Konsekwencje wprowadzenia białych certyfikatów jako instrumentu poprawy efektywności energetycznej. Autor: dr hab. inż.
|
|
- Rafał Świątek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Konsekwencje wprowadzenia białych certyfikatów jako instrumentu poprawy efektywności energetycznej Autor: dr hab. inż. Krzysztof Berbeka Warszawa 2010
2 Projekt graficzny okładki: CeDeWu, Agnieszka Natalia Bury Przygotowanie do druku i druk: ARdruk Copyright by Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki; Warszawa 2010 Publikacja została sfi nansowana ze środków Europejskiej Fundacji Klimatycznej (European Climate Foundation) ISBN Wydawca: Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki ul. Mazowiecka 11/16; Warszawa Tel./fax: pkeom.info@gmail.com Wydrukowano na papierze ekologicznym
3 Wykaz skrótów ARE CIT ESCO GJ GWh MG MŚ NFOŚiGW PIT Agencja Rynku Energii S.A. podatek dochodowy od osób prawnych (wynikający z ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, ze zmianami) instytucje oszczędzania energii (Energy Saving Company) gigadżul gigawatogodzina Ministerstwo Gospodarki Ministerstwo Środowiska Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej podatek dochodowy od osób fizycznych (wynikający z ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych) Projekt Ustawy projekt ustawy o efektywności energetycznej wersja nr 11 z roku SRKNPRE TJ toe Mtoe URE VAT Społeczna Rada Konsultacyjna Narodowego Programu Redukcji Emisji teradżul tona oleju umownego milion ton oleju umownego Urząd Regulacji Energetyki podatek od towarów i usług (regulowany ustawą z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług) W1 grupa taryfowa odbiorców gazu zużywających nie więcej niż 300 m 3 gazu na rok W2 grupa taryfowa odbiorców gazu zużywających m 3 gazu na rok W3 grupa taryfowa odbiorców gazu zużywających m 3 gazu na rok Podstawowe przeliczenia jednostek energii 1Mtoe = GWh 1 GWh = 3,6 TJ = 3600 GJ 1 TJ = 0,2778 GWh 1 toe = 41,868 GJ 3
4 Spis treści Wykaz skrótów Podstawowe przeliczenia jednostek energii Wprowadzenie Wstęp Metodyka badań Przyjęte założenia obliczeniowe Konsekwencje dla gospodarstw domowych Energia elektryczna Gaz sieciowy Ciepło Konkluzje Konsekwencje dla innych odbiorców końcowych Konsekwencje dla budżetu Zmiany w przychodach podatkowych Potencjalny wzrost świadczeń osłonowych Wpływ białych certyfikatów na energochłonność gospodarki Podsumowanie Literatura Spis rysunków Spis tabel Aneks. Zestawienie założeń do obliczeń zmian kosztów z tytułu zakupu energii sieciowej w wybranych działach i sekcjach gospodarki
5 Wprowadzenie W okresie ostatnich dwudziestu lat polska gospodarka przeszła gruntowną modernizację: unowocześniano technologie, zainwestowano w innowacyjne rozwiązania, zamknięto przestarzałe instalacje. Pomimo tych zmian jest ona nadal nieefektywna. Mało efektywne jest nie tylko wytwarzanie energii (średnia efektywność polskich elektrowni to około 36,5% podczas gdy w krajach 15 UE 46,5%) i przesył (np. preizolowanych jest jedynie 20% rur ciepłowniczych), ale również wykorzystanie jej przez odbiorców końcowych transport, zakłady przemysłowe i usługowe. Powoduje to, że zużycie energii dla wytworzenia jednostki PKB jest w Polsce ponad dwukrotnie większe niż w starych krajach Unii Europejskiej (574 koe/1000 euro w Polsce; 180 koe/1000 euro w krajach 15 dane z 2006 r.). W uproszczeniu można więc powiedzieć, że moglibyśmy być znacznie bogatsi, przy takim samym zużyciu energii jak obecnie. Dlaczego więc nie wykorzystujemy tej szansy? Polska, dysponując ogromnym potencjałem zwiększania efektywności energetycznej, nie poodejmuje wystarczających działań dla jego wykorzystania. Jest to o tyle zaskakujące, że według raportu Ocena potencjału redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2030, przygotowanego na zlecenie Ministerstwa Gospodarki przez międzynarodową firmę doradczą McKinsey&Company 1, większość inwestycji w efektywność energetyczną przyniesie korzyści także ekonomiczne koszty inwestycyjne tych przedsięwzięć są niższe niż przyszły zysk ze zmniejszenia zużycia energii. Wykorzystanie tego potencjału przyniosłoby pozytywne efekty społeczne i środowiskowe: obniżenie kosztów energii dla odbiorców końcowych, redukcję emisji zanieczyszczeń do powietrza, poprawę jakości środowiska w Polsce. Dlaczego więc działania na rzecz poprawy efektywności nie są podejmowane? Naszym zdaniem, jedną z przyczyn jest brak rządowego programu wykonawczego w tym zakresie. Dlatego Koalicja Klimatyczna wielokrotnie wskazywała na potrzebę przygotowania i wdrożenia Narodowego Programu Efektywności Energetycznej. Program taki powinien być szczegółowy i co ważniejsze musi być konsekwentnie wdrażany. Powinien on obejmować, stosowne dla każdej grupy docelowej użytkowników energii, programy, m.in.: modernizacji i odbudowy mocy wytwórczych produkcji energii elektrycznej i ciepła potrzebny ze względów bezpieczeństwa, ale wnoszący również znaczne pozytywne efekty w zakresie zmniejszenia zużycia paliw i redukcji emisji CO 2, dla energochłonnego przemysłu, dla małych i średnich przedsiębiorstw, sektor publiczny lider, dla transportu, 1) Ocena potencjału redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2030, McKinsey&Company, Warszawa, grudzień
6 dla budynków mieszkaniowych i usługowych, dla gospodarstw domowych. Przygotowanie Narodowego Programu Efektywności Energetycznej do 2030 r. pozwoliłoby nadrobić wieloletnie zaniedbania Polski w obniżaniu energochłonności gospodarki. Niestety, apele Koalicji do chwili obecnej są ignorowane. Dlaczego? Jedną z przyczyn mogła być obawa, że wprowadzenie instrumentów mających wspomagać efektywność energetyczną i realizacja programu poprawy tej efektywności, spowoduje zmniejszenie wpływów do budżetu i pogłębienie deficytu budżetowego. W naszym przekonaniu obawy te są bezpodstawne. Aby jednak zyskać pewność, Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki, członek Koalicji Klimatycznej polskich organizacji pozarządowych, zwrócił się do dr. hab. Krzysztofa Berbeki, profesora Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, o przeprowadzenie analizy konsekwencji wprowadzenia białych certyfikatów jako instrumentu poprawy efektywności energetycznej. Niniejszy raport prezentuje wyniki tej analizy. Najważniejsze wnioski to: wprowadzenie białych certyfi katów jako instrumentu wspierającego poprawę efektywności energetycznej, przyniesie dodatkowe dochody dla budżetu z tytułu wpływów podatkowych (VAT, CIT, PIT). W ujęciu średniorocznym suma przychodów do budżetu będzie zdecydowanie wyższa od ich zmniejszenia (np. ograniczenie wpływów ze sprzedaży energii, ewentualne dopłaty socjalne dla przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu i in.). Oszacowane korzyści są efektami bezpośrednimi i nie uwzględniają poprawy konkurencyjności gospodarki związanej z jej wyższą efektywnością energetyczną; skutki wprowadzenia białych certyfikatów dla budżetów gospodarstw domowych będą nieznaczne, spowodują wzrost opłat za energię na poziomie od 3,0 do 8,4 zł/gospodarstwo domowe/miesiąc; wzrost kosztów produkcji w przemyśle będzie jeszcze niższy niż w przypadku gospodarstw domowych. Zapraszając do lektury raportu, mamy nadzieję, że stanie się on przyczynkiem do szerszej debaty nad koniecznością poprawy efektywności energetycznej w naszym kraju i stanie się bodźcem do przyspieszenia prac nad wprowadzeniem białych certyfikatów i przygotowaniem Narodowego Programu Efektywności Energetycznej do 2030 r. Dr hab. Zbigniew M. Karaczun Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki 6
