Składniki bionieorganiczne organizmu. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
|
|
- Konrad Rosiński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Składniki bionieorganiczne organizmu Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
2 Wybrane makro- i mikropierwiastki w organizmie człowieka Pierwiastek Zawartość [g] Funkcja Makropierwiastki Wapń 1200 elektrolit, aktywator enzymów Potas 140 elektrolit, aktywator enzymów Sód 95 równowaga gospodarki wodno-elektrolitowej Magnez 35 elektrolit, aktywator enzymów Mikropierwiastki Żelazo 5 składnik metaloenzymów, aktywator enzymów Cynk 4 składnik metaloenzymów, aktywator enzymów Miedź 0,15 składnik metaloenzymów Jod 0,03 składnik hormonu tyroidowego Mangan 0,02 składnik metaloenzymów, aktywator enzymów Molibden 0,02 składnik metaloenzymów Wanad 0,02 udział w porcesach redoks Selen 0,015 udział w porcesach redoks Nikiel 0,01 składnik metaloenzymów Kobalt 0,003 składnik witaminy B 12, aktywator enzymów 2
3 Makropierwiastki stanowią ok. 99,4% masy ciała tlen, węgiel, wodór, azot, wapń, sód, potas, chlor, siarka i magnez tlen, węgiel i wodór dostarczane są w diecie, związane w białkach, tłuszczach i węglowodanach zapotrzebowanie na pozostałe makropierwiastki wynosi więcej niż 100 mg w ciągu doby Mikropierwiastki występują w niewielkich stężeniach (mg/g, ng/g tkanki) zapotrzebowanie na mikropierwiastki wynosi mniej niż 100 mg w ciągu doby 3
4 Mikropierwiastki W organizmie występują w niewielkich stężeniach: mg/g lub ng/g tkanki mmol/l lub nmol/l krwi, surowicy, moczu itd. Zapotrzebowanie dobowe (dostarczane z dietą) < 100 mg pierwiastki istotne (niezbędne): żelazo, cynk, miedź, jod, mangan, molibden, kobalt, selen, chrom, fluor przypuszczalnie istotne: nikiel, cyna, wanad, krzem nieistotne: glin, bor, german, kadm, arsen, antymon, bizmut, ołów, rtęć, rubid, srebro, tytan 4
5 Mikropierwiastki Pierwiastki śladowe niezbędne dla organizmu, niedobór spowodowany niedostatecznym dostarczaniem z dietą, prowadzi do zaburzeń funkcjonowania organizmu; podawanie pierwiastków w dawce fizjologicznej zapobiega im lub je usuwa Przypisanie pierwiastka do jednej z tych grup zależy od: wymagana obecność w diecie toksyczność powiązanie stężeń i zawartości w organizmie z objawami chorób 5
6 Mikropierwiastki Pierwiastki mogą wchodzić w skład: enzymów Cu dysmutaza ponadtlenkowa, oksydazy aminowe Zn anhydraza węglanowa Mn arginaza, glikozylotransferaza Se peroksydaza glutationowa hormonów - I - trijodotyronina witaminy B 12 - kobalt metaloprotein Fe w hemoglobinie i mioglobinie Cu w ceruloplazminie Zn w metalotioneinie Fluor może być uważany za istotny odgrywa znaczną rolę w zapobieganiu próchnicy i leczeniu osteoporozy nie udowodniono, że jest jednoznacznie niezbędny dla organizmu 6
7 Specyficzność działania pierwiastków śladowych Działanie pierwiastków śladowych in vivo jest całkowicie specyficzne. Niedobór pierwiastka może być usunięty tylko przez ten sam pierwiastek. Specyficzność wynika z właściwości: wartościowość, potencjał redox, promień jonowy, liczba koordynacyjna, geometria koordynacji powinowactwo do ligandu. 7
8 Specyficzność działania pierwiastków śladowych W warunkach in vitro specyficzność jest zdecydowanie mniejsza. zastąpienie pierwiastka przejściowego, właściwego dla danego enzymu, innym pierwiastkiem przejściowym: powoduje tylko zmianę powinowactwa enzymu do substratu, nie prowadzi do inaktywacji enzymu. Mimo specyfiki dzialnia w warunkach in vivo, działanie pierwiastków jest zależne od wzajemnych stężeń: długotrwały niedobór miedzi prowadzi do anemii wskutek obniżenia zdolności wchłaniania żelaza i wzrostu jego stężenia w wątrobie miedź i cynk współzawodniczą we wchłanianiu nadmiar molibdenu w diecie powoduje niedobory miedzi w organizmie 8
9 Wchłanianie i przenoszenie pierwiastków śladowych w ustroju Wchłanianie pierwiastków odbywa się z udziałem specyficznych białek transportowych albuminy Cr, Cu, Mn, Se, Zn globuliny transkobalamina Co transferyna Cr, Fe, Mn ceruloplazmina Cu - a 2 -makroglobulina Mn, Zn aminokwasy Cu, Se wyjątek: Na i K tworzą łatwo rozpuszczalne sole 9
10 Funkcje jonów metali w organizmach żywych Główne funkcje jonów metali w układach biologicznych: katalityczna strukturalna transportowa udział w przekazywaniu sygnałów hormonalnych udział w obronie organizmu przed wolnymi rodnikami udział w strukturze leków 10
11 Funkcje jonów metali w organizmach żywych - katalityczna polega na bezpośrednim udziale jonów metali w reakcjach enzymatycznych w formie metaloenzymów lub aktywatorów enzymów Metaloenzymy określona ilość jonów metalu silnie związanych z apoenzymem jon metalu nie zmienia stopnia utlenienia w czasie katalizowanej reakcji Zn +2, Mn +2, Ni +2, Mg +2, Cu +2 - w reakcjach hydrolizy, dekarboksylacji, transaminacji jon metalu ulega procesom redox Cu +/2+ i Fe +2/+3 - w cytochromach 11
12 Funkcje jonów metali w organizmach żywych - katalityczna Enzymy aktywowane przez jony metali wiązanie między jonem metalu a apoenzymem jest słabe Enzymy aktywowane przez jony metali: nie wiążą się tak trwale jak metaloenzymy, bez jonu metalu enzymy nie mają zdolności katalitycznej Różnica między metaloenyzmami a enzymami aktywowanymi przez metale opiera się na sile powinowactwa między metalem a apoenzymem 12
13 Funkcje jonów metali w organizmach żywych - strukturalna jony wapnia hydroksyapatyt: Ca 10 (PO 4 ) 6 (OH) 2 [ 3 Ca 3 (PO 4 ) 2. Ca(OH) 2 ] jony fluorkowe F - + 3Ca 3 (PO 4 ) 2. Ca(OH) 2 Ca(OH)F. 3 Ca 3 (PO 4 ) 2 + OH - hydroksyapatyt hydroksyfluoroapatyt F - + Ca(OH)F. 3 Ca 3 (PO 4 ) 2 CaF 2. 3 Ca 3 (PO 4 ) 2 + OH - wymiana jest możliwa ze względu na: taki sam ładunek podobną wielkość jonów fluoroapatyt 13
