Rok szkolny 2010/2011. Autorzy: Dorota Kasperowicz, GraŜyna Białkowska

Transkrypt

1 Raport z ewaluacji wewnętrznej pracy Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych nr 4 im. Karola Szymanowskiego w Warszawie w obszarze wyrównywania szans edukacyjnych uczniów klas I-VI. Rok szkolny 2010/2011 Autorzy: Dorota Kasperowicz, GraŜyna Białkowska Raport przeznaczony jest dla: 1. Dyrekcji Szkoły 2. Rady Pedagogicznej 3. Rady Rodziców 4. Samorządu Szkolnego Raport będzie opublikowany jest na stronie internetowej szkoły. Celem przeprowadzonej ewaluacji było rozpoznanie problemów dydaktycznych uczniów klas I-VI, zaproponowanie sposobów przezwycięŝenia ujawnionych trudności z uwzględnieniem prowadzonych przez szkołę działań słuŝących wyrównywaniu szans edukacyjnych uczniów. Metodami badawczymi zastosowanymi w ewaluacji były: A. Pisemny wywiad przeprowadzony wśród wychowawców klas I-III oraz nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących i muzycznych klas IV-VI. B. Ankieta wśród rodziców uczniów klas I-VI i uczniów klas IV-VI. C. Analiza orzeczeń o dysfunkcjach z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. Ewaluacja była prowadzona na podstawie harmonogramu. W jej trakcie pozyskano rozległą wiedzę na temat problemów dydaktycznych i wychowawczych, która ze względu na swą wagę będzie stanowiła podstawę do opracowania szkolnego programu wyrównywania szans edukacyjnych. Wyniki analizy ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli, uczniów i ich rodziców. Do klas I-VI ZPSM nr 4 uczęszcza 210 uczniów (w klasach I-III 106, IV-VI 104). Z wypowiedzi nauczycieli wynika, Ŝe liczba uczniów sprawiających problemy wynosi 58, co stanowi 27,6% ogółu. Źródłem trudności dydaktycznych są w pierwszej kolejności róŝnego rodzaju dysfunkcje (przede wszystkim dysleksja, ale takŝe dysortografia, dyskalkulia i in.). Orzeczenia poradni psychologiczno - pedagogicznej o dysfunkcjach ma obecnie 24 uczniów (najwięcej w kl. VI b - 7), natomiast kolejna grupa dzieci w klasach I III -14 osób, IV VI -13, w opinii pedagogów, to kandydaci do przebadania przez poradnię. Kolejnym istotnym problemem jest brak koncentracji podczas zajęć lekcyjnych, obserwowany jako powtarzające się zjawisko u 36 uczniów (17,1% ogółu). Niepokojące jest równieŝ częste nieodrabianie prac domowych, powiązane na ogół z lenistwem i prowadzące do powstania powaŝnych zaległości w wiedzy (31 wskazań). Istotnym utrudnieniem jest takŝe wolne tempo pracy niektórych uczniów, połączone często za słabą percepcją przekazywanej wiedzy (24 wskazania), absencja i brak zainteresowania ze strony rodziny (12 wskazań), nadpobudliwość ruchowo emocjonalna (6 wskazań), przemęczenie obowiązkami szkolnymi (4 wskazania) oraz choroby przewlekłe (3 wskazania).