7 Wstęp Celem niniejszego opracowania jest dostarczenie wiarygodnych argumentów do dyskusji dotyczącej konsekwencji wprowadzenia białych certyfi katów. W dokumencie nie poddano analizie sensowności działań związanych z promocją energooszczędności, których elementem jest czy raczej ma być system białych certyfikatów. Podstawowym założeniem egzogenicznym niniejszego dokumentu jest przekonanie o konieczności prowadzenia takich działań wynikających z: konieczności dostosowania do określonych regulacji prawnych, których podmiotem jest Polska; obowiązku wobec przyszłych pokoleń, które również powinny mieć do dyspozycji zasoby energetyczne. Raport składa się z: części metodycznej, zestawienia założeń obliczeniowych, rozdziałów poświęconych gospodarstwom domowym, pozostałym użytkownikom energii sieciowej, konsekwencjom dla budżetu i energochłonności gospodarki. 1. Metodyka badań Poprawna metodyka obliczenia wpływu badanej regulacji powinna opierać się na wykorzystaniu modelu równowagi ogólnej, zawierającym wyjątkowo dokładną dezagregację poszczególnych sektorów gospodarki. Chodzi przede wszystkim o: a) poprawne modelowanie interakcji związanych z podniesieniem ceny energii na zmiany produkcji w poszczególnych sektorach oraz wpływ tych zmian na rachunek kosztów pomiędzy poszczególnymi sektorami oraz na gospodarstwa domowe; b) poprawne modelowanie wzrostu popytu na dobra związane z obniżeniem energochłonności i przełożenie takiego wzrostu produkcji na poszczególne sektory gospodarki. Ocena skutków nowych regulacji dość rzadko przeprowadzana jest w Polsce w tak szerokim zakresie i z użyciem tak wyrafinowanych metod 2. Z reguły sprowadza się ona do prostych interakcji bez analizy ich wtórnych konsekwencji. Przy modelowaniu wyróżnia się wpływ na gospodarstwa domowe, budżet oraz gospodarkę, bez szczegółowej kwantyfikacji. Z uwagi na zakres niniejszego opracowania i brak odpowiedniego instrumentarium, poniższy raport wykorzystuje również uproszczoną metodykę badań 3. 2) Co nie oznacza, że modelowanie takie w ogóle nie ma miejsca. Przykładem może być praca: Wpływ proponowanych regulacji unijnych w zakresie wprowadzenia europejskiej strategii rozwoju energetyki wolnej od emisji CO 2 na bezpieczeństwo energetyczne Polski, a w szczególności możliwości odbudowy mocy wytwórczych wykorzystujących paliwa kopalne oraz poziom cen energii elektrycznej. EnergSys Sp. z o.o., Warszawa ) Kolejną przeszkodą, poddającą w wątpliwość sensowność wykorzystania modelu równowagi ogólnej, jest rzadki cykl publikacji tablicy przepływów międzygałęziowych. Interakcje pomiędzy sektorami muszą być kalibrowane właśnie na bazie tej tablicy. Ostatnia opublikowana przez GUS pochodzi z 2005 r. 7
8 Uproszczony schemat logiczny działań zaprezentowano w tabeli 1. Tabela 1. Schemat działań w zakresie oceny kosztów i korzyści z wprowadzenia białych certyfikatów Konkurencyjność gospodarki Reakcje popytowe (zakup energii) Za zakup energii Płatności na rzecz budżetu Towarzyszące produkcji energii Towarzyszące produkcji technologii umożliwiających oszczędzanie Wzrost cen energii elektrycznej Spadek Spadek VAT wzrost (wzrost ceny netto prowadzi do wzrostu kwoty naliczonego podatku) Akcyza bez zmian (stała stawka na 1 MWh); CIT, PIT prawdopodobny spadek jako efekt mniejszej produkcji Im większy wzrost cen tym większy bodziec do rozwoju działań energooszczędnych; wzrost płatności z tytułu podatków: VAT, CIT, PIT Poprawa efektywności energetycznej gospodarki Wzrost Spadek VAT spadek Akcyza spadek wywołany spadkiem produkcji; CIT, PIT spadek j.w. Saldo zmian??? Spadek??? Spadek Wzrost Źródło: Opracowanie własne Należy też podkreślić pewne niuanse w postrzeganiu konsekwencji systemu białych certyfikatów. Nie jest bowiem możliwa kwantyfikacja konsekwencji wdrożenia samej ustawy wprowadzającej certyfikaty. Zgodnie z projektem ustawy, pewne kluczowe decyzje implikujące koszty będą bowiem w gestii Ministra Gospodarki (wielkość rynku objętego w kolejnych latach, wysokość jednostkowej opłaty zastępczej) oraz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. W związku z powyższym, niniejsze opracowanie wykorzystuje do prób określenia konsekwencji nie tylko projekt ustawy, ale również pewne hipotetyczne założenia co do decyzji Prezesa URE i MG. (Bilans przepływów międzygałęziowych za 2005 r., GUS, Warszawa 2009). Zmiany zachodzące w polskiej gospodarce (a w szczególności w sektorze energetycznym) są dość intensywne i stawiają pod znakiem zapytania adekwatność wyników obliczeń kalibrowanych na bazie z 2005 r. 8
9 2. Przyjęte założenia obliczeniowe Dokładny scenariusz wprowadzenia białych certyfikatów nie jest określony w projekcie ustawy, a rozporządzenia wykonawcze (dokładniej ich projekty) nie są jeszcze udostępnione. W związku z powyższym, do szacunków wykorzystano dostępne materiały Ministerstwa Gospodarki oraz Społecznej Rady Konsultacyjnej Narodowego Programu Redukcji Emisji, które nie są tożsame. Przyjęto dwa warianty wielkości rynku objętego certyfikatami: a) wariant wg MG 3% rynku; jest to wariant podstawowy, gdyż to właśnie MG wdraża cały program; b) wariant sugerowany przez Społeczną Radę Konsultacyjną Narodowego Programu Redukcji Emisji; trzyletni cykl wdrażania systemu do poziomu 7,5% wartości rynku, (3%, 2,25% i 2,25% w kolejnych latach). W dalszej części opracowania w zestawieniach tabelarycznych warianty te są opisywane skrótowo jako a MG oraz b SRKNPRE. Wartość opłaty zastępczej dla obu wariantów ma wynieść 2700 zł/toe. Ta ostatnia wartość pozornie nie wpływa na kształt obliczeń, ma jednak istotny wpływ na ilość certyfikatów na rynku zgodnie ze wzorem: liczba certyfikatów n = i%wartości obrotu n-1 /opłata zastępcza n-1 gdzie: i wybrana wartość obrotu energią sieciową w danym roku. Założenia systemu w wariancie b (SRKNPRE) przewidywały osiągnięcie oszczędności energii końcowej w wysokości 1,84 mln toe w ciągu 7 lat funkcjonowania systemu (w okresie ). Założenia te są już nierealne, gdyż system nie został wprowadzony w roku O oszczędnościach w wersji a (MG) trudno jest cokolwiek wnioskować, ponieważ deklaracja 3% nie pojawiła się ofi cjalnie. Można jedynie założyć hipotetyczne wejście programu w roku 2011 i na tej podstawie estymować wielkość oszczędności do roku 2016 na poziomie 0,72 mln toe ek (1,14 mln toe ep ). Procent rynku objętego certyfikatami (bez względu na to, który wariant będzie realizowany) może ulec zmianie, jeżeli efekty systemu okażą się niższe od oczekiwanych. Sytuacja taka może mieć miejsce już w przypadku rozbieżności co do wartości rynku detalicznego energii wskazanego przez Agencję Rynku Energii S.A. W dokumentach opisujących wprowadzenie systemu 4, wartość rynku (licznik wzoru) była oszacowana na 54 mld zł w 2008 r. ARE, na której źródła powołują się autorzy projektu, kwestionuje te założenia, twierdząc, że rynek ten wart był w roku 2008 ok. 43 mld zł 5. Różnica wynosi 20% i o tyle certyfikatów mniej będzie dostępnych na rynku. Ten fakt ma już 4) dokładniej: pkt 5 uzasadnienia projektu Ustawy. 5) Zgłoszenie zainteresowania pracami nad projektem: Projekt ustawy o efektywności energetycznej wraz z uzasadnieniem Agencja Rynku Energii. Dokument dostępny na stronie internetowej MG. 9
10 bezpośredni wpływ na efekt końcowy całej regulacji, a co za tym idzie może wymusić zmianę podstawowych założeń. Weryfikacja wartości rynku detalicznego energii sieciowej w Polsce leży poza kompetencjami autora niniejszego raportu jest jednak elementem dodatkowego ryzyka prowadzonych obliczeń i nie sposób przejść nad takimi rozbieżnościami bez jakiegokolwiek komentarza. Dla obliczeń konsekwencji analizowanych działań w sektorze gospodarstw domowych, wyniki (wzrost wydatków na zakup energii elektrycznej) są przedstawiane w cenach brutto. Gospodarstwa domowe nie mają możliwości odliczenia podatku VAT i, mimo że obliczenia były wykonywane w cenach netto (takie ceny ogłaszane są w taryfach poszczególnych podmiotów zajmujących się dystrybucją), wynik finalny został przeliczony na wartości brutto jako lepiej oddające realne konsekwencje dla konsumentów. Konsekwentnie ceny energii dla gospodarstw domowych prezentowane są w wartościach brutto, zaś ceny jednostkowe dla konkretnych wielkości zakupów są przeliczone z uwzględnieniem opłat stałych. Każdorazowo fakt ten jest sygnalizowany w opisie. W sektorze gospodarstw obliczenia prowadzono wielowariantowo, z uwzględnieniem elastyczności cenowej popytu na energię elektryczną. Uwzględniono dwa warianty wartości wskaźnika elastyczności cenowej -0,15 oraz -0,2. Z uwagi na bardzo zbliżone wyniki pominięto dyskusję zasadności wyboru. W obliczeniach nie uwzględniono