Uchwała Nr 195/XVI/2016 Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia 27 stycznia 2016 r.

Transkrypt

1 Uchwała Nr 195/XVI/2016 Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia 27 stycznia 2016 r. w sprawie upoważnienia Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. do złożenia wniosku do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o dofinansowanie ze środków Funduszu Spójności, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko , Projektu pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I oraz przyjęcia do realizacji tego Projektu określonego w Studium Wykonalności. Na podstawie art. 18 ust. 1 oraz w związku z art. 7 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym ( tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz z późn. zm.) Rada Miejska w Radzyminie uchwala, co następuje: 1. Upoważnia się Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. do złożenia wniosku do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o dofinansowanie ze środków Funduszu Spójności, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko , Projektu pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I oraz przyjęcia do realizacji tego Projektu określonego w Studium Wykonalności, stanowiącego załącznik do niniejszej Uchwały. 2. Wykonanie Uchwały powierza się Burmistrzowi Radzymina. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Miejskiej /-/ Zbigniew Jabłoński

2 UZASADNIENIE Do Uchwały Nr Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia.. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Radzyminie planuje złożyć wniosek aplikacyjny w konkursie nr POIiŚ.2.3/1/2015 o dofinansowanie ze środków Funduszu Spójności, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko przedsięwzięcia pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I. Zgodnie z regulaminem w/w konkursu wniosek należy złożyć z kompletem załączników. Jednym z wymaganych załączników jest uchwała Rady Gminy lub organu założycielskiego upoważniająca do złożenia wniosku, przyjęcia do realizacji określonego w Studium Wykonalności przedsięwzięcia, akceptacji Studium Wykonalności.

3 Urząd Miasta i Gminy Radzymin Pl. T. Kościuszki 2, Radzymin Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. ul. Komunalna Radzymin Studium Wykonalności dla inwestycji Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin PROGRAM FINANSOWANIA UNIA EUROPEJSKA FUNDUSZ SPÓJNOŚCI INSTYTUCJA WDRAŻAJĄCA Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Styczeń 2016

4 SPIS TREŚCI 1. Podsumowanie danych na temat przedsięwzięcia Wnioskodawca przedsięwzięcia Podmioty odpowiedzialne za realizację przedsięwzięcia (Beneficjent) Dane dotyczące przedsięwzięcia Tytuł przedsięwzięcia Podstawowe niedobory systemu wodno ściekowego Cele przedsięwzięcia Opis przedsięwzięcia, w tym zakres rzeczowy i koszt przedsięwzięcia Wyniki analizy wykonalności, popytu i opcji Wyniki analizy wykonalności Wyniki analizy popytu Wyniki przeprowadzonej analizy opcji Zgodność przedsięwzięcia z Programem Operacyjnym oraz polityką Polski i UE w zakresie ochrony środowiska Analiza oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, z uwzględnieniem potrzeb dotyczących przystosowania się do zmiany klimatu i łagodzenia zmian klimatu Plan wdrożenia przedsięwzięcia Struktura instytucjonalna realizacji przedsięwzięcia Niezbędne działania instytucjonalne i administracyjne Harmonogram realizacji przedsięwzięcia Wyniki analizy finansowej Rentowność Płynność Zadłużenie Obciążenie mieszkańców opłatami za wodę i ścieki Efektywność Plan finansowania przedsięwzięcia Struktura wydatków Struktura finansowania Wyniki analizy trwałości finansowej Wyniki analizy kosztów i korzyści Wyniki analizy ryzyka i wrażliwości Komplementarność przedsięwzięcia względem innych projektów Opis istniejącego systemu wodno ściekowego Struktura organizacyjna działania systemu wodno-ściekowego Struktura organizacyjna z uwzględnieniem podziału kompetencji, współzależności i struktury własności Informacje na temat funkcjonujących przedsiębiorstw Krótka historia, forma prawna i struktura własności str. 2

5 Istniejąca lub potencjalna konkurencja na rynku oferowanych usług, porównanie cen w przekroju regionalnym i krajowym, obecny udział przedsiębiorstwa w rynku usług wodno ściekowych Sytuacja finansowa Beneficjenta Parametry ilościowe i jakościowe wody, ścieków oraz osadów ściekowych w istniejącym systemie Jakość wody surowej i dostarczanej do odbiorców oraz charakterystyka ścieków bytowo gospodarczych, przemysłowych, komunalnych Bilans wody i ścieków Charakterystyka powstających osadów ściekowych i aktualny sposób zagospodarowania Charakterystyka techniczna istniejącego systemu wodno ściekowego Zgodność działania systemu z wymaganiami polskimi i UE Opis niedoborów jakościowych i ilościowych w stosunku do stanu pożądanego (w tym w zakresie zagospodarowania osadów) Zakres inwestycji niezbędnych do zniwelowania niedoborów jakościowych i ilościowych systemu, w tym inwestycji odtworzeniowych Analiza popytu Uwarunkowania społeczno gospodarcze realizacji przedsięwzięcia Struktura i skala działalności gospodarczej w regionie Prognozy i strategie rozwojowe dla regionu Plan inwestycji gminnych Bieżący i przyszły popyt zgłaszany przez gospodarstwa domowe Bieżący popyt oraz identyfikacja aktualnej liczby odbiorców indywidualnych Prognozy jakościowe i ilościowe zapotrzebowania na usługi Trendy historyczne Prognoza demograficzna Analiza zdolności mieszkańców do ponoszenia opłat Przyszły popyt zgłaszany przez odbiorców indywidualnych z uwzględnieniem cenowej i dochodowej elastyczności popytu Bieżący i przyszły popyt zgłaszany przez przemysł Bieżący popyt Przyszły popyt Bieżący i przyszły popyt zgłaszany przez podmioty użyteczności publicznej i sektor usługowy Bieżący popyt Przyszły popyt Bieżący i przyszły popyt łącznie Analiza wykonalności przedsięwzięcia wraz z analizą opcji Zakres i metodyka analizy Analiza wykonalności (identyfikacja możliwych rozwiązań lokalizacyjnych i technologicznych, w tym wariantów poddanych analizie podczas oceny oddziaływania na środowisko) Analiza opcji Analiza strategiczna zidentyfikowanie najbardziej korzystnych rozwiązań (analiza jakościowa) Analiza rozwiązań technologicznych (analiza opcji ilościowa) Oszacowanie kosztów dla wybranych rozwiązań str. 3

6 Finansowe i ekonomiczne porównanie rozważanych opcji Wskazanie najlepszych rozwiązań spośród rozważanych opcji Porównanie rozważanych opcji pod względem środowiskowym Wybór najlepszego rozwiązania spośród rozważanych opcji wraz z uzasadnieniem dokonanego wyboru Analiza instytucjonalna przedsięwzięcia Charakterystyka rozważanych rozwiązań inwestycyjnych w fazie inwestycyjnej i operacyjnej przedsięwzięcia Analiza SWOT zidentyfikowanych rozwiązań instytucjonalnych Wskazanie najefektywniejszego rozwiązania instytucjonalnego wraz z uzasadnieniem Opis projektu Cele projektu Zakres rzeczowy projektu, wskaźniki Opis i charakterystyka wybranej technologii Podstawowe parametry technologiczne Opis podstawowych obiektów i urządzeń, w tym zakres działań podejmowanych w ramach przedsięwzięcia Wpływ realizacji projektu na zapewnienie oszczędności wody oraz efektywność energetyczną Lokalizacja przedsięwzięcia Opis lokalizacji przedsięwzięcia, w tym odbiornika ścieków, warunków wodno-gruntowych Dostępność terenów pod inwestycje, koszty zakupu oraz rekompensat Zgodność przedsięwzięcia z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego Kwalifikowane i niekwalifikowane koszty inwestycyjne projektu ze wskazaniem przyjętej metodyki ich szacowania Koszty przygotowawcze Koszty prac budowlano montażowych; wielkość nakładów na majątek trwały Pozostałe kategorie kosztów Stopień przygotowania przedsięwzięcia do realizacji Działania informacyjno-promocyjne Niezbędne inwestycje odtworzeniowe przedsięwzięcia w fazie operacyjnej Analiza oddziaływania na środowisko, z uwzględnieniem potrzeb dotyczących przystosowania się i łagodzenia zmian klimatu oraz odporności na klęski żywiołowe Plan wdrożenia i funkcjonowania projektu Struktura wdrażania przedsięwzięcia, zestawienie i harmonogram niezbędnych działań, w tym instytucjonalnych i administracyjnych w celu wdrożenia przedsięwzięcia Struktura i schemat organizacyjny JRP Proponowany zakres kontraktów, procedury kontraktowe, harmonogram ogłaszania przetargów i podpisywania kontraktów Harmonogram realizacji przedsięwzięcia oraz plan płatności Zarządzanie infrastrukturą po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia Plan finansowania przedsięwzięcia Struktura i źródła finansowania kosztów kwalifikowanych i niekwalifikowanych przedsięwzięcia z podziałem na lata realizacji inwestycji str. 4

7 9.2. Przewidywane sposoby i ocena realności pozyskania zabezpieczeń dla zwrotnych źródeł finansowania inwestycji Analiza finansowa Przyjęte założenia makroekonomiczne, metodyka analizy Przychody Zaopatrzenie w wodę Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków Pozostała działalność Podsumowanie Koszty Amortyzacja Materiały i energia Usługi obce Podatki i opłaty Wynagrodzenia Pozostałe koszty Pozostałe przychody i koszty operacyjne Przychody i koszty finansowe Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy Zapasy Należności Zobowiązania krótkoterminowe Kapitały własne Obliczenie poziomu wsparcia środkami pomocowymi Analiza efektywności przedsięwzięcia, obliczenie NPV i IRR Ocena wyników analizy finansowej, sporządzenie analizy wskaźnikowej Rentowność Płynność Zadłużenie Obciążenie mieszkańców opłatami za wodę i ścieki Analiza społeczno-ekonomiczna Metodyka analizy Podstawowe założenia do analizy społeczno-ekonomicznej kosztów Etap 1 Korekty o efekty fiskalne Etap 2 Korekty o efekty zewnętrzne Etap 3 Efekty wynikające z odchyleń cenowych Podstawowe założenia do analizy społeczno-ekonomicznej korzyści Etap 1 Korekty o efekty fiskalne Etap 2 Korekta o efekty zewnętrzne Etap 3 Efekty wynikające z odchyleń cenowych Wyniki Oszacowanie ENPV, ERR i B/C str. 5

8 11.5. Koszty i korzyści niemierzalne Koszty niemierzalne Korzyści niemierzalne Podsumowanie i wnioski Analiza wrażliwości i ryzyka Analiza wrażliwości Ryzyko spadku popytu na wodę i ścieki Ryzyko spadku ceny wody i ścieków Ryzyko przekroczenia kosztów robót budowlano-montażowych Ryzyko wzrostu kosztów wynagrodzeń Ryzyko makroekonomiczne Wpływ zmiennych na saldo środków pieniężnych Zmienne krytyczne Spadek wolumenu wody i ścieków Spadek ceny wody i ścieków Przekroczenie wartości robót budowlano-montażowych Wzrost kosztów wynagrodzeń Podsumowanie Analiza ryzyka Ryzyka ekonomiczno-finansowe Ryzyka formalno-instytucjonalne Ryzyka ekologiczno-techniczne Działania w celu minimalizacji zidentyfikowanych ryzyk TABELE FINANSOWE str. 6

9 1. Podsumowanie danych na temat przedsięwzięcia 1.1. Wnioskodawca przedsięwzięcia Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w Radzyminie ul. Komunalna 2, Radzymin Podmioty odpowiedzialne za realizację przedsięwzięcia (Beneficjent) Zgodnie z zasadami i procedurami przyznawania pomocy finansowej przez Unię Europejską o pomoc finansową mogą ubiegać się wszystkie sektorowe instytucje publiczne i prywatne, jak również organizacje pozarządowe posiadające osobowość prawną i działające w interesie społecznym, np. władze krajowe, regionalne i lokalne, instytucje edukacyjne/badawcze, organizacje środowiskowe i organizacje społeczności lokalnych, a także partnerstwa publiczno-prywatne. Inwestorem i bezpośrednim Beneficjentem pomocy finansowej będzie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w Radzyminie. W tabeli poniżej przedstawiono podstawowe informacje o PWiK Sp. z o.o. w Radzyminie: Tabela 1-1. Podstawowe dane o PWiK Sp. z o.o. w Radzyminie Beneficjent: Numer Identyfikacji podatkowej (NIP): Numer w rejestrze Gospodarki Narodowej (REGON): Adres: Tel: Faks: Prezes: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o ul. Komunalna 2, Radzymin (22) (97) (22) wodociagi@radzymin.pl Mgr Małgorzata Klimkiewicz - Król Pośrednimi Beneficjentami pomocy będą mieszkańcy Gminy Radzymin, terenu na którym będzie realizowana inwestycja oraz podmioty gospodarcze, mające swoją siedzibą na tym terenie Gminy, a także inne osoby korzystające z powstałej w wyniku realizacji projektu infrastruktury Potencjał techniczny, prawny, finansowy i administracyjny Beneficjenta Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Radzyminie to spółka jednoosobowa, której jedynym właścicielem jest Gmina Radzymin. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji jest formą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Za pozyskanie odpowiednich zezwoleń, prace przygotowawcze, organizację przetargów, podpisywanie kontraktów, wdrażanie i realizację inwestycji oraz informację i promocję będzie odpowiedzialny inwestor. str. 7

10 Spółka Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. jest instytucją wnioskującą o dofinansowanie. Wszelkie prace związane z wdrożeniem oraz realizacją przedsięwzięcia, a także prace w okresie trwałości Projektu, realizowane będą przez Jednostkę Realizującą Projekt JRP. Na terenie Gminy Radzymin za eksploatację istniejącej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej odpowiada Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. Operatorem majątku wytworzonego w ramach inwestycji będzie również Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o Dane dotyczące przedsięwzięcia Tytuł przedsięwzięcia Niniejsze Studium dotyczy przedsięwzięcia pt.: Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I (dalej również Projekt). Pod pojęciem projektu/przedsięwzięcia/zadania należy rozumieć inwestycję: Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I, która jest częścią projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin. Pod pojęciem projektu kluczowego należy rozumieć projekt kluczowy Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin, realizowany w ramach POIiŚ Podstawowe niedobory systemu wodno ściekowego Sieć kanalizacji sanitarnej Obecny stopień skanalizowania aglomeracji Radzymin wynosi ok. 95%. Stan techniczny poszczególnych obiektów i urządzeń systemu kanalizacji sanitarnej nie stwarza problemów eksploatacyjnych. Dotychczas zakresem kanalizacji objęte zostały wszystkie miejscowości wchodzące w zakres aglomeracji tj.: miasto Radzymin oraz miejscowości Cegielnia, Ciemne i Słupno. Do skanalizowania pozostały nieznaczne obszary miejscowości Radzymin, Ciemne i Cegielnia. Aby zniwelować występujące niedobory w istniejącym systemie kanalizacyjnym na obszarze aglomeracji Radzymin konieczna jest rozbudowa sieci kanalizacyjnej i uzupełnienie braków w systemie kanalizacyjnym w mieście Radzymin oraz w miejscowości Ciemne i Cegielnia - łącznie około 8,4 km. Tym samym stworzone zostaną warunki do podłączenia do zbiorczej sieci kanalizacyjnej pozostałych mieszkańców aglomeracji. Sieć kanalizacji deszczowej Po diagnozie stanu istniejącego systemu kanalizacji deszczowej stwierdzono, że głównym i podstawowym niedoborem jest niewielki stopień skanalizowania aglomeracji Radzymin. Obecnie zrealizowane jest jedynie ok. 7 km sieci kanalizacji deszczowej w mieście. Niemniej jednak jej stan techniczny jest zły i wymaga przeprowadzenia prac modernizacyjnych. Poza tym w celu zniwelowania niedoborów w zakresie kanalizacji deszczowej konieczne jest wykonanie ok. 8 km sieci na terenie miasta Radzymin. str. 8

11 Sieć wodociągowa Obecny stopień zwodociągowania w aglomeracji Radzymin wynosi ok. 95%. Awaryjność sieci wodociągowej jest bardzo niska i wynika głównie z bieżącej eksploatacji systemu. Stan techniczny obiektów i urządzeń wodociągowych jest dobry i nie stwarza problemów eksploatacyjnych. Analizując niedobory w zakresie sieci wodociągowej na terenie aglomeracji Radzymin stwierdzono brak dostępu do zbiorczej sieci wodociągowej części mieszkańców aglomeracji, w tym przede wszystkim mieszkańców miasta Radzymin. W celu zniwelowania występujących niedoborów należy wybudować około 1,9 km sieci wodociągowej w miejscowościach Radzymin i Ciemne. Poza tym podstawowym niedoborem systemu wodno-kanalizacyjnego jest brak systemu umożliwiającego zarządzanie majątkiem sieciowym Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. w Radzyminie oraz systemu zapewnienia oszczędności wody Cele przedsięwzięcia Przedsięwzięcie Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I, stanowi kolejny etap prowadzonych przez Gminę Radzymin działań w zakresie uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej. Działania podjęte w ramach Projektu mają na celu przede wszystkim ograniczenie ilości zanieczyszczeń przedostających się do wód i gleb, a także poprawę zarządzania środowiskiem i dostarczenie mieszkańcom terenu objętego inwestycją odpowiedniej jakości wody pitnej. W wyniku realizacji powyższych celów nastąpi poprawa stanu środowiska naturalnego, poprawią się także warunki życia mieszkańców oraz stworzone zostaną korzystne warunki dla rozwoju przedsiębiorstw działających zgodnie z zasadami poszanowania środowiska. Celem strategicznym Projektu jest kompleksowe rozwiązanie problemów gospodarki wodnościekowej w aglomeracji poprzez wyposażenie Miasta i Gminy Radzymin w infrastrukturę techniczną umożliwiającą: odbiór i oczyszczenie ścieków komunalnych zgodnie z wymogami Dyrektywy 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych oraz Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego; spełnienie przez aglomerację Radzymin wymogów Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych; dostarczenie mieszkańcom aglomeracji wody o odpowiedniej jakości zgodnie z wymogami Dyrektywa Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2015, poz. 139 tekst jednolity). Cel ten będzie realizowany poprzez uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie gminy z uwzględnieniem zasady likwidowania zanieczyszczeń u źródła i zasady zanieczyszczający płaci. Poza tym celem Projektu jest opracowanie i wdrożenie systemu: zarządzania sieciami wodnokanalizacyjnymi, pozwalającego na efektywne i oszczędne korzystanie z zasobów wodnych - system GIS, oraz systemu zapewnienia oszczędności wody w tym poprzez zapobieganie stratom wody z sieci wodociągowej. str. 9

