Alergia czy nietolerancja pokarmowa?
|
|
- Alicja Kowalewska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Alergia czy nietolerancja pokarmowa? Giżyńska Karolina Wprowadzenie: W codziennej praktyce mam do czynienia z osobami zgłaszającymi objawy dyspeptyczne z górnego lub dolnego odcinka przewodu pokarmowego, którzy jednocześnie zaznaczają iż prawdopodobnie mają alergię lub nietolerancję pokarmową. W jakich przypadkach możemy mówić o alergii a kiedy o nietolerancji. Czy każda niepożądana reakcja organizmu na pokarm jest alergią? Alergia pokarmowa Alergia pokarmowa jest nieprawidłową, powtarzalną i odtwarzalną odpowiedzią organizmu ludzkiego na spożyty pokarm. Prowadzi ona do rozwoju różnych dolegliwości klinicznych ze strony: a) przewodu pokarmowego b) skóry c) układu moczowego d) narządu wzroku e) układu krwiotwórczego f) i/ lub oddechowego będących następstwem reakcji alergicznych 1 S t r o n a
2 Może również powodować inne objawy ogólnoustrojowe takie jak: a) migreny b) podwyższenie ciepłoty ciała c) bóle i obrzęki stawów d) przewlekłe zmęczenie Alergie pokarmowe stanowią coraz poważniejszy problem współczesnych społeczeństw. Niepożądane reakcje pokarmowe spowodowane nadwrażliwością alergiczną mogą ujawnić się u człowieka w każdym wieku, chociaż najczęściej dotykają najmłodszych i noworodki. Jest to wyrazem nadwrażliwości na nowy rodzaj pokarmu, niedojrzałości bariery śluzówkowatej przewodu pokarmowego, pozwalającej na zwiększone przenikanie antygenów pokarmowych ze światła jelita do krążenia systemowego. Stwierdzono, że ok. 90% wszystkich IgE - zależnych alergii pokarmowych wywoływanych jest pod wpływem spożywania żywności bądź surowców pochodzących ze ściśle określonych źródeł. Sklasyfikowano 8 grup stanowiących główne źródła antygenów: mleko krowie, jaja, ryby, skorupiaki, orzechy, orzeszki arachidowe, soja i pszenica. Alergeny są to antygeny wywołujące reakcję alergiczną IgE- zależną lub IgE- niezależną. Antygeny są zwykle substancjami białkowymi pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, rzadziej węglowodanami lub związkami chemicznymi ( lekami). Alergeny mogą dostawać się do organizmu drogą wziewną mówimy wówczas o alergenach powietrznopochodnych, pokarmową ( alergeny pokarmowe) lub bezpośredni kontakt ( alergeny kontaktowe). 1 Nadwrażliwość pokarmowa stanowi bardzo ważny problem zdrowia publicznego, gdyż w skrajnych przypadkach może powodować nawet zagrożenie dla życia. Objawy z przewodu pokarmowego spowodowane nadwrażliwością pokarmową dotyczą 20% populacji, co jednocześnie wymusza zmianę diety. 2 1 Zawadzka-Krajewska Anna Alergologia 2 Rymarczyk B., Gluck J., Jóźwiak P, Rogala B: Częstość występowania i charakterystyka reakcji nadwrażliwości na pokarmy w populacji śląskiej badanie ankietowe. Alergia, Astma, Immunologia 2009, 2 S t r o n a
3 Nadwrażliwość pokarmowa może być spowodowana udziałem mechanizmów immunologicznych lub też nie. W pierwszym przypadku mówi się o alergii pokarmowej, natomiast wszystkie pozostałe reakcje określane są mianem niealergicznej nadwrażliwości pokarmowej lub też nazywane nietolerancją pokarmową. 3, 4, 5 Alergia pokarmowa to patologiczna reakcja organizmu na codziennie spożywany pokarm, uwarunkowana mechanizmami immunologicznymi. Może być IgE- zależna lub IgEniezależna. Alergia pokarmowa występuje częściej u dzieci z innymi postaciami schorzeń atopowych. Do pokarmów najczęściej wywołujących reakcje alergiczne u dzieci należą: mleko krowie, jajka, pszenica, soja, orzeszki ziemne i ryby. Dorosłych uczulają przede wszystkim orzeszki ziemne, orzechy, ryby i skorupiaki. Reakcja na pokarmy może wystąpić już po kilku lub kilkudziesięciu minutach ( do 2 godzin) po spożyciu alergenów wówczas mamy do czynienia z reakcją natychmiastową IgE- zależną lub po kilku godzinach lub dniach ( reakcja późna, zwykle IgE- niezależna). 6 W patogenezie alergii pokarmowej i zarazem kryterium jej podziału główną rolę odgrywają przeciwciała klasy IgE, które odpowiadają za udział w procesie chorobowym innych komórek immunologicznie kompetentnych, przede wszystkim limfocytów. 7 W wystąpieniu alergii pokarmowej kluczową rolę odgrywa układ immunologiczny. Wymienia się dwa typy odpowiedzi immunologicznej: wrodzoną i adaptacyjną. W odpowiedzi adaptacyjnej zaangażowane są głównie limfocyty T i B, które mogą rozpoznawać substancje produkowane przez mikroby bądź cząstki nieinfekcyjne zwane antygenami. Czasami antygeny z pyłków, sierści zwierząt, białek pokarmowych mogą wywoływać nadmierną reakcję immunologiczną i wówczas antygeny stają się alergenami. Limfocyty B produkują przeciwciała immunoglobuliny IgM, IgG, IgA i IgE. Przeciwciała w klasie IgE związane są głównie z alergią pokarmową. 8 3 Johansson S.G.O., Bimber T., Dhal R.: Revised nomenclature for allergy for gobal use: report of the nomenclature review committee of the World Allergy Organisation, J Allergy Clin Immunol Johansson S.G.O., Hourihane J.O.B., Bousquet J.: A revised nomenclature for allergy. An EAACI position statement from the EAACI nomenclature task force. Allergy 2001, 5 Chapman J.A., Bernstein I.L., Lee R.E.: Food allergy a practice parameter. Ann Allergy Asthma Immunol 6 Zawdadzka-Krajewska Anna, Alergologia 7 Bartuzi Z.: Żywienie w alergiach pokarmowych. [W:] Grzymisławski M., Gawęcki J., (red.): Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa, 2010, 8 Skypala I. - Nadwrażliwość pokarmowa alergia i nietolerancja pokarmowa 3 S t r o n a
