OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010

Transkrypt

1 POWIATOWA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA w m. st. WARSZAWIE OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010 marzec 2011

2 SPIS TREŚCI 1. Charakterystyka działalności Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w m. st. Warszawie 3 2. Higiena środowiska Stan sanitarno - higieniczny zakładów pracy Obiekty żywności, żywienia i przedmiotów użytku Stan epidemiologiczny w zakresie chorób zakaźnych Ocena stanu sanitarnego placówek oświatowo wychowawczych Działalność opiniodawcza w zapobiegawczym nadzorze sanitarnym Działalność oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia Wnioski /92

3 1. CHARAKTERYSTYKA DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEJ STACJI SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNEJ w m.st. WARSZAWIE Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m.st. Warszawie jest publicznym zakładem opieki zdrowotnej, w stosunku, do którego uprawnienia organu założycielskiego posiada Wojewoda Mazowiecki. Ze względu na duży obszar działania oraz określone rozmieszczenie w terenie nadzorowanych obiektów, Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie posiada siedziby usytuowane w 3 punktach miasta: 1) PSSE w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21 - siedziba Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego; 2) PSSE w m. st. Warszawie ul. Hertza 8; 3) PSSE w m. st. Warszawie ul. Chocimska 5 (do r.). Łącznie w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej zatrudnionych jest 210 osób. W poszczególnych komórkach organizacyjnych stan zatrudnienia na dzień r. kształtował się w sposób następujący: Oddział Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku - 43 osoby, Oddział Higieny Komunalnej - 29 osób, Oddział Higieny Pracy - 26 osób, Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży - 15 osób, Oddział Epidemiologii - 34 osoby, Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia - 8 osób, Oddział Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego - 14 osób, Główny Specjalista ds. Systemu Nadzoru Jakości -1 osoba oraz 40 pracowników pionu ekonomiczno - administracyjnego. Działalnością Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w m. st. Warszawie kieruje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie, który jednocześnie pełni funkcję Dyrektora jednostki. Zgodnie z ustawą, z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006r. Nr 122, poz. 851 ze zm.) w celu ochrony zdrowia ludzkiego 3/92

4 przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych realizuje zadania w zakresie: 1) higieny środowiska; 2) higieny pracy w zakładach pracy; 3) higieny procesów nauczania i wychowania; 4) higieny wypoczynku i rekreacji; 5) zdrowotnym żywności, żywienia i przedmiotów użytku; 6) higieniczno sanitarnym, jaki powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. W ramach sprawowanego zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego, pracownicy Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w m. st. Warszawie przeprowadzili w 2010 roku łącznie kontroli oraz nałożyli ogółem mandatów na łączną kwotę PLN. 4/92

5 SCHEMAT ORGANIZACYJNY PSSE w m. st. WARSZAWIE PPIS w m.st. Warszawie Dyrektor PSSE Z-ca PPIS w m.st. Warszawie Z-ca Dyrektora PSSE Z-ca Dyrektora ds. Ekonomiczno - Administracyjnych Główny Specjalista ds. Systemu Jakości Nadzoru Odział Epidemiologii Oddział Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku Głowna Księgowa Sekcja Księgowości Sekcja Higieny Lecznictwa I Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku I Sekcja Rachuby i Płac Sekcja Higieny Lecznictwa I Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku II Sekcja Administracji Sekcja Zwalczania Chorób Zakaźnych Sekcja Szczepień Ochronnych Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku III Sekcja Do Spraw Suplementów Diety i Środków Specjalnego Przeznaczenia i Żywieniowego Sekcja Organizacji, Spraw Organizacyjnych i Szkoleń Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży I Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży II Oddział Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży III Stanowisko Pracy do Spraw Bezpieczeństwa i Higieny Pracy Oddział Higieny Komunalnej Stanowisko Pracy do Spraw Obrony Cywilnej i Spraw Obronnych oraz Ochrony PPOŻ Sekcja Higieny Komunalnej I Stanowisko Pracy ds. Informatycznych Sekcja Higieny Komunalnej II Sekcja Higieny Komunalnej III Stanowisko Pracy do spraw Obsługi Prawnej Oddział Higieny Pracy Sekcja Higieny Pracy I Sekcja Higieny Pracy II zależność służbowa nadzór merytoryczny zarządzanie systemem jakości Sekcja Higieny Pracy III Sekcja Bezpieczeństwa Chemicznego Sekcja Do Spraw Chorób Zawodowych 5/92

6 2. HIGIENA ŚRODOWISKA 2.1. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA Wprowadzenie Mieszkańcy Warszawy korzystają przede wszystkim z wody produkowanej przez wodociąg warszawski zasilany przez Zakład Wodociągu Centralnego, Praskiego i Północnego oraz z ujęć głębinowych tzw. studni oligoceńskich które stanowią alternatywne źródło zaopatrzenia ludności w wodę. Liczba ludności zaopatrywanej w wodę z wodociągu warszawskiego wg danych szacunkowych wynosi około Jakość wody odpowiadała wymaganiom sanitarnym Jakość wody W roku 2010 skontrolowano 121 wodociągów z ogólnej liczby 127 znajdujących się na terenie m.st. Warszawy. Badania jakości wody wykazały, iż 110 urządzeń dostarczających wodę odpowiada wymaganiom rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Jakość wody wodociągowej kwestionowana była ze względu na występowanie ponadnormatywnych zawartości parametrów fizyko-chemicznych, a w szczególności: żelaza, manganu, amoniaku oraz związaną z tym podwyższoną mętność i barwę wody Zanieczyszczenie bakteriologiczne powyżej normy, było przyczyną podważenia jej jakości Charakterystyka urządzeń zaopatrujących ludność w wodę Wodociągi o wydajności: <100 m 3 /dobę nie występują, m 3 /dobę - na terenie m. st. Warszawy znajduje się 5 wodociągów o w/w produkcji, z czego 1 skontrolowano. Wszystkie urządzenia dostarczały wodę odpowiadającą wymaganiom. 6/92

