INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu hajnowskiego

Transkrypt

1 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel fax sekretariat@wios.bialystok.pl INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu hajnowskiego WIOŚ BIAŁYSTOK, październik 2017

2

3 spis treści WSTĘP... 4 PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE... 4 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA... 5 POWIETRZE... 6 PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA... 6 STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA... 7 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA... 7 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH... 8 PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD... 8 STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH... 9 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA WODY PODZIEMNE PRESJE STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE STAN PRZECIWDZIAŁANIA KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY PRESJE ŹRÓDŁA HAŁASU STA N PO M IAR Y HA ŁA SU PRZECIWDZIA ŁA NIA POLA ELEKTROMAGNETYCZNE PRESJE ŹRÓ DŁ A PRO MIENIO WA NI A ELE KTR OM AGNETYC ZNE GO STA N PO M IAR Y MO NITORINGO W E OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH TRANSPORT ZDARZENIA AWARYJNE

4 WSTĘP PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE Położenie Powiat hajnowski położny jest w południowo - wschodniej części województwa podlaskiego, na obszarze tzw. "Zielonych Płuc Polski". Pod względem geograficznym leży w makroregionie Niziny Podlaskiej i mezoregionie Wysoczyzny Bielskiej. Posiada powierzchnię 1624 km 2. Teren powiatu jest mało zróżnicowany, przeważnie płaski. Obszar południowo-wschodni powiatu pokrywa Puszcza Białowieska, jedyny w Europie kompleks leśny, który zachował się do naszych czasów w niezmienionej formie. Największymi rzekami regionu są Narew, z jej dopływem rzeką Narewką, Leśna Prawa - dopływ Bugu. Struktura administracyjna i ludność Powiat hajnowski podzielony jest administracyjnie na 9 gmin: Białowieża, Czeremcha, Czyże, Dubicze Cerkiewne, Hajnówka, Hajnówka - miasto, Kleszczele - gmina i miasto, Narew, Narewka. Liczba ludności ogółem wynosi mieszkańców. Gęstość zaludnienia 27 os./km 2. Gospodarka Powiat hajnowski jest regionem rolniczo - przemysłowym. Na jego terenie funkcjonuje 2959 podmiotów gospodarczych, z czego 2764 należy do sektora prywatnego. Region ma doskonałe warunki do rozwoju rolnictwa ekologicznego. Najbardziej znane i cenione są produkty mleczarni w Hajnówce. Działalność produkcyjna związana jest z przetwórstwem drewna: produkcją mebli, tarcicy, materiałów podłogowych, domków letniskowych, stolarki budowlanej, węgla drzewnego i aktywnego, palet, skrzynek oraz galanterii drewnianej. Znaczna część produkcji jest eksportowana. Obok przemysłu drzewnego rozwinął się również maszynowy. Na terenie powiatu produkuje się traktory i inne maszyny rolnicze, maszyny i urządzenia do przemysłu drzewnego i leśnictwa, kotły i piece grzewcze. W Lewkowie znajduje się zakład produkujący znane w Polsce wyroby ceramiki budowlanej. Przygraniczne położenie powiatu prowadzi handel z Białorusią i innymi krajami zza wschodniej granicy. Funkcjonują tu dwa towarowe przejścia graniczne - w Siemianówce i Czeremsze, przy których prowadzą działalność firmy handlowe zajmujące się importem nawozów, drewna, gazów technicznych oraz innych produktów. Walory przyrodnicze powiatu Tereny o szczególnych walorach przyrodniczych zajmują aż 58,5% powierzchni powiatu (95032,5 ha). Na Białowieski Park Narodowy przypada 10517,3 ha, rezerwaty przyrody 12340,3 ha, a na obszary chronionego krajobrazu 71830,4 ha. W powiecie zlokalizowanych jest 1286 pomników przyrody. Szczególnie cenne obszary są objęte siecią Natura 2000, za które uznaje się tereny najważniejsze dla zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin, zwierząt czy charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, mających znaczenie dla ochrony wartości przyrodniczych Europy. Podstawą utworzenia sieci Natura 2000 są 2 dyrektywy unijne tzw. Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa. 4

5 Na terenie powiatu obszar Natura 2000 tworzą: Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO): Puszcza Białowieska (63148 ha) i Dolina Górnej Narwi (18384 ha) oraz Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO): Ostoja w Dolinie Górnej Narwi (20307 ha) i Puszcza Białowieska. DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązek: kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, prowadzenia badania stanu środowiska, informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. Szczegółowe cele działalności inspekcyjno kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz przez organy samorządowe. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na kontrolowanym podjęcie działań, które w konsekwencji spowodują zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z kompetencjami może zastosować następujące środki dyscyplinujące: wydanie zarządzeń pokontrolnych, wydanie decyzji z wyznaczeniem terminu usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia czy znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, decyzji wstrzymującej działalność, wymierzenie kary pieniężnej za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, skierowanie wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań zgodnie z ich właściwościami, nałożenie kary grzywny w postaci mandatu karnego, skierowanie wniosku do organów ścigania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na duże możliwości prawne działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a także minimalizować problemy środowiskowe. W okresie od września 2016 r. 1 na terenie powiatu przeprowadzono łącznie 48 kontroli w najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach. W przypadkach stwierdzanych przekroczeń, wymierzono kary pieniężne za naruszenie warunków korzystania ze środowiska. MONITORING ŚRODOWISKA W ramach działalności badawczej, główny zakres prac Inspekcji Ochrony Środowiska prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. System PMŚ składa się z 3 głównych bloków - zagadnień: jakość środowiska, emisja oraz oceny i prognozy. 1 termin opublikowania poprzedniej wersji Informacji o stanie środowiska na terenie powiatu 5

6 Zadania PMŚ realizowane są przez różnorodne instytucje w kraju, a w znacznym zakresie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Dane uzyskiwane w Programie PMŚ tworzą wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIOŚ obejmuje następujące komponenty środowiska: monitoring powierza atmosferycznego, monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych. W każdym podsystemie badawczym, na potrzeby wykonywanych ocen, wyszczególnia się 3 elementy: presje, stan i przeciwdziałanie. Aktualne wyniki kontroli i badań stanu środowiska przedstawiono poniżej. POWIETRZE PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie powiatu są rozproszone źródła emisji z sektora komunalno bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów, głównie na trasie Białystok Hajnówka, Białystok Bielsk Podlaski Kleszczele przejście graniczne Połowce, Hajnówka - Białowieża oraz Hajnówka Bielsk Podlaski. Substancjami zanieczyszczającymi, mającymi największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzącymi głównie z procesów spalania energetycznego są: dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla i pyły. Od środków transportu największy udział w emisji zanieczyszczeń mają tlenki azotu, tlenek węgla i benzen. Według danych GUS w 2016 r. emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem z terenu powiatu wyniosła 74 ton. Na przestrzeni wielolecia obserwuje się trend malejący. Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem w 2015 r. wynosiła ton. Na przestrzeni lat obserwuje się również trend malejący. Dane o wielkościach emisji z powiatu na tle województwa w latach przedstawiono w tabeli. 6

7 EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH J. m Emisja zanieczyszczeń pyłowych woj. podlaskie ogółem t/r powiat hajnowski ogółem t/r ze spalania paliw t/r Emisja zanieczyszczeń gazowych woj. podlaskie ogółem t/r powiat hajnowski ogółem t/r ogółem (bez CO2) t/r dwutlenek siarki t/r tlenki azotu t/r tlenek węgla t/r dwutlenek węgla t/r ZANIECZYSZCZENIA ZATRZYMANE LUB ZNEUTRALIZOWANE W URZĄDZENIACH DO REDUKCJI woj. podlaskie pyłowe powiat hajnowski pyłowe dane: GUS t/r t/r STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitoringowe substancji w atmosferze (imisja). Na terenie powiatu pomiary imisji wykonano w m. Hajnówka przy użyciu laboratorium mobilnego pełniącego funkcję stacji tła miejskiego, które zlokalizowano przy ul. Władysława Jagiełły 7 (w rejonie spodziewanych średnich stężeń i jednocześnie dużej reprezentatywności dla obszaru miasta). Wyniki przeprowadzonych pomiarów zostały wykorzystanie do wykonania oceny jakości powietrza w strefach województwa podlaskiego za 2016 r. Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o badania monitoringowe substancji znajdujących się w atmosferze (imisja) oraz dane ze źródeł emitujących zanieczyszczenia bezpośrednio do atmosfery. Na terenie Strefy Podlaskiej, która obejmuje wszystkie, za wyjątkiem Aglomeracji Białostockiej, powiaty województwa podlaskiego, wykonywana corocznie (zgodnie art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska) Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego wykazała za rok 2016 przekroczenia normy pyłu PM2,5 dla kryterium oceny - ochrona zdrowia. Do oceny jakości powietrza na terenie całego województwa służą również pomiary na potrzeby oceny narażenia ekosystemów. Badania prowadzone są na stacji tła wiejskiego w m. Borsukowizna (gm. Krynki). Wykonywany jest tam pomiar automatyczny dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. W 2016 r. stwierdzono przekroczenia poziomów celów długoterminowych dla ozonu dla kryterium oceny - ochrona roślin. PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLN A Na terenie powiatu największa emisja zanieczyszczeń powietrza pochodzi z miast powiatu, gdzie największy udział w emisjach mają: indywidualne kotły na paliwa stałe w gospodarstwach domowych, ciepłownie miejskie i osiedlowe oraz zakłady przemysłowe. Wyniki kontroli podmiotów gospodarczych przedstawiono poniżej: GRYFSKAND Sp. z o. o. w Gryfinie Oddział w Hajnówce Zakład Produkcji Węgli Aktywnych (kontrole: luty 2017 r.; czerwiec 2017 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń są: kotły utylizacyjne, młyny węglowe oraz odsiewacze. Zakład posiada pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z prowadzonych 7

