Witamina D znana i nieznana Znaczenie suplementacji witaminą D u niemowląt oraz u kobiet w okresie ciąży i laktacji

Transkrypt

1 Szkolenie 2011 r. Witamina D znana i nieznana Znaczenie suplementacji witaminą D u niemowląt oraz u kobiet w okresie ciąży i laktacji

2 Program 1. Prawdy i mity o witaminie D i krzywicy 2. Nowe spojrzenie na działanie witaminy D. Plejotropowe działanie witaminy D prawidłowa suplementacja sukcesem na zdrową przyszłość dziecka 3. Następstwa niedoborów witaminy D w okresie ciąży i laktacji 4. Różnica w profilaktyce niedoboru witaminy D u noworodków donoszonych, a urodzonych przedwcześnie. 5. Aktualne zalecenia dotyczące profilaktyki niedoborów witaminy D i K w Polsce i na świecie 6. Innowacyjna forma podawania witamin dla dzieci krople witaminowe z pompką dozującą. 2

3 I. Prawdy i mity o witaminie D i krzywicy 3

4 Witamina D Wyróżnia się trzy formy witaminy D: kalcyferol ( witamina D1 ) naturalnie występuje w organizmach zwierzęcych ergokalcyferol (witamina D2), naturalnie występuje w organizmach roślinnych/drożdżach; cholekalcyferol (witamina D3), powstaje w skórze i tkance podskórnej człowieka W organizmie człowieka D 3 zalicza się do witamin lub prohormonów 4

5 II. Nowe spojrzenie na działanie witaminy D. Plejotropowe działanie witaminy D prawidłowa suplementacja sukcesem na zdrową przyszłość dziecka 5

6 Rola podstawowa witaminy D Podstawową rolą witaminy D jest wpływ na gospodarkę wapniowo-fosforanową oraz budowę układu kostnego. 6

7 Niedobór witaminy D rola podstawowa Kości stają się osłabione i zniekształcone, Przyrost masy ciała dziecka powoduje ich wykrzywienie. Może dojść do tak zwanego rozmiękczenia kości, nazywanego osteomalacją, które powoduje częste złamania i skrzywienia układu kostnego 7

8 Działanie plejotropowe 1 Oprócz roli podstawowej witamina D wykazuje szerokie spektrum działania. Działa na inne układy. Działanie nieklasyczne witaminy D to inaczej działanie plejotropowe. 1. Nowe spojrzenie na witaminę D prof. Elżbieta L. Anuszewska luty 2011 Cirruca;ation, 2008; 117: / British Medical Journal, online October 2, 2009/ British Medical Journal, January 2010/ Epidemiology, September 2009, vol. 20;5: / American Journal of Clinical Nutration, January 2008/ American Journal of clinical Nutrition, September 2007 / British Journal of Cancer, vol.101, pages / Journal of Biological Chemistry 2010, volume 285, pages /Ugeskr Loeger 2009; 171 (50):3684/ 8

9 Działania plejotropowe 1 Witamina D wpływa na układ immunologiczny stwardnienie rozsiane (SM), reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) cukrzyca typu I odgrywa rolę w ochronie organizmu przed infekcjami 1. Nowe spojrzenie na witaminę D prof. Elżbieta L. Anuszewska luty

10 Działania plejotropowe 1 Witamina D wpływa na układ sercowo-naczyniowy spadek ciśnienia tętniczego obniża produkcję insuliny i zwiększa insulinoodporność co pogarsza przebieg cukrzycy typu II Zmniejsza rozwój zmian miażdżycowych 1. Nowe spojrzenie na witaminę D prof. Elżbieta L. Anuszewska luty

11 Działania plejotropowe 1 Witamina D wpływa na choroby nowotworowe. Zmniejsza ryzyko wystąpienia raka: piersi, prostaty, jelita grubego. 1. Nowe spojrzenie na witaminę D prof. Elżbieta L. Anuszewska luty

12 Działania plejotropowe 1 Inne działania witaminy D: Wpływa na poprawę zmian skórnych Korzystny wpływ na chorobę nerek 1. Nowe spojrzenie na witaminę D prof. Elżbieta L. Anuszewska luty

