gimnazijai nuo pat jos ákûrimo dienø. Jis Lietuvoje labiau þinomas kaip poetas. M. Gustaitis buvo gavæs moksliná daktaro laipsná, iðleidæs literatûros teorijos vadovëlá. Jis vertë prancûzø simbolisto Ðarlio Bodlerio poezijà, kitø þymiø poetø kûrybà, taip pat ir pats kûrë. Dirbdamas gimnazijoje M. Gustaitis iðsiskyrë ið kitø mokytojø. Jis buvo grieþto tono pamokose ir bausmiø prieðininkas. Jo þodis nors daþniausiai buvo sakomas praðymo forma, mokiniams visada buvo ðventas. Gustaièio pamokos bûdavo netradicinës. Jis paraðytus darbus taisydavo klasëje, èia pat aiðkindamas trûkumus. Kiekvienais metais mokyklos bendruomenë paþymi ðiø iðkiliø asmenybiø M.Gustaièio (vasario mën. 28 d.) ir S.Nëries (lapkrièio mën. 17 d.) gimtadienius. Mokyklos himnas Þodþiai mokytojos S. Mazaliauskienës, muzika mokytojos L. Jakulevièienës Geguþy, lyjant þiedø lietui, Jaunystë netelpa krantuos. Mokyklos durys tyliai uþsidaro, O ðirdyje taip norisi dainuot! Kai parko takelius klos margaspalviai lapai, Varpelis kvies vël á klases. Ateis kiti, vël trokðtantys mylëti, Jie vël ateis bet neberas tavæs. Mokykla mano, ar jauti, Kaip auga medþiai tavo parke? Kiek pirmutiniø meiliø tu meni... Tik nesisielok ir neverki. Ilgai dar saugok paslaptis, mieloji, Jaunëk kasmet tu su vaikais, Metus tu ðirdimi skaièiuoki Ir bûk jauna visais laikais! Mokyklos Vëliava

21 Wileński Anioł. Pochodzę z rodziny, w której tożsamość narodowa jest bardzo ważną wartością. Moja rodzina jest mieszaniną dwóch kultur, litewskiej i polskiej. Sądzę, że należenie do mniejszości narodowej jest zaszczytem! Człowiek zaczyna rozumieć, jakie ważne jest dla niego pochodzenie, tożsamość narodowa. Uważam, że tożsamość narodowa, szczególnie na pograniczu narodów, to wartość twórcza. Rosnę wśród ludzi, którzy z całych sił starają się jak najlepiej podtrzymywać swoją kulturę, walczą o jej przetrwanie, dbają o przyszłość, rozwijają horyzonty. Osobiście uważam, że tożsamość narodowa na pograniczu polsko-litewskim to wartość twórcza. Wielu z nas nie docenia tego, że mamy okazję bardziej się wgłębić w tradycje obcego nam narodu. Czy to nie jest cudowne móc dociekać, jakie są między nami różnice, a jakie podobieństwa? Iwona Jaroszewicz, ZSO Sejny Gyvenu ðeimoje, kur tautinë tapatybë yra svarbi. Mano ðeimoje yra puoselëjama lietuviðka ir lenkiðka kultûra. Manau, kad priklausyti tautinei maþumai tai garbë!tik tada þmogus suvokia kas tai yra tautybë. Tautinë savimonë, ypatingai pasienyje, yra kuriamoji vertybë. Gyvenu tarp þmoniø, kurie stengiasi puoselëti savo tautinæ kultûrà, kovoja dël jos iðlikimo, dël galimybës ateityje iðlikti savimi. Asmeniðkai manau, kad tai stipri kuriamoji vertybë. Daug kas nesupranta, kad mes esame laimingi, jog galime paþinti svetimà kultûrà, tradicijas ið labai arti, nes gyvename vieni ðalia kitø. Ar tai ne ádomu, kad galime stebëti, kuo vieni nuo kitø skiriamës, o kuo esame panaðûs? Iwona Jaroszewicz, Seinai.

22 Wszelkie teksty na temat utraty tożsamości narodowej, czy zniknięcia w realiach Współczesnej Europy są objawem strachu przed nowym i nieuniknionym. Często też jest to objawem pseudo-tożsamości i przywiązania do narodu. W rzeczywistości są to po prostu zwykłe objawy ksenofobii. Bartosz Nazaruk, ZSO Sejny. Visi, kurie kalba, rašo apie tautiðkumo praradimà Europos Sàjungoje bijo naujoviø, neþinybës. Gal kartais tai yra pseudotautiðkumas ir dirbtinis prisiriðimas prie tautos. O ið tikrøjø tai yra ksenofobija. Bartosz Nazaruk, Seinai. W hołdzie Marszałkowi.

23 Światłocienie u Piotra i Pawła. Jaki charakter ma tożsamość narodowa? Wpływa destrukcyjnie czy też konstruktywnie na kształtowanie się światopoglądu ludzi? Lepsza jest ksenofobia czy tolerancja? Konserwatyzm czy liberalizm? Wyznaję zasadę, że utożsamiać się z jakimś narodem można tylko i wyłącznie wtedy, gdy chociaż w niewielkim zakresie zna się jego dzieje. Agnieszka Piktel, ZSO Sejny. Kokio pobûdþio yra tautinë savimonë? Kokià turi átakà þmoniø pasaulëþiûros formavimuisi? Geresnë yra ksenofobija ar pakantumas? Konservatiðkumas ar liberalizmas? Að tvirtinu, jog tapatintis su kokia nors tauta galima tik tada, kai nors kiek paþinsi jos istorijà. Agnieszka Piktel, Seinai.

24 Możesz być Polakiem, Litwinem, jednak powinieneś świadomość tego, kim jesteś, wykorzystać w taki sposób, by przysłużyła się jak najlepiej nie tylko tobie, lecz także innym. Brzmi to może nieco skomplikowanie i nielogicznie, ale właśnie dzięki temu uczyni się swoją tożsamość nie barierą, tylko czynnikiem twórczym. Wspólna tożsamość częściowo polska, częściowo litewska. Coś jak fuzja tożsamości narodowej, mająca szansę stać się wartością twórczą. Coś takiego może pomóc w zrozumieniu siebie nawzajem a zarazem w łatwiejszym tworzeniu naszego regionu, naszej przyszłości. Olga Sawicka, ZSO Sejny Gali bûti lenku, lietuviu bet sàmoningumà, kuo esi reikia mokëti panaudoti taip, kad tai tarnautø ne tik tau, bet ir aplinkiniams. Gal tai skamba absurdiðkai ir nelogiðkai, bet tik dël to tautinis tapatumas tampa kuriamàja, o ne destruktyve vertybe. Benra lenkiðkai-lietuviðka tautinë tapatybë yra kuriamoji vertybë. Toks poþiûris gali padëti mûsø regiono plëtrai. Olga Sawicka, Seinai. Śladami Miłosza droga do dworku w Krasnogrudzie.

25 Śladami Mickiewicza Wileńskie Muzeum. Czy tożsamość narodowa może być we współczesnych czasach barierą? Oczywiście tak, ale tylko dla ludzi o ograniczonych perspektywach życia, ludzi bojących się wszelkich zmian lub za bardzo zapatrzonych we własne potrzeby. Bariery stwarzają sami ludzie i oni mogą je pokonać. Wiktor Szlaużys, ZSO Puńsk Ar ðiais laikais tautininë savimonë gali bûti kliûtimi? Þinoma, taip, bet tik þmonëms be perspektyvø, þmonëms, bijantiems pakitimø, þmonëms, kurie galvoja tik apie save. Kliûtis pastato patys þmonës ir tik jie gali jas panaikinti. Viktoras Ðliauþys, Punskas.

26 Sienos sugriautos, iðardytos, o ðalys ir tautos vël laisvai bendrauja. Að dþiaugiuosi, kad maþas mûsø miestelis Ðeðtokai pavadintas skambiu vardu Vartai á Europà. Vartai, atvëræ kelius suartëti istoriniø ávykiø atskirtiems vienos tautos þmonëms. Sandra Buzaitë - Ðeðtokø vid.m-kla, 10a kl.mok. Nie ma już granic,dlatego państwa i narody mogą swobodnie współpracować. Bardzo się cieszę, że moja mała miejscowość została nazwana Wrotami do Europy. Wrota te umożliwią znów spotkać się ludziom jednej narodowości, którzy przez historię zostali od siebie oddzieleni. Sandra Buzaitë - Ðeðtokø vid.m-kla, 10a kl.mok. Przydrożne Znaki Czasu.

27 Þinoma, prarasti tautiðkumo negalima, taèiau tik bendradarbiaujant ámanoma sukurti kuo glaudesnæ Europos tautø sàjungà, kurioje sprendimai yra priimami kuo arèiau pilieèio (ið Europos Sàjungos sutarties ). Lietuvos ir Lenkijos pasienio gyventojai jau þengë pirmàjá þingsná ðio tikslo link. Jau keletas metø, kai yra organizuojami bendri renginiai: sportinës varþybos, kultûrinë paþintinë veikla. Þavi Lenkijos jaunimo energingumas, patriotiniai jausmai, noras kuo giliau paþinti lietuviðkà kultûrà, paproèius ir ðiuolaikiná Lietuvos gyvenimà. Kristina Andriuðkevièiûtë- Seirijø A.Þmuidzinavièiaus vid. m-kla,11r kl.mok. Wiadomo tożsamości narodowej nie można stracić, jednak wsółpracując można stworzyć taką UE, gdzie wszystkie ważne decyzje będą podejmowane z myślą o obywatelu Unii. Mieszkańcy pogranicza polsko-litewskiego już od kilku lat wsółpracują. Organizują wspólne imrezy kulturalne, sportowe. Podziwiam młodzież polską, za jej chęć poznania naszego narodu, naszej kultury, obecną sytuację na Litwie. Kristina Andriuðkevièiûtë- Seirijø A.Þmuidzinavièiaus vid. m-kla,11r kl.mok.

28 Adomo Mickevièiaus kûrybos poveikis lietuviø kultûrai yra labai didelis. Suprantu ir poeto vyskupo Antano Baranausko, gyvenusio Seinuose, þavëjimàsi ðia asmenybe. A.Baranauskas ne tik romantiðkai atskleidë gamtos groþá, árodë lietuviø kalbos galimybes, bet ir akcentavo meilës svarbà. Poema Pasikalbëjimas giesminyko su Lietuva yra tarsi dialogas su Tëvyne apie meilæ, kaip vienintelá þmoniø susitikimø ir bendravimo bûdà. Meilëje þmogus iðeina ið savæs, kad bûtø kitame (A.Maceina). Vadinasi, meilë yra ne tik þmoniø, bet ir tautø kelias, o poetas yra meilës ðauklys tame kelyje. Taip A.Baranauskas poetas, lietuvis - màstë gyvendamas Lenkijoje, Seinuose. Ten ir amþino poilsio pasiliko. Kiekvienàkart vaþiuodamas per Seinus iðgyvenu tà garbingos praeities ir dabarties ryðá, nes èia stovintis paminklas A.Baranauskui tarsi skelbia lietuviø ir lenkø tautø savitarpio supratimà. Darosi vis smagiau, kad bendravimas tampa glaudesnis. Ástojus Lietuvai á Europos Sàjungà ði draugystë sustiprëjo, nes buvusi valstybiø siena iðnyko. Atsiranda vis daugiau bendradarbiavimo galimybiø, nes abi ðalis vienija panaðûs tikslai ir siekiai. Gytis Suðinskas - Veisiejø technologijos ir verslo mokykla, 12kl. Dzień Matki w Domu Opieki w Łoździejach.

