INSTRUKCJA Procedury i przedsięwzięcia realizowane w zakresie zarządzania kryzysowego w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Transkrypt

1 Załącznik do Zarządzenia nr 42/2017 r. z dnia 17 lipca 2017 r. INSTRUKCJA Procedury i przedsięwzięcia realizowane w zakresie zarządzania kryzysowego w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

2 I. Wstęp Instrukcja przedstawia podstawowe procedury i przedsięwzięcia z zakresu zarządzania kryzysowego w Uczelni. Zawiera zbiór niezbędnych informacji z zakresu zarządzania kryzysowego, normuje sposób postępowania na wypadek wprowadzenia kolejnych stopni alarmowych i stopni alarmowych CRP lub wystąpienia innych zagrożeń bezpieczeństwa w obiektach Uczelni. Ustalenia zawarte w instrukcji mają służyć pomocą kierownictwu uczelni w procesie decyzyjnym oraz ułatwić osobom funkcyjnym odpowiedzialnym za bezpieczeństwo realizację zadań wynikających z procedur przewidzianych dla określonego zagrożenia. II. Unormowania prawne Instrukcję opracowano na podstawie niżej przedstawionych aktów prawnych: 1. Ustawa z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tj. Dz. U z 2016 r., poz. 1543). 2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 2004 roku w sprawie ogólnych zasad wykonywania zadań w ramach powszechnego obowiązku obrony (Dz. U. Nr 16, poz. 152). 3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku w sprawie gotowości obronnej państwa (Dz. U. Nr 219, poz. 2218). 4. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym (tj. Dz. U. z 2017 r., poz. 209). 5. Zarządzenie Nr 18 Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 marca 2016 roku w sprawie wykazu przedsięwzięć i procedur zarządzania kryzysowego. 6. Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 roku o działaniach antyterrorystycznych (Dz. U z 2016r., poz. 904). 7. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2016 roku w sprawie zakresu przedsięwzięć wykonywanych w poszczególnych stopniach alarmowych i stopniach alarmowych CRP (Dz. U. z 2016 r. poz. 1101). Problematyka reagowania na zagrożenia o charakterze terrorystycznym ujęta jest również w innych aktach prawnych dotyczących stanów nadzwyczajnych tj. ustawie z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej ( t.j. Dz. U. z 2014 r poz. 333,915), ustawie z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym ( t.j. Dz. U. z 2014 r poz. 1191), ustawie z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2014 r poz. 1815). III. Przedsięwzięcia i procedury zarządzania kryzysowego Na podstawie art. 7 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym (tj. Dz. U. z 2017 r., poz. 209) wprowadza się wykaz przedsięwzięć i procedur zarządzania kryzysowego, zwany dalej wykazem przedsięwzięć i procedur SZK. Na wykaz przedsięwzięć i procedur Systemu Zarządzania Kryzysowego składają się:

3 1) stopnie alarmowe i stopnie alarmowe dla zagrożeń w cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej stopniami alarmowymi CRP, 2) przedsięwzięcia systemu zarządzania kryzysowego wynikające z członkowstwa Polski w strukturach NATO- zawarte w dokumencie niejawnym, które nie będą opisane. Zadania ujęte w wykazie przedsięwzięć i procedur Systemu Zarządzania Kryzysowego realizuje się: 1) w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej w rozumieniu art.3 pkt 1 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym lub zagrożenia wystąpieniem takiej sytuacji tj. wystąpienia sytuacji wpływającej negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołującą znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków; 2) w stanach gotowości obronnej państwa, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony RP. Wydane na tej podstawie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku określa: a) stany gotowości obronnej państwa, ich rodzaje i warunki wprowadzania tych stanów; b) zadania związane z podwyższaniem gotowości obronnej państwa w określonych stanach i tryb ich realizacji; c) organizację i zadania w zakresie tworzenia systemu stałych dyżurów(sd) na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa. Ustalone się następujące stany gotowości obronnej państwa: stan stałej gotowości obronnej państwa; stan gotowości obronnej państwa czasu kryzysu; stan gotowości obronnej państwa czasu wojny. Stan stałej gotowości obronnej państwa utrzymuje się w czasie pokoju, gdy nie stwierdza się istotnych zagrożeń zewnętrznego bezpieczeństwa państwa. W stanie stałej gotowości obronnej państwa są realizowane zadania planistyczne, organizacyjne, szkoleniowe i kontrolne, mające na celu utrzymywanie w sprawności systemu obronnego państwa. Stan gotowości obronnej państwa czasu kryzysu wprowadza się w razie zaistnienia zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa wymagającego uruchomienia wybranych elementów systemu obronnego lub realizacji zadań ustalonych dla tego stanu. W stanie gotowości obronnej państwa czasu kryzysu są realizowane zadania zapewniające przygotowanie do przeciwdziałania zewnętrznym zagrożeniom bezpieczeństwa państwa oraz usuwania skutków ich wystąpienia.