7 m 3 /dobę - w ewidencji znajdują się 3 wodociągi, wszystkie skontrolowano. Jakość wody odpowiadała wymaganiom m 3 /dobę- nie występują > m 3 /dobę - na terenie Warszawy znajduje się jeden wodociąg produkujący wodę w ilości powyżej m 3 /dobę. Woda przekazywana do użytku jest odpowiedniej jakości. Wodociągi ogółem W mieście stołecznym Warszawie woda przeznaczona do zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę, ujmowana jest z rzeki Wisły (dwa ujęcia), Jeziora Zegrzyńskiego znajdującego się na terenie powiatu legionowskiego, z 8 wodociągów lokalnych oraz ze 118 ujęć podziemnych. Inne podmioty Według ewidencji w 2010 roku znajdowało się 118 podmiotów zaopatrujących miasto w wodę, 116 z nich zostało skontrolowanych a w 101 potwierdzono odpowiednią jakość wody. Studnie publiczne nie występują Ujęcia wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludność w wodę przeznaczona do spożycia przez ludzi Na terenie m. st. Warszawy znajdują się 2 ujęcia wód powierzchniowych do celów wodociągowych na rzece Wiśle Gruba Kaśka i Czerniakowska 124, zaliczane do kategorii A3, co zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. z 2002r. Nr 204, poz. 1728), oznacza wodę wymagającą wysokostopniowego uzdatniania fizycznego i chemicznego. Próbki do badań z obydwu ujęć pobierano raz w miesiącu zgodnie z w/w rozporządzeniem. 7/92

8 Ocena jakości wody w kąpieliskach opartych na wodach powierzchniowych Na terenie m. st. Warszawy znajduje się jedno zorganizowane kąpielisko śródlądowe Jeziorko Czerniakowskie. Sezon kąpielowy ustalony przez, opiekuna kąpieliska, trwał od do r. Przed sezonem w ramach nadzoru pobrano w dniach r. oraz r. po dwie próby wody do badań mikrobiologicznych z kąpieliska, z wytypowanych zwyczajowo dwóch stałych punktów. Badania wykazały, że jakość wody odpowiada wymaganiom higieniczno-sanitarnym. Wobec powyższego dniu r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w m.st. Warszawie wydał komunikat Nr 1/10 o dopuszczeniu do kąpieli kąpielisko Jeziorko Czerniakowskie. W trakcie sezonu prowadzono cotygodniowe badania jakości wody w kąpielisku. W jednej z próbek pobranych w dniu r. stwierdzono przekroczenia liczby bakterii grupy coli. Na podstawie uzyskanych wyników badań Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie wydał kolejny komunikat nr 3/10, z dnia r. stwierdzający nieprzydatność wody w kąpielisku. W kolejnych dwóch próbkach wody pobranych w dniu r. stwierdzono ponownie ponadnormatywną zawartość bakterii grupy coli. Z uwagi na jakość wody w kąpielisku oraz braku działań ze strony opiekuna powyższego obiektu, organizator podjął decyzję o zamknięciu sezonu kąpielowego na kąpielisku Jeziorko Czerniakowskie z dniem r. Ponadto kontrola terenu i zaplecza kąpieliska przed rozpoczęciem sezonu wykazała niespełnienie wymagań zgodnie z obowiązującymi przepisami. Ponowna ocena nie wykazała uchybień sanitarno higienicznych STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ Tabela 1: Szpitale, zakłady opiekuńczo lecznicze, zakłady pielęgnacyjno - opiekuńcze Obiekty Liczba obiektów Liczba skontrolowanych Liczba wydanych decyzji merytorycznych (bez decyzji zmieniających termin wykonania nałożonych obowiązków) Liczba nałożonych mandatów Kwota mandatów /92

9 szpitale zakłady opiekuńczolecznicze zakłady pielęgnacyjnoopiekuńcze Zaopatrzenie w wodę i gospodarka ściekowa Trzy placówki zaopatrywane są w wodę z wodociągów zakładowych (ze zbiornikami retencyjnymi), zaś awaryjnie podłączone są do wodociągu miejskiego. Należą do nich: 1) Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka woda jest uzdatniana (odżelaziana i odmganiana); 2) Instytut Kardiologii woda jest uzdatniana (odżelaziania i odmanganiania); 3) Szpital Kolejowy woda jest uzdatniana (odżelaziana i odmanganiana); 4) Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc zaopatrywany jest w wodę z ujęcia oligoceńskiego, a źródłem zapasowym jest wodociąg miejski. Pozostałe placówki zaopatrywane są w wodę z wodociągów miejskich. Instytut Onkologii jest dwustronnie zasilany w wodę z sieci miejskiej, podobnie jak Szpital Kliniczny im. Ks. Anny Mazowieckiej. Szpital Kliniczny posiada stację uzdatniania wody i cztery niezależne podłączenia do miejskiej sieci wodociągowej oraz dwa zbiorniki retencyjne, posiadające zapas wody na 24 godziny. Do celów awaryjnych służy również studnia głębinowa. W następujących szpitalach są awaryjne ujęcia wody udostępniane dla ludności Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny, Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej, Szpital Bródnowski. Niektóre szpitale posiadają awaryjne ujęcia lokalne wody oligoceńskiej a Instytut Hematologii i Transfuzjologii korzysta z ujęcia Instytutu Onkologii. Wszystkie placówki podłączone są do miejskiej sieci kanalizacyjnej, brak jest oczyszczalni ścieków. 9/92

10 W niektórych placówkach znajdują się łapacze tłuszczu, np. przy kuchniach, łapacze oleju przy warsztatach lub osadniki gipsu przy gipsowniach w poradniach chirurgicznych. W Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym ścieki wprowadzane są bezpośrednio do kanalizacji, a oddział wąglikowy wyposażony jest w nowoczesną stację dezynfekcji ścieków. Obecnie sukcesywnie podłączane są do oczyszczania kolejne sale chorych Prosektoria Zakłady patomorfologii wraz z prosekturą znajdują się w placówkach : 1) Centrum Onkologii; 2) Instytut Psychiatrii i Neurologii; 3) Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus ; 4) Centralny Szpital Kliniczny; 5) Szpital Dziecięcy; 6) Szpital Kolejowy; 7) Instytut Pomnik-CZD ; 8) Szpital Bródnowski; 9) Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc; 10) Wojewódzki Szpital Zakaźny; 11) Szpital Dziecięcy. W placówkach, gdzie nie ma prosektury, ani pomieszczeń do przechowywania zwłok, zwłoki są odbierane przez zakłady pogrzebowe. Szczątki pooperacyjne są oddawane do utylizacji firmom specjalistycznym odbierającym odpady niebezpieczne Pralnie W ostatnim czasie obserwuje się, że placówki rezygnują z prania we własnych pralniach. Najlepiej zorganizowana jest pralnia Centrum Onkologii. Stan sanitarny jest dobry, ciąg technologiczny prawidłowy. Niektóre pralnie dużych szpitali świadczą usługi pralnicze innym szpitalom. 10/92