wskaźnika elastyczności dochodowej popytu na energię. Fakt ten wynika przede wszystkim z braku wiarygodnych prognoz wzrostu dochodów rozporządzalnych. Dynamika zmian (dostępne są dane GUS do roku 2008) wskazuje na duże zróżnicowanie rocznych przyrostów. W horyzoncie 3 5 lat przyjęcie dość sztucznych założeń dotyczących kolejnych zmian nie prowadzi do wiarygodnych wyników. Uzasadnienie projektu ustawy o efektywności, jak też inne dokumenty promujące ten instrument, zakładają, że wzrost cen (jako efekt tej regulacji) ma miejsce tylko w składowej zakup energii, pozostawiając koszty przesyłu i dystrybucji bez zmian. Założenie to wymaga przynajmniej jednego komentarza koszty dystrybucji obejmują również straty energii w procesie przesyłu i dystrybucji. Wzrost kosztów zakupu energii wpływa zatem na ogólną, pieniężną wartość strat, za które i tak musi zapłacić użytkownik końcowy. Kontynuując przyjęte przez innych autorów założenie o pominięciu tego czynnika 6, należy jednak podkreślić popełnianą w tym miejscu niedokładność. Wszystkie obliczenia dotyczące przeciętnego gospodarstwa mają trudną do uniknięcia słabość pomijają bowiem różne sposoby ogrzewania mieszkań. Przeciętne wydatki gospodarstwa domowego, np. na energię elektryczną, zawierają uśrednioną składową wydatków na ogrzewanie mieszkań prądem, mimo że ten sposób wykorzystuje tylko pewien odsetek gospodarstw. Analogicznie wygląda kwestia wydatków na ciepło sieciowe i gaz. Oznacza to, że w przypadku gospodarstw, które wykorzystują 6) Analiza dynamiki strat w przesyle i dystrybucji zawarta jest np. w cytowanym wcześniej opracowaniu EnergSys. Wpływ... opus cit, tom 1, str Straty te szacowane są na ok. 2% z niewielkimi odchyleniami w poszczególnych latach. 10
11 do ogrzewania inne niż sieciowe nośniki energii, wzrost kosztów będzie mniejszy, a w przypadku pozostałych odbiorców wzrost będzie wyższy niż obliczony dla wartości przeciętnych. Obliczenia wzrostu kosztów utrzymania z tytułu wzrostu cen gazu sieciowego i ciepła dla przeciętnego gospodarstwa, prowadzą do jeszcze większych przekłamań. Z gazu sieciowego korzysta w Polsce 51,7% mieszkańców z bardzo wyraźnym zróżnicowaniem miasto/wieś (72,7/18,8%). Dane dotyczące ciepła sieciowego nie rozróżniają źródeł zdalaczynnych i indywidualnych (statystyka operuje pojęciem ogrzewania centralnego). Brak tego rozróżnienia wprowadza poważny i trudny do określenia błąd w ewentualnych obliczeniach. Wszystkie dostępne oszacowania (jak też i niniejsze), związane ze zmianami dochodów budżetu jako efekt wprowadzenia białych certyfikatów, wykorzystują założenie (bez jakiejkolwiek dyskusji ani nawet jego jasnej artykulacji), że kwota podatków należnych jest automatycznie realnym przychodem budżetu. Inaczej mówiąc, obowiązuje założenie, że ściągalność podatków w tym obszarze wynosi 100%. Niedokładności wynikające z przyjęcia tak nierealnego założenia działają w obie strony: a) spadek przychodów podatkowych z tytułu zmniejszenia sprzedaży nie będzie w praktyce tak duży jak obliczenia teoretyczne, gdyż nie wszyscy odbiorcy płacą za energię; b) wzrost przychodów podatkowych z tytułu nowych inwestycji będzie w praktyce mniejszy niż obliczenia teoretyczne z analogicznych powodów. 11
12 3. Konsekwencje dla gospodarstw domowych Gospodarstwa domowe są dość specyficznym graczem na polu projektowanej regulacji (Ustawa o efektywności energetycznej...) 7. Z uwagi na zapis w ustawie o minimalnej wartości oszczędności wynoszącej 10 toe/r jako warunku ubiegania się o certyfikaty oraz wyeliminowania instytucji ESCO, pojedyncze gospodarstwa domowe zostały sprowadzone do roli gracza biernego. Ich dostosowanie do nowej regulacji może polegać wyłącznie na próbach optymalizacji zużycia energii ale bez premii z tytułu sprzedaży certyfikatów za zaoszczędzoną energię. Jest to wyraźna różnica w stosunku do większych podmiotów (przedsiębiorstw), wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, które mogą pokusić się na realizację projektów zmierzających do oszczędności, umożliwiających ubieganie się o certyfikaty. W związku z powyższym, hipotetyczny przychód ze sprzedaży certyfikatu(ów) nie może być uwzględniany w rachunku opłacalności, np. przedsięwzięć termomodernizacyjnych w skali pojedynczego mieszkania czy też domu. Obliczenie konsekwencji dla gospodarstw domowych sprowadza się zatem do próby przełożenia kosztów wdrożenia systemu na cenę jednostkową energii i obciążenie budżetów gospodarstw. 3.1 Energia elektryczna Prawidłowe przełożenie wzrostu kosztów produkcji energii na zmiany cen dla gospodarstw domowych nie jest zadaniem prostym i bezdyskusyjnym. Wynika to z faktu, że ceny w tym segmencie rynku nadal podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa URE, a fakt ten nie jest jednoznaczny z akceptacją dowolnego wzrostu kosztów a dokładniej przełożenia tego wzrostu na ceny. Do tego dochodzi dość złożony sposób obliczenia rachunku dla odbiorcy końcowego za energię elektryczną, który uwzględnia składniki wyspecyfikowane w tabeli 2. Wzrost ceny w % (na skutek wprowadzenia białych certyfikatów) będzie zatem zależał od udziału kosztów produkcji energii w cenie końcowej ale udział ten nie jest stały. Ponadto, poprawnym formatem modelowania jest wzrost miesięcznych opłat za energię, które zawierają składniki stałe i zmienne. Nie można zatem jednoznacznie określić udziału ceny zakupu energii w strukturze rachunku za prąd. Obliczenia te każdorazowo zależeć będą od ilości zakupionej energii i wybranego wariantu taryfowego. Celem określenia prawdopodobnego przedziału wartości (koszt zakupu energii/wszystkich składowych) wykonano modelowanie kosztów dla rocznego zakupu energii w ilości: 500, 1000, 1500, 2000, 2500 kwh/r oraz dla taryf obowiązujących w roku 2010 dla największych, pod względem wielkości sprzedaży, podmiotów działających na polskim rynku. Są to: 7) Ustawa o efektywności energetycznej projekt nr 11 z dnia Ministerstwo Gospodarki,
13 ENEA Operator Sp. z o.o., ENERGA Operator S.A., EnergiaPro S.A., ENION S.A., PGE Dystrybucja LUBZEL Sp. z o.o., PGE Dystrybucja Łódź Sp. z o.o., PGE Dystrybucja Rzeszów Sp. z o.o., PGE Dystrybucja Łódź Teren S.A., PGE Dystrybucja Białystok Sp. z o.o., PGE ZEORK Dystrybucja Sp. z o.o., PGE Dystrybucja Warszawa-Teren Sp. z o.o., PGE Dystrybucja Zamość Sp. z o.o. Tabela 2. Składowe ceny jednostkowej i rachunku za energię elektryczną w sektorze gospodarstw domowych Ilość taryf* Ilość cen w poszczególnych taryfach Zróżnicowanie taryf wg podmiotów zajmujących się dystrybucją Wielkość zróżnicowania, wartości netto Energia elektryczna G11, G12* nawet w G11 mogą występować więcej niż 1 cena, G12 przynajmniej dwie ceny* tak 0,2483 0,3100 zł/kwh Opłata przejściowa 3 w zależności od rocznego zużycia; <500 kwh/r, i >1200 kwh/r nie, opłata jednolita 0,38/1,59/5,03 zł/msc, Dystrybucja stawka jakościowa Jedna nie, stawka jednolita 0,0077 zł/kwh Dystrybucja składnik zmienny G11, G12* nawet w G11 mogą występować więcej niż 1 cena, G12 przynajmniej dwie ceny tak G11; 0,0863 0,2201 zł/kwh Dystrybucja składnik stały zróżnicowanie wg 1 lub 3 faz układ bezpośredni, pośredniego. do 5 tak G11, 1 faza; 1,01 10,20 zł/msc Opłata abonamentowa G11, G12* mogą być różne w każdym z 7 wariantów taryf tak G11; 1,5 5,36 zł/msc * Ilość zidentyfikowanych taryf wynosi w Są to: G11, G11p, G12, G12g, G12p, G121r, G12w Źródło: Opracowanie własne na podstawie porównywarek cen z serwisu a w szczególności:
