End of waste, czyli utrata statusu odpadu 1

Transkrypt

1

2 Regulacje prawne na szczeblu europejskim i krajowym... 2 Trzy ważne rozporządzenia... 2 Kryteria utraty statusu odpadu... 3 Odzysk niezbędny dla utraty statusu odpadu... 3 Kryteria handlowe... 3 Zgodność z obowiązującymi normami... 4 Bezpieczeństwo dla ludzi i środowiska... 4 Przykładowa procedura przeprowadzenia utraty statusu odpadów dla odpadu złomu... 4 Warunki magazynowania... 5 End of waste, czyli utrata statusu odpadu 1

3 Zniesienie statusu odpadu reguluje na szczeblu europejskim art. 6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy. Przedstawia ona trzy możliwości utraty statusu odpadu poprzez: rozporządzenia unijne, wydanie krajowego aktu generalnego (w przypadku braku wymagań na poziomie europejskim kraje członkowskie same mogą decydować, czy dany odpad utracił status odpadu), indywidualne decyzje administracyjne. O decyzjach takich zawiadamia się Komisję Europejska. Obecnie wydane są trzy rozporządzenia dotyczące zniesienia statusu odpadu na poziomie Unii Europejskiej, w przypadku których prawodawstwa państw członkowskich nie mają zastosowania (jako rozporządzenia unijne stosowane są bezpośrednio, nie wymagają transpozycji do prawa krajowego): rozporządzenie Rady nr 333/2011/WE z 31 marca 2011 r. ustanawiające kryteria określające, kiedy pewne rodzaje złomu przestają być odpadami na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE, rozporządzenie Rady nr 1179/2012/WE z 10 grudnia 2012 r. ustanawiające kryteria określające, kiedy stłuczka szklana przestaje być odpadem na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE, rozporządzenie Rady nr 715/2013/WE z 25 lipca 2013 r. ustanawiające kryteria określające, kiedy złom miedzi przestaje być odpadem na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE. W Polsce transpozycji dyrektywy 2008/98/WE z 19 listopada 2008 r. dokonano w ustawie o odpadach z 14 grudnia 2012 r. Utrata statusu odpadu została określona w art. 14 tejże ustawy, który w sposób dosłowny implementuje art. 6 ust. 4 dyrektywny 2008/98/WE. Jedyna różnica odnosi się do piątego kryterium. W dyrektywie jest to zgodność z orzecznictwem unijnym, w ustawie o odpadach zaś wymagania określone przez przepisy UE. End of waste, czyli utrata statusu odpadu 2

4 Utrata statusu odpadów zgodnie z art. 14 ust. 1 może nastąpić, jeśli na skutek poddania odpadów odzyskowi, w tym recyklingowi spełnione są łącznie cztery następujące warunki: 1. przedmiot lub substancja są powszechnie stosowane do konkretnych celów, 2. stanieje rynek takich przedmiotów lub substancji bądź popyt na nie, 3. dany przedmiot lub substancja spełniają wymagania techniczne do zastosowania do konkretnych celów oraz wymagania określone w przepisach i w normach mających zastosowanie do produktu, 4. zastosowanie przedmiotu lub substancji nie prowadzi do negatywnych skutków dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska Ponadto muszą zostać spełnione wymagania określone przez przepisy UE. Wymagania te, sprecyzowane w dyrektywie 2008/98/WE, w niektórych przypadkach obejmują wartości dopuszczalne zanieczyszczeń i uwzględniają potencjalne niekorzystne oddziaływanie substancji lub przedmiotu na środowisko. Zgodnie z pierwszym kryterium aby dany odpadu utracił status odpadu, musi zostać poddany odzyskowi. W myśl art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy o odpadach odzysk to proces, w wyniku którego: 1. odpady będą służyły użytecznemu zastosowaniu przez zastąpienie innych materiałów, które w przeciwnym przypadku zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji, 2. odpady są przygotowywane do spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie lub ogólnie w gospodarce. Dopiero po zakończeniu procesu odzysku można określić, czy uzyskany przedmiot lub substancja spełnia warunki i wymagania określone w przepisach oraz czy wystąpiła utrata statusu odpadu. Kolejne kryterium dotyczące powszechnego stosowania przedmiotów i substancji do konkretnych celów oraz rynku takich przedmiotów lub substancji można określić jako handlowe. End of waste, czyli utrata statusu odpadu 3