11 Klinika Polskiej Fundacji Europejskiej Szkoły Onkologii korzysta z usług pralni (z barierą higieniczną) na terenie Centrum Onkologii. Większość placówek pierze bieliznę w pralniach prywatnych poza terenem szpitali Postępowanie z odpadami Wszystkie placówki mają podpisane umowy na wywóz odpadów. We wszystkich placówkach prowadzona jest segregacja odpadów w miejscu ich powstawania, na bytowe i niebezpieczne, zgodnie z instrukcjami postępowania z odpadami. Odpady bytowo-gospodarcze gromadzone są w workach foliowych, głównie czarnych, a następnie przechowywane w wydzielonych pojemnikach lub kontenerach w altanach śmietnikowych i odbierane 2-3 razy w tygodniu przez specjalistyczne firmy na podstawie stałych umów. Odpady medyczne gromadzone są w workach foliowych, kolorowych, zawieszonych na metalowych stelażach, następnie przechowywanych w zamykanych kontenerach lub pojemnikach ustawionych w wydzielonych, zamykanych pomieszczeniach magazynach odpadów medycznych. Coraz więcej placówek zapewnia prawidłowe pomieszczenia zgodne z przepisami prawa np. Szpital Bródnowski, Szpital Aresztu Śledczego. Nadal w remoncie jest pomieszczenie do gromadzenia odpadów w Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym. Odpady specjalne powstające na terenie placówek lecznictwa zamkniętego gromadzone są selektywnie i odbierane przez firmy specjalistyczne zgodnie z zawartymi umowami. Dotyczy to: odczynników, klisz RTG, termometrów, świetlówek, odpadów promieniotwórczych Pomieszczenia socjalne i otoczenie szpitali W części placówek znajdują się szatnie centralnie zlokalizowane, najczęściej poniżej kondygnacji parteru budynków, przy szatniach są węzły sanitarne (natryski, WC, umywalki). Szatnie wyposażone są najczęściej w szafki dwudzielne, umożliwiające oddzielenie odzieży wierzchniej od ochronnej. Osobne szatnie posiada personel niektórych jednostek organizacyjnych szpitali np. apteki, pralni, zakładu patomorfologii, spalarni, obsługi technicznej. Zdarza się również, iż z szatni 11/92

12 korzysta personel średni i niższy, zaś personel lekarski przebiera się w pomieszczeniach oddziałów. W Instytucie Kardiologii - szatnie podstawowe znajdują się w podziemiach Instytutu - oddzielne dla poszczególnych oddziałów. W szatniach ustawione są szafki na odzież wierzchnią i ochronną. Pomieszczenia szatni zostały odnowione a szafki są sukcesywnie wymieniane na nowe. Nie przy wszystkich szatniach znajdują się węzły sanitarne. Część personelu korzysta z pomieszczeń socjalnych w oddziałach. W każdym oddziale znajdują się wydzielone sanitariaty dla personelu wc, umywalka, natrysk. Tabela 2. Domy pomocy społecznej oraz inne placówki zapewniające całodobową opiekę nad osobami niepełnosprawnymi, w podeszłym wieku oraz przewlekle chorymi Obiekty Liczba obiektów Liczba skontrolowanych Liczba wydanych decyzji merytorycznych (bez decyzji zmieniających termin wykonania nałożonych obowiązków) Liczba nałożonych mandatów Kwota mandatów Domy pomocy społecznej Inne placówki zapewniające całodobową opiekę Przeprowadzono kontrolę w 28 domach pomocy społecznej z ogólnej liczby 44. Podsumowując rok 2010 stwierdza się, że wszystkie skontrolowane obiekty odpowiadały wymaganiom sanitarnym i zostały ocenione jako dobre lub dostateczne. Nadal zdarzają się przypadki otwierania prywatnych domów opieki bez zgody Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego. To w tych obiektach najczęściej warunki techniczne nie odpowiadają wymaganiom (brak windy, nieodpowiednia ilość urządzeń sanitarnych, itp.). 12/92

13 Tabela 3. Dworce Obiekty Liczba obiektów Liczba skontrolowanych Liczba wydanych decyzji merytorycznych (bez decyzji zmieniających termin wykonania nałożonych obowiązków) Liczba nałożonych mandatów Kwota mandatów Dworce i stacje kolejowe Dworce autobusowe Porty lotnicze Środki transportu Nadzorem sanitarnym objęte były obiekty transportu kolejowego, zajezdnie, pętle tramwajowe, autobusowe, środki transportu wraz ekspedycjami, dworce kolejowe. Stan sanitarno-techniczny pętli i ekspedycji nie budził zastrzeżeń. W wyniku przeprowadzonej kontroli na Dworcu Warszawa Wileńska zalecono przeprowadzenie prac związanych z odświeżeniem dworca malowanie słupów podporowych na peronach, odmalowanie sufitu w hali dworcowej szczególnie w okolicy nawiewników powietrza, oraz usunięcie zacieków w toalecie dla niepełnosprawnych. Ponadto kontroli poddano 27 samochodów służących do przewozu zwłok i szczątków wykorzystywanych przez zakłady pogrzebowe. Skontrolowano także 5 autobusów komunikacji publicznej, 4 pojazdy do przewozu chorych, 3 samochody do przewozu bielizny. Tabela 4. Noclegownie dla bezdomnych Obiekty Liczba obiektów Liczba skontrolowanych Liczba wydanych decyzji merytorycznych (bez decyzji zmieniających termin wykonania nałożonych obowiązków) Liczba nałożonych mandatów Kwota mandatów Noclegownie dla bezdomnych /92

14 W roku 2010 skontrolowano 17 placówek świadczących pomoc noclegową dla ludzi bezdomnych na terenie m.st. Warszawy. Ponadto przeprowadzono kontrole w placówkach nie będących dotychczas w ewidencji. Ogólny stan sanitarno techniczny w skontrolowanych obiektach nie budził poważniejszych zastrzeżeń. Czystość bieżąca była zachowana. We wszystkich obiektach zapewniono środki do mycia i dezynfekcji. Tabela 5. Ustępy publicznie i toalety ogólnodostępne Obiekty Liczba obiektów Liczba skontrolowanych Liczba wydanych decyzji merytorycznych (bez decyzji zmieniających termin wykonania nałożonych obowiązków) Liczba nałożonych mandatów Kwota mandatów Ustępy publiczne Toalety ogólnodostępne W roku 2010 w ewidencji znajdowało się 56 ustępów publicznych (51 z nich to ustępy publiczne stałe) skontrolowanych zostało 48. W miesiącach letnich prowadzone były kilkukrotne kontrole ustępów ze względu na wzmożony w tym okresie ruch turystyczny. Stan sanitarny ustępów publicznych oceniany jest jako dobry. Ajenci stosują środki dezynfekcyjne, utrzymują pomieszczenia w należytej czystości, zapewniają mydło w płynie, ręczniki jednorazowe. Grupa tych obiektów w ostatnich latach systematycznie poprawia swój stan sanitarny. Tabela 6. Hotele Liczba wydanych decyzji Obiekty merytorycznych Liczba Liczba Liczba Kwota (bez decyzji zmieniających nałożonych obiektów skontrolowanych mandatów termin wykonania mandatów nałożonych obowiązków) Hotele /92