4 Limfocyty T związane z AP dzielą się na cytotoksyczne i pomocnicze (Th). Limfocyty aktywowane antygenem przekształcają się w komórki Th1 lub Th2, w zależności od interleukin i chemokinin wydzielanych przez komórkę prezentującą antygen. Kiedy są aktywowane komórki Th2 dochodzi do uwalniania cytokin, które pobudzają limfocyty B do produkcji przeciwciał IgE przeciw specyficznemu antygenowi prezentowanemu komórkom T21. Specyficzne przeciwciała IgE nie krążą wolne we krwi, tylko wiążą się z powierzchnią komórek tucznych i bazofili. W przypadku ponownej ekspozycji na alergen następuje wiązanie się ze specyficznym przeciwciałem i kiedy na komórce tucznej kilka przeciwciał IgE połączy się z antygenem, dochodzi to jej degranulacji i uwolnienia mediatorów, które są odpowiedzialne za wystąpienie alergii pokarmowej 9 Ten typ odpowiedzi immunologicznej wg Gella i Coombsa nazywany jest typem I alergii zależnym od przeciwciał IgE. Znane są jeszcze trzy typy nadwrażliwości. Typ I anafilaktyczny, natychmiastowy, gdy reakcja pojawia się do 2 godzin od zadziałania alergenu, Typ II cytotoksyczny, Typ III wywołany przez kompleksy immunologiczne, Typ IV komórkowy, który jest reakcją alergiczną opóźnioną. 10 Alergeny pokarmowe zalicza się do klasy 1 lub 2. Alergeny klasy 1 to duże i rozpuszczalne w wodzie glikoproteiny, odporne na ciepło, działanie kwasów i proteaz. To powoduje, że są zdolnymi do uczulania już w czasie ich spożywania. Alergeny klasy 2 są ciepłolabilne, podatne na degradację enzymatyczną, w związku z czym nie mogą uczulać już podczas spożywania pokarmów. Ich działanie ujawnia się z opóźnioną reakcją Ibidem 10 Cardinale F., Mangini F., Berardi M., Sterpeta Loffredo M., Chinellato I., Dellino A. et al.: Intolerance to food additives: an update. Minerva Periatr 2008, 11 Sicherer S.H., Samson H.A.: Food allergy. J Allergy Clin Immunol Lack G.: New developtemtens In food allergy old questions remain. J Allergy Clin Immunol 2004, 13 Samson H.A.: Uptade on food allergy. J Allergy Clin Immunol 2004, 4 S t r o n a
5 Objawy: Symptomatologia alergii pokarmowej jest bardzo bogata. Jeden alergen może powodować wiele objawów, przy czym lokalizacja zmian zależy zwykle od wieku pacjenta. U dzieci występują zwykle objawy ze strony przewodu pokarmowego oraz skóry, a u osób dorosłych ze strony układu oddechowego i skóry. Do objawów alergii pokarmowej należą: objawy ze strony układu pokarmowego: nudności, biegunka, wymioty, obrzęk języka, krew w stolcu, świąd w jamie ustnej objawy ze strony skóry: pokrzywka, obrzęk naczynioworuchowy, atopowe zapalenie skóry, świąd objawy ze strony układu oddechowego: duszności, obrzęk krtani, nieżyt nosa, kaszel, chrypka objawy uogólnione: wstrząs anafilaktyczny, bóle i zawroty głowy Alergia krzyżowa Jest to występowanie objawów chorobowych u osób uczulonych jednocześnie na alergeny pokarmowe, powietrznopochodne i kontaktowe. Reakcje krzyżowe są spowodowane identycznością lub strukturalnym podobieństwem w budowie alergenów pokarmowych i powietrznopochodnych. Przykładem takich reakcji krzyżowych jest: u osób uczulonych na brzozę jednoczesne uczulenie na jabłka, morele, wiśnie, czereśnie, seler, marchew i pietruszkę u osób uczulonych na trawy jednoczesne uczulenie na melony, arbuzy, pomidory, soję i pomarańcze u osób uczulonych na bylicę jednoczesne uczulenie na banany i arbuzy u osób uczulonych na lateks jednoczesne uczulenie na banany, figi, awokado i kiwi u osób uczulonych na sierść kota jednoczesne uczulenie na wieprzowinę Zawadzka-Krajewska A. Alergologia 5 S t r o n a
6 Różnica między klasyczną alergią pokarmową typu I a alergią pokarmową typu III. Należy wyraźnie odróżnić alergię pokarmową typu III od klasycznej alergii, w której biorą udział przeciwciała klasy IgE. W przypadku alergii pokarmowej typu III chodzi wprawdzie również o reakcję immunologiczną, lecz jest ona związana z przeciwciałami typu IgG. Reakcja występuje z opóźnieniem od 8 do 72 godzin od chwili spożycia pokarmu. Może się więc zdarzyć, że u danej osoby dopiero w piątek wystąpią problemy żołądkowo jelitowe jako reakcja na pokarm, który został spożyty już w środę. Problem w takiej sytuacji polega na tym, że takie rodzaje alergii pozostają nierozpoznane często przez całe życie. 15 Zależność między układem odpornościowym a alergią pokarmową typu III Cecha szczególna swoistego układu odpornościowego (odporności nabytej, co oznacza, że układ odpornościowy uczy się przez całe życie) polega na tym, że przeciwciała wytwarzają strukturę, która pozwala im rozpoznawać tylko jeden określony rodzaj antygenu (zasada klucza i zamka). Nasz układ odpornościowy jest więc w stanie wytworzyć wiele tysięcy różnych przeciwciał, z których każde ma różną strukturę i potrafi związać się ze ściśle określonym antygenem. Jeżeli antygen wniknie do organizmu, pasujące przeciwciało przywiera do niego. W ten sposób antygen staje się widoczny dla innych komórek układu odpornościowego. Wiązanie antygenu z przeciwciałem określa się mianem kompleksu immunologicznego. Komórki rozpoznające kompleksy immunologiczne wydzielają mediatory, które aktywują komórki układu odpornościowego. Automatycznie rozwija się reakcja kaskadowa. Na końcu reakcji kompleks immunologiczny zostaje zniszczony przez fagocyty (komórki żerne) Weber B, Lieners Camille Alergia pokarmowa typu III 16 Ibidem, str. 3 6 S t r o n a