12 Cele szczegółowe/bezpośrednie projektu: Bezpośrednimi celami Projektu są: zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska (na terenie aglomeracji Radzymin); dostosowanie gospodarki wodno-ściekowej aglomeracji Radzymin do wymogów prawa polskiego oraz ww. wymogów dyrektyw Unii Europejskiej; zapewnienie możliwości przyłączenia do systemu kanalizacji sanitarnej 511 osobom aglomeracji Radzymin; zapewnienie możliwości przyłączenia do zbiorczego systemu wodociągowego 36 osobom aglomeracji Radzymin. W wyniku realizacji Projektu: w 2018 r. liczba mieszkańców Gminy Radzymin objętych systemem kanalizacji wzrośnie o 511 osoby; wzrost ten spowoduje, że dostęp do sieci kanalizacyjnej w 2018 r. będzie miało ok. 60% mieszkańców Gminy i prawie 100% mieszkańców na obszarze Aglomeracji; w 2018 r. liczba mieszkańców Gminy Radzymin objętych systemami wodociągu wzrośnie o 36 osoby; dostęp do sieci wodociągowej będzie miało wówczas ok. 69% mieszkańców Gminy; opracowane i wdrożone zostaną systemy: zarządzania sieciami wodno-kanalizacyjnymi - system GIS oraz system zapewnienia oszczędności wody. Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na tym terenie ma istotne znaczenie ze względu na: ochronę wód powierzchniowych będących źródłem zaopatrzenia w wodę dla mieszkańców regionu; ochronę wód podziemnych będących źródłem zaopatrzenia w wodę dla mieszkańców Miasta i Gminy Radzymin; ochronę środowiska naturalnego na obszarach prawnie chronionych. Ponadto, dzięki realizacji Projektu w zakresie rozwoju usług kanalizacyjnych i wodociągowych w aglomeracji Radzymin nastąpi poprawa jakości usług wodno-ściekowych w zakresie powszechności korzystania z tych usług przez mieszkańców oraz poprawa jakości środowiska przyrodniczego dzięki uporządkowaniu gospodarki ściekowej Opis przedsięwzięcia, w tym zakres rzeczowy i koszt przedsięwzięcia Przedsięwzięcie Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I zlokalizowane jest na terenie Miasta i Gminy Radzymin, w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w obszarze aglomeracji Radzymin. Północna część Gminy Radzymin znajduje się w strefie ochrony sanitarnej dla ujęcia wody Wodociągu Północnego, utworzonej decyzją Dyrektora Wydziału Ochrony Środowiska, Gospodarki Wodnej i Geologii Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 7 listopada 1987 r. znak OSGW-I- 7211/1285/22/86. Realizacja inwestycji z zakresu gospodarki wodno-ściekowej w Gminie Radzymin została podzielona na etapy. Etap I pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I obejmować będzie budowę sieci kanalizacji sanitarnej i wodociągowej w Gminie Radzymin, w str. 10

13 miejscowościach: Radzymin, Cegielnia i Ciemne. W ramach kolejnych etapów, po planowanym rozszerzeniu granic aglomeracji Radzymin, wybudowana zostanie infrastruktura wodno-kanalizacyjna w miejscowościach: Słupno, Stary Dybów, Sieraków, Ciemne, jak również w Radzyminie. Zakres rzeczowy przedmiotowego projektu obejmuje: - budowę sieci kanalizacji sanitarnej w systemie grawitacyjno - tłocznym, a także - budowę sieci wodociągowej. Miasto Radzymin jest obecnie w znacznym stopniu wyposażone zarówno w system zbiorowego zaopatrzenia w wodę, jak i odbioru i oczyszczania ścieków. Niemniej jednak istnieją nadal rejony, które nie zostały dotychczas objęte zasięgiem ww. infrastruktury. Budowa systemu kanalizacyjnego i wodociągowego objęta niniejszym przedsięwzięciem polegać będzie na wyposażeniu w zbiorczy system kanalizacyjny i wodociągowy właśnie tych nieskanalizowanych terenów miasta. Poza tym w zakresie przedsięwzięcia jest budowa odcinków kanalizacji w m. Ciemne i Cegielnia. Zakres rzeczowy sieci sanitarnej obejmował będzie budowę sieci kanalizacji sanitarnej wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości w systemie grawitacyjno tłocznym, z włączeniem planowanej sieci do istniejących rurociągów oraz z budową sieciowych przepompowni ścieków. Zakres kanalizacji do realizacji został ustalony przy uwzględnieniu zasady, że kanalizacja zbiorcza powinna być budowana tam, gdzie jest to ekonomicznie, finansowo i technicznie uzasadnione. Zakres przedsięwzięcia obejmuje również budowę odcinków sieci wodociągowej rozdzielczej wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości z włączeniem projektowanej sieci do istniejącego układu. Poniżej w postaci tabelarycznej przedstawiono zbiorcze zestawienie zakresu rzeczowego zadań inwestycyjnych dla planowanego przedsięwzięcia w Gminie Radzymin. Tabela 1-2. Zbiorcze zestawienie zakresu rzeczowego Wyszczególnienie Jednostka Ilość BUDOWA SIECI KANALIZACJI SANITARNEJ Kanalizacja grawitacyjna km 7,58* Kanalizacja tłoczna km 0,06 Przepompownie sieciowe szt. 4 Zajęcie pasa drogowego m BUDOWA SIECI WODOCIĄGOWEJ Sieć wodociągowa km 1,43** Zajęcie pasa drogowego m Opracowane i wdrożone systemów : zarządzania sieciami wodno-kanalizacyjnymi - system GIS oraz system zapewnienia oszczędności wody kpl. 1 *W podanej długości sieci kanalizacji grawitacyjnej uwzględniono szacowane długości odejść kanalizacji grawitacyjnej od kanału głównego do granic nieruchomości (do realizacji planowane jest ok. 256 szt. odgałęzień) **W podanej długości sieci wodociągowej uwzględniono szacowane długości odejść wodociągu od rurociągu głównego do granic nieruchomości (do realizacji planowane jest ok. 92 szt. odgałęzień) Źródło: opracowanie własne str. 11

14 Dla zdefiniowanego zakresu przedsięwzięcia przeprowadzono analizę wskaźnika koncentracji mieszkańców zgodnie z obowiązującą Metodyką obliczania wskaźnika koncentracji aglomeracji. W ten sposób obliczono wskaźnik liczby mieszkańców na 1 km planowanej do budowy sieci, który wynosi 206 Mk/km. Wartość uzyskanego wskaźnika potwierdza, iż wyłoniony zakres rzeczowy może być dofinansowany z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, uwzględniając zasadę, że kanalizacja powinna być budowana tam gdzie jest to ekonomicznie uzasadnione. W ramach przedsięwzięcia planuje się realizację kanalizacji grawitacyjnej wykonanej w przeważającej części z rur PVC. Kanały sanitarne ułożone będą ze spadkami zapewniającymi samooczyszczanie sieci. Sieć kanalizacyjna uzbrojona będzie w studzienki kanalizacyjne żelbetowe oraz studzienki z tworzyw sztucznych. Odejścia kanalizacji grawitacyjnej od kanału głównego wykonane będą z rur PVC i doprowadzone zostaną do granicy posesji. Odcinki te zostaną włączone do sieci poprzez studzienki rewizyjne z przejściem szczelnym lub za pomocą trójników o kącie przyłączenia 45. Kanalizację tłoczną planuje się wykonać z rur ciśnieniowych PE. Wszystkie przepompownie wykonane będą jako zbiorniki podziemne z zainstalowanymi zestawami pompowymi. Średnica zbiorników przepompowni gwarantować będzie możliwość wejścia pracowników do ich wnętrza w celu wykonywania prac eksploatacyjno remontowych. W zakresie Projektu znajduje się również budowa sieci wodociągowej z rur PE. Sieć kanalizacyjną i wodociągową należy zaprojektować i wykonać zgodnie z obowiązującymi normami oraz Warunkami Technicznymi Wykonania i Odbioru Sieci. Poza dwoma kontraktami na projektowanie oraz roboty przewidziano również trzy kontrakty na usługi obejmujące ; 1. Kontrakt U1- Pełnienie obowiązków Inżyniera Kontraktu, którego zadaniem będzie pełnienie w imieniu Zamawiającego nadzoru nad realizacją robót zgodnie z Warunkami Kontraktu FIDIC Kontrakt IK; 2. Kontrakt U2 - Promocję podczas realizacji projektu, 3. Kontrakt U3 Opracowanie i wdrożenie inteligentnych systemów: zarządzania sieciami wodnokanalizacyjnymi, pozwalających na efektywne i oszczędne korzystanie z zasobów wodnych - system GIS, oraz system zapewnienia oszczędności wody w tym poprzez zapobieganie stratom wody z sieci wodociągowej. W wyniku przeprowadzonych analiz i obliczeń określono następujące parametry ekonomiczne i finansowe Projektu: wysokość kosztów całkowitych ,44 zł wysokość kosztów kwalifikowanych (bez VAT) ,00 PLN niezbędny obliczony procentowy udziału dotacji 63,75% wysokość dotacji ,10 zł niezbędny obliczony procentowy udziału środków własnych PWiK Sp. z o. o. 36,25% wysokość udziału środków własnych PWiK Sp. z o. o ,90 zł str. 12

15 Wyniki analizy wykonalności, popytu i opcji Wyniki analizy wykonalności Projekt jest wykonalny instytucjonalnie, organizacyjnie, technicznie i finansowo. PWiK Sp. z o.o. jest wnioskodawcą, potencjalnym beneficjentem i operatorem majątku, który zostanie wytworzony w wyniku przedsięwzięcia. W okresie trwałości Projektu nie przewiduje się zmiany własności wytworzonego majątku. Projekt będzie realizowany przez Jednostkę Realizującą Projekt. Pracownicy JRP mają doświadczenie w realizacji i rozliczaniu dużych projektów infrastrukturalnych współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Inwestycja będzie realizowana zgodnie z przepisami prawa, zasadami sztuki budowlanej i zapisami projektów budowlanych. Projekcja finansowa potwierdza, że Projekt jest również wykonalny finansowo, bez udziału środków obcych Wyniki analizy popytu W wyniku analizowanego przedsięwzięcia do zbiorczej sieci wodociągowej zostanie przyłączonych 36 osób, a do zbiorczej sieci kanalizacyjnej 511 osób. Dodatkowo w projekcji uwzględniono przyłączeniowy efekt projektu realizowanego w okresie programowania z udziałem środków Funduszu Spójności ( Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z zagospodarowaniem osadów w Gminie Radzymin"). Efektem założeń dotyczących jednostkowego popytu oraz ilości użytkowników zbiorczej sieci wodociągowej i zbiorczej kanalizacji sanitarnej jest długoterminowa prognoza wolumenu wody i ścieków w segmencie gospodarstw domowych. Projekcja zakłada wzrost wolumenu wody i ścieków w tym segmencie odbiorców Spółki. Prognoza popytu ze strony zakładów przemysłowych opiera się na założeniu stabilnego wzrostu gospodarczego, co wiązać się będzie z utrzymaniem dotychczasowego zapotrzebowania na dostawy wody i odbiór ścieków. W prognozie założono konserwatywnie utrzymanie popytu ze strony klientów przemysłowych na stałym poziomie z 2015 r.: woda: 59 tys. m 3, ścieki: 31 tys. m 3. Przyjęto, że popyt ze strony instytucji użyteczności publicznej pozostanie w stałej proporcji do zmian demograficznych na terenie gminy. Założenia dotyczące sprzedaży usług w poszczególnych grupach wskazują na stopniowy wzrost wolumenu świadczonych usług wodociągowych i kanalizacyjnych. Przewiduje się, że całkowita sprzedaż wody wzrośnie z 758 tys. m 3 w 2014 r. do tys. m 3 w 2045 r. Z kolei całkowita objętość odbieranych ścieków wzrośnie w tym samym okresie z 506 tys. m 3 do tys. m 3. str. 13

16 Wyniki przeprowadzonej analizy opcji Dla planowanego przedsięwzięcia polegającego na budowie sieci wodociągowej oraz sieci kanalizacji sanitarnej, wykonano analizę opcji polegającą na wyszczególnieniu możliwych wariantów dla zadania inwestycyjnego: budowa kanalizacji sanitarnej. W zakresie sieci wodociągowej wykonany będzie przewód wodociągowy wraz z odejściami do posesji o łącznej długości około 1,43 km. Budowy sieci wodociągowej nie analizowano pod kątem wariantowych rozwiązań. Z uwagi na: przebieg istniejącej sieci wodociągowej, wystarczające parametry istniejącej Stacji Uzdatniania Wody, wystarczające ciśnienie i właściwe parametry wody w istniejącej sieci wodociągowej, układ ciągów komunikacyjnych oraz charakter zabudowy. nie ma przesłanek do rozpatrywania alternatywnych rozwiązań lokalizacyjnych sieci wodociągowej, a także wariantowych rozwiązań technologicznych (np. rozwiązania polegającego na budowie lokalnej Stacji Uzdatniania Wody, czy też rozwiązania polegającego na budowie lokalnej hydroforni). Zaznaczyć należy, że w procesie planowania przebiegu sieci wodociągowej kierowano się zasadami optymalizacji usytuowania tras lokalizacyjnych sieci, kierując się przy tym m.in. możliwościami powiązania istniejących systemów wodociągowych z nowoprojektowanymi oraz koniecznością poprowadzenia sieci w sposób powodujący jak najmniejsze naruszenie istniejącej infrastruktury zagospodarowania przestrzennego. Dla zadania inwestycyjnego polegającego na budowie kanalizacji sanitarnej przewidziano budowę systemu przewodów wraz z urządzeniami sieciowymi, które umożliwią odbiór ścieków od mieszkańców i ich odprowadzenie do miejskiej oczyszczalni w Radzyminie. Mając na względzie aspekty lokalizacyjne, technologiczne, środowiskowe oraz finansowe, planowane zadanie przeanalizowano w dwóch wariantach: o o Wariant I zakłada budowę kanalizacji sanitarnej grawitacyjno-tłocznej wraz z odgałęzieniami do granic posesji, która poprzez sieć kanalizacji miejskiej odprowadzać będzie ścieki do oczyszczalni w Radzyminie. Ze względu na fakt, że teren objęty inwestycją jest zróżnicowany wysokościowo, a spadki terenu nie w pełni pokrywają się z kierunkami odpływu ścieków określonymi lokalizacją odbiornika, kanalizację planuje się wykonać w systemie grawitacyjno-tłocznym wraz z sieciowymi przepompowniami ścieków. Ścieki sanitarne z budynków mieszkalnych odprowadzane będą nowymi kolektorami grawitacyjnymi do projektowanych pompowni ścieków i dalej tłoczone przewodem tłocznym do istniejącej lub projektowanej kanalizacji sanitarnej, a następnie transportowane do oczyszczalni. Wariant II zakłada budowę kanalizacji sanitarnej w systemie ciśnieniowym wraz z odejściami tłocznymi, przy zastosowaniu przydomowych pompowni ścieków. Przyjęte w wariancie II rozwiązanie zakłada przepływ ścieków z gospodarstw domowych poprzez istniejące przykanaliki grawitacyjne do nowej przepompowni przydomowej, zwanej również urządzeniem zbiornikowotłocznym. W studzience przepompowni zamontowana będzie pompa zatapialna z rozdrabniaczem. Od tego miejsca poprzez projektowany system kanalizacji ciśnieniowej rozpoczynałby się ciśnieniowy transport ścieków do istniejącej kanalizacji sanitarnej i dalej do oczyszczalni. Założono, iż każda posesja zostanie wyposażona w indywidualną przepompownię. str. 14

