Transgraniczne przemieszczanie odpadów krok po kroku

Transkrypt

1 Transgraniczne przemieszczanie odpadów krok po kroku ebooki OCHRONA ŚRODOWISKA

2 PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA WYJĄTKOWE EBOOKI ZA DARMO DLA CIEBIE Jeśli: P P P jesteś specjalistą ds. ochrony środowiska lub specjalistą ds. gospodarowania odpadami osobą oddelegowaną do spraw związanych z ochroną środowiska właścicielem firmy KLIKNIJ i pobierz bezpłatnie e-poradniki!

3 Redaktor prowadząca: Anna Kolasa Menedżer produktu: Mariusz Miętusiewicz Kierownik marketingu i sprzedaży: Julita Lewandowska-Tomasiuk Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski Korekta: Zespół Projekt graficzny: Magdalena Huta Skład i łamanie: Studio Raster Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a Tel , faks cok@wip.pl NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy Wysokość kapitału zakładowego: zł Publikacja chroniona jest prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w publikacji bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Niniejsza publikacja została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów. Zaproponowane w publikacji wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z tym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. 3

4 Transgraniczne przemieszczanie odpadów krok po kroku Odpady to nie tylko kłopot. Odpowiednio zagospodarowane mogą przynieść spore zyski. Dobrze przygotowany surowiec polscy przedsiębiorcy często sprzedają zagranicznym odbiorom, ale sami też kupują i przywożą odpady z innych krajów do Polski. A jakie warunki trzeba spełnić, by transgraniczne przemieszczanie odpadów odbywało się legalnie? Podpowiemy Ci, jak przebrnąć przez całą procedurę krok po kroku. Zasady dotyczące transgranicznego przemieszczania odpadów reguluje Konwencja Bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych. Zgodnie z jej zapisami, transgraniczne przemieszczanie odpadów oznacza wszelkie przemieszczanie odpadów niebezpiecznych lub innych odpadów: w obszarze podlegającym jurysdykcji krajowej jednego państwa, lub przez obszar objęty jurysdykcją innego państwa, lub na obszar nieobjęty jurysdykcją jakiegokolwiek państwa, pod warunkiem że przynajmniej dwa państwa są zaangażowane w ruch. T ransgraniczne przemieszczanie odpadów niebezpiecznych i innych odpadów jest dozwolone tylko wtedy, gdy spełniony jest jeden z poniższych warunków: państwo, które eksportuje odpady, nie dysponuje możliwościami technicznymi, niezbędnymi urządzeniami lub odpowiednim miejscem, które umożliwią pozbycie się odpadów w sposób bezpieczny dla środowiska; dane odpady są potrzebne jako surowiec do przemysłowego recyklingu lub odzysku w kraju przywozu; transgeniczne przemieszczenie odpadu jest zgodne z innymi kryteriami ustalonymi przez strony (państwa, które podpisały Konwencję Bazylejską). Takie kryteria zazwyczaj można znaleźć w decyzjach przyjętych przez Konferencję stron. W przypadku przewozu odpadów zarówno niebezpiecznych, jak i innych niż niebezpieczne między poszczególnymi państwami wymaga się, aby spełnione zostały standardy ESM (czyli racjonalne ekologiczne gospodarowanie). ESM oznacza podjęcie wszelkich możliwych kroków, które zapewnią, że postępowanie z odpadami niebezpiecznymi i innymi niż niebezpieczne nie będzie miało negatywnego wpływu na zdrowie ludzkie i środowisko. Gdzie szukać informacji o ESM Najlepszym źródłem informacji naukowej i technicznej dotyczącej procedur ESM są zwykle organy ochrony środowiska (w Polsce Ministerstwo Ochrony Środowiska i inne organy np. GIOŚ). Sekretariat Konwencji Bazylejskiej publikuje również techniczne wytyczne dotyczące różnych strumieni odpadów, w których znajdziemy informacje na temat najlepszych praktyk w zakresie ESM. Ograniczenia importu i eksportu odpadów Oprócz tych warunków Konwencja Bazylejska określa przypadki, w których strony mogą ograniczyć transgraniczne przemieszczanie odpadów, oraz sytuacje, w których strony muszą ograniczać przemieszczanie. Takie ograniczenia mogą mieć zastosowanie do eksportu lub importu odpadów niebezpiecznych i innych odpadów. Są to następujące ograniczenia: Strony mają prawo zakazać całkowicie lub częściowo importu odpadów niebezpiecznych lub innych odpadów. Zakaz importu może być jednostronnym aktem dla stron, który musi być podany do wiadomości dla wszystkich stron, za pośrednictwem sekretariatu, lub może być osadzony w umowie międzynarodowej, jak na przykładów Konwencji Bamako 1991 na zakaz przywożenia do Afryki, kontroli transgranicznego przemieszczania i zarządzanie odpadami niebezpiecznymi w Afryce, która zakazuje importu niebezpiecznych odpadów do Afryki z krajów niebędących umawiającymi się stronami. Zawiadomienia o ograniczeniu przywozowym i umowach przekazanych przez strony do sekretariatu można znaleźć na stronie internetowej Konwencji Bazylejskiej. Jeżeli strona ogranicza lub zakazuje importu odpadów niebezpiecznych lub innych odpadów, inne strony muszą przestrzegać tego ograniczenia lub zakazu. Zgodnie z konwencją, strony muszą zapobiegać i nie zgadzać się na eksport od- 4