8 w zakładzie procesów technologicznych. Spółka zgłosiła Staroście Powiatu Hajnowskiego instalację do produkcji węgla drzewnego. W czasie kontroli przeprowadzono kontrolne pomiary emisji, które wykazały przekroczenie dopuszczalnej wielkości emisji pyłu. Wydano decyzję o karze. W czasie kolejnej kontroli stwierdzono intensywną emisję dymu z terenu zakładu, co sugeruje, iż obecnie stosowane rozwiązania technologiczne, zmierzające do ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza, nie przynoszą odpowiedniego efektu ograniczenia emisji. Ustalono, że podmiot nie podjął żadnych działań w celu ograniczenia wielkości przekroczeń emisji, stwierdzonych w trakcie kontroli przeprowadzonej w lutym 2017 r. Przeprowadzono jedynie działania modernizacyjne hali produkcyjnej (m.in. wymiana dachu). Wymianie dachu towarzyszyły prace polegające na piaskowaniu konstrukcji metalowych, co dodatkowo wzmagało emisję niezorganizowaną zanieczyszczeń do powietrza (zapylenie na okoliczne tereny). Podczas kontroli stwierdzono również, że obowiązujące pozwolenie nie uwzględnia wszystkich eksploatowanych pieców aktywacyjnych oraz suszarki węgla, które są również źródłami emisji. W efekcie kontroli pouczono o konieczności uaktualnienia pozwolenia oraz wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. Pozostałe skontrolowane zakłady, w których nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie emisji zanieczyszczeń to: EKOIL Sp. z o.o. Zakład w Plancie (kontrola: listopad 2016 r.), Pronar Sp. z o.o. w Narwi (kontrola: listopad 2016 r.), Old Polish Vodka Spółka z o.o. w Lewkowie Starym (kontrola: maj 2017 r.), Gmina Miejska Hajnówka (kontrola: maj czerwiec 2017 r.) Spalarnia odpadów medycznych eksploatowana w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Hajnówce (kontrola: lipiec sierpień 2017 r.), Krypton Sp. z o.o. w Narewce (kontrola: sierpień 2017 r.) STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD Wielkość presji na wody prezentuje stopień wyposażenia w infrastrukturę obsługującą gospodarkę wodnościekową. W 2016 roku długość czynnej sieci wodociągowej wynosiła 738,6 km. W roku korzystało z niej 92,3% ludności (największy udział gmina miejska Hajnówka 96,8%, najmniejszy gmina Narew 72,1%). Korzystający z sieci wodociągowej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna Powiat hajnowski 90,5 90,5 90,6 90,8 91,1 91,5 91,5 91,7 92,2 92,3 Hajnówka-gmina miejska 96,6 96,6 96,6 96,6 96,6 96,6 96,7 96,7 96,7 96,8 Hajnówka-gmina wiejska 82,7 82,9 83,2 83,4 83,9 83,9 83,9 84,0 84,0 84,1 Białowieża 83,1 83,2 83,3 83,3 84,7 87,4 87,1 87,2 87,2 87,4 Czeremcha 91,4 91,4 91,5 91,6 91,7 91,7 91,7 91,8 93,9 94,0 Czyże 85,9 85,9 86,0 86,8 86,8 87,9 87,3 87,3 87,4 87,5 Dubicze Cerkiewne 94,4 94,5 94,6 94,6 94,7 94,7 94,7 94,7 94,7 94,7 Kleszczele 92,4 92,6 92,6 92,7 93,3 94,0 93,9 93,9 97,3 97,3 Narew 68,3 68,5 68,7 68,9 69,9 71,0 70,9 71,0 72,0 72,1 Narewka 91,6 91,7 91,7 91,8 91,9 92,4 92,5 94,7 94,7 94,7 dane: GUS Długość sieci kanalizacyjnej w 2016 roku w powiecie hajnowskim wynosiła 293,3 km. W roku korzystało z niej 61,7 % ludności (największy udział gmina miejska Hajnówka 87,1%, natomiast najmniejszy gmina Czyże 16,0%). Korzystający z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna Powiat hajnowski 54,2 54,9 55,1 55,4 56,7 58,6 59,3 59,7 60,6 61,7 Hajnówka-gmina miejska 84,3 84,5 84,5 84,7 85,3 86,0 86,7 86,9 87,0 87,1 2 na podstawie aktualnie dostępnych danych GUS 8

9 Hajnówka-gmina wiejska 26,1 27,2 27,4 27,7 29,3 30,8 31,4 31,7 33,4 33,7 Białowieża 53,3 53,7 54,0 54,2 56,5 66,4 66,6 66,8 66,9 67,4 Czeremcha 38,1 38,3 38,5 38,8 40,4 42,5 42,7 42,8 48,5 57,6 Czyże 0,4 0,4 0,4 0,5 6,9 13,8 15,2 15,3 15,4 16,0 Dubicze Cerkiewne 14,5 14,5 14,9 14,9 15,4 15,9 15,9 17,3 17,7 20,6 Kleszczele 28,2 28,3 28,7 28,9 30,3 32,0 32,3 32,3 32,4 33,7 Narew 16,5 19,0 19,0 19,0 19,9 20,8 22,0 22,0 22,4 22,4 Narewka 44,0 45,1 45,1 45,3 45,3 45,3 45,4 47,3 47,5 47,8 dane: GUS W 2016 roku funkcjonowało 15 oczyszczalni ścieków tym jedynie 2 oczyszczalnie komunalne były wyposażone w system podwyższonego usuwania biogenów (w Hajnówce i Białowieży). Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków - ogółem ilość obiektów Jednostka terytorialna Powiat hajnowski Hajnówka-gmina miejska Hajnówka-gmina wiejska Białowieża Czeremcha Czyże Dubicze Cerkiewne Kleszczele Narew Narewka dane: GUS W 2016 roku 73,6% mieszkańców korzystało z oczyszczalni ścieków. Wskaźnik ten jest niski jednakże systematycznie rośnie. Najmniej osób obsługiwały oczyszczalnie w gminie Dubicze Cerkiewne, a najwięcej w gminie miejskiej Hajnówka. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności Jednostka terytorialna Powiat hajnowski 62,62 63,57 59,77 63,4 66,6 67,6 70,0 71,2 71,9 73,6 Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków Jednostka terytorialna Powiat hajnowski Hajnówka-gmina miejska Hajnówka-gmina wiejska Białowieża Czeremcha Czyże Dubicze Cerkiewne Kleszczele Narew Narewka dane: GUS STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Zasady monitoringu wód realizowane w systemie Państwowego Monitoringu Środowiska, uwzględniają badania i ocenę jakości w sposób odpowiedni do celów jej użytkowania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Na terenie powiatu badania objęły: 9

