Lista tematów na ustną część egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014

Transkrypt

1 Lista tematów na ustną część egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014 LITERATURA: 1. Kainowe piętno. Wskaż podobieństwa i różnice w psychologicznych portretach zabójców na podstawie wybranych utworów z literatury polskiej i obcej. 2. Tragizm losu emigranta. Omów problem w odwołaniu do przykładów literatury XIX i XX wieku. 3. Świat przedstawiony i bohaterowie literatury fantasy. Omów sposoby ich kreowania na wybranych przykładach. 4. Portrety żon w literaturze. Przedstaw różnorodność obrazów na wybranych przykładach. 5. Wpływ pieniądza na życie bohaterów literackich. Zanalizuj problem na wybranych przykładach literatury polskiej i obcej. 6. Portret mieszczanina. Omów sposoby jego kreacji na wybranych przykładach z literatury polskiej i obcej. 7. Literacka realizacja haseł programowych pozytywizmu na przykładzie wybranych utworów tej epoki. 8. Henryk Sienkiewicz jako mistrz powieści historycznej. Analizując i oceniając artyzm wybranych powieści, zwróć uwagę na sposób ukazania świata przedstawionego i kreacje bohaterów w wybranych utworach autora. 9. Literackie kreacje lekarzy. Omów sposoby ich ukazywania w utworach literatury polskiej i obcej. 10. Człowiek szczęśliwy. Zanalizuj przedstawiony w literaturze wpływ różnych czynników na szczęście jednostki. 11. Motyw zdrady w literaturze różnych epok. 12. Rola i zadania poezji w manifestach programowych i utworach literackich XX wieku. Dokonaj analizy zagadnienia, porównując założenia programowe i praktykę artystyczną wybranej grupy poetyckiej. 13. Postawy człowieka wobec zagrożenia ( wojna, rewolucja, systemy totalitarne). Dokonaj analizy, odwołując się do przykładów literackich różnych epok. 14. Obrazy zagłady z czasów II wojny światowej w pamiętnikach i wspomnieniach ofiar i ocalonych. Omów, analizując wybrane utwory. 15. Od Franciszka Villona do Bolesława Leśmiana. Przedstaw ewolucję ballady na kilku wybranych przykładach. 16. Twórcy reportażu kronikarze i komentatorzy rzeczywistości. Omów problem, analizując twórczość wybranego autora. 17. Portrety Żydów w literaturze. Przedstaw różnorodność ujęcia problemu w wybranych utworach.

