Program profilaktyki dla uczniów klas I-IV technikum oraz I-III zawodowej

Transkrypt

1 ZESPÓŁ SZKÓŁ im J. i W. ZAMOYSKICH W ROKIETNICY Program profilaktyki dla uczniów klas I-IV technikum oraz I-III zawodowej Umysł jest jak spadochron. Nie działa kiedy nie jest otwarty Frank Zappa Opracowanie: mgr Anita Durowicz-Janicka pedagog

2 OKREŚLENIE PROBLEMU I CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Zmiany społeczno-ekonomiczne oraz polityczne ostatnich lat sprawiły, iż zwiększyła się liczba czynników destrukcyjnych oddziałujących na dzieci i młodzież, skutkiem czego stale wzrasta liczba osób przejawiających różnego rodzaju dysfunkcje rozwojowe oraz poszukujących szybkiego i łatwego sposobu poradzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych. Niestety dla wielu młodych ludzi tym najlepszym sposobem jest sięganie po różnego rodzaju używki. Zjawisko uzależnień od środków psychoaktywnych takich jak: alkohol, narkotyki, dopalacze, leki, tytoń wśród dzieci i młodzieży staje się problemem społecznym, a hasło Szkoła wolna od narkotyków promujące nowy styl życia uczniów pozostaje nadal w sferze marzeń i często jest tylko apelem nie mającym odzwierciedlenia w rzeczywistości. Poczucie bezradności, brak perspektyw na przyszłość i trudna sytuacja materialna uczniów i ich rodzin stanowią podatny grunt do powstawania sytuacji problemowych zarówno w środowisku rodzinnym, jak i w szkole. W obecnej sytuacji szkoła musi aktywnie przeciwdziałać zjawiskom problemowym i tworzyć własną strategię czynników chroniących. Współczesna szkoła odgrywa szczególną rolę w zakresie zapobiegania i redukowania zagrożeń dzieci i młodzieży. Zadania szkoły w tym zakresie zostały dokładnie określone w Rozporządzeniu Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 29 marca 1986 r. i obejmują: Prowadzenie edukacji uczniów w zakresie profilaktyki uzależnień, Informowanie rodziców o przyczynach, objawach i skutkach używania środków uzależniających, Tworzenie w szkole atmosfery i środowiska społecznego, które sprzyja dobremu samopoczuciu uczniów i nauczycieli, rozwojowi zainteresowań indywidualnych i uzdolnień uczniów, atrakcyjnemu spędzaniu czasu wolnego, kształtowaniu w uczniach umiejętności radzenia sobie ze stresem, współpracy z rodzicami, Udzielenie indywidualnej pomocy uczniom zagrożonym uzależnieniem. Aby przeciwdziałać zagrożeniom i wszelkim patologicznym zjawiskom na terenie szkoły i w środowisku uczniów konieczna jest modyfikacja procesu wychowania oraz podejmowania wielopoziomowych działań profilaktycznych. W szkole istnieje program wychowawczy, którego celem jest wspieranie ucznia we wszechstronnym rozwoju, ukierunkowanym na osiąganie dojrzałości fizycznej, psychicznej i społecznej. Niezależnie od powyższego programu widziałyśmy konieczność opracowania i wdrożenia programu

3 profilaktyki, którego celem jest promowanie zdrowego stylu życia, zapobieganiu uzależnieniom i przeciwdziałanie agresji wśród uczniów oraz szeroko rozumiana edukacja niezbędna do wyrobienia właściwych postaw i zachowań. Edukacja musi koncentrować się na bezpośrednich, psychospołecznych skutkach używania substancji psychoaktywnych. Ponadto konieczne wydaje się być odejście w profilaktyce od koncentracji na uzależnieniu jako głównym zagrożeniu. Używanie narkotyków to droga na skróty w zaspakajaniu potrzeb i zadań rozwojowych młodzieży, która zastępuje naukę ważnych umiejętności życiowych. Profilaktyka powinna, zatem zawierać ofertę innego życia, promować aktywne formy spędzania czasu wolnego zamiast picia alkoholu i zażywania narkotyków, stawiać na rozwój osobisty, a także rozwijać umiejętności społeczne uczniów. Przy opracowaniu programu wzięliśmy pod uwagę min.: wyniki przeprowadzonych dotychczas ankiet, ewaluację istniejących programów: wychowawczego i profilaktycznego, obserwację środowiska szkolnego, uwagi i spostrzeżenia rodziców, uczniów i nauczycieli.