14 Funkcje jonów metali w organizmach żywych funkcję transportową wykazują białka metaloproteiny - wiążące jony metali i przenoszące je w organizmie. wiążąc określone jony metali regulują zależne od nich procesy, niektóre wykazują również aktywność enzymatyczną. metaloproteiny wykazują odmienną specyficzność wobec jonów różnych metali. szczególnym przykładem metaloproteiny jest metalotioneina (Mt), białko wiążące Zn, Cu, Cd, Hg i inne metale ciężkie. Mt chroni organizm przed toksycznymi metalami przekazywanie sygnałów hormonalnych jony wapnia: śródkomórkowy przekaźnik w mechanizmie działania hormonów, np. wazopresyny jod stanowi integralną część trijodotyroniny i tyroksyny (hormonów tarczycy) 14
15 Funkcje jonów metali w organizmach żywych Udział w obronie antyoksydacyjnej dysmutaza ponadtlenkowa miedź i cynk lub mangan katalaza - żelazo peroksydaza glutationowa - selen Udział w strukturze leków cis-platyna auranofina 15
16 Mechanizm oddziaływania jonów metali na aktywność enzymów Jony metali biorą udział w reakcjach enzymatycznych i zwiększają ich szybkość uczestnicząc w jednym w czterech mechanizmów: ogólnej katalizie kwasowo-zasadowej katalizie kowalencyjnej tworzenie przejściowego tetraedrycznego połączenia enzymu z substratem reakcji rozerwanie wiązania w substracie, powstanie kowalencyjnego produktu pośredniego enzym-substrat (produkt) uwolnienie końcowego produktu przybliżaniu związków reagujących indukowaniu odkształceń enzymu lub substratu. 16
17 Mechanizm oddziaływania jonów metali na aktywność enzymów Strefa koordynacyjna jonu metalu może spowodować przybliżenie enzymu i substratu lub odkształcenie enzymu bądź substratu umożliwiając powstanie chelatu - kompleksu enzymsubstrat-jon metalu działa jako trójwymiarowa matryca i utrzymuje grupy reagujące w swoistej orientacji przestrzennej ma decydujące znaczenie w stereochemicznej kontroli reakcji katalizowanej enzymatycznie 17
18 Suma kationów anionów 153 meq/l 153 meq/l Suma kationów anionów 198 meq/l 198 meq/l Na Cl - 3 meq HCO meq SO 4 - K fosforany Na Cl - K + 4 Ca + 5 Mg HCO 3 - białczany aniony resztkowe Ca 2+ 2 meq Mg białczany Skład jonowy surowicy krwi Skład jonowy płynu wewnątrzkomórkowego 18
19 Potas miękki, srebrzystobiały metal, reagujący gwałtownie z wodą z sodem uczestniczy w: gospodarce wodnej organizmu (sód zatrzymuje wodę, potas wzmaga jej wydalanie) w utrzymaniu ciśnienia osmotycznego zachowaniu równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie człowieka znajduje się ok. 140 g potasu niedobór prowadzi do osłabienia, zaburzenia pracy serca i oddychania 19
20 [(5,6 mmol/l 3,8 mmol/l): 4,7 mmol/l]*100% = 40% - wahania stężeń gdzie 4,7 mmol/l środek normy dla kalemii Potas (3,8 5,6 mmol/l ) wzrost stężenia potasu: odwodnienie jatrogenne (podawanie pozajelitowe soli potasowych, soli potasowych penicyliny, przetoczenia dużej ilości krwi konserwowanej) hemoliza i zespół zmiażdżenia niedotlenienie tkanek zatrucie strychniną, leczenie cytostatykami niewydolność nerek, mocznica niedoczynność kory nadnerczy (choroba Addisona), hipoaldosteronizm długotrwała hipoglikemia i kwasica metaboliczna (cukrzycowa) stosowanie leków: moczopędnych oszczędzających potas, niesterydowych przeciwzapalnych zmiany w EKG przy stężeniu K + > 6,7 mmol/l zwiększenie załamka T około 6 mmol/l blok międzykomorowy przy stężeniu około 10 mmol/l zatrzymanie akcji serca przy stężeniu około 12 mmol/l 20
21 Sód ( mmol/l ) [(145 mmol/l 135 mmol/l): 140 mmol/l] * 100% = 7% - wahania stężeń gdzie 140 mmol/l środek normy dla natremii miękki, srebrzysty metal reaguje gwałtownie z wodą występuje w soli kamiennej, morskiej i oceanicznej w formie chlorku sodu NaCl wszystkie sole sodu są rozpuszczalne w wodzie. zapotrzebowanie na sól kuchenną wynosi ok. 5 g wskazane jest jest spożywanie soli kamiennej lub morskiej zamiast warzonej, gdyż ta pozbawiona jest mikroelementów. w organizmie człowiek sód występuje w postaci kationu Na +, głównie w płynach ustrojowych pozakomórkowych jest niezbędny: do prawidłowego funkcjonowania nerwów i mięśni, reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową obrzęk mózgu w przebiegu hiponatremii Na<110mmol/L
22 Żelazo ilość całkowita 2,5 4 g, magazynowane głównie w wątrobie, śledzionie i szpiku kostnym 2/3 całkowitej ilości służy jako kofaktor hemoglobiny posiada bardzo wysoki potencjał oksydoredukcyjny nie występuje w postaci wolnych jonów jest skompleksowane z hemem (Fe 2+ ) lub bezpośrednio z białkami transportowymi i magazynowymi transferyną i ferrytyną (Fe 3+ ) słabo przyswajalne z pożywienia funkcje żelaza transport tlenu, transport elektronów udział w utrzymaniu równowagi oksydoredukcyjnej 22
23 Żelazo Cytochrom c mioglobina hem 23
24 Wapń ilość całkowita ok g: 99 % - tkanka kostna i zęby hydroksyapatyt: Ca 10 (PO 4 ) 6 (OH) 2 3Ca 3 (PO4) 2 Ca(OH) 2 mikrofibryle kryształy o stosunku długość: grubość 1000:1 węglan wapnia CaCO 3 Niedobór powoduje osteoporozę 24
25 Wapń Kalmodulina przyłącza cztery jony wapnia zmiana konformacji, powstaje kompleks aktywujący i stymulujący m.in.. kinazę II fosforylującą różne białka, pompy błonowo-jonowe 1 % - regulator procesów metabolicznych przekazywanie sygnału pobudliwość nerwowo-mięśniowa czynność serca (częstość uderzeń i objętość wyrzutowa) przepuszczalność błon aktywność enzymatyczna układ krzepnięcia Dzienne zapotrzebowanie: osoby dorosłe 1000 mg młodzież, kobiety ciężarne i karmiące, osoby powyżej 50 roku życia 1300 mg Niedobór powoduje: zaburzenia pobudliwości nerwowomięsniowej tężyczka tężczcowy skurcz mięśni szkieletowych 25