4 Stan gotowości obronnej państwa czasu wojny wprowadza się w celu odparcia bezpośredniej zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. W stanie gotowości obronnej państwa czasu wojny realizuje się zadania umożliwiające przeprowadzenie powszechnej mobilizacji, wprowadzenie stanu wojennego oraz pełne rozwinięcie systemu obronnego państwa do odparcia agresji militarnej. Realizację zadań związanych z podwyższaniem gotowości obronnej państwa koordynują ministrowie (Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego) i wojewodowie zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 2004 roku w sprawie wykonywania zadań w ramach powszechnego obowiązku obrony. W celu zapewnienia ciągłości przekazywania decyzji organów uprawnionych do uruchomienia realizacji zadań ujętych w Planie operacyjnego funkcjonowania UMCS utworzony został w stanie stałej gotowości obronnej państwa system Stałego Dyżuru UMCS. Zadania wykonywane w ramach stałych dyżurów obejmują: a) uruchamianie, w warunkach wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa państwa, procedur związanych z podwyższaniem gotowości obronnej państwa, b) przekazywanie decyzji upoważnionych organów (MNiSW) w sprawie uruchomienia określonych zadań wynikających z wprowadzenia wyższych stanów gotowości obronnej państwa oraz przekazywanie właściwym organom (MNiSW) informacji o stanie sił uruchomianych podczas podwyższania gotowości obronnej państwa. 3) w przypadku udziału Polski w operacjach NATO prowadzonych na podstawie art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego. Decyzję o uruchomieniu przedsięwzięć i procedur systemu zarządzania kryzysowego podejmują: a) Prezes Rady Ministrów, na obszarze kilku województw lub na całym terytorium RP, b) Minister lub kierownik urzędu centralnego w odniesieniu do wszystkich lub wybranych kierowników podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych organów, jednostek organizacyjnych i urzędów(minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w naszym przypadku), c) Wojewoda w stosunku do obszarów, obiektów i urządzeń według właściwości miejscowej, na obszarze całego lub części województwa.

5 Stopnie alarmowe lub stopnie alarmowe CRP są wprowadzane, zmieniane i odwoływane w drodze zarządzenia przez: a) Prezesa Rady Ministrów, na obszarze kilku województw lub na całym terytorium RP, b) Ministra lub kierownika urzędu centralnego w odniesieniu do wszystkich lub wybranych kierowników podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych organów, jednostek organizacyjnych i urzędów(ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w naszym przypadku), c) Wojewodę w stosunku do obszarów, obiektów i urządzeń według właściwości miejscowej, na obszarze całego lub części województwa. Wymienione wyżej organy mogą podać do publicznej wiadomości komunikat o wprowadzeniu stopnia alarmowego lub stopnia alarmowego CRP oraz wynikających z niego zaleceniach poprzez wykorzystanie funkcjonujących na danym terenie środków społecznego przekazu. Przekazanie komunikatu realizowane jest na zasadach określonych w art. 34 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz.U. Nr 5, poz. 24, ze zm.). Rodzaje stopni alarmowych W przypadku zagrożenia wystąpieniem zdarzenia o charakterze terrorystycznym lub sabotażowym albo w przypadku wystąpienia takiego zdarzenia organy wymienione wyżej wprowadzają jeden z czterech stopni alarmowych: a) pierwszy stopień alarmowy(stopień ALFA), b) drugi stopień alarmowy(stopień BRAWO), c) trzeci stopień alarmowy(stopień CHARLIE), d) czwarty stopień alarmowy(stopień DELTA). W przypadku zagrożenia wystąpieniem zdarzenia o charakterze terrorystycznym lub sabotażowym na systemy teleinformatyczne organów administracji publicznej albo w przypadku wystąpienia takiego zdarzenia organy wymienione wyżej wprowadzają jeden z czterech stopni alarmowych CRP: a) pierwszy stopień alarmowy CRP(stopień ALFA- CRP), b) drugi stopień alarmowy CRP(stopień BRAWO- CRP), c) trzeci stopień alarmowy CRP(stopień CHARLIE- CRP), d) czwarty stopień alarmowy CRP(stopień DELTA- CRP). Wyższy albo niższy stopień alarmowy może być wprowadzony z pominięciem stopni pośrednich. Stopnie alarmowe i stopnie alarmowe CRP mogą być wprowadzane rozdzielnie lub łącznie. W przypadku wprowadzenia na tym samym obszarze przez Prezesa Rady Ministrów, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, kierownika urzędu centralnego MNiSW i wojewodę różnych stopni alarmowych lub różnych stopni alarmowych CRP, należy

