INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA FORMULARZY SPRAWOZDAWCZYCH NA POTRZEBY STATYSTYKI MONETARNEJ I NADZORCZEJ DLA BANKÓW STOSUJĄCYCH MSR

Transkrypt

1 INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA FORMULARZY SPRAWOZDAWCZYCH NA POTRZEBY STATYSTYKI MONETARNEJ I NADZORCZEJ DLA BANKÓW STOSUJĄCYCH MSR Warszawa, marzec 2006

2 SPIS TREŚCI Wstęp... 6 Podstawy prawne gromadzenia danych statystycznych z zakresu statystyki monetarnej... 6 Zakres i forma grupowania i ewidencji operacji bankowych w ramach statystyki monetarnej... 6 Jednostki sporządzające sprawozdania... 6 Terminy składania sprawozdań... 6 Zasady prezentacji... 7 Jednostki miary... 7 Formy przesyłania sprawozdań... 8 Terminy (pierwotny, zapadalności, wymagalności itp.)... 8 Definicje niektórych instrumentów finansowych... 8 Podział sektorowy gospodarki INFORMACJA NA TEMAT FORMULARZY D0301 Dane ogólne o banku A0000 Bilans banku sprawozdającego - aktywa A0100 Kasa i operacje z bankiem centralnym (NBP) A0200 Należności od sektora finansowego (z wyłączeniem NBP) A0209 Struktura należności od sektora finansowego (z wyłączeniem NBP) rezydent A0210 Struktura należności od sektora finansowego (z wyłączeniem NBP) nierezydent A0211 Struktura należności (bez odsetek) od sektora finansowego (z wyłączeniem NBP) A0213 Należności (bez odsetek) od sektora finansowego wg lat zaangażowania banku - nierezydent A0215 Struktura zabezpieczeń prawnych na należności od sektora finansowego rezydent A0216 Struktura zabezpieczeń prawnych na należności od sektora finansowego nierezydent A0217 Należności od sektora finansowego wg okresów przeterminowania ogółem A0218 Struktura zabezpieczeń prawnych na należności od sektora finansowego wg okresów przeterminowania ekspozycji kredytowej ogółem A0219 Korekty wartości należności od sektora finansowego A0300 Należności od sektora niefinansowego A0304 Należności normalne i pod obserwacją od przedsiębiorców indywidualnych i osób prywatnych rezydent A0308 Należności zagrożone od sektora niefinansowego rezydent A0311 Należności zagrożone od sektora niefinansowego nierezydent A0318 Struktura należności (bez odsetek) od sektora niefinansowego wg lat zaangażowania banku ogółem A0319 Rezerwy celowe ogółem na należności zagrożone od jednostek niefinansowych rezydent A0320 Rezerwy celowe ogółem na należności zagrożone od jednostek niefinansowych nierezydent. 31 A0321 Rezerwy celowe ogółem na należności normalne i pod obserwacją od jednostek niefinansowych rezydent A0322 Rezerwy celowe ogółem na należności normalne i pod obserwacją od jednostek niefinansowych nierezydent A0324 Należności (bez odsetek) od sektora niefinansowego wg lat zaangażowania banku ogółem - nierezydent A0326 Informacja uzupełniająca rezerwy celowe ogółem na należności zabezpieczone hipoteką od sektora niefinansowego A0329 Informacja uzupełniająca należności od sektora niefinansowego (bez odsetek skapitalizowanych) A0331 Rezerwy celowe na należności od sektora niefinansowego A0332 Należności od sektora niefinansowego wg okresów przeterminowania ogółem A0333 Struktura zabezpieczeń prawnych na należności od sektora niefinansowego rezydent A0334 Struktura zabezpieczeń prawnych na należności od sektora niefinansowego nierezydent A0335 Struktura należności od sektora niefinansowego (bez odsetek skapitalizowanych) ogółem

3 A0336 Informacja uzupełniająca należności od osób prywatnych (bez odsetek skapitalizowanych) ogółem A0337 Struktura zabezpieczeń prawnych na należności od sektora niefinansowego wg okresów przeterminowania ekspozycji kredytowej ogółem A0338 Korekty wartości należności od sektora niefinansowego A0339 Struktura kredytów sektora niefinansowego na finansowanie nieruchomości wg lat zaangażowania banku ogółem A0340 Struktura rezerw celowych/odpisów z tytułu utraty wartości na kredyty sektora niefinansowego na finansowanie nieruchomości wg lat zaangażowania banku ogółem A0341 Struktura kredytów sektora niefinansowego na finansowanie nieruchomości wg terminów zapadalności ogółem A0343 Informacja uzupełniająca kredyty na finansowanie nieruchomości - przewalutowane A0400 Należności od sektora instytucji rządowych i samorządowych A0401 Należności od instytucji rządowych szczebla centralnego oraz funduszy ubezpieczeń społecznych A0403 Struktura należności od instytucji samorządowych A0406 Struktura należności (bez odsetek) od sektora instytucji rządowych i samorządowych wg lat zaangażowania banku ogółem A0407 Struktura należności od instytucji rządowych szczebla centralnego A0410 Struktura należności od Funduszy Ubezpieczeń Społecznych A0411 Należności (bez odsetek) od sektora instytucji rządowych i samorządowych wg lat zaangażowania banku - nierezydent A0413 Struktura zabezpieczeń prawnych na należności od sektora instytucji rządowych i samorządowych - rezydent A0414 Struktura zabezpieczeń prawnych na należności od sektora instytucji rządowych i samorządowych - nierezydent A0415 Należności od sektora instytucji rządowych i samorządowych - wg okresów przeterminowania - ogółem A0416 Struktura zabezpieczeń prawnych na należności od sektora instytucji rządowych i zamorządowych wg okresów przeterminowania ekspozycji kredytowej ogółem A0417 Korekty wartości należności od sektora instytucji rządowych i samorządowych A06xx Papiery wartościowe A0700 Aktywa trwałe A0701 Aktywa trwałe finansowe akcje i udziały A0702 Aktywa do zbycia A0703 Odpisy aktualizujące wartość aktywów trwałych A0704 Informacja uzupełniająca wybrane aktywa trwałe w oddziale banku za granicą A0800 Inne aktywa A0801 Informacja uzupełniająca inne aktywa finansowe - wg wyceny bilansowej AP001 Instrumenty pochodne wg rodzajów AP002 Bilans dane uzupełniające P0000 Bilans banku sprawozdającego - pasywa P0100 Operacje z bankiem centralnym (NBP) P0200 Zobowiązania wobec sektora finansowego (z wyłączeniem NBP) P0202 Zobowiązania wobec pozostałych monetarnych instytucji finansowych P0210 Zobowiązania wobec sektora finansowego P0300 Zobowiązania wobec sektora niefinansowego P0303 Formularz uchylony Uchwałą 43/2005 Zarządu NBP (od czerwca 2005 r.) P0307 Informacje o prowadzonych indywidualnych kontach emerytalnych (IKE) P0400 Zobowiązania wobec sektora instytucji rządowych i samorządowych P0402 Formularz uchylony Uchwałą 43/2005 Zarządu NBP (od czerwca 2005) P0600 Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych P0700 Inne pasywa P0701 Koszty i przychodzy rozliczane w czasie oraz zastrzeżone

