Witamina D działanie, niedobory i suplementacja u pacjentów różnym wieku
|
|
- Sylwia Sowa
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Witamina D działanie, niedobory i suplementacja u pacjentów różnym wieku Praca specjalizacyjna: FARMACJA APTECZNA Mgr farm. Kinga Duszyńska-Polus Kierownik Specjalizacji: mgr farm. Monika Graczyk Września 2015
2 WSTĘP Kinga Duszyńska-Polus: Witamina D-działanie, niedobory i Badania naukowe przeprowadzane w ostatnim czasie podważają stosowanie suplementów witaminowych przez osoby zdrowe, wyjątek jednak stanowi suplementacja witaminy D. Badania epidemiologiczne pokazują, że ze względu na położenie geograficzne ponad 90% Polaków ma niedobory witaminy D, z czym wiąże się ryzyko wielu chorób m.in. depresji, niektórych nowotworów, cukrzycy. Witamina D jest wytwarzana w skórze pod wpływem słońca. Promienie ultrafioletowe przenikają przez skórę, a pod ich wpływem niektóre sterole pochodzenia roślinnego i cholesterol zgromadzony pod skórą przekształcane są w witaminę D. W Polsce taka możliwość jest tylko w słoneczne dni od końca kwietnia do początku września między godziną a Przez pozostałą część roku synteza witaminy D nie zachodzi. Wystarczy około min na słońcu, by pokryć 90% zapotrzebowania na witaminę D pod warunkiem wystawienia na działanie promieni słonecznych około 20% powierzchni ciała, nie zabezpieczonego kremami z filtrami UV (filtr ogranicza syntezę witaminy D nawet w 90%). Osobom z bardzo jasną karnacją, niebieskimi oczami, włosami koloru blond lub rudymi, czyli z fenotypem I skóry, nie zaleca się ekspozycji na słońce ze względu na ryzyko wystąpienia złośliwego nowotworu skóry. Poza tym u większości Polaków ze względu na prowadzony tryb życia (przemieszczanie się samochodami, wielogodzinne przebywanie w pomieszczeniach zamkniętych), produkcja witaminy D w skórze nawet w słoneczne dni nie zachodzi w wystarczającym stopniu, z kolei jej zapas, który jest magazynowany w tkance tłuszczowej wystarczy na około 2 miesiące. Innym źródłem witaminy D może być dieta. Witamina D występuje w niewielkiej ilości produktów żywnościowych (ryby, żółtko jaja, wątróbka, mleko i jego przetwory), dlatego produkty spożywcze mogą być źródłem jedynie 20% dziennego zapotrzebowania. Jednak ilości spożywanych przez nas ryb morskich są bardzo małe, a żywność nie jest wzbogacana w witaminę D, pozostaje nam więc uzupełnianie niedoborów poprzez stosowanie suplementów witaminy D w odpowiednich dawkach.
3 CZYM JEST WITAMINA D I JAKIE WYKAZUJE DZIAŁANIE? Witamina D to związek chemiczny odkryty w roku 1918, o nazwie cholekalcyferol związek steroidowy, pochodna cholesterolu. Jest ogólną nazwą pokrewnych związków: - 7-dehydrocholesterol - występujący w nabiale i rybach, - ergosterol - obecny w niektórych warzywach. Oba związki różnią się łańcuchem bocznym w pozycji C17 (obecność wiązania podwójnego i grupy metylowej w przypadku ergosterolu). Prekursory witaminy D gromadzą się w skórze, a w ich przemianach uczestniczy kilka tkanek. W skórze w komórkach Melpighiego, większość witaminy D jest wykorzystana do syntezy witaminy D2 (Ergocalciferol) lub witaminy D3 (Cholecalciferol). Absorpcja energii światła indukuje fotoizomeryzację przez wzbudzenie stanu singletowego, to prowadzi do rozerwania wiązania w pozycji 9,10 i utworzenie pro-witaminy D3, która ulega spontanicznej izomeryzacji do witaminy D3. Szybkość biosyntezy witaminy D3 jest wprost proporcjonalna do intensywności promieniowania ultrafioletowego. Ilość 7-dehydrocholesterolu w naskórku zmniejsza się z wiekiem, co jest przyczyną ujemnego bilansu wapniowego u ludzi starszych. Witamina D1 (składnik tranu), jest mieszaniną cholekalcyferolu i lumisterolu (związku o podobnej budowie, ale bez aktywności witaminy D). Związki te ulegają hydroksylacji (aktywacja) do 25-hydroksypochodnych a następnie do 1,25-hydroksypochodnych. Ta druga przemiana zachodzi pod wpływem parathormonu (PTH) Cholecalcyferol syntetyzowany w skórze lub wchłonięty w jelicie jest transportowany do wątroby i ulega przemianie do calcidiolu (25-OH-D3). Calcidiol jest główną formą witaminy D w organizmie, ale wykazuje dużo mniejszą aktywność biologiczną niż produkt końcowy. Calcidiol wraca do krążenia i po związaniu z białkiem transportującym witaminę D jest transportowany do nerek, gdzie ulega hydroksylacji i przemianie do Calcitriolu (1,25(OH)2D3), który jest najbardziej aktywnym metabolitem witaminy D. Calcitriol wraz z parathormonem (PTH) i kalcytoniną reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową. Synteza witaminy D podlega licznym mechanizmom regulacyjnym na zasadzie sprzężenia zwrotnego ujemnego - wzrost poziomu hormonu w osoczu oraz jego nieaktywnych metabolitów hamuje jej syntezę. Calcitriol wykazuje szerokie działanie: Powoduje zwiększenie międzykomórkowego transportu wapnia i fosforanów w śluzówce jelita Wraz z parathormonem przyczynia się do zwiększenia stężenia wapnia w osoczu
4 Zwiększa resorpcję zwrotną w nerkach Bierze udział w regulacji uwalniania prolaktyny Wywołuje różnicowanie się keratocytów Calcitriol oddziałuje na 3 narządy docelowe: Jelito - reguluje wchłanianie wapnia Nerki - zwiększa wchłanianie zwrotne wapnia Kości - zwiększa resorpcję wapnia Rys. Przemiany witaminy D (Źródło: instytut-mikroekologii.pl) WITAMINA D U DZIECI Witamina D jest niezbędna do prawidłowego rozwoju dziecka. Z uwagi na fakt, że witamina D bardzo powoli wchłania się do organizmu, zaleca się przyjmowanie witaminy D już od drugiego trymestru ciąży ( Amerykańscy naukowcy prowadzili badanie mające na celu określenie niedoboru witaminy D u kobiet w wieku rozrodczym, ciężarnych lub nie. Wynik badania pokazał, że u 78% tych kobiet, poziom witaminy D był poniżej normy). Czynnikiem warunkującym suplementację witaminy D u noworodków i niemowląt jest sposób odżywiania dziecka.. Stężenie witaminy D w mleku kobiecym wzrasta proporcjonalnie do stanu zapasów u matki, które zależą od ekspozycji na słońce, pigmentacji skóry, szerokości geograficznej, pory roku i w przypadku braku wystarczającej ekspozycji na UVB od ilości witaminy D w pożywieniu.