6 wykonać zadania przewidziane dla stopnia wyższego. Odwołanie stopnia alarmowego lub stopnia alarmowego CRP następuje w drodze zarządzenia wydanego przez każdy organ wprowadzający ten stopień. Po wprowadzeniu pierwszego stopnia alarmowego(stopień ALFA) wykonać następujące zadania: 1) prowadzić, w ramach realizacji zadań administratorów obiektów, wzmożoną kontrolę obiektów użyteczności publicznej oraz innych obiektów, które potencjalnie mogą stać się celem zdarzenia o charakterze terrorystycznym; 2) zalecić podległemu personelowi informowanie odpowiednich służb w przypadku zauważenia: nieznanych pojazdów na terenie instytucji lub innych ważnych obiektów, porzuconych paczek i bagaży lub jakichkolwiek innych oznak nietypowej działalności; 3) informować podległy personel o konieczności zachowania zwiększonej czujności w stosunku do osób zachowujących się w sposób wzbudzający podejrzenia; 4) zapewnić dostępność w trybie alarmowym członków personelu niezbędnych do wzmocnienia ochrony obiektów Uczelni; 5) przeprowadzić kontrolę pojazdów wjeżdżających oraz osób wchodzących na teren obiektów Uczelni; 6) sprawdzać, na zewnątrz i od wewnątrz, budynki będące w stałym użyciu w zakresie podejrzanych zachowań osób oraz w poszukiwaniu podejrzanych przedmiotów; 7) sprawdzić działanie środków łączności wykorzystywanych w celu zapewnienia bezpieczeństwa; 8) dokonać, w ramach realizacji zadań administratorów obiektów, sprawdzenia działania instalacji alarmowych, przepustowości dróg ewakuacji oraz funkcjonowania systemów rejestracji obrazu; 9) dokonać przeglądu wszystkich procedur i zarządzeń związanych z wprowadzeniem wyższych stopni alarmowych; 10) prowadzić akcję informacyjno- instruktażową dla społeczności Uczelni dotyczącą potencjalnego zagrożenia, jego skutków i sposobu postępowania. Po wprowadzeniu drugiego stopnia alarmowego(stopień BRAVO) należy wykonać zadania wymienione dla pierwszego stopnia alarmowego oraz kontynuować lub sprawdzić wykonanie tych zadań, jeżeli wcześniej nie został wprowadzony stopień ALFA. Ponadto należy wykonać w szczególności następujące zadania: 1) wprowadzić dodatkowe kontrole pojazdów, osób oraz budynków Uczelni w rejonach zagrożonych; 2) sprawdzić funkcjonowanie zasilania awaryjnego- LubMAN UMCS; 3) ostrzec społeczność akademicką o możliwych formach zdarzenia o charakterze terrorystycznym; 4) zapewnić dostępność w trybie alarmowym kierowniczej kadry Uczelni do wdrażania procedur działania na wypadek zdarzeń o charakterze terrorystycznym; 5) sprawdzić i wzmocnić ochronę ważnych obiektów Uczelni; 6) wprowadzić zakaz wstępu do Uczelni osobom postronnym;

7 7) sprawdzić system ochrony obiektów Uczelni ochranianych przez firmy zewnętrzne; 8) wprowadzić kontrolę wszystkich przesyłek pocztowych kierowanych na adres Uczelni; 9) zamknąć i zabezpieczyć nieużywane regularnie budynki i pomieszczenia w budynkach Uczelni; 10) dokonać przeglądu zapasów materiałowych i sprzętu(w tym dostępności środków i materiałów medycznych) w przypadku wystąpienia zdarzenia o charakterze terrorystycznym. Po wprowadzeniu trzeciego stopnia alarmowego(stopień CHARLIE) należy wykonać zadania wymienione dla pierwszego i drugiego stopnia alarmowego oraz kontynuować lub sprawdzić wykonanie tych zadań, jeżeli wcześniej nie został wprowadzony stopień ALFA lub BRAVO. Ponadto należy wykonać w szczególności następujące zadania: 1) wprowadzić dyżury kierowniczej kadry Uczelni odpowiedzialnej za wprowadzenie procedur działania na wypadek zdarzeń o charakterze terrorystycznym; 2) sprawdzić dostępność obiektów wyznaczonych na zastępcze miejsca czasowego pobytu na wypadek ewakuacji ludności- DS. HELIOS, decyzja Nr 64 Prezydenta Miasta Lublin z 2016 roku dla potrzeb KM Policji; 3) ograniczyć do minimum liczbę miejsc ogólnodostępnych w obiektach i rejonach przyległych do obiektów Uczelni; 4) wprowadzić, w uzasadnionych przypadkach, ścisłą kontrolę osób przy wejściu do obiektów Uczelni i wjeździe pojazdów na teren Uczelni; 5) ograniczyć możliwość parkowania pojazdów przy obiektach ochranianych Uczelni; 6) wprowadzić dodatkowy całodobowy nadzór nad miejscami, które tego wymagają, a do tej pory były nieobjęte nadzorem; 7) zapewnić ochronę środków transportu służbowego poza terenem Uczelni, wprowadzić kontrole pojazdu przed wejściem do niego i jego uruchomieniem. Po wprowadzeniu czwartego stopnia alarmowego(stopień DELTA) należy wykonać zadania wymienione dla pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia alarmowego oraz kontynuować lub sprawdzić wykonanie tych zadań, jeżeli wcześniej nie został wprowadzony stopień ALFA, BRAVO lub CHARLIE. Ponadto należy wykonać w szczególności następujące zadania: 1) wprowadzić, w uzasadnionych przypadkach, ograniczenia komunikacyjne w rejonach zagrożonych Uczelni; 2) przeprowadzić identyfikację wszystkich pojazdów znajdujących się na parkingach i w rejonach obiektów Uczelni, w uzasadnionych przypadkach nakazać ich relokację poza teren Uczelni; 3) kontrolować wszystkie pojazdy wjeżdżające na teren obiektów Uczelni oraz ich ładunek; 4) kontrolować wszystkie wnoszone na teren obiektów Uczelni przedmioty, w tym walizki, torebki, paczki; 5) przeprowadzać częste kontrole na zewnątrz budynków Uczelni i na parkingach;