15 Przeprowadzono kontrolę w 57 hotelach, 2 motelach, 3 kempingach oraz 68 innych obiektach świadczących usługi hotelarskie. Zły stan techniczny stwierdzono w czterech obiektach - podjęto stosowne działania. W Warszawie przybywa miejsc noclegowych o dobrym standardzie. Obiekty istniejące od wielu lat przeprowadzają modernizacje i dostosowują swoją ofertę do obowiązujących przepisów. Dzięki jasnym i jednoznacznym przepisom możliwe jest przeprowadzenie kategoryzacji lub weryfikacji kategorii hoteli i innych obiektów tej grupy: moteli, campingów i schronisk. Tabela 7. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej Obiekty Liczba obiektów Liczba skontrolowanych Liczba wydanych decyzji merytorycznych (bez decyzji zmieniających termin wykonania nałożonych obowiązków) Liczba nałożonych mandatów Kwota mandatów Zakłady fryzjerskie Zakłady kosmetyczne Salony odnowy biologicznej Salony tatuażu Inne zakłady świadczące więcej niż jedną z usług: fryzjerskich, kosmetycznych, odnowy biologicznej, tatuażu W ewidencji w roku 2010r. znajdowało się 1640 zakładów świadczących usługi fryzjerskie, fryzjersko-kosmetyczne i odnowy biologicznej, zakłady tatuażu, z czego skontrolowano 540. Stan sanitarny większości zakładów fryzjerskich i kosmetycznych istniejących na terenie m. st. Warszawy oceniono jako dobry, częściowo dostateczny. Gorsza ocena wiąże się z lokalizacją zakładów w starym budownictwie, z gorszą funkcjonalnością, małą powierzchnią oraz brakiem właściwego zaplecza. Najczęściej stwierdzone uchybienia to: zły stan sanitarno-porządkowy i 15/92

16 techniczny pomieszczeń, brak wydzielonego pomieszczenia (miejsca) do przechowywania sprzętu porządkowego, brak pomieszczenia sanitarnohigienicznego (WC) oraz nieprawidłowa dezynfekcja sprzętu fryzjerskiego. Coraz częściej obserwuje się wzrost świadomości klientów wymuszający podnoszenie standardu świadczonych usług, w tym również podnoszenie standardu zajmowanych przez usługodawców pomieszczeń. Podczas kontroli prowadzony był instruktaż w zakresie dezynfekcji sprzętu fryzjerskiego, jak również informowano o konieczności dostosowania prowadzonej działalności do wymogów rozporządzenia. 16/92

17 3. STAN SANITARNO HIGIENICZNY ZAKŁADÓW PRACY Oddział Higieny Pracy Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w m. st. Warszawie wykonuje nałożone zadania przede wszystkim poprzez nadzór nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy, prowadzenie postępowań w sprawach chorób zawodowych oraz kontrole obrotu chemikaliami dotyczące: 1) przestrzegania przez producentów, importerów, osoby wprowadzające do obrotu, stosujące lub eksportujące substancje i mieszaniny chemiczne lub wyroby obowiązków wynikających z ustawy z dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych oraz z rozporządzeń Wspólnot Europejskich wymienionych w tej ustawie; 2) przestrzegania przez podmioty wprowadzające do obrotu prekursory kategorii 2 i 3 obowiązków wynikających z ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii, rozporządzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 273/2004 z dnia 11 lutego 2004r. w sprawie prekursorów narkotykowych oraz rozporządzenia (WE) Rady Nr 111/2005 z dnia 22 grudnia 2004r. określającego zasady nadzorowania handlu prekursorami narkotyków pomiędzy Wspólnotą a Państwami Trzecimi; 3) przestrzegania przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu produktów biobójczych i substancji czynnych oraz ich stosowania w działalności zawodowej. Zakres działań Oddziału Higieny Pracy przedstawia poniższy diagram. 17/92

18 BHP 18% choroby zawodowe 20% 3 % ra k o tw ó rc z e bezpieczeństwo chemiczne 44% Wykres 1. Struktura działalności Oddziału Higieny Pracy W roku 2010 Oddział Higieny Pracy obejmował nadzorem bieżącym zakładów, w których zatrudnionych było ponad 222,5 tys. pracowników. Struktura tych zakładów przedstawia się następująco: zakłady pracy zatrudniające do 100 pracowników stanowią 87,29% (w tym do 20 osób - 61,15%), zatrudniające powyżej 100 osób 12,70% wszystkich przedsiębiorstw znajdujących się w ewidencji Oddziału. Warunki środowiska pracy oceniano w oparciu o: 1) ocenę zgodności wyników pomiarów czynników szkodliwych (fizycznych i chemicznych) wykonywanych na stanowiskach pracy z obowiązującymi normatywami higienicznymi; 2) analizę dokonanej przez pracodawcę oceny ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy; 3) wyposażenie zakładu w środki ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz instrukcje stanowiskowe; 4) kontrole profilaktycznych badań lekarskich pracowników; 5) stan sanitarno higieniczny poszczególnych pomieszczeń zakładu. W 2010r. przeprowadzono ogółem kontroli, w 931 zakładach pracy. W tym dokonano między innymi: 18/92