7 Ten mechanizm występuje także w przypadku alergii pokarmowej typu III. Zgodność struktury powoduje, że przeciwciało wiąże się tu z antygenem określonego produktu. Dopóki spożywa się produkty wywołujące nadwrażliwość, automatyzmu tego nie można zahamować. Reakcja immunologiczna przebiega zawsze, nawet jeżeli jej skutki dla organizmu mogą być szkodliwe. Wyraźnie widać to w przypadku chorób autoimmunologicznych. Błąd w sterowaniu układem odpornościowym prowadzi do wytworzenia przeciwciał klasy IgG w stosunku do własnych komórek organizmu. Własne komórki organizmu stają się antygenem, kompleks immunologiczny złożony z endogennej tkanki i przeciwciała jest zwalczany przez własny układ odpornościowy. Skutkiem są poważne choroby. W przypadku alergii pokarmowej typu III występują swoiste przeciwciała w stosunku do produktów spożywczych lub ich składników 17 Ten typ alergii pokarmowej jest trudny do zdiagnozowania ponieważ z jednej strony wywołuje objawy często podobne do klasycznych objawów alergii pokarmowej pomimo, że nie można wskazać markerów odpowiedzialnych za pojawienie się alergii, ponadto czasowe opóźnienie między momentem spożycia pokarmu a wystąpieniem objawów utrudnia rozpoznanie tej choroby. Testowanie ciał IgG4 Test IgG 4: wykazuje tylko przeciwciała klasy IgG; test nie nadaje się do diagnozowania alergii pokarmowej typu III u małych dzieci, ponieważ przeciwciała klasy IgG nie przechodzą przez łożysko. Test ten nie wykazuje reakcji typu Th1, które także zachodzą w przypadku nadwrażliwości pokarmowej. ANT: test aktywacji neutrofilów (Aktivierte Neutrophilen Test). Mierzy różnicę między neutrofilami (granulocytami obojętnochłonnymi) w stanie spoczynku i po kontakcie z produktem spożywczym. Test wykazuje tylko przeciwciała, które mają właściwości opsonizacyjne, a więc przeciwciała klasy IgG 1 i IgG 3. Dużą wadą tej metody jest to, że powtarzalne wyniki można uzyskać tylko przy użyciu świeżej krwi lub surowicy (materiał do badania nie jest starszy niż 6 godzin). Wynik testu może być uzależniony od występującej infekcji lub leków przeciwzapalnych. Dlatego test ANT ma ograniczony zakres zastosowania. 17 Ibidem, str. 3 7 S t r o n a
8 Test transformacji granulocytów: Test ten nie rozpoznaje przeciwciał klasy IgG 4, ponieważ nie posiadają one wystarczających zdolności opsonizacyjnych. Aby ujawnić reakcje typu Th1 i Th2, potrzebne są wszystkie podtypy. Także tutaj powtarzalne wyniki można uzyskać tylko na świeżej krwi. ImuPro300: rejestruje wszystkie podklasy przeciwciał typu IgG, a tym samym wszystkie typy reakcji immunologicznych. Przeciwciała klasy IgG są bardzo stabilne i niewrażliwe. Bardzo dobrze nadają się do diagnozowania alergii pokarmowej typu III. 18 Wskazania do stosowania testu ImuPro300 Migrena i bóle głowy Cukrzyca typu II i otyłość Redukcja ciężaru ciała Dolegliwości jelitowo żołądkowe Atopowe zapalenie skóry (neurodermitis) Reumatoidalne zapalenie stawów Nadciśnienie krwi Syndrom chronicznego zmęczenia Niedoczynność tarczycy Co niedoczynność tarczycy ma wspólnego z alergią typu III? Za podstawową przyczynę niedoczynności tarczycy uważa się niedobór jodu. O wiele częstszą przyczyną niedoczynności tarczycy są jednak stany zapalne tarczycy. Rzadko są one wynikiem infekcji, a częściej są to do dziś niewyjaśnione lub chroniczne stany zapalne. Coraz więcej jednak wskazuje na to, że odpowiedzialna za tę chorobę może być alergia pokarmowa typu III. Rozkład częstotliwości występowania niedoczynności tarczycy wykazuje zaskakujące podobieństwo do krzywej rozkładu nadwrażliwości na gluten, która również najczęściej występuje między 30 a 40 rokiem życia i dotyczy zwłaszcza kobiet. Lecz gluten z pewnością nie jest jedyną przyczyną. Teoretycznie każda nadwrażliwość pokarmowa może być odpowiedzialna za tę chorobę Ibidem, str Ibidem, strona 15 8 S t r o n a
9 Utworzone w ramach reakcji immunologicznej cyrkulujące kompleksy immunologiczne mogą przywierać do tarczycy u osób z odpowiednimi predyspozycjami i spowodować dopływ fagocytów, które jeżeli proces jest chroniczny prowadzą do zapalnego uszkodzenia tkanki tarczycy. Tarczyca przestaje pracować prawidłowo i pojawia się niedoczynność. Jeżeli stan zapalny trwa zbyt długo, może dojść do komplikacji w postaci tworzenia się autoprzeciwciał w stosunku do uszkodzonej tkanki tarczycy i przyspieszenia przebiegu choroby. 20 U części pacjentów, w zależności od stanu zaawansowania procesu, możliwe jest zatrzymanie, a nawet cofnięcie przebiegu choroby poprzez zmianę diety zgodnie z profilem alergii pokarmowej typu III. Pacjenci donoszą o zmniejszeniu dawek przyjmowanych leków, aż do całkowitego ich odstawienia. Oznaką przedawkowania leków podczas zmiany diety jest nagle pojawiająca się i utrzymująca się nerwowość, dla której pacjenci nie znajdują wytłumaczenia. Nietolerancja pokarmowa Bartuzi uważa, że obecnie nietolerancja pokarmowa powinna być określana mianem nieimmunologicznej nadwrażliwości pokarmowej, w której biorą udział różne czynniki: enzymatyczne, toksyczne, farmakologiczne, metaboliczne, a także mechanizmy idiosynkrazji.[7] Z uwagi na fakt, że w większości publikacji i doniesień używa się sformułowania alergia pokarmowa na potrzeby niniejszego artykułu będziemy się nim nadal posługiwać. Nietolerancja pokarmowa jest terminem ogólnym, stosowanym dla określenia szeregu odtwarzalnych, niepożądanych reakcji na pokarm, w tym reakcji alergicznych, które z definicji związane są z systemem odpornościowym (np. alergia na orzechy arachidowe lub celiakia), niepożądanych reakcji będących wynikiem niedoboru pewnych enzymów (np. nietolerancja laktozy lub dziedziczna nietolerancja fruktozy), reakcji farmakologicznych (np. nadwrażliwość na kofeinę) i innych, niezdefiniowanych reakcji. Do nietolerancji pokarmowej nie zalicza się zatrucia pokarmowego, wywołanego przez bakterie i wirusy, pleśnie, związki chemiczne, 20 Ibidem, storna 15 9 S t r o n a