26 Magnez stanowi do 0,5% masy ciała ok. 60% magnezu przypada na kości jest aktywatorem wielu enzymów wraz z jonami sodu i potasu, stabilizuje zwartą strukturę polianionowych makrocząsteczek tworzą one kompleksy z kwasami nukleinowymi zobojętniając ich ujemnie naładowane grupy fosforanowe. stabilizuje strukturę rybosomów 26
27 Magnez Ilość całkowita ok. 24 g: 65% w kościach 1% - zewnątrzkomórkowo (wolne jony Mg 2 +) 34%- jon wewnątrzkomórkowy Jony magnezowe regulują procesy oksydoredukcji, kofaktor ok. 300 enzymów mają wpływ na gospodarkę lipidową poziom katecholamin i przepuszczalność błon komórkowych kompleksy Mg-ATP uczestniczą w transfosforylacji, transferze energii i przekazywaniu sygnałów w komórce hamują krzepnięcie krwi biorą udział w przekazywaniu sygnałów pomiędzy neuronami i komórkami mięśniowymi 27
28 Magnez Zapotrzebowanie dzienne: mg Objawy niedoborów magnezu: drżenie mięśni i skurcze, ogólne osłabienie Niedobór magnezu zaburza procesy prowadząc do dysfunkcji metabolicznej, głównie komórek mięśni gładkich i mięśnia sercowego. Magnez spełnia istotną rolę w profilaktyce i terapii różnych chorób, w tym zapobiega nadpobudliwości nerwowej i depresji. 28
29 Selen niezbędny mikroelement musi być dostarczany w pożywieniu zawartość selenu w produktach spożywczych związana jest z dużymi różnicami w zawartości selenu w glebie i wodzie w różnych częściach świata gleby na terenie Polski są uważane za ubogie w selen. składnik enzymów oksydacyjno-redukcyjnych i cytochromów występuje w peroksydazie glutationowej w organizmie selen tworzy z metalami toksycznymi selenki, które odkładając się w tkankach miękkich są częściowo eliminowane z obiegu HSe-CH 2 -CH-COO - + NH 3 selenocysteina 29
30 Selen najwyższą bioprzyswajalnością charakteryzuje się selen pozyskiwany z drożdży wchłanianie selenu wzmagają białka małomolekularne oraz witaminy (głównie A, E, C) synergiczne działanie selenu z witaminą E przyczynia się do opóźniania procesów starzenia oraz przyspieszenia regeneracji komórek jest konieczny do prawidłowego funkcjonowania układów enzymatycznych głównie peroksydazy glutationowej ważny jest także dla funkcjonowania układu odpornościowego oraz tarczycy. chroni serce przed działaniem wolnych rodników, pomaga w walce z depresją, przemęczeniem i nadmierną nerwowością. redukuje ilość szkodliwych związków przyczyniających się do powstawania reumatoidalnego zapalenia stawów podawanie selenu łagodzi objawy choroby u 40% chorych. niedobór selenu powoduje: uszkodzenie mięśnia sercowego, choroby układu kostnego, ograniczenie sprawności układu odpornościowego, zwiększa także nowotworów ryzyko choroby nadciśnieniowej i 30
31 Cynk całkowita zawartość w organizmie wynosi ok. 1,5 2 g, z czego 80% przypada na mięśnie i kości. występuje głównie wewnątrzkomórkowo w organizmie związany jest z białkami w osoczu głównie z albuminą, w tkankach z metalotioneiną. jest obecny w wielu białkach wiążących kwasy nukleinowe i regulujących działania genów pełni funkcje strukturalne w tworzeniu domen cynkowych ( palcami cynkowymi ), zdolnych do bezpośredniego oddziaływania z DNA Source: Int J Environ Res Public Health April; 7(4):
32 Cynk palec cynkowy domena białkowa występującej w białkach wiążących DNA, bierze bezpośredni udział w związaniu cząsteczki kwasu nukleinowego przez białko palec cynkowy składa się z dwóch antyrównoległych b-kartki i a-helisy atom cynku łączy się z dwiema resztami cysteiny i dwiema resztami histydyny 32
33 Cynk anhydraza węglanowa atom Zn skoordynowany z trzema resztami histydyny stanowi centrum aktywne wielu enzymów element budulcowy enzymów wchłanianie z jelita jest hamowane przez obecne w pożywieniu: kwas fitynowy, pektyny, jony miedzi, żelaza, wapnia i fosforany w osoczu tworzy kompleksy z a 2 -makroglobuliną i albuminą, stężenie i magazynowanie jest kontrolowane przez metalotioneinę i jelitowe białko bogate w cysteinę właściwa podaż: ok. 10 mg/dziennie źródła w diecie: mięso, twarde sery, produkty zbożowe z pełnego przemiału, owoce morza 33
34 Cynk Korzystny wpływ cynku na organizm człowieka ogólna poprawa metabolizmu, przyspieszenie gojenia się ran i poprawie sprawności umysłowej Niedobór cynku, wynikający zazwyczaj z ograniczonego przyswajania z pożywienia, powoduje: zaburzenia układu kostnego, funkcji rozrodczych, stany zapalne skóry, sprzyja procesom miażdżycowym. 34
35 Miedź Zn Cu ilość całkowita około 100 mg 40% w kościach, 24% w mięśniach, 9% w wątrobie, 6% w mózgu w osoczu miedź występuje w formie kompleksów z transkupreiną, aminokwasami i ceruloplazminą - zapewnia transport między wątrobą a tkanką docelową z organizmu wydalana jest z żółcią przez przewód pokarmowy nie występuje w postaci wolnych jonów wchodzi w skład co najmniej 15 białek ludzkiego organizmu występuje jako pierwiastek wiążący w elastynie i kolagenie oraz jako katalizator reakcji białek. 35
36 Miedź dzienne zapotrzebowanie 1 1,5 mg prawidłowa dieta warzywa strączkowe, produkty zbożowe z pełnego przemiału podstawowy składnik systemu antyoksydacyjnego jest potrzebna do wytwarzania komórek czerwonych w układzie nerwowym uczestniczy w tworzeniu osłonki mielinowej (ochrania włókna nerwowe oraz uczestniczy w przesyłaniu impulsów nerwowych) enzymy zależne od miedzi dysmutazy i oksydazy są odpowiedzialne za zrównoważenie stresu oksydacyjnego i zmiatanie wolnych rodników (lub reaktywnych form tlenu) uczestniczącą w procesach takich jak oddychanie komórkowe, tworzenie naczyń krwionośnych czy usprawnianie układu immunologicznego. 36