5 padów niebezpiecznych lub innych odpadów do państwa lub grup państw należących do organizacji integracji ekonomicznej i/lub politycznej, która prowadzi na mocy przepisów zakazany przywóz, lub do strony, która skorzystała z prawa do zakazu całkowitego lub częściowego importu odpadów niebezpiecznych lub innych odpadów w jego jurysdykcji do dyspozycji. Strona nie musi umożliwiać eksportu do kraju, gdy ma powód do przeświadczenia, że dane odpady nie będą zagospodarowane w sposób bezpieczny dla środowiska. Dotyczy to sytuacji, kiedy np. odbiorca nie posiada odpowiedniej technologii recyklingu, aby umożliwić przeprowadzenie bezpiecznego dla środowiska procesu recyklingu. Państwo eksportujące nie może pozwolić na wysyłkę takich odpadów. Strony mogą podjąć decyzję o ograniczeniu lub zakazie wywozu odpadów niebezpiecznych lub innych odpadów do innych stron. Na trzecim spotkaniu w 1995 roku Konferencja Stron postanowiła zmienić konwencję, wstawiając nowy artykuł 4a, powszechnie określany jako poprawki Ban, który zakazuje stosowania niektórych transgranicznych przemieszczeń odpadów w szczególnych warunkach. Nałożony przez konwencję obowiązek kontroli transgranicznego przemieszczania odpadów jest realizowany w Unii Europejskiej poprzez rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów. Rozporządzenie jest aktem prawa unijnego obowiązującym w sposób bezpośredni. Krajowym aktem uzupełniającym zapisy rozporządzenia nr 1013/2006 jest ustawa z 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów. Wyłączeniom z zakresu stosowania rozporządzenia nr 1013/2006 podlega m.in. wyładowywanie na wybrzeżach odpadów z normalnej eksploatacji statków i platform przybrzeżnych, przemieszczanie odpadów radioaktywnych, przemieszczanie odpadów, które podlegają wymogom w zakresie zezwoleń wynikającym z rozporządzenia (WE) nr 1774/2002 ustanawiającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi lub przemieszczanie odpadów z Antarktydy do Krajów Unii Europejskiej (szczegółowy zakres wyłączeń wymieniony jest w art. 1 ust. 3 rozporządzenia nr 1013/2006). UWAGA! Nadrzędnym celem Konwencji bazylejskiej jest ochrona zdrowia ludzkiego i środowiska przed szkodliwymi skutkami odpadów niebezpiecznych. Jej zakres stosowania obejmuje duży zakres odpadów określonych jako odpady niebezpieczne w zależności od ich pochodzenia i/lub kompozycji i ich właściwości, jak również dwóch rodzajów odpadów określonych jako inne odpady odpady z gospodarstw domowych i popiołu spalarni. Krok pierwszy zgłoszenie przemieszczania odpadów Jeżeli firma planuje np. skupować odpady w Polsce i wywozić (sprzedawać) je za granicę, musi zastosować jedną z dwóch procedur: zgłoszeniową lub informacyjną. Na czym polega procedura zgłoszenia? Procedurę uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody stosuje się przy przemieszczaniu: odpadów z listy bursztynowej przeznaczonych do odzysku; odpadów niesklasyfikowanych w żadnym z załączników do rozporządzenia nr 1013/2006 i mieszanin odpadów (wyjątek mieszaniny z załącznika IIIA); odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia (wszystkie odpady bez względu na to, czy znajdują się wykazie zielonym, czy bursztynowym). Zgłoszenie następuje poprzez przesłanie dokumentu zgłoszenia i przesyłania do właściwego organu wysyłki. Wzory dokumentów zgłoszenia i przesyłania znajdują się odpowiednio w załączniku IA i załączniku IB do rozporządzenia nr 1013/2006. UWAGA! Żeby móc przewieźć te odpady za granicę, trzeba mieć zezwolenie wydane przez właściwe organy kraju wysyłki (miejsca, gdzie rozpoczyna się transport), przeznaczenia (miejsca, gdzie odpady zostaną zagospodarowane) i tranzytu. Jak je uzyskać? Patrz str. 7. Najpierw zgoda, potem transport Przemieszczenia można rozpocząć wyłącznie po wyrażeniu zgody przez wszystkie właściwe zainteresowane organy. Dokumenty zgłoszenia i przesyłania wraz z unikalnym numerem (np. PL000001) wydaje kraj wysyłki odpadów. Zezwo- 5

6 lenie w Polsce wydaje Główny Inspektor Ochrony Środowiska poprzez podpisanie pola nr 20 dokumentu zgłoszenia. Dodatkowe warunki określone są w decyzji administracyjnej. Jedno zgłoszenie może obejmować jedno lub więcej przemieszczeń we wskazanym okresie (maksymalnie jeden rok). W zgłoszeniu należy wskazać dokładną liczbę transportów oraz termin pierwszego i ostatniego przemieszczenia. Do określenia liczby transportów przyjmuje się najmniejszą samodzielną jednostkę transportową (kontener morski, wagon, pojazd). Kto może być zgłaszającym Zgłaszającym może być przedsiębiorca polski lub zagraniczny (za pośrednictwem osoby upoważnionej do jego reprezentowania zgodnie z art. 87 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej). Zgodnie z art. 2 ust. 15 rozporządzenie WE/1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów zgłaszającym w przypadku przemieszczeń pochodzących z państwa członkowskiego Unii Europejskiej jest każda osoba fizyczna lub prawna podlegająca jurysdykcji tego państwa członkowskiego, która zamierza dokonać przemieszczenia odpadów lub zlecić takie przemieszczanie i na której ciąży obowiązek zgłoszenia. Zgłaszającym może być jedna z osób lub jeden z podmiotów wyszczególnionych poniżej, w kolejności przyjętej w tym wykazie: wytwórca pierwotny; posiadający zezwolenie nowy wytwórca, który wykonuje działania poprzedzające przemieszczanie; podmiot, który zbiera odpady (i ma zezwolenie na cel), który w wyniku połączenia niewielkich ilości jednego rodzaju odpadów zebranych z różnych źródeł utworzył wysyłkę, która ma się rozpocząć z jednego miejsca wskazanego w zgłoszeniu; zarejestrowany sprzedawca, który został upoważniony na piśmie przez wytwórcę pierwotnego, nowego wytwórcę lub posiadający zezwolenie podmiot zbierający, określonych w pkt i), ii) oraz iii), do działania w ich imieniu w charakterze zgłaszającego; zarejestrowany pośrednik, który został upoważniony na piśmie przez wytwórcę pierwotnego, nowego wytwórcę lub posiadający zezwolenie podmiot zbierający, określonych w pkt i), ii) oraz iii), do działania w ich imieniu w charakterze zgłaszającego; posiadacz odpadów, jeżeli wszystkie osoby określone w pkt i), ii), iii), iv) oraz w odpowiednich przypadkach w pkt v) są nieznane lub niewypłacalne. UWAGA! W Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska zadania związane z prowadzeniem spraw związanych z transgranicznym przemieszczaniem odpadów realizuje Wydział Transgranicznego Przemieszczania Odpadów w Departamencie Kontroli Rynku. Klasyfikacja odpadów na potrzeby transgranicznego przemieszczania odpadów Lista zielona Załącznik III do rozporządzenia nr 1013/2006 lista B Konwencji Bazylejskiej (aneks IX KB) + 13 rodzajów odpadów wg starej klasyfikacji OECD, których nie ma na liście B konwencji (np. GC020 części usunięte ze ZSEiE). Na liście zielonej znajdują się odpady inne niż niebezpieczne, np.: złom metali, makulatura, odpady tworzyw sztucznych, stłuczka szklana itp. Lista bursztynowa Załącznik IV do rozporządzenia nr 1013/2006 lista A Konwencji Bazylejskiej (aneks VIII KB) + odpady wg starej klasyfikacji OECD, których nie ma na liście A konwencji (np. AC170 impregnowane drewno, AC270 osady ściekowe). W wykazie tym znajdują się odpady niebezpieczne lub potencjalnie niebezpieczne, np.: odpady z akumulatorów, odpady zawierające azbest, przepracowane oleje, odpady ze szkła aktywowanego (np. ekrany telewizorów i monitory komputerowe) itp. Odpady niesklasyfikowane Jeśli odpad nie znajduje się na liście zielonej lub bursztynowej lub jest to mieszanina różnych odpadów, klasyfikuje się go jako odpad spoza listy. Wyjątkiem są mieszaniny odpadów wymienione w załączniku IIIA (np. mieszanina odpadów o kodzie B1010 odpady metali i B1050 pomieszane metale nieżelazne). Przemieszczenia odpadów spoza listy podlegają tym samym procedurom, co odpady z listy bursztynowej procedura uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody. 6