8 6) ograniczyć liczbę podróży służbowych osób zatrudnionych w Uczelni i wizyt osób niezatrudnionych w Uczelni. Po wprowadzeniu pierwszego stopnia alarmowego CRP(stopień ALFA- CRP) należy wykonać w szczególności następujące zadania: 1) wprowadzić wzmożone monitorowanie stanu bezpieczeństwa systemu teleinformatycznego oraz : a) monitorować i weryfikować, czy nie doszło do naruszenia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej, b) sprawdzać dostępność usług elektronicznych, c) dokonywać, w razie potrzeby, zmian w dostępie do systemu; 2) poinformować personel Uczelni o konieczności zachowania zwiększonej czujności w stosunku do stanów odbiegających od normy, w szczególności personel odpowiedzialny za bezpieczeństwo systemu; 3) sprawdzić kanały łączności z innymi, właściwymi dla rodzaju stopnia alarmowego CRP, podmiotami biorącymi udział w reagowaniu kryzysowym, dokonać weryfikacji ustanowionych punktów kontaktowych z zespołami reagowania na incydenty bezpieczeństwa teleinformatycznego; 4) dokonać przeglądu stosowanych procedur oraz zadań związanych z wprowadzaniem stopni alarmowych CRP, w szczególności dokonać weryfikacji posiadanej kopii zapasowej systemu; 5) sprawdzić aktualny stan bezpieczeństwa systemu i ocenić wpływ zagrożenia na bezpieczeństwo teleinformatyczne na podstawie bieżących informacji i prognoz wydarzeń; 6) Informować na bieżąco o efektach przeprowadzonych działań zespoły reagowania na incydenty bezpieczeństwa teleinformatycznego właściwe dla działania instytucji- Uczelni; Po wprowadzeniu drugiego stopnia alarmowego CRP(stopień BRAWO- CRP) należy wykonać zadania wymienione dla pierwszego stopnia alarmowego CRP oraz kontynuować lub sprawdzić wykonanie tych zadań, jeżeli wcześniej był wprowadzony stopień ALFA- CRP. Ponadto należy: 1) zapewnić dostępność w trybie alarmowym personelu odpowiedzialnego za bezpieczeństwo systemu; 2) wprowadzić całodobowe dyżury administratorów systemów kluczowych dla funkcjonowania Uczelni oraz personelu uprawnionego do podejmowania decyzji sprawach bezpieczeństwa systemu teleinformatycznego; Po wprowadzeniu trzeciego stopnia alarmowego CRP(stopień CHARLIE- CRP) należy wykonać zadania wymienione dla pierwszego i drugiego stopnia alarmowego CRP oraz kontynuować lub sprawdzić wykonanie tych zadań, jeżeli wcześniej był wprowadzony

9 stopień ALFA- CRP lub BRAWO- CRP. Ponadto należy wykonać w szczególności następujące zadania: 1) wprowadzić całodobowe dyżury administratorów systemów kluczowych dla funkcjonowania Uczelni oraz personelu uprawnionego do podejmowania decyzji sprawach bezpieczeństwa systemu teleinformatycznego; 2) dokonać przeglądu dostępnych zasobów zapasowych pod względem możliwości ich wykorzystania w przypadku zaistnienia ataku; 3) przygotować się do uruchomienia planów umożliwiających zachowanie ciągłości działania po wystąpieniu potencjalnego ataku, w tym: a) dokonać przeglądu i ewentualnego audytu planów awaryjnych oraz systemów, b) przygotować się do ograniczenia operacji na serwerach, w celu możliwości ich szybkiego i bezawaryjnego zamknięcia. Po wprowadzeniu czwartego stopnia alarmowego CRP(stopień DELTA- CRP) należy wykonać zadania wymienione dla pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia alarmowego CRP oraz kontynuować lub sprawdzić wykonanie tych zadań, jeżeli wcześniej był wprowadzony stopień ALFA- CRP, BRAWO- CRP lub CHARLIE- CRP. Ponadto należy wykonać w szczególności następujące zadania: 1) uruchomić plany awaryjne lub plany ciągłości działania Uczelni w sytuacji awarii lub utraty ciągłości działania; 2) stosownie do sytuacji przystąpić do realizacji procedur przywracania ciągłości działania. IV. Załączniki do instrukcji. Terroryzm stanowi jedno z największych zagrożeń współczesnego świata. Zmienność metod i użytych środków przez terrorystów powoduje, że nie można w sposób jednoznaczny i precyzyjny opisać zjawiska wystąpienia sytuacji kryzysowej oraz jej skutków. Trudno określić sposób postępowania osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo oraz przyjąć określone procedury związane z zapobieganiem powstania sytuacji kryzysowej jak i eliminowaniem skutków. Załączniki do Instrukcji opisują sposób postępowania osób funkcyjnych Uczelni w przypadku wystąpienia możliwych do przewidzenia sytuacji kryzysowych wywołanych działaniami terrorystycznymi. 1. Zasady postępowania w przypadku otrzymania informacji o podłożeniu lub zlokalizowaniu urządzenia wybuchowego w obiekcie należącym do Uniwersytetu - Załącznik Nr 1 2. Instrukcja skrócona Zasady postępowania dla osób, które jako pierwsze uzyskały informację o podłożeniu lub zlokalizowaniu urządzenia wybuchowego w obiekcie należącym do Uniwersytetu Załącznik Nr 2 3. Formularz rozmowy ze zgłaszającym podłożenie urządzenia wybuchowego Załącznik Nr 3