14 Obliczenia wykonano dla podstawowej taryfy G11 oraz instalacji 1-fazowej dla warunków proponowanych przez wymienionych powyżej operatorów. Przyjęto taryfy obowiązujące w roku 2010, przy czym stwierdzenie to nie jest do końca dokładne, gdyż nie wszystkie obowiązywały od 1 stycznia (część z nich wchodziła w życie nieco później). Udział zakupu energii elektrycznej w całkowitym rachunku waha się od 41 do 56%. Udział ten rośnie wraz z wielkością zużycia energii, co jest logiczne, maleje bowiem rola opłat stałych. Kolejna pułapka tkwi w założeniach co do wielkości zużycia energii w przeciętnym gospodarstwie domowym. Za wielkość typową, powszechnie używaną w porównaniach międzynarodowych (jak też i w niektórych krajowych) 8, przyjmuje się 1500 kwh/r. Przeciętne zużycie w Polsce wyniosło jednak już w 2008 r. nieco ponad 2000 kwh/r. na gospodarstwo domowe 9, co zwiększa przeciętną kwotę dodatkowych, miesięcznych wydatków na prąd w porównaniu do standaryzowanych obliczeń dla zużycia w wysokości 1500 kwh/r. Wariant polegający na objęciu 3% rynku, przy założeniu stałych wartości pozostałych składników ceny energii takich jak: abonament, opłata wyrównawcza, dystrybucja oznacza wzrost ceny dla użytkownika końcowego o 1,4 1,63% (dla wyspecyfi kowanych powyżej założeń taryfy G11, zróżnicowanie wynika z różnic w taryfach poszczególnych operatorów). W kategoriach bezwzględnych jest to wzrost kosztów za 2000 kwh energii o 1,52 1,54 zł/msc brutto na gospodarstwo domowe w zależności od dystrybutora. W hipotetycznym wariancie b (objęcie w ciągu 3 lat rynkiem certyfikatów 7,5% energii sieciowej), szacuje się wzrost cen energii elektrycznej, przy założeniu stałych wartości pozostałych składników ceny energii (abonament, opłata wyrównawcza, dystrybucja), dla użytkownika końcowego o 3,5 4,1% (dla wyspecyfikowanych powyżej założeń taryfy G11, zróżnicowanie wynika z różnic w taryfach poszczególnych operatorów). W kategoriach bezwzględnych jest to wzrost miesięcznego kosztu za 2000 kwh energii o 3,79 3,85 zł brutto na gospodarstwo domowe w zależności od dystrybutora. Wzrost ten będzie rozłożony w czasie wg dostępnych założeń na 3 lata. Analogiczne obliczenia dla standaryzowanej wielkości zużycia energii w wysokości 1500 kwh/r. wskazują na wzrost płatności o 3,4 3,9%, czyli o 2,84 2,89 zł/msc brutto. Wymieniona w obliczeniach (dla obu wariantów) kwota nie może być utożsamiona ze wzrostem cen energii z tytułu wdrożenia całego pakietu klimatyczno-energetycznego. System białych certyfikatów jest jednym z kilku instrumentów osiągania celów pakietu klimatyczno-energetycznego i opisywany wzrost cen dotyczy wyłącznie konsekwencji wprowadzenia systemu białych certyfikatów. 8) Jednak nie we wszystkich. GUS w publikacjach Ceny w gospodarce narodowej dla poszczególnych lat dokonuje symulacji dla rocznego zużycia w wysokości 1200 kwh/r. 9) Dla roku 2008 było to 2035 kwh/r. Dane za: Władczyk M., Dystrybucja energii elektrycznej w Polsce, Biuro Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, artykuł w: Energia Elektryczna 2/2010. Wg danych GUS: Gospodarka paliwowo-energetyczna , str. 205, zużycie było nieco niższe i wynosiło 1950 kwh/r. 14
15 Prezentowane wyniki zależą od wielu przyjętych założeń, z których część była dyskutowana w trakcie obliczeń. W kolejnym kroku podjęta została próba analizy, czy oszacowanie jest bliżej górnej czy dolnej granicy prawdopodobnych wzrostów. Należy zauważyć, że wszystkie obliczenia opierały się na proponowanym objęciu certyfikatami rynku w 3% lub 3%, 2,25% oraz 2,25% w kolejnych latach. Założenia te nie są zapisane w projekcie Ustawy, pojawiają się jednak w trakcie promocji całego systemu 10. Zmiana tych założeń spowoduje konieczność korekty obliczeń. Zaprezentowane obliczenia, tak jak dostępne autorowi inne symulacje konsekwencji wprowadzenia białych certyfi katów, pomijają reakcje popytowe rynku związane z uwzględnieniem cenowej elastyczności popytu na energię elektryczną. Podejście takie nie jest jednak bezdyskusyjne, gdyż znacznie bardziej zaawansowane modelowanie całego pakietu klimatyczno-energetycznego wykonane w 2008 r. przez EnergSys (Wpływ... opus cit) uwzględnia elastyczność cenową energii elektrycznej w sektorze gospodarstw domowych. Uwzględnienie reakcji popytowych wydaje się jednak dość trudne z przyczyn metodologicznych. Projektowany w wyniku wprowadzenia białych certyfikatów wzrost cen energii jest nieznaczny w porównaniu do wzrostów obserwowanych w latach ubiegłych. Zmiany cen energii dla gospodarstw domowych przedstawia tabela 3. Tabela 3. Zmiany cen energii elektrycznej (taryfa G11) z uwzględnieniem opłat stałych Wariant Energia za 1KWh w zł Rok poprzedni =100% 0,36 0,38 0,4 0,41 0,42 0,44 0,45 0,5 0,56 0,61 105,6 105,3 102,5 102,4 104,8 102,3 111,1 112,0 108,9 a MG 0,62 0,62 0,62 b SRKNPRE 0,62 0,63 0,63 a MG 101,5 100,00 100,00 b SRKNPRE 101,5 101,25 101,25 Uwaga: Dla lat pokazano tylko wzrost generowany wprowadzeniem systemu białych certyfikatów, obliczenia dla rocznego zużycia 1200 kwh/gospodarstwo domowe. Źródło: Za lata wg publikacji Ceny w gospodarce narodowej w 2008 r. Za lata 2009 i 2010 obliczenia własne na podstawie taryf. Wzrosty taryf zależą nie tylko od wzrostu tzw. kosztów uzasadnionych, ale również od polityki regulatora czyli URE. Na rok 2010 operatorzy wnioskowali wzrost o 23%, zaś ostatecznie zatwierdzono wzrost rzędu 5,7%. Dlatego też niezmiernie trudno jest wyznaczyć scenariusz bazowy, do którego można dołożyć składową pochodzącą od białych certyfikatów. Ilustracją tego problemu jest rysunek 1. Ciemniejsze słupki 10) Patrz np. Żmijewski K., Białe Certyfikaty trudne dylematy. Społeczna Rada Konsultacyjna Narodowego Programu Redukcji Emisji. Prezentacja z z debaty: Białe certyfikaty mechanizmy rozwoju efektywności, MG, Warszawa
16 dla lat powinny być dodane do scenariusza bazowego, który jest jednak dość trudno wyznaczyć na podstawie poprzednich lat (np. okresu ) 11. Z kolei uwzględnienie w trzech kolejnych latach tylko wzrostu z tytułu białych certyfi - katów, daje wynik przekłamany wzrost dochodów rozporządzalnych gospodarstw domowych będzie prawdopodobnie na tyle wysoki, że udział wydatków na zakup energii i tak zmaleje. Rysunek 1. Względny wzrost cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych (taryfa G11, zużycie 1200 kwh/r, z uwzględnieniem opłat stałych), rok poprzedni = 100%. Uwaga: Dla lat względny wzrost (w stosunku do roku poprzedniego) w wariancie a MG wynosi 0. Źródło: Za lata wg publikacji Ceny w gospodarce narodowej w 2008 r. Za lata 2009 i 2010 obliczenia własne na podstawie taryf. Pewnym kompromisem jest oszacowanie samej reakcji popytowej, wyłącznie na wzrost cen z tytułu białych certyfikatów, zakładając stały dochód rozporządzalny. Obliczenia zamieszczono w tabeli 4. 11) Wzrost ten nie ma nic wspólnego z harmonijnym rozwojem sektora energetycznego, jest narażony na szoki w postaci nowych regulacji ekologicznych, dramatyczny wzrost cen uprawnień do emisji CO 2 i sztuczne regulacje w postaci zatwierdzania cen przez Prezesa URE. Nie jest zatem zasadne wykorzystanie do prognozowania prostych modeli ekonometrycznych. 16
17 Tabela 4. Zmiany cen i wydatków na zakup energii elektrycznej dla przeciętnego gospodarstwa domowego na skutek wprowadzenia białych certyfikatów Przeciętne gospodarstwo domowe (2,96 osób) Na osobę w przeciętnym gospodarstwie Zużycie energii elektrycznej kwh/r w roku kwh/msc w roku 2009 Q 169,5 57,3 Przyrost ceny zł/kwh dp Wariant a MG 0,0100 Wariant b SRKNPRE 0,0216 Dotychczasowa cena (a) zł/kwh P 0,60 (rok 2010) Elastyczność cenowa popytu Ep -0,2 Elastyczność dochodowa popytu Ed Przyrost dochodu rozp. zł/os/msc Zmiana popytu kwh/msc dq Popyt finalny kwh/msc Q+dq Przyrost wydatków miesięcznie zł Skala wzrostu ceny (dla odbiorcy końcowego z uwzględnieniem opłat stałych i kosztów dystrybucji) nie uwzględniono nie dotyczy Wariant a MG -0,56-0,19 Wariant b SRKNPRE -1,33-0,45 Wariant a MG 168,9 57,1 Wariant b SRKNPRE 168,1 56,8 Wariant a MG 1,35 0,46 Wariant b SRKNPRE 3,15 1,07 Wariant a MG 1,5% Wariant b SRKNPRE 3,8% (a) cena brutto Źródło: Opracowanie własne Z uwagi na fakt, że w Polsce nie istnieje ofi cjalna rekomendacja wartości krótkookresowego wskaźnika elastyczności cenowej popytu dla gospodarstw domowych, obliczenia powtórzono dla drugiej stosowanej wartości -0,15. Wskaźnik -0,2 jest częściej rekomendowany w literaturze światowej 12, natomiast drugi użyty wskaźnik -0,15 był wykorzystany w obliczeniach konsekwencji pakietu klimatyczno-energetycznego przez EnergSys. Porównanie obu wariantów w kontekście konsekwencji dla tych gospodarstw, zaprezentowane jest w tabeli 5. 12) Patrz np. A Review of the Literature on the Price Elasticity of Demand for Electricity 17