7 Pięć kroków do uzyskania zezwolenia na przywóz lub wywóz odpadów za granicę Jak już wspomniano wcześniej, jeśli przedsiębiorca, który chce przewieźć odpady za granicę, musi mieć zezwolenie wydane przez właściwe organy kraju wysyłki. W Polsce zezwolenie wydaje GIOŚ. A jak przebiega taka procedura? Krok 1. Złożenie dokumentu zgłoszenia transgranicznego przesyłania/przemieszczania odpadów Wydanie zezwolenia odbywa się na podstawie złożonego przez zgłaszającego Dokumentu zgłoszenia transgranicznego przesyłania/przemieszczania odpadów zgodnie ze wzorem z rozporządzenia WE/1013/2006 załącznik IA. Zgłaszający musi wypełnić dokument zgłoszenia pola od 1 do 18 i przekazać tak przygotowany dokument do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Zasady wypełniania formularza dokumentu zgłoszenia zawarte są w załączniku IC szczegółowe instrukcje w zakresie wypełniania dokumentów zgłoszenia i przesyłania rozporządzenia WE/1013/2006. W szczególnych wypadkach opisanych w ww. Instrukcji mogą być wymagane dodatkowe informacje, które powinny być zawarte w dokumencie zgłoszenia lub do niego załączone załącznik II część 1. i część 3. rozporządzenia WE/1013/2006. Wniosek można złożyć w formie pisemnej lub w postaci dokumentu elektronicznego, opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Do wniosku trzeba dołączyć: oryginał zgłoszenia transgranicznego przesyłania/przemieszczania odpadów, kopię zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, kopię informacji o wytwarzanych odpadach i sposobach ich zagospodarowania, kopię pozwolenia na emisję dotyczącą instalacji, w której odpady miałyby być poddane odzyskowi lub unieszkodliwieniu, oryginał oświadczenia o wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego Informacja dodatkowa: Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań; uwierzytelnioną kopię odpisu z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego; oryginał oświadczenia o wpisie do CEIDG. Informacja dodatkowa: Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań; uwierzytelnioną kopię zaświadczenia o wpisie do CEIDG; kopię zezwolenie na transport (posiadanego przez przewoźnika lub przewoźników); oryginał pełnomocnictwa do reprezentowania podmiotu; dowód uiszczenia opłaty skarbowej. UWAGA! Do dokumentów przedkładanych w toku postępowania administracyjnego w języku innym niż polski powinny być załączone uwierzytelnione tłumaczenia na język polski. Krok 2. Weryfikacja formalna dokumentu zgłoszenia Główny Inspektor Ochrony Środowiska sprawdza kompletność dokumentów i poprawność danych zawartych w złożonym dokumencie zgłoszenia transgranicznego przesyłania/przemieszczania odpadów oraz w dołączonych załącznikach. W przypadku stwierdzonych braków formalnych lub niepoprawności danych organ wzywa pisemnie wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych i/lub złożenia wyjaśnień lub uzupełnienia wniosku w nieprzekraczalnym terminie siedmiu dni, od daty otrzymania wezwania na złożenie wyjaśnień lub uzupełnienie danych. Krok 3. Usunięcie braków formalnych w dokumencie zgłoszenia oraz załącznikach Wnioskodawca zgodnie z wezwaniem dokonuje usunięcia braków formalnych i/lub składa wyjaśnienia lub uzupełnia dane. Odpowiednie dokumenty lub informacje wnioskodawca przesyła lub przekazuje do organu GIOŚ w terminie siedmiu dni od daty otrzymania wezwania na złożenie wyjaśnień lub uzupełnienie danych. 7

8 Krok 4. Ponowna weryfikacja formalna dokumentu zgłoszenia oraz ewentualnych załączników Główny Inspektor Ochrony Środowiska dokonuje ponownej weryfikacji kompletności i poprawności danych zawartych w złożonym dokumencie zgłoszenia oraz ewentualnych załącznikach. Jeśli przedsiębiorca nie usunął braków w złożonym wniosku w wyznaczonym w wezwaniu terminie, GIOŚ wysyła do wnioskodawcy zawiadomienie o pozostawieniu sprawy bez rozpoznania. Krok 5. Wydanie decyzji w sprawie zezwolenia na wywóz odpadów zgodnie ze złożonym dokumentem zgłoszenia Jeżeli wniosek został przygotowany poprawnie i wszystkie dane się zgadzają, GIOŚ wydaje zezwolenie w formie decyzji administracyjnej zgodne ze złożonym Dokumentem zgłoszenia transgranicznego przesyłania/przemieszczania odpadów. Główny Inspektor Ochrony Środowiska wypełnia dokument zgłoszenia pola od 19, 20, 21. Decyzja o wydaniu zezwolenia oraz Dokumentu zgłoszenia transgranicznego przesyłania/przemieszczania odpadów przekazywane są do zgłaszającego. Decyzja o wydaniu zezwolenia zawiera szczegółowe warunki dotyczące zezwolenia na przewóz odpadów lub powody zgłoszenia sprzeciwu wobec udzielenia takiego zezwolenia. Zgodnie z ustawą z 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów kopie zezwoleń (tj. przywóz, wywóz, tranzyt odpadów), GIOŚ niezwłocznie przekazuje ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, Komendantowi Głównemu Straży Granicznej, Komendantowi Głównemu Policji oraz odpowiednio Głównemu Inspektorowi Transportu Drogowego, Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego, właściwym organom kraju przeznaczenia, tranzytu lub wywozu odpadów. Kopie zezwolenia na wywóz odpadów za granicę z terenu kraju GIOŚ niezwłocznie przekazuje także właściwym ze względu na miejsce wytworzenia odpadów, albo, jeżeli zgłaszającym w rozumieniu przepisów rozporządzenia nr 1013/2006 jest posiadacz odpadów niebędący ich wytwórcą, właściwym ze względu na miejsce prowadzenia działalności w zakresie gospodarowania odpadami, marszałkowi województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta. Główny Inspektor Ochrony Środowiska prowadzi rejestr zgłoszeń i decyzji w zakresie międzynarodowego przemieszczania odpadów. Rejestr zawiera w szczególności następujące dane: 1) imię i nazwisko lub nazwę zgłaszającego wysyłkę odpadów oraz odbiorcy odpadów, uczestniczących w międzynarodowym przemieszczaniu odpadów; 2) adresy miejsc prowadzenia działalności gospodarczej związanej z międzynarodowym przemieszczaniem odpadów w przypadku posiadaczy odpadów uczestniczących w międzynarodowym przemieszczaniu odpadów będących osobami fizycznymi lub jednostkami organizacyjnymi, a w przypadku posiadaczy odpadów będących jednostkami organizacyjnymi także siedziby posiadaczy odpadów uczestniczących w międzynarodowym przemieszczaniu odpadów; 3) okres ważności decyzji; 4) rodzaje odpadów podlegających międzynarodowemu przemieszczaniu. Czas oczekiwania i koszty Wniosek o wydanie zezwolenia powinien zostać rozpatrzony w ciągu miesiąca. W szczególnych przypadkach termin ten może się wydłużyć do dwóch miesięcy, ale o tym GIOŚ powinien poinformować wnioskodawcę. Opłaty skarbowe za wydanie zezwolenia wynoszą: za wydanie zezwolenia na obrót odpadami z zagranicą, obejmującego wielokrotne przemieszczanie odpadów zł, a za zmianę tej decyzji 50% stawki określonej od zezwolenia, czyli 705,50 zł; za wydanie zezwolenia na obrót odpadami z zagranicą obejmującego jednorazowe przemieszczenie odpadów 708 zł, a za zmianę tej decyzji 50% stawki określonej od zezwolenia, czyli 354 zł; za wydanie zezwolenia wstępnego (takie zezwolenie jest udzielane na prowadzenie odzysku na rzecz podmiotu prowadzącego instalację, w której odzysk jest dokonywany) zł; w przypadku reprezentowania poprzez pełnomocnika dołącza się pełnomocnictwo wraz z dowodem uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 17 zł. 8