5 Natomiast mleko większości kobiet mieszkających w naszej szerokości geograficznej, dostarcza znacznie mniej witaminy D niż zaleca się niemowlętom w pierwszym roku życia. Mleko modyfikowane jest wzbogacane w witaminę D, dlatego niemowlęta karmione sztucznie otrzymują zwykle zalecaną dawkę witaminy D w codziennej porcji mleka. Witaminy tej nie trzeba więc dodatkowo uzupełniać, jeśli dziecko zjada dziennie odpowiednią ilość mleka ( ml w zależności od produktu). NIEDOBORY WITAMINY D Osteoporoza Osteoporoza (gr.osteon - kość, łac.porus - otwór, ubytek) to choroba przewlekła szkieletu, która prowadzi do złamań kości, nawet po niewielkim urazie (złamania osteoporotyczne), co wynika ze zmniejszonej gęstości mineralnej kości oraz zaburzenia jej struktury i jakości. Znany angielski lekarz Albright, w żargonie lekarskim zdefiniował osteoporozę jako chorobę, w której jest "za mało kości w kości". Najczęściej występuje osteoporoza pierwotna, wynikająca ze starzenia się układu szkieletowego. Rozwija się u kobiet po menopauzie i mężczyzn w starszym wieku. Utrata gęstości mineralnej kości rozpoczyna się już około 40. roku życia u kobiet i 45. roku życia u mężczyzn. Rozwój osteoporozy przyspiesza: nieodpowiednia dieta (głównie mała podaż wapnia, witaminy D, niedożywienie) palenie papierosów nadużywanie alkoholu niedostateczna ekspozycja na światło słoneczne mała aktywność fizyczna. Osteoporoza wtórna jest wynikiem innych chorób (np. zaburzenia hormonalne, choroby układu pokarmowego związane z zaburzeniami wchłaniania, przewlekłe zapalne choroby reumatyczne) lub stosowania niektórych leków (m.in. glikokortykosteroidy, leki przeciwpadaczkowe i heparyna). Witamina D odgrywa istotną rolę w profilaktyce osteoporozy. Sprzyja ona wchłanianiu wapnia i transportowaniu go do kości, przez co utrzymuje ich odpowiednią masę i jakość.
6 Dawkę witaminy D3 w leczeniu osteoporozy indywidualnie ustala lekarz zwykle jest to 400 lub 800 IU na dobę. Dostępne w Polsce witaminy zawierają 400, 500 i 1000 j. m. Bardziej aktywna postać witaminy D3 (Alfacalcidiol) jest dostępny w dawkach po 0,25 i 1,0 mikrogramów. Krzywica Krzywica charakteryzuje się upośledzeniem wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego, co z kolei prowadzi do zaburzenia struktury kości. Na krzywicę szczególnie narażone są niemowlęta i małe dzieci ze względu na bardzo dynamiczne wzrastanie i rozwój kości. U dzieci chorujących na krzywicę można zaobserwować: rozdrażnienie, płaczliwość, zaburzenia snu, brak łaknienia, zahamowanie przyrostu masy ciała, zmniejszoną ruchliwość dziecka, obniżone napięcie mięśniowe (tzw. rozlany brzuch ), zwiększoną potliwość w okolicy potylicy (zwłaszcza podczas karmienia zmiany kostne powiększone ciemiączko przednie, opóźnione zarastanie ciemiączka, opóźnione ząbkowanie, rozmiękanie kości potylicy (craniotabes) i innych kości w pobliżu szwów, pogrubienie połączeń chrzęstnych i kostnych żeber, tzw. różaniec krzywiczy, wciągnięcie żeber w linii przyczepu przepony w postaci zauważalnej bruzdy, tzw. bruzda Harrisona zmiany w obrębie kończyn (pojawiają się w wieku ok 1-3 lat) kolana koślawe lub szpotawe, szablowate wygięcia podudzi, bransolety krzywicze (pogrubienia obwodowych nasad kości przedramienia Stężenie 25-hydroksycholekalcyferolu jest uznane za wskaźnik zagrożenia krzywicą. STĘŻENIE INTERPRETACJA 25-HYDROKSYCHOLEKALCYFEROLU Poniżej 3 ng/ml (7,5 nmol/l) Ryzyko krzywicy bardzo duże lub jej potwierdzenie w testach laboratoryjnych 3-10 ng/ml (7,5-25 nmol/l) Ryzyko krzywicy średnie lub niskie Powyżej 10 ng/ml (25 nmol/l) Ryzyko niskie, ale wymaga obserwacji 40 ng/ml (100 nmol/l) Optymalne stężenie - brak ryzyka choroby Celem suplementacji jest osiągnięcie osiągnięcia poziomu 25(OH)D w zakresie ng/ml ( nmol/l). W związku z tym stężenie to powinno być regularnie monitorowane.