10 monitoring wód w celu ogólnej oceny jakości stanu wód, monitoring wód w celu oceny stopnia eutrofizacji wywołanej zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. KLASYFIKACJE WÓD Zakres, częstotliwość i sposób prowadzenia badań monitoringowych wód powierzchniowych oraz sposób oceny wód zależy od sposobu ich użytkowania i charakterystyki zagrożenia. Ocen jakości wód dokonuje się w tzw. Jednolitej Części Wód Powierzchniowych 3. Rodzaje sporządzanych ocen to: Ocena stanu wód. Stan wód jest definiowany jako dobry lub zły. Aby stan wód uznano za dobry musi być spełniony warunek, iż oceniony stan ekologiczny (lub potencjał ekologiczny w przypadku wód sztucznych lub silnie zmienionych 4 ) jest dobry lub powyżej dobrego oraz stan chemiczny wód oceniono jako dobry. - Stan ekologiczny określa się w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych oraz przybrzeżnych. Ocena dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji elementów fizykochemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych. Stan ekologiczny jest definiowany jako: bardzo bobry, dobry, umiarkowany, słaby i zły. - Potencjał ekologiczny określa się dla wód sztucznych lub silnie zmienionych. Ocena dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji zbadanych elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych. Potencjał ekologiczny jest definiowany jako: maksymalny, dobry, umiarkowany, słaby, zły. - Stan chemiczny wód klasyfikuje się na podstawie chemicznych wskaźników jakości wód. Stan chemiczny jest definiowany jako dobry oraz poniżej dobrego. Ocena spełnienia wymagań w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Ocena polega na sprawdzeniu wartości kryterialnych wskaźników charakteryzujących zjawisko eutrofizacji wody. Parametrami branymi pod uwagę są: fitoplankton (wskaźnik fitoplanktonowy - IFPL), fitobentos (wskaźnik okrzemkowy - IO), makrofity (makrofitowy indeks rzeczny - MIR), Biologiczne Zapotrzebowanie Tlenu (BZT 5 ), ogólny węgiel organiczny (OWO), azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosforany, fosfor ogólny. OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ RZEK Badania jakości wód w systemie Państwowego Monitoringu Środowiska są realizowane w 6-cio letnich cyklach pomiarowych. Aktualnie realizowany jest program badań w latach , w ramach opracowanego Programu Państwowego Monitoringu Środowiska województwa podlaskiego na lata Na terenie powiatu w ramach programu monitoringu wód płynących przeprowadzono badania następujących JCWP: Narew od granicy państwa do wpływu do zb. Siemianówka (zasilająca zbiornik Siemianówka), Narew od zbiornika Siemianówka do Narewki (JCWP poniżej zbiornika), Prosty Rów (dopływ zb. Siemianówka), Orlanka od źródeł do Orlej, Nurzec od źródeł do Nurczyka, Narewka od granicy państwa do Jelonki bez Jelonki, Narewka od Jelonki do ujścia, Leśna do Przewłoki, Bobrówka, Hwoźna, Lutownia. 3 Jednolita część wód powierzchniowych (JCWP) - oznacza oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak: jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wodny, struga, strumień, potok, rzeka, kanał, lub ich części, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub przybrzeżne. 4 wody te zostały tak przekształcone przez człowieka, że niemożliwe jest przywrócenie im stanu naturalnego 10

11 Poniżej przedstawiono ocenę jakości wód zbadanych rzek. Narew jest prawostronnym dopływem Wisły II rzędu o powierzchni zlewni 75175,2 km 2. Długość całkowita rzeki wynosi 484 km, w tym długość odcinka płynącego na terenie Polski 455 km. Rzeka bierze początek na terenie Białorusi w bagnach wschodniego skraju Puszczy Białowieskiej. Zlewnię górnej Narwi stanowią tereny stosunkowo słabo uprzemysłowione o charakterze typowo rolniczym oraz duże obszary leśne. Przy granicy białoruskiej zlokalizowano na rzece zbiornik zaporowy Siemianówka, pełniący głównie funkcje rekreacyjne. Narew na terenie województwa podlaskiego rzeka przepływa przez tereny Narwiańskiego Parku Narodowego oraz Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi. Głównymi źródłami zanieczyszczeń w tej części zlewni są miasta Białystok i Łomża. Ocena jakości wód w JCWP: Narew od granicy państwa do wpływu do zb. Siemianówka, PLRW JCWP leży przy samej granicy białoruskiej. Zlewnia ma charakter bagienno-torfowy pokryty roślinnością naturalną charakterystyczną dla terenów podmokłych. Po stronie polskiej brak źródeł antropopresji. Odcinek rzeki w JCWP ma długość sieci hydrograficznej ok. 1,42 km i całkowitą powierzchnię zlewni 4,14 km 2. Ocena potencjału ekologicznego - wody zakwalifikowano do III klasy potencjał umiarkowany. O klasyfikacji zadecydowały: wskaźnik biologiczny makrobezkręgowce bentosowe i ichtiofauna oraz ponadnormatywne stężenie ChZT Mn, ChZTCr, OWO. Ocena stanu chemicznego - wskazała stan poniżej dobrego, Ocena stanu wód będąca wypadkową potencjału ekologicznego i stanu chemicznego wykazała zły stan wód. Ocena jakości wód w JCWP: Narew od zbiornika Siemianówka do Narewki, PLRW Odcinek rzeki w JCWP ma długość sieci hydrograficznej ok. 9,96 km i całkowitą powierzchnię zlewni 35,12 km 2. Zlewnia ma charakter rolniczy pokryty głownie łąkami. Jakość wód JCWP jest zdeterminowana wpływem zb. Siemianówka, w którym corocznie dochodzi do zakwitów wody. Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do V klasy stan słaby. O klasyfikacji zadecydowały: wskaźnik biologiczny: Fitoplankton, Ocena stanu chemicznego - wskazała stan poniżej dobrego, Ocena stanu wód będąca wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego wykazała zły stan wód, Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż JCWP jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. Ocena jakości wód w JCWP: Prosty Rów, PLRW Odcinek rzeki w JCWP ma długość sieci hydrograficznej ok. 5,79 km i całkowitą powierzchnię zlewni 10,80 km 2. Powierzchnia zlewni jest pokryta użytkami rolniczymi. Główny wpływ na jakość wód ma działalność rolnicza, a także gospodarka ściekowa w obszarach wiejskich. Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydował wskaźnik biologiczny: makrobezkręgowce bentosowe (indeks MMI) oraz ponadnormatywne stężenie OWO, Ocena stanu chemicznego - wskazała stan dobry, Ocena stanu wód będąca wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego wykazała zły stan wód, Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż JCWP jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. Orlanka jest lewostronnym dopływem rzeki Narew, o długości 50,3 km. Na 12,2 km do rzeki uchodzi największy lewobrzeżny dopływ - rzeka Biała, która jest odbiornikiem ścieków z Bielska Podlaskiego. Orlanka w dolnym biegu - od Orlej do ujścia, ze względu na przekształcenia antropogeniczne jest silnie zmienioną jednolitą częścią wód. Na jakość wód główny wpływ ma gospodarka komunalna. Ocena jakości wód w JCWP: Orlanka od źródeł do Orlej, PLRW Odcinek rzeki w JCWP ma długość sieci hydrograficznej ok. 58,62 km i całkowitą powierzchnię zlewni 136,58 km 2. Na jakość wód ma wpływ gospodarka komunalna, a także rolnictwo. 11

12 Ocena potencjału ekologicznego - wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydowało ponadnormatywne stężenie: OWO, Azotu Kjeldahla, Azotu azotanowego, Azotu ogólnego. Stan wód ze względu na niską klasyfikację stanu ekologicznego określono jako zły. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż JCWP jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. Nurzec to typowo nizinna rzeka przepływająca przez tereny bagienne i podmokłe, o długości 100,2 km i powierzchni zlewni 2082,6 km 2. Źródła położone są na południowy wschód od m. Czeremcha, w podmokłej dolinie. Rzeka jest jednym z większych prawostronnych dopływów Bugu. Na terenie powiatu jest odbiornikiem ścieków, głównie z miejscowości Brańsk, Boćki i Rudka. Na jakość wód ma również wpływ rolnictwo. Ocena jakości wód w JCWP: Nurzec od źródeł do Nurczyka, PLRW Odcinek rzeki w JCWP ma długość sieci hydrograficznej ok. 85,7 km i całkowitą powierzchnię zlewni 241,15 km 2. Na terenie powiatu znajduje się ok. 1/2 powierzchni zlewni. Na jakość wód wpływ ma gospodarka komunalna, a także rolnictwo. Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydowało ponadnormatywne stężenie: Azotu Kjeldahla, Fosforu fosforanowego. Stan wód z powodu niskiego stanu chemicznego oceniono jako zły. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż JCWP jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. Narewka wypływa z terytorium Białorusi i jest lewobrzeżnym dopływem Narwi o długości sieci hydrograficznej ok. 61,1 km (21,7 km na terenie Białorusi) i całkowitej powierzchni zlewni 725,16 km². Rzeka przepływa przez teren Puszczy Białowieskiej. W zlewni rzeki znajduje się Białowieski Park Narodowy. Ocena jakości wód w JCWP: Narewka od granicy państwa do Jelonki bez Jelonki, PLRW Odcinek rzeki w JCWP ma długość sieci hydrograficznej ok. 23,97 km i całkowitą powierzchnię zlewni 77,79 km 2. Procentowy udział obszaru chronionego w długości JCWP wynosi ok. 60,05 %. Na stan wód JCWP ma wpływ działalności w części zlewni po stronie białoruskiej, a także gospodarka ściekowa. Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydowało ponadnormatywne stężenie: ChZT Mn ChZT Cr, OWO, wapnia, zawiesiny ogólnej, Azotu Kjeldahla, Azotu azotanowego, Azotu ogólnego. Ocena stanu chemicznego - wskazała stan poniżej dobrego. Ocena stanu wód będąca wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego wykazała zły stan wód. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż JCWP jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. Ocena jakości wód w JCWP: Narewka od Jelonki do ujścia, PLRW Odcinek rzeki w JCWP ma długość sieci hydrograficznej ok. 17,47 km i całkowitą powierzchnię zlewni 31,44 km 2. Na stan wód JCWP ma wpływ działalności w części zlewni po stronie białoruskiej, a także gospodarka ściekowa. Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydował: wskaźnik biologiczny makrobezkręgowce bentosowe oraz ponadnormatywne stężenie: ChZT Mn ChZT Cr, OWO, fosforu fosforanowego. Ocena stanu chemicznego - wskazała stan poniżej dobrego. Ocena stanu wód będąca wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego wykazała zły stan wód. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż JCWP jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. Bobrówka rzeka jest prawostronnym dopływem Narewki o długości sieci hydrograficznej ok. 14,15 km i całkowitej powierzchni zlewni 45,70 km 2. Na jakość wód ma wpływ rolnictwo, a także gospodarka ściekowa. Ocena jakości wód w JCWP: Bobrówka, PLRW Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydowało ponadnormatywne stężenie ogólnego węgla organicznego. Ocena stanu wód będąca wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego wykazała zły stan wód. 12