9 Procedura informowania dla jakich odpadów jest wymagana Nie każdy wywóz odpadów za granicę wymaga pisemnego zezwolenia. W przypadku niektórych odpadów wystarczy przeprowadzić procedurę informacyjną. Kiedy można skorzystać z tego rozwiązania i jak przebiega taka procedura? Procedurę informowania stosuje się w przypadku: odpadów z listy zielonej, odpadów przeznaczonych do badań laboratoryjnych o masie nieprzekraczającej 25 kg, mieszanin odpadów ujętych w załączniku IIIA i IIIB do rozporządzenia nr 1013/2006, odpadów umieszczonych w załączniku IIIB do rozporządzenia nr 1013/2006. Od 1 stycznia 2013 r. odpady wymienione w zielonym wykazie odpadów, przeznaczone do odzysku, można przywozić do Polski bez zezwolenia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Takie przemieszczenie odpadów podlega jedynie procedurze informacyjnej, przewidzianej w art. 18 rozporządzenia nr 1013/2006, a więc tej samej, która obowiązuje obecnie przy wywozie tego rodzaju odpadów z Polski np. do Niemiec. W ramach przeprowadzenia procedury informacyjnej trzeba: 1. Dołączyć do każdego transportu odpadów dokumentu, którego wzór znajduje się w załączniku VII rozporządzenia nr 1013/2006 (wzór dokumentu do pobrania na www. gospodarowanieodpadami.wip.pl). Obowiązek ten spoczywa na wysyłającym odpady, przy czym istotne jest, że w charakterze wysyłającego może działać wyłącznie podmiot podlegający jurysdykcji państwa wysyłki. Podczas transportu załącznik VII musi być wypełniony w polach 1 11 i podpisany przez wysyłającego w polu 12. Po odbiorze transportu odbiorca wypełnia pole 13 lub 14 dokumentu. Załącznika VII nie należy przesyłać do organów właściwych w zakresie transgranicznego przemieszczania odpadów, w tym do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, a jedynie przechowywać przez trzy lata. W przypadku transportu łączonego (np. przeładunek z pociągu do samolotu) załącznik przekazywany jest kolejnym transportującym. Za prawidłowe wypełnienie dokumentu z załącznika VII odpowiedzialna jest osoba, która organizuje przemieszczanie. 2. Zawrzeć umowę pomiędzy firmą wysyłającą odpady a odbiorcą odpadów. Umowa ta musi spełniać wymogi określone w art. 18 ust. 2 rozporządzenia nr 1013/2006. Umowa nie musi być dołączana do transportu, ale wysyłający lub odbiorca odpadów zobowiązani są bezzwłocznie ją okazać na żądanie organów właściwych w zakresie transgranicznego przemieszczania odpadów bądź organów kontrolnych. Osoba, która organizuje przemieszczenie (wysyłający) oraz odbiorca odpadów muszą przed rozpoczęciem przemieszczenia zawrzeć pisemną umowę dotyczącą przemieszczania odpadów. Osoba organizująca wysyłkę powinna znajdować się pod jurysdykcją kraju wysyłki, a odbiorca pod jurysdykcją kraju przeznaczenia. Dokument z załącznika VII powinien zawsze towarzyszyć transportowi odpadów od miejsca wysyłki do miejsca przeznaczenia, tj. do instalacji odzysku lub laboratorium. Adres odbiorcy odpadów musi być więc adresem, pod którym znajduje się ww. instalacja (a nie np. adresem biura, numerem skrytki pocztowej). UWAGA! Odpady przeznaczone do odzysku z listy zielonej oraz odpady wymienione w załączniku IIIA i IIIB, których masa nie przekracza 20 kg, można wywozić z kraju bez konieczności stosowania procedur określonych w rozporządzeniu nr 1013/2006. Transport odpadów do lub z kraju nienależącego do UE To, jakich formalności trzeba dopełnić, by wywieźć odpady z Polski, nie zależy tylko od rodzaju odpadów, ale też od docelowego miejsca ich wywozu (terytorium Unii Europejskiej czy kraje spoza UE). Opisane wcześniej procedury dotyczyły transgranicznego przemieszczania odpadów na terenie UE. A jak wygląda cały ten proces w przypadku wywozu lub przywozu odpadów z krajów, które do UE nie należą? 9