10 toksyny i substancje drażniące obecne w produktach żywnościowych; termin ten nie obejmuje także awersji pokarmowej (niechęć do pewnych produktów i, w konsekwencji, unikanie ich). Reakcje nietolerancji pokarmowej to zwykle odtwarzalne, niepożądane reakcje na określony pokarm lub jego składnik, powstające bez względu na to, czy dana osoba świadoma jest jego spożycia czy też nie (patrz Buttriss 2001). Reakcje związane z nietolerancją pokarmów różnią się znacznie intensywnością objawów oraz czasem ich trwania. Na przykład alergia na orzechy arachidowe jest często chorobą całego życia i może powodować silne, nawet zagrażające życiu reakcje anafilaktyczne na niewielkie nawet ilości wchodzącego w skład tych orzechów białka (na przykład w nie domytych naczyniach kuchennych). Nietolerancja mleka krowiego może mieć ostry przebieg we wczesnym okresie życia, potem najczęściej ustępuje. Większość dzieci (około 90%) wyrasta z niej w okresie przedszkolnym (zwykle przed ukończeniem 3. roku życia). Podobnie nietolerancja jaj kurzych jest zwykle dolegliwością jedynie przejściową, występującą we wczesnym dzieciństwie Diagnozowanie alergii pokarmowej Chociaż reakcja anafilaktyczna czy też zdecydowanie dodatni wynik testu na obecność przeciwciał IgE stanowią niemal pewny dowód alergii pokarmowej, większość niepożądanych reakcji na produkty spożywcze jest IgE-niezależna. Dlatego tak ważne jest przeprowadzenie odpowiednich testów. W praktyce, w przypadku nietolerancji pokarmowej (w tym alergii pokarmowej) prawidłowa diagnoza zależy przede wszystkim od dokładnego przestudiowania historii choroby, od doświadczenia klinicznego lekarza oraz pozytywnych wyników zastosowanych metod leczenia. Metody te to zwykle wyeliminowanie z diety produktu podejrzewanego o wywoływanie niepożądanych objawów, zaś pozytywne wyniki to ustąpienie takich objawów po odstawieniu pokarmu i ich nawrót po ponownym wprowadzeniu go do jadłospisu. Zastosowanie odpowiedniej diety w przypadku alergii czy nietolerancji pokarmowej oparte być powinno na zaleceniach lekarskich, które poprzedzone zostały odpowiednimi testami. Konsekwencje samodzielnego wyeliminowania z jadłospisu całej grupy produktów, bez zasięgnięcia rady specjalisty mogą być niezwykle ryzykowne dla zdrowia. Na przykład 10 S t r o n a
11 wykluczenie z diety produktów mlecznych, z racji podejrzewanej alergii, może drastycznie zmniejszyć ilość przyjmowanego w pokarmie wapnia, a tym samym wpłynąć w niekorzystny sposób na stan naszych kości. 11 S t r o n a
NIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA
NIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA Nietolerancja i alergia pokarmowa to dwie mylone ze sobą reakcje organizmu na pokarmy, które dla zdrowych osób są nieszkodliwe. Nietolerancja pokarmowa w objawach przypomina
Bardziej szczegółowopteronyssinus i Dermatophagoides farinae (dodatnie testy płatkowe stwierdzono odpowiednio u 59,8% i 57,8% pacjentów) oraz żółtko (52,2%) i białko
8. Streszczenie Choroby alergiczne są na początku XXI wieku są globalnym problemem zdrowotnym. Atopowe zapalenie skóry (AZS) występuje u 20% dzieci i u ok. 1-3% dorosłych, alergiczny nieżyt nosa dotyczy
Bardziej szczegółowoNadwrażliwość pokarmowa alergia i nietolerancja pokarmowa
Nadwrażliwość pokarmowa alergia i nietolerancja pokarmowa 7 Isabel Skypala CELE DYDAKTYCZNE Po zapoznaniu się z treścią tego rozdziału czytelnik powinien: rozpoznać nadwrażliwość pokarmową ( food hypersensitivity
Bardziej szczegółowoPodstawy immunologii. Odporność. Odporność nabyta. nieswoista. swoista
Podstawy immunologii dr n. med. Jolanta Meller Odporność nieswoista mechanizmy obronne skóry i błon śluzowych substancje biologicznie czynne: interferon, lizozym, dopełniacz leukocyty (fagocyty) swoista
Bardziej szczegółowo3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII
3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, charakteryzującą się nawracającymi atakami duszności, kaszlu i świszczącego oddechu, których częstotliwość
Bardziej szczegółowoGluten. Jeść, albo nie jeść. Oto jest pytanie! Choroby związane z glutenem. dr Maciej Starachowski www.swiatzdrowia.pl
Gluten Jeść, albo nie jeść. Oto jest pytanie! Choroby związane z glutenem dr Maciej Starachowski www.swiatzdrowia.pl Spis treści 1. Wstęp 2. Podział chorób związanych z glutenem 3. Jaka jest różnica pomiędzy
Bardziej szczegółowoANKIETA DLA RODZICÓW dotycząca ALERGII oraz NIETOLERANCJI ŻYWIENIOWYCH dla uczestników obozów organizowanych przez SportFun
NAZWISKO i IMIĘ DZIECKA Data urodzenia dziecka MIEJSCE i TERMIN turnusu TELEFON do rodzica/opiekuna ANKIETA DLA RODZICÓW dotycząca ALERGII oraz NIETOLERANCJI ŻYWIENIOWYCH dla uczestników obozów organizowanych
Bardziej szczegółowoDieta eliminacyjna czy prowokacja. dr. Agnieszka Krauze Stadion Narodowy Warszawa
Dieta eliminacyjna czy prowokacja dr. Agnieszka Krauze Stadion Narodowy Warszawa 14.03.2015 Alergeny pokarmowe w grupie dzieci mleko krowie jaja soja gluten ryby owoce morza orzeszki Naturalny przebieg
Bardziej szczegółowoRodzaje autoprzeciwciał, sposoby ich wykrywania, znaczenie w ustaleniu diagnozy i monitorowaniu. Objawy związane z mechanizmami uszkodzenia.