13 Leśna Prawa bierze początek na północ od miasta Hajnówka. Jest rzeką graniczną. Uchodzi do rzeki Leśnej po stronie Białorusi. Ocena jakości wód w JCWP: Leśna do Przewłoki, PLRW Część JCWP po stronie polskiej ma długość sieci hydrograficznej ok. 78,97 km i powierzchnię zlewni 289,67 km 2. Na jakość wód główny wpływ ma gospodarka ściekowa miasta Hajnówka. Zlewnia ma charakter typowo leśny. Większa część położona jest w obszarze Puszczy Białowieskiej. Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydowały: wskaźnik biologiczny makrobezkręgowce bentosowe i ichtiofauna oraz ponadnormatywne stężenie ogólnego węgla organicznego, ChZT Mn, fosforanów. Ocena stanu chemicznego - wskazała stan poniżej dobrego. Ocena stanu wód będąca wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego wykazała zły stan wód. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż JCWP jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. Hwoźna Rzeka jest prawostronnym dopływem Narewki. Swój początek bierze w uroczysku Dziki Nikor po stronie białoruskiej i wpływa na teren Polski uchodząc do rzeki Narewki. Ocena jakości wód w JCWP: Hwoźna, PLRW Odcinek rzeki po polskiej stronie ma długość sieci hydrograficznej ok. 11,77 km i powierzchnię zlewni 44,65 km 2. JCWP jest położona w całości na terenie rezerwatu - Białowieski Park Narodowy. Zlewnia ma charakter leśny, podmokły. Na jakość wód po stronie polskiej główny wpływ ma działalność rolnicza prowadzona po stronie białoruskiej. Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydowały: wskaźnik biologiczny ichtiofauna oraz ponadnormatywne stężenie: ChZT Mn ChZT Cr, OWO, wapnia, zawiesiny ogólnej, Azotu Kjeldahla. Ocena stanu wód wykazała zły stan wód. Lutownia stanowi lewostronny, i jednocześnie największy dopływ Narewki (posiada również własne dopływy: Dubinkę i Krynicę) o długości sieci hydrograficznej ok. 38,16 km. Wypływa z Bagien Derlicz, stanowionych przez duże połacie kompleksów torfowiskowych, w okolicach wsi Zwodzieckie i Nowosady. Zlewnia ma powierzchnię 120,44 km² i niemal w całości w 92% jest pokryta lasami Puszczy Białowieskiej. W zlewni rzeki położonych jest kilka wsi, których zabudowa pełni głównie rolę leniskowo-turystyczną. Ocena jakości wód w JCWP: Lutownia, PLRW Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do IV klasy stan słaby. O klasyfikacji zadecydowały: wskaźnik biologiczny ichtiofauna oraz ponadnormatywne stężenie ChZT Mn, ChZT Cr i węglowodorów ropopochodnych - indeks oleju mineralnego. Ocena stanu chemicznego - wskazała stan dobry, Ocena stanu wód będąca wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego wskazała zły stan wód. PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Na terenie powiatu przeprowadzono następujące kontrole podmiotów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej: Gminna Oczyszczalnia Ścieków w Dubiczach Cerkiewnych (kontrola: sierpień-październik 2016 r.). Stan formalno-prawny w zakresie odprowadzania ścieków z oczyszczalni został uregulowany. Oczyszczalnia składała się z następujących urządzeń: punkt zlewny ze studzienką kraty ręcznej, przepompownia główna ze zbiornikiem retencyjno uśredniającym, zbiornik reaktora wielofunkcyjnego typu BIOGEST, zbiornik zagęszczania osadu nadmiernego. Ścieki oczyszczone odprowadzano do rzeki Orlanki. Nie stwierdzono przekroczeń ilości odprowadzanych ścieków oraz wskaźników dopuszczalnych określonych w pozwoleniu wodnoprawnym. Podczas kontroli pobrano próby ścieków oczyszczonych do badań. Wyniki nie wykazały przekroczeń wskaźników określonych w pozwoleniu wodnoprawnym. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Gmina Narew - gminna oczyszczalnia ścieków w Narwi (kontrola: sierpień październik 2016 r.). Stan formalno-prawny w zakresie odprowadzania ścieków oczyszczonych z oczyszczalni w Narwi został uregulowany. Oczyszczalnia składała się z następujących urządzeń: pompownia ścieków surowych, punkt zlewny ścieków dowożonych, krata schodkowa, biologiczny reaktor wielofunkcyjny BIOGEST, zbiornik zagęszczania i magazynowania osadu nadmiernego, stacja mechanicznego odwadniania osadu. Ścieki oczyszczone odprowadzano do rzeki Narew. Gmina Narew, w ramach automonitoringu, realizowała 13

14 obowiązek badania ścieków surowych i oczyszczonych odprowadzanych z oczyszczalni. Przedstawione wyniki nie wykazały przekroczeń ilości odprowadzanych ścieków oraz wskaźników dopuszczalnych określonych w pozwoleniu wodnoprawnym. W trakcie kontroli ustalono, iż podmiot nie przedkładał Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska okresowych pomiarów jakości ścieków odprowadzanych z oczyszczalni. W związku z powyższym wydano zarządzenie pokontrolne obligujące podmiot do usunięcia nieprawidłowości. Operator Logistyczny Paliw Płynnych Sp. z o.o. Baza Paliw w Narewce (kontrola: wrzesień 2016 r.). Wodę na potrzeby socjalno-bytowe pobierano z wodociągu gminnego. Woda pobierana z własnego ujęcia wykorzystywana była głównie do napełniania zbiorników przeciwpożarowych. Stan formalno-prawny w zakresie eksploatacji urządzeń i poboru wody został uregulowany. Ścieki odprowadzano do osadnika pełniącego rolę szamba. Ścieki opadowe z obydwu frontów przeładunkowych zbierane były poprzez wpusty liniowe i punktowe, a następnie odprowadzane do wewnętrznej kanalizacji deszczowej. Ścieki opadowe odprowadzano na separator substancji ropopochodnych, a następnie kierowano je do zbiornika odparowującego wyposażonego w przelew do studni chłonnej. Ścieki opadowo-roztopowe z powierzchni uszczelnionego frontu kolejowego oczyszczano przy pomocy separatora, a następnie odprowadzano do zbiornika odparowującego wyposażonego w przelew do studni chłonnej. Stan formalnoprawny w zakresie odprowadzania wód opadowych do ziemi był uregulowany. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Hajnówce (kontrola: wrzesień-listopad 2016 r.). Oczyszczalnia odbiera ścieki komunalne z terenu miasta, sąsiednich wsi oraz ścieki przemysłowe z lokalnych zakładów. Stan formalnoprawny w zakresie odprowadzania ścieków został uregulowany. W ramach automonitoringu podmiot wykonywał badania ścieków odprowadzanych do rzeki Leśna Prawa we własnym certyfikowanym laboratorium. Analiza wyników nie wykazała przekroczeń w zakresie wskaźników zanieczyszczeń określonych w obowiązującym pozwoleniu wodnoprawnym. Wyniki badań były regularnie przekazywane do WIOŚ w Białymstoku. W trakcie kontroli zostały pobrane do badań ścieki surowe i oczyszczone. Wyniki ścieków oczyszczonych nie wykazały przekroczeń warunków określonych w pozwoleniu. Zakład prowadził rejestr zrzutów awaryjnych ścieków z oczyszczalni do rzeki oraz zrzutów ścieków na urządzenia starej oczyszczalni w celu przeciwdziałania odpływowi ścieków nieoczyszczonych do środowiska w przypadku nadmiernych opadów deszczu. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Ponowna kontrola również nie wykazała nieprawidłowości. EKOIL Sp. z o.o. Zakład w Plancie (kontrola: listopad 2016 r.). Wodę pobierano z własnego ujęcia (składającego się z dwóch studni wierconych) zlokalizowanego na terenie zakładu i wykorzystywano do celów socjalno-bytowych, instalacji zraszaczów (schładzanie cystern) oraz do celów ppoż. Stan formalnoprawny w zakresie eksploatacji urządzeń i poboru wody z ujęcia został uregulowany. Wytwarzane ścieki socjalno-bytowe gromadzono w zbiorniku podziemnym. Wywozem nieczystości płynnych do gminnej oczyszczalni ścieków w Narewce zajmowała się wyspecjalizowana firma. Stan formalno-prawny w zakresie odprowadzania wód opadowych został uregulowany. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. "PRONAR" Spółka z o.o. w Narwi - Stacja paliw w Narewce (kontrola: listopad 2016 r.). Wodę na cele socjalno-bytowe i ppoż. pobierano z gminnej sieci wodociągowej. Ścieki socjalno-bytowe odprowadzano do kanalizacji sanitarnej podłączonej do gminnej oczyszczalni ścieków w Narewce. Ścieki opadowe z terenu stacji paliw były odprowadzane systemem kanalizacji deszczowej do studni chłonnej. Ścieki opadowe z rejonu stanowisk nalewczych odprowadzane były wpustami do separatora, a następnie poprzez studnię chłonną do ziemi. Stan formalno-prawny w zakresie odprowadzania wód opadowych został uregulowany. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodnościekowej. Oczyszczalnia Ścieków w Czyżach (kontrola: kwiecień 2017 r.). Stan formalnoprawny w zakresie odprowadzania oczyszczonych ścieków został uregulowany. Oczyszczalnia ścieków składała się z następujących urządzeń: punkt zlewny nieczystości płynnych, krata koszowa na kanale przed przepompownią, przepompownia ścieków, zbiornik retencyjno- uśredniający, piaskownik poziomowirowy, reaktor typu WGB, zbiornik osadu nadmiernego, stacja dmuchaw, budynek wielofunkcyjny ze stacją dawkowania reagentów i odwadniania osadu, składowisko osadu, studnia przepływomierza z zainstalowanym wodomierzem irygacyjnym. Ścieki odprowadzano do odbiornika ścieków - rowu melioracyjnego, uchodzącego do rzeki Łoknicy. Przedstawione w dniu kontroli wyniki badań nie wykazały przekroczeń ilości odprowadzanych ścieków oraz wskaźników dopuszczalnych określonych w pozwoleniu 14