37 kofaktor molibdenowy Molibden występuje głównie w tkance kostnej, a także w nerkach, wątrobie i zębach Molibdenopteryna nie zawiera molibdenu! kofaktor molibdenowy wchodzi w skład centrów aktywnych enzymów odpowiedzialnych za procesy oksydacyjno-redukcyjne oksydaza ksantynowa oksydaza aldehydowa oksydaza siarczynowa ma zdolność do ulegania dwuelektronowym reakcjom redoks na stopniach utlenienia między 6 a 4 nadmiar jest toksyczny - powoduje: deformacje kości podobne do gośćca, skłonność do próchnicy zębów zaburzenia gospodarki lipidowej i białkowej. 37
38 Kobalt w największych ilościach występuje w narządach miąższowych i mięśniach jest on składnikiem witaminy B 12, która odgrywa rolę w: wytwarzaniu krwinek czerwonych metabolizmie białek kwasów nukleinowych niedobór witaminy B 12 powoduje niedokrwistość i zmiany w narządach miąższowych nadmiar kobaltu powoduje czerwienicę, uszkodzenie narządów miąższowych nerek, wątroby, uszkodzenie osłonek mielinowych, kardiomiopatię 38
39 Kadm charakteryzuje się wybitnymi właściwościami akumulującymi okres półtrwania w organizmie (10 30 lat) przyczynia się do odkładania się, wraz z wiekiem, głównie w nerkach, gdzie gromadzi się do 50% całego kadmu działa na systemy enzymatyczne komórek, wypierając i zastępując inne fizjologiczne metale (Cu, Zn, Se) z metaloenzymów wiąże się z grupami czynnymi SH białek: łatwo wiąże się z metalotioneiną, niskocząsteczkowym białkiem cytoplazmatycznym, bogatym w reszty cysteinowe, która wiąże dwuwartościowe kationy cynku, miedzi, selenu nadmiar kadmu prowadzi do zaburzeń czynności nerek, metabolizmu wapnia i funkcji rozrodczych, rozwoju choroby nadciśnieniowej oraz zmian nowotworowych, głównie nerek i gruczołu krokowego. 39
40 Ołów w organizmie jest odkładany w postaci nierozpuszczalnych związków ołowiu, w kościach i w tkankach miękkich toksyczne działanie ołowiu ujawnia się na poziomie molekularnym, hamuje wiele enzymów, w tym syntazę porfobilinogenową, podstawowy składnik w syntezie hemu wiąże się z kwasami nukleinowymi i aminokwasami białek zakłóca metabolizm niezbędnych pierwiastków śladowych działając antagonistycznie na inne metale m.in. przyspiesza wydalanie miedzi i żelaza z organizmu podwyższenie poziomu miedzi, wapnia i fosforu w diecie obniża pobieranie ołowiu przez organizm skutkami toksyczności ołowiu są zaburzenia w hematopoezie, nadciśnienie tętnicze, neuropatie i uszkodzenia mózgu
41 Rtęć źródłem wchłaniania tego pierwiastka przez ludzi są tkanki ryb skażonych tym pierwiastkiem po dostaniu się do środowiska wodnego jest metylowana przez mikroorganizmy związek metaloorganiczny dimetylortęć dimetylortęć - rozpuszczalna w tłuszczach, bardzo toksyczna i trwała główna postać rtęci, która przedostaje się do organizmów żywych i kumuluje się w nich. pośrednim źródłem rtęci jest mięso zwierząt domowych karmionych mączką otrzymaną ze skażonych ryb toksyczne działanie rtęci wynika z jej dużego powinowactwa do grup - SH, -COOH i NH 2 aminokwasów białek ma działanie mutagenne i teratogenne akilowe pochodne rtęci łatwo przedostają się do komórek mózgowych, naruszając barierę krew-mózg, powodują uszkodzenia komórek mózgowych i zaburzają metabolizm układu nerwowego toksyczność może zmniejszać selen, ograniczając tworzenie połączeń aminokwasów białek z rtęcią 41
42 Fluor występowanie w przyrodzie niemetal występuje w postaci cząsteczki F 2 stopień utlenienia -1 żółto-zielony gaz 13 miejsce pod względem rozpowszechnienia w przyrodzie
43 Fluor - wchłanianie jama ustna wchłania się nie więcej niż 1% całkowitej ilości dziennie spożywanej ilości fluorków 40-50% pobranych związków ulega wchłonięciu w żołądku większość związków fluoru przyswajana jest w górnej części jelita cienkiego. kationy wielowartościowe hamują wchłanianie związków fluoru Ca +2, Mg +2, Al +3 fluor z metalami dwuwartościowymi tworzy fluorki chlorek sodu ogranicza przyswajanie substancje tłuszczowe ułatwiają wchłanianie związków fluoru.
44 Fluor występowanie w organizmie w osoczu krwi fluorki występują w postaci jonowej niejonowej wysokie ph krwi oraz jej hematokryt powodują wzrost stężenia fluorków są obecne we wszystkich płynach ustrojowych: żółci, ślinie, moczu, w ilościach zależnych od stężenia w osoczu są transportowane przez łożysko
45 Aktywność biologiczna fluorków wiążą się z enzymami: w miejscu aktywnym w naładowanych dodatnio domenach mogą być ich: aktywatorami (oksydaza błonowa NADPH) inhibitorami mają wpływ na szlaki przemian lipidowych i węglowodanowych: hamują działanie aldolazy (enzymu szlaku glikolizy) prawdopodobnie uszkadzają komórki b wysp trzustki
46 Aktywność biologiczna fluorków głównym składnikiem nieorganicznym kości i zębów jest hydroksyapatyt Ca 10 (PO 4 ) 6 (OH) 2 Ca 3 (PO 4 ) 2. Ca(OH) 2 hydroksyapatyt związany jest z węglanami i cytrynianami. stosunek wapnia do fosforanów w fazie krystalicznej apatytu kości jest mniejszy niż w apatycie naturalnym. fluorek zastąpuje grupę hydroksylową hydroksyapatytu tworząc fluoroapatyt w stosunku do hydroksyapatytu jest on znacznie bardziej twardy, ale jednocześnie wzrasta jego kruchość.
47 Toksyczność fluorków fluorki w dużych dawkach mają działanie teratogenne powoduje u dzieci zaburzenia rozwojowe wpływa niekorzystnie na pobieranie i metabolizm jodu ma działanie neurotoksyczne
48 Aktywność biologiczna fluorków płytka bakteryjna Fluorki obecne w w płytce nazębnej powodują: hamowanie procesu deminaralizacji wzmaganie procesu remineralizacji Wpływają na metabolizm bakterii jamy ustnej redukcja gradientu protonowego (fluorki hamują bakteryjną ATP-azę protonową) zmniejszenie tolerancji komórek bakteryjnych na kwasy oddziaływanie na przepuszczalność błony komórkowej hamowanie enolazy zmienia przemianę cukrów w bakteriach redukcja produkcji polisacharydów zewnątrzkomórkowych ograniczenie zapasów tłuszczów zmiana stosunku glukany/fruktazy w płytce nazębnej.