13 Dlaczego niedobór witaminy D stanowi tak wielki problem? Konieczne jest nowe spojrzenie na problem zapotrzebowania organizmu na witaminę D, ponieważ niedobór witaminy D ma wpływ na rozwój: Krzywicy Osteomalacji Cukrzycy Stwardnienia rozsianego RZS (Reumatoidalne zapalenie stawów) Infekcji Nadciśnienia Niewydolności nerek Nowotworów 13

14 IV. Następstwa niedoboru witaminy D w okresie ciąży w okresie laktacji 14

15 Niedobór witaminy D w ciąży/i laktacji Niedobór witaminy D jest powszechny u ludzi na całym świecie i dotyczy również kobiet ciężarnych. Witamina D jest niezbędna do prawidłowej mineralizacji kośdca płodu. Prawidłowy poziom witaminy D wpływa na ogólny stan zdrowia dziecka nie tylko zaraz po urodzeniu, ale również w późniejszym okresie życia. Vitamin D deficiency during pregnancy and lactation Walicka Magdalena, Marcinowska-Suchowierska Ewa Ginekol Pol. 2008, 79,

16 Dlaczego warto stosować suplementację w czasie ciąży i karmienia piersią? Ciąża i okres karmienia piersią to okres, kiedy organizm kobiety potrzebuje znacznie więcej witamin. ciąża W okresie ciąży zapotrzebowanie na witaminy wzrasta. Odżywiając się zdrowo i racjonalnie, kobieta ciężarna powinna dostarczyć niezbędnych witamin dla dwóch. laktacja Po porodzie, kiedy rozpoczyna się laktacja, istnieją czynniki, które osłabiają organizm: wyczerpane zapasy organizmu po ciąży, a przede wszystkim wytwarzanie przez organizm matki ok. 850 ml mleka dziennie. 16

17 Źródła witaminy D w ustroju w okresie noworodkowym Transfer przez łożysko (Salle, 2000) Już od II trymestru ciąży Najintensywniejszy w III trymestrze ciąży Liniowa zależność pomiędzy stężeniem witaminy D we krwi matki i płodu Kobiety z niedoborem witaminy D w ciąży, urodzą dzieci z niedoborem witaminy D Żywność mleka modyfikowane Suplementacja 17

18 Niedobór witaminy D w okresie ciąży-a zdrowie dziecka skutkujące w początkowym okresie życia wystąpienie drgawek z hipelkalcemią 1 Miękkie kości potylicy 2 Zwiększone ryzyko ostrych infekcji dolnych dróg oddechowych u noworodków 3 2 razy zwiększone ryzyko transmisji Hiv 4 1. Ewa Marcinkowska-Suchowierska "Wpływ niedoboru witaminy D w czasie ciąży i laktacji na matkę i dziecko"- Postępy Nauk Medycznych, t. XXIII, nr 5, Yorifuji-J Clin Endocrinol Metab EEUR J Clin Nutr Mehta J Infect Dis

19 Niedobór witaminy D w okresie ciąży- a zdrowie dziecka skutkujące w późniejszym okresie życia: Rozwojem krzywicy 1 Defektami szkliwa 1 Zmniejszeniem masy kostnej 1 Zwiększonym ryzykiem złamania 1 Zwiększone ryzyko alergii 2 1. Ewa Marcinkowska-Suchowierska "Wpływ niedoboru witaminy D w czasie ciąży i laktacji na matkę i dziecko"- Postępy Nauk Medycznych, t. XXIII, nr 5, Nwaru_Pediatr Allery Immunol 19

20 Niedobór witaminy D w okresie ciąży- a zdrowie dziecka skutkujące w późniejszym okresie życia rozwojem chorób 1 : Autoimmunologicznych Układu sercowo-naczyniowego Metabolicznych Nowotworowych 1. Ewa Marcinkowska-Suchowierska "Wpływ niedoboru witaminy D w czasie ciąży i laktacji na matkę i dziecko"- Postępy Nauk Medycznych, t. XXIII, nr 5,

21 Niedobór witaminy D w okresie ciąży - a zdrowie kobiety u kobiet z ciężkimi niedoborami witaminy D w czasie ciąży ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego 1 Stan przedrzucawkowy dotyczy 3-7% kobiet w pierwszej ciąży. Patologia ta występuje częściej u kobiet czarnoskórych Ewa Marcinkowska-Suchowierska "Wpływ niedoboru witaminy D w czasie ciąży i laktacji na matkę i dziecko"- Postępy Nauk Medycznych, t. XXIII, nr 5,