4 P0702 Informacja uzupełniająca inne zobowiązania z tytułu instrumentów finansowych wg wyceny bilansowej P0900 Kapiłaty (fundusze) i zobowiązania podporządkowane cz. I P0901 Kapitały (fundusze) i zobowiązania podporządkowane cz. II P0902 Kapitały (fundusze) korekty funduszy własnych P0903 Informacja uzupełniająca zobowiązania podporządkowane Z00xx Wstęp Z0011 Pozabilansowe zobowiązania udzielone Z0020 Zobowiązania z tytułu transakcji pozabilansowych i inne zobowiązania pozabilansowe Z0021 Należności nieściągalne spisane w ciężar rezerw/odpisu z tytułu utraty wartości (porównanie początku i końca okresu sprawozdawczego) Z0030 Z0041 Formularze uchylone Uchwałą 43/2005 Zarządu NBP (od czerwca 2005 r.) Z0050 Z0053 Transakcje pochodne Z0050 i Z0051 Transakcje pochodne stopy procentowej, walutowe oraz związane z kapitałowymi papierami wartościowymi (zabezpieczające i spekulacyjne) wartości nominalne instrumentu bazowego Z0052 Transakcje pochodne związane z metalami szlachetnymi towarami wartości nominalne instrumentu bazowego Z0053 Kredytowe transakcje pochodne - wartości nominalne instrumentu bazowego ID001 - Informacja dodatkowa - Zobowiązania terminowe (bez odsetek) ID002 - Informacja dodatkowa - Zobowiązania z tytułu sprzedanych papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu (bez odsetek) ID003 Informacja dodatkowa Środki pozyskane ze sprzedaży emisji własnych papierów wartościowych (bez odsetek) ID004 Informacja dodatkowa - zobowiązania wobec spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, funduszy rynku pieniężnego oraz wobec banków w organizacji i z ogłoszoną upadłością lub w likwidacji (bez odsetek) B0212 Pozycje walutowe B0220 Kapitał krótkoterminowy oraz wymogi kapitałowe z tytułu poszczególnych rozdzajów ryzyka B0231 Aktywa według terminów zapadalności B0232 Pasywa według terminów wymagalności B0233 Zobowiązania pozabilansowe warunkowe udzielone i otrzymane - wg terminów wymagalności 86 B0234 Zaangażowanie według poszczególnych krajów B0300 Lista klientów, wobec których zaangażowanie banku jest znaczące oraz klientów podlegających zgłoszeniu do Komisji Nadzoru Bankowego B3700 Raport dla sprawozdań B03xx i B07xx B04xx Wstęp B0411 Struktura aktywów według wag ryzyka - cz. I B0412 Struktura aktywów według wag ryzyka - cz. II B0413 Zobowiązania pozabilansowe waga ryzyka kontrahenta 0% cz. I B0414 Zobowiązania pozabilansowe waga ryzyka kontrahenta 0% cz. II B0415 Zobowiązania pozabilansowe waga ryzyka kontrahenta 20% cz. I B0416 Zobowiązania pozabilansowe waga ryzyka kontrahenta 20% cz. II B0417 Zobowiązania pozabilansowe waga ryzyka kontrahenta 50% B0418 Zobowiązania pozabilansowe waga ryzyka kontrahenta 100% B05xx Wstęp B0501 Lokaty międzybankowe a vista i do 1 miesiąca (włącznie) z wyłączeniem NBP R00xx Wstęp R0000 Rachunek zysków i strat banku R0011, R0012 i R0013 Przychody i koszty z tytułu odsetek i prowizji cz R0011 Przychody i koszty z tytułu odsetek i prowizji cz R0012 Przychody i koszty z tytułu odsetek i prowizji cz R0013 Przychody i koszty z tytułu odsetek i prowizji cz R0016, R0017 i R0018 Przychody i koszty działalności bankowej, pozostałe przychody i koszty operacyjne, koszty działania banku i amortyzacja (VII-XV) cz

5 R0016 Przychody i koszty działalności bankowej, pozostałe przychody i koszty operacyjne, koszty działania banku i amortyzacja (VII-XV) cz R0017 Przychody i koszty działalności bankowej, pozostałe przychody i koszty operacyjne, koszty działania banku i amortyzacja (VII-XV) cz R0018 Przychody i koszty działalności bankowej, pozostałe przychody i koszty operacyjne, koszty działania banku i amortyzacja (VII-XV) cz R0030 Rezerwy, aktualizacja wartości, wynik finansowy (XVI-XXIX) R0040 Informacja uzupełniająca przychody odsetkowe z uwzględnieniem struktury kredytów HA023 Banki hipoteczne struktura kredytów i skupionych wierzytelności od sektora finansowego (z wyłączeniem NBP) HA035 Banki hipoteczne struktura należności od sektora niefinansowego HA036 Banki hipoteczne należności normalne, pod obserwacją i zagrożone od sektora niefinansowego rezydent HA037 Banki hipoteczne struktura kredytów i skupionych wierzytelności od sektora niefinansowego wg terminów zapadalności HA042 Banki hipoteczne należności normalne, pod obserwacją i zagrożone od sektora instytucji rządowych i samorządowych rezydent HA043 Banki hipoteczne struktura kredytów i skupionych wierzytelności od sektora instytucji rządowych i samorządowych wg terminów zapadalności rezydent HP011 Banki hipoteczne zobowiązania z tytułu emisji listów zastawnych HP012 Banki hipoteczne zobowiązania z tytułu emisji listów zastawnych wg rodzaju oprocentowania HD010 Informacje dodatkowe dotyczące wierzytelności banku hipotecznego U0101 i U0102 Struktura należności związanych z finansowaniem ryku nieruchomości (w walucie polskiej i obcej) - rezydent i nierezydent