5 Chcąc udowodnić ich spełnienie, możemy wskazać m.in.: istnienie warunków rynkowych związanych z kupnem i sprzedażą, weryfikowalne ceny rynkowe płacone za dany materiał. Wypełnienie trzeciego założenia, że dany przedmiot lub materiał muszą spełniać wymagania techniczne dla zastosowania do konkretnych celów oraz wymagania określone w przepisach i w normach mających zastosowanie do produktu, możemy udowodnić, wykazując zgodność z: normami technicznymi, ustaleniami specyficznymi, które są stosowane w odniesieniu do materiałów pierwotnie wykorzystanych. Otrzymany produkt lub substancja powinna być gotowa do ostatecznego wykorzystania bez żadnych dodatkowych etapów przetwarzania odpadów. Ostatnie z czterech kryteriów stosowany przedmiot lub substancja nie prowadzi do negatywnych skutków dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska możemy wskazać poprzez porównanie właściwości danego materiału (pozbawionego statusu odpadu) z właściwościami tego samego materiału (otrzymanego z pierwotnych surowców) określonymi przepisami prawa dla danego materiału. Materiał, który utracił status odpadu, nie może zwiększać ryzyka dla ludzi oraz środowiska. Ustawa o odpadach nie określa jednak norm, przepisów i kryteriów, jakie należy uznać za referencyjne, aby wykazać, że nie wystąpi takie zagrożenie. Złom metali przestaje być odpadem po spełnieniu wymagań określonych w art. 14 ustawy o odpadach oraz w rozporządzeniu Rady (UE) nr 333/2011 z 31 marca 2011 r. Utrata statusu odpadu powinna zostać uwzględniona w: zezwoleniu na odzysk lub pozwoleniu na wytwarzanie uwzględniającym odzysk bądź pozwoleniu zintegrowanym. End of waste, czyli utrata statusu odpadu 4

6 Uwzględnienie w decyzji dotyczy także przygotowania do ponownego użycia. Ustawodawca nie przewiduje w tym wypadku odrębnej procedury. Podmiot starający się o utratę statusu odpadu dla złomu powinien wystąpić z wnioskiem o wydanie stosowanej decyzji lub zmiany obecnie posiadanej do: urzędu marszałkowskiego lub starosty. We wniosku należy szczegółowo opisać proces przetwarzania, w ramach którego odpad złomu przestaje być odpadem, a staje się surowcem. Ponadto trzeba dokładnie określić, w jaki sposób warunki podane w art. 14 ust. 1 ustawy o odpadach oraz przywołanym rozporządzeniu unijnym będą spełnione, aby uznać zniesienie statusu odpadu dla złomu. Zgodnie z rozporządzeniem złom metali przestaje być odpadem, w przypadku gdy przy transporcie od producenta (rozumianego jako posiadacz odpadów przekazujący złom po raz pierwszy jako złom, a nie odpady) do innego posiadacza, spełnione są wszystkie warunki określone w art. 3, a więc: odpady stosowane jako wsad w procesie odzysku są zgodnie z określonymi kryteriami, odpady stosowane jako wsad w procesie były obrabiane zgodnie z określonymi kryteriami, złom żelaza i stali otrzymany w wyniku procesu odzysku jest zgodny z kryteriami, producent spełnił wymogi określone w art. 5 i 6 dotyczące oświadczenia zgodności i zarządzania jakością. W sytuacji kiedy surowiec (złom) przestaje spełniać kryteria związane z utratą statusu odpadu, staje się z powrotem odpadem. Ważne jest, aby sytuację taką przewidzieć i uwzględnić również w pozwoleniu na wytarzanie jeśli tylko jest ono wymagane. W takim przypadku podmiot powinien wystąpić z wnioskiem również o wydanie lub zmianę takiej decyzji. Posiadanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów nie oznacza konieczności ich wytworzenia, tzn. część z nich po spełnieniu przepisów szczegółowych może być surowcem. Ustawa o odpadach zakazuje łącznego magazynowania odpadów i przedmiotów lub substancji, które utraciły status odpadów. Zakazane jest również magazynowanie przedmiotów lub substancji, które utraciły status odpadów w miejscach przeznaczonych do magazynowania odpadów. End of waste, czyli utrata statusu odpadu 5

7 Podstawa prawna: 1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy (Dz.Urz. UE L 312 z 22 listopada 2008 r.), 2. Rozporządzenie Rady nr 333/2011/WE z 31 marca 2011 r. ustanawiające kryteria określające, kiedy pewne rodzaje złomu przestają być odpadami na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE. 3. Ustawa o odpadach z 14 grudnia 2012 r. (Dz. U. z 2013 r., poz.21 ze zm.). Autor: Anna Ujda specjalista ds. opracowań i ekspertyz środowiskowych End of waste, czyli utrata statusu odpadu 6

8 Redaktor: Katarzyna Jacukowicz ISBN: E-book nr: Wydawnictwo: Adres: Kontakt: 2HH0507 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a Telefon , faks , cok@wip.pl NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: zł Copyright by: Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2016 End of waste, czyli utrata statusu odpadu 7