2 18. Gatunki autobiograficzne w prozie XX wieku (pamiętniki, autobiografie, dzienniki, wspomnienia itp.). Na przykładach omów istotę i znaczenie tej literatury. 19. Niepokoje filozoficzne człowieka końca wieku ( XIX i XX ). Omów ich przyczyny, konsekwencje i literacki wyraz, analizując wybrane utwory. 20. Poeci przeklęci analizując wybrane biografie i twórczość literacką, omów ich poetykę oraz rolę i znaczenie w kulturze. 21. Ludzkość wobec problemu tolerancji. Rozwiń temat, wykorzystując utwory literackie z 2-3 epok. 22. Awangardowe poszukiwania w poezji, prozie i dramacie dwudziestolecia międzywojennego. Omów sposoby kreowania świata przedstawionego, bohaterów oraz poetykę wybranych utworów. 23. Sposoby kreowania katastroficznego obrazu świata w utworach literatury polskiej Omów, analizując wybrane utwory. 24. Cóż jest świat? Przedstaw toposy, metafory i obrazy świata w piśmiennictwie renesansu i baroku. 25. O różnych odmianach samotności w literaturze. Zinterpretuj problem analizując wybrane utwory literackie XIX i XX wieku. 26. Poezje Leopolda Staffa i Zbigniewa Herberta jako dwa warianty klasycyzmu dwudziestowiecznego. Omów na wybranych przykładach. 27. Władza powołanie, zobowiązanie, zaszczyt, namiętność, pokusa czy? Zaprezentuj i oceń różne typy władzy na podstawie wybranych dzieł literackich. 28. Jarosław Marek Rymkiewicz i jego fascynacje literaturą dawną. Omów temat na wybranych przykładach. 29. Optymizm i pesymizm dwie tonacje w twórczości wybranych autorów. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów literackich. 30. Polska narodem wybranym? Mesjanistyczne wątki w polskiej literaturze. Przedstaw na wybranych przykładach. 31. Bóg i człowiek w poezji i dramacie Karola Wojtyły. Omów na wybranych przykładach. 32. Komizm i tragizm, powaga i śmiech, rozpacz i afirmacja jaki jest, według Ciebie, sens takiego ujmowania prawdy o losie ludzkim? Odpowiedz, analizując i interpretując wybrane utwory. 33. Moralność nawyk, stereotyp, nakaz, podstawa życia społecznego? Omów problem, charakteryzując postawy wybranych bohaterów literackich różnych epok. 34. Portrety polskiej inteligencji. W realizacji tematu wykorzystaj wybrane dramaty XIX i XX wieku. 35. Świat kobiet i świat mężczyzn, wzajemne relacje, oczekiwania, role. Dokonaj analizy i interpretacji tego problemu w wybranych utworach literackich. 36. Na wybranych przykładach omów wartości ideowe i artystyczne literatury sakralizującej ojczyznę. 37. Jak literatura przedstawia człowieka dążącego do osiągnięcia sukcesu zawodowego? Przedstaw problem, analizując postawy bohaterów wybranych utworów literackich różnych epok.

3 38. Poeci rocka. Dokonaj analizy i interpretacji tekstów piosenek wybranego autora, zwracając uwagę na ich poetykę, problematykę, przesłanie, i znaczenie dla kultury. 39. Wzorce świętości sposób tworzenia i ich funkcjonowanie w wybranych dziełach literackich różnych epok. 40. Choroba psychiczna jako przejaw wrażliwości bohatera romantycznego i współczesnego. Omów problem, analizując wybrane utwory literatury polskiej i obcej. 41. Rosja i Rosjanie w utworach literackich różnych epok. Omów sposoby ich prezentowania i oceny w wybranych utworach. 42. Bohaterowie literatury XX wieku wobec dobra i zła. Dokonaj analizy celowo dobranych utworów, ukazujących różnorodne postawy bohaterów. 43. Groteskowy obraz świata w utworach literackich od średniowiecza po współczesność. Analizując wybrane utwory, scharakteryzuj sposób wprowadzania tej kategorii estetycznej oraz omów jej funkcje w literaturze. 44. Obraz młodzieży w utworach literackich (od romantyzmu do współczesności). Scharakteryzuj, analizując wybrane utwory. 45. Legendy i mity narodowe w twórczości Stanisława Wyspiańskiego i Stefana Żeromskiego. Omów na wybranych przykładach. 46. Czas i przestrzeń w utworze literackim. Omów sposoby ich kreowania w literaturze, analizując wybrane przykłady. 47. Kobiety poetki od modernizmu do współczesności. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów, charakteryzując problematykę i poetykę poezji kobiecej. 48. Od Mickiewicza do Miłosza różne oblicza poezji emigracyjnej. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów. 49. Dziecko bohaterem literackim w twórczości znanych Ci pisarzy różnych epok. Omów na wybranych przykładach. 50. Historyzm i filozofia w powieściach Umberto Eco. Omów ich rolę i funkcje w wybranych utworach. 51. Motywy franciszkańskie w poezji polskiej. Omów na podstawie wybranych utworów poetów Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego i współczesnych. 52. Relacje międzyludzkie i relacje społeczne ukazane w literaturze XIX wieku. Omów sposoby ich ukazania w twórczości wybranego pisarza. 53. Literackie portrety oskarżonych. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów. 54. Pan Cogito Zbigniewa Herberta wobec najważniejszych zjawisk i problemów współczesności. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 55. Różne sposoby wykorzystania biografii pisarza w jego tekście literackim. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych utworów.