29 I took part in the voluntary group. I liked the workshop very much. It was conducted in a very humorous way. I have learned a lot. This knowledge will be used in my future work. I know that it is worth helping other people, although sometimes they even do not say thank you. (Dominika) Thanks to the voluntary workshops I managed to see the advantages of helping other people. I decided to take part in the meetings of this kind, I find it very interesting and fun. (Kasia) The workshops for voluntary groups have interested me a lot, because I found out how to help the sick and the lonely. Thanks to them I understood that there are a lot of people in the world who need help. (Regina) I have decided to take part in the voluntary workshops because I wanted to know what the work looks like. After the meeting I knew how to work with sick people and those who are poor. I would also like to help animals. It is no shame that people need help, I would like to help those people in future. (Magda) Dzień Matki w Domu Opieki Sióstr Franciszkanek w Sejnach. Swoją twórczością Adam Mickiewicz miał wielki wpływ ta kulturę litewską. Rozumiem, więc czemu się nim zachwycał Antanas Baranauskas, biskup, światła postać mieszkająca w Sejnach. A. Baranauskas w swej twórczości pokazał piękno przyrody, pokazał, że w języku litewskim też można pięknie pisać, Lecz przede wszystkim podkreślił znaczenie miłości. W poemacie Rozmowa piewcy z Litwą, jest jakby dialog człowieka z ojczyzną. W miłości człowiek wychodzi z siebie aby być w innym. Więc miłość jest uczuciem nie tylko człowieka do człowieka, jest również uczuciem i drogą wszystkich narodów, a poeta jest przewodnikiem po tej drodze. Tak to poeta A. Baranauskas, Litwin myślał i pisał mieszkając w Polsce, w Sejnach. Tam też zmarł i został pochowany. Każdorazowo jadąc przez Sejny jestem dumny, gdyż widzę związek między przeszłością a teraźniejszością, gdyż odsłania się piękny pomnik poety, który to głosił, zrozumienie między obydwoma narodami. Po wstąpieniu Litwy i Polski do UE, współpraca między naszymi krajami stała się jeszcze ściślejsza, a granica przestała isnieć. Otwierają się wciąż nowe możliwości szerszej wsółpracy, gdyż mamy podobne cele. Gytis Suðinskas - Veisiejø technologijos ir verslo mokykla, 12kl.

30 Vienas ið daþniausiai projektuose minimø vardø Lenkija. Dar mums neástojus á ES, buvo pasodintas Draugystës miðkas ðalia pasienio, simbolizuojantis tvirtus ir draugiðkus santykius su Lenkija. Stojimo á ES dienà Lietuvos Lenkijos pasienyje ES vëliava buvo iðkelta dar anksèiau nei Prezidentûroje. Tai árodo, jog ypaè Lietuvos Lenkijos pasienyje, Lazdijø Seinø teritorijose, poþiûris á ES, kaimyniniø ðaliø draugystæ yra tvirtas. Simona Mocejûnaitë - Lazdijø M.Gustaièio vid. m-kla,12a,kl.mok. W składanych projektach jako partner Litwy najczęściej pojawia się Polska. Jeszcze przed przystąpieniem do UE został zasadzony Las przyjaźni symbolizujący naszą mocną przyjaźń. W dniu wstąpienia naszych państw do UE, na przejściu granicznym Ogrodniki Łoździeje flaga powiewała wyżej niż w prezydenturze. To nas przekonuje, że na pograniczu naszych państw pogląd na naszą przyjąźń i wstąpienie do UE jest taki sam. Simona Mocejûnaitë - Lazdijø M.Gustaièio vid. m-kla,12a,kl.mok.

31 W wolnych chwilach gram w zespole rockowym. Dzięki Projektowi zawarłem nowe znajomości z muzykami z Litwy i zdobyłem doświadczenie bardzo potrzebne dla muzyka. Poza tym przez radio internetowe to, co gramy i czym żyjemy idzie w świat. Rafał, kl. III Gimnazjum Nr 1 w Sejnach. Koncert piosenki anglojęzycznej w Gimnazjum w Sejnach. Tańce w szkole w Wilnie. Naszą kulturę podtrzymuje serdeczna pomoc Unii Europejskiej. Tożsamość narodowa na pograniczu polsko-litewskim, z całą pewnością, nie jest barierą rozwoju w warunkach zasad, jakie obowiązują w Unii Europejskiej, lecz wartością twórczą. Sylwia Andzel, ZSO Puńsk. Mûsø kultûros vystymàsi remia Europos Sàjunga. Lenkijos ir Lietuvos pasienyje tautinë savimonë tai kuriamoji, o ne destruktyvi vertybë. Silvija Andzelytë, Punskas.

32 Niechęć i uprzedzenia ustępują miejsca ciekawości. To, co nieznane, przestało przerażać. Dzisiaj młodzi ludzie interesują się historią regionu, ale zwracają szczególną uwagę na jego wielokulturowość. Mur dzielący obie narodowości chwieje się i niewykluczone, że niedługo runie. Michał Gryguć, ZSO Sejny. Neapykantos jausmà pakeièia susidomëjimas. Tai, kas neþinoma, nustoja mus bauginti. Dabartinis jaunimas domisi mûsø kraðto praeitimi, ypaè daug dëmesio skiria daugiakultûrinei istorijai. Siena, kuri iki ðiol skyrë ðias dvi tautas, gali bûti, kad greit ji sugrius visai. Michał Gryguć, Sejny.

33 Następowało powolne poznawanie się Polaków i Litwinów (po otwarciu granicy). Może zjawisko handlu przygranicznego stwarzało ujemną ocenę, ale to był również czynnik zbliżający pewną grupę mieszkańców po obu stronach granicy. Robert Grygucis, ZSO Sejny. Po to, kai atidarë sienà, lietuviai ir lenkai po truputá pradëjo savi paþinti. Ið pradþiø tik prekiaudami (gal tai ir nebuvo geriausia forma), bet padëjo pasienio gyventojams, lietuviams ir lenkams suartëti. Robert Grygucis, Seinai.

34 Jak sądzę, mimo tego, że się czasami nie dogadujemy, to żyjąc razem tyle lat na jednej ziemi (Ziemia Sejneńska) potrafimy pokonać wszelkie bariery, które mogłyby zahamować nasz wspólny rozwój. Iwona Jaroszewicz, ZSO Sejny. Manau, kad kartais nesusikalbame, nors taip ilgai kartu gyvename Seinijos þemëje, bet sugebame apeiti kliûtis, kurios pasunkintø mûsø kraðto plëtrà. Iwona Jaroszewicz, Seinai.

35 Sejny są bez wątpienia miastem wielokulturowym. W naszym dzisiejszym mieście dążenia do odrębności wśród Polaków i Litwinów są już mniej wyraźne i przebiegają w o wiele bardziej pokojowej i przyjaznej atmosferze. A bywało przecież różnie. Bartosz Nazaruk, ZSO Sejny. Senai tai miestelis, kuriame nuo amþiø gyveno skirtingø tautø þmonës. Ðiandienos Seinuose matoma, kad ðios dvi tautos rado daug kutûringesnius bûdus pabrëþti savo tautiðkumà. O bûdavo visaip. Bartosz Nazaruk, Seinai.

36 Co może złamać ową barierę tworzoną przez naszą tożsamość? Uświadomienie sobie o przebywaniu razem już przez długi czas i o podobieństwie problemów. Tożsamość narodowa stanowi ogromną barierę, jeśli nie potrafimy uszanować cudzej tożsamości narodowej, znaleźć wspólnego języka i wzajemnie siebie posłuchać. Olga Sawicka, ZSO Sejny. Kas gali sugriauti sienà, kuri iðaugo tarp mûsø? Turime ásisamoninti, jog nuo daugelio metø gyvename greta, jog problemos irgi yra bendros. Tautinë savimonë gali tapti siena, jeigu nemokësime gerbti svetimos tautinës savimonës, nerasime bendros kalbos ir nemokësime ar nenorësime iðklausyti vieni kitø. Olga Sawicka, Seinai.

37 Mimo wszystko Polacy i Litwini są przyjacielsko do siebie nastawieni. To, czy tak zostanie, zależy oczywiście od nas, ludzi Pogranicza, ludzi na styku dwóch narodów, kultur, świadomości. Należy przyznać, że Litwini działający na naszych ziemiach doskonale potrafią zorganizować się i kultywować własne zwyczaje, ubogacając tym samym naszą przygraniczną enklawę kulturową. Nie chodzi przecież o to, aby ujednolicić społeczeństwo w wymiarze kulturowym i narodowym, ale o to, aby osoby te mogły w każdym miejscu w Polsce i na świecie poczuć się swobodnie. Halina Woźnialis, ZSTR Sejny. Lietuviai ir lenkai yra draugiðkai sugyvenanèios Tautos. Ar taip bus ir ateityje, priklauso tiktai nuo mûsø, èia gyvenanèiø, su savo kultûra, savo paproèiais, savo tautiðkumu. Reikia pripaþinti, jog èia gyvenantys lietuviai moka puoselëti savo kultûrà, sugeba iðsaugoti paproèius. Nereikia norëti suvienodinti abiejø tautø, o to, kad þmonës iðvykæ ið èia á pasaulá gerai jaustøsi. Halina Woźnialis, Seinai.

38 Taèiau stipriausias ryðys, siejantis mane su Lenkija, atsirado pradëjus mokytis Veisiejø technologijos ir verslo mokykloje. Að gyvenu Veisiejuose, o èia, mano mokykloje, 2002 metais buvo pasiraðyta Veisiejø bendruomenës ir Punsko kraðto tarpusavio bendradarbiavimo sutartis. Ði sutartis tarsi áamþino ir taip juntamà ryðá tarp Punsko ir Veisiejø. Todël dabar daþnai organizuojame ir dalyvaujame vieni kitø sportiniuose, kultûriniuose renginiuose. Kadangi að þaidþiu krepðiná, labai laukiu Punske organizuojamo tradicinio Velykø krepðinio turnyro. Ne maþiau smagu matyti puikius draugus ið Punsko, atvykstanèius á Kalëdiná krepðinio turnyrà Veisiejuose ar atostogaujanèius mûsø mokykloje vasarà. Su punskieèiais kartu ne tik sportuojame, bet ir ðvenèiame. Në viena Veisiejø ðventë nevyksta be sveèiø ið Punsko. Man jie yra tikri draugai, kuriais galiu pasitikëti, linksmai ir ádomiai praleisti laisvalaiká. Að gerbiu punskieèius ir visuomet dalyvauju bendrose akcijose, stebiu jø pasirodymus televizijos laidose, renginiuose, visada sergu uþ juos. Taèiau pati dþiaugsmingiausia, ypatinga ðventë buvo visai neseniai, kai Punsko gimnazijai suteikë Dariaus ir Girëno vardà... Gytis Suðinskas- Veisiejø technologijos ir verslo mokykla, 12kl.

39 Moje ścisłe kontakty z Polską zaczęły się wtedy gdy zacząłem naukę w szkole Technologicznej w Veisiejai. Mieszkam w Veisiejai, tu też uczęszczam do szkoły i w 2002 roku nasz samorząd podpisał porozumienie o współpracy z samorządem z Puńska. Porozumienie to jakby utwierdziło ścisłe nasze kontakty. Obecnie bardzo często spotykamy się na różnego rodzaju imprezach sportowych w Puńsku albo u nas. Zawsze z niecierpliwością czekam na wielkanocny turniej piłki koszykowej organizowany w Puńsku, albo bożonarodzeniowy organizowany w Veisiejai. Mam tam wielu przyjaciół, lubię się z nimi spotykać nie tylko z okazji rozgrywek sportowych lecz również latem gdy przyjeżdżają do nas na wypoczynek. Jednak największe wrażenie wywarło na mnie święto nadania imienia Darius ir Girenas dla Gimnazjum w Puńsku. Gytis Suðinskas- Veisiejø technologijos ir verslo mokykla, 12kl.