6 WSTĘP Na podstawie art. 23 ust. 2 i 3 ustawy o Narodowym Banku Polskim jednostki sprawozdające przekazują do NBP dane niezbędne do ustalania polityki pieniężnej i okresowych ocen sytuacji pieniężnej państwa. W celu rzeczywistej prezentacji funkcjonowania polskiego systemu bankowego, zgodnie z międzynarodowymi standardami lub polskimi zasadami rachunkowości, banki opracowują i przesyłają do Narodowego Banku Polskiego sprawozdania sporządzone według: Uchwały nr 23/2003 z dnia 25 lipca 2003 r. (Dz.U. NBP nr 16 poz. 26 z późn. zmianami) Porozumienia z dnia 12 lipca 2004 r. pomiędzy Narodowym Bankiem Polskim a Krajową Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową. Zakres i tryb przekazywanych danych pozwala na uzyskanie informacji zarówno dla potrzeb prowadzenia polityki monetarnej jak i polityki nadzorczej. Celem polityki monetarnej jest ocena sytuacji finansowej sektora bankowego, natomiast polityki nadzorczej ocena ryzyka tego sektora. Zagregowane dane statystyczne publikowane są na stronie internetowej Narodowego Banku Polskiego: PODSTAWY PRAWNE GROMADZENIA DANYCH STATYSTYCZNYCH Z ZAKRESU STATYSTYKI MONETARNEJ: Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jednolity ogłoszony w Dz.U. z Nr 1, poz.2). ZAKRES I FORMA GRUPOWANIA I EWIDENCJI OPERACJI BANKOWYCH W RAMACH STATYSTYKI MONETARNEJ ORAZ PRZEKAZYWANIA DANYCH ZOSTAŁY OKREŚLONE W: Ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości lub Międzynarodowe Standardy Rachunkowości. Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków i sporządzania informacji dodatkowej. Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych. Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie określenia wzorcowego planu kont dla banków. JEDNOSTKI SPORZĄDZAJĄCE SPRAWOZDANIA: Banki (na potrzeby statystyki monetarnej traktowane jako: pozostałe monetarne instytucje finansowe) instytucje finansowe, których działalność polega na przyjmowaniu depozytów (i/lub bliskich substytutów depozytów) lub innych funduszy zwrotnych od podmiotów innych niż monetarne instytucje finansowe oraz udzielaniu kredytów i/lub inwestowaniu w papiery wartościowe na własny rachunek; (patrz: Podział sektorowy gospodarki Rezydent) - 6 -

7 Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK) instytucje spółdzielcze, których celem jest gromadzenie środków pieniężnych wyłącznie swoich członków, udzielanie im pożyczek i kredytów, przeprowadzanie na ich zlecenie rozliczeń finansowych oraz pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia na zasadach określonych w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U.Nr124, poz.1151 z późn.zm.) TERMINY SKŁADANIA SPRAWOZDAŃ DO NBP: Banki w zakresie formularzy z załącznika nr 2 do Uchwały nr 23/2003 z dnia 25 lipca 2003 r. (Dz.U. NBP nr 16 poz. 26 z późn. zmianami) - miesięcznie lub kwartalnie, do końca 10 dnia roboczego po upływie miesiąca bądź kwartału, którego dane dotyczą; W zakresie formularzy B03xx, B07xx, IRR0x termin składania do końca 20 dnia roboczego po upływie miesiąca lub kwartału, którego dane dotyczą (załącznik nr 20 do Uchwały nr 23/2003 z dnia 25 lipca 2003 r. (Dz.U. NBP nr 16 poz. 26 z późn. zmianami). Banki posiadające oddziały za granicą (dane łączne) w zakresie formularzy z załącznika nr 2 do Uchwały nr 23/2003 z dnia 25 lipca 2003 r.(dz.u. NBP nr 16 poz. 26 z późn. zmianami) - miesięcznie lub kwartalnie, do końca 15 dnia roboczego po upływie miesiąca bądź kwartału, którego dane dotyczą; W zakresie formularzy B03xx, B07xx, IRR0x termin składania do końca 20 dnia roboczego po upływie miesiąca lub kwartału, którego dane dotyczą (załącznik nr 20 do Uchwały nr 23/2003 z dnia 25 lipca 2003 r. (Dz.U. NBP nr 16 poz. 26 z późn. zmianami). SKOK-i miesięcznie, do 40 dnia kalendarzowego po upływie miesiąca, którego te dane dotyczą (na podstawie dwustronnego porozumienia). ZASADY PREZENTACJI Jednostki sprawozdające przekazują dane wg wartości nominalnej, a różnicę pomiędzy wartością nominalną pomniejszoną o rezerwy celowe/odpisy z tytułu utraty wartości i wartością bilansową prezentują odrębnie jako korekty wartości. Wartość nominalna oznacza wysokość kwoty kapitału, którą dłużnik jest na mocy umowy zobowiązany zapłacić wierzycielowi. Depozyty oraz pożyczki i kredyty wykazuje się w ujęciu brutto, według wartości nominalnej pozostającej do spłacenia na koniec miesiąca. Korekty wartości - różnice pomiędzy wartością nominalną należności pomniejszonej o rezerwy celowe/odpisy z tytułu utraty wartości i wartością bilansową należności - wartością godziwą lub według zamortyzowanego kosztu. Korekty uwzględniają niezamortyzowaną prowizję podlegającą rozliczeniu według efektywnej stopy procentowej dla należności wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz korekty dotyczące naliczonych odsetek, a także korekty wyceny do wartości godziwej, dla należności wycenianych według wartości godziwej. Nie wykazuje się tu rezerw celowych/odpisów z tytułu utraty wartości

8 JEDNOSTKI MIARY W Sprawozdaniu dane wartościowe wykazywane są w tysiącach złotych (PLN) bez miejsc po przecinku. Na formularzu D0301 i D0304 informacje o liczbie akcji/udziałów, liczbie zatrudnionych, oddziałów należy wykazywać jednostkowo. FORMY PRZESYŁANIA SPRAWOZDAŃ Jednostki sprawozdające przekazują dane za pośrednictwem poczty elektronicznej lub na nośniku magnetycznym oraz dodatkowo w formie papierowej. Dane przekazywane w formie papierowej powinny być opatrzone podpisem osób je sporządzających oraz zatwierdzone podpisem osób upoważnionych do składania oświadczeń woli w zakresie praw i obowiązków majątkowych jednostki sprawozdającej. TERMINY Pierwotny termin (realizacji) okres, na jaki została zawarta umowa z klientem. Okresem umownym jest również okres zmieniony aneksem będącym integralną częścią umowy. W zakresie depozytów będzie to okres na jaki zadeklarowano złożenie depozytów w banku. W odniesieniu do kredytów terminem pierwotnym będzie okres, na jaki został udzielony kredyt z uwzględnieniem wyznaczonego terminu spłaty ostatniej raty, zaś w przypadku papierów wartościowych okres od momentu emisji do momentu wykupu lub umorzenia papieru, termin zapadalności okres pozostający od daty sprawozdawczej do określonej w umowie daty płatności należności. termin wymagalności okres pozostający od daty sprawozdawczej do określonej w umowie daty płatności zobowiązania. termin zaangażowania banku rok, w którym powstała należność banku, natomiast w odniesieniu do skupionych wierzytelności, przez pierwotny rok zaangażowania banku należy rozumieć rok nabycia wierzytelności. DEFINICJE WYBRANYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH Kredyt eksportowy kredyt na finansowanie eksportu, czyli na realizację kontraktów eksportowych na dostawy towarów lub wykonywanie usług dla krajowego dostawcy, a także kredyt dla zagranicznego nabywcy udzielany w celu finansowania umowy eksportowej. Obejmuje on również kredyt dla krajowego dostawcy na refinansowanie udzielonego przez niego kredytu na rzecz zagranicznego nabywcy

