Zadanie 2. Środowiskowe zagrożenia zdrowia dzieci

Transkrypt

1 . Środowiskowe zagrożenia zdrowia dzieci Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach (IETU), Główny Instytut Górnictwa w Katowicach (GIG) Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska w Zabrzu (IPIŚ PAN), Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu (IMPiZŚ), Centrum Onkologii Instytut im. M.Skłodowskiej-Curie Oddział w Gliwicach (IO), Sieć Naukowa Środowisko a Zdrowie 2007

2 Cel i zakres Zadania 2 Realizacja prac badawczych dotyczących wpływu zanieczyszczeń środowiska na organizmy dzieci

3 Prace wykonane w ramach Zadania 2. dotyczyły obszarów województwa śląskiego, objętych oddziaływaniem emisji z hut metali nieżelaznych, zlokalizowanych w Katowicach Szopienicach i w Piekarach Śl.

4 W ramach Zadania 2. zrealizowano następujące tematy: Temat 1. Ocena narażenia dzieci i ryzyka zdrowotnego, wynikającego z zanieczyszczenia środowiska metalami toksycznymi i WWA. (IETU) Temat 2. Narażenie populacji dzieci zamieszkałych na terenach oddziaływania hut metali nieżelaznych: badanie efektu cytotoksycznego pyłu zawieszonego w powietrzu atmosferycznym. (IMPiZŚ)

5 Temat 3. Ocena jakości powietrza atmosferycznego i powietrza w pomieszczeniach, w aspekcie narażenia dzieci. (IPIŚ PAN) Temat 4. Ocena stężeń radonu w budynkach województwa śląskiego, w aspekcie zdrowia dzieci. (GIG) Temat 5. Zachorowalność na nowotwory złośliwe dzieci (w wieku 0-14 lat) na obszarze województwa śląskiego w latach (IO)

6 Temat 1. Ocena narażenia dzieci i ryzyka zdrowotnego, wynikającego z zanieczyszczenia środowiska metalami toksycznymi i wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi dr Elżbieta Kulka, mgr Józefa Krajewska, mgr inż. Krystyna Łukasik IETU - Katowice

7 Temat 2. Narażenie populacji dzieci zamieszkałych na terenach oddziaływania hut metali nieżelaznych: badanie efektu cytotoksycznego pyłu zawieszonego w powietrzu atmosferycznym dr Lucyna Kapka, mgr Agnieszka Kozłowska, lek. med. Natalia Pawlas, mgr Elżbieta Olewińska IMPiZŚ - Sosnowiec Celem pracy był monitoring jakości powietrza atmosferycznego poprzez pomiar pyłu zawieszonego na terenie Piekar Śl. i Katowic - Szopienic oraz wybranej miejscowości oddalonej od bezpośrednich źródeł emisji zanieczyszczeń z hut metali. Oceniono cytotoksyczność pyłu zawieszonego testem MTT, z wykorzystaniem linii makrofagów mysich RAW Pobrano próbki pyłu zwieszonego (w sezonie letnim) w trzech miejscowościach. Zbadano właściwości cytotoksyczne próbek pyłu pobranych w sezonie letnim.

8 Próbki pyłu zawieszonego pobierano w Piekarach Śl. i w Katowicach Szopienicach oraz w Raciborzu, przez okres 3 miesięcy (czerwiec-sierpień), z częstotliwością 10 poborów 24-godzinnych na miesiąc. Przeżywalność makrofagów oznaczano metodą konwersji bromku 3-(4,5-dimetylotiazol-2-yl)-2,5- difenylotetrazolowego (MTT). Zasada metody polega na konwersji żółtego MTT do purpurowego produktu - formazanu.

