Stefan Jakucewicz. Formaty papieru

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Stefan Jakucewicz. Formaty papieru"

Artur Borowski
6 lat temu
Przeglądów:

1 Stefan Jakucewicz Formaty papieru Wzdłużne krojenie papieru jest to proces podziału zwoju papieru otrzymanego z maszyny papierniczej (z rozkroju tamboru) na zwoje o mniejszej szerokości wstęgi lub/i długości. Zależnie od wymiaru wstęgi rozróżnia się zwoje, zwoiki i bobiny. Bobiną nazywa się zwój wyrobu papierowego, w którym szerokość nawiniętej taśmy nie przekracza ¼ średnicy zewnętrznej. Bobiny są stosowane do specjalnych maszyn zadrukowujących bardzo wąską wstęgę. Zwoje, zwoiki i bobiny powinny się odznaczać wymaganą szerokością, równym krojeniem, równomiernym nawinięciem. Zwykle podczas krojenia wyrobów papierowych na zwoje usuwa się wyrób z wadami, a miejsca zrywów wstęgi obcina się równo i skleja. Szerokość wstęgi w zwoju dostosowana jest do szerokości drukującej maszyny zwojowej. Ze względu na postacie produkty papierowe dzieli się na wstęgowe i arkuszowe. Krojenie wstęgi na arkusze Wstęgi powstałe poprzez wzdłużne krojenie zwojów papieru krojone są poprzecznie w celu uzyskania arkuszy. Formaty arkuszy papieru są znormalizowane. Formaty te oparte są na wymiarach arkuszy w ten sposób, że stosunek boków równa się stosunkowi boku kwadratu do jego przekątnej, tj. w przybliżeniu 1:1,41. Przy takich założeniach stosunek boków pozostaje niezmieniony, jeśli arkusz złoży się na połowę, równolegle do krótszego boku. Ten arkusz mniejszy po złożeniu na połowę jest arkuszem pochodnym. Wprowadzono trzy szeregi formatów A, B i C (tabela 1).

2 Formaty A, B i C służą do stosowania bezpośredniego lub do tworzenia formatów pochodnych oraz częściowych. Do formatów znormalizowanych zalicza się przede wszystkim formaty wyrobów papierowych do drukowania, wyrobów i do pisania. Szereg A. Powierzchnia arkusza podstawowego tego szeregu A0 o wymiarach 841x1189 mm wynosi 1 m 2. Pochodne formaty szeregu A otrzymuje się przez złożenie arkusza podstawowego na połowę równolegle do boku krótszego (w ten sposób z formatu A0 otrzymuje się dwa arkusze formatu A1) lub połączenie arkusza A0 dwukrotnie albo czterokrotnie. Formaty szeregu A stosuje się głównie do prac biurowych. W tych formatach wykonuje się akcydensy manipulacyjne; są także odpowiednie do drukowania broszur i książek. Tabela 1 Formaty arkuszy papieru Szereg A Szereg B Szereg C Symbol formatu Wymiary ark. (mm) Symbol formatu Wymiary ark. (mm) Symbol formatu Wymiary ark. (mm) 4 A x A x1682 A x1189 B x 1414* C x 1297 A x 841 B x 1000 C x 917 A x 594 B x 707 C x 648 A x 420 B x 500 C x 458 A x 297 B x 353 C x 324 A x 210 B x 250 C x 229 A x 148 B x 176 C x 162 A 7 74 x 105 B 7 88 x 125 C 7 81 x 114 A 8 52 x 74 B 8 62 x 88 C 8 57 x 81 A 9 37 x 52 B 9 44 x 62 C 9 40 x 57 A x 37 B x 44 C x 40

3 * W przybliżeniu 1000 x 1400 mm i taki format jest praktycznie stosowany i produkowany jako B0 oraz w dalszych podziałach na formaty B1, B2 itp. Formaty szeregu B są podstawowymi formatami w poligrafii, w których wykonuje się większość prac drukarskich; stosuje się je do drukowania broszur, książek i czasopism. Ich podstawę stanowi format B0 o wymiarach 1000x1414 mm. Formaty szeregu C są pomocnicze. Długości boków są średnimi geometrycznymi długości odpowiednich boków formatów szeregu A i B. Formaty szeregu C mają zastosowania do pakowania wyrobów w formatach szeregu A. W tych formatach wykonuje się teczki, obwoluty, skoroszyty lub inne okładki przystosowane do przechowywania wyrobów papierowych o formatach A. Arkusze wyrobu papierowego przeznaczone do dalszego przerobu, np. do drukowania broszur i książek czy wytwarzania zeszytów, muszą być nieco większe od arkusza znormalizowanego, aby umożliwić okrojenie boków gotowego wyrobu. Do tego celu papiernie mogą dostarczać arkusze o formacie brutto. Dotyczy to przede wszystkim szeregu A. Format brutto to arkusz o wymiarach na tyle dużych, aby po obcięciu możliwe było otrzymanie formatu netto. Wśród formatów brutto szeregu A rozróżnia się dwa szeregi: szereg podstawowy (RA) i szereg uzupełniający (SRA). Szereg podstawowy (R) to formaty brutto przeznaczone do obcięcia na formaty szeregu ISO A, przewidziane tylko dla prostych operacji przetwórczych. Szereg uzupełniający (SR) Przewidziany do operacji przetwórczych wymagających większe obcięcie niż jest to możliwe do uzyskania z formatów szeregu podstawowego (R).