9 Kredyt operacyjny kredyt na finansowanie bieżących zobowiązań firmy wynikających z podstawowej działalności jednostki np. na finansowanie zobowiązań wobec dostawców w dniu ich płatności, wypłat wynagrodzeń, kosztów bieżących, odsetek oraz rat kapitałowych od pożyczek terminowych. Jako kredyty operacyjne należy wykazywać kredyty przeznaczone na finansowanie bieżącej działalności firmy udzielonych w formie innej niż kredyt w rachunku bieżącym. Kredyt w rachunku bieżącym należy rozumieć jako wartość zobowiązań płatniczych pokrytych przez bank sprawozdający, zgodnie z umową i dyspozycjami kredytobiorcy (do wysokości przyznanego mu kredytu). W odniesieniu do osób prywatnych, kredyty w rachunku bieżącym oznaczają kwoty dopuszczalnego przekroczenia stanu środków na rachunku bieżącym, zgodnie z ogólnymi warunkami otwierania i prowadzenia rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych w banku sprawozdającym oraz tzw. debetu wymuszonego, tj. przekroczenia salda rachunku bieżącego związanego z funkcjonowaniem kart płatniczych debetowych. Kredyty udzielone na spłatę kredytu zaciągniętego w innym banku - powinny być wykazywane zgodnie z pierwotnym (faktycznym) celem kredytu, określonym w umowie kredytowej podpisanej z bankiem, którego należność ma być spłacona, nie zaś jako kategoria pozostałe kredyty i pożyczki. Jeżeli kredyt udzielany jest na realizację różnych celów, to klasyfikacji kredytu należy dokonać w oparciu o cel przeważający w kwocie kredytu. Kredyt na inwestycje kredyt na finansowanie nowych lub powiększenie istniejących zdolności wytwórczych i usługowych kredytobiorcy oraz inne przedsięwzięcia o charakterze inwestycji wspólnych i towarzyszących, udzielony na finansowanie przedsięwzięć zmierzających do: odtworzenia, modernizacji i zwiększenia majątku trwałego, z wyłączeniem kredytów na nieruchomości (wykazywanych odrębnie). W przypadku, gdy kredyt udzielany jest na realizację różnorodnych celów (np. zakup gruntu, budowę zakładu przemysłowego oraz zakup maszyn i urządzeń) klasyfikacji kredytu należy dokonać w oparciu o cel przeważający w kwocie kredytu. Kredyt na zakup papierów wartościowych kredyt złotowy dla posiadaczy rachunków inwestycyjnych przeznaczony na zakup zarówno na rynku wtórnym jak i pierwotnym - papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu. Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe dla osób prywatnych 1 kredyty udzielone na: nabycie, budowę, przebudowę, rozbudowę lub nadbudowę domu albo lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, uzyskanie spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej albo prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej, remont domu albo lokalu, o których mowa powyżej, 1 Do kategorii tej powinny zostać zaliczone również kredyty na nieruchomości mieszkaniowe udzielone rolnikom indywidualnym i przedsiębiorcom indywidualnym tylko w przypadku, gdy kredyty te przeznaczone są na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych

10 nabycie działki budowlanej lub jej części pod budowę domu jednorodzinnego lub budynku mieszkalnego, w którym jest lub ma być położony lokal mieszkalny, inne cele związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych, w szczególności na pokrycie kosztów partycypacji w kosztach budowy mieszkań przez towarzystwa budownictwa społecznego. Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe dla podmiotów gospodarczych kredyty udzielane na: budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę budynków mieszkalnych oraz adaptację pomieszczeń niemieszkalnych na cele mieszkalne; nabycie działki budowlanej lub jej części pod budowę domów jednorodzinnych lub budynków mieszkalnych; na remonty, modernizację i renowację lokali i budynków mieszkalnych, o ile wymienione czynności związane są pośrednio lub bezpośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą podmiotów. Kredyt udzielony przedsiębiorcy indywidualnemu może zostać zatem wykazany w pozycji kredyty na nieruchomości mieszkaniowe jedynie w sytuacji, gdy działalność gospodarcza przedsiębiorcy polega na świadczeniu usług mieszkaniowych. Kredyty na nieruchomości pozostałe kredyty na nabycie, budowę, przebudowę, rozbudowę lub nadbudowę budynku, budowli, lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość lub nabycie spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego o przeznaczeniu gospodarczym (w szczególności: przemysłowym, produkcyjnym, handlowym, usługowym, składowym, biurowym, produkcyjnym i usługowym w rolnictwie i leśnictwie), publicznym (w szczególności: na cele transportu, łączności, energetyki, ochrony zdrowia, opieki społecznej, oświaty, nauki, kultury i kultu religijnego, administracji publicznej, ochrony środowiska, obronności i bezpieczeństwa państwa, zaopatrzenia w wodę) bądź użytkowym (np. garaże) oraz na nabycie gruntu lub prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę budynku lub budowli o przeznaczeniu gospodarczym, publicznym lub użytkowym. Pożyczka i kredyt detaliczny pożyczka i kredyt dla osób fizycznych, udzielone na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego, z wyłączeniem pożyczek i kredytów mieszkaniowych, pożyczek i kredytów hipotecznych oraz zobowiązań pozabilansowych. (Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2003 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków - Dz. U. Nr 218, poz. 2147). Kredyt zabezpieczony hipoteką kredyt, którego zabezpieczeniem jest hipoteka. Przy klasyfikowaniu kredytu do niniejszej kategorii należy posługiwać się pojęciem hipoteki zawartym w dziale II ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. (Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz z późn. zm.). Dotyczy więc hipoteki, która została wpisana do księgi wieczystej i ustanowiona na: prawie własności nieruchomości (w tym na części ułamkowej nieruchomości), prawie wieczystego użytkowania nieruchomości, własnościowym spółdzielczym prawie do lokalu mieszkalnego, spółdzielczym prawie do lokalu użytkowego,