40 Bendradarbiauja ne tik vaikai, mokiniai, bet ir Lazdijø bei Seinø apskrities ûkininkai. Rajono ûkininkai, apsilankæ Lenkijoje, buvo suþavëti lenkø mokëjimu bendrauti, ðiltai priimti sveèius. Mûsø ûkininkai pamatë ádomios technikos, ávairiø veisliø gyvuliø, gamybiniø árenginiø. Tokios iðvykos jiems padeda diegti naujas technologijas, plësti ir tobulinti gamybà. Lenkus domina mûsø rajono turizmo sodybos, kurios, jø nuomone, graþesnës uþ jø. Irma Mazurkevièiûtë - A.Kirsnos vid m-la 11 kl.mok. Współpracują nie tylko dzieci, młodzież ale i rolnicy z rejonu Łoździej i powiatu Sejny. Rolnicy z naszego rejonu po wizycie u polskich rolników byli zachwyceni ich gościnnością. Nasi rolnicy zobaczyli inną technikę rolniczą, różne nieznane rasy zwierząt domowych. Takie wyjazdy pomagają im we wprowadzaniu u siebie innowacji. Natomiast polskich rolników ciekawi nasza agroturystyka, twierdzą że u nas jest lepiej rozwinięta. Irma Mazurkevièiûtë - A.Kirsnos vid m-la 11 kl.mok.

41 Ásimintinas renginys, vykæs 2004 m. birþelio 5 dienà Lazdijø rajono ir Lenkijos Respublikos Seinø apskrities ðventë Pasienio fiesta. Ðioje ðventëje dalyvavo ir Kapèiamiesèio mokytojai bei mokiniai. Ðventëje dalyvavo mûsø rajono valdþia, buvo pakviesti Lenkijos Respublikos atstovai ið Lukovo miesto, Seinø apskrities, Punsko valsèiaus. Dalyvavo Seimo nariai, kiti garbingi sveèiai. Susirinkusius linksmino rajono saviveiklininkai bei Seinø apskrities vaikø ðokiø kolektyvas, Punsko kaimo kapela Klumpë. Tadas Kukuèionis - Kapèiamiesèio pagr. m-la,10 kl. mok. Nie mogę zapomnieć imprezy jaka odbyła się 5 czerwca 2004 roku pod nazwą Fiesta pogranicza, uczestniczyły w niej samorządy z Łoździej i Sejn. Brali w tym udział również uczniowie ze szkoły w Kapciamiestis, goście z Łukowa, parlamentarzyści. Wszyscy świetnie się bawili przy muzyce kapeli ludowej z Puńska Kłumpe. Tadas Kukuèionis - Kapèiamiesèio pagr. m-la,10 kl. mok.

42 Ðtai ne taip jau seniai Draugystës miðke dalyvavau Lenkijos Lietuvos skautø susitikime. Sodinome visi kartu medelius. Kalbëjomës, dainavome. Man buvo be galo ádomu iðgirsti Lenkijoje dainuojamas skautø dainas, iðmokti keletà linksmø þaidimø... Lazdijø M.Gustaièio vid. mokyklos mokiniai taip pat sëkmingai dalyvauja tarptautiniame projekte su Lenkijos Seinø gimnazistais. Bendri takai: lenkø lietuviø talentø ir savanoriø. Ðis projektas jaunimui suteikë galimybæ susirasti naujø draugø, patobulinti anglø kalbos þinias, iðmokti lenkiðkai, susipaþinti radijo, televizijos ir teatro darbu... Kitas projektas Aplink Galadusio eþerà turistinis vadovas pëstiesiems ir dviratininkams. Ðio projekto tikslas jaunimo, gyvenanèio Lenkijos ir Lietuvos pasienyje, edukaciniø galimybiø iðlyginimas ir integravimas bei vadovo Aplink Galadusio eþerà parengimas... Pasienio fiesta tapo tradicine ðventë, kurioje gausu atrakcionø, varþybø, vykstanèiø ant Galadusio eþero kranto... Simona Mocejûnaitë - Lazdijø M.Gustaièio vid. m-kla,12a,kl.mok.

43 Nie tak dawno brałam udział w sadzeniu drzewek w Lesie Przyjaźni wraz ze skautami z Polski. Miło było razem się bawić, poznałam ciekawe zabawy, piosenki. Szkoła im. M. Gustaicio uczestniczy w projekcie wspólnie z Gimnazjum Nr 1 z Sejn Wspólne Ścieżki. Dzięki temu projektowi udało mi się znaleźć wspaniałych przyjaciół w Polsce, poznać język polski, poprawić znajomość języka angielskiego, poznać pracę w radiu, telewizji, teatrze... Następny projekt w którym uczestniczymy to Wokół Gaładusia celem jego jest wyrównanie szans edukacyjnych młodzieży mieszkającej na pograniczu polsko-litewskim, oraz wydanie przewodnika Wokół Gaładusia. Fiesta Pogranicza stała się świętem tradycyjnym, na którym co roku przybywa więcej atrakcji nad brzegiem jeziora Gaładuś... Simona Mocejûnaitë - Lazdijø M.Gustaièio vid. m-kla,12a,kl.mok.

44 Ðventës, organizuojamos Veisiejuose, maþu þingsneliu vël suartina mus su kaimynais. Kasmet mûsø mokykloje vyksta rajoninis moksleiviø kûrybos konkursas Jaunøjø balsai. Pernai jis iðaugo iki tarptautinio, nes renginyje dalyvavo Lenkijos Punsko pagrindinës mokyklos ir gimnazijos moksleivës Inga Vaznelytë, Daiva Ivoðkaitë, Onutë Uzdilaitë bei jø mokytoja Elena Degutienë... Malonu buvo klausytis, kaip dzûkiðkas, tau toks artimas þodis sklido ið kitatauèio burnos... Indrë Matulevièiûtë - Veisiejø vid.m-kla, 11 kl.mok. Imprezy organizowane w Weisiejai małymi kroczkami, jednak przybliżją nas ku sąsiadom. Co roku w naszej szkole odbywa się konkurs młodych talentów muzycznych Głos młodych. W ubiegłym roku w konkursie tym uczestniczyły trzy uczennice z Puńska Inga Woźnialis, Daiwa Iwaszko, Anna Uździło pod kierunkiem pani Heleny Degutis. Miło było słyszeć jak młodzież z Polski pięknie śpiewa po litewsku... Indrë Matulevièiûtë - Veisiejø vid.m-kla, 11 kl.mok

45 Lietuvos ir Lenkijos santykiuose laimës draugystë. Tai rodo abiejø ðaliø prezidentø pavyzdys... Þurnalistai suskaièiavo: prezidentai V. Adamkus ir A. Kvasnievskis iki ðiol buvo susitikæ 30 ar 32 kartus... Rûta Kvaraciejûtë - Lazdijø M.Gustaièio vid.m-kla,10b kl.mok W stosunkach polsko litewskich zwycięży przyjaźń. Dziennikarze obliczyli, że nasi prezydenci A. Kwaśniewski i V. Adamkus spotkali się do tej pory już 30 lub 32 razy... Rûta Kvaraciejûtë - Lazdijø M.Gustaièio vid.m-kla,10b kl.mok

46 Nie bójmy się przyszłości, porażek, tego co nas czeka, gdyż Bóg i Unia Europejska mają nas w swojej opiece. UE wiele uwagi poświęca na kulturalne kształcenie mniejszości narodowych, troszczy się o ich przyszłość. My, młodzi ludzie jesteśmy wdzięczni UE za to, że daje nam nadzieję na spokojne i lepsze jutro, że tworzy nam podstawę do przyszłego życia. Pamiętajmy jednak, że najwięcej zależy od nas samych! Sylwia Andzel, ZSO Puńsk Mums nereikia bijoti ateities, nesekmiø, nes Dievas ir Europos Sàjunga mus saugo. ES didelá dëmesá skiria tautiniø maþumø ðvietimui, rûpinasi jø ateitimi. Mes, jaunoji karta, esame dëkingi ES, kad suteikë viltá geresnei, saugesnei ateièiai. Turime atsiminti, kad daug priklauso ir nuo mûsø. Silvija Andzelytë, Punskas.

47 Nie rozumiemy, że demokracja to władza szczególnie w naszej gminie, powiecie władza regionalna. To regionalne ośrodki mają być blisko obywatela i rozwiązywać jego problemy. Ciągle pokutuje w społeczeństwie przeświadczenie, że rząd w Warszawie czy Brukseli musi zrobić dla nas to i to. Tymczasem to właśnie obywatele i władze regionalne powinny organizować nowe przedsięwzięcia, pozyskiwać środki. Jedynie szczery dialog może położyć kres zaczernianiu i zapominaniu. Jego owocem będzie wielowymiarowy, plastyczny i prawdziwy obraz pamięci europejskiej (w tym również Ziemi Sejneńskiej). Michał Gryguć, ZSO Sejny. Dar nesuprantame, kad demokratija - tai valdþia mûsø valsèiuje, apskrityje vietos valdþia. Ði valdþia turi bûti arti þmoniø ir padëti spræsti jø problemas. Þmonës dar ir dabar mano, kad valdþia Varðuvoje ar Briuselyje turëtø uþsiimti mûsø problemomis. Tai netiesa, tai mes patys ir vietos valdþia turi stengtis organizuoti visokeriopà veiklà, ieðkoti lëðø ið ES. Tik atviras dialogas padës iðvengti pykèiø, pretenzijø. Tik tokiu bûdu galime kà nors nuveikti ir palikti atmintá ateinanèioms kartoms. Michał Gryguć, Seinai.

48 Wspólny cel, chęć tworzenia jednoczą ludzi. Czy my czujemy się zjednoczeni przez jakiś cel? Odpowiedź mogłaby zabrzmieć: I tak i nie. Polacy i Litwini współpracują w ramach rozwoju regionu, jednakże robią to, bo tak ktoś im kazał czy z własnej inicjatywy, bo tak chcą? Olga Sawicka, ZSO Sejny. Bendras tikslas, noras kartu veikti vienija þmones. Ar mes turime koká bendrà tikslà? Atsakymas: ir taip, ir ne. Ir lietuviai ir lenkai bendradarbiauja regiono vystymosi programose, bet tai jie daro dël to, kad nori, ar dël to jog kaþkas jiems liepë? Olga Sawicka, Seinai.

49 Mieszkając na pograniczu polsko litewskim, trzeba szukać możliwości współpracy między rejonami przygranicznymi: po stronie polskiej i litewskiej. Wspólne działania zawsze są bardziej owocne i łatwiejsze do zrealizowania. Nasze tereny są przepiękne, tylko nam tu stale mieszkającym trudno to zauważyć. Mądrością obecnie jest umiejętne wykorzystanie dorobku kulturowego narodów pogranicza. Wyzwaniem jest tworzenie nowej rzeczywistości, wspólne działanie regionów, tworzenie wspólnych programów z myślą o nowych miejscach pracy. Narodowość, odrębność języka nie powinno stanowić barier. Robert Grygucis, ZSO Sejny. Gyvendami Lenkijos ir Lietuvos pasienyje turime ieðkoti tarpusavio bendradarbiavimo galimybiø. Bendri veiksmai padës mums pasiekti bendrà tikslà. Mûsø kraðtovaizdþiai yra puikûs, tik daþnai mes patys, èia gyvenantys, to nepastebime. Iðmintingai reikia naudotis tuo turtu, nepamirðtant skirtingø tautø kultûrø. Ir Lazdijø rajonas, ir Seinø apskritis gali kurti projektus, tuo paèiu ákurdamos naujas darbo vietas. Tautybë, skirtinga kalba neturi visai tapti sunkumu. Robert Grygucis, Seinai.

50 To nie bariera, że Sejny zamieszkują dwie narodowości, wręcz przeciwnie. Dzięki temu wszyscy możemy się rozwijać, poznawać nową kulturę i obyczaje. Powinniśmy się jednoczyć i zamiast szukać różnic, odnajdywać podobieństwa. Iwona Jaroszewicz, ZSO Sejny. Tai, kad Seinuose gyvena dviejø tautybiø gyventojai tai ne kliûtis, o privalumas. To dëka mes galime paþinti savo paproèius, kultûrà. Turime bûti vieningi ir ne ieðkoti skirtumø, o panaðumø tarp mûsø. Iwona Jaroszewicz, Seinai.