17 W celu wyboru ostatecznego kierunku rozwiązania gospodarki wodno-ściekowej na terenie objętym przedsięwzięciem przeprowadzono analizę nakładów inwestycyjnych i kosztów eksploatacyjnych oraz obliczenia poziomu wskaźników DGC. Oszacowania wartości kosztów inwestycyjnych dokonano bazując na wynikach przetargów przeprowadzonych w ostatnich latach w Gminie Radzymin, jak również w sąsiednich Gminach oraz na aktualnie obowiązujących w rejonie kosztach prac budowlanych w zakresie gospodarki wodno ściekowej. W zakresie kosztów inwestycyjnych budowy sieci kanalizacji sanitarnej oraz obiektów i urządzeń związanych z prawidłowym funkcjonowaniem systemu ściekowego, a także w zakresie kosztów inwestycyjnych budowy sieci wodociągowej ujęte zostały koszty wykonania wszelkich niezbędnych prac. Tym samym w zakresie kosztów inwestycyjnych budowy sieci wodnokanalizacyjnej ujęto koszty: robót rozbiórkowych i odtworzeniowych, robót ziemnych, odwodnienia wykopów, robót montażowych, odtworzenia nawierzchni dróg, jak również koszty niezbędnych materiałów i urządzeń. Ponadto w koszcie inwestycyjnym przedsięwzięcia ujęte zostały koszty związane z budową odgałęzień do granicy poszczególnych posesji (przyłączy). Jeśli chodzi o koszty eksploatacyjne ich wartość określona została z uwzględnieniem aktualnie uzyskiwanych kosztów operacyjnych systemu wodno-ściekowego na terenie Gminy. Koszty operacyjne występujące w fazie eksploatacji urządzeń i armatury, które powstaną w wyniku realizacji projektu obejmują m. in.: materiały do eksploatacji, energię elektryczną, zatrudnienie bezpośrednie z narzutami, koszty transportu, koszty remontów i napraw sieci oraz urządzeń przepompowni, koszty administracji, opłatę z tytułu wbudowania urządzeń w pasie drogowym. Należy zaznaczyć, że wartość kosztów eksploatacyjnych w poszczególnych latach jest zmienna. Różnice w wysokości kosztów wynikają przede wszystkim ze zmian w podstawowych parametrach wpływających bezpośrednio na wysokość kosztów tj.: ilości pracowników, długości sieci, a także ilości i mocy urządzeń zabudowanych w wyniku realizacji przedsięwzięcia. W poniższej tabeli przedstawiono koszty inwestycyjne i eksploatacyjne planowanego przedsięwzięcia. Tabela 1-3 Koszty inwestycyjne i eksploatacyjne wariantu I i II związane z budową sieci kanalizacji sanitarnej oraz budową sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Wyszczególnienie Wariant I Wariant II Koszty inwestycyjne [zł] , ,00 w tym kanalizacja , ,00 Koszty eksploatacyjne* [zł] , ,00 Źródło: obliczenia własne str. 15

18 W celu wyłonienia najkorzystniejszego wariantu budowy kanalizacji sanitarnej zastosowano metodę dynamicznego kosztu jednostkowego DGC. Analiza ta polega na wyliczeniu dynamicznego kosztu jednostkowego, równego cenie, która pozwala na uzyskanie zdyskontowanych przychodów, równych zdyskontowanym kosztom i nakładom inwestycyjnym. Wskaźnik DGC wyrażony jest w zł/m 3 odprowadzanych ścieków. W celu wykonania obliczeń wskaźnika DGC dla poszczególnych wariantów inwestycyjnych koszty inwestycyjne przyjęto w wysokościach obejmujących prace związane bezpośrednio z podłączeniem nowych odbiorców w zakresie sieci wodociągowej oraz w zakresie kanalizacji sanitarnej. Natomiast koszty eksploatacyjne jak i osiągnięty efekt ekologiczny określono jako wartości związane bezpośrednio z dostarczeniem wody oraz z odbiorem i oczyszczaniem ścieków od nowopodłączonych mieszkańców. DGC dla wariant I wynosi 22,63 zł/m 3 DGC dla wariant II wynosi 23,28 zł/m 3 Korzystniejszy jest wariant I. Pozostałe elementy analizy opcji, w szczególności analiza środowiskowa, nie różnicują poszczególnych opcji i nie są istotnym czynnikiem ich wyboru Zgodność przedsięwzięcia z Programem Operacyjnym oraz polityką Polski i UE w zakresie ochrony środowiska Zgodność przedsięwzięcia z Programem Operacyjnym Przedsięwzięcie pn.: Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I jest zgodne z Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko na lata POIiŚ stanowi jeden z programów operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia założonych celów przy wykorzystaniu środków Funduszy Europejskich. Ww. program będzie realizował założenia strategii Europa 2020, przede wszystkim poprzez wsparcie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów i przyjaznej środowisku oraz sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej. Środki UE dostępne w ramach POIiŚ zostaną przeznaczone na inwestycje w następujących obszarach: 1. energetyka, 2. środowisko, 3. transport, 4. kultura, 5. zdrowie, 6. pomoc techniczna. Planowane przedsięwzięcie wpisuje się w: Priorytet II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu Działanie 2.3 Gospodarka wodno ściekowa w aglomeracjach Niniejszy projekt zalicza się do grupy Projektów dotyczących gospodarki wodno-ściekowej, które realizowane są w aglomeracjach o wielkości co najmniej RLM. Celem działania jest: zwiększenie liczby ludności korzystającej z ulepszonego systemu oczyszczania ścieków komunalnych, zapewniającego podwyższone usuwanie biogenów, poprzez dokończenie budowy systemów gospodarki wodno-ściekowej w aglomeracjach zgodnie z wymogami dyrektywy Rady 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych. str. 16

19 Mając na względzie fakt, że poprzez realizację przedmiotowego przedsięwzięcia nastąpi zwiększenie dostępu do systemu kanalizacji zbiorczej, jak również zapewnienie dostaw wody o wymaganej jakości i zagwarantowanie stałych dostaw wody dla nowych odbiorców należy stwierdzić, że analizowane przedsięwzięcie spełnia cele POIiŚ. W związku z powyższym, realizacja przedsięwzięcia może nastąpić przy wykorzystaniu środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia. Zgodność przedsięwzięcia z polityką Polski i Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska Niniejszy rozdział prezentuje zgodność dokumentów strategicznych w zakresie ochrony środowiska z planowanym zakresem Projektu. Przewidziane do realizacji w analizowanym przedsięwzięciu działania są zgodne z POLITYKĄ EKOLOGICZNĄ PAŃSTWA, a przyjęte rozwiązania techniczne odpowiadają przepisom i normom polskim oraz europejskim. Przedsięwzięcie w zakresie ochrony środowiska jest zgodne zarówno z polityką Polski jak i UE. Znajduje to uzasadnienie w dyrektywach Unii Europejskiej i w polskich ustawach i rozporządzeniach. Zgodność przedsięwzięcia z prawodawstwem Unii Europejskiej dokumenty wspólnotowe Poniżej przedstawiono dyrektywy, które są podstawą do realizacji niniejszego projektu: Przepisy UE Dyrektywa Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych. Dziennik Prawa Wspólnot Europejskich 1991, L135.40, ( ) Dyrektywa Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Dyrektywa Rady 2006/11/WE z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie zanieczyszczenia spowodowanego przez niektóre substancje niebezpieczne odprowadzane do środowiska wodnego Wspólnoty, zmieniająca dyrektywę 76/464/EWG Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej Uporządkowanie gospodarki ściekowej jest ściśle powiązane z warunkami dyrektywy o oczyszczaniu ścieków komunalnych. Dokumentem wyznaczającym ramy wszelkich działań podejmowanych w zakresie projektów związanych ze zbieraniem i oczyszczaniem ścieków na poziomie Wspólnoty jest właśnie Dyrektywa Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych, tzw. dyrektywa ściekowa. Dyrektywa ta reguluje zasady dot. zbierania, oczyszczania i odprowadzania ścieków komunalnych. Jej celem jest ochrona środowiska przed niekorzystnym oddziaływaniem ścieków. Ze wspomnianej dyrektywy wynikają również zobowiązania Polski, zawarte w Traktacie Akcesyjnym, do zmniejszenia w określonych horyzontach czasowych ładunków zanieczyszczeń biodegradowalnych oraz redukcje związków fosforu i azotu. Dyrektywa ta ma pośredni wpływ na czystość wód. Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady jest kolejnym dokumentem wspólnotowym, mającym znaczenie dla realizacji niniejszego Projektu. Niniejsza dyrektywa ustanawia ramy wspólnego działania w dziedzinie polityki wodnej. Nadrzędnym celem tej dyrektywy jest m.in. zapewnianie stopniowego ograniczenia zanieczyszczania wód powierzchniowych i str. 17

20 podziemnych. Poza tym wskazuje ona również zakres działań koniecznych do przeprowadzenia w odniesieniu do wód powierzchniowych, podziemnych i obszarów chronionych. Regulacje zawarte w Studium Wykonalności przedmiotowej inwestycji odnoszą się do strategii zmniejszania lub redukcji ilości zanieczyszczeń zrzucanych do wody. Jednocześnie Polska stając się członkiem UE zobowiązała się wdrażać dyrektywy unijne z zakresu tworzenia Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA Aby wywiązać się z nałożonych zobowiązań, jak również zapewnić stały i równoważony wzrost gospodarczy, działania z obszaru sektora środowiska powinny koncentrować się m.in. na wsparciu przedsięwzięć zmierzających do zapewnienia skutecznych i efektywnych systemów gromadzenia i oczyszczania ścieków. Zgodność przedsięwzięcia z prawodawstwem Polski Przedsięwzięcie pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I zmierzające przede wszystkim do: poprawy jakości wody przeznaczonej na cele pitne i zwiększenia niezawodności jej dostawy, uporządkowania gospodarki ściekami komunalnymi wraz z ich końcowym oczyszczeniem jest ściśle powiązane z zapisami obowiązujących Ustaw tj. Ustawy Prawo wodne, Ustawy Prawo ochrony środowiska, Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków i Ustawy o odpadach oraz wynikających z nich rozporządzeń. Poniżej zacytowano rozporządzenia, które dotyczą zadań realizowanych w ramach Projektu: Przepisy polskie Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. 2015, poz. 139 tekst jednolity) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U poz. 1800) Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity, Dz.U. z 2015 r., poz. 469) Zgodność przedsięwzięcia z polityką Polski Zadania objęte niniejszym przedsięwzięciem są zgodne z celami polityki krajowej, której elementy odnoszące się do gospodarki wodno-ściekowej przedstawiono poniżej. Polityka ekologiczna państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy do roku 2016 Polska, jako pierwszy kraj w Europie Środkowej i Wschodniej, rozpoczęła rozwiązywanie problemów ochrony środowiska od określenia polityki ekologicznej państwa. Dokument rządowy pn. "Polityka ekologiczna państwa" powstał już w 1990r., a w maju 1991r. został zaaprobowany przez Sejm RP. W kolejnych latach dostosowywano niniejszy dokument do nowych wymagań wynikających z innych uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych, niż miało to miejsce w latach przy uchwaleniu pierwszej Polityki Ekologicznej Państwa. Dokument Polityka Ekologiczna Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy do roku 2016 (uchwalony w 2009r.) został sporządzony jako realizacja ustaleń ustawy Prawo ochrony środowiska. str. 18

21 Jednym z głównych priorytetów Polityki jest racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi, ochrona wód przed zanieczyszczeniami oraz poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego dla ochrony zdrowia mieszkańców Polski polegającej na zakończeniu programu budowy kanalizacji i oczyszczalni ścieków z podwyższonym usuwaniem biogenów. Strategia Rozwoju Kraju 2020 (SRK) Projekt jest realizowany w zgodzie z polityką państwa, zmierzającą do podniesienia jakości i poziomu życia mieszkańców Polski: poszczególnych obywateli i ich rodzin. Polityka taka wynika ze Strategii Rozwoju Kraju 2020 (SRK) przyjętej Uchwałą Rady Ministrów w dn. 25 września 2012r. Jest to podstawowy dokument strategiczny określający cele i priorytety polityki rozwoju w perspektywie najbliższych lat oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewnić. Strategia Rozwoju Kraju jest nadrzędnym, wieloletnim dokumentem strategicznym rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, stanowiącym punkt odniesienia zarówno dla innych strategii i programów rządowych, jak i opracowywanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Strategia Rozwoju Kraju 2020 jest aktualizacją Strategii Rozwoju Kraju , przyjętej 29 listopada 2006r. Głównym celem strategii jest rozwój kraju, podniesienie poziomu oraz jakości życia mieszkańców Polski i realizacja prawa dostępu człowieka do środowiska w dobrym stanie. Przez podniesienie poziomu życia rozumie się ułatwienie dostępu do edukacji i szkolenia, wzrost dochodów w sektorze gospodarstw domowych wzrostu zatrudnienia i wydajności pracy, skutkując zarówno obniżeniem bezrobocia, jak i zwiększeniem poziomu aktywności zawodowej oraz poprawę zdrowotności mieszkańców Polski. Poza tym SRK zakłada rozbudowę infrastruktury, tak aby mieszkańcy kraju mogli korzystać z funkcjonalnej i efektywnej oraz właściwie rozwiniętej technicznej infrastruktury transportowej, infrastruktury społecznej i infrastruktury z zakresu ochrony środowiska Jednym z wyznaczonych głównych wyzwań rozwojowych dla Polski jest połączenie wzrostu gospodarczego z wymogami ochrony środowiska. Wymienione w SRK priorytety związane z Ochroną środowiska (zarządzanie ściekami, zmniejszanie zanieczyszczeń) i zaopatrzeniem w wodę przedstawiają szeroki wachlarz przedsięwzięć przeznaczonych do wsparcia. Dofinansowaniu podlegać będą działania związane z porządkowaniem systemu gospodarki ściekowej, w tym zwłaszcza dokończenie realizacji celów i zadań Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (wspierana będzie budowa oczyszczalni ścieków i systemów kanalizacyjnych), zapewnieniem wody pitnej wysokiej jakości, a także podjęte zostaną działania ograniczające odprowadzanie do wód szkodliwych substancji. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie (NSRO) Na podstawie zapisów Strategicznych Wytycznych Wspólnoty Polska opracowała Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO), które integrują główne priorytety Wspólnoty z priorytetami polskimi, uwzględniając jednocześnie zapisy Krajowego Programu Reform, odpowiadającego na wyzwania zawarte w Strategii Lizbońskiej. NSRO określają wdrażanie Funduszy Europejskich: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności (FS). NSRO określa działania o charakterze rozwojowym, jakie Rząd polski zamierza podjąć w zakresie promowania trwałego wzrostu gospodarczego, wzrostu konkurencyjności oraz wzrostu zatrudnienia. NSRO służą jednocześnie zapewnieniu skutecznej pomocy na rzecz regionów i grup społecznie zmarginalizowanych oraz pomocy w restrukturyzacji sektorów i regionów problemowych. str. 19

22 Celem strategicznym Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia dla Polski jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację horyzontalnych celów szczegółowych. Celem horyzontalnym NSRO, z którym zgodny jest niniejszy projekt jest: budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski. Brak nowoczesnej infrastruktury technicznej wpływa negatywnie na wielkość wymiany gospodarczej, zmniejsza mobilność obywateli, a także jest główną barierą ograniczającą rozwój przemysłu handlu i usług. Realizacja inwestycji dotyczących podstawowej infrastruktury technicznej jest warunkiem osiągnięcia celów Strategii Lizbońskiej, jak i celów NSRO, od których zależy sukces działań nakierowanych na rozwój zasobów ludzkich oraz zwiększenia innowacyjności gospodarki. Spełnienie dzięki takim inwestycjom jak inwestycja realizowana w ramach niniejszego projektu standardów ekologicznych Unii Europejskiej dodatkowo wpłynie korzystnie na gospodarkę, zapewniając długookresowa stabilność wzrostu gospodarczego, zmniejszając zewnętrzne koszty środowiskowe dla gospodarki oraz stymulując innowacyjność i tworzenie miejsc pracy. Należy zaznaczyć, że kluczowe znaczenie dla funkcjonowania i rozwoju polskiej gospodarki ma infrastruktura ochrony środowiska oraz bezpieczeństwo ekologiczne. Rozwój i modernizacja infrastruktury ochrony środowiska stymuluje innowacyjność i tworzenie nowych miejsc pracy, zmniejsza zewnętrzne koszty środowiskowe dla gospodarki poprzez ograniczenie kosztów oczyszczania, likwidacji szkód, opieki zdrowotnej oraz przyczynia się do stabilnego wzrostu gospodarczego. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK) Aby zidentyfikować faktyczne potrzeby w zakresie uporządkowania gospodarki ściekowej na terenie Polski oraz uszeregować ich realizację, a tym samym wywiązać się ze zobowiązań Rządu Rzeczpospolitej Polskiej, przyjętych w Traktacie Akcesyjnym Polski do Unii Europejskiej, utworzono Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych. Celem KPOŚK, poprzez wdrożenie ujętych w nim inwestycji, jest zmniejszenie odprowadzania niedostatecznie oczyszczonych ścieków, co wiąże się bezpośrednio z ochroną środowiska wodnego. W KPOŚK oszacowano potrzeby i określono działania na rzecz wyposażenia aglomeracji miejskich i wiejskich w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków. Zgodnie z zapisami Ustawy Prawo wodne art. 43 ust. 4C KPOŚK należy poddawać okresowej aktualizacji. Ostatnia aktualizacja niniejszego dokumentu, a zarazem czwarta, została przeprowadzona w roku Wówczas opracowano dokument pn. Aktualizacja KPOŚK AKPOŚK2015 zawiera wykaz aglomeracji oraz planowanych inwestycji w zakresie ich wyposażenia w systemy kanalizacji zbiorczej w horyzoncie czasowym do 31.XII.2015 r. oraz w latach (stan na dzień 28.II.2015r.). Konieczność realizacji inwestycji po roku 2015r. (taki horyzont czasowy został wyznaczony przez pierwotny KPOŚK) wynika z dalszych potrzeb kraju mających na celu zakończenie wcześniejszych inwestycji i wypełnienie wymogów dyrektywy 91/271/EWG w zakresie budowy, rozbudowy i/lub modernizacji zbiorczych sieci kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków komunalnych. str. 20