11 prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. Podstawowym kryterium zaklasyfikowania określonego kredytu do kategorii kredytów zabezpieczonych hipoteką jest rodzaj przyjętego zabezpieczenia, bez względu na przeznaczenie kredytu (np. finansujący zakupu maszyn i urządzeń powinien być wykazany jako kredyt na inwestycje oraz jako kredyt zabezpieczony hipoteką), bez względu na nazwę produktu przyjętą w Banku (np.: kredyt budowlany, kredyt budowlano hipoteczny, czy kredyt hipoteczny mogą, ale nie muszą oznaczać kredytów zabezpieczonych hipoteką, bowiem tego typu produkty banku mogą, ale nie muszą posiadać zabezpieczenia hipotecznego). Nie należy także wykazywać tzw. kredytów pomostowych zabezpieczonych przejściowo w inny sposób (np. ubezpieczeniem kredytu), do czasu ustanowienia hipoteki jako zabezpieczenia docelowego. W przypadku gdy, hipoteka jest jednym z kilku zabezpieczeń, do kredytów zabezpieczonych hipoteką należy zaliczyć tylko wartość kredytu w części zabezpieczonej hipoteką. Kredyt indeksowany do waluty obcej kredyt określony, zgodnie z umową, w złotych, którego wartość uzależniona jest od określonego w umowie kursu waluty obcej. Kredyty indeksowane do walut obcych należy wykazywać łącznie z kredytami walutowymi. Należności z tytułu dopłat do oprocentowania kredytów preferencyjnych są należnościami odsetkowymi banku od podmiotu realizującego dopłaty. W związku z powyższym należy je wykazywać łącznie z innymi odsetkami odpowiednio na formularzach przeznaczonych do prezentowania należności od sektora, do którego zakwalifikowany jest podmiot dopłacający. Przykładowo, dopłaty do oprocentowania kredytów preferencyjnych realizowane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa lub Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych należy wykazywać w sektorze instytucji rządowych i samorządowych na formularzu A0401 jako odsetki należne od instytucji rządowych szczebla centralnego. Przedstawiony powyżej sposób wykazywania w sprawozdawczości przedmiotowych należności odnosi się również do banków spółdzielczych, które otrzymują środki z ARiMR za pośrednictwem banków zrzeszających. Natomiast banki zrzeszające, otrzymane z agencji należne bankom spółdzielczym środki, wykazują na formularzu P0202 w pozycji N1.A1 Inne zobowiązania. Kredyty preferencyjne dla rolnictwa kredyty realizowane z dopłatami do oprocentowania. Należności nieobsługiwane obejmują należności, których przekroczenie umownego terminu spłaty (liczone od daty płatności określonej umową do daty sprawozdawczej) wynosi więcej niż 3 miesiące. Jako należności nieobsługiwane należy wykazywać całe należności, nawet jeśli opóźnienie w spłacie dotyczy poszczególnych rat kapitałowych lub spłaty odsetek. Do należności tych należy zaliczać również te należności, w przypadku których wystąpiło jedynie opóźnienie w spłacie odsetek (o więcej niż 3 miesiące) natomiast nie występuje przeterminowanie spłat rat kapitałowych. Operacje niekontynuowane obejmują operacje związane z rodzajem działalności zaniechanej przez bank lub aktywami utrzymywanymi w celu ich sprzedaży, spełniającymi warunki (MSSF 5):

12 stanowią wydzieloną, znaczącą linię biznesową lub dotyczą geograficznego obszaru działalności, stanowią część planu zaniechania znaczącej linii biznesowej lub geograficznego obszaru działalności, lub dotyczą jednostki zależnej nabytej w celu odsprzedaży. Zasady prezentowania należności według grup ryzyka - klasyfikacja należności: Banki klasyfikują należności do poszczególnych kategorii ryzyka według niżej określonych zasad: 1. Jako należności normalne należy wykazywać należności wg poniższych zasad: 1) oceniane indywidualnie, co do których nie stwierdzono obiektywnych dowodów utraty wartości, o których mowa w 59 MSR 39, a które podlegają następnie ocenie portfelowej (w celu ujęcia odpisów z tytułu strat poniesionych lecz niezidentyfikowanych), 2) oceniane grupowo (ocena portfelowa), jeśli nie zostały uznane za należności, które utraciły wartość (nie dokonuje się na te należności odpisów z tytułu utraty wartości), 2. Jako należności pod obserwacją należy wykazywać należności, które na podstawie indywidualnej oceny nie zostały uznane za należności, które utraciły wartość, mimo iż stwierdzono obiektywne dowody utraty wartości. Jeśli zgodnie z kryteriami określonymi w rozporządzeniu należność należałoby uznać np. jako wątpliwą lub straconą, natomiast opierając się na kryteriach wynikających z MSR należność powinna być traktowana jako normalna, to za przeważające należy uznać postanowienia MSR, z tym że należność taką należy wykazać jako pod obserwacją. 3. Jako należności zagrożone, wykazuje się należności, zarówno oceniane indywidualnie, jak i grupowo (ocena portfelowa), co do których stwierdzono obiektywne dowody utraty wartości, o których mowa w 59 MSR 39 i które zostały uznane za należności, które utraciły wartość, zgodnie z zasadami określonymi w MSR 39. Przyporządkowanie należności do poszczególnych kategorii należności zagrożonych należy dokonywać, posługując się kryteriami rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków. Jeśli zgodnie z kryteriami określonymi w rozporządzeniu należność należałoby uznać np. jako wątpliwą lub straconą, natomiast opierając się na kryteriach wynikających z MSR należność powinna być traktowana jako normalna, to za przeważające należy uznać postanowienia MSR, z tym że należność taką należy wykazać jako pod obserwacją. Depozyty bieżące (rachunki bieżące) 2 środki zdeponowane na rachunkach bieżących podmiotów w instytucji sprawozdającej, które mogą być na żądanie i bez żadnych restrykcji wypłacone w formie gotówki i/lub wykorzystane dla regulowania płatności za pomocą czeku, polecenia przelewu, karty płatniczej, itp. Do kategorii tej zaliczyć należy również depozyty jednodniowe typu overnight, tj. takie, które zostaną zlikwidowane do końca następnego dnia roboczego po dniu złożenia depozytu. Należy tu zaliczać także depozyty typu tomnext i spotnext (od momentu zawarcia umowy do daty waluty powinny one 2 Depozyty zakładane przez rolników indywidualnych i przedsiębiorców indywidualnych dla celów prywatnych powinny być wykazywane jako depozyty osób prywatnych, o ile bank posiada informacje umożliwiające taką klasyfikację