2 Ankietę wśród rodziców, dotyczącą problemów w nauce ich dzieci oraz przyczyn i sposobów zaradzenia temu wypełniły 42 osoby (20% ogółu opiekunów). W wypowiedziach kładziono nacisk na kłopoty z poszczególnymi przedmiotami, zwłaszcza matematyką i kształceniem słuchu oraz nieradzenie sobie z nadmiarem trudnych zajęć. Wśród przyczyn problemów często wskazywano na brak koncentracji i wiary w siebie u dzieci, ale teŝ na niewłaściwe, gdyŝ nieuwzględniające moŝliwości percepcyjnych uczniów, przekazywanie wiedzy przez niektórych nauczycieli oraz brak indywidualizacji nauczania. Jako remedium proponowano dokładne tłumaczenie zwłaszcza trudnych zagadnień, pozytywne motywowanie uczniów poprzez dostrzeganie ich sukcesów, a takŝe zajęcia wyrównawcze, głównie w zakresie matematyki i kształcenia słuchu. Ankietę wśród uczniów klas IV VI wypełniło 80 osób (75% ogółu). Większość wypowiedzi dotyczyła problemów z nauką niektórych przedmiotów, głównie matematyki, języka angielskiego, języka polskiego (tu zwłaszcza ortografii), kształcenia słuchu i przyrody. Część uczniów wskazywała na niewystarczająco jasne i dokładne tłumaczenie materiału nauczania przez niektórych nauczycieli, co powoduje jego niezrozumienie, skarŝono się teŝ na zbyt duŝą ilość prac klasowych i domowych. Często jednak przyznawano się do braku koncentracji na lekcjach. Pisząc o sposobach rozwiązania problemów apelowano o lepsze wyjaśnianie trudnych zagadnień, uatrakcyjnienie lekcji; z drugiej strony wielu uczniów zdaje sobie sprawę z konieczności intensywnej, systematycznej nauki własnej. W oparciu o wyniki przeprowadzonej wstępnej ewaluacji moŝna sformułować następujące postulaty: - prowadzenie ćwiczeń relaksująco koncentrujących - dostosowanie stopnia trudności zadań do moŝliwości intelektualnych poszczególnych uczniów, - nieprzeciąŝanie dzieci nadmiarem obowiązków i ćwiczeń domowych, - prowadzenie zajęć wyrównawczych w zakresie wybranych przedmiotów, - wykorzystywanie metod nauczania zwiększających efektywność i atrakcyjność lekcji. Dorota Kasperowicz, nauczyciel języka polskiego Działania szkoły mające na celu wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów ogólnokształcącej szkoły muzycznej I stopnia. W trakcie ewaluacji zbierano równieŝ informacje pochodzące z takich źródeł jak: rozmowy z Dyrekcją, rozmowy z wychowawcami, rodzicami i uczniami, obserwacje dzieci i studium przypadków, analiza dokumentów (sprawozdań, protokołów Rady Pedagogicznej, dzienników). Wychowawcy klas I-III poprzez systematyczne obserwacje wcześnie rozpoznają problemy uczniów oraz ich trudności w nauce czytania i pisania.