7 Zapobieganie krzywicy u zdrowego niemowlęcia polega na podawaniu dziecku witaminy D w małej dawce. W leczeniu krzywicy stosuje się przez pewien czas witaminę D w odpowiednio dużej dawce. Decyzję o konieczności leczenia, czasie jego trwania i dawce witaminy D podejmuje lekarz. Zazwyczaj stosowana dawka lecznicza to j. U niemowlęcia, które nie otrzymywało poprzednio witaminy D3 i u którego stwierdza się krzywicę o pełnym obrazie klinicznym, biochemicznym i radiologicznym należy podawać 4000 j. witaminy D3 dziennie, przez 4 do 6 tygodni. W czasie leczenia konieczna jest ocena kliniczna, nie rzadziej niż raz na 3 tygodnie, natomiast kontrola biochemiczna i radiologiczna nie są potrzebne. Po zakończeniu kuracji rozpoczyna się dawkowanie profilaktyczne witaminy D3. Po 2-3 tygodniach widoczna jest poprawa w badaniu radiologicznym ( np. RTG nadgarstka), nieco później dochodzi do poprawy parametrów biochemicznych. Inne przyczyny krzywicy to: krzywica z nadmiaru fosforanów (u niemowląt przekarmianych mlekiem krowim, spowodowana nadmiarem fosforanów w diecie, które ograniczają wchłanianie wapnia) krzywica z niedoboru wapnia (występuje najczęściej u niemowląt na diecie bezmlecznej) krzywica po lekach przeciwdrgawkowych krzywica uwarunkowana genetycznie (zaburzenia mineralizacji kośćca są związane z defektami wewnątrzustrojowej aktywacji witaminy D lub z pierwotnym upośledzeniem resorpcji fosforanów w nerce) SUPLEMENTACJA WITAMINY D Suplementację witaminy D powinno prowadzić się już w okresie życia płodowego. Kobiety ciężarne powinny przyjmować witaminę D3 w dawce 400 j. na dobę, począwszy od drugiego trymestru ciąży.
8 GRUPA DAWKA WITAMINY D CZAS, W KTÓRYM NALEŻY ZACZĄĆ SUPLEMENTACJĘ Kobiety w ciąży 400j./24h II trymestr ciąży Donoszony noworodek 400j./24h 1.tydzień życia karmiony naturalnie, matka nie przyjmowała suplementacji w ciąży Donoszony noworodek 400j./24h 3.tydzień życia karmiony naturalnie, matka przyjmowała suplementację w ciąży Noworodek karmiony sztucznie 400j./24h w diecie Brak konieczności suplementacji Noworodek karmiony w sposób mieszany W sumie 400j./24h Dawkowanie witaminy D ustala lekarz U niemowląt i dzieci suplementacja witaminy D zalecana jest od pierwszych dni życia bez względu na sposób karmienia. Wcześniaki powinny otrzymywać witaminę D w dawce IU/dobę (10 20 µg/dobę) do momentu osiągnięcia wieku 40. tygodnia ciąży. Po tym czasie zaleca się dawki jak u niemowląt donoszonych. Od urodzenia do 6. miesiąca życia, niemowlęta karmione piersią powinny otrzymać dawkę 400IU/dobę (10,0 µg/dobę), natomiast niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym także- 400IU/dobę (10,0 µg/dobę) łącznie z diety i suplementów (dawkę witaminy D może modyfikować pediatra). Od 6. do 12. miesiąca życia ilość dobowej dawki witaminy D zależy od dobowej ilości tej witaminy dostarczanej z pokarmem i mieści się w przedziale IU/dobę (10,0 15,0 µg/dobę). Na rynku aptecznym suplementy witaminy D3 do stosowania u noworodków i niemowląt występują w różnych dawkach i formach: kropli, kapsułek twist-off, tabletek rozpuszczalnych, jako preparaty proste i złożone. Zdecydowana większość preparatów dostępnych na naszym rynku to produkty lecznicze zawierające wyższe stężenie witaminy w 1 kropli niż zalecane. Bardzo ważne jest podanie odpowiedniej dawki witaminy D. Ważne jest, aby uświadomić rodziców, jak ważne jest przestrzeganie prawidłowego dawkowania witaminy D3 zarówno w aspekcie jej zmniejszonej, jak i zwiększonej podaży. U dzieci i nastolatków w wieku 1-18 lat, suplementacja witaminy D mieści się w zakresie IU/dobę (15,0 25,0 µg/dobę) w zależności od masy ciała w okresie od września do kwietnia lub przez cały rok jeśli synteza skórna jest niewystarczająca. W przypadku dzieci i nastolatków z otyłością (>90 centyla dla wieku i płci według lokalnych danych dla danego kraju), które należą do grupy ryzyka niedoboru witaminy D, zaleca się suplementację również od września do kwietnia lub przez cały rok, na poziomie IU/dobę (30 50 µg/dobę) zależnie od stopnia otyłości.