13 pozostawać na kontach pozabilansowych). Depozyty jednodniowe typu overnight oraz typu tomnext i spotnext wykazuje się: w sektorze finansowym oraz sektorze instytucji rządowych i samorządowych w wyodrębnionych wierszach depozyty jednodniowe, w sektorze niefinansowym w wierszach depozyty bieżące. Depozyty terminowe 3 środki zdeponowane w instytucji sprawozdającej na określony termin, które nie mogą być wycofane przed terminem umownym lub wycofanie ich powoduje restrykcje, np. istotne obniżenie należnych odsetek. Depozyty jednodniowe typu overnight oraz typu tomnext i spotnext należy zaliczać do depozytów bieżących. Lokaty długoterminowe, dla których istnieje możliwość wycofania całości lub części kapitału bez istotnej utraty odsetek, przed terminem wygaśnięcia całej lokaty, należy klasyfikować zgodnie z najkrótszym, określonym w umowie terminem. Depozyty zablokowane 4 środki zdeponowane w instytucji sprawozdającej, którymi deponent nie może dobrowolnie rozporządzać z uwagi na ich przeznaczenie na określone cele, m.in. na rozliczenia akredytyw, jako zabezpieczenie ryzyka instytucji sprawozdającej, np. z tytułu udzielonego kredytu, transakcji kartami płatniczymi itp. Jeżeli istnieje możliwość określenia pierwotnego terminu realizacji, taki depozyt zablokowany należy zaliczyć do odpowiedniego przedziału terminowego depozytów terminowych. Brak możliwości sprecyzowania terminu realizacji powoduje zakwalifikowanie takiego depozytu do kategorii Depozyty zablokowane. Depozyty z terminem wypowiedzenia 5 środki zdeponowane w instytucji sprawozdającej bez określonego terminu, które nie mogą jednak być wycofane bez uprzedniego powiadomienia instytucji sprawozdającej o zamiarze podjęcia całości lub części depozytu. Okres wypowiedzenia określony jest w umowie. Wycofanie depozytu bez uprzedniego wypowiedzenia jest niemożliwe lub powoduje utratę istotnej części lub całości należnych odsetek. Odsetki od kredytów są to odsetki narosłe stanowiące należność w danym dniu sprawozdawczym Odsetki od depozytów są to odsetki narosłe stanowiące zobowiązanie w danym dniu sprawozdawczym, które stanie się zapadłe w przyszłości. Dłużne papiery wartościowe papiery wartościowe reprezentujące wierzytelności na sumy oznaczone, płatne we wskazanych terminach. Rezerwa obowiązkowa banków wyrażona w złotych część środków pieniężnych w złotych i walutach obcych zgromadzonych na rachunkach bankowych, środków uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych, z wyjątkiem papierów wartościowych zabezpieczonych hipotecznie o okresie wykupu powyżej pięciu lat oraz listów zastawnych o okresie wykupu powyżej pięciu lat, oraz innych środków przyjętych przez bank podlegających zwrotowi, z wyjątkiem środków przyjętych od innego banku krajowego, 3 Patrz przypis 2. 4 Patrz przypis 2. 5 Patrz przypis

14 a także środków przyjętych od banku zagranicznego na podstawie umów zawartych przez dniem wejścia w życie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. z 2005r. Nr 1, poz.2 i Nr 167, poz.1398) lub środków pozyskanych z zagranicy na co najmniej 2 lata oraz środków pozyskanych na podstawie umów o prowadzenie indywidualnych kont emerytalnych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o indywidualnych kontach emerytalnych (Dz.U.Nr116, poz.1205). Rezerwy celowe odpisy równoważące skutki ryzyka w działalności banku, tworzone na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków. Utrata wartości są odpisy z tytułu utraty wartości stanowiące różnicę pomiędzy wartością nominalną należności powiększoną o naliczone odsetki z uwzględnieniem korekt wartości danego składnika aktywów a jego wartością odzyskiwalną (ekonomiczną). Fundusze rynku pieniężnego zgodnie z definicją zawartą w Ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. 146/04 poz. 1546). Oddział instytucji kredytowej 6 jednostka organizacyjna instytucji kredytowej wykonującą w jej imieniu i na jej rzecz wszystkie lub niektóre czynności wynikające z zezwolenia udzielonego tej instytucji kredytowej, przy czym wszystkie jednostki organizacyjne danej instytucji kredytowej odpowiadające powyższym cechom, utworzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uważa się za jeden oddział. Oddział banku zagranicznego jednostka organizacyjna banku zagranicznego wykonująca w jego imieniu i na jego rzecz wszystkie lub niektóre czynności wynikające z zezwolenia udzielonego temu bankowi, przy czym wszystkie jednostki organizacyjne danego banku zagranicznego odpowiadające powyższym cechom, utworzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uważa się za jeden oddział. Przedstawicielstwo banku zagranicznego jednostka organizacyjna banku zagranicznego niewykonująca czynności bankowych; zakres działania przedstawicielstwa banku zagranicznego może obejmować wyłącznie prowadzenie działalności w zakresie reklamy i promocji banku zagranicznego lub instytucji kredytowej w zakresie ustalonym w zezwoleniu wydanym przez Komisję Nadzoru Bankowego. PODZIAŁ SEKTOROWY GOSPODARKI A. Rezydent I. Sektor finansowy - jednostki, których główną działalnością jest pośrednictwo finansowe, tj. nabywanie aktywów finansowych przy równoczesnym zaciąganiu zobowiązań na własny rachunek w wyniku przeprowadzania rynkowych transakcji finansowych, oraz jednostki świadczące usługi pomocnicze w stosunku do pośrednictwa finansowego. 6 Instytucja kredytowa podmiot mający swoją siedzibę za granicą Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, prowadzący we własnym imieniu i na własny rachunek działalność polegającą na przyjmowaniu depozytów lub innych środków powierzonych pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym i udzielaniu kredytów lub na wydawaniu pieniądza elektronicznego

15 1. Bank centralny Narodowy Bank Polski działający w oparciu o ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. z 2005r. Nr 1, poz.2 i Nr 167, poz.1398). 2. Pozostałe monetarne instytucje finansowe - instytucje finansowe, których działalność polega na przyjmowaniu depozytów i/lub bliskich substytutów depozytów od podmiotów innych niż monetarne instytucje finansowe 7 oraz udzielaniu kredytów i/lub inwestowaniu w papiery wartościowe na własny rachunek. Obecnie do podsektora tego zalicza się banki, Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe - działające w oparciu o ustawę z dnia 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo kredytowych (DZ.U.Nr1, poz.2 z późn. zm.) i oddziały instytucji kredytowych oraz fundusze rynku pieniężnego (utworzone na podstawie Ustawy z dnia 27 maja 2004r. o funduszach inwestycyjnych, Dz.U ). Instytucje te klasyfikowane są zgodnie z aktualizowaną na bieżąco listą, publikowaną w Internecie na stronie NBP ( oraz na stronie Europejskiego Banku Centralnego ( 3. Instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne - instytucje oferujące ochronę ubezpieczeniową (produkty ubezpieczeniowe) i realizujące swoje cele i zadania poprzez przedsiębiorstwo ubezpieczeniowe (zakład ubezpieczeń), funkcjonujące w formie spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, prowadzące działalność na podstawie ustawy z 22 maja 2003 r. działalności ubezpieczeniowej (Dz.U.Nr124, poz.1151 z późn. zm.) oraz instytucje, których przedmiotem działalności jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego, działające w oparciu o ustawę z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2004r. Nr 159, poz.1667 z późn. zm.). Otwarte Fundusze Emerytalne zalicza się do niemonetarnych instytucji finansowych. Pojęcie instytucji ubezpieczeniowych nie obejmuje jednostek działających w sferze ubezpieczeń społecznych (Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Narodowy Fundusz Zdrowia, Fundusz Pracy) oraz jednostek sprawujących nadzór nad instytucjami ubezpieczeniowymi i funduszami emerytalnymi i finansowanych z budżetu państwa (Komisja Nadzoru nad Ubezpieczeniami i Funduszami Emerytalnymi) zaliczanych do podsektora instytucji rządowych szczebla centralnego. 4. Pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego - instytucje finansowe, których podstawową działalnością jest pośrednictwo finansowe realizowane poprzez zaciąganie zobowiązań w formach innych niż gotówka, depozyty i/lub substytuty depozytów w jednostkach instytucjonalnych innych niż monetarne instytucje finansowe. Do podsektora tego zaliczane są m.in.: 1) przedsiębiorstwa leasingowe, 2) przedsiębiorstwa factoringowe, 7 Monetarne instytucje finansowe obejmują podsektor Bank centralny oraz podsektor Pozostałe monetarne instytucje finansowe. Działalność ich polega na przyjmowaniu depozytów i/lub bliskich substytutów depozytów od podmiotów innych niż monetarne instytucje finansowe oraz udzielaniu kredytów i/lub inwestowaniu w papiery wartościowe na własny rachunek