Składniki bionieorganiczne organizmu. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
Składniki bionieorganiczne organizmu Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Wybrane makro- i mikropierwiastki w organizmie człowieka Pierwiastek Zawartość [g] Funkcja Makropierwiastki
Bardziej szczegółowoSkładniki bionieorganiczne organizmu. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
Składniki bionieorganiczne organizmu Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Wybrane makro- i mikropierwiastki w organizmie człowieka Pierwiastek Zawartość [g] Funkcja Makropierwiastki
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM 8:
SEMINARIUM 8: 24.11. 2016 Mikroelementy i pierwiastki śladowe, definicje, udział w metabolizmie ustroju reakcje biochemiczne zależne od aktywacji/inhibicji przy udziale mikroelementów i pierwiastków śladowych,
Bardziej szczegółowoSkładniki bionieorganiczne organizmu. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
Składniki bionieorganiczne organizmu Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Wybrane makro- i mikropierwiastki w organizmie człowieka Pierwiastek Zawartość [g] Funkcja Makropierwiastki
Bardziej szczegółowoSole Mineralne. Ciećwierski Szczepan Popławki Bartłomiej 1 TI
Sole Mineralne Ciećwierski Szczepan Popławki Bartłomiej 1 TI Spis Treści 1. Co to są Sole Mineralne? 2. Rola Soli Mineralnych w Organizmie? 3. Co to są Mikro i Makroelementy? 4. Przyczyny niedoboru Soli
Bardziej szczegółowoSkładniki bionieorganiczne organizmu. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
Składniki bionieorganiczne organizmu Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Wybrane makro- i mikropierwiastki w organizmie człowieka Pierwiastek Zawartość [g] Funkcja Makropierwiastki
Bardziej szczegółowoKategoria żywności, środek spożywczy lub składnik żywności. Warunki dla stosowania oświadczenia
Kategoria, WITAMINY VITAMINS 1 Wiatminy ogólnie Vitamins, in general - witaminy pomagają w rozwoju wszystkich struktur organizmu; - witaminy pomagają zachować silny organizm; - witaminy są niezbędne dla
Bardziej szczegółowoFormuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet
KARTA OŚWIADCZEŃ PRODUKTOWYCH Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet GŁÓWNE OŚWIADCZENIA Równowaga hormonalna: Zawiera witaminę B6 przyczyniającą się do regulacji aktywności hormonalnej. Metabolizm
Bardziej szczegółowoVITA-MIN Plus połączenie witamin i minerałów, stworzone z myślą o osobach aktywnie uprawiających sport.
Witaminy i minerały > Model : Producent : Olimp VITAMIN Plus połączenie witamin i minerałów, stworzone z myślą o osobach aktywnie uprawiających sport. DZIAŁA PROZDROWOTNIE WZMACNIA SYSTEM ODPORNOŚCIOWY
Bardziej szczegółowoWiązania chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
Wiązania chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego oddziaływania międzycząstczkowe Wiązania chemiczne wiązanie atomowe, czyli kowalencyjne, powstaje w wyniku uwspólnienia dwóch
Bardziej szczegółowo(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi
Gdy robimy badania laboratoryjne krwi w wyniku otrzymujemy wydruk z niezliczoną liczbą skrótów, cyferek i znaków. Zazwyczaj odstępstwa od norm zaznaczone są na kartce z wynikami gwiazdkami. Zapraszamy
Bardziej szczegółowoNiezbędnik chemiczny cz.4
Niezbędnik chemiczny cz.4 Sole mineralne Anna Oďż ďż g âďż atkaâ W organizmie człowieka występuje około 60 pierwiastków, które stanowią 4% masy ciała. Składnikami mineralnymi nazywa się pierwiastki, które
Bardziej szczegółowoAntyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne. dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW
Antyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW Warszawa, dn. 14.12.2016 wolne rodniki uszkodzone cząsteczki chemiczne w postaci wysoce
Bardziej szczegółowoSkładniki bionieorganiczne organizmu. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
Składniki bionieorganiczne organizmu Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Wybrane makro- i mikropierwiastki w organizmie człowieka Pierwiastek Zawartość [g] Funkcja Makropierwiastki
Bardziej szczegółowoEkstrakt z Chińskich Daktyli
Ekstrakt z Chińskich Daktyli Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS Lekarze z Chin uważają, że owoce głożyny znane jako chińskie daktyle Pomagają zachować sprawność Poprawiają odporność Wspomagają pracę żołądka
Bardziej szczegółowoPodczas przyjmowania witamin i minerałów mogą wystąpić problemy z ich wchłanianiem z kilku powodów:
Synergizm i antagonizm witamin oraz składników mineralnych Witaminy i składniki mineralne, ze względu na odmienną budowę, wchodzą w interakcje pomiędzy sobą i z innymi składnikami powodując ograniczenie
Bardziej szczegółowoNieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%
Bardziej szczegółowoRównowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej PUM
Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej PUM Teorie kwasów i zasad Teoria dysocjacji elektrolitycznej Arheniusa: podczas rozpuszczania w wodzie wodzie kwas: dysocjuje z odszczepieniem kationu
Bardziej szczegółowoWitaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Jaką rolę pełnią witaminy w organizmie? I dlaczego są niezbędnymi składnikami w żywieniu świń? Dowiedz się o roli poszczególnych witamin w żywieniu trzody chlewnej. Witaminy są niezbędne do prawidłowego
Bardziej szczegółowoSpis treści. Właściwości fizyczne. Wodorki berylowców. Berylowce
Berylowce Spis treści 1 Właściwości fizyczne 2 Wodorki berylowców 3 Tlenki berylowców 4 Nadtlenki 5 Wodorotlenki 6 Iloczyn rozpuszczalności 7 Chlorki, fluorki, węglany 8 Siarczany 9 Twardość wody 10 Analiza
Bardziej szczegółowoRównowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Krytyka pojęcia ph ph = log [H + ] ph [H+] 1 100 mmol/l D = 90 mmol/l 2 10 mmol/l D = 9 mmol/l 3 1 mmol/l 2 Krytyka pojęcia
Bardziej szczegółowoKompartmenty wodne ustroju
Kompartmenty wodne ustroju Tomasz Irzyniec Oddział Nefrologii, Szpital MSWiA Katowice Zawartość wody w ustroju jest funkcją wieku, masy ciała i zawartości tłuszczu u dzieci zawartość wody wynosi około
Bardziej szczegółowoCo to jest dietetyka?