4 Formaty szeregu podstawowego R Tabela 2 Symbol formatu Wymiary arkusza w mm Wymiary arkusza w mm RA0 860 x x 860 RA1 610 x x 610 RA2 430 x x 430 Formaty szeregu uzupełniającego SR Tabela 3 Symbol formatu Wymiary arkusza w mm Wymiary arkusza w mm SRA0 900x x 900 SRA1 640 x x 640 SRA2 450 x x 450 Typowym formatem fabrycznym w przemyśle papierniczym jest format brutto A1 (nieokrojony) o wymiarach 610x860 mm (oznaczony RA1), który jest dostosowany do przekrawania na formaty znormalizowanego szeregu A oraz brutto SRA1 o formacie 640x900 mm, a także format brutto B1 o symbolu RB1 i wymiarach 720x1030 mm czy też ostatnio często produkowany tzw. format A1+ (A1 plus) o wymiarach 630x860 mm. Oznaczenia formatów zawierają informację, który z boków arkusza ma podłużny (maszynowy) kierunek ułożenia włókien (MD), a który poprzeczny (CD). Obecnie kierunek ułożenia włókien zwany jest kierunkiem maszynowym. Zapis formatu B1 w postaci 700x1000 oznacza, że bok o długości 1000 mm jest równoległy do kierunku ułożenia włókien wyrobu papierowego, a bok o długości 700 mm jest prostopadły do kierunku ułożenia włókien. Przy zapisie

5 1000x700 jest odwrotnie. Obowiązuje zasada, że pierwsza liczba przy zapisie wymiarów formatu jest równa długości boku prostopadłego do kierunku włókien, druga zaś jest długością boku równoległego do tego kierunku. Rys Oznaczanie formatu papieru Mimo znormalizowanych zasad zapisu formatu bardzo często jeszcze jest stosowany zapis podający na pierwszym miejscu długość krótszego boku, a na drugim dłuższego boku plus dodatkowo oznaczenia literowe, np.: 700x1000 LG (SB) lub 700x1000 SG (BB) *. Zapis 700x1000 LG (SB) jest równoważny zapisowi 700x1000, zaś zapis 700x1000 SG (BB) jest równoważny zapisowi 1000x700. Każdy format znormalizowany w szeregu A może być podzielony na formaty częściowe, które się otrzymuje przez podzielenie dłuższego boku formatu szeregu A na 3, 4 lub 8 równych części równolegle do krótszego boku formatu. W zależności od potrzeb i dalszego przeznaczenia wstęga wyrobu papierowego jest dzielona na węższe wstęgi, a te z kolei przekrawane są na * Litery bez nawiasów są skrótami angielskimi, w nawiasach - ich odpowiednikami niemieckimi. LG Long Grain (SB Schmalbahn) - kierunek ułożenia włókien zgodnie z dłuższym bokiem arkusza, SG Short Grain (BB Breitbahn) kierunek ułożenia włókien zgodnie z krótszym bokiem arkusza.

6 arkusze. Otrzymuje się tzw. wąskie i szerokie wstęgi. Ich pokrojenie na arkusze zapewnia odpowiedni kierunek włókien w wyrobie papierowym. Przykładowo do drukowania offsetowego arkuszowego dłuższy bok arkusza, który jest równoległy do osi cylindra maszyny drukującej, musi mieć włókna ułożone w kierunku wzdłużnym. * Papier arkuszowy może być krojony także na inne, tzw. specjalne formaty, które maja inne wymiary niż szereg A, B i C. Mowa tu o formatach niemieckiego szeregu D i tzw. formatach francuskich oraz innych formatach specjalnych wynikających z formatów posiadanych maszyn. Część częściej stosowanych formatów specjalnych papiernie kroją bez dopłat, za inne formaty należy dopłacić za specjalne krojenie. Formaty specjalne są produkowane w ściśle określonym czasie. Nie są one z reguły produkowane na magazyn. Termin ich dostępności musi być uzgodniony z producentem.

Podobne dokumenty

Temat: Introligatorskie procesy jednostkowe

Temat: Introligatorskie procesy jednostkowe Są to poszczególne operacje technologiczne wykonywane najczęściej na akcydensach oraz publikacjach. Wspólną cechą operacji jednostkowych jest wykorzystanie tylko