Zakres zagadnień do poszczególnych tematów zajęć I Choroby układowe tkanki łącznej 1. Toczeń rumieniowaty układowy 2. Reumatoidalne zapalenie stawów 3. Twardzina układowa 4. Zapalenie wielomięśniowe/zapalenie
Bardziej szczegółowoNowe kierunki w diagnostyce alergii
Nowe kierunki w diagnostyce alergii Alergie IgG zależne i molekularna diagnostyka komponentowa mgr Paweł Krzemień 4 typy nadwrażliwość Coombs oraz Gell (1963) Typ I Typ II Typ III Typ IV Tekst Reakcja
Bardziej szczegółowoZnaczenie badania przeciwciał w alergiach pokarmowych
Znaczenie badania przeciwciał w alergiach pokarmowych Znaczenie badania przeciwciał w alergiach pokarmowych Dr Camille Lieners Ludzki organizm rozwinął bardzo wysoki poziom tolerancji dla białek pokarmowych.
Bardziej szczegółowoLAKTOZA I BIAŁKA MLEKA Z CZYM MAM PROBLEM?
LAKTOZA I BIAŁKA MLEKA Z CZYM MAM PROBLEM? Pacjenci często mylą reakcje organizmu związane z alergią i nadwrażliwością niealergiczną na białka mleka a nietolerancją laktozy. Mimo wielu publikacji w Internecie,
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Rekomendacja nr 21/2012 Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych z dnia 11 czerwca 2011 r. w sprawie objęcia refundacją środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego Nutramigen 1 LGG, preparat
Bardziej szczegółowoCzęstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.
GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),
Bardziej szczegółowoCzęść praktyczna: Metody pozyskiwania komórek do badań laboratoryjnych cz. I
Ćwiczenie 1 Część teoretyczna: Budowa i funkcje układu odpornościowego 1. Układ odpornościowy - główne funkcje, typy odpowiedzi immunologicznej, etapy odpowiedzi odpornościowej. 2. Komórki układu immunologicznego.
Bardziej szczegółowoŻYWNOŚĆ TWÓJ CUDOWNY LEK
ŻYWNOŚĆ TWÓJ CUDOWNY LEK Nasz organizm jest wspaniale działającym samoregulującym się systemem Czynniki zewnętrzne: Pożywienie Gazy oddechowe Informacja NASZE ZDROWIE W DUŻEJ MIERZE ZALEŻY OD TEGO CO I
Bardziej szczegółowoSylabus z modułu. [27A] Alergologia. Poznanie znaczenia znajomości zagadnień związanych z chorobami alergicznymi w pracy kosmetologa.
1. Ogólne informacje o module Sylabus z modułu [27A] Alergologia Nazwa modułu ALERGOLOGIA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status
Bardziej szczegółowoCHOROBY CYWILIZACYJNE EMILIA MUSIAŁ
CHOROBY CYWILIZACYJNE EMILIA MUSIAŁ CO TO SĄ CHOROBY CYWILIZACYJNE? PRZYKŁADY CHORÓB CYWILIZACYJNYCH PRZYCZYNY CHORÓB CYWILIZACYJNYCH POŚREDNIE BEZPOŚREDNIE CUKRZYCA OTYŁOŚĆ UDAR MÓZGU SPIS TREŚCI ASTMA
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Anatomia człowieka 1. Które z białek występujących w organizmie człowieka odpowiedzialne są za kurczliwość mięśni? 2. Co to są neurony i w jaki sposób stykają się między sobą i efektorami?
Bardziej szczegółowoWygrać z atopią. Zasady rozpoznawania i leczenia atopowego zapalenia skóry u psów, kotów i koni
Wygrać z atopią Zasady rozpoznawania i leczenia atopowego zapalenia skóry u psów, kotów i koni Koordynator projektu Ilona Rybak-Korzec Redakcja i korekta Małgorzata Chuchla Redaktor techniczny Zbigniew
Bardziej szczegółowoEchinacea-ratiopharm MAX, tabletki, 100 mg. Echinacea purpurea herbae succus siccum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Echinacea-ratiopharm MAX, tabletki, 100 mg Echinacea purpurea herbae succus siccum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoMIKROFLORA JELITOWA I NIETOLERANCJE POKARMOWE _
MIKROFLORA JELITOWA I NIETOLERANCJE POKARMOWE _ PROWADZĄCY: DR PAULINA SZACHTA, MAŁGORZATA DROBCZYŃSKA, ŁUKASZ SIEŃCZEWSKI Poziom I Jelito w pytaniach i odpowiedziach, czyli fakty i mity. Budowa i funkcjonowanie
Bardziej szczegółowoProblem nieprawidłowych reakcji na
Niekorzystne reakcje na pokarmy problem dla dietetyka W ostatnich latach coraz więcej lekarzy, dietetyków i samych pacjentów zaczyna dostrzegać zależność pomiędzy tym co jemy, a powstawaniem przewlekłych
Bardziej szczegółowoPewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM
Pewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM Pewnego razu w gabinecie Niemowlę 10.miesięczne CII PII SN; masa ur. 3600 Wywiad rodzinny bez obciążeń Pewnego razu w gabinecie
Bardziej szczegółowoIndywidualny skrócony wynik
Indywidualny skrócony wynik Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej 60-129 Poznań, ul. Sielska 10 Tel.: 061 862 63 15 www.instytut-mikroekologii.pl Strona 1 IMIĘ I NAZWISKO Numer badania : Data urodzenia
Bardziej szczegółowoGENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH
GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH Rodzaje testów Genodiet Test Genodiet składają się z 3 uzupełniających się modułów, stanowiących 3 kroki do poznania indywidualnych zasad zdrowia. Identyfikacja typu
Bardziej szczegółowoWZW A. wątroby typu A. Zaszczep się przeciwko WZW A
WZW A Wirusowe zapalenie wątroby typu A Zaszczep się przeciwko WZW A 14 dni po zaszczepieniu u ponad 90% osób z prawidłową odpornością stwierdza się ochronne miano przeciwciał PSSE Tomaszów Maz. ul. Majowa
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Rekomendacja nr 77/2012 Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych z dnia 8 października 2012 r. w sprawie objęcia refundacją środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego Neocate Advance,
Bardziej szczegółowoHarmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne
Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne Środa 15.45-17.15, ul. Medyczna 9, sala A Data Temat: Prowadzący: 05.10.16 Omówienie
Bardziej szczegółowo1. Układ odpornościowy. Odporność humoralna
Zakres zagadnień do poszczególnych tematów zajęć Seminaria 1. Układ odpornościowy. Odporność humoralna Ludzki układ odpornościowy Składowe i mechanizmy odporności wrodzonej Składowe i mechanizmy odpowiedzi
Bardziej szczegółowoPODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl Konspekt wykładu Rozpoznanie antygenu
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoLp. tydzień wykłady seminaria ćwiczenia
Lp. tydzień wykłady seminaria ćwiczenia 21.02. Wprowadzeniedozag adnieńzwiązanychzi mmunologią, krótka historiaimmunologii, rozwójukładuimmun ologicznego. 19.02. 20.02. Wprowadzenie do zagadnień z immunologii.