4 56. Magia i alchemia i ich wpływ na działalność bohaterów literackich. Przedstaw na wybranych przykładach. 57. Bohater dotknięty szaleństwem. Przedstaw i scharakteryzuj na wybranych przykładach literackich. 58. Ewolucja zachowań i dążeń człowieka w obliczu śmiertelnej choroby. Dokonaj analizy różnych postaw na wybranych przykładach literackich. Od Sofoklesa do Ionesco. Wskaż i omów najważniejsze przemiany w rozwoju dramatu na podstawie utworów. 59. Rzeczywistość Polski stalinowskiej w twórczości Marka Hłaski. Zaprezentuj na wybranych przykładach.

5 ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Dzieła malarskie, architektoniczne i rzeźbiarskie jako inspiracja dla literatury. Omów temat, analizując celowo dobrane utwory. 2. Stanisław Wyspiański człowiek teatru. Omów nowatorskie koncepcje teatralne na przykładzie wybranych utworów tego twórcy. 3. Literackie, malarskie i filmowe portrety dzieci i młodzieży. Scharakteryzuj na wybranych przykładach. 4. Czas jako temat literatury i malarstwa epok dawnych. Omów na wybranych przykładach. 5. Związki fotografii z literaturą i filmem. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 6. Świat wartości młodego człowieka we współczesnym filmie i literaturze. Przedstaw na wybranych przykładach. 7. Motywy sarmackie w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów na wybranych przykładach sposoby ukazywania kultury sarmackiej. 8. Motyw śmierci w literaturze, malarstwie, filmie, muzyce. Omów jego realizacje w wybranych utworach różnych epok. 9. Scharakteryzuj funkcję motywów magicznych w literaturze i filmie. Analiza wybranych utworów. 10. Funkcje brzydoty w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów, analizując wybrane utwory różnych epok. 11. Różnorodność wzorców patriotyzmu w wybranych epokach. Omów, analizując dzieła literackie i filmowe. 12. Apokalipsa jako temat i motyw w sztuce. Omów sposoby jego prezentacji i funkcje w utworach literackich, malarskich, filmowych. 13. Na wybranych przykładach przedstaw sposoby kreowania postaci rycerza i wojownika w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 14. Przedstaw funkcjonowanie motywu szatana i Boga w wybranych utworach różnych dziedzin sztuki (literackich i innych). Analiza wybranych przykładów. 15. Pokolenie Kolumbów i jego postawy podczas II wojny światowej. Przedstaw, analizując dzieła literackie i filmowe. 16. Wielkie przyjaźnie w literaturze i filmie. Omów problem, analizując wybrane utwory. 17. Motyw pojedynku i jego funkcje w wybranych dziełach sztuki ( literatura i inne dziedziny). Analiza utworów. 18. Średniowieczny sposób wyobrażenia nieba, piekła, śmierci, szatana i Sądu Ostatecznego. Omów na wybranych przykładach z literatury i innych dziedzin sztuki. 19. Ekspresjonizm jako kierunek w malarstwie i konwencja literacka. Zaprezentuj jego cechy i sposób obrazowania na przykładzie wybranych utworów literackich i dzieł malarstwa europejskiego. 20. Symbolika stroju. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, filmowe, teatralne)