9 U dorosłych (>18 rż.) i osób w wieku podeszłym (>65rż) dobowa dawka witaminy D powinna wynosić IU/dobę (20,0 50,0 µg/dobę). Osoby w wieku podeszłym powinny otrzymywać suplementy witaminy D przez cały rok ze względu na gorszą skuteczność wytwarzania witaminy D w skórze. Dorosłe osoby otyłe (BMI 30 kg/m2) powinny przyjmować witaminę D przez cały rok w dawce IU/dobę ( µg/dobę) w zależności od stopnia otyłości. U tych osób witamina D, rozpuszczalna w tłuszczach jest zatrzymywana przez podskórną tkankę tłuszczową, co utrudnia jej transport do krwi. Poza tym badania pokazują, że u osób otyłych wzrost poziomu witaminy D po ekspozycji na promieniowanie UVB jest o ok. 57% niższy niż u osób z prawidłową masą ciała. Kobiety planujące ciąże powinny stosować suplementację witaminy D zgodnie z wytycznymi dla osób dorosłych. Natomiast kobiety w ciąży co najmniej od II trymestru ciąży powinny suplementować sobie witaminę D w dawce IU/dobę (37,5 50 µg/dobę). Witaminę D w dawce IU/dobę (25 50 µg/dobę) zależnie od masy ciała przez cały rok powinny również przyjmować osoby o ciemnej karnacji oraz pracujące w nocy (ze względu na utrudnioną syntezę skórną witaminy D). TOKSYCZNOŚĆ WITAMINY D Witaminę D bardzo łatwo przedawkować. Powikłania z tym związane są poważnym niebezpieczeństwem (większym niż niewielki niedobór witaminy D). Witamina D jako czynnik regulujący gospodarkę wapniowo-fosforanową powoduje po przedawkowaniu hiperkalcemię (nadmiar wapnia we krwi), hiperkalciurię (nadmiar wapnia w moczu), zwapnienie nerek, zmiany w układzie sercowo-naczyniowym oraz uszkodzenie kości. Hiperkalcemia występuje po długotrwałym stosowaniu witaminy D w dawce j.m./dobę. Innymi objawami po przedawkowaniu witaminy D jest: ból głowy bóle mięśniowe i stawowy utrata masy ciała brak łaknienia nudności wymioty zaparcia nadmierne pragnienie zapalenie spojówek
10 świąd skóry światłowstręt wielomocz zapalenie trzustki hipertermia wodnisty wyciek z nosa obniżone libido hipercholesterolemia podwyższona aktywność aminotransferaz zaburzenia rytmu serca mocznica Przedawkowanie witaminy D jest również niebezpieczne dla płodu, gdyż może powodować jego deformacje, a także choroby kości u noworodka. WITAMINA D PRZYSZŁOŚĆ W ostatnich latach witamina D została odkryta na nowo. Chroni nas przed nadciśnieniem, cukrzycą, demencją, poprawia pracę układu odpornościowego. U dzieci w wieku 6-15 lat, którym podawano witaminę D w okresie sezonu grypowego, ryzyko zachorowania spadło o 60%. Zauważono, że u chorych na stwardnienie rozsiane (SM), rzuty choroby występują częściej zimą, gdy kontakt ze słońcem chorego jest mniejszy, co wiąże się ze zmniejszoną ilością witaminy D. Na podstawie badań epidemiologicznych stwierdzono też, że osoby, które w dzieciństwie dużo przebywały na słońcu, rzadziej zapadają na SM i schorzenia nerek. Mówi się również o tym, że witamina D może mieć działanie antynowotworowe, gdyż hamuje podziały szybko dzielących się komórek, co jest bardzo istotne dla zahamowania procesu nowotworowego. Pojawiły się prace, w których dowiedziono, że witamina D może wspomóc terapię raka prostaty i sutka. Do tej pory jednak lekarze proponują stosowanie witaminy D w celach pomocniczych i profilaktycznych. Jej użycie w celach medycznych to kwestia przyszłości. Podsumowując, większość osób, we wszystkich grupach wiekowych ma niedobory witaminy D i wymaga jej suplementacji. Niedobory witaminy D powodują szereg objawów i schorzeń związanych z układem kostnym, odpornościowym, mięśniowym, z chorobami cywilizacyjnymi.
11 PIŚMIENNICTWO Płudowski P., Kaczmarewicz E. i wsp.: Wytyczne suplementacji witaminą D dla Europy Środkowej: Rekomendowane dawki witaminy D dla populacji zdrowej oraz dla grup ryzyka deficytu witaminy D. Endokrynol. Pol. 2013; 64 (4). Zając M., Pawełczyk E.: Chemia Leków, Poznań Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Śledzińska K., Góra-Gębka M., Kamińska B., Liberek A.: Plejotropowe działanie witaminy D ze szczególnym uwzględnieniem jej roli w chorobach układu pokarmowego u dzieci. Med. Wieku Rozw. 2010: 14 (1): Maestro B., Campion J., Davila N. i wsp.: Stimulation by 1,25-dihydroxyvitamin D3 of insulin receptor expression and insulin responsiveness for glucose transport in U-937 human promonocytic cells. Endocr. J. 2000; 47: McDermott MF, Ramachandran A., Ogunkolade B.W. i wsp.: Allelic variation in the vitamin D receptor influences susceptibility to IDDM in Indian Asians. Diabetologia 1997; 40: Żukowska-Szczechowska E., Kiszka B.: Niedobór witaminy D rozpoznawanie i postępowanie w celu redukcji ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na cukrzycę. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2011; 2 (2): Holick M.F.: Vitamin D: importance in the prevention of cancers, type 1 diabetes, heart disease, and osteoporosis. Am. J. Clin. Nutr. 2004; 79: Anuszewska E.L.: Nowe spojrzenie na witaminę D. Gaz. Farm. 2011; 2: Grant W.B., Holick M.F.: Benefits and requirements of vitamin D for optimal health: A review. Altern. Med. Rev. 2005; 2: Holick M.: Vitamin D deficiency. N. Engl. J. Med. 2007; 357: Ogunkolade B.W., Boucher B.J., Prahl J.M. i wsp.: Vitamin D receptor (VDR) mrna and VDR protein levels in relation to vitamin D status, insulin secretory capacity, and VDR genotype in Bangladeshi Asians. Diabetes 2002; 51: Charzewska J., Chlebna-Sokół D., Chybicka A. i wsp.: Aktualne (2009) polskie zalecenia dotyczące profilaktyki niedoboru witaminy D. Med. Prakt. Pediatr. 2010/01. Myśliwiec H., Myśliwiec M., Rola witaminy D w ustroju ( Medycyna po Dyplomie 2007) Dobrzańska A i wsp. Polskie zalecenia dotyczące profilaktyki niedoborów witaminy D 2009 McMurry J., Chemia organiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000