9 WYNIKI We wszystkich analizach stwierdzono poniżej zobrazowaną zależność pomiędzy dawką testowanego związku/mieszaniny a przeżywalnością komórek makrofagów typową dla wyników uzyskiwanych w teście MTT. Dawka ekstraktu powietrza Przeżywalność makrofagów

10 WNIOSKI WSTĘPNE - Warunkiem skutecznego eliminowania zagrożeń zdrowotnych wywołanych oddziaływaniem substancji toksycznych obecnych w powietrzu jest zidentyfikowanie narażenia na tego typu czynniki oraz poszukiwanie wskaźników wczesnych skutków biologicznych. - Zastosowanie testu MTT z wykorzystaniem komórek makrofagów mysich RAW264.7 umożliwiło wstępną ocenę cytotoksyczności pyłowych zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. - Najwyższa zawartość cytotoksycznych dla makrofagów, a toksycznych dla człowieka, substancji zawieszonych w powietrzu atmosferycznym została stwierdzona w Katowicach-Szopienicach, gdzie przeżywalność komórek przy dawce 1,0 m 3 wynosiła jedynie 29,8%, podczas gdy w Piekarach Śląskich i Raciborzu kształtowała się na poziomie: 91.9% i 68,2%. - Do przeprowadzenia ostatecznej oceny cytotoksyczności prób powietrza pobranych w miejscowościach zlokalizowanych w pobliżu hut zalecany jest wybór innego obszaru referencyjnego.

11 Temat 3. Ocena jakości powietrza atmosferycznego i powietrza w pomieszczeniach, w aspekcie narażenia dzieci dr inż. Krzysztof Klejnowski, mgr Jadwiga Błaszczyk, mgr Andrzej Krasa, mgr inż. Wioletta Rogula Kozłowska IPIŚ PAN - Zabrze

12 Temat 4. Ocena stężeń radonu w budynkach województwa śląskiego, w aspekcie zdrowia dzieci dr inż. Małgorzata Wysocka GIG - Katowice

13 Cel pracy Celem pracy było zbadanie poziomu stężeń radonu oraz innych czynników naturalnego tła promieniotwórczego w wybranych szkołach i przedszkolach w Katowicach - Szopienicach. Wyniki pomiarów porównano z danymi archiwalnymi odnoszącymi się do pomiarów stężeń radonu w przedszkolach, w miastach leżących w obrębie jednostek geologicznych o podwyższonym potencjale radonowym: Piekarach Śląskich, Bytomiu i Jaworznie.

14 Zakres pracy W ramach pracy wykonano następujące pomiary: stężenie radonu w wytypowanych budynkach pomiar krótko i długoterminowy stężenie radonu w powietrzu glebowym na placach zabaw moc dawki promieniowania gamma stężenie izotopów radu i cezu w glebie na placach zabaw Stężenie radu w wodzie pitnej

15 Metodyka Detektory radonowe: a. krótkoterminowy z węglem aktywnym b. długoterminowy - śladowy

16 Metodyka Zestaw z wykorzystaniem komór Lucasa do pomiaru stęzenia radonu w glebie Metoda spektrometrii gamma- promieniotwórczość gleb Metoda ciekłoscyntylacyjna promieniotwórczość wód Przenośny spektrometr promieniowania gamma + przenośny radiometr moc dawki promieniowania gamma

17 Wyniki badań prowadzonych w 2007 r. Stężenie radonu w żadnym z 47 pomieszczeń nie przekraczało wartości średniej dla GZW, tzn. 47 Bq/m3 Nie stwierdzono istotnych zaburzeń naturalnego tła promieniowania gamma Stężenia izotopów promieniotwórczych w próbkach gleb pobranych na placach zabaw w Szopienicach były niskie i mieściły się w granicach wartości charakterystycznych dla skorupy ziemskiej. Stężenia izotopów radu w próbkach wód pobranych w łazienkach szkół i przedszkoli były niskie, i w wielu przypadkach nie przekraczały limitu detekcji stosowanej metody. Oznacza to, że spożywanie wody nie może powodować przekroczeń dawki dopuszczalnej dla ogółu ludności (0.1 msv/rok).