23 W szczególności oznacza to spełnienie poniższych wymagań: wyposażenie aglomeracji w systemy zbierania ścieków komunalnych gwarantujące blisko 100% poziom obsługi ozn. to wyposażenie w sieć kanalizacyjną co najmniej na poziomie: - 95% dla aglomeracji o RLM < lub - 98% dla aglomeracji o RLM Pozostali mieszkańcy aglomeracji, nieobsługiwani przez zbiorcze systemy kanalizacyjne będą natomiast korzystać z innych systemów oczyszczania ścieków. W każdym przypadku jednak oczyszczalnie obsługujące aglomerację powinny być przystosowane do usuwania 100% ładunku zanieczyszczeń powstających w aglomeracji. standardy oczyszczania ścieków - jakość ścieków oczyszczonych odprowadzanych z oczyszczalni jest zgodna z wymaganiami Prawa wodnego i rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. W każdej oczyszczalni zlokalizowanej na terenie aglomeracji powyżej RLM wymagane jest podwyższone usuwanie biogenów. Przedmiotowy Projekt realizuje założenia zaktualizowanego KPOŚK. Projekt jest realizowany na obszarze aglomeracji Radzymin, która została wyznaczona uchwałą nr 75/12 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 12 marca 2012 r. 1 W Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych uwzględniono oczyszczalnię zlokalizowaną w Radzyminie. Zgodnie z KPOŚK program zaopatrzenia aglomeracji Radzymin, w skład której wchodzi: część Gminy Radzymin, system kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnia ścieków, zostały określone następującymi parametrami (wg zaktualizowanej Ankiety sprawozdawczej dla roku 2014): Równoważna liczba mieszkańców aglomeracji zgodnie z uchwałą nr 75/12 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 12 marca 2012 r (Równoważna liczba mieszkańców wg AKPOŚK ) Średnia przepustowość oczyszczalni m 3 /d Rodzaj istniejącej oczyszczalni wg kryteriów rozporządzenia oczyszczalnia biologiczna z podwyższonym usuwaniem związków azotu i fosforu, spełniająca standardy odprowadzanych ścieków w zakresie usuwania fosforu (P) Potrzeba zwiększenia granic aglomeracji planowane złożenie wniosku o zmianę granic aglomeracji styczeń 2016r. Długość sieci kanalizacyjnej sanitarnej 68,80 km, w tym sieci grawitacyjnej 57,60 km. 1 Na podstawie uchwały nr 75/12 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 12 marca 2012 roku zlikwidowano aglomerację Radzymin o równoważnej liczbie mieszkańców 32100, wyznaczoną rozporządzeniem Nr 142 Wojewody Mazowieckiego z dnia 28 października 2005 r. w sprawie wyznaczenia aglomeracji Radzymin (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 247, poz. 8085), jednocześnie wyznaczono aglomerację Radzymin o równoważnej liczbie mieszkańców 17022, położoną na terenie gminy Radzymin. str. 21

24 1.4. Analiza oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, z uwzględnieniem potrzeb dotyczących przystosowania się do zmiany klimatu i łagodzenia zmian klimatu Klasyfikacja przedsięwzięcia w zakresie procedury oceny oddziaływania na środowisko (OOS) w świetle prawa polskiego i UE Inwestycja będąca przedmiotem niniejszego Studium w Dyrektywie Rady 97/11/WE z dn r. została wymieniona w Załączniku II pkt.10 b. jako przedsięwzięcie podlegające przepisom art. 4 ust. 2 niniejszej Dyrektywy. Oznacza to, że o obowiązku sporządzenie raportu ooś decyduje organ właściwy, po uwzględnieniu kryteriów zawartych w Załączniku III do niniejszej Dyrektywy. W tym miejscu należy mieć również na względzie zapisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U nr 213 poz. 1397, z poźn. zm.) - 3 ust.1 pkt. 79. Zgodnie z cytowanym Rozporządzeniem planowaną inwestycję należy zaliczyć do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko jako przedsięwzięcie polegające na budowie sieci kanalizacyjnej o całkowitej długości przedsięwzięcia powyżej 1km. Dodatkowo należy zaznaczyć, że inwestycje polegające na budowie kanalizacji sanitarnej należą do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, których wykonanie może wymagać sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. W związku z tym, inwestor zobowiązany był wystąpić do właściwego organu, którym jest Burmistrz Radzymina, z wnioskami o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. W dniu 02 grudnia 2015r. roku PWiK Sp. z o. o. wszczęła postępowanie i wystąpiła z wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na budowie kanalizacji sanitarnej na terenie miejscowości: Radzymin, Cegielnia i Ciemne. W toku postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko Burmistrz Radzymina w dn r. zwrócił się do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie oraz do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wołominie z prośbą o wydanie opinii w sprawie przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby określenia zakresu raportu dla planowanego przedsięwzięcia. W dn r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska za pismem nr WOOŚ.II PĆ poinformował, iż z uwagi na skomplikowany charakter sprawy dot. przedmiotowego przedsięwzięcia, załatwienie sprawy w przedmiocie opinii co do konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko nastąpi do dn r. Z uwagi na powyższe procedura pozyskiwania decyzji administracyjnej wymaganej na podstawie ustawy o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie (decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach) nie została zakończona uzyskiwanie ww. decyzji jest w toku. Ocena wpływu przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 Obszar Gminy Radzymin nie graniczy z żadnym z ustanowionych i potencjalnych obszarów programu NATURA Te obszary znajdują się w sąsiedztwie Gminy. Należą do nich: Krogulec (PLH ) specjalny obszar ochrony siedlisk. str. 22

25 Łęgi Czarnej Strugi (PLH ) specjalny obszar ochrony siedlisk. Dolina Dolnego Bugu (PLB ) specjalnej ochrony ptaków. Dolina Dolnego Bugu położona jest na pograniczu Mazowsza, Kurpi i Podlasia. Jest jedną z najcenniejszych ptasich ostoi w Polsce. Ostoja Nadbużańska (PLH ) specjalny obszar ochrony siedlisk. Ostoja Nadbużańska obejmuje dolinę rzeki Bug od ujścia Krzny, aż po Jezioro Zegrzyńskie, o długości 260 km. Obejmuje naturalną dolinę nizinnej rzeki z licznymi starorzeczami, meandrami, piaszczystymi wyspami i łachami. Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, iż planowana infrastruktura techniczna nie będzie znacząco oddziaływać na obszary chronione, nie będzie też istotnie zmieniała charakteru tych terenów. Działania naprawcze związane z negatywnym wpływem przedsięwzięcia na środowisko Nieznaczne niedogodności dla mieszkańców miejscowości: Radzymin, Cegielnia i Ciemne mogą wystąpić jedynie na etapie realizacji prac budowlano-montażowych (hałas, obecność maszyn i sprzętu). Niemniej jednak są to oddziaływania związane z fazą przygotowania przedsięwzięcia i budowy, które będą miały charakter odwracalny oraz będą występowały w relatywnie krótkim czasie. Prace budowlane będą przeprowadzane etapami tak, aby zniwelować ryzyko wystąpienia tych oddziaływań do minimum. Wielkość tych oddziaływań nie spowoduje trwałych skutków w środowisku. Projektowana kanalizacja i sieć wodociągowa będą w całości szczelne dzięki wykorzystaniu do ich budowy jednego rodzaju materiałów (tworzywa sztuczne) i odpowiednim połączeniom tych materiałów, również po zakończeniu budowy nie powinny występować negatywne oddziaływania dla środowiska i zdrowia ludzi. Zastosowana technologia nie spowoduje eksfiltracji ścieków do gruntu, a także infiltracji wód gruntowych do budowanej infrastruktury. Całość przewidzianych do zastosowania materiałów i technologii przyczyni się do poprawy środowiska, a w trakcie ich eksploatacji nie spowoduje zanieczyszczenia środowiska. Zastosowany do budowy materiał będzie spełniał niezbędne atesty higieniczne i nie będzie zawierał substancji niebezpiecznych (np. azbestu). Po oddaniu wybudowanej infrastruktury do eksploatacji najistotniejsze oddziaływania będą występowały podczas ewentualnych awarii związanych z brakiem prądu, rozszczelnieniem obiektów przepompowi ścieków lub niedrożnością kanałów. Udrożnienie kanałów będzie się wiązało z czasowym zajęciem pasa drogowego przez wyspecjalizowane służby i z koniecznością przepłukania kolektora. Dzięki doświadczeniu zatrudnionych pracowników PWiK Sp. z o.o. oraz dostępności maszyn i urządzeń pozwalających na szybkie usunięcie tego typu awarii, oddziaływania te będą krótkotrwałe, niepowodujące negatywnego wpływu na środowisko. Mając na względzie charakter inwestycji, która przyczyni się do redukcji ładunków zanieczyszczeń mogących migrować w środowisku i obniży, w stosunku do stanu istniejącego, ryzyko zanieczyszczania w/w obszarów chronionych, a także ze względu na krótkotrwały i odwracalny charakter zmian środowiska (na etapie realizacji inwestycji oraz późniejszej eksploatacji) nie przewiduje się istotnego negatywnego wpływu planowanego przedsięwzięcia na obszary chronione. Nie przewiduje się istotnego oddziaływania planowanej inwestycji na ww. tereny z uwagi na znaczne ich oddalenie. str. 23

26 Należy podkreślić, iż realizacja projektu stanowi realną szansę dla Gminy Radzymin na poprawę stanu środowiska naturalnego, czystości wód i gleby oraz dostosowania gospodarki wodno ściekowej Gminy do wymagań Polski i Unii Europejskiej, a tym samym przyczyni się do realizacji celów polityki ekologicznej Unii Europejskiej. W wyniku realizacji planowanego przedsięwzięcia ilość ładunków zanieczyszczeń dostających się do środowiska ulegnie znacznemu zmniejszeniu, co generalnie wpłynie na poprawę jego stanu, a tym samym przyczyni się również do zmniejszenia zagrożeń terenów chronionych. Ponadto, przedmiotowa inwestycja ma pozytywny wpływ z punktu widzenia zmian klimatycznych. Realizacja inwestycji wpłynie na ograniczenie wykorzystania wozów asenizacyjnych wywożących ścieki z przydomowych zbiorników, co spowoduje zmniejszenie zużycia paliwa i emisji spalin Plan wdrożenia przedsięwzięcia Struktura instytucjonalna realizacji przedsięwzięcia Do wykonywania zadań w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Radzymin powołano w 2009 r. spółkę prawa handlowego Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Radzyminie. Wszelkie prace związane z wdrożeniem i realizacją oraz prace w okresie trwałości Projektu Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin władze Spółki powierzyły Jednostce Realizującej Projekt pn. Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z zagospodarowaniem osadów w Gminie Radzymin, powołanej Zarządzeniem Prezesa Zarządu PWiK Sp. z o. o. nr 29/10 z dn r. W okresie realizacji projektu JRP będzie realizowała działania zgodnie ze szczegółowym wykazem uwzględnionym w rozdziale Niezbędne działania instytucjonalne i administracyjne Z uwagi na fakt, iż na etapie wcześniej realizowanego projektu współfinansowanego z Funduszu Spójności nastąpiło wydzielenie działalności wodociągowo-kanalizacyjnej z ówczesnego Miejskiego Zakładu Wodociągów Kanalizacji i Administracji Budynków Komunalnych w Radzyminie tj. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Radzyminie, które zorganizowano w formę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, na potrzeby obecnie realizowanego przedsięwzięcia nie występuje konieczność przeprowadzenia działań instytucjonalnych. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. jest spółką posiadającą osobowość prawną zgodnie z prawem polskim. Czas trwania działalności Spółki jest nieograniczony. Jednym z głównych zadań Spółki jest prowadzenie eksploatacji systemu wodociągowokanalizacyjnego, co pozwala na łatwą i wiarygodną alokację kosztów na taryfę usług wodociągowokanalizacyjnych. Poza tym Spółka ma prawo do prowadzenia zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. Z uwagi na powyższe właścicielem zarówno obecnego, jak również nowo powstałego majątku wodnokanalizacyjnego jest PWiK Sp. z o. o., dlatego też przychody w zakresie dostarczania wody i kanalizacji sanitarnej od odbiorców tych usług zostaną skierowane do Spółki. str. 24

27 Harmonogram realizacji przedsięwzięcia Dla planowanego przedsięwzięcia planuje się przeprowadzenie postępowań przetargowych na usługi oraz roboty budowlane. W poniższej tabeli został przedstawiony harmonogram realizacji przedsięwzięcia, który uwzględnia terminy wykonania prac przygotowawczych oraz terminy realizacji zaplanowanych zadań. Tabela 1-4. Harmonogram realizacji Projektu Wyszczególnienie Data rozpoczęcia Data zakończenia 1. Dokumentacja Aplikacyjna 22/04/ /09/ Ocena wpływu na środowisko naturalne 02/12/ /01/ Opracowanie dokumentacji przetargowej 01/12/ /04/ Przewidywane ogłoszenie procedury przetargowej 16/03/ /12/ Nabycie gruntów Nie dotyczy Nie dotyczy 6. Etap budowy/umowa budowlana 01/07/ /09/2018 Kontrakt U1 - Inżynier Kontraktu 7. Przewidywane ogłoszenie procedury przetargowej 16/03/ /05/ Realizacja 05/05/ /09/2018 Kontrakt U2 - Promocja podczas projektu 9. Przewidywane ogłoszenie procedury przetargowej 16/03/ /05/ Realizacja 05/05/ /09/2018 Kontrakt U3 - Opracowanie i wdrożenie inteligentnych systemów: zarządzania sieciami wodno-kanalizacyjnymi, pozwalających na efektywne i oszczędne korzystanie z zasobów wodnych - system GIS, oraz system zapewnienia oszczędności wody w tym poprzez zapobieganie stratom wody z sieci wodociągowej 11. Przewidywane ogłoszenie procedury przetargowej 19/08/ /10/ Realizacja 04/10/ /09/2017 Kontrakt RB1 Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Żółty FIDIC 13. Przewidywane ogłoszenie procedury przetargowej 20/10/ /12/ Studium projektowe 31/12/ /06/ Etap budowy/umowa budowlana: 01/07/ /09/2018 Kontrakt RB2 Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Czerwony FIDIC 16. Przewidywane ogłoszenie procedury przetargowej 20/04/ /06/ Etap budowy/umowa budowlana: 01/07/ /03/2017 Źródło: własne str. 25

28 1.6. Wyniki analizy finansowej Rentowność Według sporządzonej prognozy finansowej na lata przychody Spółki ze świadczenia usług zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków pokrywają całość kosztów operacyjnych, koszty finansowe oraz marżę operacyjną. Zasada zanieczyszczający płaci jest spełniona, co znajduje odzwierciedlenie w kształtowaniu wyniku ze sprzedaży i wyniku netto. Wysoka wartość EBITDA obrazuje znaczący udział amortyzacji w kosztach Spółki Płynność Prognozowane środki pieniężne generowane przez Spółkę wskazują na trwałość przedsięwzięcia i zdolność Spółki do jego realizacji Zadłużenie W całym okresie objętym prognozą Spółka zachowa bezpieczną strukturę źródeł finansowania. W ostatnim roku projekcji szacowany udział zadłużenia w finansowaniu aktywów wynosi 16%. Na realizację Projektu Spółka nie zaciągnie pożyczki ani kredytu Obciążenie mieszkańców opłatami za wodę i ścieki Szacowany wskaźnik obciążenia mieszkańców Radzymina wydatkami na usługi wodociągowe i kanalizacyjne w 2015 r. wynosi 2,47%. W kolejnych latach w wyniku inwestycji prognozowane obciążenie pozostaje na relatywnie niskim poziomie Efektywność Wskaźnik FNPV/C (bez dotacji) wynosi ( ,22 zł) zł. W przypadku uzyskania dostępu do środków pomocowych nastąpi wzrost wskaźnika FNPV/C do ,17 zł. Wskaźnik FRR/C po uwzględnieniu dotacji wzrasta z 0,35% do 6,75% Plan finansowania przedsięwzięcia Struktura wydatków Wartość kosztów kwalifikowanych wynosi ,00 zł. Wartość Projektu powiększa podatek od towarów i usług VAT w wysokości ,44 zł. W efekcie koszt całkowity Projektu wynosi ,44 zł,, co oznacza że Projektu nie można zaliczyć do dużych przedsięwzięć (koszt całkowity nie przekracza równowartości EUR). W poniższej tabeli przedstawiono całkowity koszt realizacji Projektu wraz z podziałem na poszczególne źródła wydatków. str. 26