12
deesis.com.pl D3 Witamina słońca Dr. Jacobs D3 Witamina słońca suplement diety dla odporności, zębów i kości produkt odpowiedni dla wegetarian
Informacje o produkcie D3 Witamina słońca Dr. Jacobs Cena : 39.00 zł Stan magazynowy : bardzo wysoki Średnia ocena : brak recenzji Utworzono 18-09-2016 D3 Witamina słońca suplement diety dla odporności,
Bardziej szczegółowoVigantol j.m./ml krople 10 ml
Vigantol 20000 j.m./ml krople 10 ml Cena: 10,59 PLN Opis słownikowy Postać Krople Producent MERCK Promocje Wybór Farmaceuty Rodzaj rejestracji Lek Substancja czynna Cholecalciferolum Opis produktu Nazwa
Bardziej szczegółowoWitamina D znana i nieznana Znaczenie suplementacji witaminą D u niemowląt oraz u kobiet w okresie ciąży i laktacji
Szkolenie 2011 r. Witamina D znana i nieznana Znaczenie suplementacji witaminą D u niemowląt oraz u kobiet w okresie ciąży i laktacji Program 1. Prawdy i mity o witaminie D i krzywicy 2. Nowe spojrzenie
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. DEVIKAP IU/ml płyn doustny. Cholecalciferolum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta DEVIKAP 15 000 IU/ml płyn doustny Cholecalciferolum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoSkrócona informacja o leku Vigantoletten 500 i Vigantoletten 1000 Skład i postać farmaceutyczna: Vigantoletten 500, tabletki 1 tabletka zawiera 12,5 mikrogramów cholekalcyferolu równoważnego 500 j.m. witaminy
Bardziej szczegółowoCzęstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.
GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoRola witaminy D w praktyce lekarza rehabilitacji medycznej. dr n. med. Anna Pacholec prof. dr hab. n. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska
Rola witaminy D w praktyce lekarza rehabilitacji medycznej dr n. med. Anna Pacholec prof. dr hab. n. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska Rehabilitacja medyczna Rehabilitacja medyczna to dziedzina medycyny
Bardziej szczegółowoOsteoporoza. (skrypt z najważniejszymi informacjami dla studentów nieobecnych na wykładzie)
1 Osteoporoza (skrypt z najważniejszymi informacjami dla studentów nieobecnych na wykładzie) 1. Osteoporoza jest chorobą metaboliczną kości, charakteryzująca się zmniejszoną mineralną gęstością kości,
Bardziej szczegółowoWitamina D dla kogo i kiedy? Dariusz Włodarek Katedra Dietetyki Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie
Witamina D dla kogo i kiedy? Dariusz Włodarek Katedra Dietetyki Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie Trochę historii Pierwsza połowa XIX wieku J. Śniadecki ( 1768 1838) - ekspozycja
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Vigantol 500 mikrogramów/ml ( IU), krople doustne, roztwór (Cholecalciferolum)
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Vigantol 500 mikrogramów/ml (20 000 IU), krople doustne, roztwór (Cholecalciferolum) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoPrzedmowa. Zawartość. 1. Wprowadzenie Kompleksowe podejście do żywienia Koncepcja równowagi (bilansu)
140964 Zawartość Przedmowa 1. Wprowadzenie 1.1. Kompleksowe podejście do żywienia 1.2. Koncepcja równowagi (bilansu) 1.2.1. Model podaży i zapotrzebowania 1.2.2. Przekarmienie 1.2.3. Niedożywienie 1.2.4.
Bardziej szczegółowoVigantol 500 mikrogramów/ml ( j.m.), krople doustne, roztwór (Cholecalciferolum)
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Vigantol 500 mikrogramów/ml (20 000 j.m.), krople doustne, roztwór (Cholecalciferolum) Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoNieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%
Bardziej szczegółowoNatureheals
Natureheals www.donatmg.eu/en Magnez NAUKOWCY OKREŚLILI MAGNEZ MIANEM MINERAŁU DO WALKI ZE STRESEM, NAZYWAJĄC GO RÓWNIEŻ BALSAMEM DLA NERWÓW I MIĘŚNI. MAGNEZ JEST JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH MINERAŁÓW NIEZBĘDNYCH
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Devikap, 15 000 IU/ml, płyn doustny 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każdy ml (około 30 kropli) zawiera 15 000 IU cholekalcyferolu (Cholecalciferolum)
Bardziej szczegółowoHolistic K2+D3 i kokosolja witamina K2 MenaQ7 MK-7 MK7 witamina D3 60 tabl kategoria: WITAMINY, MIKROELEMENTY, ODZYWKI > Holistic
Glinka Agency Zapraszamy do sklepu www.multistore24.pl mail;sklep@multistore24.pl Warszawa tel. +48 602 395 051 Holistic K2+D3 i kokosolja witamina K2 MenaQ7 MK-7 MK7 witamina D3 60 tabl kategoria: WITAMINY,
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Devikap, 15 000 IU/ml, płyn doustny 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml (ok. 30 kropli) zawiera 15 000 IU cholekalcyferolu (Cholecalciferolum)
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoAutor: dr nauk med. Jolanta Ganowicz
Autor: dr nauk med. Jolanta Ganowicz Główni dostawcy wapnia do organizmu to produkty mleczne. W fosforany bogate są produkty mleczne i mięsne. Tak więc wapń i fosfor organizm otrzymuje z pożywienia. Wchłanianie
Bardziej szczegółowoPROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE
1. Ramowe treści kształcenia PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE L.p. DATA TEMAT ZAJĘĆ LICZBA GODZIN: FORMA ZALI- CZENIA PUNKTY ECTS 1. 2. 22.09.2012 23.09.2012 20.10.2012 21.10.2012 Żywienie