18 Podsumowanie wyników i wnioski Analiza uzyskanych wyników upoważniła do stwierdzenia, że: naturalne tło promieniotwórcze w Katowicach- Szopienicach jest niskie i nie występują jego zaburzenia powodowane na przykład działalnością górniczą. dzieci uczęszczające do badanych szkół i przedszkoli nie były narażone na otrzymanie dawek skutecznych powodowanych oddziaływaniem promieniowania jonizujacego, wyższych od dawki granicznej dla ogółu ludności, która wynosi 1 msv/rok.

19 Temat 5. Zachorowalność na nowotwory złośliwe dzieci (w wieku 0-14 lat) na obszarze województwa śląskiego w latach Prof. dr hab.. Bernard Zemła IO - Gliwice CEL TEMATU Uzyskanie wstępnego obrazu zachorowalności na nowotwory u dzieci w wieku 0-14 lat na obszarze woj. śląskiego.

20 Zachorowalność na nowotwory złośliwe ogółem wśród dzieci i młodzieży do lat 14-tu na terenie woj. śląskiego jest zróżnicowana, chociaż są to różnice nieistotne z punktu widzenia analizy statystycznej, oprócz Siemianowic Śl., gdzie wartość standaryzowanego współczynnika zachorowalności jest niska i statystycznie różni się istotnie od przeciętnego współczynnika dla reszty województwa.

21 WNIOSKI WSTĘPNE Przy nierównomiernej zachorowalności (przy statystycznie nie istotnych różnicach) należałoby skupić się na ocenie tła etiologicznego, na które prawdopodobnie składają się zarówno czynniki egzogenne, jak i endogenne. Istnieje potrzeba stałego monitorowania częstości zachorowań dzieci na nowotwory złośliwe w woj. śląskim w wydłużonym czasie, co dało by podstawę do racjonalnego planowania opanowania zjawiska od strony czynników ryzyka (np. środowiskowych, demograficznych, genetycznych).

22 Środowiskowe zagrożenia zdrowia dzieci propozycje prac badawczych w 2008 rok W drugim roku działania Sieci Środowisko a Zdrowie będą nadal prowadzone prace badawcze dotyczące narażenia populacji dzieci na wybrane zanieczyszczenia środowiska. Współpraca jednostek naukowych, umożliwi zidentyfikowanie środowiskowych czynników szkodliwych dla zdrowia dzieci mieszkających na obszarach przemysłowych i zurbanizowanych.

23 Prace realizowane w 2008 r. będą obejmowały: ocenę narażenia dzieci mieszkających na obszarach oddziaływania hut metali nieżelaznych, przy pomocy metod monitoringu biologicznego oraz na podstawie wyników pomiarów jakości powietrza atmosferycznego i powietrza wewnątrz pomieszczeń (IETU), (IPIŚ PAN) analizę właściwości mutagennych i cytotoksycznych próbek pyłu zawieszonego w powietrzu atmosferycznym (IMPiZŚ) określenie naturalnego tła promieniotwórczego na obszarze czystym (GIG) informacje o skutkach narażenia środowiskowego dzieci na podstawie danych epidemiologicznych o zachorowalności na nowotwory złośliwe (IO).

24 Wyniki prac będą wdrażane na obszarach podwyższonego ryzyka, w zakresie obejmującym działania profilaktyczne oraz naprawcze w środowisku. Ważnym zadaniem będzie promocja wyników badań wśród różnorodnych grup społecznych: decydentów, przedstawicieli przemysłu, organizacji pozarządowych, mediów i społeczeństwa.