19 1) 761 kontroli w ramach nadzoru nad substancjami i mieszaninami chemicznymi (wprowadzanymi do obrotu i stosowanymi w procesie pracy); 2) 103 kontrole dotyczące nadzoru nad produktami biobójczymi; 3) 165 kontroli w ramach nadzoru nad czynnikami biologicznymi. W wyniku kontroli ogółem wydano 298 decyzji administracyjnych zawierających 669 nakazów zobowiązujących pracodawców do usunięcia stwierdzonych uchybień. W toku realizacji zadań wynikających ze sprawowania nadzoru bieżącego przez pion higieny pracy wydano 136 nakazów zobowiązujących pracodawców do wykonania badań środowiskowych na wytypowanych stanowiskach pracy. W trakcie analizy wyników pomiarów przeprowadzonych na poszczególnych stanowiskach pracy w 19 zakładach stwierdzono przekroczenia normatywów higienicznych czynników szkodliwych dla zdrowia. Liczba pracowników zatrudnionych w skontrolowanych w 2010r zakładach w warunkach przekroczenia NDN (najwyższe dopuszczalne natężenie) lub NDS (najwyższe dopuszczalne stężenie) wynosiła: 1) dla czynników chemicznych 2 osoby; 2) dla pyłów 15 osób; 3) dla czynników fizycznych (w tym głównie hałasu) 245 osób. W związku z powyższym wydano 22 nakazy dotyczące obniżenia stężeń i natężeń czynników szkodliwych na stanowiskach pracy. Ponadto wydano 2 decyzje unieruchamiające 2 stanowiska pracy w związku ze stwierdzeniem przekroczenia NDSCh (najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe) badanego czynnika chemicznego, w wyniku których podjęte przez pracodawców działania techniczno-organizacyjne spowodowały zlikwidowanie ww. przekroczeń. Ustalono, że w okresie ostatnich 12 miesięcy warunki pracy poprawiono 83 pracownikom. W ramach wykonywanych zadań przeprowadzono również 55 kontroli w zakładach pracy, w których stosowane są substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. Tylko w stosunku do 3 zakładów zostały wydane decyzje dotyczące usunięcia nieprawidłowości. 19/92

20 Spośród 356 zakładów znajdujących się w ewidencji pionu higieny pracy, w których występują szkodliwe czynniki biologiczne skontrolowano 145. Tylko w stosunku do 8 obiektów wydano decyzje w sprawie usunięcia stwierdzonych uchybień, takich jak: brak prowadzonego rejestru prac i rejestru pracowników zatrudnionych w narażeniu na czynniki biologiczne zaliczane do 3 lub 4 grupy zagrożenia, brak stosowania odpowiednich środków dezynfekcyjnych oraz nie umieszczenia znaków ostrzegawczych w pomieszczeniach pracy. Ważnym zagadnieniem w zakładzie pracy jest szacowanie ryzyka zawodowego. Zgodnie z przepisami pracodawca zobowiązany jest do systematycznej oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy, do stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko oraz informowania pracowników o w/w. W wyniku przeprowadzonych kontroli wydano 80 nakazów zobowiązujących pracodawców do usunięcia nieprawidłowości w tym zakresie. Należy również zaznaczyć, że w toku prowadzonych postępowań administracyjnych wydano 84 nakazy zobowiązujące pracodawcę do poprawy stanu sanitarno-higienicznego pomieszczeń pracy i 41 dot. pomieszczeń socjalnych i sanitarnych oraz 31 nakazów dotyczących obowiązku przedstawienia aktualnych zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku pracy. Ogółem w celu poprawy warunków pracy wydano 178 decyzji administracyjnych. 20/92

21 badania środowiska pracy 20% chemia 17% inne 27% stan sanitarny pom. pracy i socjalnych 19% ocena ryzykaz zawodowego 12% rakotwórcze i mutagenne 1% czynniki biologiczne 1% usunięcie przekroczeń NDS 3% Wykres 2. Struktura wydanych decyzji administracyjnych W ramach nałożonych zadań, kontynuowano nadzór nad podmiotami zajmującymi się wprowadzaniem do obrotu (produkcja i dystrybucja) oraz stosowaniem substancji i mieszanin chemicznych niebezpiecznych wynikający z przepisów Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosownych ograniczeń w zakresie chemikaliów i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105 WE i 2000/21/WE (REACH) polegający na kontroli: 1) legalności wprowadzania do obrotu substancji chemicznych (rejestracja właściwa i wstępna substancji chemicznych); 2) respektowania ograniczeń w związku z wprowadzaniem do obrotu produktów (głównie zabawek) pod kątem zawartości w nich niedozwolonych substancji rakotwórczych/mutagennych ( ścisła współpraca z Inspekcją Handlową); 3) właściwego przekazywania informacji w łańcuchu dostaw; 4) zgodności posiadanych kart charakterystyki substancji i mieszanin chemicznych z obowiązującymi wymogami prawa; 21/92

22 5) wprowadzania do obrotu detergentów w sprawie bezpieczeństwa chemicznego (raport bezpieczeństwa chemicznego, scenariusze narażenia, ocena ryzyka zawodowego, itp.). W związku z Rozporządzeniem (WE) NR 790/2009 z dnia 10 sierpnia 2009 r. dostosowującego do postępu naukowo-technicznego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin oraz z Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych sprawdzano: 1) zgodność posiadanych kart charakterystyki i oznakowania na etykietach opakowań substancji i mieszanin chemicznych z obowiązującymi wymogami prawa; 2) zgodność klasyfikacji zagrożeń dla substancji i mieszanin chemicznych z obowiązującymi wymogami prawa; 3) przekazywanie informacji Inspektorowi ds. Substancji i Preparatów Chemicznych o wprowadzaniu substancji/mieszanin niebezpiecznych na teren RP. Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi również nadzór nad wprowadzaniem do obrotu produktów, które podlegają obowiązkowi rejestracji i udzielania zezwoleń. Jest to związane z koniecznością ochrony zdrowia ludzkiego, jak i środowiska naturalnego, ze względu na obecność substancji biologicznie aktywnych w składzie tych produktów. W/w mieszaniny wykorzystuje się głównie do dezynfekcji, usuwania, zabijania mikroorganizmów oraz innych szkodników. Zasady wprowadzania, obrotu, a także nadzoru nad ww. preparatami zostały ujęte w Ustawie z dnia r o produktach biobójczych i w Ustawie z dnia 18 grudnia 2003r. o ochronie roślin. W związku z powyższym działania prowadzone w terenie dotyczyły: 1) kontroli posiadania wymaganego Ustawą o produktach biobójczych zezwolenia Ministra Zdrowia; 2) weryfikacji substancji czynnych, w związku z decyzjami Komisji Europejskiej o wyłączeniu niektórych substancji ze stosowania w produktach biobójczych; 22/92