4 DIAGNOZA OBASZARÓW PROBLEMOWYCH Program profilaktyki powstał w wyniku diagnozy ilościowej i jakościowej uczniów, rodziców oraz nauczycieli. Z uwzględnieniem rozwoju i nasilenia specyfiki zagrożeń występujących w środowisku szkolnym zdiagnozowałam następujące obszary problemowe. alkohol - spożywa znaczna część badanych, uczniowie najczęściej piją piwo i wódkę, palenie papierosów, zażywanie narkotyków incydentalne przypadki, brak umiejętności społecznych, radzenia sobie ze stresem, poprawnej komunikacji interpersonalnej, radzenia sobie z pojawiającymi się emocjami, problemy z koncentracją uwagi, z efektywnym wykorzystywaniem pamięci, brak umiejętności zarządzania w kreatywny sposób swoim czasem wolnym, brak sprecyzowanych zainteresowań, Wnikliwa analiza wniosków z obserwacji, wywiadów, rozmów i dokumentacja szkolnej pozwoliła wyodrębnić następujące płaszczyzny działania: Rozwijanie pozytywnej motywacji do sumiennego wykonywania obowiązków szkolnych, Promowanie zdrowego stylu życia wolnego od nałogów, Przeciwdziałanie wszelkim przejawom agresji i przemocy. Szkolny program profilaktyki uzupełnia program wychowawczy szkoły i jest zgodny z aktami prawa oświatowego. Obejmuje uczniów z klas I-IV technikum oraz uczniów z klas I-III szkoły zawodowej. PODSTAWA PRAWNA Ustawa z dnia r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Z r.) z późniejszymi zmianami Ustawa z dnia r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Z r.) z późniejszymi zmianami Ustawa z dnia r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Z r.) z późniejszymi zmianami

5 Ustawa z dnia r. o przeciwdziałaniu narkomani (Dz. U. Z 1995)z późniejszymi zmianami Artykuł 72.1 i 72.1 konstytucji RP z dnia r. (Dz. U. Nr 78/1997 r.) Konwencja o prawach dziecka z dnia r. (Dz. U. Nr 120/1991 r.) Ustawa z dnia r. o Państwowej inspekcji sanitarnej art. 27, 31a, 29 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomani (nowelizacja) Uchwała Rady Powiatu z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego Powiatu Poznańskiego na lata

6 CEL GŁÓWNY PROMOWANIE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA, ROZWOJU OSOBISTEGO I ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM WŚRÓD UCZNIÓW SZKOŁY CELE SZCZEGÓŁOWE kształtowanie umiejętności życiowych uczniów, rzetelna informacja o skutkach przyjmowania środków psychoaktywnych i ukazywanie zagrożeń, jakie niosą ze sobą uzależnienia, umożliwianie uczniom podejmowania świadomych decyzji w sprawie używek i uczenie jak odmawiać bez obawy przed odrzuceniem, umożliwienie uczniom wycofania się z zachowań ryzykownych, opóźnienie wieku inicjacji seksualnej, dostarczenie informacji o pozytywnych wymiarach zdrowego stylu życia oraz właściwego odżywiania się, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozbudzenie zainteresowania własnym rozwojem osobistym i zdrowiem ułatwienie nabywania podstawowych umiejętności z zakresu profilaktyki i psychologii społecznej, eliminowanie stresów i napięć, poprawa koncentracji uwagi, spostrzegania, zapamiętywania, poprawa funkcjonowania koordynacji wzrokowo-ruchowej, przestrzennej