10 W przypadku importu i eksportu odpadów z kraju OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) stosuje się takie same procedury, jak podczas przemieszczania odpadów na terenie krajów UE, czyli: jeśli odpady są przywożone do odzysku i znajdują się na: liście zielonej, załącznik IIIA i IIIB stosujemy procedurę informowania, liście bursztynowej, a także jeśli są to odpady spoza listy stosujemy procedurę uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody z modyfikacją: termin na wydanie zgody na przemieszczenia wydłużony z 30 do 60 dni; jeśli odpady są przywożone w celu ich unieszkodliwienia stosujemy procedurę uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody dla wszystkich odpadów z modyfikacją: termin na wydanie zgody na przemieszczenia wydłużony z 30 do 60 dni. Eksport z UE do krajów nienależących do OECD Jeśli odpady są przywożone spoza krajów OECD i są przeznaczone do: odzysku i pochodzą: z listy zielonej, odpady z załącznika IIIA stosujemy procedurę zgodnie z rozporządzeniem nr 1418/2007, a jeśli brakuje kraju lub kodu odpadu w rozporządzeniu nr 1418/2007, stosujemy procedurę uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody, spoza listy i należą do grupy odpadów innych niż niebezpieczne stosujemy procedurę uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody z modyfikacją: termin na wydanie zgody na przemieszczenia wydłużony z 30 do 60 dni, zgoda na wywóz po uzyskaniu zgody państwa przeznaczenia; unieszkodliwiania (ale dotyczy to tylko eksportu do państw EFTA, czyli Szwajcarii, Islandii, Norwegii, Liechtensteinu) stosuje się procedurę uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody dla wszystkich odpadów z modyfikacją: termin na wydanie zgody na przemieszczenia wydłużony z 30 do 60 dni. Z innych krajów nie wolno eksportować odpadów do unieszkodliwiania! Import do UE z krajów nie-oecd Odpady przeznaczone do odzysku: lista zielona, załącznik IIIA i IIIB procedura informowania, lista bursztynowa i odpady spoza listy procedura uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody z modyfikacją: termin na wydanie zgody na przemieszczenia wydłużony z 30 do 60 dni. Odpady przeznaczone do unieszkodliwiania: procedura uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody dla wszystkich odpadów z modyfikacją: termin na wydanie zgody na przemieszczenia wydłużony z 30 do 60 dni. Co grozi za nielegalny przywóz lub wywóz odpadów za granicę? Uchybienia podczas transgranicznego przemieszczania odpadów, tak jak każde łamanie przepisów, niosą ze sobą ryzyko poniesienia kary. Kto może kontrolować ten proces i jakie kary grożą za wykryte naruszenia? Z nielegalnym transgranicznym przemieszczaniem odpadów mamy do czynienia, gdy odbywa się ono: bez zgłoszenia wszystkim zainteresowanym właściwym organom. Zgłaszający nie powiadomił właściwych organów, że zamierza dokonać wysyłki odpadów. Transport odbywa się bez wymaganych dokumentów (kopii dokumentu zgłoszenia, oryginału dokumentu przesyłania oraz kopii zezwoleń/decyzji właściwych organów, np. kopii decyzji GIOŚ); bez uzyskania zgody zainteresowanych właściwych organów. Wysyłający zgłosił właściwym organom, że zamierza dokonać wysyłki odpadów, jednak rozpoczął przemieszczanie bez uzyskania pisemnej zgody wszystkich właściwych organów lub wysyłający wysłał odpady mimo wniesienia sprzeciwu wobec takiego przemieszczania przez właściwy organ. Transport odbywa się bez dokumentów lub z niekompletnymi dokumentami (np. brak pieczęci właściwego organu w polu nr 20 dokumentu zgłoszenia) oraz gdy zgoda nie została zdobyta legalnie (np. sfałszowana); niezgodnie ze sposobem określonym w dokumencie zgłoszenia lub w dokumentach przesyłania. Są to m.in. przypadki, gdy odpady zostały przewiezione do innego odbiorcy/instalacji odzysku niż określono w zgłoszeniu, faktycznie transportowane są inne odpady niż wskazano w zgłoszeniu dołączonym do transportu, masa odpadów przekracza ilość wskazaną w dokumentach, parametry odpadów nie odpowiadają tym określonym w zgłoszeniu; 10

11 z naruszeniem art. 34, 36, 39, 40, 41 i 43 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1013/2006. Przepis dotyczy m.in. naruszeń procedur obowiązujących w przypadku przemieszczeń odpadów z terenu UE do krajów trzecich (z wyjątkiem państw EFTA). Nielegalne przemieszczanie odpadów będą stanowiły następujące przypadki: wysyłka każdego rodzaju odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia do krajów innych niż EFTA, przemieszczanie odpadów niebezpiecznych do krajów spoza OECD wbrew zakazowi, wysyłka odpadów z listy zielonej, przeznaczonych do odzysku, w przypadku wprowadzenia przez kraj przeznaczenia zakazu przywozu tego rodzaju odpadów (konieczność weryfikacji obowiązującej procedury w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1418/2007), a także gdy odzysk/unieszkodliwianie jest prowadzony niezgodnie z przepisami europejskimi lub międzynarodowymi. Instalacja odbiorcy nie dotrzymuje standardów ochrony środowiska (np. standardy emisyjne itp.); zgodnie z art. 3 ust. 2 i 4 (ogólne obowiązki w zakresie informowania, zgodnie z art. 18), w odniesieniu do którego stwierdzono, że przewożone są odpady, które zostały wyszczególnione w załączniku III, IIIA lub IIIB, przewożona ilość odpadów przekraczała 25 kg dla odpadów przeznaczonych do badań laboratoryjnych, odpady są przewożone w sposób, który nie został konkretnie określony w załączniku VII bez załącznika VII/ nieprawidłowo wypełniony załącznik VII. W przypadku ujawnienia nielegalnego transgranicznego przemieszczania odpadów na terytorium Polski organ administracji publicznej, który stwierdził takie przemieszczanie: podejmuje działania mające na celu zabezpieczenie odpadów przed oddziaływaniem ich na środowisko (art. 27 ust. 1 ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów); niezwłocznie przekazuje do GIOŚ zawiadomienie o nielegalnym przemieszczaniu odpadów wraz z kompletną dokumentacją zebraną w sprawie (art. 27 ust. 2 ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów). UWAGA! W przypadku przywozu odpadów z krajów trzecich na teren UE każdy przypadek przywozu odpadów z kraju spoza OECD, który nie jest stroną Konwencji Bazylejskiej, będzie stanowił nielegalne przemieszczanie odpadów. Kontrola transportu odpadów Do kontroli transgranicznego przemieszczania odpadów uprawnione są: Inspekcja Ochrony Środowiska, Służba Celna RP, Straż Graniczna, Inspekcja Transportu Drogowego, policja. Zasady współdziałania Inspekcji Ochrony Środowiska ze Służbą Celną oraz Strażą Graniczną w zakresie międzynarodowego przemieszczania odpadów określa Porozumienie z 4 marca 2015 r., zawarte pomiędzy Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska, Szefem Służby Celnej oraz Komendantem Głównym Straży Granicznej. Na mocy porozumienia funkcjonariusze Służby Celnej oraz Straży Granicznej, w przypadku wątpliwości, czy dany towar stanowi odpad, występują do właściwego miejscowo wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska z wnioskiem o przeprowadzenie oceny towaru. Jeśli kontrola oraz ocena towaru, przeprowadzona przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, potwierdzi nielegalne przemieszczania odpadów, organ, który je ujawnił, przekazuje do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska wypełniony formularz informacji o nielegalnym międzynarodowym przemieszczaniu odpadów wraz z całą dokumentacją zebraną w sprawie. Szczegóły współpracy Inspekcji Ochrony Środowiska z Inspekcją Transportu Drogowego określa Porozumienie pomiędzy Głównym Inspektorem Transportu Drogowego a Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska, zawarte 26 lipca 2006 r. Na mocy tego porozumienia podejmowane są wspólne działania, mające na celu przeciwdziałanie nielegalnemu przemieszczaniu odpadów, m.in. wspólne kontrole międzynarodowego przemieszczania odpadów oraz wymiana informacji, wiedzy i doświadczeń w tym zakresie. Konsekwencje i kary Zgodnie z art. 4 pkt 4 Konwencji Bazylejskiej, każda strona podejmie właściwe środki prawne, administracyjne i inne w celu wdrożenia i egzekwowania postanowień niniejszej konwencji, łącznie ze środkami prewencyjnymi, a także karnymi w przypadku złamania przepisów konwencji. W tabeli przedstawiamy wysokości kar, jakie może nałożyć polski organ czyli WIOŚ. 11