29 Tabela 1-5. Całkowity koszt realizacji Projektu [zł] Lp. Wyszczególnienie Koszty (zł) Wartość netto Podatek (VAT) Razem 1. Projektowanie 0,00 0,00 0,00 2. Roboty budowlano-montażowe , , ,40 3. GIS - informatyczny system wspomagający zarządzanie i monitorowanie , , ,00 4. Rezerwa inwestycyjna , , ,04 5. Koszt utrzymania JRP , , ,00 6. Inżynier Kontraktu , , ,00 7. Pomoc techniczna 0,00 0,00 0,00 8. Promocja , , ,00 Razem , , ,44 Źródło: własne Najważniejszym kosztem kwalifikowanym są roboty budowlano-montażowe. Tabela 1-6. Koszty prac budowlano-montażowych w podziale na kontrakty (netto, zł) Wyszczególnienie Koszty netto [zł] Kontrakt RB1 pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin żółty FIDIC Kanalizacja grawitacyjna wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości ,00 Kanalizacja tłoczna ,00 Przepompownie sieciowe ,00 Sieć wodociągowa wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości ,00 Koszty inwestycyjne ogółem ,00 Kontrakt RB2 pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin czerwony FIDIC Kanalizacja grawitacyjna wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości ,00 Sieć wodociągowa wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości ,00 Koszty inwestycyjne ogółem ,00 RAZEM KOSZTY INWESTYCYJNE ROBÓT BUDOWLANYCH ,00 Źródło: opracowanie własne oraz szacunki PWiK W budżecie przedsięwzięcia uwzględniono rezerwę inwestycyjną w wysokości 10% wartości robót budowlano-montażowych, co daje ,00 zł. Kwalifikowane koszty działań promocyjnych oszacowano na ,00 zł. Szacowane koszty JRP wynoszą ,00 zł i dotyczą wydatków związanych z zatrudnieniem specjalistów w JRP, wyposażeniem biura JRP, ekspertyzami, poradami prawnymi, doradztwem finansowym lub technicznym, szkoleniami związanymi z realizacją Projektu. Kwalifikowane wydatki na Inżyniera Kontraktu przyjęto w wysokości ,00 zł, co stanowi 4% założonej wartości robót budowlano-montażowych. Elementem Projektu będzie również zakup informatycznego systemu wspomagającego zarządzanie i monitorowanie sieci wodno-kanalizacyjnych (GIS). Wartość systemu przyjęto na ,00 zł. str. 27

30 Struktura finansowania Całościową strukturę finansowania przedsięwzięcia przedstawia zestawienie poniżej. Tabela 1-7. Struktura finansowania (zł) Wyszczególnienie Koszty kwalifikowane Koszty całkowite Wartość Udział % Wartość Udział % Fundusz Spójności ,10 63,8% ,10 52,2% Pożyczki/kredyty 0,00 0,0% 0,00 0,0% Środki własne Spółki ,90 36,3% ,34 47,8% Razem ,00 100,0% ,44 100,0% Źródło: własne 1.8. Wyniki analizy trwałości finansowej Środki pieniężne generowane przez Spółkę są wystarczające do zrealizowania inwestycji bez zaciągania zadłużenia na pokrycie wkładu własnego. Okres inwestycji Mimo wysokich nakładów ponoszonych na inwestycje Spółka utrzymuje dodatnie saldo gotówki, ponieważ: wydatki związane z Projektem znajdują odzwierciedlenie w źródłach finansowania, w tym w dotacji Unii Europejskiej i amortyzacji; następuje wzrost przychodów z uwagi na: wzrost cen wody i ścieków, przyłączanie do sieci kanalizacyjnej nowych użytkowników. Okres eksploatacji nowego majątku W długim okresie najważniejszym źródłem gotówki będzie działalność operacyjna, jak również podwyższenia kapitału zakładowego Spółki przez właściciela. W efekcie prognozowane saldo środków pieniężnych na koniec projekcji ( r.) wynosi tys. zł. Wysoka wartość środków pieniężnych wskazuje na możliwość finansowania kolejnych inwestycji rozwojowych w przyszłości Wyniki analizy kosztów i korzyści Analiza kosztów i korzyści społecznych wskazuje, że planowana inwestycja jest ważna i uzasadniona ze społecznego punktu widzenia i powinna być realizowana. Wskaźniki efektywności kształtują się następująco: ENPV ,51 zł ERR 10,71% B/C 1,69 str. 28

31 1.10. Wyniki analizy ryzyka i wrażliwości Ocena składa się z dwóch głównych etapów: analizy wrażliwości, obrazującej wpływ wybranych zmiennych na skumulowane saldo środków pieniężnych w przedsiębiorstwie beneficjenta oraz wskaźniki efektywności Projektu; analizy czynników ryzyka. Najważniejsze ryzyka finansowe Projektu dotyczą odchylenia od zakładanej wartości robót budowlano-montażowych. Przyjęto, że dany czynnik ryzyka jest zmienną krytyczną w przypadku, gdy jego 1% zmiana spowoduje zmianę co najmniej jednego ze wskaźników efektywności finansowej i ekonomicznej Projektu o więcej niż 1%. Zidentyfikowane zmienne krytyczne są następujące: zmiana ceny wody i ścieków, zmiana wolumenu wody i ścieków, zmiana wartości nakładów inwestycyjnych. Poniżej przedstawiono ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia danego ryzyka poprzez przypisanie do niego jednej z trzech kategorii prawdopodobieństwa: marginalnego, niewielkiego, średniego, znaczącego i dużego. Tabela 1-8. Ocena ryzyka Lp. Czynnik ryzyka Prawdopodobieństwo Komentarz 1. Spadek popytu (wolumenu wody i ścieków) 2. Spadek cen wody i ścieków Niewielkie Niewielkie Spadek wolumenu wody i ścieków poniżej prognozowanego jest mało prawdopodobny. Prognozowane realne ceny wody i ścieków w długim terminie spadają, a wydatki z tym związane są generalnie poniżej poziomu 3% szacowanego dochodu do dyspozycji. Dlatego uzasadnione wydaje się twierdzenie, że Projekt nie spowoduje spadku globalnego popytu w stopniu zagrażającym płynności Spółki. Cena wody i ścieków będzie każdorazowo proponowana przez operatora, a następnie zatwierdzana przez Radę Gminy. Gmina jest właścicielem Spółki. Cena proponowana w taryfie będzie szacowana na podstawie według obowiązujących przepisów prawa. Dlatego mało prawdopodobne jest, aby Gmina odrzuciła prawidłowo skalkulowaną taryfę na wodę i ścieki. 3. Wzrost wynagrodzeń Niewielkie Czynnik ten jest mało prawdopodobny w związku ze znacznym przerostem zatrudnienia w sektorze i ograniczoną skłonnością pracowników przedsiębiorstw użyteczności publicznej do zmian. Zatrudnienie w służbach komunalnych jest cenione ze względu na stabilizację i komfort. Finansowe wynagrodzenie nie stanowi jedynej przyczyny wykonywania takiego zatrudnienia. Stąd więc ryzyko nieprzewidywalnego wzrostu wydatków na wynagrodzenia jest ograniczone. Jeśli nastąpi, nie powinno stanowić istotnego zagrożenia dla Spółki. 4. Przekroczenie kosztów inwestycyjnych Średnie Jest to główne ryzyko dla beneficjentów związane z wahaniami cen większości materiałów budowlanych i siły roboczej, co jest szczególnie ważne, biorąc pod uwagę upływ czasu pomiędzy oszacowaniem wartości Projektu, a jego wdrożeniem. Stąd w budżecie inwestycji zawarta jest rezerwa, która jest kosztem kwalifikowanym. str. 29

32 5. Brak dotacji Średnie Brak dotacji spowodowałby konieczność rozłożenia inwestycji w czasie. 6. Przedłużenie procedur wyłaniania wykonawców w przetargach Średnie Beneficjent posiada duże doświadczenie w zakresie wyboru wykonawców w przetargach. 7. Ryzyko braku dostępu do terenów Marginalne Brak istotnego ryzyka w tym zakresie. Dostęp do terenów jest uregulowany. Inwestycje prowadzone będą na terenach, do których Spółka posiada tytuł prawny lub uzyskała zgody właścicieli terenu na prowadzenie prac. 8. Protesty społeczne Niewielkie Projekt ma korzystny wpływ na środowisko. Akcja informacyjna zminimalizuje ryzyko wystąpienia protestów społecznych. 9. Opóźnienia w realizacji robót 10. Negatywny wpływ na środowisko Źródło: analiza własna Średnie Przedsięwzięcie opiera się na zastosowaniu sprawdzonych rozwiązań technicznych i materiałów budowlanych. Postępowania przetargowe powinny doprowadzić do wyboru wiarygodnych i solidnych wykonawców. Niewielkie Przedsięwzięcie dotyczy zadań inwestycyjnych charakteryzujących się małym oddziaływaniem na środowisko, ograniczonym generalnie do okresu realizacji prac budowlanych. Projekt jest oczekiwany przez społeczeństwo Komplementarność przedsięwzięcia względem innych projektów Projekt pn.: Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I realizowany w ramach Priorytetu II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu działania 2.3 Gospodarka wodno ściekowa w aglomeracjach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata jest częścią działań zmierzających do znacznego zaangażowania środków unijnych w rozbudowę infrastruktury ochrony środowiska na terenie Gminy Radzymin. Niniejsze przedsięwzięcie jest jednym z wielu zadań, jakie Gmina zamierza wykonać i wykonała na swoim terenie, w celu uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej. Realizacja zadania przyczyni się do rozwiązania problemu gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy. Z założenia ma ona na celu poprawę dostępności do infrastruktury ochrony środowiska, przez co przyczyni się do poprawy jakości życia mieszkańców Gminy oraz środowiska naturalnego i zapobiegnie jego dalszej degradacji. Przedmiotowe przedsięwzięcie jest kolejnym zadaniem zaplanowanym do realizacji w celu kompleksowego skanalizowania i zwodociągowania Gminy i jest komplementarne do pozostałych planowanych inwestycji w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin. W kolejnych etapach planowane jest skanalizowanie i zwodociągowanie pozostałych obszarów Gminy Radzymin, w tym miejscowości: Stary Dybów, Ciemne, Słupno, Sieraków i Radzymin. Poza tym, w 2016 r. PWiK Sp. z o. o. planuje rozpoczęcie kolejnych inwestycji z zakresu uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy Radzymin, które są komplementarne w stosunku do analizowanego przedsięwzięcia tj.: budowa sieci wodociągowej DN110 o długości ok. 505 m i sieci kanalizacyjnej grawitacyjnej DN200 o długości ok. 758 m oraz DN160 o długości ok. 197 m wraz z przepompownią ścieków i przewodem tłocznym DN90 o długości ok. 386 m w ul. Witosa w Radzyminie. str. 30

33 budowa sieci kanalizacyjnej DN200 o długości ok m oraz DN160 o długości ok. 850 m wraz z dwiema przepompowniami ścieków i przewodem tłocznym o długości ok. 470 m w zlewni ulic: Ogrodowej, Korczaka w Radzyminie, budowa sieci wodociągowej DN160 o długości ok. 326 m w ul. Wróblewskiego w Radzyminie. Ponadto, niniejszy projekt jest inwestycją uzupełniającą w stosunku do zrealizowanego w latach w ramach Funduszu Spójności projektu pn. Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z zagospodarowaniem osadów w Gminie Radzymin. Przedmiotowa inwestycja zrealizowana została na terenie miasta i Gminy Radzymin, a jej Beneficjentem również było Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Radzyminie. Wówczas wybudowano i oddano do użytku ok. 40 km sieci kanalizacyjnej oraz rozbudowano i zmodernizowano istniejącą oczyszczalnię ścieków w Radzyminie zwiększając jej przepustowość do 4400m 3 /d. Poza ww. przedsięwzięciem na terenie Gminy Radzymin w latach zrealizowano następujące inwestycje: Budowa sieci wodociągowej w Gminie Radzymin inwestycja realizowana w okresie: 2004r r., przy współfinansowaniu z Unii Europejskiej; produkt: 80 km nowo-wybudowanej sieci wodociągowej, Modernizacja stacji uzdatniania wody w Aleksandrowie przeprowadzona w roku: 2010, 2012 i 2013, w wyniku której dokonano m.in. rozbudowy układu filtracji o trzy nowe filtry ciśnieniowe o średnicy 2500 mm każdy, wymiany przewodu wodociągowego na długości 600m, podniesienia wydajności SUW z 140 m 3 /h do 220m 3 /h, Budowa ok m sieci wodociągowej we wsi Nowy Janków, Budowa sieci wodociągowej o łącznej długości ok. 3 km w miejscowościach: Radzymin, Słupno, Dybów Kolonia oraz Nadma; Budowa sieci kanalizacyjnej w systemie grawitacyjnym o łącznej długości ok. 690 m w ulicach zlokalizowanych w Radzyminie i w ul. Wilczej w Słupnie, Budowa sieci wodociągowej o długości ok. 448 m w ul. Danusi Jurandówny w Sierakowie oraz odcinka sieci kanalizacyjnej o długości 10m w ul. bocznej do ul. B. Głowackiego w Radzyminie. Oprócz tego, w dniu r. zawarto umowę na budowę sieci wodociągowej o łącznej długości ok m we wsi Łąki. Planowany termin zakończenia inwestycji r. Natomiast w dniu r. zawarto umowę na budowę odcinków sieci wodociągowej o łącznej długości ok m i budowę sieci kanalizacyjnej o łącznej długości ok. 420 m na terenie miejscowości: Radzymin, Cegielnia, Dybów Kolonia. Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, iż analizowany projekt w szerokim kontekście wpisuje się w wizję rozwoju Gminy Radzymin i jest komplementarny ze względu na działania zmierzające do wyposażenia Gminy w odpowiednią infrastrukturę, która przełoży się pozytywnie na jej rozwój oraz atrakcyjność a także rozwój i atrakcyjność całego Regionu. Projekt jest również komplementarny z inwestycjami zewnętrznymi, w szczególności z planowaną budową odcinka drogi ekspresowej S8 oraz rozbudową drogi wojewódzkiej nr 631 relacji Nowy Dwór Mazowiecki Zegrze Nieporęt Marki Warszawa, które spowodują zwiększenie natężenia ruchu na terenie Gminy. str. 31

34 2. Opis istniejącego systemu wodno ściekowego 2.1. Struktura organizacyjna działania systemu wodno-ściekowego Struktura organizacyjna z uwzględnieniem podziału kompetencji, współzależności i struktury własności Na podstawie Uchwały Nr 347/XXIV/2009 Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia 27 stycznia 2009 r. nastąpiło wydzielenie działalności wodociągowo-kanalizacyjnej z Miejskiego Zakładu Wodociągów, Kanalizacji i Administracji Budynków Komunalnych w Radzyminie i zorganizowanie jej w formę jednoosobowej spółki gminnej z ograniczoną odpowiedzialnością pod nazwą,,przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w Radzyminie. W dniu 5 marca 2009 r. został sporządzony akt notarialny Rep. A nr 3410/2009, natomiast w dniu 31 marca 2009 r. spółka została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego pod nr przez Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy XIV Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego. Reasumując, w Gminie Radzymin od 2009 r. zadania w zakresie gospodarki wodno-ściekowej wykonywane są przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. Aktualne zadania Spółki i zasady jej funkcjonowania zostały określone w zaktualizowanym Regulaminie Organizacyjnym PWiK Sp. z o.o. w Radzyminie, który został przyjęty Zarządzeniem nr 102 Zarządu Spółki z r. Poza tym w Regulaminie określono organizację wewnętrzną Spółki, zadania jednostek organizacyjnych wraz z zakresem działania kierowników jednostek organizacyjnych i zakresem działania komórek organizacyjnych i stanowisk samodzielnych. Zgodnie z 5 ww. regulaminu przedmiotem działalności Spółki jest m.in. prowadzenie działalności w zakresie: zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz zbiorowego odprowadzania ścieków poprzez ujmowanie, uzdatnianie i dostarczanie wody oraz odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami; zapewnienie stałej sprawności technicznej posiadanych urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych; sprawowanie nadzoru technicznego i sanitarnego nad urządzeniami sanitarnymi i kanalizacyjnymi; wykonywanie robót remontowych i inwestycyjnych zgodnie z obowiązującymi na terenie Gminy Radzymin dokumentami. Zarząd Spółki kieruje wszelkimi jej sprawami poprzez podejmowanie m.in. uchwał, zarządzeń. Organami nadzoru i kontroli w Spółce są: 1. Zgromadzenie Wspólników, 2. Rada Nadzorcza. Spółka realizuje zadania przez działy organizacyjne, a za ich prawidłowe funkcjonowanie odpowiadają kierownicy działów. Kierownicy działów są bezpośrednimi przełożonymi podległych im pracowników i sprawują nad nimi nadzór. Natomiast pracownicy na stanowiskach samodzielnych podlegają bezpośrednio Prezesowi Zarządu. str. 32

35 W strukturze organizacyjnej PWiK Sp. z o. o. znajdują się następujące działy: 1. Zarząd Spółki 1 etat (na potrzeby Zarządu na 1/4 etatu zatrudniony jest Radca Prawny) 2. Dział Kadr i Sekretariat 1 etat 3. Dział Finansów 6 etatów 4. Dział Inwestycji 2 etaty 5. Dział Głównego Inżyniera, w skład którego wchodzą: - Dział Techniczny 5 etatów - Stacja Uzdatniania Wody 11 i 3/4 etatu - Oczyszczalnia Ścieków 15 i 5/8 etatu przy czym dla potrzeb Działu Stacja Uzdatniania Wody i Oczyszczalni Ścieków dodatkowo zatrudniony jest na cały etat Technolog. Na następnej stronie został przedstawiony schemat struktury organizacyjnej PWiK Sp. z o. o. w Radzyminie. Na schemacie została uwzględniona Jednostka Realizująca Projekt powołana na potrzeby realizacji Projektu. W tej komórce organizacyjnej przewiduje się zatrudnienie 5 osób. W skład urządzeń gospodarki wodno - ściekowej na terenie Gminy Radzymin wchodzą następujące obiekty: przepompownie ścieków, sieć kanalizacji komunalnej, oczyszczalnia ścieków, kanalizacja odprowadzająca wody opadowe i roztopowe, ujęcie wody wraz ze stacją uzdatniania wody oraz sieć wodociągowa. str. 33