23 3) sprawdzania dokumentacji w/w produktów, a głównie zgodności danych zawartych na etykiecie oraz w karcie charakterystyki z zezwoleniem Ministra Zdrowia; 4) zgodności klasyfikacji zawartej w karcie charakterystyki mieszaniny z danymi zamieszczonymi w zezwoleniu Ministra Zdrowia oraz obowiązującymi wymogami prawa; 5) zgodności oznakowania opakowań z danymi zamieszczonymi w karcie oraz obowiązującymi wymogami prawa; 6) zakresu i poprawności stosowania w działalności zawodowej w/w produktów; 7) kontroli posiadania zezwolenia Ministra Rozwoju Wsi i Rolnictwa na wprowadzanie do obrotu środka ochrony roślin; 8) sprawdzania zgodności klasyfikacji środków ochrony roślin; 9) sprawdzania poprawności kart charakterystyki ww. środków; 10) zgodności oznakowania opakowań z danymi zamieszczonymi w karcie oraz obowiązującymi wymogami prawa. Państwowa Inspekcja Sanitarna obejmuje też swoim nadzorem firmy stosujące w działalności zawodowej środki chemiczne. W związku z zapisami Kodeku pracy i rozporządzeń wykonawczych dokonuje się kontroli z zakresu, między innymi: 1) oceny dokumentacji dotyczącej bezpieczeństwa chemicznego (instrukcje obsługi, instrukcje BHP, szkolenia, ocena ryzyka zawodowego itp.); 2) prowadzenia aktualnego spisu posiadanych substancji i mieszanin; 3) przestrzegania zapisów bezpiecznego stosowania lub przechowywania chemikaliów w magazynach. W roku 2010, w związku z doniesieniami o licznych zatruciach środkami chemicznymi o nieznanym składzie, Państwowa Inspekcja Sanitarna decyzją Głównego Inspektora Sanitarnego została włączona do działań zmierzających do zlikwidowania handlu produktami kolekcjonerskimi, zwanymi również dopalaczami. W związku z tym pracownicy pionu higieny pracy uczestniczyli w zamykaniu sklepów, zabezpieczaniu towaru o nieznanym składzie (określanego 23/92

24 jako produkty kolekcjonerskie) oraz po stwierdzeniu wykonania decyzji Głównego Inspektora Sanitarnego ich ponownym otwieraniu. Ponadto na mocy Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii i rozporządzeń wspólnotowych w zakresie obrotu prekursorami przeprowadzono też kontrole dotyczące: 1) stosowania i wprowadzania do obrotu prekursorów kategorii 2 i 3; 2) wydawania zezwoleń na wywóz/przywóz prekursorów kat. 2. W związku z wymogami zawartymi w w/w rozporządzeniu REACH dot. konieczności przekazywania informacji do Europejskiej Agencji Chemikaliów w Helsinkach (ECHA) o przestrzeganiu legalności obrotu chemikaliami został przygotowany 5-letni program sprawozdawczy zawierający wytyczne o sposobie kontroli obiektów zajmujących się w/w zagadnieniem. W roku 2010 zostało przekazane pierwsze sprawozdanie wg wytycznych Agencji. Następne przewidziane jest do realizacji w 2015 roku, obejmujące dane za lata W związku z tym na bieżąco aktualizowana jest ewidencja i dane firm zajmujących się obrotem chemikaliami. Szczególny nacisk położony jest na kontrole podmiotów dystrybuujących substancje i mieszaniny stwarzające duże ryzyko dla zdrowia, tj. rakotwórcze, mutagenne, wpływające na rozrodczość oraz zaklasyfikowane jako żrące, toksyczne, szkodliwe dla środowiska i zdolne do bioakumulacji oraz zagadnienia związane z rejestracją tych substancji. Ponadto, w związku z decyzjami Komisji Europejskiej o wyłączeniu niektórych substancji ze stosowania w produktach biobójczych, przeprowadzono kontrole mające na celu weryfikację, czy zakazane substancje znajdowały się w obrocie na terenie RP. W przypadku stwierdzenia ich obecności na rynku wydawano decyzje o wycofaniu danego produktu z obrotu. W tym zakresie współpracowano z Inspekcją Handlową. Do obowiązków Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy też nadzór nad produktami do czyszczenia i mycia. W ramach kontroli tzw. detergentów zwracano szczególną uwagę na przekazywanie przez dystrybutorów, zgodnej z prawem informacji na etykiecie, o właściwym dozowaniu i stosowaniu danego detergentu w trakcie użytkowania oraz o umieszczaniu nazwy substancji z grupy powodujących uczulenia, ze względu na coraz częstsze przypadki występowania alergii u osób stosujących te produkty. 24/92

25 Na terenie nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m. st. Warszawie przeważają podmioty zajmujące się dystrybucją chemikaliów. W 2010r w ewidencji Oddziału Higieny Pracy znajdowały się 513 zakłady zajmujące się wprowadzaniem do obrotu substancji i mieszanin chemicznych, w których zatrudnionych było pracowników. Na terenie nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m. st. Warszawie przeważają podmioty zajmujące się dystrybucją chemikaliów. Strukturę tych obiektów przedstawia poniższy wykres. Dystrybutor 79% Producent 5% Wykres 3. Struktura podmiotów kontrolowanych wprowadzających do obrotu substancje i mieszaniny chemiczne na terenie m. st. Warszawy w 2010r. Ogółem skontrolowano 577 podmiotów zajmujących się dystrybucją i stosowaniem substancji i mieszanin chemicznych; przeprowadzono łącznie 761 kontroli w tym zakresie. W ich trakcie stwierdzono nieprawidłowości dotyczące głównie braku lub niewłaściwych kart charakterystyki mieszanin i substancji chemicznych oraz nieprawidłowych oznakowań na etykietach opakowań, co skutkowało brakiem stosownej informacji przede wszystkim z zakresu BHP. W efekcie działań kontrolnych zakwestionowano 230 kart charakterystyki oraz /92

26 oznakowań produktów. Stwierdzone uchybienia skutkowały wydaniem 61 decyzji i 361 zaleceń pokontrolnych. chemia motoryzacyjna 3% Sektor paliw 1% chemia gospodarcza 4% chemia farmaceutyczna 6% farby i lakiery 13% prekursory/ dopalacze 15% środki ochrony roślin 7% chemia budowlana 12% chemia przemysłowa 33% Wykres 4. Struktura obiektów kontrolowanych w zakresie chemii w 2010r. Skutkiem negatywnego oddziaływania środowiska pracy na zdrowie zatrudnionych, zależności od rodzaju stosowanych technologii i zabezpieczeń, zwłaszcza warunków, w których stwierdzane są przekroczenia dopuszczalnych normatywów higienicznych, jest występowanie chorób zawodowych. W roku 2010 do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m. st. Warszawie wpłynęło 149 zgłoszeń podejrzeń chorób zawodowych. W związku z tym pracownicy pionu higieny pracy zrealizowali 357 wizytacji w ramach prowadzonych 339 postępowań wyjaśniających, sporządzili 314 kart oceny narażenia zawodowego. Wydano 52 decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej, 81 decyzji o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej oraz 18 postanowień i innych decyzji dotyczących spraw chorób zawodowych wydanych zgodnie z Ustawą Kpa. 26/92