18 Tabela 5. Przyrost wydatków z tytułu zakupu energii elektrycznej przypadający na przeciętne gospodarstwo domowe w różnych wariantach obliczeniowych Wariant a MG Wariant b SRKNPRE zł/msc/gosp dom Bez uwzględnienia reakcji popytowych 1,53 3,82 Elastyczność cenowa -0,20 1,35 3,15 Elastyczność cenowa -0,15 1,43 3,36 Źródło: Opracowanie własne Uwzględnienie reakcji popytowych powoduje obniżenie konsumpcji oraz mniejszy wzrost wydatków na energię elektryczną. Różnice w wynikach pomiędzy obydwiema wartościami są niewielkie, wobec czego szczegółową dyskusję wyboru konkretnej wartości uznano za zbędną. Należy podkreślić konieczność poprawnej interpretacji zaprezentowanych wyników. Uwzględnienie elastyczności cenowej nie oznacza, że w kategoriach bezwzględnych zużycie energii w gospodarstwach domowych zmaleje. Ceny za energię systematycznie rosną, a mimo to jej zużycie przypadające na gospodarstwo domowe również. Jest to wynikiem zwiększającego się nasycenia gospodarstw sprzętem elektronicznym i AGD, rosnącej powierzchni mieszkalnej przypadającej na przeciętne gospodarstwo domowe, itp. W kategoriach ekonomicznych mówi się o dochodowej elastyczności popytu na energię, czyli o wzroście popytu wraz ze wzrostem dochodów rozporządzalnych. Właśnie szybki wzrost dochodów powoduje, że ujemna reakcja na wzrost ceny jest całkowicie niwelowana przez wzrost zapotrzebowania. Wypadkowa oddziaływania tych czynników jest dobrze widoczna na rysunku 2. W analizowanym okresie tylko dla lat 2002 i 2004 dynamika sprzedaży energii dla gospodarstw domowych była poniżej 1. Analiza warunków pogodowych być może skorygowałaby nawet ten jeden przypadek. W pozostałych latach, mimo wzrostu cen, sprzedaż również wzrastała. 18
19 Rysunek 2. Dynamika zmian cen energii, wielkości sprzedaży energii, dochodu rozporządzalnego metodą nawiązania łańcuchowego w Polsce Dynamika cen energii elektrycznej Dynamika sprzedaży energii Dynamika dochodu rozporządzalnego Uwaga: ceny energii taryfa G11 z opłatami stałymi, wielkość sprzedaży dla gospodarstw domowych i rolnych Źródło: Opracowanie własne 3.2 Gaz sieciowy Z uwagi na relatywnie niski (w stosunku do energii elektrycznej) wskaźnik podłączenia gospodarstw domowych do sieci, wynoszący niecałe 52%, rozważania będą narażone na spore niedokładności. Obliczenia zostały przeprowadzone w dwóch dodatkowych wariantach (niezależnie od scenariuszy dotyczących odsetka rynku objętego certyfikatami). Wariant 1 wykorzystuje pojęcie przeciętnego mieszkańca zużywającego 99,5 m 3 gazu rocznie 13. Obliczenie wzrostu przeciętnych opłat za gaz oparte na przeciętnym zużyciu jest w pewnym stopniu mylące, z uwagi na fakt, że podłączona do sieci jest zaledwie co druga osoba, więc realne zużycie wśród osób podłączonych jest znacznie wyższe. Rachunek taki ma jednak jedną poważną zaletę wynik w postaci wzrostu opłat za gaz per capita można dodać do wyniku obliczeń wzrostu opłat za energię elektryczną. Bliższe rzeczywistości będą jednak obliczenia określone jako wariant 2 dotyczące faktycznie podłączonych mieszkańców. Przeciętne zużycie roczne wyniosło w 2008 r. 192,4 m 3 (obliczenia za Infrastruktura opus cit). Wyniki wzrostu opłat miesięcznych dla obu wariantów zestawiono w tabeli 6. 13) Wartość za: Infrastruktura komunalna GUS, Warszawa
20 Obliczenia nie uwzględniają elastyczności cenowej popytu, zakładając, że w krótkim okresie jest ona pomijalna. Tabela 6. Wzrost miesięcznych opłat za gaz dla gospodarstw domowych w stosunku do cen obowiązujących po Roczne zużycie Miesięczne zużycie Cena gazu (bez opłat stałych i dystrybucyjnych) Wzrost ceny gazu bez opłat stałych i dystrybucyjnych Udział ceny gazu w cenie końcowej dla odbiorcy Wzrost wydatków, uwzględnia ceny brutto m3/r m3/msc zł/m3, netto Wariant % % % zł/msc/os. Wariant 1 (przeciętny mieszkaniec) Wariant 2 (mieszkaniec podłączony) 99,5 8,3 0,998 (W1) 192,4 16,0 0,984 (W2) a MG 3% 51 54% (1) b SRKNPRE 1,6% 0,30 średnio 7,5% 52,5% 3,9% 0,76 a MG 3% 53 57% (1) b SRKNPRE 1,7% 0,59 średnio 7,5% 54,5% 4,1% 1,46 (1) W zależności od operatora Źródło: Opracowanie własne na podstawie taryf: Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa SA. (PGNiG), Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ SYSTEM S.A. (OGP GAZ SYSTEM) oraz wszystkich sześciu Operatorów Systemu Dystrybucyjnego Grupy Kapitałowej PGNiG (OSD). 3.3 Ciepło Wskaźnik podłączenia mieszkańców do systemów zdalaczynnych wynosi w Polsce 40% z olbrzymim zróżnicowaniem miasto/wieś, gdzie wielkości te wynoszą odpowiednio 57,8 i 4,1% 14. Tak jak w przypadku gazu sieciowego, obliczenia zostały przeprowadzone w dwóch dodatkowych wariantach (niezależnie od scenariuszy dotyczących odsetka rynku objętego certyfikatami). Wariant 1 wykorzystuje pojęcie przeciętnego mieszkańca zużywającego 5 GJ ciepła sieciowego rocznie 15. Obliczenie wzrostu przeciętnych opłat za ciepło oparte na przeciętnym zużyciu jest w pewnym stopniu mylące z uwagi na fakt, że podłączona do sieci zdalaczynnej jest mniej niż co druga osoba, a więc realne zużycie wśród osób podłączonych jest znacznie wyższe. Rachunek taki ma jednak jedną poważną zaletę wynik w postaci wzrostu opłat za ciepło per capita można dodać do wyniku obliczeń wzrostu opłat za gaz i energię elektryczną. Bliższe rzeczywistości będą jednak obliczenia określone jako wariant 2 dotyczące faktycznie podłączonych mieszkańców. Przeciętne zużycie roczne wyniosło w 2008 r. 12,54 GJ 14) Dochody i warunki życia ludności Polski. Raport z badania EU-SILC 2007 i Informacje i opracowania statystyczne. GUS, Warszawa 2009, Tabl. 22. Wybrane dane o sytuacji mieszkaniowej gospodarstw domowych według grup społeczno-ekonomicznych. 15) Jest to iloraz wielkości sprzedaży ciepła do budynków mieszkalnych (za Infrastruktura komunalna w 2008) i liczby mieszkańców w Polsce. 20
Efektywność energetyczna jako temat ważny politycznie (cz.1)
Efektywność energetyczna jako temat ważny politycznie (cz.1) Przygotowała: Ilona Jędrasik Sekretariat Koalicji Klimatycznej Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki Efektywność energetyczna w Polsce W
Bardziej szczegółowoWszyscy zapłacimy za politykę klimatyczną
Wszyscy zapłacimy za politykę klimatyczną Autor: Stanisław Tokarski, Jerzy Janikowski ( Polska Energia - nr 5/2012) W Krajowej Izbie Gospodarczej, w obecności przedstawicieli rządu oraz środowisk gospodarczych,
Bardziej szczegółowoUstawa o efektywności energetycznej cele i mechanizmy
Ministerstwo Gospodarki Departament Energetyki Ustawa o efektywności energetycznej cele i mechanizmy Warszawa, 9 grudnia 2009 r. Podstawowe wskaźniki efektywności energetycznej 0,9 0,8 62% kgoe/euro00
Bardziej szczegółowoElektroenergetyka polska Wybrane wyniki i wstępne porównania wyników podmiotów gospodarczych elektroenergetyki za 2009 rok1)
Elektroenergetyka polska 2010. Wybrane wyniki i wstępne porównania wyników podmiotów gospodarczych elektroenergetyki za 2009 rok1) Autor: Herbert Leopold Gabryś ( Energetyka kwiecień 2010) Wprawdzie pełnej
Bardziej szczegółowoPodsumowanie i wnioski
AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 13 Podsumowanie i wnioski W 755.13 2/7 I. Podstawowe zadania Aktualizacji założeń
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do formularza G-11e
Objaśnienia do formularza G-11e Objaśnienia dotyczą wzoru formularza zawierającego dane za okres od 01.01.2018 r. do 30.06.2018 r., od 01.07.2018 r. do 31.12.2018 r. Formularz został opracowany zgodnie
Bardziej szczegółowoEfektywność energetyczna kluczowym narzędziem wzrostu gospodarczego i ochrony środowiska
Efektywność energetyczna kluczowym narzędziem wzrostu gospodarczego i ochrony środowiska Instrumenty poprawy efektywności energetycznej polskiej gospodarki MINISTERSTWO GOSPODARKI Andrzej Guzowski, Departament
Bardziej szczegółowoZałącznik Z1 Uzupełnienie do metodologii z części 1.2 Raportu Do przygotowania analiz mikrosymulacyjnych wartości podatku VAT płaconego przez gospodarstwa domowe wykorzystano dane dotyczące wydatków konsumpcyjnych
Bardziej szczegółowo2.1. Projekt Inteligentna Energia dla Europy 2.2. Rozwój gospodarczy PKB 2.3. Zużycie i ceny energii 2.4. Zużycie i ceny energii c.d. 2.5.