Bardziej szczegółowoCUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoEuropejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
Bardziej szczegółowoSportowa dieta kobiet
Sportowa dieta kobiet Poradnik żywieniowy dla kobiet uprawiających kolarstwo ARKADIUSZ KOGUT Uprawianie sportów wytrzymałościowych, w tym kolarstwa, wiąże się z utratą dużej ilości energii. U kobiet prawidłowe
Bardziej szczegółowoDariusz Włodarek. Katedra Dietetyki Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, SGGW w Warszawie
Witamina D a depresja Dariusz Włodarek Katedra Dietetyki Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, SGGW w Warszawie Już w pierwszej połowie XIX wieku polski lekarz Jędrzej Śniadecki (1768 1838) stwierdzał,
Bardziej szczegółowoŻywienie dziecka. Żywienie dziecka. Budowa nowych tkanek (rozrost) Odnowa zużytych tkanek. Wytwarzanie energii. Utrzymywanie temperatury ciała
Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć
Bardziej szczegółowoWpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych
Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych Badania epidemiologiczne i eksperymentalne nie budzą wątpliwości spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko rozwoju wielu nowotworów złośliwych, zwłaszcza
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Devikap, IU, kapsułki, miękkie. Cholecalciferolum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Devikap, 2 000 IU, kapsułki, miękkie Cholecalciferolum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Dekristol, IU, kapsułki miękkie. Cholecalciferolum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Dekristol, 20 000 IU, kapsułki miękkie Cholecalciferolum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
Bardziej szczegółowoGENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH
GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH Rodzaje testów Genodiet Test Genodiet składają się z 3 uzupełniających się modułów, stanowiących 3 kroki do poznania indywidualnych zasad zdrowia. Identyfikacja typu
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Stymen, 10 mg, tabletki Prasteronum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Stymen, 10 mg, tabletki Prasteronum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona ważne informacje
Bardziej szczegółowoPAKIET KONSULTACJI GENETYCZNYCH GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH
PAKIET KONSULTACJI GENETYCZNYCH GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH Rodzaje pakietów Genodiet Pakiet konsultacji genetycznych Genodiet składaja się z 3 uzupełniających się modułów, stanowiących 3 kroki
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowo50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga
Bardziej szczegółowoGospodarka wapniowo-fosforanowa
Gospodarka wapniowo-fosforanowa Wapń w ustroju: SUROWICA 0,01% całk. ustroju Ca całk. 2,1 2,7 mmol/l 30 50 % -związany z białkami albuminy, globuliny; 5-15 % - rozpuszczalny, niezjonizowany- kompleksy
Bardziej szczegółowoCharakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie.
Anastasiya Zasimovich Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Ciąża jest to specyficzny, fizjologiczny stan organizmu kobiety. O
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoWitaminy i minerały dla osób z przewlekłą chorobą nerek i po przeszczepieniu nerki
Dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego Witaminy i minerały dla osób z przewlekłą chorobą nerek i po przeszczepieniu nerki Zestaw witamin i składników mineralnych przygotowany
Bardziej szczegółowo2011-03-17. Woda. Rola wody. Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia?
Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia? A. Jarosz Woda głównym składnikiem ciała i podstawowym składnikiem pożywienia stanowi 50 80 %masy ciała zasoby wodne organizmu muszą być stale
Bardziej szczegółowoZasady postępowania w osteoporozie. skrócona wersja
Zasady postępowania w osteoporozie skrócona wersja Zasady postępowania w osteoporozie skrócona wersja 1 U kogo wykonywać badania w kierunku osteoporozy? Badania w kierunku osteoporozy należy wykonać u
Bardziej szczegółowoZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU
ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ( na podstawie artykułu zamieszczonego na portalu internetowym www.wp.pl zebrał i opracował administrator strony www.atol.org.pl ) Przewlekłe nadużywanie
Bardziej szczegółowoWitaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Jaką rolę pełnią witaminy w organizmie? I dlaczego są niezbędnymi składnikami w żywieniu świń? Dowiedz się o roli poszczególnych witamin w żywieniu trzody chlewnej. Witaminy są niezbędne do prawidłowego
Bardziej szczegółowoFARMAKOKINETYKA KLINICZNA
FARMAKOKINETYKA KLINICZNA FARMAKOKINETYKA wpływ organizmu na lek nauka o szybkości procesów wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania leków z organizmu Procesy farmakokinetyczne LADME UWALNIANIE
Bardziej szczegółowoLECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE
PROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE Koordynator profilaktyki : mgr piel. Anna Karczewska CELE: zwiększanie świadomości pacjenta na temat szczepionek przeciwko grypie zapobieganie zachorowań na grypę zapobieganie
Bardziej szczegółowoŻywienie dziecka. dr n.med. Jolanta Meller
Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Vigantol 500 mikrogramów/ml (20 000 j.m.); krople doustne, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml (40 kropli) zawiera 500 mikrogramów
Bardziej szczegółowoCo to jest dietetyka?