36 Rysunek 2-1. Schemat Struktury Organizacyjnej Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. w Radzyminie Źródło: PWiK Sp. z o.o. str. 34

37 Stan prawny gruntów, na których zlokalizowane są ujęcie wody ze stacją uzdatniania wody przepompownie ścieków oraz oczyszczalnia ścieków, przedstawia poniższa tabela. Tabela 2-1. Stan prawny gruntów, na których zlokalizowane są przepompownie ścieków, oczyszczalnia ścieków oraz ujęcie wody w Radzyminie Lp. Obiekt Adres lokalizacji Właściciel terenu Tytuł prawny do gruntu Termin ważności tytułu prawnego Uwagi Ujęcie wody wraz ze stacją uzdatniania wody ul. Batalionów Chłopskich ul. Nowa WŁASNOŚĆ WA1W/ / 9 1. Ujęcie wody wraz ze stacją uzdatniania wody dz. nr ew. 1/2, 2/1, 5,6,7, 20 obręb PWiK WŁASNOŚĆ - WA1W/ / 9 Bezterminowo Podane działki w całości stanowią teren ujęcia wody dz. nr ew. 10/1 obręb WŁASNOŚĆ - WA1W/ / 9 Przepompownie ścieków 2. Przepompownia Główna ul. Wróblewskiego w Radzyminie PKP Pisemna zgoda na użytkowanie terenu przez UMiG Bezterminowo Wg oświadczenia przedstawiciela UMiG Radzymin, PKP nie posiada uregulowanego stanu prawnego nieruchomości 3. Przepompownia ścieków Nr 1 ul. Żeligowskiego w Radzyminie Gmina Radzymin Własność - wpis do KW nr VII Przepompownia ścieków Nr 2 Słupno Gmina Radzymin Decyzja nr 120/99 z dnia r. Burmistrza Miasta i Gminy Radzymin znak GEGGR- 6011/PO/61/99 zatwierdzająca projekt podziału nieruchomości Zgodnie z decyzją działka nr 778/15 przeszła z mocy prawa na własność Gminy Radzymin 5. Przepompownia ścieków Nr 3 Dz. Nr Ew. 167 obręb 0003 Cegielnia Kółko Rolnicze w Cegielni Zgoda Zarządu Kółka Rolniczego na wydzielenie części działki i przekazanie jej na rzecz UMiG Radzymin Wg oświadczenia przedstawiciela UMiG Radzymin, Kółko nie posiada uregulowanego stanu prawnego nieruchomości 6. Przepompownia ścieków Manhattan ul. Weteranów W Radzyminie Gmina Radzymin Własność wpis do KW Nr Przepompownia ścieków Cegielnia, ul. Kwiatowa Gmina Radzymin Decyzja lokalizacyjna Bezterminowo w pasie drogowym 8. Przepompownia ścieków Słupno, ul. Wilcza Osoba prywatna Służebność gruntowa na rzecz PWiK Sp. z o.o. Bezterminowo w pasie drogowym 9. Przepompownia (Wiktoria) Radzymin, Gmina Radzymin Decyzja lokalizacyjna Bezterminowo w pasie drogowym str. 35

38 Lp. Obiekt Adres lokalizacji Przepompownia ścieków Przepompownia ścieków Przepompownia ścieków Przepompownia ścieków Przepompownia ścieków Przepompownia ścieków P2 Przepompownia ścieków Przepompownia ścieków Przepompownia ścieków Przepompownia ścieków PP1 Przepompownia ścieków PP2 Przepompownia ścieków Przepompownia ścieków Przepompownia ścieków ul. Słowackiego Radzymin, ul. Źródlana Radzymin, ul. Brylantowa Radzymin, ul. Szkolna Radzymin, ul. POW Radzymin, ul. Leśna Radzymin, ul. Wróblewskiego Radzymin, ul. Dzielna Radzymin, ul. Polna Oczyszczalnia Ścieków Komunalnych 24. Oczyszczalnia Ścieków Komunalnych Źródło: dane PWiK Legenda: Radzymin, ul. Wiejska Radzymin, ul. Zwycięska (targowisko) Radzymin, ul. Zwycięska Radzymin, ul. Wyszyńskiego Radzymin, ul. Wczasowa Radzymin, ul. Wołomińska Dz. nr ew. 17/4 obręb ul. Księżycowa 13, Radzymin Właściciel terenu Gmina Radzymin Gmina Radzymin Gmina Radzymin Powiat Wołomin Powiat Wołomin Powiat Wołomin Gmina Radzymin Gmina Radzymin Gmina Radzymin Gmina Radzymin Gmina Radzymin Gmina Radzymin Gmina Radzymin Gmina Radzymin PWiK Tytuł prawny do gruntu Decyzja lokalizacyjna Decyzja lokalizacyjna Umowa użyczenia Decyzja lokalizacyjna Decyzja lokalizacyjna Decyzja lokalizacyjna Decyzja lokalizacyjna Umowa użyczenia Decyzja lokalizacyjna Umowa użyczenia Decyzja lokalizacyjna Decyzja lokalizacyjna Decyzja lokalizacyjna Umowa użyczenia Własność WA1W/ / 6 Termin ważności tytułu prawnego Bezterminowo Bezterminowo Bezterminowo Bezterminowo Bezterminowo Bezterminowo Bezterminowo Bezterminowo Bezterminowo Bezterminowo Bezterminowo Bezterminowo Bezterminowo Bezterminowo Uwagi w pasie drogowym w pasie drogowym w pasie drogowym w pasie drogowym w pasie drogowym w pasie drogowym w pasie drogowym w pasie drogowym w pasie drogowym w pasie drogowym - Przepompownie wykonane w ramach robót realizowanych przy współfinansowaniu ze środków Funduszu Spójności str. 36

39 Jedynym właścicielem majątku - sieci kanalizacyjnej i sieci wodociągowej powstałej w ramach Projektu będzie Beneficjent PWiK Sp. z o.o. w Radzyminie. Projekt będzie realizowany samodzielnie przez Beneficjenta, bez udziału innych instytucji. Nie przewiduje się zagrożeń związanych z wykonalnością instytucjonalną Projektu Informacje na temat funkcjonujących przedsiębiorstw Krótka historia, forma prawna i struktura własności W 1990 r. wprowadzono w Polsce system administracji samorządowej. Jednym z efektów tej reformy było uzyskanie przez jednostki samorządowe szeregu zadań i kompetencji, w tym związanych z szeroko rozumianymi usługami publicznymi. Konkretnym przykładem jest przejęcie przez gminy systemów wodociągowo - kanalizacyjnych wraz z obowiązkiem świadczenia usług w zakresie gospodarki wodnej i ściekowej. Gmina Radzymin zdecydowała się na zorganizowanie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków sanitarnych w ramach Miejskiego Zakładu Wodociągów, Kanalizacji i Administracji Budynków Komunalnych w Radzyminie. Zakład ten został utworzony uchwałą Nr 29.VI.94 r. Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia 15 listopada 1994 r. w sprawie utworzenia Miejskiego Zakładu Wodociągów, Kanalizacji i Administracji Budynków Komunalnych w Radzyminie. Zakład działał na podstawie Statutu nadanego uchwałą Nr 53/VI/99 Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia 15 marca 1999 r. w sprawie nadania Statutu Miejskiemu Zakładowi Wodociągów, Kanalizacji i Administracji Budynków Komunalnych w Radzyminie, zmienionej uchwałą Nr 480/XXXIX/02r Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia 26 kwietnia 2002 r. Na podstawie Uchwały Nr 347/XXIV/2009 Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia 27 stycznia 2009 r. nastąpiło wydzielenie działalności wodociągowo-kanalizacyjnej z Miejskiego Zakładu Wodociągów, Kanalizacji i Administracji Budynków Komunalnych w Radzyminie i zorganizowanie jej w formę jednoosobowej spółki gminnej z ograniczoną odpowiedzialnością pod nazwą,,przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w Radzyminie, przy jednoczesnym pozostawieniu innej działalności w Urzędzie Miasta Radzymin. W dniu 5 marca 2009 r. został sporządzony akt notarialny Rep. A nr 3410/2009 r., natomiast w dniu 31 marca 2009 r. spółka została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego pod Nr przez Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy XIV Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego Istniejąca lub potencjalna konkurencja na rynku oferowanych usług, porównanie cen w przekroju regionalnym i krajowym, obecny udział przedsiębiorstwa w rynku usług wodno ściekowych W terenach wiejskich gminy konkurencyjnym rozwiązaniem dla wodociągów są prywatne ujęcia wody (studnie). Obecnie stopień zwodociągowania gminy wynosi 74%. Mimo to na terenach wiejskich można stwierdzić występowanie indywidualnych ujęć wody w postaci studni. Istnienie prywatnych ujęć wody (studni) może powodować równolegle korzystanie z dwóch źródeł wody: wodociągu i studni. Korzystanie z dwóch źródeł wody zmniejsza wielkość ponoszonych przez użytkowników opłat za wodę, a także powoduje zmniejszenie jednostkowego zużycia wody; Tereny wiejskie charakteryzują się znacznie mniejszym zużyciem wody niż miasta. Radzymin jest przykładem takiej sytuacji według danych statystycznych popyt per capita wynosi ok. 82 litrów przy średniej dla całej Polski w granicach 100 litrów. str. 37

40 Istnieje również prawdopodobieństwo, że niektóre gospodarstwa podłączone do wodociągu mogą z niego nie korzystać. W efekcie koszty stałe generowane przez nieaktywnego użytkownika sieci wodociągowej przerzucane są na innych aktywnych użytkowników. Nie istnieją żadne lokalne ani regionalne przepisy ograniczające ilość indywidualnych ujęć. Wody podskórne nie stanowią własności Skarbu Państwa i nie wprowadzono opłat za korzystanie z nich. Stanowią więc istotną konkurencję dla wodociągów. Jednak ze względu na jakość wody, normy higieniczne oraz poprawę systemu zaopatrzenia ludności w wodę pitną (poprawa jakości, zmniejszenie awaryjności) obserwuje się na terenach gmin odchodzenie ludności od korzystania z prywatnych ujęć i przechodzenie na zaopatrzenie z wodociągów zbiorczych. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U nr 236, poz tekst jednolity) narzuca konieczność stworzenia systemu odbioru ścieków na terenie gminy i równocześnie zobowiązuje odbiorców do podłączenia się do sieci. Ponadto po wykonaniu kanalizacji często zaostrzone zostaje podejście władz do obowiązku wywozu ścieków przez ludność. Alternatywne rozwiązania dla systemu kanalizacji sanitarnej tj. lokalne oczyszczalnie, osadniki gnilne lub zbiorniki bezodpływowe przy prawidłowej eksploatacji nie są w stanie konkurować z systemem kanalizacyjnym ze względu na wyższe opłaty (nakłady inwestycyjne ponoszone przez indywidualne osoby lub/i opłaty za wywóz ścieków), mogą go więc tylko uzupełniać. Zmiany cen za dostarczenie wody i odbiór ścieków w ostatnich latach dla użytkowników systemu wodno-kanalizacyjnego na terenie Radzymina przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 2-2. Ceny netto za 1 m 3 wody i ścieków Wyszczególnienie Gospodarstwa indywidualne Taryfy Woda [zł/m 3 ] Ścieki [zł/m 3 ] Przemysł i usługi spożywcze Instytucje użyt. publicznej Gospodarstwa indywidualne Przemysł i usługi Instytucje użyt. publicznej V IV ,98 2,98 2,98 4,84 6,93 4,84 V IV ,10 3,10 3,10 5,94 7,38 5,94 V IV ,26 3,26 3,26 6,49 8,48 6,49 V IV ,26 3,26 3,26 6,49 8,48 6,49 V IV ,30 3,30 3,30 7,47 9,35 7,47 Źródło: wnioski taryfowe W poniższej tabeli przedstawiono opłaty za dostawę wody i odprowadzanie ścieków w wybranych miejscowościach w okolicach Warszawy w grupie gospodarstw domowych. Tabela 2-3. Zestawienie opłat (cen netto) w zł za 1 m 3 wody i ścieków dla gospodarstw domowych w gminach podwarszawskich Łączna cena netto 1 Miejscowość m 3 Cena netto za 1 m 3 wody Cena netto za 1 m 3 ścieków Michałowice 3,00 12,00 15,00 Marki 4,27 9,89 14,16 Łomianki 4,62 9,20 13,82 Tarczyn 3,35 9,68 13,03 Zielonka 3,14 9,84 12,98 str. 38

41 Sochaczew 3,78 8,26 12,04 Tłuszcz 3,48 8,24 11,72 Legionowo 4,00 7,58 11,58 Kobyłka 3,47 8,11 11,58 Wołomin 3,45 8,02 11,47 Piaseczno 3,21 8,25 11,46 Lesznowola 3,23 8,14 11,37 Otwock 5,06 6,18 11,24 Karczew 5,06 6,16 11,22 Milanówek 3,23 7,91 11,14 Wiązowna 2,86 7,92 10,78 Radzymin 3,30 7,47 10,77 Konstancin-Jeziorna 2,69 7,80 10,49 Nowy Dwór Mazowiecki 3,00 7,42 10,42 Średnia w Polsce 3,78 6,60 10,38 Józefów 4,65 10,22 9,98 Podkowa Leśna 2,20 7,28 9,48 Błonie 3,60 5,88 9,48 Grodzisk Mazowiecki 3,64 5,71 9,35 Halinów 3,23 5,91 9,14 Nadarzyn 2,50 5,80 8,30 Grójec 3,09 4,41 7,50 Mińsk Mazowiecki 3,45 3,88 7,33 Źródło: Sytuacja finansowa Beneficjenta Zgodnie z ustawą o rachunkowości Spółka sporządza corocznie sprawozdanie finansowe w postaci bilansu, rachunku zysków i strat oraz rachunku przepływów pieniężnych. Podstawę analizy finansowej stanowią sprawozdania za następujące okresy sprawozdawcze: od r. do r., od r. do r., od r. do r., Na moment złożenia wniosku o dofinansowanie Spółka nie sporządziła jeszcze sprawozdania finansowego za 2015 r., stąd na potrzeby analizy parametry finansowe za ten okres są jedynie prognozowane (przede wszystkim na podstawie danych za lata poprzednie). W trakcie procedowania wniosku w analizie zostaną uwzględnione rzeczywiste dane za 2015 r. Poniżej zaprezentowano sprawozdania finansowe Spółki za ten okres. str. 39

42 Tabela 2-4. PWiK Sp. z o.o. - rachunek zysków i strat w latach (tys. zł) Źródło: PWiK str. 40

43 Tabela 2-5. PWiK Sp. z o.o. bilans w latach (aktywa) - tys. zł Źródło: PWiK str. 41

44 Tabela 2-6. PWiK Sp. z o.o. bilans w latach (pasywa) tys. zł Źródło: PWiK Wskaźniki finansowe Sytuację finansową Spółki w ostatnich latach opisują następujące wskaźniki finansowe. Tabela 2-7. PWiK Sp. z o.o. wskaźniki finansowe w latach Źródło: własne, na podstawie danych PWiK str. 42

45 Przychody ze sprzedaży Spółka charakteryzuje się wzrostem przychodów ze sprzedaży, które w 2014 r. osiągnęły poziom 7,3 mln zł. Oznacza to wzrost w relacji do 2011 r. o 42% (5,1 mln zł). Rysunek 2-2. Przychody ze sprzedaży (tys. zł) Struktura przychodów ze sprzedaży jest w analizowanym okresie stabilna. Około 60% udział dotyczy usług odprowadzania ścieków, a ok. 38% - dostaw wody. Przychody z innych działalności stanowią w każdym roku kilka procent sprzedaży ogółem. Źródło: własne, na podstawie sprawozdań PWiK Ceny wody i ścieków Określana przez PWiK taryfa dotyczy okresu pomiędzy 1 maja jednego roku i 30 kwietnia następnego roku. Aktualnie obowiązuje taryfa na okres od 1 maja 2015 r. do 30 kwietnia 2016 r. W rozliczeniach za dostarczoną wodę i odprowadzane ścieki Spółka stosuje: 1) cenę - wyrażoną w złotych za 1 m 3 dostarczonej wody i odprowadzonych ścieków; 2) stawkę opłaty abonamentowej wyrażoną w złotych na odbiorcę za okres rozliczeniowy, którą odbiorca jest zobowiązany zapłacić za utrzymanie w gotowości urządzeń wodociągowych, odczyt wodomierza głównego, wodomierza lokalowego i rozliczenie należności za ilość dostarczonej wody oraz odprowadzonych ścieków. Taryfa na wodę obejmuje siedem grup taryfowych: gospodarstwa domowe; podmioty gospodarcze, budynki użyteczności publicznej; wspólnoty mieszkaniowe; pozostałe gospodarstwa domowe (osoby korzystające z lokalu w budynku wielolokalowym); a także: e - gospodarstwa domowe (grupa taryfowa odbiorców rozliczanych elektronicznie); e - wspólnoty mieszkaniowe (grupa taryfowa odbiorców rozliczanych elektronicznie); e - pozostałe gospodarstwa domowe (grupa taryfowa odbiorców rozliczanych elektronicznie). Aktualna taryfa na wodę uwzględnia jednolitą cenę jednostki wody dla głównych grup odbiorców 3,30 zł. Cena dla odbiorców rozliczanych elektronicznie jest niższa o 6 groszy i wynosi 3,24 zł. Taryfa na ścieki obejmuje pięć grup taryfowych: gospodarstwa domowe i odbiorcy inni niż przemysł; przemysł; gospodarstwa domowe korzystające z przydomowych pompowni ścieków; gospodarstwa domowe nie posiadające przyłącza wodociągowego, rozliczane w oparciu o przepisy dotyczące przeciętnych norm zużycia wody; str. 43