51 Przystąpienie Polaków i Litwinów do Unii Europejskiej jest wspaniałą szansą i doskonałą chwilą na pokazanie naszej wspólnej pogranicznej kultury. To jest głównie szansa dla nas ludzi tutejszych, którzy są bogatsi od innych bo jest tu nas dwóch. Razem, tak jak wyżej wspomniałem, tworzymy nową jakość. Powinniśmy korzystać z bogactw, jakie dał nam los. Bartosz Nazaruk, ZSO Sejny. Lenkijos ir Lietuvos ástojimas á Europos Sàjungà suteikia mums galimybæ parodyti savo iðskirtinæ pasienio kultûrà. Tai padaryti turime mes patys, èia gyvenantys, o yra mums daug lengviau, nes mes esame dviese. Kartu kuriame naujà kokybæ, ir turime iðnaudoti galimybæ, kurià mums davë likimas. Bartosz Nazaruk, Seinai.

52 Może, idąc za radą Karola Wojtyły odnowimy stosunki naszych narodów sprzed kilku wieków, kiedy Polska i Litwa tworzyły jedność, i oddamy w ten sposób hołd Najwspanialszemu Człowiekowi Na Świecie, który całe życie poświęcił na godzenie zwaśnionych? Odnówmy oblicze Ziemi Sejneńskiej. Agnieszka Piktel, ZSO Sejny. Pakluskime Karolio Vojtilos, vieno ið áþymiausiø pasaulyje þmoniø, patarimui, kuris savo gyvenimà skyrë susipykusiø vienijimui, ir atnaujinkime sàntykius tarp Lenkijos ir Lietuvos, nes kaþkada ðios ðalys buvo vieningos. Atnaujinkime Seinø kraðto veidà. Agnieszka Piktel, Seinai. My młodzi bardzo często zadajemy sobie pytanie, jacy są uczniowie gimnazjum, czy to nastolatkowie myślący tylko o imprezach, czy wprost przeciwnie, młodzi ludzie poważnie myślący o swej przyszłości. Prezentujemy kilka wypowiedzi uczniów z klas pierwszych, które nakreślają wizerunek gimnazjalisty. Pokazują, czym taki młody człowiek interesuje się, kim chce zostać i jakie ma marzenia. Ja, człowiek XXI wieku, nazywam się Rafał, mieszkam w Marynowie, tuż za Sejnami, mam 14 lat i uczę się w Gimnazjum Nr 1 w Sejnach. W wolnym czasie gram w piłkę lub jeżdżę na rowerze, lubię też łapać ryby, ale z resztą nie mam na to czasu, bo przeważnie odrabiam lekcje i pomagam rodzicom, chcę skończyć Gimnazjum i ukończyć Technikum lub Liceum Profilowane. Marzę, by w przyszłości zostać policjantem.

53 Jestem Adam, mam lat 14, chodzę do szkoły im. Jana Pawła II do pierwszej klasy, chcę zostać sławnym na cały świat koszykarzem. Marzę o tym, żeby mieć motocykl, który ma cztery koła. W wolnych chwilach wychodzę grać w kosza z moimi kolegami i czasami słucham muzyki czarnych wykonawców, którzy grają też w kosza. W przyszłości chciałbym robić muzykę i śpiewać hip-hop, rap i chciałbym wyjechać do Stanów Zjednoczonych. Nazywam się Karol, mam lat 14, chodzę do Gimnazjum Nr 1 w Sejnach im. Jana Pawła II. Uczę się i chodzę na dodatkowe zajęcia z chemii, po skończeniu Gimnazjum chciałbym iść do Liceum Profilowanego. Jak zdam maturę, chciałbym iść na studia informatyczne i ekonomię. Chciałbym założyć własną firmę komputerową w Sejnach, aby zmniejszyć bezrobocie. Marzę o tym, aby moja wymarzona firma miała pozycję na rynku światowym. Uczę się, w wolnym czasie gram w piłkę nożną i gram na komputerze. Kiedyś w przyszłości chciałbym pomóc biednym, zakładając placówki charytatywne. Na imię mam Ania, jestem uczennicą klasy I c, uczęszczam do szkoły gimnazjalnej, mam 14 lat i głowę pełną pomysłów na życie. Z natury jestem bardzo leniwa, więc niechętnie udzielam się publicznie, jak na razie chodzę na zajęcia taneczne do kina, nie bardzo mi to idzie, spotykamy się również na zajęciach plastycznych w szkole, nie lubię plastyki, ale mama kazała mi chodzić. Jak na razie nie powiem, co będę robiła w przyszłości, ponieważ nie mogę się zdecydować, co robić, ale za 15 minut planuję iść do domu na obiad. Mam bardzo wiele marzeń, jednak moje marzenia to rzecz skryta. W wolnym czasie, a mam go dużo, spaceruję z przyjaciółmi. W przyszłości chciałabym być nauczycielem biologii, albo lekarzem, będę próbowała jak najstaranniej dążyć do celu, jaki sobie wyznaczyłam. Nazywam się Monika, we wrześniu skończę 14 lat, gdyż urodziłam się 4 września 1991 roku w małym miasteczku Sejny. Uwielbiam chomiki i małe z długą sierścią pieski. Uczęszczam na zajęcia pozalekcyjne, np. plastyczne, zajęcia ceramiczne w Pograniczu oraz na zajęcia związane z lekcjami, np. chemiczne. Marzę, by zostać sędzią lub adwokatem, ale moje marzenia się nie spełnią, gdyż nie będzie stać moich rodziców na utrzymanie mnie, moich studiów i moich sióstr. Również chciałabym być leśnikiem, ale boję się robaków, węży, żab i podobnych stworów, więc nie wiem, kim zostanę. W przyszłości chciałabym mieć kochanego męża, dwójkę dzieci: chłopczyka i dziewczynkę oraz żeby nie brakowało nam pieniędzy. A na razie muszę się uczyć i zdać za kilka lat maturę. W wolnym czasie chodzę na spacery i słucham muzyki. Jak będę dorosła chcę być archeologiem, a to z tego powodu, że dużo podróżuje, a ja chcę i lubię dużo podróżować. Kocham zwiedzać coraz to nowe miejsca jak Papież. Mam na imię Aśka, uczę się w Gimnazjum nr 1 w Sejnach im. Jana Pawła II. Uczęszczam do klasy I c, chodzę na dodatkowe zajęcia, np. chemia, w-f i czasami na kółko fotograficzne. Lubię jeździć z moimi rodzicami i rodzeństwem na wieś. W przyszłości chciałabym zostać nauczycielką informatyki lub chemii. Moim największym marzeniem jest zwiedzenie wszystkich państw na różnych kontynentach. W wolnym czasie słucham muzyki, spaceruję ze swoimi przyjaciółkami i robimy różne psikusy. W przyszłości chciałabym mieć kochającego męża i wspaniała rodzinę, duży dom i dobrze płatną pracę Nazywam się Natalia, mieszkam w Sejnach tu też chodzę do Gimnazjum ma 13 lat. Kim jestem? Przy obcych osobą dość nieśmiałą, natomiast przy znajomych przebojową i odważną dziewczyną, mam tysiąc pomysłów na minutę i różne koncepcje na przyszłość i kiedy tylko wymyślę, kim chcę zostać w przyszłości, od razu próbuję rozpocząć praktyki. Chciałam być nauczycielką, więc umówiłam się z kuzynem, który jest słaby z języka angielskiego, że będę udzielać mu korepetycji. Gdy zapragnęłam być projektantką mody, zaczęłam przyszywać do ubrań różne ozdóbki. Odkryłam w sobie żyłkę reportera, zapisując się do redakcji gazetki szkolnej. Potem zaświtało mi, że mogę być kierowcą rajdowym, więc kupiłam kierownicę podłączoną do komputera. Teraz ostro trenuję, bo chcę zostać policjantką, myślę, że szybko mi to nie przejdzie, bo chcę wymierzać sprawiedliwość. Moje marzenie jest dość trudne do zrealizowania, ponieważ chciałabym być szczęśliwa. Myślę, że największe szczęście daje miłość, przede wszystkim chciałabym, żeby ktoś mnie doceniał. Nazywam się Joanna, mam 14 lat chodzę do klasy I c do Gimnazjum Nr 1 im. Jana Pawła II w Sejnach. Mam dwóch młodszych braci, mieszkam na wsi. Uczę się dość dobrze, chodzę na różne zajęcia dodatkowe, czyli na zajęcia plastyczne, naukę języka niemieckiego oraz do harcerstwa. W przyszłości, czyli po zdaniu matury chciałabym się dostać na studia archeologiczne, ponieważ ta dziedzina nauki najbardziej mnie interesuje. Moim największym marzeniem jest podróż do Wenecji i Egiptu. Większość wolnego czasu spędzam czytając książki, oglądając telewizję, ucząc się lub pomagając w domu. Na wiosnę ożywa moja pasja ogrodnicza, którą przejęłam po mamie, dlatego też mam jeszcze jedno marzenie: chciałabym mieć duży dom nad jeziorem z wielkim ogrodem. Swoją przyszłość wiążę z zawodem archeologa, wiem, że wymaga ona ode mnie wielkiego zaangażowania i cierpliwości. W swoich zamiarach nie dążę do sławy i pieniędzy, lecz do spełnienia swoich pragnień. Nazywam się Agnieszka i mam 14 lat, w szkole mówią na mnie Szyszka. Jestem uczennicą Gimnazjum Nr 1 w Sejnach klasy I c. Mieszkam za Sejnami w Smolanach. Na co dzień chodzę do szkoły, dzięki czemu mam możliwość poszerzenia swojej wiedzy. Uczęszczam na kółko fotograficzne, które bardzo mnie interesuje. Po powrocie do domu odrabiam lekcje, uczę się, a w wolnych chwilach spędzam czas z najbliższymi przyjaciółmi, a także rozwijam swoje zainteresowania. Aktualnie mam wiele planów, które bardzo chciałabym zrealizować. Po skończeniu Gimnazjum mam zamiar iść do najlepszego liceum w Suwałkach lub do Liceum Plastycznego w Supraślu. Następnie chciałabym pójść na studia,, na których mogłabym rozwijać swe zainteresowania na temat fotografii lub aktorstwa. Później chciałabym dostać wymarzoną pracę i założyć szczęśliwą rodzinę, spełnić swoje marzenia. Jak już wcześniej wspominałam marzę o szczęśliwej rodzinie, dobrej pracy. Także chciałabym zwiedzić cały świat lub odnosić sukcesy w sporcie. Czytam książki, czasem gram na komputerze lub obejrzę jakiś dobry film, spotykam się też ze znajomymi, jeżdżę na rolkach lub rowerze. Przede wszystkim spędzam dużo czasu z rodziną. W przyszłości chciałabym zostać koszykarką lub uprawiać jakiś inny sport, np. pływać na desce. Chciałabym wykonywać jakieś prace plastyczne. Dzisiejsza szkoła powinna być ofertą wzajemnego poznania i wzajemnego otwarcia się na inne kultury oraz korzystania z dorobku tych kultur, wzbogacania ich, zbliżania, wspólnego działania, kreowania świata ponad podziałami narodowościowymi, religijnymi, kulturalnymi. Wiktor Szlaużys, ZSO Puńsk. Ðiuolaikinë mokykla turi padëti jaunam þmogui paþinti kitas tautas, jø kultûrà, iðmokyti naudotis jø pasiekimais, mokëti kurti toká pasaulá, kur nieks nekreipia dëmesio á tautybæ, kultûrà ir tikëjimà. Viktoras Šliaužys, Punskas.