6 21. Porównaj wzorzec piękna w literaturze, malarstwie i architekturze dwóch wybranych epok. Dokonaj analizy celowo dobranych przykładów. 22. Ucztowanie, biesiadowanie, jedzenie i ich artystyczny obraz w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy wybranych przykładów realizacji tego motywu. 23. Eksperyment i prowokacja artystyczna w literaturze i innych dziedzinach sztuki XX i XXI wieku. Omów na wybranych przykładach. 24. Komizm jako kategoria estetyczna i sposób opisania świata. Omów sposoby jego funkcjonowania w twórczości wybranego reżysera filmowego. 25. Los chłopa ukazany w literaturze i malarstwie pozytywizmu. Omów, analizując wybrane dzieła. 26. Obraz prześladowców i prześladowanych w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach. 27. Na podstawie wybranych tekstów kultury przedstaw obrazy Syberii. 28. Motywy spotkania i rozstania w literaturze i filmie. Przeanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach dzieł. 29. Detektyw klasyczny i współczesny. Porównaj sylwetki bohaterów utworów kryminalnych stwarzane przez pisarzy i filmowców wczoraj i dziś (na wybranych przykładach). 30. Motyw wiosny w literaturze i sztuce. Omów temat, analizując wybrane teksty kultury 31. Różne obrazy Ameryki w literaturze i filmie. Zanalizuj w wybranych tekstach kultury. 32. Mizoginizm w literaturze i sztuce modernizmu. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady utworów literackich i dzieł malarskich. 33. Motyw rycerza i rycerskiej walki w dziełach literackich i filmowych serio i parodystycznie. Przeanalizuj cechy charakterystyczne w wybranych przykładach. 34. Zainteresowania Wschodem w kulturze polskiej. Omów zjawisko na wybranych przykładach literackich i z innych dziedzin sztuki. 35. Różnorodne ujęcia motywu ogrodu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw na podstawie analizy wybranych przykładów. 36. Analizując wybrane przykłady, przedstaw symbolikę kolorów w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 37. Święta religijne jako temat literacki, malarski i filmowy. Zanalizuj w oparciu o wybrane przykłady. 38. Epizody bitewne II wojny światowej w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach. 39. Czy my jesteśmy ludzie dobrzy? ( T. Borowski ). Kondycja duchowa człowieka doświadczonego zlagrowaniem. Przedstaw problem na podstawie analizy wybranych dzieł literatury faktu i filmu. 40. Obrazy biedy w powieści i filmie. Porównaj ich rolę i sposoby ukazania w wybranych utworach.

7 JĘZYK 1. Biblia jako przedmiot parafraz, aluzji i stylizacji językowych w różnych epokach literackich. Omów zagadnienie, analizując celowo dobrane przykłady. 2. Język miłości i zakochanych. Scharakteryzuj jego stylistykę i środki, odwołując się do utworów z różnych epok. 3. Błędy semantyczne, gramatyczne i stylistyczne w tekstach publicystycznych pisanych i mówionych. Omów problem, analizując zebrany materiał językowy Tak mówią znani Polacy. Dokonaj charakterystyki języka dwóch-trzech przedstawicieli kultury, polityki, sportu, na podstawie analizy zgromadzonego materiału. 4. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter. 5. W jakim celu pisarze sięgają po przysłowia? Omów funkcję przysłów w wybranych utworach literackich. 6. Omów specyfikę języka utworów science - fiction i fantasy na przykładach wybranych utworów polskich twórców tych gatunków. 7. Inne niż podstawowe funkcje języka: funkcja fatyczna, magiczna, stanowiąca, poetycka, metajęzykowa. Omów na wybranych przykładach. 8. Język i styl twórców barokowych. Na podstawie wybranych tekstów lirycznych, epickich i epistolarnych omów ich budowę i funkcje. 9. Językowy sposób wartościowania w języku subkultury hip-hopowej. Omów problem na wybranych przykładach wypowiedzi. 10. Trudna i coraz bardziej zapomniana sztuka epistolografii. Na podstawie wybranych przykładów omów stylistykę listów z różnych epok. 11. Klasyfikacja najczęściej popełnianych błędów językowych. Dokonaj prezentacji, na podstawie zgromadzonych przykładów współczesnej polszczyzny. 12. Twórcze wykorzystania stylów funkcjonalnych (np. urzędowego, potocznego)w poezji XX wieku. Omów problem na wybranych przykładach. 13. Łacińskie korzenie języka polskiego. Dokonaj analizy zgromadzonego materiału i sformułuj wnioski. 14. Porównaj żargon uczniowski w twórczości S. Żeromskiego i W. Gombrowicza z żargonem współczesnej młodzieży.