46 e - gospodarstwa domowe nie posiadające przyłącza wodociągowego, rozliczane w oparciu o przepisy dotyczące przeciętnych norm zużycia wody (grupa taryfowa odbiorców rozliczanych elektronicznie). Aktualna taryfa na ścieki zakłada, że cena dla pierwszej z ww. grup taryfowych wynosi 7,47 zł. Wyższa cena (9,35 zł) dotyczy odbiorców przemysłowych z drugiej grupy taryfowej. Gospodarstwa domowe korzystające z przydomowych pompowni ścieków płacą 6,84 zł. Cena dla gospodarstw domowych rozliczanych elektronicznie jest niższa o 6 groszy i wynosi 7,41 zł. Jak wyżej wspomniano, obecne ceny netto 1 m 3 wody i ścieków w grupie gospodarstw domowych są następujące: woda: 3,30 zł/m 3, ścieki: 7,47 zł/m 3. Rysunek 2-3. Stawki netto wody i ścieków w segmencie gospodarstw domowych (zł/m 3 ) Na rysunku obok przedstawiono porównanie cen netto wody i ścieków dla gospodarstw domowych w czterech ostatnich okresach taryfowych. W tym czasie nastąpił 6% wzrost ceny 1 m 3 wody oraz 26% wzrost ceny 1 m 3 ścieków. Źródło: cenniki wody i ścieków Wolumen wody i ścieków Rysunek obok pokazuje generalnie stabilne kształtowanie się wolumenu zafakturowanej wody i zafakturowanych ścieków, z niewielką tendencją wzrostową. W latach wolumen sprzedanej wody wzrósł o 12%. W 2015 r. założono utrzymanie wolumenu sprzedaży w granicach uzyskanego w 2014 r. W latach wolumen odprowadzonych ścieków wzrósł o 15%. W 2015 r. zakłada się utrzymanie wolumenu sprzedaży w granicach uzyskanego w 2014 r. Rysunek 2-4. Wolumen sprzedaży wody i ścieków w latach (tys. m 3 ) Źródło: własne, na podstawie sprawozdań PWiK str. 44

47 Koszty operacyjne W latach Spółka wykazuje stabilną strukturę kosztów operacyjnych. Największy udział w 2014 r. dotyczył wynagrodzeń (40%), a następnie amortyzacji (33%) oraz materiałów i energii (14%). W latach wzrósł koszt jednostkowy obliczony poprzez odniesienie kosztów operacyjnych działalności wodno-ściekowej do ilości zafakturowanej wody w danym roku. W 2014 r. koszt ten wyniósł 9,44 zł/m 3. Rysunek 2.5. Koszty operacyjne (tys. zł) Źródło: własne, na podstawie sprawozdań PWiK Struktura kosztów operacyjnych Spółki nie odbiega od struktury kosztów w innych przedsiębiorstwach tej branży w Polsce. Tabela poniżej przedstawia główne koszty operacyjne Spółki. Tabela 2-8. PWiK Sp. z o.o. - struktura kosztów operacyjnych Kategoria kosztów Procentowy udział w kosztach Koszt na 1 m 3 sprzedanej wody w 2013 r. (zł) Komentarz Koszty pracy, w tym ubezpieczenia i inne obciążenia socjalne 40,2% 3,80 W 2014 r. Spółka zatrudniała pracowników na 41 etatach. Ich wydajność mierzona obrotem na 1 etat wynosi według danych za 2014 r. 178 tys. zł. Amortyzacja 32,7% 3,09 Odpisy amortyzacyjne w Spółce stosuje się zgodnie z krajowymi stawkami dla poszczególnych grup środków trwałych. Materiały i energia 13,7% 1,29 Koszt zużycia materiałów i energii nie odbiega od przeciętnego dla branży wod.- kan. Pozostałe rodzaje kosztów 13,4% 1,26 Jest to przede wszystkim podatek od nieruchomości, a także opłaty środowiskowe, usługi obce, koszty podróży służbowych, ubezpieczeń majątkowych. Razem 100,0% 9,44 Źródło: własne na podstawie danych PWiK str. 45

48 Rentowność Spółka generuje dodatnie wyniki finansowe. W 2014 r. zysk na sprzedaży wyniósł 134 tys. zł. W 2014 r. Spółka zanotowała zysk netto na poziomie 324 tys. zł. W 2013 r. wyniki finansowe były wyższe i wyniosły odpowiednio tys. zł i tys. zł. Przyczyną pogorszenia rentowności był znaczący wzrost kosztów amortyzacji w 2014 r. w związku z przekazaniem na ewidencję środków trwałych wytworzonych w wyniku inwestycji. Rysunek 2-6. Rentowność netto sprzedaży Źródło: własne, na podstawie sprawozdań PWiK Płynność Relacja między majątkiem obrotowym, a zobowiązaniami krótkoterminowymi w każdym roku utrzymuje się na bezpiecznym poziomie ok. 2,5. Rysunek 2-7. Wskaźnik płynności bieżącej Oznacza to, że Spółka jest w stanie terminowo regulować wszystkie zobowiązania wynikające z bieżącej działalności. Stan środków pieniężnych Spółki na r. stanowił dwukrotność całości zobowiązań krótkoterminowych. Źródło: własne, na podstawie sprawozdań PWiK Majątek trwały Na r. księgowa wartość netto posiadanych przez Spółkę środków trwałych wynosiła 94,7 mln zł. W relacji do stanu na r. wartość środków trwałych wzrosła około dwukrotnie, co odzwierciedla skalę inwestycji realizowanych przez Spółkę w ostatnich latach, w tym inwestycji finansowanych z udziałem środków Unii Europejskiej. Długoterminowy wykres wartości majątku trwałego przedstawiono obok. Rysunek 2-8. Wartość księgowa majątku trwałego (tys. zł) Źródło: własne, na podstawie sprawozdań PWiK str. 46

49 Majątek obrotowy Majątek obrotowy stanowi ok. 10% wartości aktywów Spółki. Są to przede wszystkim środki pieniężne oraz należności z tytułu dostaw i usług. Rysunek 2-9. Rotacja należności z tytułu dostaw i usług (w dniach) Udział zapasów w aktywach jest niewielki (76 tys. zł na koniec 2014 r.), co jest charakterystyczne dla przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. W latach wskaźnik obrotu należnościami z tytułu dostaw i usług jest stabilny i wynosi ok. 30 dni. Źródło: własne, na podstawie sprawozdań PWiK Zadłużenie Większościowym źródłem finansowania aktywów Spółki są kapitały własne (52% na r.). Rysunek Struktura kapitałów (%) Na r. łączna wartość kapitałów własnych wynosiła 54,1 mln zł. Głównym źródłem zobowiązań są pożyczki oraz zobowiązania z tytułu dostaw i usług. Źródło: własne, na podstawie sprawozdań PWiK Podsumowanie Sytuacja finansowa Spółki nie stanowi zagrożenia dla planowanej inwestycji. W tym kontekście PWiK może być beneficjentem środków Funduszu Spójności. Spółkę charakteryzują następujące pozytywne zjawiska: wzrastające przychody ze sprzedaży, wysoka płynność, bezpieczna struktura źródeł finansowania. Istotne jest, że Spółka ma doświadczenie w realizacji przedsięwzięć z udziałem środków Unii Europejskiej. str. 47

50 Jakość wody 2.2. Parametry ilościowe i jakościowe wody, ścieków oraz osadów ściekowych w istniejącym systemie Jakość wody surowej i dostarczanej do odbiorców oraz charakterystyka ścieków bytowo gospodarczych, przemysłowych, komunalnych Gmina Radzymin zaopatrywana jest w wodę głównie z ujęć wód podziemnych piętra czwartorzędowego. Pierwotnie ujęcie wody dla wodociągu Gminy składało się z trzech studni odwierconych w 1983 r. Studnie te zostały oddane do użytku w 1995 r. W 2009 r. w celu poprawy jakości wody, jak również poprawienia bezpieczeństwa zaopatrzenia mieszkańców, wybudowano nowe ujęcie wody studnię 1A. Obecnie pracują następujące studnie: 1A, 2 i 3. Pobór wody odbywa się naprzemiennie z dwóch studni jednocześnie tak, aby ilość pobieranej wody nie przekroczyła 200 m 3 /h. W poniższej tabeli przedstawiono charakterystykę stężeń zanieczyszczeń ujmowanej wody. Dane przedstawiono na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniu z badań wody wykonanych przez akredytowane laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Warszawie. Tabela 2-9. Charakterystyka jakościowa wody pobieranej ze studni na ujęciu wody w latach Parametr Escherichia Coli lub bakterie grupy Coli typ kałowy Jednostka Studnia Nr 1 Studnia Nr 2 Studnia Nr liczba w 1000ml 0 <1 0 0 <1 0 <1 0 Bakterie gupy Coli liczba w 1000ml 0 <1 0 0 <1 0 <1 0 Enterokoki (paciorkowce kałowe) liczba w 1000ml Mętność NTU 0,439 0,475 3,86 0,6 0,676 2,11 0,955 0,675 3,86 Barwa mg Pt/l <0, <0,5 <5 15 < Zapach z1s z1s 1 z1s z2s 1 z2s z2s 1 Odczyn ph 7,6 7,8 7,5 7,7 7,9 7,6 7,6 7,7 7,5 Jon amonowy mg/l 0,335 0,487 0,325 0,213 0,521 0,375 <0,129 0,491 0,31 Azotyny mg/l - - <0,5 - - <0,5 - - <0,5 Azotany mg/l <0,5 0,43 <0,5 <0,5 0,439 <0,5 0,18 0,427 <0,5 Żelazo ogólne mg/l 1,531 1,7 1,5 1,645 1,76 1,49 1,765 1,82 1,86 Mangan mg/l 0,119 0,147 0,117 0,126 0,151 0,12 0,13 0,168 0,133 ogólna liczba - bakterii w 1 ml wody w temp. 22ºC (24 godz.) Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji PWiK Na podstawie powyższego zestawienia wyników badań, przeprowadzonych w latach , wynika wniosek, że część badanych parametrów nie spełnia wymogów Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. str. 48

51 Dlatego konieczne jest, aby woda pobierana z ujęć podziemnych była poddawana procesom odmanganiania i odżelaziania oraz musi być przewidziana możliwość dezynfekcji wody. Spośród trzech badanych studni, studnia nr 3 charakteryzuje się największą zawartością żelaza i manganu w wodzie ujmowanej. Dlatego też najbardziej pożądane jest eksploatowanie studni nr 1A i 2. Uzdatniając wodę ujmowaną ze studni nr 1 i 2 należy się liczyć z koniecznością dezynfekcji wody. Ujmowana woda uzdatniana jest w stacji uzdatniania wody (SUW) zlokalizowanej w Radzyminie Aleksandrowie oddanej do eksploatacji w 1995 roku i przystosowanej do odżelaziania i odmanganiania oraz doraźnego dezynfekowania wody przy użyciu podchlorynu sodu. SUW wyposażona była pierwotnie w cztery filtry. Natomiast w roku 2013 nastąpiła rozbudowa układu filtracji o trzy dodatkowe nowe filtry ciśnieniowe o średnicy 2500mm. Praca stacji uzdatniania wody jest 1-stopniowa na każdym filtrze. W pierwszych latach istnienia SUW układ technologiczny stacji składał się z trzech filtrów o zdolności produkcyjnej wynoszącej m³/d uzdatnionej wody. W 2002r. z dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 roku w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. Nr 203, poz zastąpionej w Rozporządzeniem z dnia 27 marca 2007 roku, Dz. U nr 61, poz. 417) nastąpiło zaostrzenie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia, co spowodowało konieczność modernizacji układu technologicznego. Wówczas wprowadzono zmianę w ciągu technologicznym stacji przekształcono go na układ składający się z dwóch filtrów pracujących równolegle oraz jednego pracującego szeregowo w stosunku do dwóch pozostałych. Działania te spowodowały zmniejszenie wydajności stacji do 1500 m³/d. dlatego też wystąpiła konieczność przeprowadzenia dalszych prac na SUW w celu podniesienia jej wydajności. W roku 2007 dokonano rozbudowy stacji tj. dobudowano kolejny filtr, co pozwoliło na podniesienie wydajności produkcyjnej stacji do m 3 /d. Kolejne prace na SUW miały miejsce w roku W celu poprawy jakości wody, jak również poprawy bezpieczeństwa zaopatrzenia w wodę mieszkańców Gminy Radzymin, PWiK Sp. z o.o. w 2009 roku dokonała wielu inwestycji m.in. wybudowano nowe ujęcie wody studnię 1 A. Poza tym opomiarowano ujęcia wody i filtry. Wymieniono rury stalowe doprowadzające wodę ze studni na rury z PE. Położono kable komunikacyjne między studniami. Założono Przetworniki częstotliwości do sterowania pompami. Rozbudowano monitoring procesu technologicznego. Działania te umożliwiły prowadzenie uzdatniania wody w sposób ciągły, co pozwoliło na optymalne wykorzystanie aeratorów i ustalenie liniowej prędkość filtracji tak, aby były zagwarantowane właściwe parametry jakościowe uzdatnianej wody. W 2013 r. nastąpiła kolejna rozbudowa układu filtracji o trzy dodatkowe nowe filtry ciśnieniowe o średnicy 2 500mm, co pozwoliło na podniesienie wydajności stacji z m 3 /d do m 3 /d. Obecny układ gwarantuje produkcję wody w ilości zapewniającej pokrycie zapotrzebowania zgłaszanego przez obecnych i planowanych do podłączenia w kolejnych latach użytkowników. Stacja uzdatniania wody w obecnej konfiguracji pozwala na osiągnięcie wymaganej jakości wody. Powyższe stwierdzenie potwierdzają wyniki przeprowadzonych w latach badań wody uzdatnionej zestawienie losowo wybranych wyników badań przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela Charakterystyka jakościowa wody uzdatnionej pobieranej z sieci w Radzyminie w latach Data poboru wody Nr sprawozdania z badań Miejsce poboru wody Mętność [NTU] Poziom zanieczyszczenia wody Barwa [mg Pt/l] Żelazo [mg/l] Mangan [mg/l] str. 49

52 /12 249/13 414/14 Ujęcie miejskie (pompa) Pl. Wolności Szkoła Podstawowa w m. Łosie Ujęcie wody SUW zdrój uliczny SUW, kurek czerpalny /07/2015/F/ na wyjściu do sieci 1 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PWiK 0,246 <5 0,036 0,0073 0,143 5 <0,02 0,004 <0,1 <5 0,079 0,02 0,17 9 0,02 0,03 Badania bakteriologiczne wody uzdatnionej (pobór próbek w dniach jak wyższej), nie wykazały przekroczenia maksymalnych dopuszczalnych wartości określonych w obowiązujących przepisach prawnych. Mając na względzie powyższe można stwierdzić, że uzdatniona woda z punktu widzenia fizycznochemicznego spełnia wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Jakość ścieków Na podstawie udostępnionych przez PWiK Sp. z o. o. wyników badań jakości ścieków przeprowadzonych na przestrzeni lat w poniższej tabeli przedstawiono charakterystykę jakościową ścieków surowych dostarczanych do oczyszczalni oraz ścieków oczyszczonych. Uzyskane wyniki badań odniesiono do wymagań przedstawionych w Pozwoleniu Wodno-prawnym (Decyzja nr 449/13 z dn r. wydana przez Starostę Wołomińskiego - okres ważności decyzji do dn. 31 lipca 2023r.). Tabela Charakterystyka jakościowa ścieków surowych i oczyszczonych w latach Parametr Jednostka ścieki surowe Wg pozwolenia ścieki oczyszcz. ścieki surowe ścieki oczyszcz. ścieki surowe ścieki oczyszcz. ścieki surowe ścieki oczyszcz. wodnoprawnego dopuszczalna wartość* BZT 5 mg O 2/dm 3 716,4 7,8 638,8 3,6 776, , ChZT mg O 2/dm ,8 55,2 1434,2 45,4 1415,7 47,7 1449,8 37,7 125 Zawiesina mg/dm 3 784,7 14,5 439, ,8 4,9 464,2 5,1 35 Azot og. mg N/dm 3 130,3 13,3 88,4 8,6 112,4 8,6 103,4 6,6 15 Fosfor og. mg P/dm 3 23,9 0,8 11,8 0,5 12,8 0,51 13,9 0,5 2 *wartość najwyższych dopuszczalnych wskaźników zanieczyszczeń w ściekach wprowadzanych do odbiornika Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji PWiK Oceniając jakość dostarczanych ścieków w poszczególnych latach można zauważyć, że najgorsze parametry (przede wszystkim ChZT, zawiesina) ścieków dostarczanych do oczyszczalni wystąpiły w roku Natomiast od roku 2013 widoczna jest poprawa jakości ścieków surowych spowodowana m.in. zmniejszeniem ilości ścieków dowożonych taborem asenizacyjnym, co było możliwe dzięki działaniom przeprowadzonym w ramach zrealizowanego na terenie Gminy Radzymin Projektu współfinansowanego z Funduszu Spójności. Wówczas wykonano modernizację oczyszczalni ścieków i rozbudowano kanalizację sanitarną na terenie Gminy Radzymin. str. 50