27 Dane obrazujące rozpatrywane sprawy i stwierdzone choroby zawodowe na terenie objętym przez PPIS w m. st. Warszawie przedstawiono poniżej w postaci wykresów 5 7 i tabeli r. 2008r. 2009r. 2010r. liczba rozpatrywanych podejrzeń liczba przeprowadzonych wizytacji karty oceny narażenia zawodowego Wykres 5. Działanie w ramach postępowania w sprawach chorób zawodowych w latach /92

28 r. 2008r. 2009r. 2010r. liczba dec. stwierdzonych chorób zawodowych liczba dec.brak podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej Wykres 6 Liczba decyzji w sprawach chorób zawodowych w latach Tabela 1 Choroby zawodowe stwierdzone w latach z podziałem według wykazu chorób zawodowych Numer choroby zawodowej/nazwa z wykazu 3 Pylice płuc 2007r. 2008r. 2009r 2010r chorób zawodowych liczba liczba liczba liczba przypadków przypadków przypadków przypadków Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poniżej 60% wartości należnej, wywołane narażeniem na pyły lub gazy drażniące, jeżeli w ostatnich 10 latach pracy zawodowej co najmniej w 30% przypadków stwierdzono na stanowisku pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń Astma oskrzelowa /92

29 Numer choroby zawodowej/nazwa z wykazu 2007r. 2008r. 2009r 2010r chorób zawodowych liczba liczba liczba liczba przypadków przypadków przypadków przypadków Ostre uogólnione reakcje alergiczne Alergiczny nieżyt nosa Przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym 15 Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat 17 Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi Choroby skóry: Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy 20 Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy 21 Obustronny trwały ubytek słuchu typu ślimakowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 db w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1,2 i 3 khz Zespół wibracyjny: Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi 26 Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa Razem: /92

30 przew. ch. narządu głosu ch. skóry obustrony trwały ubytek słuchu t. ślimakowego choroby układu ruchu ch. zakaźne lub pasożytnicze choroby obw. ukł. nerwowego Wykres 7. Najczęściej występujące choroby zawodowe w latach Z przedstawionych danych wynika, że ogólna liczba chorób zawodowych stwierdzonych w 2010r. wynosiła 52; tyle samo jak w roku ubiegłym. Nadal dominowały choroby zakaźne, szczególnie WZW typu B oraz C wśród pracowników służby zdrowia (22 przypadki). Przewlekłe choroby układu ruchu, obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy, choroby skóry i narządu głosu występowały odpowiednio po 4, 5, 4, 4 przypadki. Zaobserwowano zmniejszenie liczby przypadków w grupie przewlekłych chorób narządu głosu z 13 w 2007r. do 4 w 2010r. Należy zaznaczyć w celu zminimalizowania istniejących zagrożeń, zarówno fizycznych, jak i chemicznych oraz biologicznych, obecnych w środowisku pracy, które mają istotny wpływ na powstawanie chorób zawodowych, stosuje się różnego typu zabezpieczenia, takie jak między innymi ochrony osobiste i zbiorowe oraz odpowiednie rozwiązania organizacyjne np.: skrócenie czasu narażenia i rotację pracowników. 30/92

31 4. OBIEKTY ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU W roku 2010r. na terenie miasta stołecznego Warszawy, nadzorem sanitarnym objęto obiekty związane z działalnością żywnościowo-żywieniową oraz obiekty mające pośrednio wpływ na jakość zdrowotną żywności, określone jako wytwórnie przedmiotów użytku. Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją statystyczną istniejące obiekty dzielimy na: 1) obiekty produkcji żywności; 2) obiekty obrotu żywnością; 3) obiekty żywienia zbiorowego otwarte; 4) zakłady zamknięte żywienia (w tym stołówki, bufety w szkołach, przedszkolach, szpitalach, domach opieki, zakładach pracy); 5) wytwórnie przedmiotów użytku. Ogółem pod nadzorem Powiatowej Stacji w m. st. Warszawie było obiektów. Przy ocenie sanitarnej, z uwzględnieniem stanu technicznego oraz higienicznego obiektów wzięto pod uwagę: 1) wyniki bieżących kontroli sanitarnych; 2) ocenę stanu sanitarnego, według ujednoliconego systemu ocen; 3) ocenę jakości zdrowotnej żywności na podstawie badań laboratoryjnych próbek pobranych w obiektach produkujących i wprowadzających żywność do obrotu. W roku ubiegłym przeprowadzono 6628 kontroli sanitarnych w tym 6601 w obiektach żywności i żywienia oraz 27 w wytwórniach przedmiotów użytku. Ze względu na stwierdzenie złego stanu sanitarno-higienicznego zagrażającego bezpieczeństwu produkowanej lub sprzedawanej żywności zamknięto lub ograniczono zakres prowadzonej działalności w 89 obiektach, decyzje te dotyczyły niżej wymienionych grup obiektów: 1) ciastkarnie -1; 2) piekarnie 1; 3) zakłady żywienia zbiorowego otwartego - 49, w tym zakłady małej gastronomii - 25; 31/92

32 4) zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego 14; 5) sklepy spożywcze 17; 6) kioski 7. Ponadto w celu poprawy stanu sanitarno-higienicznego zakładów produkujących i wprowadzających do obrotu środki spożywcze, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie wydał 666 decyzji administracyjnych nakazujących jego poprawę. W roku sprawozdawczym przeprowadzono dodatkowo 980 kontroli interwencyjnych, w związku ze zgłoszeniami dotyczącymi nieprawidłowego stanu sanitarno-higienicznego i technicznego obiektów, złej jakości zdrowotnej artykułów spożywczych znajdujących się w obrocie. Interwencje, których zasadność potwierdzono w czasie przeprowadzanych kontroli dotyczyły sprzedaży artykułów spożywczych przeterminowanych, obecności zanieczyszczeń fizycznych oprzędów, szkodników oraz martwych owadów w produktach, a także braku zachowania czystości w pomieszczeniach obiektów obrotu handlowego, niehigienicznej sprzedaży żywności i uciążliwości związanych z nieprawidłowo działającą wentylacją w lokalach przenikanie zapachów do lokali mieszkalnych. W minionym roku na podmioty, które rozpoczęły lub rozszerzyły działalność bez uzyskania decyzji zatwierdzającej wymaganej przepisami Ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006r., Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny skierował do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Warszawie 59 wniosków o nałożenie kar pieniężnych. Wykres 1 Stan sanitarny obiektów skontrolowanych przez Inspekcję Sanitarną 32/92