12 Przy ustalaniu wysokości kar pieniężnych uwzględnia się w szczególności ilość, rodzaj i charakter odpadów, w tym możliwość zagrożeń dla ludzi i środowiska powodowanych przez te odpady, oraz okoliczności uprzedniego naruszenia przepisów ustawy i rozporządzenia nr 1013/2006. Wykonanie kary pieniężnej nałożonej przez WIOŚ ulega zawieszeniu do czasu uprawomocnienia się decyzji. Karę pieniężną wnosi się na rachunek wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, który wydał decyzje w przedmiocie wymierzenia kary. Karę pieniężną uiszcza się w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się decyzji. UWAGA! W przypadku bezskutecznego upływu terminu kara pieniężna podlega ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Rodzaj i wysokość kary Na odbiorcę odpadów WIOŚ może nałożyć w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości od do zł Na wysyłającego odpady WIOŚ może nałożyć, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości od do zł Na transportującego odpady WIOŚ może nałożyć w drodze decyzji karę pieniężną w wysokości od do zł Rodzaj przewinienia Przedsiębiorca dostanie karę, jeśli: więcej niż jeden raz posługiwał się tym samym dokumentem przesyłania; przyjął większą ilość transportów, niż była zgłoszona; przyjął większą ilość odpadów, niż było to określone w zezwoleniu; nie wypełnił obowiązku potwierdzenia otrzymania odpadów przez prowadzącego instalację odzysku lub unieszkodliwiania odpadów w terminie trzech dni od ich odbioru; nie wypełnił obowiązku potwierdzenia dokonania odzysku lub unieszkodliwienia przez prowadzącego instalację odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w terminie 30 dni od dokonania odzysku lub unieszkodliwienia, nie później jednak niż w terminie jednego roku kalendarzowego od dnia otrzymania odpadów; nie wypełnił obowiązku przechowywania dokumentów związanych ze zgłoszeniem przemieszczania odpadów przez okres trzech lat od daty pierwszej wysyłki. Przedsiębiorca zostanie ukarany, jeśli: więcej niż jeden raz posługiwał się tym samym dokumentem przesyłania; dokonał wysyłki większej ilości transportów, niż była zgłoszona; dokonał wysyłki większej ilości odpadów, niż było to określone w zezwoleniu; dokonał wysyłki odpadów bez powiadomienia na trzy dni robocze przed transportem wszystkich zainteresowanych właściwych organów. Przedsiębiorca zostanie ukarany, jeśli: nie realizował przewozu ustaloną trasą przejazdu; nie jest wskazany w zezwoleniu jako przewoźnik odpadów; naruszył warunki dotyczące rodzaju opakowania odpadów; dokonywał przewozu odpadów bez dołączenia do transportu wszystkich wymaganych dokumentów; dokonywał przewozu odpadów z niewypełnionym prawidłowo lub niepodpisanym dokumentem przesyłania; dokonał wymieszania podczas transportu odpadów objętych odrębnymi zgłoszeniami; dokonywał przewozu odpadów wymienionych w załącznikach III, IIIA oraz IIIB bez informacji wymaganej na podstawie art. 18 rozporządzenia nr 1013/2006 lub gdy informacja nie została dołączona w formacie określonym w załączniku VII do rozporządzenia nr 1013/2006. Na kim spoczywa odpowiedzialność za międzynarodowe przemieszczanie odpadów? Dopełnienie wszelkich procedur i odpowiedzialność za wysyłane odpady, w przypadku ich transgranicznego przemieszczania spoczywa w głównej mierze na podmiocie, który organizuje wysyłkę odpadów. Gdzie jest to uregulowane? Żeby wywozić z Polski odpady z listy zielonej i bursztynowej, osoba, która organizuje przemieszczanie, musi m.in. zawrzeć umowę z odbiorcą odpadów przeznaczonych do odzysku. Taka umowa reguluje zobowiązania określonych podmiotów w odniesieniu do przemieszczanych odpadów. W przypadku odpadów z listy zielonej umowa musi obowiązywać w momencie rozpoczęcia przemieszczania odpadów i obejmować zobowiązanie, że w przypadku gdy przemieszczanie odpadów lub ich odzysk nie zostaną zrealizowane 12

13 zgodnie z planem albo też w przypadku gdy przemieszczanie będzie nielegalne, osoba, która organizuje przemieszczanie, lub odbiorca, odbierze odpady z powrotem lub zapewni ich odzysk w inny sposób, a także w razie potrzeby zapewni ich składowanie. Umowy nie trzeba dołączać do transportu, ale wysyłający lub odbiorca odpadów zobowiązani są bezzwłocznie okazać ją na żądanie organów właściwych w zakresie transgranicznego przemieszczania odpadów bądź organów kontrolnych. Z kolei w przypadku odpadów z listy bursztynowej umowa powinna zawierać m.in.: a) zobowiązanie zgłaszającego do odebrania odpadów, jeśli przemieszczanie, odzysk lub unieszkodliwienie odpadów nie zostaną zrealizowanie zgodnie z planem lub przemieszczanie będzie nielegalne, b) zobowiązanie odbiorcy do odzysku lub unieszkodliwienia odpadów, jeżeli przemieszczanie będzie nielegalne. Powyższe umowy wskazują więc na podmioty, które odpowiadać będą za prawidłowe zagospodarowanie odpadów, w przypadku gdy odpady nie zostaną zagospodarowane zgodnie z planem lub ich przemieszczanie okaże się nielegalne. Jaką procedurę zastosować przy wywozie paliwa alternatywnego? Odpady o kodzie , przeznaczone na paliwo alternatywne, nie są ujęte na żadnej z list odpadów (ani zielonej, ani bursztynowej). Dowiedz się więc, jaką procedurę powinieneś zastosować, gdy planujesz wywieźć je do krajów UE. Jeśli przedsiębiorca chce wywozić z Polski odpady przeznaczone na paliwo alternatywne, musi zastosować procedurę pisemnego zgłoszenia i zgody. W przypadku wysyłek odpadów, które podlegają obowiązkowi zgłoszenia, zgłaszający i odbiorca odpadów muszą zawrzeć umowę w sprawie odzysku lub unieszkodliwiania zgłaszanych odpadów. Umowa powinna obowiązywać przez okres realizacji transportów odpadów, do wydania zaświadczenia o ostatecznym odzysku lub unieszkodliwianiu. Wysyłka odpadów niewyszczególnionych na żadnym załączniku do rozporządzenia 1013/2006 podlega ustanowieniu gwarancji finansowej lub równoważnego ubezpieczenia. Zgłaszający musi załączyć dowód ustanowienia gwarancji finansowej czy równoważnego ubezpieczenia (lub za zgodą właściwego organu oświadczenie o istnieniu takiego dokumentu), które obowiązują w momencie zgłoszenia, lub jeżeli wyrazi na to zgodę właściwy organ zatwierdzający gwarancję finansową lub równoważne ubezpieczenie najpóźniej w momencie rozpoczęcia przemieszczenia. Wysokość sumy gwarancyjnej musi umożliwiać pokrycie kosztów transportu, odzysku lub unieszkodliwienia, w tym kosztów niezbędnych procesów przejściowych oraz kosztów składowania przez 90 dni. Ewidencja odpadów przywiezionych z zagranicy jak ją prowadzić W przypadku transgranicznego przemieszczania odpadów nie stosuje się KPO. W jakiś sposób trzeba jednak ten obieg odpadów udokumentować. Podpowiadamy jak. Podczas transgranicznego przemieszczania odpadów przesyłce towarzyszy dokument przemieszczania zgodnie ze wzorem określonym w załączniku nr VII do rozporządzenia 1013/2006. Nie sporządza się wówczas karty przekazania odpadów (KPO), o której mowa w ustawie z 14 grudnia 2012 r. o odpadach, ponieważ przepisy tej ustawy obowiązują wyłącznie na terytorium Polski. Posiadacz przekazujący odpady z innego państwa członkowskiego UE lub spoza UE nie jest obowiązany do wystawiania KPO, ale posiadacz przejmujący odpady jest obowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów na ogólnych zasadach, która w jego przypadku ogranicza się do karty ewidencji odpadów (KEO). Wzór KEO określa załącznik nr 2 do rozporządzenia ministra środowiska z 12 grudnia 2014 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów. W rubryce przeznaczonej na wpisanie numeru karty przekazania odpadów, na podstawie której odpad został przyjęty przez danego posiadacza, w przypadku przywozu odpadów na terytorium kraju należy wpisać Przywóz do RP (objaśnienie nr 14 do załącznika nr 2). 13