54 My jako dzieci pogranicza możemy to wszystko kształtować, uczyć się przedsiębiorczości i szeroko pojętej tolerancji. Nie bójmy się zadawać pytań, jeżeli czegoś nie rozumiemy, postarajmy o to uzupełnić naszą wiedzę. Taka umiejętność z pewnością przyda się nam, jeżeli nie teraz to w przyszłości. Na co dzień spotykając ludzi należących do litewskiej mniejszości narodowej mamy swoisty obowiązek okazywać naszą polską gościnność, nie tylko wobec przyjezdnych turystów, ale również, a może przede wszystkim dla tych, którzy mieszkają u nas na stałe. Halina Woźnialis, ZSTR Sejny Mes, pasienio vaikai, turime bûti tolerantiðki. Nebijokime klausti jeigu kas nors mums neaiðku, stenkimës siekti kuo daugiau þiniø. Tai mums pravers gyvenime, jeigu ne ðiuo metu, tai ateityje. Kasdien sutikdami lietuvius esame ápareigoti rodyti jiems lenkiðkà svetingumà, bet ne tik atvaþiavusiems ið Lietuvos, o juo labiau vietiniams lietuviams. Halina Woźnialis, Seinai.

55 11 February, 2005 The feast of twelve forms 100 days until exams. It was an interesting und cheerful festival. Some students were in high spirits, because there were left only a few days they had to spend at school. The other students were sad, because they didn t want to leave their school. They have spent the best days of their life in this building. Now they become grown up and independent citizens and begin a new stage of their life. Ðimtadienio ðventë Buvo labai smagiai ir ádomiai atðvæsta 12 okams likusiø 100 dienø iki paskutinio skambuèio ðventë. Nuotaikos sklandë áviarios: liûdna, kad jau liko tiek nedaug dienø mokykloje, ir smagu, kad taip greit mûsø mokiniai taps suaugæ, savarankiðki ir pradës naujà gyvenimo etapà. 4 March, 2005 The Kaziukas Fair Among the old traditions that have been revived in the recent years mention should be made of St. Casimier s Day celebrated on March 4. The most popular part of the festival is the,,kaziukas Fair extending for a fortnight and offering a host of handcrafts. Especially valued are works by woodcarvers. Another speciality is the,,verbos or Easter Palms. They are made of dried colourful plants, blossoms and herbs. This festival was organized by the students of the 2nd 5th forms and teachers. They made different goods. Lots of visitors of our school bought interesting souvenirs. The students of the primary school were very satisfied and promised to participate in this fair next year. Kaziuko mugë Mugæ organizavo 2 5 klasiø mokiniai ir mokytojai. Jie labai stengësi, pagamino ávairiausiø prekiø ir sulaukë gausaus bûrio pirkëjø ið savo mokyklos. Buvo labai smagu, maþieji mokyklos bendruomenës nariai liko patenkinti renginiu ir paþadëjo dalyvauti kitais metais. 7 May, 2005 The International Teachers Conference,,The development of the students skills The participants of this conference were the teachers of Daugpilis Central Gymnasium, Latvia; Seinai John Paul s II Gymnasium, Poland; Veisiejai Secondary School, Lazdijai District; Seirijai A. Žmuidzinavièius Secondary School, Lazdijai District; Lazdijai M. Gustaitis Secondary School. It was very interesting and useful to share good experience of different schools. Tarptautinë mokytojø konferencija.,,mokiniø gebëjimø ugdymas. Dalyvavo mokytojai ið Latvijos Daugpilio miesto Centro gimnazijos, Seinø Jono Pauliaus II ojo gimnazijos, Lazdijø rajono Veisiejø vidurinës mokyklos, Seirijø A. Þmuidzinavièiaus vidurinës mokyklos ir Lazdijø M. Gustaièio vidurinës mokyklos mokytojai. Buvo labai ádomu ir naudinga pasidalinti áviariø mokyklø geràja patirtimi. 13 May, 2005 The Last Bell celebration This is a feast of the pupils leaving secondary school. The students of the 11th forms organized this festival. It was arranged a congratulation of the students leaving school in the school hall. The students of the 12th forms organized a party in the school canteen. It was an excellent occasion to make sure of our students and teachers good intentions. Paskutinio skambuèio ðventë mokykloje Tai abiturientø ðventë. Jà ruoðë 11 tø klasiø mokiniai. Buvo surengtas pasveikinimas mokyklos aktø salëje, o vakare 12 okai organizavo ðventæ mokyklos valgykloje. Turëjome progà ásitikinti savo mokiniø ir mokytojø iðradingumu ir gerais ketinimais. 28 January, 2005 Sport s evening Our school organized a sport s evening. The participants of this competition were the students of the 11th 12th forms, teachers and students parents. All the teams achieved success. It was very important not to win the competition, but to spend free time merrily and inventivly. Sporto ðventë mokykloje Mûsø mokykloje buvo suorganizuotas sportinis vakaras. Jame dalyvavo klasiø mokiniai, mokytojai ir mokiniø tëvai. Visos komandos labai ðauniai pasirodë, vyravo gera nuotaika, o svarbiausia buvo ne laimëti, o linksmai ir iðradingai praleisti laiką. Manau, Lietuva ir Lenkija, pasiekusios tikros strateginës partnerystës lygá, ne tik stiprins dviðalius santykius, rengs bendrus projektus, bet ir aptars integracijos ir regionø politikos klausimus. Tada dar daugiau bus galima keliauti, aplankyti áþymias vietas, paþinti þmones, kultûrà. Juk ne veltui sakoma, kad kultûra tai svarbiausias tautos gyvenimo bûdà, charakterá atspindintis bruoþas. O paþindamas kitø tautø kultûrà, gali labiau suprasti ir savàjà, lietuviø, kultûrà, jà vertinti ir puoselëti. Gytis Suðinskas - Veisiejø technologijos ir verslo mokykla, 12kl. Myślę, że Polska i Litwa,po dojściu do pełnej strategii partnerskiej w dalszym ciągu będą realizować wspólne projekty ale pomyślą i o politycznej integracji regionów. Wtedy to będzie można jeszcze bardziej i szerzej siebie nawzajem poznać, kulturę, zwiedzać ciekawe miejsca.nie na próżno się mówi, że poprzez kulturę można poznać inny naród najlepiej. A poznając kulturę innego narodu, lepiej rozumiesz i swoją, bardziej ją cenisz i szanujesz. Gytis Suðinskas - Veisiejø technologijos ir verslo mokykla, 12kl.

56 Manau, kad tautinë savimonë Lenkijos Lietuvos pasienyje yra kuriamoji vertybë, o ne kliûtis gyvenant pagal ES normatyvus. Gyvendami pasienyje mes geriau jauèiame Europos pulsà, tampame atvira þmoniø bendrija kûrybinei veiklai, bendravimui ir bendradarbiavimui. Manau, kad tautiniam bendradarbiavimui ðiek tiek trukdo ir kalbos barjeras. Lietuviø mokyklose bûtø gerai mokytis ir lenkø kalbos, o Seinø kraðte daugiau dëmesio skirti lietuviø kalbai. Visgi mes esame kaimynai ir turime vienas kità geriau suprasti. Tadas Kukuèionis - Kapèiamiesèio pagr. m-la,10 kl. mok. Myślę, że tożsamość narodowa na pograniczu Polski i Litwy jest cechą twórczą, a nie przeszkodą, według normatyw UE. Mieszkając na pograniczu lepiej czujemy puls Europy współpracując ze sobą. Uważam, że jedyną barierą do ściślejszej współpracy jest bariera językowa. W szkołach litewskich przydałaby się nauka języka polskiego, a w polskich litewskiego.jesteśmy w końcu sąsiadami i musimy siebie bardziej rozumieć. Tadas Kukuèionis - Kapèiamiesèio pagr. m-la,10 kl. mok May, 2005 Project with the foreigners The students and teachers of four countries, Denmark, Norway, the Netherlands and Spain visited our school in the end of this school year. They made the acquantance of the upbringing process in our school. They visited Vilnius, Druskininkai, Kaunas. The students were accommodated in the families. They could deepen their English knowledge. The students and teachers introduced their countries and people. In the end of the visit the teachers and students had an evaluation evening. It was an unforgettable visit. Projektas su užsienieèiais Dalyvavo mokytojai ir mokiniai ið Danijos, Norvegijos, Ispanijos ir Olandijos. Jie aplankë mûsø mokyklà ðiø mokslo metø pabaigoje. Jie turëjo galimybæ susipaþinti su mokymo procesu mokykloje. Jie apsilankë Vilniuje, Druskininkuose, Kaune. Mokiniai buvo apgyvendinti ðeimose. Sveèiai uþsienieèiai ir mûsø mokyklos mokiniai galëjo pagilinti savo anglø kalbos þinias. Studentai ir mokytojai pristatë savo ðalis ir þmones. Vizito pabaigoje á yko projekto rezultatø aptarimas. Tai buvo nepamirðtamas vizitas. 8 February, 2005 The Uzgavenes festival Our school is famous for its Uzgavenes masquerades when groups of both children and grown ups, disguised as animals, birds and fantastic beasts can be seen roaming the streets of our town. The students prepare masks for the Uzgavenes carnivals. They organize the competition of the pancakes eating. The Music teacher, B. Vzesniauskiene, helped to prepare this festival. She leads a students group which arranged an interesting congratulation for the teachers. Uþgavëniø ðventë Jà ruoðë muzikos mokytojos B. Vþesniauskienës vadovaujama mokiniø grupë. Jie suorganizavo ðaunø pasveikinimà mokytojams, o vëliau dalyvavo Blynø valgymo varžybose. 14 February, 2005 St. Valentine s Day The students like the day of lovers especially. They organize this feast and take part in it with great pleasure. This feast participated during the long break. Some pairs of lovers took part in the program. The students prepared some events for them. The students band amused the participants. Šv. Valentino diena Ásimylëjeliø dienà labai noriai mokiniai organizuoja ir joje dalyvauja. Ji vyko ilgosios pertraukos metu. Dalyvavo kelios ásimylëjeliø poros. Jiems buvo parengtos ávairios rungtys. Dalyvius linksmino mokyklos estradinë grupë. 1. The students together with their teacher R. Lasevièienë order the stand material of the club Destiny of Jewish people. Tvarkome klubo Þydø likimas stendinæ medžiagą. 2. It s pleasant to do good work all together. Order of the cemetery of Jewish people in Katkishke. Smagu gerus darbus dirbti kartu.þydø kapø tvarkymas Katkiðkëje. 3. The guest of the club Destiny of Jewish people Mr Arûnas Peèkaitis. Klubo Þydø likimas sveèias h.m.dr. Arûnas Peèkaitis.