15 wodnoprawnym. Kontrolowany podmiot przedkładał Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska okresowe pomiary jakości ścieków z oczyszczalni. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Old Polish Vodka Spółka z o.o. (kontrola: maj 2017 r.). Wodę na cele produkcyjne, socjalno-bytowe i ppoż. pobierano z gminnej sieci wodociągowej. Ścieki socjalno-bytowe oraz poprodukcyjne (mycie urządzeń i sprzątanie pomieszczeń produkcyjnych i magazynowych) z budynku produkcyjnego odprowadzano do gminnej kanalizacji sanitarnej. Wody opadowe z terenu zakładu (dachy, utwardzone podjazdy) nie były ujęte w system kanalizacji, spływały na powierzchnie nieutwardzone i wsiąkały w grunt. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. MINERAL Sp. z o.o. (kontrole: wrzesień-październik 2016, maj-czerwiec 2017 r.). Kontrolowany podmiot zajmował się produkcją rolniczą (hodowla trzody chlewnej oraz uprawa zbóż: rzepaku, pszenicy, kukurydzy i jęczmienia na własnych polach). Wodę na potrzeby gospodarstwa pobierano z wodociągu gminnego (pojenie zwierząt, przygotowanie pasz, mycie pomieszczeń) oraz z własnego ujęcia wody (opryski i mycie maszyn rolniczych). Ze względu na ilość pobieranej wody korzystanie z własnego ujęcia nie wymagało pozwolenia wodnoprawnego. W wyniku prowadzonej działalności powstawały ścieki bytowe z budynku socjalno-biurowego, które odprowadzano do zbiornika bezodpływowego, a następnie raz w roku wywożone były przez specjalistyczną firmę asenizacyjną. Mycie pomieszczeń inwentarskich odbywało się przy użyciu gorącej wody pod ciśnieniem z dodatkiem środka dezynfekcyjnego (dopuszczonego przez Powiatowego Lekarza Weterynarii). Popłuczyny spływały do kanałów gnojowych pod rusztami łącznie z gnojowicą. Wody opadowe zbierane były za pomocą wpustów i odprowadzane grawitacyjnie za pomocą systemu kanalizacji deszczowej z wylotem do istniejącego rowu krytego, a następnie do rowu melioracyjnego. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodnościekowej. Ponowna kontrola, którą przeprowadzono na wniosek, również nie wykazała nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Oczyszczalnia ścieków w Czeremsze (kontrola: sierpień 2017 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki wodnościekowej został uregulowany. Ścieki oczyszczone odprowadzano do gruntu poprzez rów melioracyjny. W dniu kontroli urządzenia pracowały sprawnie. Ilości odprowadzonych ścieków nie przekraczała ilości określonych w pozwoleniu wodnoprawnym. Kontrolowany podmiot przedkładał Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska okresowe pomiary jakości ścieków z oczyszczalni ścieków. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. "KRYPTON" Sp. z o.o. (kontrola: sierpień 2017 r.). Stan formalno-prawny na eksploatację urządzeń i pobór wody z ujęcia został uregulowany. Wodę na potrzeby zakładu pobierano ze studni wierconej na podstawie umowy dzierżawy podpisanej z firmą CYKLON Piotr Koziak. Prowadzono rejestr poboru wody. Ścieki socjalno-bytowe gromadzono w podziemnym zbiorniku, a następnie były wywożone według potrzeb przez wyspecjalizowaną firmę asenizacyjną. Ścieki opadowe były odprowadzane bezpośrednio do zbiornika ziemnego chłonno-odparowującego. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Gmina Hajnówka Oczyszczalnia w Mochnatem (kontrola: sierpień-wrzesień 2017 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki wodno-ściekowej został uregulowany. Na oczyszczalnię odprowadzano ścieki komunalne z sołectw: Mochnate, Puciska, Czyżyki, Nowe Berezowo, Stare Berezowo, Dubicze Osoczne, Chytra. Ilości odprowadzonych ścieków nie przekraczała ilości określonych w pozwoleniu wodnoprawnym. Podmiot przedkładał Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska okresowe pomiary jakości ścieków z oczyszczalni. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. WODY PODZIEMNE PRESJE Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, są coraz bardziej zagrożone zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdyż są to zasoby nieodnawialne. W szczególności niezbędna jest ochrona znacznych obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52% powierzchni kraju. Wody podziemne zanieczyszczone są rozmaitymi substancjami chemicznymi, najczęściej są to: azotany, fosforany, substancje ropopochodne, chlorki, siarczany. 15

16 Najpowszechniej występującymi przyczynami zanieczyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych składowisk odpadów, baz paliwowych czy stacji sprzedaży paliw do pojazdów samochodowych. Zanieczyszczenia siarczanami występują przede wszystkim na terenach uprzemysłowionych a azotanami i fosforanami na terenach rolniczych (związki te są często przyczyną degradacji rzek i zbiorników wodnych). STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH 5 Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć klas jakości: Klasa I wody bardzo dobrej jakości, w których: wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie tła hydrogeochemicznego; wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka; Klasa II wody dobrej jakości, w których: wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych; wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby; Klasa III wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka; Klasa IV wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka; Klasa V wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka Ocenę stanu chemicznego wód podziemnych w punkcie pomiarowym przeprowadza się, ustalając klasę jakości wód podziemnych przez porównanie wartości badanych elementów fizykochemicznych z wartościami granicznymi elementów fizykochemicznych określonymi w załączniku do rozporządzenia. Klasy jakości wód podziemnych I, II, III oznaczają dobry stan chemiczny, a klasy jakości wód podziemnych IV, V oznaczają słaby stan chemiczny. Monitoring jakości wód podziemnych prowadzi Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy w sieci otworów badawczych obejmujących wszystkie JCWPd w Polsce. Na terenie powiatu był realizowany w 2016 roku w jednym punkcie pomiarowym - zlokalizowany w m. Husaki. Klasyfikacja stanu chemicznego wód podziemnych według badań PIG-PIB Nr punktu pomiaroweg o 1486 Miejscowość / Gmina Białowieża / Białowieża głębokość stropu (m) 9,70 Użytkowanie terenu Zabudowa wiejska Klasa jakości wody wskaźniki w granicach stężeń II klasy jakości wskaźniki w granicach stężeń III klasy jakości wskaźniki w granicach stężeń IV klasy jakości II Ca Białowieża / Budy 6,50 Zabudowa wiejska II NO3, Zn, HCO3, Ca O Narewka / Olchówka 27,00 Zabudowa wiejska III NH4, Fe, temp, HCO3, Mn, Ca As, O2-5 na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U nr 0 poz. 85). 16