14 Przykład: Ewidencja wywożonych odpadów Zgodnie z rozporządzeniem 1013/2006, w przypadku odpadów podlegających procedurze pisemnego zgłoszenia i zgody każdemu transportowi towarzyszy dokument przesyłania oraz dokument zgłoszeniowy zawierający pisemne zgody oraz warunki określone przez zainteresowane właściwe organy. Po wyrażeniu przez zainteresowane właściwe organy zgody na zgłoszone przemieszczanie wszystkie uczestniczące w nim przedsiębiorstwa wypełniają dokument przesyłania lub w przypadku zgłoszenia ogólnego dokumenty przesyłania, w odpowiednich punktach, podpisują i zachowują kopię lub kopie (art. 16 rozporządzenia 1013/2006). Dokument przesyłania ma z założenia towarzyszyć przesyłce odpadów na każdym etapie przewozu, od momentu opuszczenia obiektu wytwórcy odpadów do chwili przybycia do obiektu unieszkodliwiania lub odzysku w innym kraju. Wszystkie osoby nadzorujące przemieszczanie (przewoźnicy i ewentualnie odbiorcy) zobowiązane są do podpisania dokumentu przesyłania zarówno w momencie dostarczenia, jak i odbioru danych odpadów. Dokument przesyłania zawiera również pola do rejestracji odpraw celnych przesyłki w urzędach celnych wszystkich krajów, których dotyczy dana przesyłka (wymagania zgodnie z rozporządzeniem 1013/2006). Dokument ten wykorzystywany jest przez odpowiednie instalacje unieszkodliwiania lub odzysku do poświadczenia odbioru odpadów oraz zakończenia operacji odzysku lub unieszkodliwiania. A co z odpadami wywożonymi z Polski? Kierowca transportujący odpady do innego kraju Wspólnoty nie musi mieć w pojeździe KPO, ponieważ nie jest ona dokumentem wymaganym przy międzynarodowym transporcie odpadów. Rodzaj dokumentów, które powinien posiadać kierowca, zależy od miejsca przeznaczenia odpadu (kraj UE, kraj trzeci, kraj UE, ale objęty okresami przejściowymi) i w zależności od rodzaju odpadu. Ustawa o odpadach nie ma zastosowania. Przykład: Ewidencja odpadów o kodzie Odpady tworzyw sztucznych i gumy (kod ) znajdują się na tzw. zielonej liście odpadów. Podstawowym dokumentem przy przemieszczaniu odpadów z zielonej listy jest informacja dołączana do przemieszczanych odpadów (dokument przemieszczania), którego wzór określa załącznik nr VII do rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego. Dokument ten zastępuje kartę przekazania odpadów (KPO), która obowiązuje w obrocie krajowym. Nie sporządza się jej, gdy przemieszczanie odpadów rozpoczyna się lub kończy poza granicą Polski. Posiadacz przejmujący odpady z zagranicy nie potwierdza ich przejęcia na KPO, której w tym przypadku nie ma, tylko na dokumencie przemieszczania. Posiadacz odpadów prowadzący instalację odzysku wypełnia w dokumencie przemieszczania przeznaczoną dla niego rubrykę zatytułowaną Wypełnia instalacja odzysku lub laboratorium. W rubryce tej należy potwierdzić otrzymanie przesyłki, zaznaczając odpowiedni kwadrat charakteryzujący podmiot (instalacja odzysku/laboratorium), otrzymaną ilość (w tonach lub m 3 ) oraz podać nazwisko, datę, podpis. Prowadzący instalację jest obowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów na ogólnych zasadach w przypadku przyjmowania odpadów z zagranicy jest to tylko karta ewidencji odpadów (KEO). W rubryce przeznaczonej na wpisanie numeru karty przekazania odpadów, na podstawie której odpad został przyjęty przez danego posiadacza, nie jest możliwe wpisanie numeru KPO, skoro nie jest ona wystawiana. Zamiast tego numeru w przypadku przywozu odpadów na terytorium kraju należy wpisać Przywóz do RP (zgodnie z treścią objaśnienia nr 14 do załącznika nr 2). Międzynarodowe przemieszczanie odpadów regulowane jest przez rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów. Polska firma musi posiadać pozwolenie na transport wydane przez starostę w trybie art. 28 ustawy o odpadach. Nie musi natomiast posiadać zezwoleń na transport odpadów wydawanych w innych krajach europejskich. Każdy kraj będący członkiem Wspólnoty zobowiązuje przedsiębiorców do prowadzenia ewidencji posiadanych odpadów i ustala samodzielnie zasady ewidencjonowania odpadów, w tym sposób i formę przekazywania tych odpadów następnym posiadaczom. 14