57 JEDEN ROK Z ŻYCIA SZKOŁY 2004/2005 Kończy się rok szkolny, ale rozpoczynają się utęsknione dla wszystkich Wakacje! Ale jaki był ten rok? Napnijmy swoje szare komórki i spróbujmy wspomnieć. Serwus, kochana alma mater! Znów witamy cię uśmiechnięci, wypoczęci po wakacjach, pełni zapału i nadziei na sukces. Po raz kolejny składamy przyrzeczenia wytrwałej pracy, ale, jak co roku, obietnice te nie mają szans na urzeczywistnienie i już po kilku dniach spełzają na niczym. Na korytarzach zjawiają się twarze naszych pierwszaków, w spojrzeniach których dostrzegamy obawę i ciekawość zarazem. W szkole na całego gości Królowa Jesień. Nasi najmłodsi mają niezwykłą możliwość popisania się swoimi umiejętnościami i dotychczas zdobytą wiedzą. Składają uroczyste przyrzeczenia dbać o honor szkoły i uczyć się w dechę, aby szkoła miała pociechę. Poprzez pasowanie ogromnym ołówkiem pani dyrektor przyjmowała maluchy w poczet konarszczyków i nadawała zaszczytne miano ucznia klasy pierwszej. Przekręciliśmy świat do góry nogami, bowiem był to Dzień Nauczyciela! Całą szkołę klasy jedenaste upiększyły mnóstwem różnokolorowych liści, kwiatów, wstążek. Zabawa rozpoczęła się tuż po wejściu: nauczyciele zawierali małżeństwa z jedenastoklasistami pod akompaniament wesołej i skocznej muzyki. Uśmiechnięte pary witano chlebem i solą. Następnie nauczyciele szli na przygotowaną dla nich przez klasy dwunaste uroczystą i nietypową lekcję. Tego dnia nauczyciele się uczyli, a dwunastoklasiści prowadzili lekcje. Oby tak częściej! Ze szczególną czcią obchodzimy rocznicę odzyskania niepodległości Polski 11 listopada. W tym dniu odbył się tradycyjny koncert, mający upamiętnić tą ważną dla nas wszystkich datę. Udział wziął chór szkolny, który zaśpiewał wiele patriotycznych pieśni oraz uczniowie, którzy ze szczególnym natchnieniem recytowali wiersze. Swoją obecnością zaszczycili nas goście, którzy brali udział w II wojnie światowej. Swym przykładem zachęcają nowe pokolenie do tworzenia lepszej Ojczyzny. Nasza szkoła miała możliwość przygotować prewencyjny program przestępczości wśród młodzieży Bezpieczna szkoła wraz z II Komisariatem Policji wileńskiej, który przewidywał zorganizowanie wśród klas dziewiątych konkursu wiedzy prawnej Temida. Musimy przyznać, że wszyscy nasi koledzy byli wspaniali, ale laury pierwszeństwa zdobyła klasa 9b. Wszyscy byliśmy bardzo zadowoleni z dwudniowej wycieczki na Białoruś pt. Śladami władców litewskich. Zwiedziliśmy miejsca zapomniane, ale naprawdę warte uwagi. Beniakonie, Lida, Nowogródek, Mir, Nieśwież, Różanów każda z tych miejscowości, w sobie właściwy sposób, wpłynęła na losy znanych nam postaci historycznych: Beniakonie są miejscem spoczynku Maryli Wereszczakówny, Nowogródek był świadkiem chrztu i koronacji Mendoga (nie wspomnę już o Mickiewiczu), spowity w legendy Mir napawał tajemniczością, Nieśwież z rodzinnym grobowcem rodu Radziwiłłów. Z bagażem pełnym wrażeń wróciliśmy do Wilna i znów rzuciliśmy się w wir szalonej nauki. Święta Bożego Narodzenia to niewątpliwie okres na wzajemne obdarowywanie się miłością, współczuciem, to czas na zadumę, refleksje, wspomnienia, sprawozdanie z życia, a najważniejsze na przebaczenie... Samorząd Uczniowski odwiedził maluchy z Pobrodzkiego Domu Dziecka, by przekazać dzieciom zabawki, ubranka, słodycze uzbierane przez uczniów całej szkoły. Był to nasz serdeczny gest, z którego bardzo się ucieszyły dzieci i sprawił radość nie tylko wychowankom Domu Dziecka, ale również nam, bo człowiek szczęśliwy to ten, który darzy miłością otaczających ludzi. Jak co roku dwunastoklasiści przygotowali jasełka. Zaproszono całe grono pedagogiczne, w tym też nauczycieli emerytów, albowiem jest to święto rodzinne, a my właśnie jesteśmy jedną zgraną rodziną. Po przedstawieniu składano sobie nawzajem życzenia i łamano się opłatkiem. W szkole mamy nie tylko wiele mądrych, ale i naprawdę pięknych dziewcząt, które miały możliwość popisać się w noworocznym konkursie Miss Szkoły Dziewczyny pokazały, co potrafią: śpiewały, recytowały, tańczyły. Komisja miała nie lada kłopot z wyłonieniem laureatek poszczególnych nominacji. Tegoroczną Miss szkoły została A. Suchodolska, a miano Miss Publiczności zdobyła W. Szatowa. Chłodny zimowy wieczór, wieczór wspomnień i spotkań studniówka. Ciepła, rodzinna atmosfera kontrastowała z nieprzyjazną pogodą. I oto na scenie kolejna inscenizacja dwunastaków, mająca upamiętnić ten krótki okres czasu, 100 dni, który pozostał do ostatniego, pożegnalnego dzwonka. Na sali są zebrani nauczyciele, rodzice, absolwenci naszej szkoły z zadumą i tęsknotą wspominają spędzony tu czas. Po przedstawieniu dwunastacy wręczyli nam, jedenastoklasistom testament, a my ofiarowaliśmy im drzewo szczęścia, mające pomóc im na egzaminach. Miłości, dodaj mi skrzydeł! hasło to rozbrzmiewa na całego w dzień świętego Walentego. Szkoła zamieniła się w przestrzeń pełną miłości, gorących wyznań, anonimowych walentynek i serdecznych uśmiechów. Ale najważniejsze, abyśmy się kochali nie tylko 14 lutego, ale i na co dzień. Zapewne niezwykłe miało być życie dawnych Litwinów: mityczne stwory (diabły, wiedźmy), już zapomniane obrzędy, instrumenty muzyki ludowej (róg, harmonijka, dzwonki i gwizdki) oraz odchodzące w niepamięć przedmioty odległych epok. Wszystko to powróciło do nas 16 lutego dzięki aktorom folklorystycznego teatru w przestawieniu pt. Mityczne istoty litewskich podań. Czuliśmy, iż za pomocą magicznego wehikułu przenieśliśmy się w odległą przeszłość, która niezwykle wszystkich zauroczyła. Gdyby jajko miało inną formę, życie kury byłoby potworne mawiał Julian Tuwim. Tradycją będące szkolne święto Złote Jajo, obchodzone tuż po Wielkanocy, jak zawsze minęło nam wśród żartów, śmiechów i ogólnej radości, poprzez które, jak się twierdzi, w życie ludzkie przedostaje się nieskończone dobro. Uprzednio przeprowadzone ankietowanie wyłoniło zwycięzców poszczególnych nominacji (nauczyciel z humorem, nauczyciel roku, stylowy nauczyciel, miejsce szkoły, impreza roku, sportowiec roku, blondynka, brunetka, ruda roku itd.). W żałobną środę odbyło się nabożeństwo, poświęcone pamięci Papieża Jana Pawła II, zwiastuna braterskiej miłości, Apostoła pokoju. W ten sposób oddaliśmy hołd Człowiekowi, który dla nas poświecił całe, naznaczone cierpieniem życie. Wspólna modlitwa pomogła nam przezwyciężyć smutek i ból. Jak się okazało tego Pasterza narodów, słowiańskiego brata wyprorokowali przed setkami lat nasi wieszcze: Mickiewicz, Słowacki, Gałczyński. W ogólnym nastroju przygnębienia i zadumy, zapalone znicze symbolizowały pokonanie śmierci, zmartwychwstanie i drogę ku świętości. Powinniśmy jak najszybciej podjąć rozmowy z litewskimi samorządami obszarów przygranicznych nad problemem kształtu naszego Euroregionu, który dopiero zaczyna się formować w jednolity coraz bardziej zsynchronizowany organizm, który jako dziecko wspólnych stosunków polsko-litewskich powinien być ustawiony na dobrą drogę. Czas, aby zostać zauważonym i docenionym we współczesnym buszu interesów największej organizacji politycznej, jakim jest Unia Europejska. Tomasz Sinkiewicz, ZSO Sejny Reikia kuo greièiau kalbëti su Lietuvos pasienio savivaldybëmis, ir bendrai nuspræsti, kaip turi atrodyti mûsø Euroregionas. Tai yra Lenkijos ir Lietuvos kûdikis ir turime mes jam parodyti teisingà kelià. Jau laikas, kad bûtume pastebëti ir ávertinti, didþiausioje politinëje organizacijoje Europos Sàjungoje. Tomasz Sinkiewicz, Seinai.

58 ...Sienos nëra amþinos, jos statomos, bet ir nugriaunamos. Svarbu ne sienos, o ðaknys, nenutrûkstami saitai. Kiekvienos kartos þmogui bûtina pradengti tà þaliàjà drobulæ, kad iðliktø ryðiai su þemës istorija, nes be praeities þinojimo negalësime teisingai suvokti, vertinti ir kurti dabarties nesutiktume su teiginiu, kad istorinis paveldas gali trukdyti gyventojams suartëti su Seinø kraðto þmonëmis. Istorija pati savaime negali nei trukdyti, nei padëti. Èia lemia paèiø þmoniø istorinio paveldo suvokimas, susiformavæs poþiûris á já, o tai yra pakeièiami dalykai...todël dabarties þmoniø, nesvarbu, kur jie gyventø, tikslas - tolerancija, geranoriðkumas, siekis padëti áveikti kliûtis, trukdþiusias bendram senosios Dainavos kraðto gerovës këlimui. Gintarë Gramaitë, Agnë Vaiðnytë - Krosnos pagr.m-la,10kl. mok. A jednak świat jest uroczy, niezwykle piękny i pełen niespodziewanych odkryć, do których musimy podążać. Ażeby uczcić 10-lecie, które obchodziliśmy w maju, sprawowania patronatu nad naszą szkołą przez spółkę PETROBALTIC, podczas wystawy prac plastycznych członków ARTAM pt. Obrazy nie tylko pędzlem malowane, zorganizowaliśmy koncert, w którym wzięły udział wszystkie zespoły szkolne. Widzowie byli mile zaskoczeni różnorodnością programu: tańce współczesne, ludowe, grupy wokalne. W ten sposób udowodniliśmy, że w pełni zachowujemy i pielęgnujemy polskie tradycje. Jakie miłe i urocze są obrazki lat dziecinnych: zabawki, laleczki, pluszowe misie, pacynki... Uczniowie klas podstawowych wiosną wzięli udział w XIV edycji międzynarodowego konkursu Moja Zabawka, który organizuje warszawski Młodzieżowy Dom Kultury Ochota. Musieliśmy wykonać zabawkę z różnorodnych materiałów i z zastosowaniem najprzeróżniejszych technik. Komisja wybrała 10 najlepszych prac, wysłanych na finał konkursu w Warszawie. Wyróżnieni zostali E. Songin i J. Michajłowa, a nagrodzeni J. Wojniusz i A. Streckuł. Metody prewencyjne mają ogromne znaczenie wśród uczniów. Najbardziej zagrożonymi są oczywiście najmłodsi, dlatego też w kwietniu została zorganizowana impreza, która miała nauczyć maluchów zachowania się w niebezpiecznych sytuacjach pt. Mes policijos bičiuliai. W nim brali udział uczniowie klas początkowych z siedmiu szkół miasta Wilna. Cóż tym razem nam się nie udało, byliśmy o krok od zwycięstwa, w następnym roku nie poddamy się. W znak pocieszenia otrzymaliśmy słodkie upominki. W naszej szkole jest mnóstwo talentów do odkrycia, co wykazały dwa konkursy: Taniec 2005 i Talenty, w których udział wzięli uczniowie klas 5 do 7. W pierwszym konkursie uczestniczyło aż sześć zespołów tanecznych, które demonstrowały rodzący się z uczuć, pragnień i najskrytszych marzeń taniec. Laureatami zostały dwa zespoły: Super Girls i Nastolatki, drugie miejsce zdobyli Clovers, a trzecie Amazonki. W drugim konkursie uczniowie mieli więcej możliwości: tańczyli, śpiewali, recytowali i rysowali. Pierwsze miejsce zdobyła recytatorka E. Kowalewska, drugie miejsce, również za wspaniałą recytację przypadło P. Koczarianowi, a na trzecim miejscu uplasowały się I. Suchocka i K. Bogdanowicz, mające urocze głosy i E. Brasel za talent malarski. W naszej szkole od czterech lat działa teatrzyk Szkic, którego kierownikiem jest pani B. Kowalewska. Niejednokrotnie zdobywaliśmy miano laureatów Festiwalu Teatrów Szkolnych, otrzymywaliśmy Nagrody Publiczności, wyróżnienie dla poszczególnych aktorów bądź całego zespołu. Odegraliśmy na scenie kilka przedstawień: Mały Książę, Burza w teatrze Gogo, Jak wyginęli królewicze, a tego roku zaprezentowaliśmy Prawo jazdy. Wyjeżdżaliśmy na warsztaty do Polski, poznawaliśmy zawodowych aktorów, teatr od wewnątrz. Taka przygoda z teatrem na zawsze nas połączyła serdeczną nicią przyjaźni. Czy można sobie wyobrazić chodzenie do szkoły latem? Ależ oczywiście! Taką niezwykłą możliwość proponują letnie obozy szkolne. Nie jest to nużąca nauka i kucie, a wesoła zabawa z przyjaciółmi, której na co dzień jesteśmy pozbawieni, liczne wycieczki, konkursy... Pierwszego czerwca uczciliśmy nie tylko Międzynarodowy Dzień Dziecka, ale i rozpoczęliśmy tegoroczny letni obóz. Gośćmi imprezy były federacja NIAT-NAM, służba straży pożarnej, policyjne centrum kynologii. Członkowie federacji NIAT-NAM przedstawiali wschodnie sztuki walki, chodzenie po odłamkach szkła. Z otwartymi ustami gapiliśmy się na strażaków. Czworonogi policjant starannie wykonywał wszystkie polecenia swego właściciela. Ze szczególną niecierpliwością oczekiwaliśmy 13 czerwca, w którym to dniu rozpoczęła się pielgrzymka Śladami Papieża. Już następnego dnia, byliśmy na nabożeństwie w Łagiewnikach, zwiedzaliśmy tchnące przepychem sale Wawelu, zachwycaliśmy się ołtarzem autorstwa Wita Stwosza, podziwialiśmy kościół w kopalni soli w Wieliczce. Następnego dnia zwiedziliśmy rodzinne miasto Jana Pawła II, szliśmy szlakiem Kalwarii Zebrzydłowskiej, uczciliśmy pamięć ofiar II wojny światowej w Oświęcimiu. Ostatniego dnia wstaliśmy o świcie, by uczestniczyć w porannej mszy w kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej. Niektórym wkuwanie po nocach jednak się opłaciło, gdyż mogli w nagrodę wyjechać do Rygi lub Kowna (zależy od wieku). Nie mogliśmy w pełni ocenić uroku ryskiej starówki, ponieważ trwał jarmark i wszędzie panował tłok. Największe wrażenie zostawiły muzeum samochodów i przede wszystkim Aquapark w Jurmale. Wycieczką do Kowna byliśmy nie mniej zachwyceni. Chodziliśmy szlakami Mickiewicza, Maironisa, Vaižgantasa, byliśmy świadkami romantycznego spotkania Wilii i Niemna, zwiedzaliśmy zamki i pałace nadniemeńskie. Cieszy nas przede wszystkim fakt, że mamy możliwość poznawania nowych ludzi, porównywania swoich możliwości, a to za sprawą kontaktów, jakie nawiązują się między nami i szkołami w Polsce. Z uczniami Gimnazjum Nr 1 im. Jana Pawła II z Sejn spotykaliśmy się dwukrotnie: pierwszy raz w listopadzie w Sejnach na trzydniowych warsztatach i po raz drugi w naszych rodzimych murach w maju. Pomimo tego, że mieliśmy warsztaty, istotniejsze są przyjaźnie, które się nawiązały. O ile zawsze się narzeka, że czas się wlecze, to tym razem chcieliśmy, by czas na jakiś czas stanął w miejscu. Poza tym gościliśmy uczniów Gimnazjum im. Króla Władysława IV w Warszawie, Zespołu Szkół Katolickich im. św. Kazimierza w Gdańsku, Szkoły Podstawowej Nr 13 w Olsztynie. Czas mija nieubłaganie i nadchodzi godzina pożegnania. Skończył się rok szkolny, ale rozpoczęły się utęsknione dla wszystkich Wakacje!