10 4. Algorytm postępowania w przypadku przekazania informacji o podłożeniu urządzenia wybuchowego za pomocą poczty elektronicznej Załącznik Nr 4 5. Postępowanie w przypadku ujawnienia lub otrzymania przesyłki, mogącej zawierać urządzenie wybuchowe Załącznik Nr 5 6. Postępowanie w przypadku ujawnienia lub otrzymania przesyłki, zawierającej substancje o nieustalonym składzie Załącznik Nr 6 7. Uwagi końcowe Załącznik Nr 7

11 Załącznik Nr 1 ZASADY POSTĘPOWANIA w przypadku uzyskania informacji o podłożeniu lub zlokalizowaniu urządzenia wybuchowego w obiekcie należącym do Uniwersytetu. I. Alarmowanie 1. Osobie przyjmującej zgłoszenie o podłożeniu urządzenia wybuchowego oraz kierownikowi obiektu dydaktycznego(kierownikowi obiektu) nie wolno lekceważyć żadnej informacji na ten temat. 2. Osoba, która przyjęła zgłoszenie o podłożeniu urządzenia wybuchowego albo zauważyła w obiekcie przedmiot niewiadomego pochodzenia, mogący zawierać materiał wybuchowy powinna powiadomić o tym: 1) kierownika obiektu dydaktycznego (kierownika obiektu) tel. 2) Policję tel. 112 lub 997, która z urzędu dokonuje sprawdzenia wiarygodności każdego zgłoszenia. 3. W zależności od rodzaju zdarzenia, zawiadamiając Policję należy podać: 1) treść rozmowy ze zgłaszającym podłożenie urządzenia wybuchowego, którą należy prowadzić wg wskazówek załączonych do instrukcji załącznik nr 3, 2) treść przesłanej wiadomości o podłożeniu urządzenia wybuchowego (list przesłany za pomocą poczty elektronicznej) należy zabezpieczyć wg wskazówek załączonych do instrukcji załącznik nr 4, 3) miejsce i opis zlokalizowanego przedmiotu, który może zawierać materiał wybuchowy, 4) numer telefonu, z którego prowadzona jest rozmowa i swoje nazwisko. II. Czynności podejmowane przez kierownika obiektu dydaktycznego (kierownika obiektu) po uzyskaniu informacji o podłożeniu urządzenia wybuchowego lub w przypadku jego zlokalizowania 1. Do czasu przybycia Policji czynnościami zarządza kierownik obiektu dydaktycznego(kierownik obiektu), a w czasie jego nieobecności osoba przez niego upoważniona. 2. Zarządzający czynnościami, w sytuacji, gdy urządzenie wybuchowe nie zostało jeszcze zlokalizowane, poleca aby użytkownicy pomieszczeń dokonali sprawdzenia, czy znajdują się w nich: 1) przedmioty, rzeczy, urządzenia, paczki itp., których wcześniej tam nie było i nie wnieśli ich sami użytkownicy pomieszczeń (a mogły być wniesione i pozostawione przez inne osoby, np. studentów, interesantów itp.), 2) ślady przemieszczenia elementów wyposażenia pomieszczeń, 3) zmiany w wyglądzie zewnętrznym przedmiotów znajdujących się w pomieszczeniu oraz emitowane z nich sygnały (np. dźwięki mechanizmów zegarowych, świecące elementy elektroniczne, wydobywający się dym itp.).

