Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne

Transkrypt

1 Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne ì Pojęcie i rodzaje tytułów egzekucyjnych mgr Adrian Borys Instytut Prawa Cywilnego Zakład Postępowania Cywilnego adrian.borys@uwr.edu.pl

2 Podział tytułów egzekucyjnych ì

3 Art. 777 KPC [Tytuły egzekucyjne] Tytułami egzekucyjnymi są: 1) orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem; 2) orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu; 3) inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej; 4) akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie; 5) akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności; 6) akt notarialny określony w pkt 4 lub 5, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi.

4 ugody zawarte przed takimi sądami lub zatwierdzone przez takie sądy oraz orzeczenia sądów państw członkowskich UE, dokumenty urzędowe sporządzone w państwach członkowskich UE, opatrzone w tych państwach zaświadczeniem europejskiego tytułu egzekucyjnego (art KPC). Tytułami egzekucyjnymi są również:

5 Zakwalifikowanie danego aktu jako tytułu egzekucyjnego może nastąpić jedynie na podstawie przepisów rangi ustawowej. Tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, albo tytuł niewymagający nadania klauzuli, tj. taki, który na podstawie ustawy nie wymaga klauzuli (art. 776 KPC), stanowią podstawę prowadzenia egzekucji. Państwo za ich pomocą realizuje przymus strzegący norm prawnych.

6 Pod pojęciem sądowych tytułów egzekucyjnych należy rozumieć orzeczenia sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugody zawarte przed sądem. Sądowe tytuły egzekucyjne Pozasądowe tytuły egzekycyjne

7 ì Sądowe tytuły egzekucyjne Sądowe tytuły egzekucyjne I. Orzeczenia sądowe II. Ugody zawarte przed sądem III. Orzeczenia wydawane przez referendarza sądowego

8 referendarza sądowego sądów administracyjnych sądów wojskowych sądów powszechnych Sądowe tytuły egzekucyjne to orzeczenia Sądu Najwyższego

9 Sądowe tytuły egzekucyjne orzeczenia prawomocne formalnie orzeczenia z mocy ustawy natychmiast wykonalne tj.: wyroki, postanowienia, nakazy zapłaty, a w postępowaniu nieprocesowym postanowienia sądu orzekające co do istoty sprawy; oraz postanowienia orzekające formalnie, np. postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania (zob. art. 520 KPC) np. nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku (art KPC) oraz orzeczenie zaopatrzone w rygor natychmiastowej wymagalności (art. 333 KPC) Natychmiastowa wykonalność może wynikać z mocy prawa (art , art. 578 KPC) lub zostać przyznana na wniosek (art KPC) lub z urzędu (art i 2 KPC).

10 Ugody zawarte przed sądem Ugoda (zawarta zarówno w ramach zwykłego postępowania, jak i postępowania pojednawczego), niezależnie od tego czy jej zawarcie nastąpiło przed sądem krajowym (powszechnym, jak i szczególnym), a także zagranicznym (por KPC) może być także zrealizowana w drodze przymusu państwowego, jeżeli zostanie zaopatrzona w klauzulę wykonalności. Skutki niewykonania dobrowolnie świadczenia objętego treścią ugody, w braku odmiennych postanowień w treści samej ugody, należy oceniać według przepisów art. 471 i n. KC (por. wyr. SN z r., II CR 508/69, OSPiKA 1971, Nr 5, poz. 88). W przypadku, gdy strony w ugodzie ustaliły, że wykonanie poszczególnych świadczeń opisanych w ugodzie będzie zależne od spełnienia warunku zawieszającego lub rozwiązującego, to taka ugoda stanie się tytułem egzekucyjnym dopiero z chwilą ziszczenia się tych warunków

11 Orzeczenia wydawane przez referendarza sądowego Orzeczeniami wydawanymi przez referendarza sądowego, które mogą stanowić tytuł egzekucyjny są nakazy zapłaty wydawane w postępowaniu upominawczym oraz postanowienia zasądzające koszty procesu.