25 Dziękuję za uwagę

26 W 2008 r. realizowane będą następujące tematy: Temat 1. Ocena narażenia dzieci na metale toksyczne i WWA, na podstawie wyników monitoringu biologicznego. (IETU) Temat 2. Narażenie populacji dzieci mieszkających na obszarach oddziaływania hut metali nieżelaznych: analiza właściwości mutagennych i cytotoksycznych próbek pyłu zawieszonego w powietrzu atmosferycznym. (IMPiZŚ)

27 Temat 3. Ocena jakości powietrza atmosferycznego i powietrza w pomieszczeniach, w aspekcie narażenia dzieci kontynuacja prac. (IPIŚ PAN) Temat 4. Określenie naturalnego tła promieniotwórczego w wybranych miejscowościach obszaru referencyjnego (Beskidy). (GIG) Temat 5. Ocena zachorowalności na nowotwory złośliwe dzieci i młodzieży wg struktury narządowej (białaczki, guzy mózgu itd.) w 5-letnich grupach wieku i miejsca zamieszkania (wg powiatów) na obszarze woj. śląskiego w latach (IO)

28 Temat 1. Ocena narażenia dzieci na metale toksyczne i WWA na podstawie wyników monitoringu biologicznego (IETU) zakres prac: ocena wpływu dodatkowych czynników środowiskowych (bierne palenie, warunki mieszkaniowe, czynniki socjo-ekonomiczne) na poziom narażenia środowiskowego dzieci (badania kwestionariuszowe) wykonanie badań monitoringowych z wykorzystaniem testu mikrojądrowego (MN) w nabłonku jamy ustnej wybranych grup dzieci z obszarów zanieczyszczonych i obszaru referencyjnego. (metoda nieinwazyjna) ocena przydatności wybranego biomarkera wczesnych skutków biologicznych do oceny narażenia środowiskowego dzieci.

29 Temat 2. Narażenie populacji dzieci mieszkających na obszarach oddziaływania hut metali nieżelaznych: analiza właściwości mutagennych i cytotoksycznych próbek pyłu zawieszonego w powietrzu atmosferycznym. (IMPiZŚ) Zakres prac: monitoring właściwości mutagennych pyłu pobranego w sezonie zimowym (2007/2008 r.) za pomocą testu Salmonella, ocenę właściwości cytotoksycznych substancji pyłu pobranego w sezonie zimowym (2007/2008) za pomocą testu MTT, uzupełnienie badań cytotoksyczności testem MTT pyłów pobranych w sezonie letnim 2007.

30 Temat 3. Ocena jakości powietrza atmosferycznego i powietrza w pomieszczeniach, w aspekcie narażenia dzieci kontynuacja prac.(ipiś PAN) Zostaną wykonane pomiary zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego i powietrza wewnątrz pomieszczeń (przedszkoli i szkół) na wybranych obszarach woj. śląskiego. Wyniki pomiarów będą wykorzystane do przeprowadzenia oceny zagrożeń środowiskowych dzieci

31 Temat 4. Określenie naturalnego tła promieniotwórczego w wybranych miejscowościach obszaru referencyjnego (Beskidy). (GIG) Określenie poziomu tła promieniotwórczego w wybranych miejscowościach rekreacyjnych w Beskidach (obszar referencyjny). Badania na obszarach GZW, w których budowa geologiczna i wpływ eksploatacji górniczej sprzyjają wzmozonej migracji radonu

32 Temat 5. Ocena zachorowalności na nowotwory złośliwe dzieci i młodzieży wg struktury narządowej (białaczki, guzy mózgu itd.) w 5-letnich grupach wieku i miejsca zamieszkania (wg powiatów) na obszarze woj. śląskiego w latach (IO) Zakres tematu: Ukazanie częstości zachorowań na nowotwory złośliwe dzieci (w grupach wieku: 0-4, 5-9, lat), mieszkających na obszarze woj. śląskiego. Zostaną uwzględnione najczęściej występujące jednostki lokalizacyjne (ośrodkowy układ nerwowy, białaczki ogółem, choroba Hodgkina) oraz miejsca zamieszkania dzieci. Dane o zachorowalności będą opracowane statystycznie i graficznie (mapy, tabele, rysunki).