Co to jest dietetyka? Dietetyka to nauka, która bada jak to, co spożywamy wpływa na nasze zdrowie i wydajność organizmu. Bada pewne składniki pożywienia, które mogą wpływać na nasze zdrowie. Na przykład
Bardziej szczegółowoPodstawowe składniki odżywcze i ich rola dla organizmu człowieka ZAPRASZAMY
Podstawowe składniki odżywcze i ich rola dla organizmu człowieka ZAPRASZAMY Czym są składniki odżywcze Składniki odżywcze substancje chemiczne dostarczane do organizmu przez pokarm, który dostaje się do
Bardziej szczegółowoPiramida przedstawia zasady prawidłowego odżywiania. Informuje o tym, ile porcji różnych grup produktów powinno znaleźć się w posiłkach, które
DROGI RODZICU Piramida przedstawia zasady prawidłowego odżywiania. Informuje o tym, ile porcji różnych grup produktów powinno znaleźć się w posiłkach, które zjadamy w ciągu dnia. Przy czym obowiązuje zasada,
Bardziej szczegółowoŻywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie
Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoTajemnica magnezu (część pierwsza)
Tajemnica magnezu (część pierwsza) Magnez, wapń, potas i sód są podstawowymi jonami niezbędnymi do zachowania równowagi pomiędzy poszczególnymi fizjologicznymi procesami w organizmie. Odchylenia od prawidłowego
Bardziej szczegółowoEkstrakt z Chińskich Daktyli TIENS. Doskonałe odżywienie krwi i ukojenie nerwów
Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS Doskonałe odżywienie krwi i ukojenie nerwów Lekarze z Chin uważają, że owoce głożyny znane jako chińskie daktyle pomagają zachować sprawność, poprawiają odporność, wspomagają
Bardziej szczegółowoWoda napój życia Woda najzdrowszy napój na świecie
Historia źródła Woda JANTAR czerpana jest ze źródła artezyjskiego nr 39 w Kołobrzegu. W skład jej wchodzą wody reliktowe sprzed 9,8 tys. lat oraz wody napływowe po 40-letnim procesie filtracji. Ponadto
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowoCHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com
CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ Co to jest cholesterol? Nierozpuszczalna w wodzie substancja, która: jest składnikiem strukturalnym wszystkich błon komórkowych i śródkomórkowych wchodzi w
Bardziej szczegółowoChmura pyłu nad wulkanem Eyjafjoll, Fot. Jon Gustafsson AP
METALE CIĘśKIE Chmura pyłu nad wulkanem Eyjafjoll, 16.04.2010 Fot. Jon Gustafsson AP Chmura pyłu nad wulkanem Eyjafjoll, Fot. Jon Gustafsson AP Metal Fe Znaczenie ferredoksyna, hem Co witamina B 12 Ni
Bardziej szczegółowoWYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY
WYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY d r i n ż. Magdalena Górnicka Zakład Oceny Żywienia Katedra Żywienia Człowieka WitaminyA, E i C oraz karotenoidy Selen Flawonoidy AKRYLOAMID Powstaje podczas przetwarzania
Bardziej szczegółowoSoki 100% naturalne MALINA ARONIA
Soki 100% naturalne MALINA Sok z malin 100 % jest doskonałym uzupełnieniem codziennej diety. Zawiera bogactwo witamin: C, E, B1, B2, B6, PP oraz minerały: magnez, potas, wapń i żelazo. W jego składzie
Bardziej szczegółowoOral Chelate Chelatacja doustna
Oral Chelate Chelatacja doustna Oral Chelate -Chelatacja doustna Terapia chelatonowa jest stosowana do bardzo skutecznego usuwania z tętnic złogów miażdżycowych, i przywracania krążenia krwi. Czynniki
Bardziej szczegółowoMakroelementy i ich rola w organizmie zwierzęcym Makro-
Związki mineralne w żywieniu zwierząt Odgrywają one istotną rolę w wielu procesach życiowych: - są elementem struktur organizmu - wchodzą w skład tkanek miękkich i układu kostnego, - są składnikiem enzymów,
Bardziej szczegółowoTIENS SKONCENTROWANY EKSTARKT Z DAKTYLI CHIŃSKICH
TIENS SKONCENTROWANY EKSTARKT Z DAKTYLI CHIŃSKICH TIENS SKONCENTROWANY EKSTRAKT Z DAKTYLI CHIŃSKICH Główny surowiec Skoncentrowanego Ekstraktu z Daktyli Chińskich TIENS to najwyższej jakości owoce głożyny
Bardziej szczegółowoSubstancje o Znaczeniu Biologicznym
Substancje o Znaczeniu Biologicznym Tłuszcze Jadalne są to tłuszcze, które może spożywać człowiek. Stanowią ważny, wysokoenergetyczny składnik diety. Z chemicznego punktu widzenia głównym składnikiem tłuszczów
Bardziej szczegółowoMIRELA BANY studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO. Aktywność fizyczna podstawowy warunek zdrowia
MIRELA BANY studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO Aktywność fizyczna podstawowy warunek zdrowia Aktywność fizyczna - jest to dowolna forma ruchu ciała
Bardziej szczegółowoPLANOWANIE - CIĄŻA - KARMIENIE
Vita-Min Plus Mama suplement diety PLANOWANIE - CIĄŻA - KARMIENIE PLANOWANIE - CIĄŻA - KARMIENIE Produkt rekomendowany przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne oraz posiada pozytywną opinię Instytutu Matki
Bardziej szczegółowoUkład wewnątrzwydzielniczy
Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoTIENS L-Karnityna Plus
TIENS L-Karnityna Plus Zawartość jednej kapsułki Winian L-Karnityny w proszku 400 mg L-Arginina 100 mg Niacyna (witamina PP) 16 mg Witamina B6 (pirydoksyna) 2.1 mg Stearynian magnezu pochodzenia roślinnego
Bardziej szczegółowoŻywienie dziecka. Żywienie dziecka. Budowa nowych tkanek (rozrost) Odnowa zużytych tkanek. Wytwarzanie energii. Utrzymywanie temperatury ciała
Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć
Bardziej szczegółowoZapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze, mineralne, witaminy i wodę.
Zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze, mineralne, witaminy i wodę. Podział składników chemicznych organizmów Nasz pokarm jest mieszaniną różnych substancji chemicznych, które możemy podzielić
Bardziej szczegółowoWarzywa i owoce powinny wchodzić w skład codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin, zwłaszcza witaminy C oraz B - karotenu.
Warzywa i owoce powinny wchodzić w skład codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin, zwłaszcza witaminy C oraz B - karotenu. Dostarczają także kwasu foliowego. Zawierają znaczne ilości składników
Bardziej szczegółowoPrzemiana materii i energii - Biologia.net.pl
Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1050
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1050 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7, Data wydania: 14 lipca 2015 r. Nazwa i adres AB 1050 AKADEMIA
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE Dietetyka Dietetyka to nauka, która bada jak to, co spożywamy wpływa na nasze zdrowie i wydajność organizmu. Bada pewne składniki pożywienia, które mogą wpływać na nasze zdrowie. Na przykład
Bardziej szczegółowoTYPY REAKCJI CHEMICZNYCH
1 REAKCJA CHEMICZNA: TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH REAKCJĄ CHEMICZNĄ NAZYWAMY PROCES, W WYNIKU KTÓREGO Z JEDNYCH SUBSTANCJI POWSTAJĄ NOWE (PRODUKTY) O INNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH NIŻ SUBSTANCJE WYJŚCIOWE (SUBSTRATY)
Bardziej szczegółowo,,CHEMIA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA REAKCJE CHEMICZNE W UKŁADZIE TRAWIENNYM. Autor pracy i zdjęć 100% : -Anna Michalska
,,CHEMIA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA REAKCJE CHEMICZNE W UKŁADZIE TRAWIENNYM. Autor pracy i zdjęć 100% : -Anna Michalska JESTEŚMY TYM CO JEMY W obecnych czasach mało kto zwraca uwagę na to co je. Pośpiech,
Bardziej szczegółowoFIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej
Bardziej szczegółowoCzym są witaminy i dlaczego musimy je uzupełniac aby nasz organizm funkcjonował prawidłowo?