7 ZAŁOŻENIA PROGRAMU I PRZEWIDYWANE EFEKTY Wysiłki podejmowane i starania w ramach szkolnej edukacji profilaktycznej przyniosą efekty jeżeli uczniowie: będą wiedzieli, co to jest uzależnienie, dlaczego nie należy używać środków uzależniających oraz jaki mają wpływ na rozwój i życie człowieka, potrafili przeciwstawić się negatywnym presjom społecznym, potrafili aktywnie spędzać czas wolny i radzić sobie z trudnościami życiowymi bez używania substancji psychoaktywnych tj. narkotyki, dopalacze, leki, będą wiedzieli gdzie znaleźć profesjonalną pomoc i wsparcie w sytuacji zagrożenia uzależnieniem oraz problemów osobistych, będą potrafili dokonywać świadomych i odpowiedzialnych wyborów, potrafili radzić sobie z przeżywanymi lękami, emocjami, stresem, będą świadomi swojej odpowiedzialności za swoją postawę w stosunku do innych ludzi, za tworzenie i zachowanie swojego środowiska wolnego od przemocy i od środków odurzających, ciągły rozwój w życiu i poszerzanie swojej świadomości, będą świadomi konsekwencji w przypadkach o posiadanie, rozprowadzanie i promocję środków psychoaktywnych, grożącej im odpowiedzialności karnej, będą rozwijać swoje poczucie własnej wartości, akceptować pozytywne aspekty własnego dojrzewania i rozwoju, będzie potrafił rozpoznać swoje predyspozycje zawodowe, planować swój rozwój i doskonalić się w wybranym kierunku, będzie umiał zgodnie współżyć i współpracować w zespole, szanując pracę swoją i innych.

8 SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU METODY FORMY PRACY DIAGNOZA I EWALUACJA - zajęcia - rozmowy warsztatowe - grupowa - wywiady - wykłady - indywidualna - obserwacja - prelekcje - analiza przypadków - pogadanki - sprawozdania wychowawców, pedagoga szkolnego, kierownika internatu podsumowujące stopień celów zawartych w Szkolnym Programie Profilaktyki. - ankiety dla uczniów klas I, termin : grudzień/styczeń, wstępna diagnoza problemów, wychowawcy klas pierwszych we współpracy z pedagogiem. Realizacja programu odbywać się będzie w ramach: Specjalnych zajęć warsztatowych prowadzonych przez pedagoga, psychologa i innych specjalistów. Codziennych zajęć dydaktyczno-wychowawczych oraz opiekuńczych prowadzonych w szkole podczas zajęć edukacyjnych (godzin wychowawczych) przez wychowawców i pedagoga. Spotkań psychoterapeutycznych prowadzonych przez psychologa bądź pedagoga z zakresu psychologii społecznej, komunikacji interpersonalnej. Zajęć warsztatowych prowadzonych przez specjalistów do spraw patologii i uzależnień mających na celu podniesienie poczucia własnej wartości oraz doskonaleniu umiejętności zastosowania zachowań asertywnych w sytuacjach nacisku ze strony kolegów i środowiska. Spotkań z przedstawicielami policji mającymi na celu informowanie uczniów o szkodliwości używek oraz ich wpływie na bezpieczeństwo swoje i innych osób. Działania podejmowane w ramach programu obejmować będą trzy obszary: działania skierowane do uczniów, działania skierowane do rodziców, działania skierowane do wychowawców.

9 SZCZEGÓLOWE PROOPOZYCJE PRACY PROFILAKTYCZNEJ 1. Kształtowanie dojrzałej osobowości ucznia Zadania Forma Odpowiedzialni 1. Uczenie umiejętności komunikacyjnych. 2. Kształtowanie zdolności do refleksji i autorefleksji a także obiektywnej oceny siebie i innych. 3. Kształtowanie umiejętności racjonalnego oceniania sytuacji oraz wydawania sprawiedliwych sądów. 4. Kształtowanie postaw asertywnych, szanujących godność własną i drugiego człowieka. 5. Pobudzanie do współpracy i wzajemnej pomocy. 6. Wyrabianie umiejętności pracy w grupie. 7. Kształtowanie postaw empatycznych. 8. Uczenie kultury osobistej. 9. Uczenie: tolerancji dla innych kultur, mniejszości etnicznych, wyznaniowych; poszanowani praw mniejszości seksualnych. 10. Zapoznanie z prawami i obowiązkami ucznia. 11. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za środowisko, w którym żyjemy (edukacja ekologiczna). 12. Wdrażanie uczniów do prac projektowych szkoły. - godziny wychowawcze, - warsztaty, - spotkania z pedagogiem, - rozmowy, - organizowanie pomocy koleżeńskiej wśród uczniów - prezentacje multimedialne, - dyskusje, -praca w ramach szkolnego wolontariatu wychowawcy, pedagog, cały rok według potrzeb