Bardziej szczegółowoAlergie pokarmowe a diety eliminacyjne Korzyści i zagrożenia
Alergie pokarmowe a diety eliminacyjne Korzyści i zagrożenia DANUTA GAJEWSKA EWA LANGE KATEDRA DIETETYKI, WYDZIAŁ NAUK O ŻYWIENIU CZŁOWIEKA I KONSUMPCJI, SGGW Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 21 czerwca
Bardziej szczegółowoISBN 978-83-7277-441-5
Copyright by Wydawnictwo ASTRUM Sp. z o.o. Wrocław 2005 Wszelkie prawa zastrzeżone Redakcja Iwona Huchla Redakcja techniczna Elżbieta Bursztynowicz Projekt okładki Andrzej Szot Wydanie II Żadna część tej
Bardziej szczegółowoPAKIET KONSULTACJI GENETYCZNYCH GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH
PAKIET KONSULTACJI GENETYCZNYCH GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH Rodzaje pakietów Genodiet Pakiet konsultacji genetycznych Genodiet składaja się z 3 uzupełniających się modułów, stanowiących 3 kroki
Bardziej szczegółowoRada Przejrzystości. Agencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 29/2012 z dnia 11 czerwca 2012 r. w sprawie zasadności finansowania środka spożywczego specjalnego przeznaczenia
Bardziej szczegółowoOferta diagnostyczna Instytutu Mikroekologii. Mgr Małgorzata Drobczyńska Instytut Mikroekologii Ul. Sielska 10 60-129 Poznań
Oferta diagnostyczna Instytutu Mikroekologii Mgr Małgorzata Drobczyńska Instytut Mikroekologii Ul. Sielska 10 60-129 Poznań INSTYTUT MIKROEKOLOGII Najnowocześniejsza diagnostyka medyczna w leczeniu przewlekłych
Bardziej szczegółowoJak żyć i pracować z chorobą alergiczną układu oddechowego? Jakie są najczęstsze przyczyny i objawy alergii?
Jak żyć i pracować z chorobą alergiczną układu oddechowego? Czy alergia układu oddechowego to często spotykany problem? Choroby alergiczne występują obecnie z bardzo dużą częstością. Szacuje się, że na
Bardziej szczegółowoGRYPA CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ NA TEN TEMAT? CZY WYKORZYSTAŁŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI BY USTRZEC SIĘ PRZED GRYPĄ?
GRYPA CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ NA TEN TEMAT? CZY WYKORZYSTAŁŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI BY USTRZEC SIĘ PRZED GRYPĄ? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ! SZCZEPIONKA PRZECIW GRYPIE CZYM JEST
Bardziej szczegółowoWirus zapalenia wątroby typu B
Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby
Bardziej szczegółowoAlergia. Ciesz się pełnią życia z Systemem oczyszczania powietrza Atmosphere Sky!
Alergia Ciesz się pełnią życia z Systemem oczyszczania powietrza Atmosphere Sky! 01 Wprowadzenie Alergie są często występującym schorzeniem, a liczba dotkniętych nimi osób rośnie z każdym rokiem. Ponad
Bardziej szczegółowoZESPOŁY KLINICZNE ALERGII POKARMOWEJ DR N.MED. WIOLETTA ANNA ZAGÓRSKA
ZESPOŁY KLINICZNE ALERGII POKARMOWEJ DR N.MED. WIOLETTA ANNA ZAGÓRSKA KLINIKA PNEUMONOLOGII I ALERGOLOGII WIEKU DZIECIĘCEGO WUM ? KLASYFIKACJA NADWRAŻLIWOŚCI POKARMOWEJ wg EAACI (2001rok) Nadwrażliwość
Bardziej szczegółowoPorady dotyczące jakości powietrza i alergii od Fundacji Allergy UK
Porady dotyczące jakości powietrza i alergii od Fundacji Allergy UK Czyste powietrze w pomieszczeniu ma kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia, a rozwiązania firmy LG Electronics pomagają w stworzeniu
Bardziej szczegółowoWytyczne Światowej Organizacji Gastroenterologicznej dotyczące celiakii, 2012
Wytyczne Światowej Organizacji Gastroenterologicznej dotyczące celiakii, 2012 Autorzy: Julio C. Bai, Michael Fried, Gino Roberto Corazza, Detlef Schuppan, Michael Farthing, Carlo Catassi, Luigi Greco,
Bardziej szczegółowoAneks II Zmiany w drukach informacyjnych produktów leczniczych zarejestrowanych w procedurze narodowej
Aktualizacja ChPL i ulotki dla produktów leczniczych zawierających jako substancję czynną immunoglobulinę anty-t limfocytarną pochodzenia króliczego stosowaną u ludzi [rabbit anti-human thymocyte] (proszek
Bardziej szczegółowoMOJE SZCZENIĘ MA BIEGUNKĘ! CO ROBIĆ?
MOJE SZCZENIĘ MA BIEGUNKĘ! CO ROBIĆ? Biegunka to nic innego jak oddawanie przez szczenię, z większą niż zazwyczaj częstotliwością, rzadkiego, nieuformowanego kału. Jeżeli dodatkowo podczas biegunki występują
Bardziej szczegółowo30 saszetek po 2,3 g Kod kreskowy EAN UCC: Działanie: Przeciwzapalne, słabe działanie moczopędne.
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH PUDEŁKO TEKTUROWE Zioła przeciwreumatyczne Species antirheumaticae Skład leku: kora wierzby (Salicis cortex) - 575 mg, liść pokrzywy (Urticae folium)
Bardziej szczegółowoDziecko oddaje liczne luźne stolce, bez krwi i śluzu
Dziecko oddaje liczne luźne stolce, bez krwi i śluzu Piotr Socha Klinika Gastroenterologii, Hepatologii Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii Warszawa Luźne stolce Jak długo? Ostra biegunka W jakim wieku? Stan
Bardziej szczegółowoImmulina wzmacnia odporność
Immulina wzmacnia odporność Narodowe Centrum Badania Preparatów Naturalnych Immulina została opracowana przez zespół naukowców z Narodowego Centrum Badania Preparatów Naturalnych Uniwersytetu Missisipi
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoKod przedmiotu/modułu MK_39 Punkty ETCS: 6. Jednostka: Zakład Immunologii Katedry Immunologii Klinicznej, ul. Rokietnicka 5d, 60-806 Poznań
Kod przedmiotu/modułu MK_39 Punkty ETCS: 6 Nazwa przedmiotu: Immunopatologia Jednostka: Zakład Immunologii Katedry Immunologii Klinicznej, ul. Rokietnicka 5d, 60-806 Poznań Osoba odpowiedzialna za przedmiot:
Bardziej szczegółowoLeczenie biologiczne co to znaczy?