22 Witamina D podczas karmienia piersią Witamina D (j.m.) Zawartość w 1 litrze mleka Pokarm kobiecy Mleko początkowe Mleko następne Średnie spożycie mleka przez noworodka na dobę < 1 l Niezbędna jest suplementacja! 1. Prewencja krzywicy i niedoboru witaminy D u dzieci i młodzieży-raport kliniczny - PEDIATRICS 22

23 Statystyki Zalecenia zespołu Ekspertów z 2009 r. Kobiety od II trymestru ciąży oraz w okresie laktacji powinny przyjmować j.m. (20 25 g) /dobę Tylko 1 % kobiet spożywa > niż 10 g ( 400 j.m.) na dobę Wiliams AF: Vitamin D In pregnancy: an old problem still to be solved? Arch Dis child 2007;

24 Niedobory witaminy D - na świecie Badania przeprowadzone w ostatnich latach wykazały, że niedobór witaminy D dotyczy ponad miliarda ludzi na świecie, w tym kilkudziesięciu % kobiet w ciąży Ewa Marcinkowska-Suchowierska "Wpływ niedoboru witaminy D w czasie ciąży i laktacji na matkę i dziecko"- Postępy Nauk Medycznych, t. XXIII, nr 5,

25 Optymalne stężenie 25 OHD 1 Wskaźnikiem zaopatrzenia organizmu w witaminę D jest stężenie 25 hydroksywitaminy D w surowicy zapisywane jako 25-OHD Dorośli oraz kobiety w ciąży/w okresie laktacji ng/ml Dzieci i młodzież ng/ml 1. Aktualne (2009) polskie zalecenie zespołu Ekspertów dot. profilaktyki niedoboru witaminy D 25

26 Niedobory witaminy D u kobiet w ciąży na świecie Optymalny poziom 25-OH-D ( 25 hydroksywitaminy D) u dorosłych/kobiet w ciąży/w okresie laktacji ng/ml 1. Aktualne (2009) polskie zalecenie zespołu Ekspertów dot. profilaktyki niedoboru witaminy D D Tab. Konferencja Witamina D, wczoraj, dziś, jutro - wykład Anna Dobrzańska, Justyna Czech-Kowalska styczeń 2011 r. 26

27 Statystyki w Europie W Polsce nie dysponujemy jeszcze danymi populacyjnymi dotyczącymi epidemiologii niedoborów witaminy D, ale niedobór witaminy D we krwi stwierdzano w sezonie zimowym w naszym klimacie u 9 na każde 10 zbadanych kobiet w ramach projektu OPTIFORD obejmującego kilka krajów europejskich.* *Andersen R, Molgaard C, Skovgaard L, [et al]. Teenage girls and elderly women living in northern Europe have low winter vitamin D status. Eur J Clin Nutr. 2005, 59,

28 Wnioski Wobec rosnącej liczby dowodów, na to, że witamina D odgrywa istotną rolę w okresie ciąży wydaje się koniecznością zwracania szczególnej uwagi na odpowiednią suplementację u kobiet ciężarnych, u kobiet w okresie laktacji, noworodków i dzieci. 28

29 Wnioski Niedobory witaminy D u noworodków donoszonych wskazują na potrzebę rozpoczęcia suplementacji w dawce 400 j.m. od pierwszych dni życia. Niezależnie od pory roku oraz suplementacji u matek w okresie ciąży Konieczna jest suplemantacja u kobiet w ciąży 29

30 V. Różnica w profilaktyce niedoboru witaminy u noworodków donoszonych a urodzonych przedwcześnie 30

31 Profilaktyka niedoboru witaminy D u wcześniaków Wcześniaki urodzone < 28 tygodnia życia mają zwiększone ryzyko niedoboru witaminy D po urodzeniu z powodu skróconego/braku transferu z III trymestru ciąży 31

32 Profilaktyka niedoboru witaminy D u wcześniaków j.m./ dobę (łącznie dieta + suplementy) od pierwszych dni życia do osiągnięcia 40 wieku korygowanego. Następnie 400 j.m./dobę Zdjęcie dziecka 1. Aktualne (2009) polskie zalecenie zespołu Ekspertów dot. profilaktyki niedoboru witaminy D 32