Co to jest dietetyka? Dietetyka to nauka, która bada jak to, co spożywamy wpływa na nasze zdrowie i wydajność organizmu. Bada pewne składniki pożywienia, które mogą wpływać na nasze zdrowie. Na przykład
Bardziej szczegółowoOsteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D
Atlanta Osteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D Jerzy Przedlacki Katedra i Klinika Nefrologii Dializoterapii i Chorób Wewnętrznych, WUM Echa ASBMR 2016 Łódź, 14.01.2017
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO JUVIT D 3, 20 000 j.m./ml, krople doustne, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml (ok. 34 kropli) zawiera 0,5 mg Colecalciferolum
Bardziej szczegółowoD-drops liquid vitamin D 30ml witamina D w płynie- kropelki
Dane aktualne na dzień: 01-02-2017 01:58 Link do produktu: http://www.vitavita.pl/d-drops-liquid-vitamin-d-30ml-witamina-d-w-plynie-kropelki-p-135.html D-drops liquid vitamin D 30ml witamina D w płynie-
Bardziej szczegółowo1.000 IU w wieku 0-6 miesięcy; IU w wieku 7-12 miesięcy; IU w wieku 4-8 lat; IU w wieku powyżej 9 lat;
Witamina D jest generalnie dobrze tolerowana w zalecanych dawkach. Instytut Medyczny (Institute of Medicine (IOM)) 30 listopada 2010 roku opublikował raport zalecający górne dawki przyjmowania witaminy
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Multi-Sanostol, syrop
Preparat wielowitaminowy dla dzieci. Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Multi-Sanostol, syrop Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera
Bardziej szczegółowoOdżywianie osób starszych (konspekt)
Prof. dr hab. med. Tomasz Kostka Odżywianie osób starszych (konspekt) GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA CHOROBY WIEŃCOWEJ (CHD) wg. Framingham Heart Study (Circulation, 1999, 100: 1481-1492) Palenie papierosów Nadciśnienie
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych WIEDZA
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Żywienie w zdrowiu i chorobie Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 K_W02
Bardziej szczegółowoZdrowo żyjesz - wygrywasz SZKOŁA PROMUJĄCA ZALECENIA EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM
Zdrowo żyjesz - wygrywasz SZKOŁA PROMUJĄCA ZALECENIA EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM Co wpływa na nasze zdrowie? OPIEKA ZDROWOTNA NASZE GENY STYL ŻYCIA 50% Jakie mogą być efekty naszego stylu życia?
Bardziej szczegółowoNazwa producenta Ilość w opakowaniu handlowym. opak. Cena części / netto / słownie : zł groszy. Kwota podatku VAT słownie : zł groszy
Załącznik nr 1 Część nr 1 - Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Mleko początkowe. Opis produktu leczniczego, postać, dawka, ilość w opakowaniu j.m.. Nazwa handlowa, postać w opakowaniu
Bardziej szczegółowoLp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla organizmu człowieka Umiejętności i wiadomości na
Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego Podstawy żywienia człowieka Przedmiotowy system oceniania Lp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla
Bardziej szczegółowoASMAG FORTE 34 mg jonów magnezu, tabletki Magnesii hydroaspartas
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika ASMAG FORTE 34 mg jonów magnezu, tabletki Magnesii hydroaspartas Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Bardziej szczegółowoPokarmy uzupełniające. Kiedy? Jakie? Dlaczego? Prof. dr hab. med. Hanna Szajewska Warszawski Uniwersytet Medyczny
Pokarmy uzupełniające. Kiedy? Jakie? Dlaczego? Prof. dr hab. med. Hanna Szajewska Warszawski Uniwersytet Medyczny WPROWADZENIE Żywienie niemowląt, a zwłaszcza odpowiedź na pytania: co? kiedy? jak? budzi
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. DEVISOL-25, 150 µg/ml, krople doustne, roztwór (Calcifediolum)
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta DEVISOL-25, 150 µg/ml, krople doustne, roztwór (Calcifediolum) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera
Bardziej szczegółowoEuropejski kodeks walki z rakiem
Europejski kodeks walki z rakiem Dlaczego walczymy z rakiem? Nowotwory są drugą przyczyną zgonów w Polsce zaraz po zawałach i wylewach. Liczba zachorowao na nowotwory złośliwe w Polsce to ponad 140,5 tys.
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Novostella, 10 mg, tabletki Prasteronum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Novostella, 10 mg, tabletki Prasteronum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku, ponieważ zawiera ona informacje ważne dla
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Vigantoletten 500 12,5 mikrogramów (500 j.m.), tabletki (Cholecalciferolum)
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Vigantoletten 500 12,5 mikrogramów (500 j.m.), tabletki (Cholecalciferolum) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku,
Bardziej szczegółowoPrzedszkole Miejskie Nr 12 Integracyjne w Jaworznie CUKRZYCA
Cukrzyca CUKRZYCA Cukrzyca jest przyczyną niedomagania i cierpienia około 60 mln. osób, które żyją z tą chorobą w Europejskim Regionie WHO. Stanowi również poważne obciążenie dla gospodarki i systemu ochrony
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoDieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością.
Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością. Jadłospis 14-dniowy Anna Piekarczyk Dieta nie jest dietą indywidualną
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoLewoskrętna witamina C o przedłużonym uwalnianiu 500 mg MSE matrix 90 tab. dr Enzmann
Dane aktualne na dzień: 08-01-2018 02:10 Link do produktu: https://taknaturalne.pl/lewoskretna-witamina-c-o-przedluzonym-uwalnianiu-500-mg-mse-matrix-90-tab-drenzmann-p-736.html Lewoskrętna witamina C
Bardziej szczegółowoPOTRZEBY DZIECKA Z PROBLEMAMI -DYSTROFIA MIĘŚNIOWA DUCHENNE A NEUROLOGICZNYMI W SZKOLE
POTRZEBY DZIECKA Z PROBLEMAMI NEUROLOGICZNYMI W SZKOLE -DYSTROFIA MIĘŚNIOWA DUCHENNE A Klinika Neurologii Rozwojowej Gdański Uniwersytet Medyczny Ewa Pilarska Dystrofie mięśniowe to grupa przewlekłych
Bardziej szczegółowoWITAMINY DLA DIABETYKÓW
WITAMINY DLA DIABETYKÓW Witaminy dla diabetyków: zestaw witamin i składników mineralnych dostosowany ilościowo i jakościowo do potrzeb osób chorych na cukrzycę jako uzupełnienie codziennej diety. Energia
Bardziej szczegółowozbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)
HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej
Bardziej szczegółowoWitamina D w żywieniu krów mlecznych
.pl https://www..pl Witamina D w żywieniu krów mlecznych Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 31 marca 2016 O witaminie D należy przede wszystkim wiedzieć, że należy do grupy kalcyferoli i występuje
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowoWIEDZA. K_W01 Zna definicje, cele i metody żywienia klinicznego oraz sposoby oceny odżywienia w oparciu o metody kliniczne.