Leczenie biologiczne co to znaczy? lek med. Anna Bochenek Centrum Badawcze Współczesnej Terapii C B W T 26 Październik 2006 W oparciu o materiały źródłowe edukacyjnego Grantu, prezentowanego na DDW 2006
Bardziej szczegółowoZDROWE JELITA NOWE SPOSOBY PROFILAKTYKI. Poradnik dla pacjenta o diagnozowaniu i leczeniu chorób jelit
ZDROWE JELITA NOWE SPOSOBY PROFILAKTYKI Poradnik dla pacjenta o diagnozowaniu i leczeniu chorób jelit W przypadku choroby nasze jelita mają niewiele możliwości zwrócenia na siebie naszej uwagi. Typowe
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Essentiale VITAL, 600 mg, pasta doustna. Phospholipidum essentiale
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Essentiale VITAL, 600 mg, pasta doustna Phospholipidum essentiale Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Bardziej szczegółowoJelita korzenie organizmu
II Jelita korzenie organizmu Albert Hesse, Ralf Mayer Niniejszy rozdział ma na celu dostarczyć czytelnikowi ważnych informacji dotyczących zdrowia jelit. Chore jelito może być powodem wielu schorzeń. Migreny,
Bardziej szczegółowoCo piąte dziecko w Polsce ma AZS. Atopowe Zapalenie Skóry to przewlekła choroba skóry o podłożu alergicznym.
Co piąte dziecko w Polsce ma AZS. Atopowe Zapalenie Skóry to przewlekła choroba skóry o podłożu alergicznym. Jest objawem atopii, czyli wyrazem patologicznej reakcji immunologicznej. Pojawia się najczęściej
Bardziej szczegółowoNOWE PRZEPISY. ZNAKOWANIE ŻYWNOŚCI PAKOWANEJ i NIEOPAKOWANEJ
NOWE PRZEPISY ZNAKOWANIE ŻYWNOŚCI PAKOWANEJ i NIEOPAKOWANEJ I. ROZPORZADZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 pa ździernika 2011 W dniu 12 grudnia 2011 r. weszło w życie rozporządzenie
Bardziej szczegółowoALERGIA POKARMOWA A JELITA
ALERGIA POKARMOWA A JELITA Jelita to wciąż niedoceniany organ. Zważając na to, że w ponad 70% jest on zaangażowany w odporność organizmu, dziwne jest, że w przypadku nadpobudliwości układu immunologicznego
Bardziej szczegółowoAlergiczne choroby oczu
Alergiczne choroby oczu Podział alergicznych chorób oczu wg obrazu klinicznego Do alergicznych chorób oczu zaliczamy obecnie następujące jednostki chorobowe (podział zaproponowany przez polskich autorów)*:
Bardziej szczegółowomascotas Hill's Prescription Diet d/d Canine Jagnięcina puszka 370g
Informacje o produkcie Hill's Prescription Diet d/d Canine Jagnięcina puszka 370g Cena : 13,00 zł Nr katalogowy : mls-1175 Producent : Hill's Prescription Diet Dostępność : do 1 dnia Stan magazynowy :
Bardziej szczegółowoWIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV Wątroba to największy i bardzo ważny narząd! Produkuje najważniejsze białka Produkuje żółć - bardzo istotny czynnik w procesie trawienia
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. MUCOANGIN, 20 mg, tabletki do ssania Ambroxoli hydrochloridum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA MUCOANGIN, 20 mg, tabletki do ssania Ambroxoli hydrochloridum Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona informacje ważne dla pacjenta.
Bardziej szczegółowoTesty prowokacji pokarmowej w diagnostyce alergii i nietolerancji białek mleka krowiego u niemowląt
1 z 7 2013-06-24 00:18 Medycyna Praktyczna - portal dla lekarzy Testy prowokacji pokarmowej w diagnostyce alergii i nietolerancji białek mleka krowiego u niemowląt ABC zabiegów diagnostycznych i leczniczych
Bardziej szczegółowoPraca doktorska Ewa Wygonowska Rola badań diagnostycznych w ustaleniu czynnika wywołującego pokrzywkę przewlekłą.
Praca doktorska Ewa Wygonowska Rola badań diagnostycznych w ustaleniu czynnika wywołującego pokrzywkę przewlekłą. STRESZCZENIE Wprowadzenie Pokrzywka jest to zespół chorobowy charakteryzujący się występowaniem
Bardziej szczegółowowww.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Twardzina Wersja 2016 1. CO TO JEST TWARDZINA 1.1 Co to jest? Twardzinę inaczej nazywa się sklerodermią. Nazwa pochodzi z greki i oznacza dosłownie twardą
Bardziej szczegółowoALERGIE, NIETOLERANCJE POKARMOWE W ŻYWIENIU ZBIOROWYM
Bożena Kropka- dietetyk, promotor zdrowia Autor poradnika Pokonaj Alergię www.wydawnictworodzina.pl ALERGIE, NIETOLERANCJE POKARMOWE W ŻYWIENIU ZBIOROWYM Alergia-zdezorientowany układ odpornościowy. Choroby
Bardziej szczegółowoOstre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA VERTIX, 24 MG, TABLETKI (BETAHISTINI DIHYDROCHLORIDUM)
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA VERTIX, 24 MG, TABLETKI (BETAHISTINI DIHYDROCHLORIDUM) Należy zapoznać się z treścią ulotki przez zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w
Bardziej szczegółowoRodzinna gorączka śródziemnomorska
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Rodzinna gorączka śródziemnomorska Wersja 2016 2. DIAGNOZA I LECZENIE 2.1 Jak diagnozuje się tę chorobę? Zasadniczo stosuje się następujące podejście: Podejrzenie
Bardziej szczegółowoGluten - fakty i mity
Gluten - fakty i mity (na podstawie artykułu Porozmawiajmy o glutenie, Food Forum nr 3-4 (6) 2014, Anna Rychłowska) Opracowanie: Paulina Wiśniewska FUNDACJA WSPARCIE NA STARCIE "1 1. Gluten jest niezbędny
Bardziej szczegółowoGdańsk 10.10.2015 r.