33 w latach Z analizy danych wynika, że w 2010r. stan sanitarny obiektów żywnościowo - żywieniowych nie uległ pogorszeniu. Związane jest to z konsekwentnym egzekwowaniem przez przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego aktualnie obowiązujących przepisów prawa oraz wymagań w zakresie wdrożenia zasad Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej, a także systemu HACCP. Należy jednak zauważyć, że w roku ubiegłym w grupie obiektów żywienia zbiorowego wzrosła ilość zgłoszeń ognisk zatruć pokarmowych (2 w obiektach żywienia zbiorowego otwartego oraz 6 w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego, w tym 2 w bufetach i stołówkach pracowniczych, 2 w przedszkolach, 2 w szkołach). Do obiektów, w których stwierdzany był niezadowalający stan sanitarnohigieniczny należały podobnie jak w poprzednich latach punkty małej gastronomii oraz zakłady żywienia zbiorowego otwarte, szczególnie prowadzone przez cudzoziemców. Najistotniejsze i najczęściej stwierdzane uchybienia sanitarne w w/w grupach obiektów to: 1) zły stan sanitarny i techniczny pomieszczeń produkcji; 2) brak orzeczeń lekarskich pracowników; 3) brak mydła i ręczników jednorazowego użytku przy umywalkach; 4) brak segregacji artykułów spożywczych w urządzeniach chłodniczych; 5) brak odzieży ochronnej; 6) serwowanie dań w naczyniach wielorazowego użytku przy braku warunków do ich mycia i dezynfekcji. Za stwierdzone nieprawidłowości pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej nałożyli grzywny w drodze mandatów karnych na łączną kwotę PLN. W roku ubiegłym kontynuowany był wzmożony nadzór nad: 1) obiektami wykazującymi zły stan sanitarny; 2) obiektami, które ze względu na dużą produkcję lub obrót żywnością przekładają się na dużą liczbę konsumentów; 3) prawidłowym znakowaniem środków spożywczych i przedmiotów użytku. 33/92

34 Należy podkreślić, że w efekcie przeprowadzonych kontroli, poprawie uległ stan techniczny małych i średnich sklepów oraz części kiosków zlokalizowanych na targowiskach. Powolną poprawę obserwuje się w stołówkach szkolnych. Stan czystości i porządku w ciastkarniach uległ niewielkiej poprawie. Podobnie jak w roku ubiegłym nie budził zastrzeżeń stan sanitarny wytwórni lodów. W 2010r. (podobnie jak w latach ubiegłych) były podejmowane czynności w ramach europejskiego systemu szybkiego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych (RASFF). Pracownicy Inspekcji w związku z 53 powiadomieniami podjęli działania kontrolne mające na celu wycofanie oraz nadzorowanie procesu wycofywania z obrotu w/w produktów. W toku prowadzonych działań wycofano z obrotu szt. zakwestionowanych artykułów spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, które zostały przekazane do utylizacji. Pod szczególnym nadzorem znajdował się obrót suplementami diety oraz środkami specjalnego przeznaczenia żywieniowego, a także ich reklama i znakowanie opakowań. W 2010r., w 4 przypadkach w związku ze stwierdzeniem zafałszowania suplementów diety znajdujących się w sprzedaży, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie wydał 4 decyzje nakazujące natychmiastowe wstrzymanie i wycofanie z obrotu powyższych środków spożywczych. Ponadto, w wyniku prowadzonych postępowań PPIS wydał 50 decyzji administracyjnych, w tym 5 decyzji nakazujących wstrzymanie wprowadzania do obrotu suplementów diety, co do których nie została zakończona procedura zezwalająca na ich sprzedaż na terytorium RP oraz 3 decyzje nakazujące wycofanie z obrotu środków spożywczych o złej jakości zdrowotnej. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie skierował do prokuratury 4 zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. W przypadkach stwierdzenie niedozwolonych treści w prezentacji i reklamach, przypisujących środkom spożywczym właściwości lecznicze Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie wydał 28 decyzji nakazujących usuniecie niedozwolonych treści z reklam wprowadzających konsumenta w błąd. W sprawach dotyczących portali internetowych prowadzona jest współpraca z Komendą Stołeczną Policji. W ramach urzędowej kontroli żywności realizowano pobór próbek do badań laboratoryjnych. W roku sprawozdawczym pobrano 554 próbki żywności, z 34/92

35 których zakwestionowano 27, ze względu na obecność bakterii chorobotwórczych lub w związku ze złym oznakowaniem. W roku ubiegłym sprawowano również nadzór sanitarny nad następującymi zakładami: 1) wytwórniami i zakładami konfekcjonującymi kosmetyki; 2) wytwórniami wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością; 3) miejscami obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością oraz kosmetykami. Do najczęściej powtarzających się uchybień w tych grupach obiektów należały: 1) nieprawidłowe oznakowanie materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością; 2) zły stan techniczny pomieszczeń magazynowych; 3) brak stosownej dokumentacji wymaganej przepisami prawa; 4) nieprawidłowe oznakowanie kosmetyków. Nadzór nad kosmetykami wiąże się z podejmowanymi działaniami w ramach systemu RAPEX. W 2010 r. wpłynęło do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m. st. Warszawie 64 powiadomień alarmowych. Dotyczyły one 73 kosmetyków, które nie zostały zgłoszone do Krajowego Systemu Informowania o Kosmetykach, bądź zawierały zanieczyszczenia mikrobiologiczne. W związku z powyższym podejmowano, w ramach sprawowania bieżącego nadzoru nad placówkami handlowymi, działania mające na celu sprawdzenie czy kosmetyki, których dotyczyły powiadomienia znajdują się w obrocie handlowym oraz ich wycofanie. W każdym przypadku podejmowania działań przez przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego dokonywano szczegółowej analizy zagrożeń pod kątem liczby narażonych osób, wielkości produkcji oraz wpływu na bezpieczeństwo żywności i żywienia. Realizowany przez Państwową Inspekcję Sanitarną system kontroli, którym objęto obiekty żywnościowo-żywieniowe pozwala na szybką interwencję i likwidację każdego potencjalnego zagrożenia pojawiającego się na skutek złamania przepisów sanitarnych. 35/92