33 Profilaktyka niedoboru witaminy D u noworodków j.m./ dobę (przy karmieniu piersią oraz łącznie dieta + suplementy) od pierwszych dni życia 1. Aktualne (2009) polskie zalecenie zespołu Ekspertów dot. profilaktyki niedoboru witaminy D 33

34 Profilaktyka niedoborów witaminy D Kobiety od II trymestru ciąży Kobiety w okresie laktacji Noworodków Dzieci i młodzież Dorosłych 34

35 Witamina D dzieci i młodzież (1-18 lat) j.m./dobę codziennie z żywności i/lub preparatów farmaceutycznych od października do marca, a także w miesiącach letnich gdy synteza skórna nie jest zapewniona u dzieci z nadwagą/otyłością należy rozważyć zwiększenie dawki witaminy D do j.m./dobę 1. Aktualne (2009) polskie zalecenie zespołu Ekspertów dot. profilaktyki niedoboru witaminy D 35

36 Witamina D Dorośli j.m./na dobę codziennie z żywności i/lub preparatów farmaceutycznych od października do marca, a także w miesiącach letnich, gdy synteza skórna nie jest zapewniona u osób po 65 r.ż. ze względu na obniżoną syntezę skórną i udowodnione działanie przeciwzłamaniowe i przeciwupadkowe zaleca się suplementację witaminą D przez cały rok w ilości j.m./na dobę codziennie 1. Aktualne (2009) polskie zalecenie zespołu Ekspertów dot. profilaktyki niedoboru witaminy D 36

37 VI. Aktualne zalecenia dotyczące profilaktyki niedoborów witaminy D i K w Polsce i na świecie 37

38 Zalecenia profilaktyki witaminy D na świecie Według najnowszych zaleceń Amerykańskiej Akademii Pediatrii (2008 r.) rekomendowana jest suplementacja witaminą D u wszystkich niemowląt, dzieci i młodzieży w dawce 400 IU/dobę począwszy od pierwszych dni życia.

39 Zalecenia profilaktyki witaminy D w Polsce W Polsce zalecenia dotyczące profilaktyki krzywicy i niedoborów witaminy D u noworodków, dzieci i młodzieży zostały opublikowane w 2009 r.

40 Zalecenia profilaktyki witaminy K w Polsce W Polsce zalecenia dotyczące profilaktyki krwawienia z niedoboru witaminy K u noworodków i niemowląt zostały opublikowane w 2007 r.

41 Witamina K i D Witaminy K i D są niezbędne dla zdrowia, wzrostu i rozwoju człowieka. Ponieważ nie są dostarczane z mlekiem matki w odpowiedniej ilości. Muszą być dostarczane z zewnątrz, ponieważ organizm małego dziecka nie jest w stanie sam ich wytworzyć w wystarczających ilościach. 41

42 Witaminy K i D Zgodnie z aktualnymi polskimi zaleceniami każdy noworodek po urodzeniu powinien otrzymać witaminę K w dawce 0,5 mg domięśniowo lub 2 mg doustnie (zależnie od decyzji lekarza i rodzica), a niemowlęta karmione naturalnie przez pierwsze trzy miesiące życia codziennie 25 μg witaminy K doustnie. Niemowlęta karmione piersią wymagają suplementacji witaminą D w dawce 400 j.m./dobę już od pierwszych dni życia. 42

43 Witamina K i D Należy pamiętać, że witaminy muszą być podawane w określonych ilościach - zalecanych przez Zespół Ekspertów. 44

44 Witamina K i D. Dla prawidłowego funkcjonowania organizmu szkodliwy jest: nadmiar witamin (hiperwitaminoza) niedobór witamin (hipowitaminoza) brak witamin (awitaminoza) 45

45 Witamina K i D Forma podania i dawka odgrywają kluczową rolę w prowadzeniu prawidłowej profilaktyki niedoboru witamin D i K u noworodków i małych dzieci z uwagi na utrudnienia w podania preparatu tak małym pacjentom. 46

46 Dziękujemy za uwagę Zapraszamy na prezentację produktów zapewniających: najwygodniejszą innowacyjną formę podania witamin dla niemowląt i dzieci. 47