Celiakia- czy nadążamy za zmieniającymi się rekomendacjami Gdańsk 10.10.2015 r. prof. dr hab. n. med. Barbara Kamińska Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Gdański
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA DIKLONAT P, 10 mg/g, żel (Diclofenacum natricum) Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek ten jest
Bardziej szczegółowoKiedy lekarz powinien decydować o wyborze terapii oraz klinicznej ocenie korzyści do ryzyka stosowania leków biologicznych lub biopodobnych?
Kiedy lekarz powinien decydować o wyborze terapii oraz klinicznej ocenie korzyści do ryzyka stosowania leków biologicznych lub biopodobnych? prof. dr hab. med.. Piotr Fiedor Warszawski Uniwersytet Medyczny
Bardziej szczegółowoJAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje. Najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Objawy towarzyszące chorobom wątroby
SPIS TREŚCI JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje Wątroba jest największym narządem wewnętrznym naszego organizmu. Wątroba jest kluczowym organem regulującym nasz metabolizm (każda substancja
Bardziej szczegółowo12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna: Wyciągi alergenowe, kurz domowy; Kod ATC: V01AA03
SUBSTANCJA CZYNNA (INN) GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC) PODMIOT ODPOWIEDZIALNY NAZWA HANDLOWA PRODUKTU LECZNICZEGO, KTÓREGO DOTYCZY PLAN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM 12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna:
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoVOLTAREN MAX Diklofenak dietyloamoniowy 23,2 mg/g Żel
VOLTAREN MAX Diklofenak dietyloamoniowy 23,2 mg/g Żel Wskazania do stosowania Voltaren MAX jest wskazany do stosowania u dorosłych i młodzieży w wieku powyżej 14 lat. Produkt działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie
Bardziej szczegółowoAlergologia. Rozdział 8. Alergeny. Alergeny powietrznopochodne (inhalacyjne, wziewne) Alergeny pokarmowe. Alergeny zwierząt. Anna Zawadzka-Krajewska
Rozdział 8 175 Alergologia Anna Zawadzka-Krajewska Alergeny Są to antygeny wywołujące reakcję alergiczną IgE-zależną lub IgE-niezależną ( alergia). Antygeny są zwykle substancjami białkowymi pochodzenia
Bardziej szczegółowoNatureheals
Natureheals www.donatmg.eu/en Magnez NAUKOWCY OKREŚLILI MAGNEZ MIANEM MINERAŁU DO WALKI ZE STRESEM, NAZYWAJĄC GO RÓWNIEŻ BALSAMEM DLA NERWÓW I MIĘŚNI. MAGNEZ JEST JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH MINERAŁÓW NIEZBĘDNYCH
Bardziej szczegółowoNA ZAKAŻENIE HBV i HCV
NA ZAKAŻENIE HBV i HCV Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku 18.04.2016r. Aneta Bardoń-Błaszkowska HBV - Hepatitis B Virus Simplified diagram of the structure of hepatitis B virus, Autor
Bardziej szczegółowoModel Marczuka przebiegu infekcji.
Model Marczuka przebiegu infekcji. Karolina Szymaniuk 27 maja 2013 Karolina Szymaniuk () Model Marczuka przebiegu infekcji. 27 maja 2013 1 / 17 Substrat Związek chemiczny, który ulega przemianie w wyniku
Bardziej szczegółowoJesteśmy tym czym oddychamy?
Jesteśmy tym czym oddychamy? Jak działają płuca Najczęstsze choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP ANATOMIA UKŁADU
Bardziej szczegółowoMój kot ma problemy z układem pokarmowym Co muszę wiedzieć?
TROVET Intestinal FRD - kompletna, wysoko przyswajalna, hipoalergiczna dieta weterynaryjna dla kotów ze schorzeniami układu pokarmowego. Mój kot ma problemy z układem pokarmowym Co muszę wiedzieć? Niezawodna
Bardziej szczegółowoNadwrażliwość czy alergia na leki?
Nadwrażliwość czy alergia na leki? Alicja Grzanka Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych, Dermatologii i Alergologii w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Nadwrażliwość czy alergia?
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe
Aneks II Wnioski naukowe 8 Wnioski naukowe Solu-Medrol 40 mg, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań (zwany dalej Solu-Medrol ) zawiera metyloprednisolon i (jako substancję pomocniczą)
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO CROTAMITON FARMAPOL płyn do stosowania na skórę, 100 mg/g 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNEJ 1 g płynu do stosowania
Bardziej szczegółowoBól brzucha u malucha może mieć wiele przyczyn
Ból brzucha u malucha może mieć wiele przyczyn Rozmowa z dr n. med. Magdaleną Pyś Spychałą, pediatrą, gastrologiem z Centrum Ginekologii, Położnictwa i Neonatologii w Opolu - Z jakimi problemami i pytaniami
Bardziej szczegółowoLOPERAMID WZF 2 mg, tabletki Loperamidi hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta LOPERAMID WZF 2 mg, tabletki Loperamidi hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Ta Charakterystyka Produktu Leczniczego, oznakowanie opakowań i ulotka
Bardziej szczegółowoSpis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47
Spis treści Przedmowa... 9 1. Ustalanie zapotrzebowania energetycznego w róŝnych stanach chorobowych (Danuta Gajewska)... 11 Wiadomości ogólne... 11 Całkowita przemiana materii... 12 Wprowadzenie... 12
Bardziej szczegółowoDieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością.
Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością. Jadłospis 14-dniowy Anna Piekarczyk Dieta nie jest dietą indywidualną
Bardziej szczegółowoTesty wodorowe biogo.pl
Testy wodorowe Wodorowy test oddechowy pozwala na sprawdzeniu przebiegu procesu trawienia i wchłaniania węglowodanów przez organizm. W badaniu określa się poziom wodoru w wydychanym powietrzu na czczo
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Cholinex Intense, 2,5 mg + 1,2 mg, tabletki do ssania 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna tabletka do ssania zawiera 2,5 mg heksylorezorcynolu
Bardziej szczegółowoHarmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne
Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne Rok akademicki 2017/2018 - Semestr V Środa 15:45 17:15 ul. Medyczna 9, sala A
Bardziej szczegółowoPełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1 Charakterystyki Produktu Leczniczego (ChPL).
Nazwa produktu leczniczego i nazwa powszechnie stosowana: Aerius 0,5 mg/ml, roztwór doustny, desloratadyna Skład jakościowy i ilościowy w odniesieniu do substancji czynnych oraz tych substancji pomocniczych,
Bardziej szczegółowo