12 3. Pomieszczenia ogólnodostępne, takie jak: korytarze, klatki schodowe, hole, windy, toalety, piwnice, strychy itp. oraz najbliższe otoczenie zewnętrzne obiektu powinny być sprawdzone przez pracowników obsługi administracyjnej lub z pionu ochrony. 4. W przypadku stwierdzenia przez użytkowników pomieszczeń obecności przedmiotów, których wcześniej nie było lub zauważono zmiany w wyglądzie i usytuowaniu przedmiotów stale znajdujących się w tych pomieszczeniach, można przypuszczać, iż mogą to być urządzenia wybuchowe. W takiej sytuacji nie wolno dotykać zlokalizowanych przedmiotów, a o ich umiejscowieniu należy natychmiast powiadomić kierownika obiektu dydaktycznego (kierownika obiektu). Kierownik obiektu dydaktycznego(kierownik obiektu) może wydać decyzję o ewakuacji osób z zagrożonego obiektu przed przybyciem Policji 5. W przypadku ogłoszenia ewakuacji kierownik obiektu dydaktycznego(kierownik obiektu) poleca użytkownikom pomieszczeń zabrać ze sobą rzeczy osobiste, z którymi przybyli do obiektu i mieć je stale przy sobie np.: torebki, nesesery, plecaki oraz nakrycia wierzchnie. 6. Kierownik obiektu dydaktycznego(kierownik obiektu) ogłaszając ewakuację powinien zachować spokój i opanowanie, aby nie dopuścić do przejawów paniki. III. Akcja rozpoznawczo - neutralizacyjna zlokalizowanych urządzeń wybuchowych 1. Po przybyciu do obiektu policjanta lub policyjnej grupy interwencyjnej kierownik obiektu dydaktycznego(kierownik obiektu) powinien przekazać im wszelkie informacje dotyczące zdarzenia oraz wskazać miejsca zlokalizowanych przedmiotów obcego pochodzenia i punkty newralgiczne w obiekcie tj. zawory odcinające dopływ gazu, prądu czy wody. 2. Policjant lub dowódca grupy policjantów przejmuje zarządzanie czynnościami, a kierownik obiektu dydaktycznego(kierownik obiektu )powinien udzielić mu wszechstronnej pomocy. 3. Na wniosek policjanta zarządzającego czynnościami kierownik obiektu dydaktycznego(kierownik obiektu ) podejmuje decyzję o ewakuacji użytkowników i innych osób z obiektu o ile wcześniej to nie nastąpiło. 4. Identyfikacją i rozpoznawaniem zlokalizowanych przedmiotów obcego pochodzenia oraz neutralizowaniem ewentualnie podłożonych urządzeń wybuchowych zajmują się uprawnione komórki organizacyjne Policji, przy wykorzystaniu specjalistycznych środków technicznych. 5. Po zakończeniu czynności policjant przekazuje protokolarnie obiekt kierownikowi obiektu dydaktycznego( kierownikowi obiektu) Uczelni jako bezpieczny do dalszego użytkowania. IV. Postanowienia końcowe 1. Kierownik obiektu dydaktycznego (kierownik obiektu) powinien podejmować wszelkie czynności zmierzające do fizycznej i technicznej ochrony obiektu, uniemożliwiające podkładanie w nim urządzeń wybuchowych. 2. Kierownik obiektu dydaktycznego (kierownik obiektu) powinien na bieżąco organizować szkolenie pracowników naukowo- dydaktycznych, studentów i personelu korzystającego z danego obiektu w zakresie stosowania niniejszej instrukcji oraz prowadzenia

13 ewakuacji, a także posiadać aktualny Plan obiektu. zawierający informacje o rozmieszczeniu punktów newralgicznych, takich jak: węzły gazowe, energetyczne, wodne oraz inne w zależności od przeznaczenia obiektu, który udostępnia na żądanie policjanta zarządzającego czynnościami rozpoznawczo- neutralizującymi. Policja, w miarę możliwości, udziela pomocy w realizacji szkolenia. 3. Należy zapewnić bieżące monitorowanie wiadomości przekazywanych na adresy poczty elektronicznej Uniwersytetu, podawane do publicznej wiadomości jako adresy kontaktowe, pod kątem ewentualnego wpływu informacji o zagrożeniach dla danego obiektu Uczelni. 4. Z treścią niniejszych Zasad postępowania. należy zapoznać jak najszersze grono osób. Decyzję w tym względzie podejmuje indywidualnie kierownik obiektu dydaktycznego(kierownik obiektu). 5. Do powszechnego stosowania zalecana jest Instrukcja skrócona Zasady postępowania dla osób, które jako pierwsze uzyskały informację o podłożeniu lub zlokalizowaniu urządzenia wybuchowego w obiekcie należącym do Uniwersytetu załącznik nr 2

14 Instrukcja skrócona Załącznik Nr 2 Zasady postępowania dla osób, które jako pierwsze uzyskały informację o podłożeniu lub zlokalizowaniu urządzenia wybuchowego w obiekcie należącym do Uniwersytetu 1. Informacja o podłożeniu urządzenia wybuchowego przekazana telefonicznie 1) Zachowaj spokój i nie rozłączaj się 2) Jeżeli to możliwe, zasygnalizuj innym osobom, aby przysłuchiwali się rozmowie 3) Poproś o powiadomienie o tej sytuacji kierownika obiektu dydaktycznego(kierownika obiektu) i Policję 4) Jeżeli aparat telefoniczny identyfikuje numer dzwoniącego, zanotuj ten numer albo symbole, które się pojawiły na wyświetlaczu 5) Zapisz dokładnie słowa informacji 6) Utrzymuj dzwoniącego jak najdłużej na linii; użyj Formularza rozmowy ze zgłaszającym podłożenie urządzenia wybuchowego- załącznik nr 3, który pomoże Ci zebrać jak największą liczbę informacji 7) Jeżeli to możliwe, nagraj rozmowę 8) Bądź dostępny i gotowy do przekazania szczegółowych informacji dotyczących rozmowy służbom przybyłym na miejsce - Policji 2. Informacja o podłożeniu urządzenia wybuchowego przekazana osobiście 1) Jeśli osoba przekazująca informację odejdzie zanotuj, w którym kierunku się udała 2) Powiadom kierownika obiektu dydaktycznego(kierownika obiektu) i Policję 3) Zapisz przekazaną informację dokładnie w ten sam sposób, w jaki została wyartykułowana 4) Zanotuj rysopis osoby, która przekazała informację: a) imię, nazwisko, pseudonim jeśli są znane, b) płeć, c) wiek, d) sylwetka (waga/wzrost), e) włosy i kolor oczu, f) rasa, g) typ/kolor ubrania, h) głos (głośny, głęboki, z akcentem, itp.), i) znaki szczególne jeżeli posiada. 3. Informacja o podłożeniu urządzenia wybuchowego przekazana listownie 1) Jeżeli to możliwe ogranicz dostęp do dokumentu innym osobom 2) Zawiadom kierownika obiektu dydaktycznego (kierownika obiektu) i Policję 3) Zapamiętaj, kto widział i dotykał dokument 4) Jeżeli to możliwe sfotografuj treść dokumentu 4. Informacja o podłożeniu urządzenia wybuchowego przekazana pocztą elektroniczną 1) Zostaw wiadomość otwartą na komputerze 2) Zawiadom kierownika obiektu dydaktycznego (kierownika obiektu), administratora wewnętrznego systemu teleinformatycznego i Policję