10 2. Kształtowanie postaw obywatelskich i samorządowych. Zadania Forma Odpowiedzialni 1. Wpajanie szacunku dla symboli - rozmowy; narodowych, religijnych i miejsc - dyskusje; pamięci. - prezentacje. 2. Kształtowanie postaw i wartości - wybór samorządu obywatelskich i patriotycznych klasowego i szkolnego, 3. Przygotowanie uczniów do życia - dokumentowanie życia społecznego i gospodarczego. szkoły w kronice szkolnej, 4.Rozwijanie samorządności wśród -organizacja imprez uczniów. szkolnych zgodnie z 5. Kształtowanie postaw etycznomoralnych w życiu codziennym. - realizacja zajęć w ramach harmonogramem. 6. Organizacja szkolnych imprez cyklu wystaw integracyjnych dla całej społeczności. historycznych IPN 7. Rozbudzanie i rozwijanie potrzeb kulturowych uczniów. 8. Kultywowanie tradycji państwowych. 9. Tworzenie tradycji szkolnych. wychowawcy nauczyciele historii, WOS, opiekun Samorządu Uczniowskiego cały rok według potrzeb 3. Respektowanie praw człowieka w szkole Zadania Forma Odpowiedzialni 1. Upowszechnianie wiedzy o prawach i obowiązkach przysługujących każdemu człowiekowi. 2. Wyrabianie umiejętności korzystania z przysługujących praw oraz ich obrony. - lekcje wychowawcze nauczyciele cały rok

11 4. Współpraca z rodzicami Zadania Forma Odpowiedzialni 1.Integrowanie wychowawczych działań szkoły i rodziny. 2. Diagnozowanie oczekiwań rodziców w stosunku do szkoły. 4. Zapoznanie rodziców z obowiązującymi programami, regulaminami, wynikami ankiet, statutem szkoły. 5. Włączenie rodziców do rozwiązywania problemów wychowawczych. 6. Zindywidualizowanie współpracy i kontaktów miedzy rodzicami a wychowawcami. 7. Zrozumienie sytuacji rodzinnej ucznia, pomoc w sytuacjach losowych. 8. Pedagogizacja rodziców. - wybór Rady Rodziców, - wybór trójki klasowej, - spotkania indywidualne i telefoniczne, - spotkania grupowe(wywiadówki) - wychowawca pośrednikiem między rodzicami a nauczycielami przedmiotów - prelekcje zaproszonych gości nauczyciele cały rok według potrzeb

12 5. Doradztwo zawodowe Zadania Forma Odpowiedzialni 1. Uświadomienie uczniom znaczenia pracy w życiu człowieka i ukształtowanie w nim właściwego stosunku do pracy własnej i innych. 2. Wskazywanie sposobów poszukiwania pracy. 3. Zachęcanie uczniów do ciągłego poszerzania swej wiedzy i uczestniczenia w różnorodnych formach doskonalenia zawodowego aktywna postawa na rynku pracy i rynku edukacyjnym. 4. Akcentowanie konieczności nauki języków obcych. 5. Zapewnianie pomocy uczniom w podejmowaniu decyzji w zakresie kierunku dalszego kształcenia - wyboru zawodu. 6. Zapoznanie ze strukturą szkolnictwa wyższego 7. Wyposażenie w umiejętność stworzenia dokumentacji aplikacyjnej, prowadzenia rozmowy z pracodawcą, własnej autoprezentacji. 8. Zapoznanie z problematyką bezrobocia. -spotkania z przedstawicielami Rejonowego Urzędu Pracy, Mobilnym Centrum Informacji Zawodowej, - informowanie o przydatnych adresach internetowych, - udostępnianie informacji o uczelniach i szkołach wyższych, -kwestionariusze i testy określające zainteresowania, predyspozycje i preferencje zawodowe, - uczestnictwo w Ogólnopolskim Tygodniu Karier, - uczestnictwo w Salonie Maturzystów, - zajęcia z doradztwa zawodowego. nauczyciel przedsiębiorczości, nauczyciele języków obcych, pedagog cały rok w zależnośc i od potrzeb 6. Integracja środowiska szkolnego Zadania Forma Odpowiedzialni 1. Integracja zespołu klasowego. 2. Organizacja imprez szkolnych integrujących środowisko szkolne. 3. Zwiększenie zaangażowania nauczycieli w organizację i udział w imprezach i uroczystościach szkolnych. - organizacja zajęć integracyjnych dla klas pierwszych, - organizacja wycieczek, wyjazdów oraz imprez klasowych, - organizacja imprez szkolnych. nauczyciele zgodnie z kalendarzem imprez