17 1471 Hajnówka / Orzeszkowo 39,00 Zabudowa wiejska III Fe, temp, Mn As, O Hajnówka / Dubiny 133,00 Tereny przemysłowe IV NH4, HCO3, Mn, Ca O2 Fe 1678 Hajnówka / Hajnówka 133,00 Grunty orne II NH4, HCO3, Mn, Ca Fe, O Kleszczele / Policzna 2,80 Zabudowa wiejska I źródło: PIG-PIB Stan chemiczny wód w Kleszczelach należy uznać za wody bardzo dobrej jakości. W Hajnówce i Białowieży stwierdzono niską zawartość tlenu oraz podwyższoną zawartość Fe (w Hajnówce/Hajnówce). W obydwu przypadkach są to wody dobrej jakości. Stan chemiczny wód w Narewce / Olchówce i Hajnówce / Orzeszkowo i należy uznać za zadowalający, ze względu na wysoką zawartość arsenu i obniżoną zawartość tlenu. Natomiast w Hajnówce / Dubinach ze względu na wysoką zawartość żelaza i obniżoną zawartość tlenu wody zakwalifikowano do IV klasy wody niezadowalającej jakości. Należy podkreślić, że przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocenę stopnia zanieczyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz badań pod kątem przydatności wody do picia (po uzdatnieniu). Oceny te wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna. GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE ODPADY PRZEMYSŁOWE Ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych), na terenie powiatu hajnowskiego w 2016 r. wyniosła 23,8 tys. ton, co stanowiło 3,6 % odpadów wytworzonych na terenie całego województwa podlaskiego. Odpady wytworzone (z wyłączeniem odpadów komunalnych) w ciągu roku (tys. ton/rok) Jednostka Powiat hajnowski 15,8 11,3 10,5 21,0 13,9 57,9 22,0 13,7 12,9 23,8 woj. podlaskie 1057,2 838,3 737,9 713,5 707,6 1467,5 1827,5 1266,7 871,1 662,0 źródło: GUS 17

18 ODPADY KOMUNALNE W r. zebrano 7484,11 ton zmieszanych odpadów komunalnych, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosło 167,3 kg/rok. Ilość zmieszanych odpadów komunalnych zebranych na terenie powiatu hajnowskiego w latach źródło: GUS Odpady komunalne zmieszane muszą być poddawane przetworzeniu w instalacjach do mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów. W wyniku mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych wydziela się frakcje dające się wykorzystać materiałowo lub energetycznie. Po procesie mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych powstaje frakcja, która wymaga dalszego biologicznego przetworzenia. Pozostałości z sortowania po przetworzeniu, w postaci stabilizatu, mogą być kierowane na składowiska odpadów spełniające określone wymagania. Od 1 stycznia 2012 r. obowiązuje ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Gmina ma za zadanie zapewnić odbieranie i właściwe - ekologicznie bezpieczne zagospodarowanie wszystkich odpadów komunalnych powstających na jej terenie. Obowiązkiem Gminy jest zorganizowanie i nadzorowanie sprawnego systemu selektywnej zbiórki odpadów, które powinny zostać poddane odzyskowi lub recyklingowi. Zgodnie z głównymi założeniami nowelizacji przepisów ustawy, zmieszane odpady komunalne oraz odpady zielone (z pielęgnacji terenów zielonych oraz targowisk) należy kierować do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (tzw. RIPOK). Odpady te muszą zostać zagospodarowane w regionie gospodarki odpadami, na którym zostały wytworzone. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy instalacja w regionie 6 brak danych GUS za 2016 r. w czasie opracowania niniejszej informacji 18

19 uległa awarii lub nie może przyjmować odpadów z innych przyczyn. Wówczas odpady należy skierować do instalacji zastępczej wyznaczonej w uchwale sejmiku województwa w sprawie wykonania Planu Gospodarki Odpadami. Odpady od właścicieli nieruchomości zamieszkałych może odbierać wyłącznie wyłoniona w drodze przetargu firma. Odpady z nieruchomości niezamieszkałych mogą być odbierane przez przedsiębiorcę wpisanego do rejestru działalności regulowanej w danej gminie i spełniającego określone wymagania. Istnieją dwa modele wyboru przez gminę instalacji przetwarzania ze względu na rodzaj ogłoszonego przetargu. W przypadku przetargu na odbieranie odpadów podmiot odbierający będzie przewoził je do instalacji wskazanych przez gminę. Gmina ma obowiązek zawrzeć w SIWZ wymóg dotyczący przekazywania odpadów komunalnych zmieszanych oraz odpadów zielonych do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych wskazanych w uchwale sejmiku województwa w sprawie wykonania planu gospodarki odpadami. W przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowanie podmiot odbierający będzie wybierał i wskazywał w ofercie instalację, do której przekazywał będzie odebrane odpady komunalne (akceptacja instalacji poprzez wybór oferty przez gminę). Za odbiór odpadów wszyscy mieszkańcy gminy uiszczają jedną podstawową stawkę, dzięki czemu nikomu nie powinno opłacać się wyrzucanie odpadów do lasu. Ponadto osoby, które nie będą segregowały odpadów będą płacić więcej. Gminy miały termin do połowy 2013 r. na wprowadzenie na swoim terenie nowego systemu gospodarowania odpadami. Do zadań gmin należała edukacja mieszkańców oraz przekazanie im informacji na temat obowiązujących zasad. Dzięki nowej ustawie gminy zyskały nowe obowiązki, kompetencje i narzędzia do działania. Dysponując środkami z opłat od mieszkańców, pokrywają z nich koszty obsługi całego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym np. tworzenie i utrzymanie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz edukację ekologiczną w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi. STAN SKŁADOWISKA Monitoring składowisk Zasady prowadzenia monitoringu składowisk określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów (Dz. U. z 2013 r.poz.523). Wyniki badań wód podziemnych przy składowiskach przekazane do WIOŚ w Białymstoku za 2016 rok Lp Nazwa składowiska 1 SOK w Narwi 2 SOK w Czeremsze Data badań marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień 2016 r. marzec, czerwiec, Monitoring wód gruntowych Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska monitorowane były za pomocą piezometrów: P1, P2, P3 w czterech seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). Wody podziemne monitorowane przez piezometr P1 charakteryzowały się podwyższonymi wartościami OWO V klasa w I serii pomiarowej, IV klasa w II i IV serii badań. Pozostałe parametry posiadały wartości odpowiadające klasom I-II. Próbki wód pobrane z piezometrów P2 oraz P3 cechowały się podwyższonymi wartościami OWO w I, II i IV serii pomiarowej odpowiednimi dla IV klasy jakości wód. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-II. * Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska monitorowane były 19

20 wrzesień, grudzień 2016 r. za pomocą piezometrów: P1, P2, P3 w czterech seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W piezometrze P1 wartości PEW odpowiadały II klasie jakości. Pozostałe parametry posiadały wartości odpowiadające I klasie. W I kwartale 2016 roku w piezometrze P2 stwierdzono brak wody przez co niemożliwe było przeprowadzenie poboru i analiz laboratoryjnych. W piezometrze P2 wody podziemne charakteryzowały się wysokimi wartościami OWO oraz PEW, kształtującymi się na poziomie właściwym dla wód V klasy jakości. Ponadto stwierdzono podwyższone wartości miedzi (Cu) kształtujące się na poziomie klas II-III. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klasy I. W piezometrze P3 wartości PEW oraz OWO odpowiadały II klasie jakości. Pozostałe parametry posiadały wartości odpowiadające I klasie jakości wód.* 3 SOK w Starym Berezowie marzec, październ ik 2016 r. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska monitorowane były za pomocą piezometrów: P1, P2, P3 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). Wody podziemne monitorowane przez piezometr P1 charakteryzowały się podwyższonymi wartościami OWO, kształtującymi się na poziomie właściwym dla wód IV klasy jakości. Pozostałe parametry posiadały wartości odpowiadające klasom I-II. Próbki wód pobrane z piezometru P2 cechowały się podwyższonymi wartościami OWO w I serii badań odpowiednimi dla IV klasy jakości wód. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-II. W piezometrze P3 wody podziemne charakteryzowały się wysokimi wartościami kadmu (Cd) w II serii badań, odpowiadającymi V klasie jakości wód oraz podwyższonymi wartościami OWO, kształtującymi się na poziomie właściwym dla wód IV klasy jakości. Pozostałe parametry posiadały wartości odpowiadające klasom I-II.* 4 SOK w Kleszczelach 5 SOK w Żerczycach lipiec, grudzień 2016 r. kwiecień, wrzesień 2016 r. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska odpadów w 2016 r. monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3 w dwóch seriach badań (lipiec piezometrami P1 oraz P3, grudzień piezometrami P2 oraz P3). Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W ocenie nie brano pod uwagę oznaczeń dla kadmu (Cd), ponieważ granica oznaczalności tego pierwiastka była zbyt wysoka w odniesieniu do granic oznaczalności klas jakości wód. Wody podziemne z piezometrów P1, P2 i P3 sklasyfikowano jako wody III klasy jakości z uwagi na wartości miedzi (Cu) oraz rtęci (Hg). Wartości pozostałych wskaźników w piezometrach mieściły się w granicach klas I-II. *. Wody podziemne w rejonie składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w fazie poeksploatacyjnej monitorowane były za pomocą piezometrów: P1, P2 i P3 w II seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). Wodę podziemną ujmowaną piezometrem P1 sklasyfikowano jako wodę II klasy jakości ze względu na wartości przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW), pozostałe parametry posiadały wartości kształtujące się na poziomie klasy I. W I i II półroczu 2016 r. nie pobrano do badań wód z piezometru P2-był suchy. Wodę podziemną z piezometru P3 sklasyfikowano jako wodę I klasy jakości.* 20