Zagłębiając się w temat witamin i ich związku na ludzki organizm powinniśmy sobie zadać pytanie. Czym są witaminy i dlaczego musimy je uzupełniac aby nasz organizm funkcjonował prawidłowo? Witaminy są
Bardziej szczegółowodr inż. Joanna Kałuża dr hab. Barbara Pietruszka Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych
SKŁADNIKI MINERALNE co warto o nich wiedzieć dr inż. Joanna Kałuża dr hab. Barbara Pietruszka Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych Składniki mineralne -
Bardziej szczegółowoŻywienie a aktywność tarczycy. prof. dr hab. Danuta Rosołowska-Huszcz Katedra Dietetyki SGGW
Żywienie a aktywność tarczycy prof. dr hab. Danuta Rosołowska-Huszcz Katedra Dietetyki SGGW Podwzgórze TRH Przysadka Oś podwzgórzowo przysadkowo - tarczycowa TSH Tarczyca T 4, T 3, rt 3 Osoczowe białka
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoDiabetes BilDi - dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia. InterMarkt.pl
Informacje o produkcie Utworzono 30-09-2016 Diabetes BilDi - dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia Cena : 239,00 zł Producent : Niemieckie Laboratorium MSE Dostępność : Dostępny Stan magazynowy
Bardziej szczegółowoPLANOWANIE INTERWENCJI ŻYWIENIOWEJ (2)
Kurs Zespołów Żywieniowych PLANOWANIE INTERWENCJI ŻYWIENIOWEJ (2) Stanisław Kłęk Polskie Towarzystwo Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu Szpital Specjalistyczny im. Stanley Dudrick a, Skawina
Bardziej szczegółowoa) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to...
Karta pracy nr 73 Budowa i nazwy soli. 1. Porównaj wzory sumaryczne soli. FeCl 2 Al(NO 3 ) 3 K 2 CO 3 Cu 3 (PO 4 ) 2 K 2 SO 4 Ca(NO 3 ) 2 CaCO 3 KNO 3 PbSO 4 AlCl 3 Fe 2 (CO 3 ) 3 Fe 2 (SO 4 ) 3 AlPO 4
Bardziej szczegółowoBUDOWA USTROJU Zaburzenia regulacji wodno-elektrolitowej (C) III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM
BUDOWA USTROJU Zaburzenia regulacji wodno-elektrolitowej 2016 (C) III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM Skład ustroju 100% 90% % wagi ciała 80% Tłuszcz 25% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% BMC 75% Tłuszcz
Bardziej szczegółowoCo może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić?
Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co zawdzięczamy nerkom? Działanie nerki można sprowadzić do działania jej podstawowego elementu funkcjonalnego, czyli nefronu. Pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego
Bardziej szczegółowoSuplementy. Wilkasy 2014. Krzysztof Gawin
Suplementy Wilkasy 2014 Krzysztof Gawin Suplementy diety - definicja Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub
Bardziej szczegółowoWITAMINY DLA DIABETYKÓW
WITAMINY DLA DIABETYKÓW Witaminy dla diabetyków: zestaw witamin i składników mineralnych dostosowany ilościowo i jakościowo do potrzeb osób chorych na cukrzycę jako uzupełnienie codziennej diety. Energia
Bardziej szczegółowoCzęstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.
GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),
Bardziej szczegółowoUkład wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany
Bardziej szczegółowoZapotrzebowanie na energię
Zapotrzebowanie na energię Krowa wykorzystuje na produkcję mleka tylko około 20% pobranej energii. Pozostałe 80% jest przeznaczone na podtrzymanie funkcji życiowych oraz stanowi stratę w postaci wypromieniowanego
Bardziej szczegółowoFetusan plus Omega-3 72 kapsułki - Kompleks 17 witamin i składników mineralnych + kwasy tłuszczowe omega-3 (suplement diety)
Dane aktualne na dzień: 16-08-2019 11:55 Link do produktu: https://www.intermarkt.pl/fetusan-plus-omega-3-72-kapsulki-kompleks-17-witamin-i-skladnikow-mineralnychkwasy-tluszczowe-omega-3-suplement-diety-p-1375.html
Bardziej szczegółowoGeometria wiązania hemu w oksymioglobinie
Białka wiążące tlen Geometria wiązania hemu w oksymioglobinie Hem Hb A tetrametr zbudowany z dwóch identycznych łańcuchów α (141 reszt aminokwasowych, N koniec stanowi walina, a C koniec arginina) i dwóch
Bardziej szczegółowoWitaminy i minerały > BEST BODY Magnesium Liquid 20x25ml Cytrynian Magnezu. BEST BODY Magnesium Liquid 20x25ml Cytrynian Magnezu
Witaminy i minerały > Model : - Producent : Magnesium Liquid - płynna forma magnezu pozwala na szybkie i skuteczne wchłanianie. Wysoka dawka w porcji pozwala zaspokoić zapotrzebowanie wymagających sportowców
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoJak działają witaminy z serii FA CORE i dlaczego to najlepszy wybór. Olej słonecznikowy Witaminy Witamina A Witamina D Witamina E Witamina C
FA Core Vita Core Kompleks witamin i minerałów wzbogacony o olej słonecznikowy bogaty w zdrowe kwasy tłuszczowe z grupy Omega. Doskonały suplement diety dla zawodowych sportowców oraz osób aktywnych, których
Bardziej szczegółowoBiochemia zadymionych komórek
Biochemia zadymionych komórek Dariusz Latowski Uniwersytet Jagielloński Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Zakład Fizjologii i Biochemii Roślin Biochemia zadymionych komórek hemia życia zadymionych
Bardziej szczegółowo1.5. Zasady planowania diet leczniczych na podstawie dziennej racji pokarmowej człowieka zdrowego
DIETETYKA Dariusz Włodarek SPIS TREŚCI Rozdział I. Planowanie i organizacja żywienia dietetycznego 1.1. Zagadnienia sanitarno-higieniczne w żywieniu dietetycznym 1.2. Dobór surowców i technik przyrządzania
Bardziej szczegółowoZasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży
Zasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży Pamiętaj o codziennym spożywaniu produktów zawartych w piramidzie! PRODUKTY ZBOŻOWE ( mąki, kasza, ryż, płatki, pieczywo i makarony) Sągłównym
Bardziej szczegółowoCIAŁO I ZDROWIE WSZECHŚWIAT KOMÓREK
CIAŁ I ZDRWIE WSZECHŚWIAT KMÓREK RGANIZM RGANY TKANKA SKŁADNIKI DŻYWCZE x x KMÓRKA x FUNDAMENT ZDRWEG ŻYCIA x PRZEMIANA MATERII WSZECHŚWIAT KMÓREK Komórki są budulcem wszystkich żywych istot, również nasze
Bardziej szczegółowoOpracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Bardziej szczegółowo- MORFOLOGIA KRWI OBWODOWEJ Z ROZMAZEM, - ELEKTROLITY: SÓD, POTAS, MAGNEZ, - KREATYNINA, - ENZYM WĄTROBOWY: AST.