59 VIENERI METAI IŠ MOKYKLOS GYVENIMO Baigiasi mokslo metai, bet prasideda visø laukiamos atostogos. O kokie buvo ðie metai? Pasistenkime prisiminti. Labas, mylima Alma Mater! Ir vël sveikina tave mûsø besiðypsantys, pailsëjæ po atostogø veidai, pilni jëgø ir vilties, kad lydës sëkmë. Kelintà kartà pasiþadame iðtvermingai dirbti, bet, kaip ir kasmet, ðie paþadai neturi ðansø iðsipildyti ir jau po keliø dienø sudûþta kaip trapus stiklas. Koridoriuose pasirodo mûsø pirmokø vaikiðki veideliai, jø þvilgsniuose pastebime baimæ ir smalsumà. Mokykloje vieðpatauja Karalius Ruduo. Mûsø jauniausieji draugai turi nepaprastà progà parodyti visus savo gabumus ir iki ðiol sukauptas þinias. Iðdidþiai pasiþada ginti mokyklos garbæ ir ðauniai mokytis. Mokyklos direktorë, liesdama maþiukø peèius, priima á konarskiukø bûrá ir suteikia garbingà pirmosios klasës mokiniø vardà. Apvertëm pasaulá aukðtyn kojom, nes tai buvo Mokytojo Diena! Vienuoliktosios klasës visà mokyklà iðpuoðë daugybe ávairiaspalviø lapø, gëliø, kaspinëliø. Ðventë prasidëjo tuoj áþengus á mokyklà: mokytojai, grojant linksmai ir uþvedanèiai muzikai, tuokësi su vienuoliktokais. Besiðypsanèias jaunavedþiø poras sutikdavo su duona ir druska, o palyda garsiai ðaukë Valio!. Po sutuoktuviø mokytojai ëjo á specialiai jiems dvyliktokø paruoðtà neáprastà ir ðventinæ pamokà. Tà dienà mokytojai mokësi, o dvyliktøjø klasiø mokiniai vedë pamokas. O kad taip bûtø daþniau! Su ypatinga pagarba paminëjome Lenkijos Nepriklausomybës atgavimo dienà lapkrièio 11. Tà dienà mokykloje ávyko tradicinis koncertas. Mus pagerbë sveèiai, II pasaulinio karo dalyviai. Savo pavyzdþiu jie ragino jaunàjà kartà kurti geresnæ Tëvynæ. Mûsø mokykla turëjo galimybæ surengti (kartu su II Vilniaus policijos komisariatu) prevencinæ jaunimo nusikalstamumo programà Saugi mokykla. Joje buvo numatyta suorganizuoti devintokams teisiniø þiniø konkursà Temidë. Komandos suvaidino ðiandieninio jaunimo kultûrà ir aplinkà. Ruoðë plakatus, vadai atliko testus, kurie parodë jø teisiniø þiniø lygá. Turime prisipaþinti, kad visi mûsø draugai buvo nuostabûs, bet pirmenybës laurai atiteko 9b klasei. Visi buvome labai patenkinti, galëdami dvi dienas iðkylauti Baltarusijoje. Sekdami Lietuvos didikø pëdomis gavome neátikëtinà galimybæ aplankyti jau pamirðtas, bet nepraradusias savo vertës ir þavesio vietas. Beniakonys, Lida, Nowogródek, Mir, Nieúwieý, Róýanów kiekviena ið ðiø vietoviø, turëjo átakos gerai mums þinomø istoriniø asmenybiø likimà. Beniakonie tai Marilës Wereszczakówny amþinojo atilsio vieta, Naugardukas buvo Mindaugo krikðto ir karûnavimo liudininkas, (nekalbant jau apie A. Mickevièiø), legendomis apipintas Mir as dvelkë paslaptingumu, Nieúwieý slëpia palaikus vos ne visos Radvilø giminës. Gráþome á Vilniø pilni áspûdþiø ir vël kibome á mokslus. Kalëdos neabejotinai tinkamas laikas dalintis meile, uþuojauta, tai laikas apmàstymams, prisiminimams, gyvenimo ataskaitai, o svarbiausia atleidimui... Mokiniø Taryba aplankë maþylius ið Pabradës vaikø namø, kad perduotø jiems þaislø, drabuþëliø, skanëstø, kuriuos surinko visi mokiniai. Tai buvo mûsø nuoðirdus poelgis, kuriuo vaikai labai apsidþiaugë. Tai atneðë dþiaugsmo ne tik vaikø namø auklëtiniams, bet ir mums, nes laimingas þmogus tai þmogus, kuris dalinasi meile su já supanèiais þmonëmis. Kaip ir kasmet, dvyliktokai surengë savo Kalëdinæ interpretacijà. Buvo pakviesti visi mokyklos pedagogai, jø tarpe ir mokytojai pensininkai, jau mûsø nemokantys (kadangi tai yra ðeimynine ðventë, o mes ir esame viena darni ðeima). Po pasirodymo visi dalinosi kalëdaièiu bei linkëjo visø svajoniø iðsipildymo. Mokykloje yra ne tik daugybë protingø, bet ir tikrai labai graþiø merginø. Jos turëjo galimybæ parodyti visus savo talentus naujametiniame konkurse Mis Mokykla Graþuolës demonstravo savo gabumus: dainavo, skaitë eiles, ðoko. Komisija, susidedanti ið mokytojø ir buvusiø mokiniø, gavo sunkià uþduotá: kam gi atiduoti karûnà? Ðiø metø Mis Mokykla A. Suchodolska, þiûrovø simpatijos atiteko V. Ðatovai. Ðaltas vasario vakaras, prisiminimø ir susitikimø vakaras, turintis garbingà ðimtadienio vardà. Ðilta ðeimyninë atmosfera skyrësi nuo nemalonaus, þiemos oro. Ir ðtai scenoje vël dvyliktokø inscenizacija, paþyminti 100 dienø, likusiø iki paskutinio atsisveikinimo - skambuèio. Salëje susirinkæ mokytojai, tëvai, buvæ mokyklos absolventai susimàstë, jie su ilgesiu prisiminë èia praleistà laikà. Po pasirodymo dvyliktokai mums, vienuoliktokams, áteikë testamentà, o mes padovanojome jiems laimës medá, turintá atneðti sëkmæ per egzaminus. Meile, duoki mums sparnus! ðis ðûkis aidi visoje mokykloje Ðvento Valentino dienà. Mokykla buvo pilna meilës, karðtø prisipaþinimø, anoniminiø atvirukø bei nuoðirdþiø ðypsenø. Mano galva, uþvis svarbiausia, kad mes dalintumëmës meile ir ðypsenomis ne tik vasario 14, bet ir kiekvienà dienà. Turbût neáprastas buvo senovës lietuviø gyvenimas: mitiniai sutvërimai (velniai, laumës, raganos), jau pamirðtos tradicijos, liaudies instrumentai (ragas, armonika, varpeliai) ir jau einantys uþmarðtin ávairûs daiktai. Visa tai sugráþo pas mus vasario 16 dienà folklorinio teatro aktoriø surengto spektaklio Mitinës lietuviø padavimø bûtybës dëka. Jautëme, kad veikiant magiðkai laiko maðinai, mes persikëlëme á tolimà praeitá, kuri mus nepaprastai suþavëjo. Jeigu kiauðinis turëtø kità formà, viðtos gyvenimas bûtø siaubingas sakë Julian Tuvim. Tradicija tapusi mokyklos ðventë Auksinis Kiauðinis, surengiama tuoj po Velykø, kaip visada, buvo pilna juoko ir visuotinio linksmumo. Anksèiau atliktas tyrimas iðaiðkino visø nominacijø laimëtojus (linksmas mokytojas, metø mokytojas, stilingas mokytojas, mokyklos vieta, metø ðventë, metø sportininkas, metø brunetë, blondinë, rudaplaukë ir kitos nominacijos.). Gedulo treèiadiená buvo atliktos pamaldos, surengtos paminëti Popieþiø Jonà Pauliø II, broliðkos meilës skelbëjà, taikos Apaðtalà. Tokiu bûdu pagerbëme Þmogø, kuris mums atidavë visà savo skausmu paþymëtà gyvenimà. Bendra malda padëjo mums bent kiek sumaþinti skausmà ir liûdesá. Pasirodo, kad ðio tautø Piemens, slavø brolio atëjimà skelbë prieð ðimtmeèius mûsø raðytojai: A. Mickevièius, J. Slovacki, K. I. Galèinski. Visuotinëje susitelkimo atmosferoje, uþdegtos þvakës simbolizavo mirties nugalëjimà, prisikëlimà ir kelià á ðventumà. O visgi pasaulis yra nepaprastai graþus! Pilnas netikëtø atradimø, kuriø, be abejo, turime siekti. Tam, kad atðvæstume PETROBALTIC ámonës deðimtmetá, ARTAM nariø dailës parodos Paveikslai ne vien teptuku tapyti metu surengëme koncertà, kuriame dalyvavo visi mokyklos bûreliai....granice nie są wieczne, są likwidowane, stawiane. Ważne są nie granice, a korzenie. Każde pokolenie powinno wiedzieć skąd się wywodzi, znać historię własnego narodu, bez jej znajomości nie potrafimy żyć przyszłością, tworzyć jej. Nie zgadzam się ze stwierdzeniem że zaszłości historyczne mogą być barierą w zbliżeniu się naszych narodów. Historia sama w sobie nie może ani pomóc ani zaszkodzić. Wszysko to zależy od ludzi, od ich interpretacji minionych wydarzeń, jeżeli są to ludzie więc to można zmienić. Dlatego więc nie jest ważne gdzie się mieszka, po której stronie granicy ważna jest tolerancj, zrozumienie, chęć wspólnego działania. Gintarë Gramaitë, Agnë Vaiðnytë - Krosnos pagr.m-la,10kl. mok.