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Żywienie kliniczne Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 Zna definicje,
Bardziej szczegółowoProfilaktyka chorób nowotworowych jelita grubego w celu zmniejszenia zachorowalności i śmiertelności na terenie podregionu lubelskiego
Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego Profilaktyka chorób nowotworowych jelita grubego w celu zmniejszenia zachorowalności i śmiertelności na terenie podregionu lubelskiego Monika Mitura
Bardziej szczegółowoHiperkalcemia w nowotworach złośliwych
Hiperkalcemia w nowotworach złośliwych Emilia Mórawska Katerda i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Plan prezentacji 1.Wstęp 2.Epidemiologia 3.Podział i Patogeneza
Bardziej szczegółowoASMAG B 20 mg jonów magnezu + 0,25 mg pirydoksyny chlorowodorku, tabletki Magnesii hydroaspartas + Pyridoxini hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika ASMAG B 20 mg jonów magnezu + 0,25 mg pirydoksyny chlorowodorku, tabletki Magnesii hydroaspartas + Pyridoxini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać
Bardziej szczegółowoZaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej i diagnostyka kamicy dróg moczowych u dzieci. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab.
Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej i diagnostyka kamicy dróg moczowych u dzieci. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. Anna Wasilewska Metabolizm wapnia i fosforu Zaburzenia gospodarki wapniowej organizmu
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Anatomia człowieka 1. Które z białek występujących w organizmie człowieka odpowiedzialne są za kurczliwość mięśni? 2. Co to są neurony i w jaki sposób stykają się między sobą i efektorami?
Bardziej szczegółowoRAPORT SPECJALNY NA TEMAT WITAMINY D
RAPORT SPECJALNY NA TEMAT WITAMINY D WSTĘP W ostatnim czasie dużo mówi się o witaminie D i jej znaczeniu zarówno dla prawidłowego rozwoju każdego dziecka, jak i dla odpowiedniego funkcjonowania organizmu
Bardziej szczegółowoTIENS L-Karnityna Plus
TIENS L-Karnityna Plus Zawartość jednej kapsułki Winian L-Karnityny w proszku 400 mg L-Arginina 100 mg Niacyna (witamina PP) 16 mg Witamina B6 (pirydoksyna) 2.1 mg Stearynian magnezu pochodzenia roślinnego
Bardziej szczegółowoWitamina D w chorobach przewlekłych wieku rozwojowego
Witamina D w chorobach przewlekłych wieku rozwojowego Agnieszka Szlagatys-Sidorkiewicz Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Gdański Uniwersytet Medyczny Witamina D w chorobach
Bardziej szczegółowoPolskie zalecenia dotyczące profilaktyki niedoborów witaminy D 2009
ZALECENIA EKSPERTÓW / EXPERTS RECOMMENDATIONS 57 Polskie zalecenia dotyczące profilaktyki niedoborów witaminy D 2009 Zalecenia opracowane przez Zespół Ekspertów w składzie: Prof. Jadwiga Charzewska Kierownik
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Każda kapsułka zawiera 50 mikrogramów cholekalcyferolu równoważnego IU witaminy D 3.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Devikap, 2 000 IU, kapsułki, miękkie 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każda kapsułka zawiera 50 mikrogramów cholekalcyferolu równoważnego
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. FILOMAG B 6 40 mg jonów magnezu + 5 mg, tabletki Magnesii hydroaspartas + Pyridoxini hydrochloridum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA FILOMAG B 6 40 mg jonów magnezu + 5 mg, tabletki Magnesii hydroaspartas + Pyridoxini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O LEKU DLA PACJENTA Sennae folium cum fructu SENEFOL 7,5 mg pochodnych hydroksyantracenu w przeliczeniu na sennozyd B, tabletka
INFORMACJA O LEKU DLA PACJENTA Sennae folium cum fructu SENEFOL 7,5 mg pochodnych hydroksyantracenu w przeliczeniu na sennozyd B, tabletka Działanie: Związki czynne powstające z glikozydów antranoidowych
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoa problemy z masą ciała
POLACY a problemy z masą ciała POLACY a problemy z masą ciała Badanie NATPOL PLUS (2002): reprezentatywna grupa dorosłych Polek: wiek 18-94 lata Skutki otyłości choroby układu sercowo-naczyniowego cukrzyca
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko. Wywiad położniczy. Wywiad ginekologiczny. Data ostatniej miesiączki. Byłam w ciąży: więcej.
Imię i nazwisko Data ostatniej miesiączki Wywiad położniczy Byłam w : 0 1 2 3 4 5 6 więcej Rok Tydzień Przebieg Przebieg porodu lub poronienia Powikłania po porodzie/poronieniu Płeć, masa i rozwój dziecka
Bardziej szczegółowoPodsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości
Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości Omówienie rozpowszechnienia choroby Rosnąca oczekiwana długość życia i starzejące się społeczeństwo
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Retinoli palmitas + Cholecalciferolum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Vitaminum A+D 3 Medana, (20 000 j.m. + 10 000 j.m.)/ml, płyn doustny Retinoli palmitas + Cholecalciferolum Należy uważnie zapoznać się z treścią
Bardziej szczegółowo