2.1. Projekt Inteligentna Energia dla Europy 2.2. Rozwój gospodarczy PKB 2.3. Zużycie i ceny energii 2.4. Zużycie i ceny energii c.d. 2.5. Zużycie i ceny energii c.d. 2.6. Wskaźniki makroekonomiczne 2.7.
Bardziej szczegółowoPRODUKT KRAJOWY BRUTTO W III KWARTALE 2014 R. (zgodnie z ESA 2010) NAKŁADY INWESTYCYJNE W OKRESIE I IX 2014 R.
PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W III KWARTALE 2014 R. (zgodnie z ESA 2010) NAKŁADY INWESTYCYJNE W OKRESIE I IX 2014 R. BADANIE AKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ LUDNOŚCI (BAEL) W III KWARTALE 2014 R. 28 listopada 2014 r.
Bardziej szczegółowoPotencjał rozwoju nowych małych elektrowni wodnych do roku 2020
Potencjał rozwoju nowych małych elektrowni wodnych do roku 2020 Przedmiot i cel analizy Niniejsza analiza przedstawia możliwości uruchamiania nowych mocy wytwórczych w małych elektrowniach wodnych (MEW)
Bardziej szczegółowoAutor: Joanna Nitecka, pracownik Departamentu Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych URE
CZY ENERGIA JEST DROGA? Autor: Joanna Nitecka, pracownik Departamentu Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych URE ( Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki nr 4/2004) Namacalnym efektem działalności
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Produkcji. Notatka Informacyjna. Efektywność wykorzystania energii w latach 2002-2012
Materiał na konferencję prasową w dniu 23 lipca 2014 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Produkcji Notatka Informacyjna Efektywność wykorzystania energii w latach 2002-2012 Efektywność energetyczna
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Instytut Ekonomiczny Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa / listopada Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego na podstawie modelu
Bardziej szczegółowoTabela 1. Liczba spółek z udziałem kapitału zagranicznego zarejestrowanych w województwie łódzkim (wg REGON) w VIII r.
Projekt Rola bezpośrednich inwestycji zagranicznych w kształtowaniu aktualnego i przyszłego profilu gospodarczego województwa łódzkiego współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Bardziej szczegółowoŁódzki rynek pracy na tle dużych miast w Polsce. Eugeniusz Kwiatkowski Uniwersytet Łódzki
Łódzki rynek pracy na tle dużych miast w Polsce Eugeniusz Kwiatkowski Uniwersytet Łódzki 1 Cele: uchwycenie tendencji zmian na rynku pracy w Łodzi na tle innych dużych miast w Polsce 2 Struktura: 1. Wstęp
Bardziej szczegółowoOcena wpływu realizacji PROW na gospodarkę Polski
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA OPISOWA PROJEKTU BUDŻETU MIASTA SŁUPSKA - INFORMACJE OGÓLNE
2.2.1. CHARAKTERYSTYKA OPISOWA PROJEKTU BUDŻETU MIASTA SŁUPSKA - INFORMACJE OGÓLNE I. REGULACJE PRAWNE Tryb prac nad budżetem jednostki samorządu terytorialnego reguluje ustawa o finansach publicznych
Bardziej szczegółowoOpis przyjętych wartości do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Kwilcz na lata 2013-2023
Załącznik Nr 3 do uchwały Rady Gminy Kwilcz z dnia... 2012 r. Opis przyjętych wartości do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Kwilcz na lata 2013-2023 1. Założenia wstępne Wieloletnia Prognoza Finansowa
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa,.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana założeń
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA OPISOWA PROJEKTU BUDŻETU MIASTA SŁUPSKA - INFORMACJE OGÓLNE I. REGULACJE PRAWNE
2.2.1. CHARAKTERYSTYKA OPISOWA PROJEKTU BUDŻETU MIASTA SŁUPSKA - INFORMACJE OGÓLNE I. REGULACJE PRAWNE Tryb prac nad budżetem jednostki samorządu terytorialnego reguluje ustawa o finansach publicznych
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do formularza G-11g na 2018 r.
Objaśnienia do formularza G-11g na 2018 r. Objaśnienia dotyczą wzoru formularza zawierającego dane półroczne za okres od 01.01.2018 r. do 30.06.2018 r. i od 01.07.2018 r. do 31.12.2018 r. oraz dane roczne
Bardziej szczegółowoPolski system wspierania efektywności energetycznej i białe certyfikaty
Polski system wspierania efektywności energetycznej i białe certyfikaty Magdalena Rogulska Szwedzko-Polska Platforma Zrównoważonej Energetyki POLEKO, 8 października 2013 r. Cele polityki energetycznej
Bardziej szczegółowoStraty sieciowe a opłaty dystrybucyjne
Straty sieciowe a opłaty dystrybucyjne Autorzy: Elżbieta Niewiedział, Ryszard Niewiedział Menedżerskich w Koninie - Wyższa Szkoła Kadr ( Energia elektryczna styczeń 2014) W artykule przedstawiono wyniki
Bardziej szczegółowoSYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA W ŁODZI. I POŁOWA 2018 r.
SYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA W ŁODZI I POŁOWA 2018 r. SPIS TREŚCI 1 LUDNOŚĆ 2 3 4 5 6 7 8 9 10 WYNAGRODZENIA RYNEK PRACY - ZATRUDNIENIE RYNEK PRACY - BEZROBOCIE PRZEMYSŁ BUDOWNICTWO BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE
Bardziej szczegółowoOBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ GMINY STRZYŻEWICE NA LATA 2013-2018.
OBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ GMINY STRZYŻEWICE NA LATA 2013-2018. Obowiązek opracowania Wieloletniej Prognozy Finansowej w skrócie WPF wynika z art. 230 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009
Bardziej szczegółowoSytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego
Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego Dr inż. Piotr SZAJNER IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego;
Bardziej szczegółowoSYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA W ŁODZI
SYTUACJA I POŁOWA 2017 ŁÓDŹ GRUDZIEŃ 2017 SPIS TREŚCI LUDNOŚĆ WYNAGRODZENIA RYNEK PRACY - ZATRUDNIENIE RYNEK PRACY - BEZROBOCIE PRZEMYSŁ BUDOWNICTWO BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa, 8.7. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana
Bardziej szczegółowoWpływ energetyki wiatrowej na gospodarkę piec powodów dla których warto inwestować w energetykę wiatrową
Wpływ energetyki wiatrowej na gospodarkę piec powodów dla których warto inwestować w energetykę wiatrową Prezentacja Ernst & Young oraz Tundra Advisory Wstęp Zapomnijmy na chwile o efekcie ekologicznym,
Bardziej szczegółowo2.2 Gospodarka mieszkaniowa Struktura wykształcenia... 19
Spis treści Spis tabel... 5 Spis rysunków... 7 1.Wstęp... 10 2. Struktura społeczna ekonomiczna w Polsce... 11 2.1 Liczebność i udziały grup społeczno ekonomicznych... 11 2.2 Gospodarka mieszkaniowa...