15 Czyj wójt lub marszałek województwa muszą wiedzieć o wysyłce odpadów za granicę? Pytanie: Czy przedsiębiorca jest zobowiązany do informowania urzędu gminy i urzędu marszałkowskiego o wysyłce odpadów za granicę z zielonej listy? Osoba organizująca wysyłkę odpadów (np. polski przedsiębiorca) zobowiązana jest każdorazowo przed przemieszczeniem odpadów zadba, aby do wysyłki dołączony był formularz zatytułowany Informacja dołączona do przemieszczania odpadów zgodnie z art. 3 ust. 2 i 4, którego wzór został określony w załączniku VII do rozporządzenia 1013/2006. Musi go wydrukować, wypełnić, podpisać i dołączyć do wysyłki. Po dostarczeniu danych odpadów do miejsca przeznaczenia dokument powinien być podpisany przez prowadzącego instalację odzysku i przez odbiorcę. Uprawnienia odbiorcy Odpady trzeba dostarczyć bezpośrednio do odbiorcy w celu ich odzysku lub unieszkodliwienia. Oznacza to, że odbiorca musi mieć zarówno możliwości prawne (odpowiednie zezwolenie na odzysk lub unieszkodliwianie), jak i techniczno- -technologiczne (instalację) do dokonywania odzysku lub unieszkodliwiania, a co najmniej musi mieć możliwość przeprowadzenia przejściowego procesu odzysku. Podmiot organizujący wysyłkę musi również podpisać umowę z odbiorcą odpadów przeznaczonych do odzysku, której kopię powinien zachować na wypadek żądania jej przedstawienia przez zainteresowany właściwy organ, ponieważ wysyłania odpadów z zielonej listy do pozostałych państw Unii Europejskiej (tzn. do krajów, które nie wynegocjowały żadnych okresów przejściowych w stosowaniu rozporządzenia 1013/2006) nie zgłasza się właściwym władzom kraju wysyłki lub przeznaczenia (a także tranzytu). Nie ma żadnego obowiązku informowania tychże organów o podpisaniu takiej umowy. Rozporządzenie 1013/2006 jednakże daje możliwość żądania jej organom kontroli (Inspekcji Transportu Drogowego, Straży Granicznej, policji), zaangażowanym w przemieszczanie. Na tym kończą się obowiązki organizującego wysyłkę. Kogo powiadamiamy Organem właściwym w sprawach wywozu odpadów z kraju jest GIOŚ, który jednocześnie pełni funkcję korespondenta, w rozumieniu art. 54 rozporządzenia 1013/2006. Organami, które nadzorują wysyłkę (i przywóz) odpadów są: GIOŚ, Służby Celne, organy Straży Granicznej i Inspekcji Transportu Drogowego. Ani marszałek województwa, ani wójt nie uczestniczy w procedurze wysyłki odpadów za granicę. Jest on tylko informowany o tym, że będzie odbywało się przemieszczenie odpadów z terenu objętego właściwością, ze wskazaniem zaangażowanych w to podmiotów. Rola EDPO i EDPR w transgranicznym przemieszczaniu odpadów Pytanie: Jak należy wypełnić dokumenty EDPO i EDPR, jeśli przekazujemy odpady niemieckiemu odbiorcy, który nie jest ostatecznym recyklerem? Dokumenty EDPO i EDPR obok: faktury potwierdzającej wewnątrzwspólnotową dostawę odpadów opakowaniowych do ich odzysku i recyklingu, dokumentu celnego potwierdzającego wywóz odpadów poza obszar UE, oświadczenia, że odpady opakowaniowe zostaną poddane recyklingowi lub odzyskowi w instalacjach spełniających co najmniej wymagania, jakie spełniają instalacje eksploatowane na terytorium kraju, stanowią podstawę do rozliczenia się przedsiębiorcy z obowiązku odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. Trzeba w nich wskazać proces odzysku, jakiemu zostaną one poddane. Chociaż ustawa z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi przy potwierdzaniu wykonania odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych poza terytorium Polski wymaga jedynie ww. dokumentów, to jednak wywóz z kraju odpadów wiąże się z procedurami dotyczącymi transgranicznego przemieszczania odpadów. W dokumentach sporządzanych na potrzeby międzynarodowego przemieszczania odpadów, których wzory określono w załącznikach do rozporządzenia (WE) Nr 1013/2006, podaje się proces odzysku, jakiemu zostaną poddane odpady. 15

16 W przypadku odpadów opakowaniowych, czyli odpadów z listy zielonej, stosuje się dokument określony w załączniku nr VII do rozporządzenia 1013/2006. Proces odzysku podaje się w pozycji 8. tego dokumentu i dotyczy on instalacji, do której mają dotrzeć ostatecznie odpady, bez względu na to, czy dotrą tam bezpośrednio, lub przez pośrednika. Dokument ten powinien być sporządzony przez podmiot organizujący wysyłkę odpadów do ich odzysku. Przedsiębiorca wywożący odpady z kraju, który prawidłowo (zgodnie z przepisami) dokonuje wywozu z kraju odpadów, ma więc informacje pozwalające mu na wypełnienie dokumentów EDPO i EDPR w zakresie zastosowanego procesu odzysku. EDPR dokument potwierdzający eksport albo wewnątrzwspólnotową dostawę odpadów opakowaniowych w celu poddania ich recyklingowi, w tym określający masę tych odpadów, EDPO dokument potwierdzający eksport albo wewnątrzwspólnotową dostawę odpadów opakowaniowych w celu poddania ich innemu niż recykling procesowi odzysku, także określający masę tych odpadów. PODSTAWA PRAWNA I ŹRÓDŁA: Ustawa z 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (Dz.U. z 2015 r. poz. 1048). Ustawa z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1987). Konwencja Bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych, Bazylea 22 marca 1989 r. Rozporządzenie Komisji (We) Nr 1418/2007 z 29 Listopada 2007 r. dotyczące wywozu w celu poddania odzyskowi niektórych odpadów. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1013/2006 z 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów (Dz.U. L 190 z ). Rozporządzenie ministra środowiska z 15 kwietnia 2008 r. w sprawie wzoru rejestru zgłoszeń i decyzji w zakresie międzynarodowego przemieszczania odpadów oraz sposobu jego udostępniania (Dz.U. z 2008 r. nr 77, poz. 463). Rozporządzenie ministra środowiska z 8 października 2014 r. w sprawie wzorów dokumentów EDPO i EDPR (Dz.U. z 2014 r. poz. 1405). Controlling transboundary movements of hazardous wastes Norbert Szymkiewicz inspektor ds. ochrony środowiska i bhp Zapraszamy do odwiedzenia strony Akademia Wiedzy i Praktyki znajdziesz tam najnowsze szkolenia z zakresu ochrony środowiska, dzięki którym zyskasz wiedzę i praktyczne umiejętności tak potrzebne Ci do wykonywania pracy! Sprawdź już teraz, co przygotowali dla Ciebie nasi eksperci specjalizujący się w ochronie środowiska! Wejdź na w zakładkę Ochrona Środowiska i wybierz szkolenie dla siebie. Zapraszamy! Zespół Akademii Wiedzy i Praktyki 16