12 Wyrok sądu polubownego oraz ugoda przed nim zawarta art KPC Ugoda zawarta przed mediatorem art KPC

13 Pozasądowe tytuły egzekucyjne ì

14 Pozasądowe tytuły egzekucyjne Wyciąg z listy wierzytelności sporządzonej w postępowaniu upadłościowym Wyciąg z listy wierzytelności sporządzonej przez przedsiębiorcę w postępowaniu restrukturyzacyjnym Ugoda zawarta w postępowaniu przed komisją pojednawczą z zakresu rozpoznawania sporów o roszczenia pracowników ze stosunku pracy Ugoda zawarta przed geodetą Zatwierdzony prawomocnym postanowieniem sądu plan podziału funduszu ograniczenia odpowiedzialności za roszczenia morskie Plan podziału sumy uzyskanej przez egzekucję z nieruchomości Administracyjny tytuł wykonawczy Orzeczenia Komisji Regulacyjnej i ugody przed nią zawarte Notarialny tytuł egzekucyjny Bankowy tytuł egzekucyjny

15 KAZUSY ì

16 KAZUS 1 Wierzyciel wystąpił z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi zasądzającemu na jego rzecz kwotę zł. Sąd nadał temu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności. Na postanowienie to zażalenie wniósł dłużnik, argumentując, że nie zgadza się z treścią bankowego tytułu wykonawczego, gdyż zadłużenie jest spłacane w ratach, a wystawiony tytuł jest niezgodny z rzeczywistym zadłużeniem. Powołał się też na swoją trudną sytuację materialną. PYTANIA: 1. Czym się różni pojęcie tytułu egzekucyjnego od tytułu wykonawczego? 2. Czy argumenty przedstawione przez dłużnika mogą doprowadzić do oddalenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności?

17 KAZUS 2 Sąd Rejonowy w Przysusze wydał postanowienie, w którym ustanowił na rzecz wnioskodawcy Radosława Turskiego służebność drogi koniecznej na nieruchomości uczestnika Piotra Reńskiego. Po uprawomocnieniu się tego postanowienia wnioskodawca wystąpił do sądu o nadanie mu klauzuli wykonalności. Sąd odmówił jednak nadania takiej klauzuli. Na postanowienie odmawiające nadania klauzuli zażalenie złożył wierzyciel, wskazując, że jest ono nieuzasadnione, ponieważ zgodnie z art pkt 1 k.p.c. każde prawomocne orzeczenie sądu stanowi tytuł egzekucyjny, a zatem istnieje podstawa do nadania mu klauzuli wykonalności. PYTANIA: 1. W jakich sytuacjach możliwe jest nadanie orzeczeniu klauzuli wykonalności? 2. Czy zażalenie wierzyciela jest uzasadnione?

18 KAZUS 3 Sąd Rejonowy w Stargardzie wydał nakaz zapłaty przeciwko Markowi Twardowskiemu. Po uprawomocnieniu się tego nakazu wierzyciel nie wystąpił o nadanie mu klauzuli wykonalności przeciwko samemu dłużnikowi, ale od razu złożył wniosek o nadanie mu klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika, który nie brał udziału w postępowaniu rozpoznawczym, wskazując w treści wniosku jedynie adres zamieszkania swój oraz małżonka dłużnika. Sąd jednak uznał, że uczestnikiem takiego postępowania jest również dłużnik, i wezwał wierzyciela do usunięcia braków formalnych wniosku przez podanie adresu zamieszkania dłużnika. Po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego na usunięcie tego braku wniosek został zwrócony. PYTANIA: 1. Kto może być stroną postępowania o nadanie klauzuli wykonalności? 2. Jaka jest pozycje dłużnika w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko jego małżonkowi?

19 KAZUS 4 W dniu 10 stycznia 2012 r. wierzyciel wystąpił z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności prawomocnemu wyrokowi w całości. Wyrokiem tym zasądzono na rzecz wierzyciela kwotę zł, rozłożono ją jednak na cztery równe miesięczne raty, każda po 2500 zł, płatne w terminie do 10. dnia każdego miesiąca, począwszy od marca 2012 r. W dniu 25 stycznia 2012 r. sąd odmówił nadania klauzuli wykonalności temu orzeczeniu, wskazując, że w dacie składania wniosku o nadanie klauzuli wykonalności oraz w dacie orzekania o tym wniosku świadczenie to nie było wymagalne. Ze stanowiskiem tym nie zgodził się wierzyciel, wskazując, że skoro orzeczenie jest prawomocne, nie ma podstaw do odmowy nadania klauzuli wykonalności. PYTANIA: 1. Czy każde prawomocne orzeczenie sądu może zostać zaopatrzone w klauzule wykonalności? 2. Czy w omawianym przypadku sąd zasadnie odmówił nadania klauzuli wykonalności?

20 Dziękujemy za uwagę Czy mają Państwo jakieś pytania?