Bardziej szczegółowoNadpodaż zielonych certyfikatów
Nadpodaż zielonych certyfikatów Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (PSEW) od co najmniej 2 lat postuluje o wprowadzenie przejrzystego systemu informacji o rynku zielonych certyfikatów. Bardzo
Bardziej szczegółowoInformacja na temat wdrażania Krajowego Planu Działań dotyczącego efektywności energetycznej w Polsce
Ministerstwo Gospodarki Informacja na temat wdrażania Krajowego Planu Działań dotyczącego efektywności energetycznej w Polsce Tomasz Dąbrowski, Dyrektor Departamentu Energetyki Warszawa, 1 lutego 2011
Bardziej szczegółowoDrugi Krajowy Plan Działań dot. efektywności energetycznej dla Polski. Andrzej Guzowski, Departament Energetyki
Drugi Krajowy Plan Działań dot. efektywności energetycznej dla Polski Andrzej Guzowski, Departament Energetyki Polityka energetyczna Polski do 2030 r. Główne cele to: konsekwentne zmniejszanie energochłonności
Bardziej szczegółowoG-10.4(Ob)k. Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną. za kwartał r za rok 2014.
MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G-10.4(Ob)k Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego
Bardziej szczegółowoMINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, Warszawa. G-10.4(Ob)k
MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G-10.4(Ob)k Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego
Bardziej szczegółowoEwaluacja modelu regulacji jakościowej i aktualne wyzwania taryfowe. Lublin, 14 listopada 2017 r.
Ewaluacja modelu regulacji jakościowej i aktualne wyzwania taryfowe Lublin, 14 listopada 2017 r. MODEL REGULACJI JAKOŚCIOWEJ 2016-2020 MODEL REGULACJI JAKOŚCIOWEJ 2016-2020 DOŚWIADCZENIA LAT 2016-2017
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa,.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami Projekcja marcowa na tle listopadowej
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do formularza G-11g
Objaśnienia do formularza G-11g Objaśnienia dotyczą wzoru formularza zawierającego dane półroczne za okres od 01.01.2017 r. do 30.06.2017 r. i od 01.07.2017 r. do 31.12.2017 r. oraz dane roczne za okres
Bardziej szczegółowoWpływ instrumentów wsparcia na opłacalność małej elektrowni wiatrowej
II Forum Małych Elektrowni Wiatrowych Warszawa, 13 marca 2012 Wpływ instrumentów wsparcia na opłacalność małej elektrowni wiatrowej Katarzyna Michałowska-Knap Instytut Energetyki Odnawialnej kmichalowska@ieo.pl
Bardziej szczegółowoObjaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Łososina Dolna
Dokument podpisany elektronicznie Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Łososina Dolna I. Uwagi ogólne: Wieloletnią prognozę finansową opracowano głównie w oparciu o:
Bardziej szczegółowoEfektywność energetyczna w Polsce w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 r. MINISTERSTWO GOSPODARKI Departament Energetyki
Efektywność energetyczna w Polsce w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 r. MINISTERSTWO GOSPODARKI Departament Energetyki Priorytety PEP 2030 Poprawa efektywności energetycznej Wzrost bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoG (Ob)k. Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną. za kwartał r za rok 2013.
MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G - 10.4(Ob)k Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego
Bardziej szczegółowoInstytut Keralla Research Raport sygnalny Sygn /273
Instytut Keralla Research Raport sygnalny Sygn. 14.09.2016/273 2016 1.1. Sektor przemysłowy 2015 najważniejsze fakty Jak wynika z danych GUS, produkcja sprzedana w przemyśle w porównaniu do 2014 roku była
Bardziej szczegółowoEfektywność energetyczna trwałym elementem polityki energetycznej Polski
Efektywność energetyczna trwałym elementem polityki energetycznej Polski Edward Słoma, Zastępca Dyrektora Departamentu Energetyki MINISTERSTWO GOSPODARKI Polityka energetyczna Polski do 2030 r. Priorytet
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa,.7. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Projekcja PKB lipiec % 9 8 9% % % proj.centralna 9 8 7 7-8q 9q q q
Bardziej szczegółowo1. Udział dochodów z działalności rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r.
1 UWAGI ANALITYCZNE 1. Udział dochodów z działalności rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r. W maju 2002 r. w województwie łódzkim było 209,4 tys. gospodarstw
Bardziej szczegółowoKIERUNKI 2014 SEKTOR ENERGETYCZNY
KIERUNKI 2014 SEKTOR ENERGETYCZNY Rola i wpływ energetyki na gospodarkę Wraz z efektem mnożnikowym energetyka tworzy 7,9% wartości dodanej; 612 tys. miejsc pracy bezpośrednio i w sektorach powiązanych;
Bardziej szczegółowoElementy do wykorzystania w założeniach i planach zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i gaz
Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Elementy do wykorzystania w założeniach i planach zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i gaz GMINA KRZĘCIN POWIAT CHOSZCZEŃSKI WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE
Bardziej szczegółowo114,6. Statystyka Warszawy Nr 5/2018. Dynamika produkcji budowlano-montażowej INFORMACJE SYGNALNE r.
INFORMACJE SYGNALNE Statystyka Warszawy Nr 5/2018 28.06.2018 r. 114,6 Dynamika produkcji budowlano-montażowej r/r W maju 2018 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw było o 2,6% wyższe w
Bardziej szczegółowoG-11e Sprawozdanie o cenach energii elektrycznej według kategorii standardowych odbiorców końcowych
MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-5 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G-e Sprawozdanie o cenach według kategorii standardowych odbiorców końcowych
Bardziej szczegółowoOBJAŚNIENIA PRZYJĘTYCH WARTOŚCI DO UCHWAŁY NR XV/108/2012
OBJAŚNIENIA PRZYJĘTYCH WARTOŚCI DO UCHWAŁY NR XV/108/2012 Rady Gminy w Jasienicy Rosielnej z dnia 25 stycznia 2012 r. w sprawie wieloletniej prognozy finansowej Gminy Jasienica Rosielna na lata 2012-2025
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w I kwartale 2018 r.
Warszawa, dnia 29 czerwca 2018 r. Bilans płatniczy Polski w I kwartale 2018 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoWieloletnia Prognoza Finansowa 2012-2020 SPIS TREŚCI
OBJAŚNIENIA PRZYJĘTYCH WARTOŚCI W WIELOLETNIEJ PROGNOZIE FINANSOWEJ GMINY KOLBUSZOWA NA LATA 2012-2020 1 SPIS TREŚCI 1. Wstęp... 3 2. Założenia do Wieloletniej Prognozy Finansowej... 4 2.1. Założenia makroekonomiczne...
Bardziej szczegółowoUbóstwo ekonomiczne w Polsce w 2014 r. (na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych)
015 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Opracowanie sygnalne Warszawa, 9.06.2015 r. Ubóstwo ekonomiczne w Polsce w 2014 r. (na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych) Jaki był zasięg ubóstwa ekonomicznego
Bardziej szczegółowoSytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego
Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego Dr inż. Piotr SZAJNER IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego;
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa, 9.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana założeń
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIKI ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE).../...
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 4.3.2019 r. C(2019) 1616 final ANNEXES 1 to 2 ZAŁĄCZNIKI do ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE).../... zmieniającego załączniki VIII i IX do dyrektywy 2012/27/UE
Bardziej szczegółowoKogeneracja w Polsce: obecny stan i perspektywy rozwoju
Kogeneracja w Polsce: obecny stan i perspektywy rozwoju Wytwarzanie energii w elektrowni systemowej strata 0.3 tony K kocioł. T turbina. G - generator Węgiel 2 tony K rzeczywiste wykorzystanie T G 0.8
Bardziej szczegółowoG (Ob)k. Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną. za kwartał r za rok 2011.
MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G - 10.4(Ob)k Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego
Bardziej szczegółowoZałącznik 1: Wybrane założenia liczbowe do obliczeń modelowych
RAPORT 2030 Wpływ proponowanych regulacji unijnych w zakresie wprowadzenia europejskiej strategii rozwoju energetyki wolnej od emisji CO2 na bezpieczeństwo energetyczne Polski, a w szczególności możliwości
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa, 7.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami Rozliczenie Otoczenie Gospodarka
Bardziej szczegółowoSytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego
Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego dr Piotr Szajner IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego;
Bardziej szczegółowoAnaliza zwrotu kosztów za usługi wodne
Analiza zwrotu kosztów za usługi wodne Jednym z podstawowych narzędzi zarządzania w gospodarce wodnej obok instrumentów prawnych i administracyjnych powinny być instrumenty ekonomiczne. Zgodnie z zasadami
Bardziej szczegółowoRAPORT ROZWÓJ STRUKTUR KLASTROWYCH W POLSCE WSCHODNIEJ
MINISTERSTWO ROZWOJU REGIONALNEGO EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO RAPORT ROZWÓJ STRUKTUR KLASTROWYCH W POLSCE WSCHODNIEJ ZAŁĄCZNIKI WARSZAWA Grudzień 2007 i regionalnej. Województwo lubelskie (według
Bardziej szczegółowoSYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA
SYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA W ŁODZI 2015 R. Łódź lipiec 2016 SPIS TREŚCI Ludność Wynagrodzenia Rynek pracy - zatrudnienie Rynek pracy - bezrobocie Przemysł Budownictwo Budownictwo mieszkaniowe Podmioty
Bardziej szczegółowoG-10.4(Ob)k. Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną. za kwartał r.
MINISTERSTWO ENERGII Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G-10.4(Ob)k Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną za kwartał... 2016
Bardziej szczegółowoJak oszczędzić na zakupach energii elektrycznej?