3 Dzięki ustalonym procedurom zgłaszania problemów do pedagoga szkolnego i psychologa w poradni następuje szybkie rozpoznanie dysfunkcji uczniów, określenie sposobów przeciwdziałania trudnościom i proponowanie metod terapeutycznych. Kserokopie opinii z poradni psychologiczno - pedagogicznych przechowywane są u zastępczyń dyrektora oraz u pedagoga szkolnego; oryginał zostaje u rodziców. W klasach I-III mamy 26 (w tym jedna uczennica z kl. IV) uczniów z problemami w nauce czytania i pisania ze wskazaniami do udziału w zajęciach korekcyjnokompensacyjnych. Z reedukacji w szkole korzysta 4 uczniów klas pierwszych. Do zajęć logopedycznych zakwalifikowano 15 uczniów klas I-III, na zajęcia uczęszcza 5 uczniów. W klasach IV-VI mamy 18 uczniów z opiniami PP-P (w tym 13 opinii o dysleksji). Z powodu trudności organizacyjnych i lokalowych nie organizuje się w szkole dla tych uczniów reedukacji ani zajęć wyrównawczych. Uczniowie ci mogą korzystać z pomocy nauczycieli w ramach konsultacji. Nauczyciele są zapoznawani ze wskazaniami poradni, stosują róŝne formy pomocy uczniom (zgodnie z ich potrzebami) oraz udzielają wskazówek do pracy. Starają się podchodzić do kaŝdego ucznia indywidualnie, nagradzać i motywować go do pracy. Wychowawcy czuwają nad przestrzeganiem zaleceń poradni psychologicznopedagogicznej; włączają rodziców w pracę z dzieckiem, zachęcają do wykonywania w domu ćwiczeń usprawniających. W codziennej pracy z uczniem z dysfunkcjami szczególną uwagę poświęca się zindywidualizowaniu wymagań programowych i systemu oceniania oraz dostosowaniu metod nauczania i rozwiązań organizacyjnych do moŝliwości ucznia. Informacje o zajęciach wyrównujących szanse edukacyjne są przekazywane uczniom przez wychowawcę na godzinach wychowawczych, a rodzicom w czasie bieŝących spotkań oraz na zebraniach. Uczniowie z dysfunkcjami korzystają w szkole z dostosowanych specjalnie dla nich rozwiązań organizacyjnych; wyrównywane są szanse podczas testów i sprawdzianów: uczniowie mają wydłuŝony czas pisania o 50 % stosuje się specjalne kodowanie karty odpowiedzi, aby zadania, w których uczeń samodzielnie formułuje wypowiedź, mogły być sprawdzane za pomocą kryteriów dostosowanych do dysfunkcji uczniów uczniowie mają moŝliwość pisania sprawdzianów w oddzielnej sali. Uczniowie grający na dwóch instrumentach lub wybitnie uzdolnieni i często wyjeŝdŝający równieŝ mają dostosowywane wymagania do ich indywidualnych moŝliwości i potrzeb. W szkole duŝą rolę w wyrównywaniu szans edukacyjnych odgrywa biblioteka szkolna. Odpowiednia organizacja pracy i przystosowane pomieszczenie biblioteki z kącikiem wypoczynkowym jest miejscem przyjaznym, dającym poczucie bezpieczeństwa i poprawiającym nastrój dzieci, a stosowanie zróŝnicowanych środków biblioterapeutycznych pozwala na indywidualne podejście do uczniów. Nauczyciele-bibliotekarze organizują pomoc w lekcjach uczniom przebywającym w bibliotece, proponują bogatą ofertę zajęć m.in. kółko hafciarskie, origami, czytanki i słuchanki, festiwal czytelniczy. RównieŜ świetlica szkolna ze swoją funkcją opiekuńczą i ciekawą ofertą zajęć przyczynia się do wyrównywania szans edukacyjnych dzieci. Wszystkie działania szkoły na rzecz uczniów oraz zajęcia pozalekcyjne przyczyniają się do usprawniania wielu funkcji, rozwijają manualnie, poprawiają koncentrację, rozwijają róŝne umiejętności, zdolności i zainteresowania oraz poprawiają samopoczucie uczniów. W szkole prowadzone jest kółko gier planszowych, rozwijające umiejętności matematyczne i społeczne.

4 Rekomendacje 1. Prowadzenie ciągłej obserwacji dzieci klas młodszych celem jak najwcześniejszego wychwycenia dysfunkcji dziecka i natychmiastowego objęcia go terapią pedagogiczną. 2. Ścisła współpraca z poradnią psychologiczno-pedagogiczną w zakresie diagnozowania uczniów, pomocy psychologicznej i terapii. 3. Zwiększenie liczby godzin terapii pedagogicznej i objęcie tymi zajęciami wszystkich dzieci klas I-III, które mają wskazania do takich zajęć. 4. Zorganizowanie w klasach czwartych zajęć z terapii pedagogicznej. 5. Wzmocnienie współpracy z rodzicami w zakresie wspomagania ucznia z dysleksją. 6. Opracowanie i udostępnienie rodzicom uczniów ze specjalnymi trudnościami w nauce poradnika z zasadami pracy dziecka w domu, wykazu odpowiedniej literatury dotyczącej wspomagania ucznia z dysleksją oraz wykazu pomocy terapeutycznych dostępnych na rynku. 7. Ustalenie sposobu dokumentowania wyrównywania szans edukacyjnych przez nauczycieli. 8. Stworzenie moŝliwości prowadzenia przez nauczycieli zajęć wyrównawczych z róŝnych przedmiotów. 9. Udział nauczycieli w róŝnego rodzaju szkoleniach. 10. Opracowanie szkolnego programu wyrównującego szanse edukacyjne uczniów. GraŜyna Białkowska, pedagog szkolny.

5