16 3) domy maklerskie, 4) fundusze inwestycyjne (włączając Narodowe Fundusze Inwestycyjne) 5) firmy utworzone w celu sekurytyzacji aktywów. 5. Pomocnicze instytucje finansowe instytucje finansowe, które nie prowadzą pośrednictwa finansowego we własnym imieniu, a jedynie przyczyniają się do tworzenia warunków do tego pośrednictwa. Do podsektora tego zalicza się m.in.: 1) brokerów, agentów i doradców ubezpieczeniowych i emerytalnych, 2) doradców inwestycyjnych, 3) kantory, 4) giełdy papierów wartościowych, 5) giełdy towarowe, 6) instytucje tworzące infrastrukturę dla funkcjonowania rynków finansowych, np. izby i centra rozliczeniowe (Polcard), 7) Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA, 8) Bankowy Fundusz Gwarancyjny, 9) fundusze i fundacje finansowe (w tym: Fundusz Współpracy), 10) towarzystwa funduszy inwestycyjnych, towarzystwa funduszy emerytalnych, 11) instytucje zajmujące się sprzedażą ratalną, 12) firmy zarządzające aktywami (typu asset management ), 13) przedstawicielstwa banków zagranicznych 14) Związek Banków Polskich 15) Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa Do podsektora tego nie zalicza się instytucji sprawujących nadzór nad instytucjami finansowymi, których działalność finansowana jest z budżetu państwa, takich jak np. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd. Instytucje te zakwalifikowane są do podsektora instytucji rządowych szczebla centralnego. II. Sektor niefinansowy jednostki, których główną działalnością jest produkcja i obrót dobrami lub świadczenie usług niefinansowych, jednostki wykonujące funkcje o charakterze niefinansowym oraz osoby fizyczne. 1. Przedsiębiorstwa i spółki państwowe przedsiębiorstwa działające na podstawie ustawy z 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U. z 2002r. Nr 112, poz.981 wraz z późn. zm. ) oraz spółki państwowe, tj. spółki: 1) w których Skarb Państwa posiada co najmniej 50% kapitału spółki, 2) w których przedsiębiorstwo państwowe posiada co najmniej 50% kapitału spółki, 3) w których jednoosobowa spółka Skarbu Państwa posiada co najmniej 50% kapitału spółki, 4) w których Skarb Państwa, przedsiębiorstwo państwowe i jednoosobowa spółka Skarbu Państwa posiadają łącznie, co najmniej 50% kapitału spółki; w przypadku, gdy akcjonariuszami/

17 udziałowcami jest kilka przedsiębiorstw państwowych lub kilka jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, należy zsumować ich udziały w kapitale spółki. Do tej grupy podmiotów zalicza się również: 2) przedsiębiorstwa komunalne, 3) jednostki badawczo-rozwojowe, 4) Pocztę Polską PPUP. 5) agencje, które nie zostały wymienione jako podmioty zaliczone do podsektora instytucji rządowych szczebla centralnego, a spełniają opisane powyżej warunki określone dla spółek państwowych, w tym Agencję Rynku Rolnego 2. Przedsiębiorstwa prywatne oraz spółdzielnie przedsiębiorstwa i spółki będące w całości własnością kapitału prywatnego oraz takie, które nie spełniają warunków określonych dla przedsiębiorstw i spółek państwowych opisanych powyżej, a także wszystkie spółdzielnie i spółki cywilne, oddziały przedsiębiorców zagranicznych oraz grupy producenckie. Zalicza się tu również: 1) osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, którym bank sprawozdający świadczy usługi związane z ich działalnością, zatrudniające powyżej 9 osób, 2) niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej oraz szkoły niepubliczne, o ile prowadzone są w formie spółki lub spółdzielni, 3) towarzystwa budownictwa społecznego, 4) agencje, które nie zostały wymienione jako podmioty zaliczone do podsektora instytucji rządowych szczebla centralnego i nie spełniają opisanych powyżej warunków określonych dla spółek państwowych. 3. Przedsiębiorcy indywidualni 8 osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, którym bank sprawozdający świadczy usługi związane z ich działalnością, zatrudniające do 9 osób włącznie 9 (np. przedstawiciele wolnych zawodów, jeśli spełniają ww. warunki). Kredyty udzielane osobom prowadzącym działalność gospodarczą, przeznaczone na realizację celów konsumpcyjnych lub zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych powinny być wykazywane jako kredyty dla osób prywatnych. Podobnie, depozyty zakładane dla tych osób, odrębnie dla celów prywatnych, powinny być wykazywane jako depozyty osób prywatnych, o ile bank posiada informacje umożliwiające taką klasyfikację. Zaliczyć tu należy także niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej oraz szkoły niepubliczne, prowadzone przez osoby fizyczne, o ile zatrudniają do 9 osób włącznie. 4. Osoby prywatne - osoby fizyczne, z wyjątkiem osób prowadzących działalność gospodarczą, zakwalifikowanych do grupy przedsiębiorców indywidualnych lub rolników indywidualnych. Zalicza się tu również: 1) pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe prowadzone przez zakłady pracy, 2) szkolne kasy oszczędnościowe. 8 W materiałach publikacyjnych osoby prywatne, rolnicy indywidualni i przedsiębiorcy indywidualni ujmowani są łącznie do kategorii gospodarstwa domowe. 9 Patrz przypis