Jak oszczędzić na zakupach energii elektrycznej? Wrocław 27.10.2010 r. RWE nazwa spółki 11/2/2010 STRONA 1 Grupa RWE: jedna z wiodących firm utilities na kontynencie europejskim* Główne rynki Grupy RWE
Bardziej szczegółowoMINISTER FINANSÓW Warszawa,
MINISTER FINANSÓW Warszawa, 2005-10-11 ST4-4820/691/2005 Zarząd Województwa Wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.
Bardziej szczegółowoWzrost efektywności energetycznej: uwarunkowania prawno-regulacyjne oraz mechanizmy wsparcia inwestycji.
Wzrost efektywności energetycznej: uwarunkowania prawno-regulacyjne oraz mechanizmy wsparcia inwestycji. Seminarium "Bezpieczna Chemia Warszawa, 5 listopada 2014 roku Pan Zbigniew Szpak, Prezes KAPE S.A.
Bardziej szczegółowoG (Ob)k. Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego obrót energią elektryczną. za kwartał r za rok 2010.
MINISTERSTWO GOSPODARKI, pl. Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G - 10.4(Ob)k Sprawozdanie przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego
Bardziej szczegółowoMINISTER FINANSÓW Warszawa,
MINISTER FINANSÓW Warszawa, 2005-10-11 ST4-4820/690/2005 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu Wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek
Bardziej szczegółowoFinansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko
Głównym celem tego programu jest wzrost atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia społeczeństwa,
Bardziej szczegółowoEfektywność zużycia energii
Efektywność zużycia energii Zmiany indeksów cen energii i cen nośników energii oraz inflacji Struktura finalnego zużycia energii w Polsce wg nośników Krajowe zużycie energii elektrycznej [GWh] w latach
Bardziej szczegółowoRozwój kogeneracji wyzwania dla inwestora
REC 2013 Rozwój kogeneracji wyzwania dla inwestora PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Departament Inwestycji Biuro ds. Energetyki Rozproszonej i Ciepłownictwa PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna
Bardziej szczegółowoOBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ GMINY IŁŻA NA LATA 2012-2018
OBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ GMINY IŁŻA NA LATA 2012-2018 I. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PRZYJĘTE DO OPRACOWANIA WPF. Wieloletnia Prognoza Finansowa obejmuje lata 2012-2018 Podstawą do opracowania
Bardziej szczegółowoElektroenergetyka w Polsce Z wyników roku 2013 i nie tylko osądy bardzo autorskie
Elektroenergetyka w Polsce 2014. Z wyników roku 2013 i nie tylko osądy bardzo autorskie Autor: Herbert Leopold Gabryś ("Energetyka" - czerwiec 2014) Na sytuację elektroenergetyki w Polsce w decydujący
Bardziej szczegółowoWpływ robotyzacji na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw. Krzysztof Łapiński. Warszawa, 20 września 2016 r. Świat
Wpływ robotyzacji na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw Krzysztof Łapiński Warszawa, 2 września 216 r. Świat Globalna sprzedaż robotów przemysłowych w latach 21 215 (w tys. sztuk) 3 25 2 15 1 5 78
Bardziej szczegółowoSYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA W ŁODZI 2017 R.
SYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA W ŁODZI 2017 R. SPIS TREŚCI 1.LUDNOŚĆ 2. WYNAGRODZENIA 3. RYNEK PRACY - ZATRUDNIENIE 4. RYNEK PRACY - BEZROBOCIE 5. PRZEMYSŁ 6. BUDOWNICTWO 7. BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE 8.
Bardziej szczegółowoOBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ GMINY SZCZAWIN KOŚCIELNY NA LATA
OBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ GMINY SZCZAWIN KOŚCIELNY NA LATA 2014-2022 I. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PRZYJĘTE DO OPRACOWANIA WPF Wieloletnia Prognoza Finansowa została sporządzona zgodnie z art.
Bardziej szczegółowoCeny wnioskowane na okres ,66 zł/m 3 netto+vat 4,05 zł/m 3 netto+vat 110,7. 7,17 zł/m 3 netto+vat 7,73 zł/m 3 netto+vat 107,8
UZASADNIENIE Zarząd Spółki Wodociągi Płockie Sp. z o. o., zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 07 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków, przedłożył Prezydentowi
Bardziej szczegółowoGrupa G.C.E. PROFITIA Management Consultants. Możliwości współpracy zwiększanie efektywności energetycznej
Grupa G.C.E. PROFITIA Management Consultants Możliwości współpracy zwiększanie efektywności energetycznej Agenda Prezentacja GCE jako partnera w zakresie efektywności energetycznej Potrzeba zwiększania
Bardziej szczegółowoSYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA
SYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA W ŁODZI I POŁOWA 2016 R. Łódź listopad 2016 SPIS TREŚCI Ludność Wynagrodzenia Rynek pracy - zatrudnienie Rynek pracy - bezrobocie Przemysł Budownictwo Budownictwo mieszkaniowe
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W LATACH
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania 20.12.2017 r. Kontakt: e-mail: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67 Internet:
Bardziej szczegółowoRozdział 4. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw. Województwo dolnośląskie
Melania Nieć, Joanna Orłowska, Maja Wasilewska Rozdział 4. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw Województwo dolnośląskie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2013 r. o ponad
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r.
Warszawa, dnia 30 grudnia 2016 r. Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoURZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ I PRZESTRZENNEJ. Referat Ewaluacji
URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ I PRZESTRZENNEJ Referat Ewaluacji Ocena wpływu realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2007-2013
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia... 2009 r.
Projekt z dnia 5 lutego2009 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia... 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne
Bardziej szczegółowo4,6% wzrost gospodarczy w Polsce w 2017 r. - GUS podał wstępne szacunki
https://www. 4,6% wzrost gospodarczy w Polsce w 2017 r. - GUS podał wstępne szacunki Autor: Ewa Ploplis Data: 9 lutego 2018 Wzrost gospodarczy w Polsce, czyli wzrost Produktu Krajowego Brutto tzw. PKB
Bardziej szczegółowoBiałe certyfikaty formą wsparcia finansowego projektów zamiany sposobu pozyskiwania ciepłej wody użytkowej Dofinansowanie do zwiększenia sprzedaży
Białe certyfikaty formą wsparcia finansowego projektów zamiany sposobu pozyskiwania ciepłej wody użytkowej Dofinansowanie do zwiększenia sprzedaży IV KONFERENCJA WYTWÓRCÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPLNEJ
Bardziej szczegółowoDane na fakturach za energię elektryczną oraz zmiana operatora
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dane na fakturach za energię elektryczną oraz zmiana operatora Białystok, 25 marca 2019 r.
Bardziej szczegółowoWykład 8. Rachunek dochodu narodowego i model gospodarki
Wykład 8. Rachunek dochodu narodowego i model gospodarki 1. Makroekonomia. Makroekonomia bada gospodarkę narodową jako całość i wpływające na nią wielkości makroekonomiczne oraz ich powiązania. Najważniejszym
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa,.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami Projekcja listopadowa na tle
Bardziej szczegółowoKondycja polskiego sektora bankowego w drugiej połowie 2012 roku. Podsumowanie wyników polskich banków za I półrocze
Kondycja polskiego sektora bankowego w drugiej połowie 2012 roku. Podsumowanie wyników polskich banków za I półrocze Polskie banki osiągnęły w I półroczu łączny zysk netto na poziomie 8,04 mld zł, po wzroście
Bardziej szczegółowoUstawa z dnia r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw 1. Art. 1.
Ustawa z dnia... 2008r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw 1 Projekt Art. 1. W ustawie z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo Energetyczne ( Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348 z późn. zm.)
Bardziej szczegółowoKomunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa opolskiego we wrześniu 2003 roku
Urząd Marszałkowski Województw a Opolskiego Departament Rozwoju Regionalnego Referat Badań i Analiz Strategicznych Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa opolskiego we wrześniu 2003 roku
Bardziej szczegółowoMakroekonomiczne konsekwencje funkcjonowania kas oszczędnościowobudowlanych
Makroekonomiczne konsekwencje funkcjonowania kas oszczędnościowobudowlanych w Polsce Streszczenie opracowania: dr Jacek Furga Przewodniczący Komitetu ds. Finansowania Nieruchomości Gdańsk / Warszawa, marzec
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA W ASPEKCIE BEZPIECZEŃSTWA DOSTAW ENERGII I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO
EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA W ASPEKCIE BEZPIECZEŃSTWA DOSTAW ENERGII I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO Dr inż. Waldemar DOŁĘGA Instytut Energoelektryki Politechnika Wrocławska 50-370 Wrocław, ul. Wybrzeże Wyspiańskiego
Bardziej szczegółowoI. Uwagi i propozycje do części ogólnej pkt 1 5 projektu modelu
1.1 1.2 od 1 do 5 Ryszard Śnieżyk przedsiębiorca figurujący w CEIDG Józef Jasiński nie figuruje w CEIDG (dalej J. Jasiński) I. Uwagi i propozycje do części ogólnej 1 5 projektu modelu Brak kontroli zasadności
Bardziej szczegółowoDziałalność innowacyjna w Polsce
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Szczecinie Warszawa, październik 2014 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS AKTYWNOŚĆ INNOWACYJNA Działalność innowacyjna to całokształt działań naukowych,
Bardziej szczegółowo