21 6 SOK w Dubiczach Cerkiewnych czerwiec, grudzień 2016 r. Wody podziemne monitorowane były za pomocą piezometrów: P1, P2 i P3 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W piezometrze P1 wartości cynku (Zn) oraz chromu (Cr) w I serii badań odpowiadały II klasie jakości wód. Pozostałe parametry posiadały wartości charakteryzujące klasę I. W piezometrze P2 wartości ołowiu (Pb) w II serii badań odpowiadały III klasie jakości. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klasy I-II. W piezometrze P3 wartości Zn, OWO oraz Cu w II serii badań odpowiadały II klasie jakości wód. Pozostałe parametry posiadały wartości charakteryzujące I klasę jakości.* 7 SOK w Olchówce 8 SOK w Czyżach 9 SOK w Poryjewie marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień, 2016 r. lipiec 2016 r. luty, maj, sierpień, listopad 2016 r. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska monitorowane były za pomocą piezometrów: P1, P2, P3 w czterech seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). Wody podziemne monitorowane przez piezometr P1 charakteryzowały się podwyższonymi wartościami OWO w II, III oraz IV serii pomiarowej, kształtującymi się na poziomie właściwym dla wód IV klasy jakości. Pozostałe parametry posiadały wartości odpowiadające klasom I-II. Próbki wód pobrane z piezometru P2 cechowały się podwyższonymi wartościami OWO w II i IV serii badań odpowiednimi dla IV klasy jakości wód. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-II. W piezometrze P3 parametry posiadały wartości odpowiadające klasom I-II. * Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska odpadów w 2016 r. monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3 w jednej serii badań.. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W ocenie nie brano pod uwagę wyników kadmu (Cd), ponieważ granica oznaczalności tego pierwiastka była zbyt wysoka w odniesieniu do granic oznaczalności klas jakości wód. W piezometrach P1 oraz P2 wartości parametrów posiadały wartości charakteryzujące klasy I-III. W piezometrze P3 wartość ph odpowiadała IV klasie jakości. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-III. * Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska odpadów monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: HP1, HP2 i HP3 w czterech seriach badań. W przypadku piezometrów HP2 w trakcie II i III serii pomiarowej stwierdzono zasypanie punktu kontrolnego, w przypadku piezometru HP3 w I i IV serii pomiarowej stwierdzono niedrożność piezometru. Analizy laboratoryjne pobranych próbek wody obejmowały podstawowy zakres wskaźników (Dz. U. 2013, poz.523). Wodę podziemną ujmowaną piezometrem HP1 zaklasyfikowano do IV klasy, ze względu na wartości ogólnego węgla organicznego (OWO) w I serii pomiarowej oraz obniżonych wartości ph. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-II. Wody podziemne ujmowane piezometrami HP2 oraz HP3 ze względu na wartości OWO oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW) zaklasyfikowano do V klasy jakości wód. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-II. * * Na podstawie klasyfikacji wg RMŚ z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny jednolitych części wód podzi emnych (Dz.U. z dnia 19 stycznia 2016 r.poz.85)., opracowanie: 21

22 ODPADY NIEBEZPIECZNE Informacje o odpadach niebezpiecznych 7 pochodzą z Wojewódzkiego Systemu Odpadowego Urzędu Marszałkowskiego. Na podstawie danych uzyskanych za 2016 r. zebrano informacje o 90 producentach odpadów niebezpiecznych. Pod względem ilości wytworzonych odpadów do największych podmiotów należały: Sadowski Mirosław CDD Polska w Hajnówce -1315,46 ton Nasycalnia Podkładów Sp. z o.o. w Czeremsze - 114,7 ton PRO-EKO SERWIS Sp. z o.o. w Dubiczach Cerkiewnych - 82,439 ton Separator Service Sp. z o.o. w Czeremsze -78,75 ton PRO-EKO SERWIS Sp. z o.o. w Czyżach - 76,5 ton PRONAR Sp. z o.o. w Narwi - 63,68 ton Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Hajnówce - 51,256 ton Separator Service Sp. z o.o. w Hajnówce - 48,484 ton PRONAR Sp. z o.o. w Narewce - 28,11 ton Separator Service Sp. z o.o. w Dubiczach Cerkiewnych - 11,725 ton Na terenie powiatu wytworzono 1979,84 ton odpadów niebezpiecznych, zebrano 566,255 ton, unieszkodliwiono w instalacjach 189,69 ton. Zbieraniem zajmowało się 9 specjalistycznych firm posiadających odpowiednie zezwolenia, a unieszkodliwianiem w instalacjach 1 firma. Największą grupę odpadów niebezpiecznych stanowiły materiały izolacyjne oraz materiały konstrukcyjne zawierające azbest. Znaczącą grupę stanowiły odpady z odwadniania olejów w separatorach oraz odpady powstające przy konserwacji drewna. PRZECIWDZIAŁANIA KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH Od czasu wydania poprzedniego raportu o stanie środowiska powiatu, Inspektorat przeprowadził następujące kontrole podmiotów pod kątem gospodarki odpadami. Składowisko odpadów komunalnych w Narwi (kontrole: październik-listopad 2016 r.; marzec-kwiecień 2017 r.). Składowisko zostało zakwalifikowane jako instalacja przewidziana do zastępczej obsługi Regionu Południowego. Zarządzający składowiskiem posiada decyzję Starosty Hajnowskiego udzielającą zezwolenia na przetwarzanie i unieszkodliwianie odpadów. Zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i ilościach odpadów, o sposobach gospodarowania nimi oraz o instalacjach i urządzeniach służących do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów za rok 2015 złożone zostało w terminie do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku. Ilościowa i jakościowa ewidencja odpadów za 2015 oraz 2016 r. prowadzona była w sposób prawidłowy. Urządzenia znajdujące się na składowisku, to: waga samochodowa, brodzik dezynfekcyjny, 3 piezometry do kontroli stanu wód podziemnych, 2 studnie odgazowujące sięgające dna kwatery, pas zieleni. Teren składowiska został zabezpieczony przed dostępem osób nieuprawnionych ogrodzeniem z bramą wjazdową. Podczas wizji lokalnej stwierdzono obecność odpadów o kodach opakowania z tworzyw sztucznych, opakowania z metali, tworzywa sztuczne, zużyte opony, materiały izolacyjne (styropian) inne niż wymienione w i , a także nierozerwane worki zawierające odpady, co świadczy o tym, iż odpady nie zostały przetworzone. Większa część kwatery została przykryta warstwą izolacyjną, składającą się z mieszaniny odpadów odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów, odpady z remontów i przebudowy dróg. Zgodnie z instrukcją prowadzenia składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, na terenie składowiska nie można składować ani stosować jako materiał eksploatacyjny odpadu o kodzie Powierzchnia kwatery nie została przykryta w całości materiałem izolacyjnym. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne 7 stan na r. 22