W TROSCE O BEZPIECZEŃSTWO NASZYCH PACJENTÓW, PRZED ROZPOCZĘCIEM TERAPII KIERUJEMY PACJENTA NA KWALIFIKACJĘ LEKARSKĄ ORAZ WYKONUJEMY PODSTAWOWY PAKIET BADAŃ LABORATORYJNYCH: - MORFOLOGIA KRWI OBWODOWEJ
Bardziej szczegółowo3b Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano. 2. Zaznacz poprawną odpowiedź.
3b 1 PAWEŁ ZYCH IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano roztworu manganianu(vii) potasu. Napisz, jakich obserwacji można
Bardziej szczegółowoŻywienie drobiu: formy i źródła składników mineralnych
https://www. Żywienie drobiu: formy i źródła składników mineralnych Autor: dr Tomasz Hikawczuk Data: 17 lutego 2018 W produkcji drobiarskiej, zwłaszcza podczas intensywnego wzrostu lub produkcji nieśnej,
Bardziej szczegółowoNatureheals
Natureheals www.donatmg.eu/en Magnez NAUKOWCY OKREŚLILI MAGNEZ MIANEM MINERAŁU DO WALKI ZE STRESEM, NAZYWAJĄC GO RÓWNIEŻ BALSAMEM DLA NERWÓW I MIĘŚNI. MAGNEZ JEST JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH MINERAŁÓW NIEZBĘDNYCH
Bardziej szczegółowoŻywienie dziecka. dr n.med. Jolanta Meller
Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć
Bardziej szczegółowoWykaz ważniejszych symboli agadnienia ogólne Wstęp Zarys historii chemii analitycznej
Spis rzeczy Z Wykaz ważniejszych symboli............................. 13 1. agadnienia ogólne................................. 15 1.1. Wstęp..................................... 15 1.. Zarys historii chemii
Bardziej szczegółowoMONITORING PRZEGLĄDOWY
Załącznik nr 2 Tabela 1. Zakres badań wody, ścieków, osadów i odpadów Lp Przedmiot badań Cena wykonania analizy wraz z poborem i opracowaniem wyników w formie sprawozdania dla wszystkich prób MONITORING
Bardziej szczegółowoPiotrków Trybunalski, ul. Gliniana 6 tel./fax: ,
97-300 Piotrków Trybunalski, ul. Gliniana 6 tel./fax: 44 616 30 51, 44 616 31 51 e-mail: pets@dolfos.pl www.dolfos.pl Dodatki w 1 tabletce Witamina A... 1 500 j.m. Witamina D3... 66 j.m. Witamina E...
Bardziej szczegółowoPLANOWANIE INTERWENCJI ŻYWIENIOWEJ (2)
Kurs Zespołów Żywieniowych PLANOWANIE INTERWENCJI ŻYWIENIOWEJ (2) Stanisław Kłęk Polskie Towarzystwo Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu Szpital Specjalistyczny im. Stanley Dudrick a, Skawina
Bardziej szczegółowoRafał Tytus Bray. Politechnika Gdańska Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska września 2017 Ustka
Rafał Tytus Bray Politechnika Gdańska Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska 14 15 września 2017 Ustka Twardość wody jest jednym z najstarszych wskaźników jakości wody, pochodzącym jeszcze z czasów ery
Bardziej szczegółowoFluor a ubytki próchnicze
10 Fluor a ubytki próchnicze 10.1. Wstęp Już w 1959 roku Jenkins zwrócił uwagę na dwie teorie wyjaśniające zjawisko redukcji ubytków próchniczych przez fluorki: była to teoria rozpuszczalności i teoria
Bardziej szczegółowoSLIMXL. Trójfazowy system odchudzania: oczyszcza organizm i redukuje wahania nastroju
SLIMXL Trójfazowy system odchudzania: oczyszcza organizm i redukuje wahania nastroju GRUPA DOCELOWA SlimXL to suplement diety przeznaczony dla kobiet: - z nadwagą i otyłością - które chcą tygodniowo zrzucić
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKI SPEKTRALNE UTLENIONEJ I ZREDUKOWANEJ FORMY CYTOCHROMU C
Ćwiczenie 4 CHARAKTERYSTYKI SPEKTRALNE UTLENIONEJ I ZREDUKOWANEJ FORMY CYTOCHROMU C REAKTYWNE FORMY TLENU DEGRADACJA NUKLEOTYDÓW PURYNOWYCH TWORZENIE ANIONORODNIKA PONADTLENKOWEGO W REAKCJI KATALIZOWANEJ
Bardziej szczegółowoWoda najzdrowszy napój na świecie
Historia źródła Woda JANTAR czerpana jest ze źródła artezyjskiego nr 39 w Kołobrzegu. W skład jej wchodzą wody reliktowe sprzed 9,8 tys. lat oraz wody napływowe po 40-letnim procesie filtracji. Ponadto
Bardziej szczegółowoMINERALNE SKŁADNIKI ODŻYWCZE
MINERALNE SKŁADNIKI ODŻYWCZE Ca 20 S 32.065 Fe CALCIUM K 26 39.098 SULFUR IRON POTASSIUM Przewodnik NOW Mineralne składniki odżywcze Dla zdrowia Mineralne składniki odżywcze Mineralne składniki odżywcze
Bardziej szczegółowoProfil metaboliczny róŝnych organów ciała
Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.
Bardziej szczegółowoSPIRULINA CO TO TAKIEGO?
TIENS SPIRULINA SPIRULINA CO TO TAKIEGO? Spirulina to sinice. Ich. pierwsze pojawienie się na Ziemi datowane jest na okres 3.5 biliona lat temu i jest to jedna z najstarszych form życia na naszej planecie.
Bardziej szczegółowoUkład dokrewny. Hormony zwierzęce związki chemiczne wydzielane przez gruczoły i tkanki układu dokrewnego; mają funkcję regulacyjną.
Układ dokrewny (hormonalny, wewnątrzwydzielniczy, endokrynny) układ narządów u zwierząt składający się z gruczołów dokrewnych i pojedynczych komórek tkanek; pełni funkcję regulacyjną. Hormony zwierzęce
Bardziej szczegółowoTlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki
Tlen Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Ogólna charakterystyka tlenowców Tlenowce: obejmują pierwiastki
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. FILOMAG B 6 40 mg jonów magnezu + 5 mg, tabletki Magnesii hydroaspartas + Pyridoxini hydrochloridum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA FILOMAG B 6 40 mg jonów magnezu + 5 mg, tabletki Magnesii hydroaspartas + Pyridoxini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoŹródła energii dla mięśni. mgr. Joanna Misiorowska
Źródła energii dla mięśni mgr. Joanna Misiorowska Skąd ta energia? Skurcz włókna mięśniowego wymaga nakładu energii w postaci ATP W zależności od czasu pracy mięśni, ATP może być uzyskiwany z różnych źródeł
Bardziej szczegółowoOGŁASZAMY MIESIĄC JEDZENIA OWOCÓW!
OGŁASZAMY MIESIĄC JEDZENIA OWOCÓW! Polska to kraj pysznych owoców sezonowych. Szczególnie latem warto z tego bogactwa korzystać, bo owoce to nie tylko bomby witaminowe, lecz także doskonałe źródło składników
Bardziej szczegółowo