60 Ir Lenkija, ir Lietuva yra ES narës, tad jas jungia bendri kultûriniai ir ekonominiai siekiai. Mûsø rajono ir Seinø apskrities þmoniø draugystë tæsis, nes dar daug nepabaigtø darbø, naudingø abiem bendruomenëm, dar nesusipaþinta su lankytinomis vietomis, dar numatyta ágyvendinti daug projektø. Bendradarbiavimà skatina ir rajono valdþia. Artimiausiu metu þadama steigti organizacijà, sujungsianèià pasienio miestus. Miestai, bendradarbiaudami tokioje sàjungoje, ásijungs á Europos Sàjungos stambiø programø realizavimà su uþsienio partneriø dalyvavimu. Numatyta bendradarbiavimo sutartis, leisianti geriau ásisavinti Europos Sàjungos pinigus. Rajono tarybos nariai lenkø kvietimu dalyvavo pirmojoje naujai sukurtos organizacijos sesijoje. Lazdijieèiai dalyvauja tradicinëje miesto ðventëje,,seinø dienos. Irma Mazurkevièiûtë - A.Kirsnos vid m-la 11 kl.mok. Polska i Litwa są członkiniami UE, czyli mają wspólne cele ekonomiczne i kulturalne. Przyjaźń mieszkańców naszego rejonu i mieszkańców sejneńszczyzny będzie trwać nadal, gdyż zostało jeszcze dużo niedokończonych wspólnych projektów. Współpracę tę rozwijają i władze samorządowe. W planach jest utworzenie Unii miasteczek przygranicznych, to jeszcze bardziej ułatwi sięganie po wsparcie finansowe z UE. Samorządowcy z Łoździej co roku uczestniczą w Dniach Sejn. Irma Mazurkevièiûtë - A.Kirsnos vid m-la 11 kl.mok. Ðiuolaikiniø ðokiø, liaudies ðokiø, vokalo grupës þiûrovai buvo maloniai nustebinti tokios programos ávairovës. Tai árodo, kad saugome ir vystome visas lenkiðkas tradicijas. Kokie mieli ir þavûs vaikystës prisiminimai: þaisliukai, lëlës, pliuðiniai meðkiukai, pajacai... Pagrindiniø klasiø moksleiviai dalyvavo jau XIV tarptautiniame konkurse Mano Þaislas, kurá organizuoja Varðuvos Jaunimo Namai Ochota. Turëjome pagaminti þaislà pasinaudodami bet kokiomis þaliavomis ir naudodami pasirinktà technikà. Komisija iðrinko 10 geriausiø darbø konkurso finalui, vyksianèiam Varðuvoje. Iðskirta buvo E. Songin ir J. Michailova, o nugalëtojais tapo J. Vojniuð ir A. Streckul. Prevencijos metodai turi didelës reikðmës mokiniams. Þinoma, didþiausia grësmë kyla jauniausiesiems, todël buvo suorganizuotas specialus renginys Mes policijos bièiuliai, turëjæs iðmokyti maþuosius, kaip elgiamasi pavojingose situacijose. Dalyvavo visi pradiniø klasiø mokiniai ið septyniø Vilniaus mokyklø. Kà gi, ðá kartà mums nepavyko, nors buvome vos vienà þingsná nuo pergalës, bet kitàmet nepasiduosime. Visi dalyviai gavo paguodos prizus saldainiø. Mûsø mokykloje slypi daugybë neatrastø talentø. Taigi net du konkursai surengti jiems atrasti: Ðokis 2005 ir Talentai, kuriuose dalyvavo 5-7 klasiø mokiniai. Pirmajame konkurse varþësi ðeðios komandos, kurios demonstravo gausiai susirinkusiems savo, kylantá ið jausmø, norø, vilèiø ir slapèiausiø svajoniø, ðoká. Laureatais tapo dvi grupës: Super Girls ir Nastolatki antrà vietà iðsikovojo Clovers, o treèiàjà Amazonës. Antrajame konkurse turëjo ne maþiau galimybiø pasirodyti: ðoko, dainavo, deklamavo ir pieðë. Pirmà vietà laimëjo skaitovë ið 5b klasës E. Kovalevska, antràjà vietà dar vienas skaitovas P. Koèiarian, treèioje vietoje atsidûrë I. Suchocka ir K. Bogdanoviè, turinèios nuostabius balsus ir E. Brasel (tapyba). Mokykloje jau ketvertus metus veikia dramos bûrelis Szkic, kurio vadybininkë yra mokytoja B. Kovalevska. Ne kartà esame pelnæ laureatø titulà Mokykliniø Teatrø Festivalyje, laimëjæ Publikos Numylëtiniø Prizà, gavæ geriausio aktoriaus vardà (kai kurie mûsø trupës nariai ar net visa trupë). Ðtai keletas vaidinimø ið mûsø repertuaro: Maþasis princas, Audra Gogos teatre, Kaip iðnyko princai, Vairuotojo teisës. Vaþiavome á teatro dirbtuves Lenkijoje, susipaþinome su profesionaliais aktoriais, galëjome paþinti teatrà ið vidaus. Toks nuotykis amþiams susiejo mus su teatru nuoðirdþia draugystës gija. Ar galite ásivaizduoti mokyklos lankymà vasarà? Þinoma! Tokià nepaprastà galimybæ siûlo mokyklinës vasaros stovyklos. Tai nëra nuobodûs mokslai, bet linksma draugø kompanija, kurios esame netekæ, gausios iðkylos, konkursai... Birþelio pirmàjà ðventëme ne tik Tarptautinæ Vaikø Dienà, bet ir ðiemetinës vasaros stovyklos atidarymà. Renginyje dalyvavo NIAT-NAM federacija, Gaisro tarnyba, Policijos Kinologijos Centras. NIAT-NAM federacijos nariai demonstravo rytø kovø menø ágûdþius, vaikðèiojo stiklo ðukëmis. Netekæ þado stebëjome gaisrininkus. Keturkojis policininkas rûpestingai atliko visus ðeimininko paliepimus. Su netramdomu nekantrumu laukëme iðauðtant birþelio 13, kai turëjo prasidëti kelionë Popieþiaus pëdomis. Jau kità dienà buvome pamaldose Lagewnikose, lankëmës prabanga dvelkianèiose Vavelio salëse, þavëjomës Vito Stvoðo sukurtu altoriumi, su nuostaba apþiûrinëjome baþnyèià druskos kasykloje Wieliczkoje. Kità dienà lankëmës Jono Pauliaus II gimtajame mieste, keliavome Kalvarijos Zebrzydlovskos takais, pagerbëme II pasaulinio karo aukas Osvencime, o vakare turëjome galimybæ bûti Apelije Czestochowoje. Paskutiniàjà dienà atsikelëme auðtant, kad dalyvautume rytinëse miðiose Czestochowos Dievo Motinos koplyèioje. Kai kuriems mokymasis naktimis davë naudos, nes galëjo iðvykti á Rygà ir Kaunà. Negalëjome tinkamai ávertinti Rygos senamiesèio þavesio dël artëjanèiø Joniniø. Didþiausià áspûdá paliko automobiliø muziejus ir Aquoparkas Jûrmaloje. Iðvyka á Kaunà buvo ne maþiau þavinti keliavome Maironio, A. Mickevièiaus, J. Vaiþganto takais, buvome romantiðko Neries ir Nemuno susitikimo liudininkai, aplankëme Panemunës pilis ir dvarus. Dþiugina tai, kad dël kontaktø su mokyklomis Lenkijoje galime paþinti naujus þmones, palyginti savo ir jø galimybes. Su moksleiviais ið Seinø Jono Pauliaus II gimnazijos Nr. 1 susitikome du kartus: pirmà kartà lapkrièio mënesá Seinuose trijø dienø mokymuose ir antrà kartà geguþës mënesá savo mokykloje. Mokymai nebuvo svarbiausia, daug vertingesnë draugystë, kuri uþsimezgë tarp moksleiviø. Be to, mûsø mokykloje sveèiavosi Varðuvos Karaliaus Vladislovo IV gimnazijos, Gdansko Ðv. Kazimiero Katalikiðkos mokyklos bei Olðtyno pagrindinës mokyklos nr. 13 moksleiviai. Laikas bëga nenumaldomai, nors ir labai to nenorëtume, vis tiek ateina metas atsisveikinti. Baigiasi mokslo metai, bet prasideda visø pasiilgtos Atostogos!

61 Spróbujmy mówić MY. My z pogranicza polsko litewskiego. (Iwona Jaroszewicz) Bandykime sakyti MES. Mes Lenkijos ir Lietuvos pasienio gyventojai. (Iwona Jaroszewicz) Jesteśmy siłą, bo jest nas dwóch. (Bartosz Nazaruk) Esame tvirti, nes mes dviese. (Bartosz Nazaruk) Szkoła i wykształcenie drogą do rozwoju Sejneńszczyzny otwierającego bramę do Europy (Wiktor Szlaużys) Mokykla ir iðsilavinimas tai atviros durys Seinø kraðtui á Europà. (Viktoras Ðliauþys) Europa nasza (Halina Woźnialis). Europa mûsø. (Halina Woźnialis)

62 Uczestnicy młodzież ze szkół: Gimnazjum Nr 1 im. Jana Pawła II w Sejnach ul. Mickiewicza Sejny tel/fax sejnygim@poczta.onet.pl Vilniaus Simono Konarskio vidurinë mokykla Szkoła Średnia im. Szymona Konarskiego w Wilnie Vilnius Simon Konarsky secondary school Statybininkø. g: 5. LT Vilnius, tel , fax el. p. rastine@konarskio.vilnius.lm.lt Lazdijø M.Gustaièio vidurinë mokykla Vytauto g. 13, Lazdijai Tel.faks.: El.paðtas: lazdijumok@omni.lt Opiekunowie: Borowska Halina Domańska Zofia Giedraitienë Roma Jaglińska Lucyna Jagliński Walery Kazlauskaite Agnieszka Kukolska Barbara Kukuèionis Zigmas Kvaraciejienë Vida Leseviciene Ramune Liausienë Ligija Lubiecka Gibas Iwona Martinaitytë Laura Misiukanis Biruta Ogórkis Alina Pavasarienë Edita Polkowska Małgorzata Popławski Tadeusz Spitrienë Virginija Stepulevièienë Birutë Sztura Romuald Teodorowski Marian Tomaszewicz Bożena Tur Krzysztof Wszystkie fotografie i rysunki zamieszczone w Albumie pochodzą ze zbiorów szkół uczestniczących w Projekcie. ISBN Sejny 2005 Wydawca: Starostwo Powiatowe w Sejnach. Copyright by Gimnazjum Nr 1 im. Jana Pawła II w Sejnach. Opracowanie redakcyjne: Marian Cezary Teodorowski, Krzysztof Tur. Skład komputerowy: Jan Lupo. Druk: Drukarnia Helios Suwałki, ul. Piaskowa 4.

63