13 7. Szkoła a środowisko lokalne Zadania Forma Odpowiedzialni - udział młodzieży w imprezach 1. Integracja ze organizowanych na terenie społecznością lokalną. Rokietnicy 2. Dbałość o prestiż szkoły. - udział młodzieży w konkursach, 3. Promocja szkoły. - udział młodzieży w działaniach 4. Gazetka szkolna. na rzecz promocji szkoły, 5. Współpraca z mediami - udział młodzieży w Kiermaszu lokalnymi. Świątecznym oraz Majówce u Zamoyskich, - internetowa strona Szkoły, nauczyciele i pracownicy szkoły zgodnie z kalendarzem imprez 8. Bezpieczeństwo w szkole Zadania Forma Odpowiedzialni 1. Przeciwdziałanie - reagowanie na każdy przejaw powstaniu zjawiska fali. agresji i niewłaściwego zachowania, 2. Ściślejsza współpraca - informowanie pedagoga o wychowawców z niepokojących zjawiskach, młodzieżą klas pierwszych. - dyżury nauczycieli na korytarzu i 2. Zapewnienie terenie szkoły, bezpieczeństwa młodzieży - organizacja zastępstw lub zajęć podczas lekcji oraz na opiekuńczo - wychowawczych przerwach. - monitoring na terenie szkoły, 3. Zapewnienie - konsekwentne reagowanie na bezpieczeństwa na terenie obecność obcych osób na terenie szkoły. szkoły. nauczyciele i pracownicy szkoły cały rok

14 8. Profilaktyka zagrożeń Zadania Forma Odpowiedzialni 1.Zmniejszenie skali zachowań - prowadzenie programów z zakresu patologicznych profilaktyki zdrowotnej i profilaktyki wśród młodzieży i zapobieganie im zagrożeń: Światowy Dzień Bez (przemoc psychiczna, fizyczna, Tytoniu, Światowy Dzień Walki z uzależnienia). AIDS, Wybierz życie-pierwszy 3. Dostarczanie wiedzy o. krok, KIK 34 szkodliwości substancji - spotkania ze specjalistami z Poradni psychoaktywnych. Psychologiczno-Pedagogicznej, 4. Uświadomienie Powiatowej Stacji Sanitarno odpowiedzialności karnej za Epidemiologicznej, Policji, naruszanie zasad - pedagogizacja rodziców, w świetle obowiązujących - szkolenia Rady Pedagogicznej, przepisów. - omawianie problemów na lekcjach 5. Zwiększanie kompetencji wychowawczych, rodziców w zakresie oddziaływań - korzystanie z gotowych propozycji profilaktycznych. lekcji wychowawczych na płytach 6. Przygotowanie ucznia do CD o tematyce profilaktycznej, skutecznego radzenia sobie - przekazanie wiedzy o anoreksji i ze stresem. bulimii, 7. Wyrabianie umiejętności radzenia - zajęcia sportowe, sobie w sytuacjach trudnych, - gazetki informacyjne, prezentacje konfliktowych. multimedialne, 8. Kształtowanie - spotkania z pedagogiem, poczucia własnej wartości. -konsekwentne reagowanie na 10. Współpraca z instytucjami negatywne zachowanie i wspierającymi postępowanie zgodne z działalność szkoły opracowanymi procedurami w 11. Działalność Samorządu przypadku sytuacji problemowych, Uczniowskiego propagująca - wykorzystanie kontraktu jako pozytywne wzorce zachowań wśród metody pracy z młodzieżą młodzieży. sprawiającą problemy wychowawcze, 12. Propagowanie wśród uczniów - kontrola frekwencji uczniów i zasad zdrowego stylu życia. reagowanie na nieuzasadnione 13. Ścisła współpraca wychowawcy, nieobecności, rodziców i pedagoga szkolnego. - stosowanie ciekawych metod pracy 14. Zmniejszenie skali wagarów i na lekcji, indywidualizacja wymagań, ucieczek z lekcji. - jasne kryteria ocen z 15. Kształtowanie świadomości poszczególnych przedmiotów, zagrożeń związanych z Internetem. - system ocen z zachowania, 16. Wyjazdy profilaktyczne - warsztaty realizowane w Centrum 17. Usprawnianie pamięci i Profilaktycznym dla Młodzieży w koncentracji uwagi. Rogoźnie - Biofeedback zajęcia dla młodzieży. nauczyciele i pracownicy szkoły cały rok w zależności od potrzeb

15