23 obligujące do wyeliminowania naruszeń. Ponowna kontrola obiektu wykazała, że zarządzenie zostało zrealizowane. Składowisko odpadów komunalnych w Kleszczelach (kontrola interwencyjna: styczeń-luty 2017 r.). Kontrolę przeprowadzono w wyniku zgłoszenia z prośba o interwencję. Podczas oględzin terenu składowiska stwierdzono, że kontrolowany obiekt, zarządzany przez podmiot - Komunal Serwis sp. z o.o. jest na etapie rekultywacji biologicznej. Przedstawiciel spółki oświadczył, iż na teren składowiska dowożone są odpady o kodzie kompost nie odpowiadający wymaganiom (tj. nie nadający się do wykorzystania). Ponadto ustalono, że firma Komunal Serwis sp. z o.o. nie magazynuje odpadów na terenie rekultywowanego składowiska ani poza kwaterą. Odpady dowożone są rozplantowywane na terenie rekultywowanej kwatery. Nie stwierdzono dowożenia odpadów w postaci szlamów oraz odpadów płynnych. Składowisko nie zostało wyposażone w wagę, brodzik dezynfekcyjny oraz pełne ogrodzenie. W wyniku nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne mające na celu wyeliminowanie naruszeń. Składowisko odpadów komunalnych w Czeremsze (kontrola: marzec-maj 2017 r.). Właścicielem i zarządzającym składowiskiem jest Gmina Czeremcha. W dniu kontroli składowisko nie było eksploatowane. Urządzenia znajdujące się na składowisku, to: waga samochodowa zdemontowana w trakcie rekultywacji zgodnie z warunkami zgody na zamknięcie, brodzik dezynfekcyjny zdemontowany w trakcie rekultywacji zgodnie z warunkami zgody na zamknięcie, studnia betonowa z uszczelnionym dnem, trzy studnie odgazowujące z rur w postaci kominków z emisją do atmosfery, ogrodzenie terenu składowiska z bramą wjazdową oraz naturalnym pasem zieleni otaczającym składowisko zdemontowane w trakcie prowadzenia rekultywacji, droga dojazdowa utwardzona płytami oraz droga wewnętrzna na składowisku zdemontowana zgodnie z warunkami zgody na zamknięcie, barak socjalno-biurowy zdemontowany w trakcie prowadzonej rekultywacji zgodnie z warunkami zgody na zamknięcie składowiska, tablice informacyjne przed wjazdem, 3 piezometry umożliwiające badania kontrolnopomiarowe wód podziemnych dwa zlokalizowane na kierunku odpływu wód podziemnych oraz 1 na dopływie wód podziemnych do składowiska. Składowisko nie posiada instalacji do odprowadzania gazu składowiskowego z możliwością oczyszczania i wykorzystania do celów energetycznych lub spalenia w pochodni. Brak naturalnej bariery geologicznej oraz brak izolacji syntetycznej oraz reperów geodezyjnych. Wjazd na składowisko zabezpieczono zamykaną bramą, jednak z powodu braku ogrodzenia z trzech pozostałych stron, nie spełnia ona funkcji zabezpieczenia przed dostępem osób nieuprawnionych. Ponadto stwierdzono, iż nie został uregulowany stan formalnoprawny brak instrukcji prowadzenia składowiska oraz brak ustanowionego zabezpieczenia roszczeń z tytułu wystąpienia negatywnych skutków w środowisku. W wyniku nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne mające na celu wyeliminowanie naruszeń. Gmina Narew (kontrole interwencyjne: maj 2017 r., lipiec-sierpień 2017 r.). W związku ze zgłoszonym wnioskiem o podjęcie interwencji w sprawie wywożenia osadów ściekowych na teren nieczynnej żwirowni w miejscowości Doratynka, Inspektorat przeprowadził kontrolę na działce geod. nr 314. W trakcie wizji ustalono, iż osady ściekowe wytwarzane przez gminną oczyszczalnię ścieków są wywożone na przedmiotową działkę. Podmiot nie wykonuje badania gruntów, każdorazowo przed skierowaniem danej partii komunalnych osadów ściekowych do zastosowania na gruncie oraz nie rozprowadza równomiernie komunalnych osadów ściekowych na powierzchni gruntu i nie wprowadza ich do gruntu z zachowaniem warunku - nie później niż następnego dnia po ich przetransportowaniu. Ponadto stwierdzono obecność w wyrobisku po byłej żwirowni następujących odpadów: odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów o kodzie , zmieszanych odpadów komunalnych o kodzie , tworzyw sztucznych o kodzie W wyniku w/w naruszeń pouczono kontrolowanego oraz wydano zarządzenie pokontrolne, obligujące do wyeliminowania nieprawidłowości. Po przeprowadzeniu ponownej kontroli ustalono, że zarządzenie zostało zrealizowane. Ferma Drobiu Anatol Iliaszuk w Doratynce (kontrola interwencyjna: maj-czerwiec 2017 r.). W wyniku zgłoszonej skargi dotyczącej magazynowania odpadów padłych kur na pryzmie bez zabezpieczenia oraz braku zabezpieczenia odpadów w postaci styropianu i foli na terenie fermy w miejscowości Doratynka przed rozwiewaniem, przeprowadzono kontrolę, podczas której dokonano oględzin terenu. Nie potwierdzono magazynowania odpadów padłych kurczaków na pryzmie bez zabezpieczenia. Ustalono, że na terenach przyległych do fermy znajdują się odpady budowlane wytworzone w wyniku przeprowadzonych w ostatnich latach modernizacji budynków kurników. Były to głównie odpady budowlane styropian i folia, które nie były właściwie zabezpieczone przed rozwiewaniem oraz odpady stalowe. W wyniku kontroli wydano zarządzenie pokontrolne mające na celu wyeliminowanie nieprawidłowości. 23

24 Piotr Masalski w Hajnówce (kontrola interwencyjna: czerwiec-lipiec 2017 r.). Podczas kontroli stwierdzono nieprawidłowości w postaci braku realizacji obowiązku przekazywania pojazdów wycofanych z eksploatacji do stacji demontażu pojazdów. W wyniku w/w nieprawidłowości wymierzono grzywnę w drodze mandatu karnego. GRYFSKAND Sp. z o. o. w Gryfinie Oddział w Hajnówce Zakład Produkcji Węgli Aktywnych (kontrola interwencyjna: czerwiec-sierpień 2017 r.). Podczas kontroli stwierdzono nieprawidłowości w postaci obecności pokruszonych płyt azbestowo-cementowych leżących na gruncie oraz wycieków melasy. W wyniku nieprawidłowości pouczono kontrolowanego. Pozostałe skontrolowane zakłady, w których nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami to: MINERAL Sp. z o.o. w Nowoberezowie (kontrola: wrzesień-październik 2016 r.), CDD Polska Mirosław Sadowski w Hajnówce (kontrola interwencyjna: wrzesień-październik 2016 r.), Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Hajnówce (kontrola: wrzesień-listopad 2016 r.), RUNO Sp. z o.o. w Hajnówce (kontrola: październik-listopad 2016 r.), PRONAR Sp. z o.o. w Narwi (kontrola: listopad 2016 r.), Nasycalnia Podkładów Mineralnych w Czeremsze Sp. z o.o. (kontrola interwencyjna: grudzień 2016 r.), Oczyszczalnia Ścieków w Czyżach (kontrola: kwiecień 2017 r.), Old Polish Vodka Spółka z o.o. w Lewkowie Starym (kontrola: maj 2017 r.), WACEKO Wacław Siegień w Czyżach (kontrola: maj-czerwiec 2017 r.), Spalarnia odpadów medycznych eksploatowana w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Hajnówce (kontrola: lipiec-sierpień 2017 r.), Oczyszczalnia Wiejska - Czeremcha (kontrola: sierpień 2017 r.), Gmina Hajnówka Oczyszczalnia w Mochnatem (kontrola: sierpień-wrzesień 2017 r.), Krypton Sp. z o.o. w m. Zabłotczyzna (kontrola: sierpień 2017 r.). HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY PRESJE ŹRÓDŁA HAŁASU Hałas jest powszechnie występującym zanieczyszczeniem środowiska i jednym z poważniejszych problemów obniżających jakość życia. Są to wszelkiego rodzaju niepożądane, nieprzyjemne i uciążliwe dźwięki w danym miejscu i czasie. Hałas w środowisku powodowany jest głównie przez ruch transportowy (drogowy, kolejowy, lotniczy), działalność przemysłową oraz aktywność związaną z rekreacją. Na terenie województwa najistotniejsze źródła hałasu to transport drogowy oraz w niedużym stopniu zakłady przemysłowe. Na terenie powiatu hajnowskiego, duży wpływ na klimat akustyczny ma dynamiczny rozwój motoryzacji. Od roku 2010 liczba pojazdów samochodowych i ciągników stale rośnie, co powoduje znaczący wzrost natężenia ruchu drogowego, a tym samym uciążliwości hałasowej. Źródło: GUS, opracowanie Wraz ze wzrostem ilości samochodów wzrasta natężenie ruchu drogowego, a tym samym wzrasta uciążliwość hałasowa. Hałas przemysłowy obejmuje dźwięki emitowane przez różnego rodzaju maszyny i urządzenia oraz części procesów technologicznych, instalacje i wyposażenie zakładów przemysłowych i usługowych. Do hałasu 24