18 3) rady rodziców działające w szkołach, przedszkolach i innych placówkach 5. Rolnicy indywidualni - osoby fizyczne, których głównym źródłem dochodów jest produkcja rolnicza, a ich działalność nie jest zarejestrowana w formie przedsiębiorstwa, spółki, spółdzielni lub grup producenckich. Kredyty udzielane rolnikom indywidualnym, przeznaczone na realizację celów konsumpcyjnych lub zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych powinny być wykazywane jako kredyty dla osób prywatnych. Podobnie, depozyty tych osób, jeżeli zakładane są odrębnie dla celów prywatnych, powinny być wykazywane jako depozyty osób prywatnych, o ile bank posiada informacje umożliwiające taką klasyfikację. 6. Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych instytucje niekomercyjne stanowiące odrębne jednostki prawne działające na rzecz gospodarstw domowych, których podstawowe przychody, pomijając uzyskiwane z okazjonalnej sprzedaży, stanowią dobrowolne wpłaty pieniężne lub wkłady w naturze od gospodarstw domowych, dotacje instytucji rządowych i samorządowych oraz dochody z tytułu własności. Do sektora tego zaliczamy: 1) związki zawodowe, 2) towarzystwa i stowarzyszenia zawodowe i naukowe, 3) stowarzyszenia konsumentów, 4) partie polityczne, 5) kościoły i związki wyznaniowe, 6) ochotniczą straż pożarną, 7) fundusze i fundacje działające na rzecz gospodarstw domowych, 8) kluby społeczne, kluby kultury, rekreacyjne i sportowe, 9) wspólnoty mieszkaniowe, 10) niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej i szkoły niepubliczne, o ile prowadzone są przez kościoły i związki wyznaniowe, fundacje działające na rzecz gospodarstw domowych, związki zawodowe, samorządy zawodowe i stowarzyszenia oraz inne podmioty zaliczane do instytucji niekomercyjnych, 11) instytucje dobroczynne, organizacje pomocy humanitarnej finansowane z dobrowolnych transferów pieniężnych lub w naturze od innych jednostek instytucjonalnych, III. Sektor instytucji rządowych i samorządowych sektor instytucji rządowych i samorządowych obejmuje organy władzy publicznej i podległe im jednostki organizacyjne, państwowe osoby prawne oraz inne państwowe jednostki organizacyjne nie objęte Krajowym Rejestrem Sądowym, których działalność finansowana jest ze środków publicznych w całości lub przeważającej części, z wyjątkiem przedsiębiorstw państwowych, banków państwowych, spółek prawa handlowego. 1. Instytucje rządowe szczebla centralnego wszystkie ministerstwa i inne instytucje centralne, których kompetencje obejmują zwykle całe terytorium ekonomiczne kraju, z wyjątkiem zarządzania funduszami ubezpieczeń społecznych. Podsektor ten obejmuje centralne organy administracji

19 rządowej i podległe im jednostki organizacyjne, których działalność finansowana jest z budżetu państwa. W podsektorze tym należy wykazywać: 1) organy władzy publicznej, organy administracji rządowej (w tym wojewodów i urzędy wojewódzkie), organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy (w tym również komorników sądowych) i trybunały, 2) państwowe szkoły wyższe oraz inne szkoły czy placówki oświatowe, jeżeli są zakładane przez właściwego ministra, centralny organ administracji rządowej lub wojewodę, a ich działalność finansowana jest z budżetu państwa, 3) państwowe instytucje kultury, pomocy społecznej, 4) Inspekcję Sanitarną, 5) służby, straże, inspekcje działające pod zwierzchnictwem wojewody, 6) Polską Akademię Nauk, 7) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej utworzone przez ministra, centralny organ administracji rządowej, wojewodę, państwową uczelnię medyczną lub państwową uczelnię prowadzącą działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych, 8) kluby i biura poselskie, 9) państwowe zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze państwowych jednostek budżetowych oraz środki specjalne gromadzone przez państwowe jednostki budżetowe, 10) instytucje, których działalność finansowana jest z budżetu państwa, jak Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, Komisja Nadzoru nad Ubezpieczeniami i Funduszami Emerytalnymi in., 11) państwowe fundusze celowe, z wyjątkiem zaliczonych do podsektora funduszy ubezpieczeń społecznych, m.in. Państwowy Fundusz Kombatantów, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Centralny Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Promocji Twórczości, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, 12) państwowe osoby prawne (np. agencje) tworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego Lista państwowych osób prawnych (w tym: agencji) zaliczonych do niniejszego podsektora weryfikowana będzie w przypadku ich tworzenia lub likwidacji. W chwili obecnej zaliczać tu należy następujące państwowe osoby prawne: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, Agencja Mienia Wojskowego, Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Agencja Rezerw Materiałowych, Polska Organizacja Turystyczna, Polska Konfederacja Sportu. Pozostałe agencje (np. Agencję Rynku Rolnego) zaliczać należy do sektora niefinansowego, do podsektora przedsiębiorstw i spółek państwowych lub przedsiębiorstw i spółek prywatnych oraz spółdzielni, w zależności od struktury własności agencji

20 2. Instytucje samorządowe organy administracji samorządowej (gminne, powiatowe i wojewódzkie) i podległe im jednostki organizacyjne, których działalność jest finansowana z budżetu jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem regionalnych oddziałów funduszy ubezpieczeń społecznych. Podsektor ten nie obejmuje wojewodów i urzędów wojewódzkich, które zaliczać należy do podsektora instytucji rządowych szczebla centralnego. Podsektor ten obejmuje: 1) urzędy powiatowe i gminne, urzędy marszałkowskie i inne organy administracji samorządowej, 2) związki jednostek samorządu terytorialnego, 3) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej utworzone przez jednostki samorządu terytorialnego, 4) publiczne szkoły i placówki działające na podstawie ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004r. Nr 256, poz.2572 z późn. zm.) prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego, 5) samorządowe instytucje kultury, instytucje pomocy społecznej, służby, straże i inspekcje, 6) zakłady budżetowe tworzone przez jednostki samorządu terytorialnego (gminne, powiatowe i wojewódzkie zakłady budżetowe), gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych tworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (gospodarstwa pomocnicze gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych) oraz środki specjalne gromadzone przez jednostki samorządu terytorialnego, 7) samorządowe fundusze celowe, 8) samorządowe osoby prawne tworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego. 3. Fundusze ubezpieczeń społecznych obejmują wszystkie centralne i lokalne jednostki instytucjonalne, których podstawową działalnością jest zabezpieczenie świadczeń społecznych, o ile spełniają oba następujące kryteria: 1) z mocy prawa lub na podstawie odpowiednich regulacji, określone grupy ludności są zobowiązane do uczestnictwa w planie (np. emerytalnym) lub do opłaty składek, 2) rząd jest odpowiedzialny za zarządzanie instytucją w odniesieniu do ustalania czy zatwierdzania wysokości składek i świadczeń. Do podsektora tego zaliczamy: 1) Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz zarządzane przez nie fundusze (Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Składkowy, Fundusz Prewencji i Rehabilitacji, Fundusz Emerytalno-Rentowy, Fundusz Administracyjny oraz Fundusz Pracy), 2) Narodowy Fundusz Zdrowia oraz jego oddziały wojewódzkie. Podsektor ten nie obejmuje instytucji nadzoru nad jednostkami działającymi w sferze ubezpieczeń społecznych, np. Komisja Nadzoru nad Ubezpieczeniami i Funduszami Emerytalnymi, które zaliczane są do podsektora instytucji rządowych szczebla centralnego