15 3) Utrwal informację, np. wydrukuj, sfotografuj albo skopiuj wiadomość i jej temat 4) Zanotuj datę i czas odebrania wiadomości

16 Załącznik Nr 3 Formularz rozmowy ze zgłaszającym podłożenie urządzenia wybuchowego TRZYMAJ TĘ KARTKĘ POD TELEFONEM. POSTARAJ SIĘ NAGRAĆ ROZMOWĘ PYTANIA Kiedy bomba eksploduje? Gdzie jest teraz bomba? Jak wygląda bomba? Jakiego typu jest ta bomba? Co spowoduje eksplozję? Czy podłożyłeś bombę? Dlaczego? Gdzie mieszkasz? Jak się nazywasz? DOKŁADNE SŁOWA WYPOWIEDZI PŁEĆ DZWONIĄCEGO... WIEK... NUMER TELEFONU DZWONIĄCEGO... GODZINA... DŁUGOŚĆ ROZMOWY... DATA... GŁOS DZWONIĄCEGO - spokojny - nosowy - podekscytowany - sepleni - powolny - chrapliwy - szybki - głęboki - cichy - przerywany - głośny - przełyka ślinę - śmiech - głęboko oddychał - płacz - załamujący się - normalny - podszywa się - szczególny - akcent - niewyraźny - brzmi znajomo - wystraszony - inne JEŻELI GŁOS BRZMI ZNAJOMO, KOGO PRZYPOMINA... ODGŁOSY W TLE: - uliczne - maszyny fabryczne - sztućce - zwierzęta

17 - głosy - dobre połączenie - megafon - zakłócenia na linii - muzyka - połączenie lokalne - odgłosy domowe - połączenie zamiejscowe - silniki - budka telefoniczna - odgłosy biurowe - inne... JĘZYK WYPOWIEDZI: - wykształcony - niezrozumiały - wulgarny - nagrany - nieracjonalny - ostrzeżenie było odczytane - obcobrzmiący UWAGI... ZGŁOSZONO DO...DATA... NAZWISKO... STANOWISKO... NUMER TELEFONU POD KTÓRY ZGŁOSZONO

18 Załącznik Nr 4 Algorytm postępowania w przypadku przekazania informacji o podłożeniu urządzenia wybuchowego za pomocą poczty elektronicznej TRZYMAJ TĘ KARTKĘ PRZY KOMPUTERZE. SYSTEMATYCZNIE ODBIERAJ POCZTĘ ELEKTRONICZNĄ! W SZCZEGÓLNOŚCI GDY JEJ ADRES PODANY JEST DO WIADOMOŚCI PUBLICZNEJ. NIEZWŁOCZNIE POWIADOM ADMINISTRATORA WEWNĘTRZNEGO SYSTEMU TELEINFORMATYCZNEGO UCZELNI. W przypadku przekazania informacji pocztą elektroniczną należy dążyć do uzyskania i zabezpieczenia następujących danych: 1) wyeksportowanej pierwotnej wiadomości (u bezpośredniego adresata, a nieprzesyłanej dalej), którą można wyedytować w programie kliencie poczty elektronicznej w postaci pojedynczego pliku (*.msg, *.eml, itp.). 2) w przypadku braku możliwości wyeksportowania całej wiadomości do osobnego pliku, należy zabezpieczyć wyłącznie u jej adresata, oprócz treści samej wiadomości, nagłówek rozszerzony wiadomości (właściwości wiadomości, źródło wiadomości), czyli fragment wiadomości zawierający informacje dot. drogi przebytej przez , złożonej z adresów IP serwerów pocztowych wraz z dokładnymi datami, czasami, ze szczególnym uwzględnieniem stref czasowych, 3) w przypadku wykorzystania do powiadomienia komunikatorów należy dążyć do ustalenia zakresu czasowego połączenia (wskazanie czasu trwania połączenia, konkretnej daty związanej ze zdarzeniem, konieczne w celu weryfikacji użytkownika i przypisywania nieużywanego konta nowym użytkownikom, jak ma to miejsce np. w Gadu-Gadu, czas logowania i wylogowywania), numeru użytkownika komunikatora, nazwy profilowej użytkownika nick a.

19 Załącznik Nr 5 Postępowanie w przypadku ujawnienia lub otrzymania przesyłki, mogącej zawierać urządzenie wybuchowe 1. Osoba, która zetknęła się z przesyłką (listem, paczką, itp.), co do której istnieje podejrzenie, że może zawierać ładunek wybuchowy, powinna o jej otrzymaniu natychmiast powiadomić telefonicznie Kanclerza i pełnomocnika ds. ochrony informacji niejawnych. 2. Kolejną czynnością wyżej wymienionej osoby jest poinformowanie Policji o otrzymaniu podejrzanej przesyłki na jeden z niżej podanych numerów telefonów: 1) , Oficer Dyżurny Komendy Miejskiej Policji, 2) 997 telefon zgłoszeniowy policji. 3. Podejrzanych przedmiotów (paczek, listów, itp.) nie wolno: - otwierać, - rozpakowywać, - przemieszczać(trzymaną przesyłkę delikatnie odłożyć), - ściskać ani deformować, Przesyłkę należy zabezpieczyć przed dostępem osób trzecich do czasu przybycia służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo- Policji. 4. Po ogłoszeniu ewakuacji, należy zachować spokój i opanowanie, zabezpieczyć stanowiska pracy, co pozwoli na sprawne i bezpieczne opuszczenie zagrożonego terenu. 5. Do czasu przybycia Policji akcją kieruje osoba odpowiedzialna za ochronę obiektu dydaktycznego lub osoba wskazana przez kierownika obiektu. 6. Po przybyciu Policji na miejsce zdarzenia przejmuje ona dalsze kierowanie akcją. 7. Identyfikacją i rozpoznaniem przesyłki oraz jej neutralizacją zajmują się wyspecjalizowane jednostki Policji. 8. Informacji o wykryciu przesyłki, co do której zachodzi podejrzenie, że zawiera ładunek wybuchowy nie należy przekazywać niepowołanym osobom, gdyż jej rozpowszechnienie może doprowadzić do paniki i w konsekwencji utrudnić przeprowadzenie sprawnej ewakuacji osób z zagrożonego miejsca.

20 Załącznik nr 6 Postępowanie w przypadku ujawnienia lub otrzymania przesyłki, zawierającej substancje o nieustalonym składzie Osoba, która zetknęła się z przesyłką zawierającą jakąkolwiek podejrzaną zawartość w formie stałej (proszku, bloku, galarety itp.) lub płynnej powinna: 1. Bezzwłocznie powiadomić o tym fakcie Kanclerza i pełnomocnika ds. ochrony informacji niejawnych (telefonicznie), pozostać na miejscu (nie przemieszczać się po obiekcie). 2. Nie naruszać zawartości przesyłki: nie rozsypywać, nie przenosić, nie dotykać, nie wąchać, ograniczyć ruch powietrza w pomieszczeniu poprzez wyłączenie systemu wentylacji, zamknięcie okien i drzwi. 3. Podjąć próbę ustalenia nadawcy i odbiorcy niniejszej przesyłki i w porozumieniu z nimi podjąć działania zmierzające do ustalenia jej rzeczywistej zawartości. 4. Całą zawartość przesyłki umieścić w hermetycznym pojemniku przeciwchemicznym, lub worku plastikowym, zamknąć go i zakleić taśmą lub plastrem. 5. Dokładnie umyć ręce. 6. Zaklejony pojemnik lub worek umieścić w drugim worku, zamknąć go i zakleić. 7. Ponownie dokładnie umyć ręce. 8. Jeżeli ustalenie zawartości przesyłki jest niemożliwe i nie można nawiązać kontaktu z osobami wymienionymi w pkt. 3 natychmiast powiadomić n/w służby: KOMENDĘ MIEJSKĄ POLICJI tel , , 997 WOJEWÓDZKĄ STACJĘ SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNĄ tel CENTRUM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO URZĘDU MIASTA LUBLIN tel POGOTOWIA: Straży Pożarnej tel. 998 Ratunkowe tel. 999 ALARMOWY DLA WSZYSTKICH SŁUŻB 112

21 Załącznik Nr 7 UWAGI KOŃCOWE- SKRUPULATNIE PRZESTRZEGAĆ ZALECEŃ SŁUŻB KIERUJĄCYCH AKCJĄ Po przybyciu wezwanych służb (Policji, Wojewódzkiej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej) kierujący akcją- kierownik obiektu dydaktycznego(kierownik obiektu) lub osoba przez nich wyznaczona powinna wskazać miejsce i przekazać wszelkie informacje dotyczące zdarzenia. 1. W momencie przejęcia kierowania akcją przez przedstawiciela wezwanej służby, kierownik obiektu dydaktycznego (kierownik obiektu) lub osoba przez nich wyznaczona udziela wszechstronnej pomocy podczas jej prowadzenia. 2. Na wniosek kierującego akcją, kierownik obiektu dydaktycznego (kierownik obiektu) lub osoba przez nich wyznaczona podejmuje decyzję o ewakuacji pracowników i studentów z obiektu oraz jego zabezpieczeniu w sposób wskazany przez kierującego akcją. 3. Identyfikacją, rozpoznaniem, usunięciem lub neutralizowaniem substancji zajmują się odpowiednio uprawnione i wyspecjalizowane służby. 4. Studenci i pracownicy Uczelni zobowiązani są do wykonywania poleceń stawianych im przez kierującego akcją.