53 Na podstawie uzyskanych wyników badań dla okresu od 2012r. do 2015r. obliczono wartości średnie stężeń zanieczyszczeń w ściekach poddawanych oczyszczaniu, które odpowiednio wynoszą : BZT 5 = 704 mg/m³, ChZT = 1508,9 mg/m³, zawiesina ogólna = 550,4 g/m³, azot ogólny = 108,6 g/m³, fosfor ogólny = 15,6g/m³. Wyniki wartości stężeń zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych przedstawione w powyższej tabeli dowodzą, że uzyskano właściwy stopień oczyszczania ścieków, który odpowiada wymaganiom przedstawionym w pozwoleniu wodno-prawnym (tj. nie przekroczono wartości najwyższych dopuszczalnych wskaźników zanieczyszczeń w ściekach wprowadzanych do odbiornika). Ponadto należy zauważyć, że uzyskany stopień oczyszczenia ścieków w miejskiej oczyszczalni w Radzyminie spełnia wymagania obowiązującego Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Mając dane dotyczące ilości ścieków oczyszczonych (Tabela 2-14) oraz dane dotyczące charakterystyki jakościowej ścieków (Tabela 2-11) określono średnie dobowe ładunki zawarte w ściekach oczyszczonych na oczyszczalni w latach Średnie dobowe ładunki zawarte w ściekach oczyszczonych na oczyszczalni ścieków przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela Średnie dobowe ładunki zawarte w ściekach dostarczanych do oczyszczalni okres badawczy Wskaźniki * BZT5 [kg/d] ChZT [kg/d] Zawiesina ogólna [kg/d] Azot ogólny [kg/d] Fosfor ogólny [kg/d] *stan na dzień r. Źródło: własne Z danych zawartych w powyższej tabeli wynika: - wzrost w roku 2015r. wskaźnika BZT 5 o ok. 15% w stosunku do roku 2012, - wzrost w roku 2015r. wskaźnika CHZT o ok. 2% w stosunku do roku 2012, - spadek w roku 2015r. wskaźnika azotu ogólnego o ok. 2,7% w stosunku do roku 2012, - spadek w roku 2015r. wskaźnika fosforu ogólnego o ok. 28,7% w stosunku do roku 2012, W odniesieniu do zawiesiny ogólnej zauważa się spadek o 27,5%. Bilans wody Bilans wody i ścieków W tabeli 2-13 przedstawiono dane nt. zużycia wody w Radzyminie dla okresu str. 51

54 Bilans wody opracowano na podstawie danych zawartych w sprawozdaniach o wodociągach i kanalizacji M-06, które PWiK Sp. z o.o. przekazuje do Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie. Tabela Zużycie wody (woda dostarczana odbiorcom) w Gminie Radzymin w latach Wyszczególnienie Zużycie wody [m³/rok] Woda pobrana z ujęcia na własne cele technologiczne straty wody Woda dostarczona odbiorcom do gospodarstwach domowych i indywidualnych gospodarstw rolnych na cele produkcyjne na pozostałe cele Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PWiK W latach wzrastało zapotrzebowanie na wodę. Wykorzystanie wody dla zaspokojenia potrzeb gospodarstw domowych wzrasta z roku na rok i w ostatnim roku (2015) wyniosło 71% jej całkowitego zużycia. W tabeli poniżej przedstawiono strukturę zużycia wody w latach (w odniesieniu do ilości wody pobranej z ujęcia). Tabela Struktura zużycia wody w Gminie Radzymin w latach Wyszczególnienie Struktura zużycia wody [%] Zużycie wody przez odbiorców 79,4% 93,3% 91,1% 86,4% Woda na cele technologiczne 3,1% 3,3% 2,8% 1,9% Straty wody 17,5% 3,4% 6,1% 11,7% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PWiK Bilans ścieków Poniższy bilans ilości ścieków oczyszczanych w miejskiej oczyszczalni ścieków opracowano na podstawie informacji przekazanych przez PWiK Sp. z o. o. w Radzyminie tj. wyników pomiarów ilości ścieków oczyszczonych oraz danych dotyczących sprzedaży wody i wywozu nieczystości płynnych. Zestawienie danych ilościowych dotyczących oczyszczanych w latach ścieków podaje Tabela Podane ilości oczyszczonych ścieków wynikają z odczytów przepływomierza zlokalizowanego na wylocie kanalizacyjnym do rzeki Beniaminówki. Tym samym należy mieć na względzie fakt, że w ilości ścieków oczyszczonych, oprócz ścieków trafiających do oczyszczalni z str. 52

55 zewnątrz (ścieki dopływające kanalizacją oraz ścieki dowożone), uwzględnione zostały również ilości ścieków powstających na terenie oczyszczalni jak również woda zużywana do celów technologicznych. Tabela Ilość ścieków oczyszczanych w oczyszczalni ścieków w Radzyminie w latach Rok Qa [m³/a] Ścieki ogółem Qdśr [m³/d] * *stan na dzień Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych z PWiK W poniższej tabeli, bazując na udostępnionych przez PWiK Sp. z o. o. danych dotyczących sprzedaży wody i wywozu nieczystości płynnych, zestawiono podział ścieków trafiających do oczyszczalni (dopływających kanalizacją oraz dowożonych) w Gminie Radzymin w latach Jak wynika z poniższego zestawienia ilość ścieków z gospodarstw domowych wzrasta z roku na rok i w ostatnim roku wynosiła ok. 65% w stosunku do całkowitej ilości ścieków trafiających do oczyszczalni. Poza tym nastąpił istotny wzrost ilości ścieków dopływających siecią kanalizacyjną. W roku 2012 udział ścieków dopływających siecią kanalizacyjną wyniósł ok. 66% ogólnej ilości ścieków, natomiast po rozbudowie sieci kanalizacyjnej w roku 2015 wyniósł ok. 74%. Tabela Ścieki trafiające do oczyszczalni w Gminie Radzymin w latach Produkcja ścieków Wyszczególnienie * Ilość ścieków [m³/rok] % udział ścieków [%] Ilość ścieków [m³/rok] % udział ścieków [%] Ilość ścieków [m³/rok] % udział ścieków [%] Ilość ścieków [m³/rok] % udział ścieków [%] Ścieki dostarczane do oczyszczalni ,0% % % % Dopływające kanalizacją (bez infiltracji), w tym: ,5% % % % z gospodarstwach domowych i inne niż przemysł ,8% % % % z przemysłu poprodukcyjne ,4% % % % z przydomowych pompowni ścieków ,3% % % % Dowożone ,5% % % % Wody infiltracyjne i przypadkowe b.d. 0,0% b.d 0% b.d 0% b.d 0% str. 53

56 *W roku 2015 uwzględniono ilość ścieków trafiających do oczyszczalni w okresie od do r. oraz szacunkową ilość ścieków (z uwagi na brak danych na dzień opracowywania Studium) trafiających do oczyszczalni w okresie r. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PWiK Sp. z o.o. w Radzyminie Charakterystyka powstających osadów ściekowych i aktualny sposób zagospodarowania W wyniku oczyszczania ścieków powstaje nadmierny osad czynny, który odprowadzany jest do zbiornika osadu. W zbiorniku następuje zagęszczenie osadów do uwodnienia ok. 98%. Następnie osady podawane są do odwodnienia na wirówce dekantacyjnej zlokalizowanej w pomieszczeniu bloku odwadniania i higienizacji osadu, a odcieki z odwadniania kierowane są do kanalizacji na terenie oczyszczalni. Osady odwodnione poddawane są procesowi higienizacji wapnem, co pozwala na likwidację bakterii chorobotwórczych. Następnie osad podawany jest przenośnikiem poza pomieszczenie odwadniania osadu i dalej wywożony do istniejącej wiaty na osad, skąd odbierane są przez firmę zewnętrzną w celu rolniczego zagospodarowania. Na podstawie informacji uzyskanych od eksploatatora oczyszczalni ścieków - PWiK Sp. z o.o. w Radzyminie poniżej zestawiono ilość osadu powstającego w latach oraz obliczono wskaźniki powstającego osadu ściekowego. Tabela Ilość i wskaźniki powstającego osadu ściekowego Rok Ilość osadu Wskaźnik suchej masy osadu do ilości oczyszczanych ścieków Sucha masa osadu (uwodnienie 72%) [Mg/rok] [kg s.m./m³] [Mg s.m./rok] Jednostkowy przyrost suchej masy osadu do ładunku BZT5 [g s.m./kg BZT5] ,56 315,6 0, , , , , * , ,87 * stan na dzień r. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji PWiK Powyższe wskaźniki jednostkowej suchej masy osadu w odniesieniu do ilości oczyszczanych ścieków nie odbiegają od wskaźników uzyskiwanych w innych miejskich oczyszczalniach ścieków, w których ilościowo dominują ścieki dopływające siecią kanalizacyjną. Jednostkowe przyrosty suchej masy osadu nadmiernego odniesione do ładunku BZT 5 są zgodne z wartościami podawanymi w literaturze fachowej. Badania zawartości metali ciężkich (w mg/kg s.m. osadu) przeprowadzone w latach przez Laboratorium Badawcze Jars Sp. z o. o. dały podstawę do określenia następujących charakterystycznych wielkości: ołów zakres wartości 7,06 21,7 mg/kg s.m., przy wartości średniej 12,7 mg/kg s.m., rtęć zakres wartości 0,079 0,81 mg/kg s.m., przy wartości średniej 0,3 mg/kg s.m, kadm zakres wartości 0,71 1,57 mg/kg s.m., przy wartości średniej 1,0 mg/kg s.m., chrom zakres wartości 15,9 53,60 mg/kg s.m., przy wartości średniej 32,7 mg/kg s.m., str. 54

57 miedź zakres wartości 51,4 160 mg/kg s.m., przy wartości średniej 104,5 mg/kg s.m., nikiel zakres wartości 7,37 24 mg/kg s.m., przy wartości średniej 15,1 mg/kg s.m., cynk zakres wartości mg/kg s.m., przy wartości średniej 805,7 mg/kg s.m. Przeprowadzone w latach badania bakteriologiczne i parazytologiczne osadu po mechanicznym odwodnieniu potwierdziły, że w osadach nie występują pałeczki Salmonella oraz jaja Ascaris sp., Trichuris sp. oraz Toxocara sp. Reasumując, wyniki przeprowadzonych badań potwierdzają, że zawartość metali ciężkich oraz właściwości bakteriologiczne i parazytologiczne osadu po procesie stabilizacji tlenowej, zagęszczaniu, odwadnianiu, higienizacji, spełniają warunki określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2015 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz.U. Nr 2015, poz. 257), co oznacza, że osad nadaje się do wykorzystania w rolnictwie oraz do rekultywacji gruntów na cele rolne. Nadmierny osad czynny, skratki i piasek z oczyszczalni ścieków w Radzyminie odbierany jest przez firmę Eko-Erde Sp. z o. o., Marki, ul. Lisa Kuli 25 na podstawie podpisanej umowy. W umowie Eko-Erde Sp. z o. o. oświadczyła, iż posiada prawo w postaci stosownych decyzji i dysponuje możliwościami do zagospodarowania osadów ściekowych oraz innych odpadów powstających na oczyszczalni ścieków zgodnie z obowiązującymi przepisami Charakterystyka techniczna istniejącego systemu wodno ściekowego Ujęcie i stacja uzdatniania wody Ujęcie wody składa się z trzech studni odwierconych w 1983 r., które są eksploatowane od 1995 r. Dodatkowo w roku 2009 w celu poprawy jakości wody, jak również poprawy bezpieczeństwa zaopatrzenia w wodę mieszkańców Gminy Radzymin wybudowano nowe ujęcie wody studnię 1 A. Obecnie pracują studnia nr: 1A, 2 i 3. Pobór wody, zgodnie z pozwoleniem wodno-prawnym (Decyzja nr 286/13 z dn. 4 czerwca 2013r. Starosty Wołomińskiego), odbywa się naprzemiennie z dwóch studni jednocześnie, tak aby ilość pobieranej wody nie przekroczyła 220m 3 /h. W każdej ze studni zainstalowana jest pompa głębinowa. W miarę zaistniałych potrzeb eksploatowane od 1995r. studnie wraz z wyposażeniem sukcesywnie poddawane są renowacji. Po 20 latach ciągłej eksploatacji można jednoznacznie stwierdzić, że stan techniczny studni, łącznie z wyposażeniem jest dobry i wykazuje jedynie naturalne zużycie techniczne. SUW wyposażona była pierwotnie w cztery filtry. Natomiast w roku 2013 nastąpiła rozbudowa układu filtracji o trzy dodatkowe nowe filtry ciśnieniowe o średnicy 2500mm. Praca stacji uzdatniania wody odbywa się 1-stopniowo na każdym filtrze. Wydajność, głębokość studni oraz moc zainstalowanych pomp przedstawia się w następujący sposób: Tabela SUW dane techniczne Numer studni Głębokość studni [m] Wydajność studni [m 3 /h] Moc zainstalowanej pompy [kw] 1 64, , , Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PWiK str. 55

58 W stacji uzdatniania wody (SUW) ujmowana woda poddawana jest procesowi odżelaziania i odmanganiania. Sieć wodociągowa Woda ze SUW zlokalizowanej w Radzyminie Aleksandrowie dostarczana jest do odbiorców za pośrednictwem sieci wodociągowej. Do roku 2003 sieć wodociągowa obejmowała tylko miasto Radzymin. Od 2004 r. rozpoczęto przyłączanie do sieci wodociągowej okolicznych wsi tj.: Słupna, Sierakowa, Cegielni i Dybowa Kolonii. Wodociąg we wsi Stary Dybów oddano do użytku w roku W roku 2007 przekazano do użytkowania sieć wodociągową w miejscowości: Mokre i Łosie. W kolejnych latach oddano do użytku sieć wodociągową w miejscowościach: Wiktorów, Zawady, Zwierzyniec, Nowy Janków, Łąki Radzymińskie oraz odcinek sieci w miejscowości Łosie Letnisko. Ogólna długość rozdzielczej sieci wodociągowej na terenie Gminy Radzymin wynosi ok. 133 km. W poniższej tabeli przedstawiono liczbę mieszkańców Gminy Radzymin obsługiwanych przez zbiorowy system zaopatrzenia w wodę w okresie od 2012 r. do 2015 r. Dodatkowo w niniejszej tabeli przedstawiono procentowy udział osób korzystających z wodociągu w stosunku do całkowitej liczby mieszkańców. Tabela Liczba mieszkańców obsługiwanych przez zbiorowy system zaopatrzenia w wodę Wyszczególnienie (oszacowanie) Liczba mieszkańców [os.] Liczba obsługiwanych mieszkańców * [M] Procentowy udział korzystających z wodociągu do całkowitej liczby mieszkańców [%] 61,00% 69,10% 68,70% 71,10% Zużycie wody dostarczonej do indywidualnych gospodarstw [m 3 /r] Źródło: Dane PWIK Sp.z.o.o., oszacowanie własne dla 2015 r. Na podstawie przeprowadzonej analizy parametrów istniejącego wodociągu w poniższej tabeli zestawiono informacje nt. średnic, długości i rodzaju materiału, z jakiego został wykonany wodociąg. Wynika z tego, iż blisko 50% istniejącego wodociągu stanowią przewody o średnicy 110 mm. Jeśli chodzi o rodzaj istniejących przewodów, to w ok. 82% sieć została wykonana z PVC, a w ok. 19% z PE. Tabela Charakterystyka istniejącej sieci wodociągowej na obszarze miasta Radzymin i wiejskich jednostek osadniczych Średnica [mm] Długość [m] Udział [%] Materiał PVC ,23% PE PVC 259 8,81% PE PVC ,20% PE str. 56

59 PVC ,99% PE ,07% PE PVC ,89% PE ,05% PE ,64% PE ,07% PE ,05% PE Łączna długość sieci ,00% - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PWiK Z informacji uzyskanych od PWiK wynika, że w latach wystąpiło łącznie 45 awarii sieci wodociągowej, które spowodowane były m.in. uszkodzeniem zasuw, zdrojów ulicznych i przerwaniem przewodu. Ilość awarii w poszczególnych latach kształtowała się w następujący sposób: w roku 2012 wystąpiło 17 awarii sieci wodociągowej, w roku 2013 wystąpiło 11 awarii sieci wodociągowej, w roku 2014 wystąpiło 10 awarii sieci wodociągowej, w roku 2015 wystąpiło 7 awarii sieci wodociągowej. Największa ilość awarii wystąpiła w roku W kolejnych latach obserwuje się spadek awaryjności istniejącej sieci. Przy założeniu, że ogólna długość sieci wodociągowej w 2015r. wynosiła blisko 133 km obliczono wskaźnik awaryjności sieci, który wynosi 0,05 awarii/km*rok. W porównaniu z sieciami wodociągowymi w innych miastach wskaźnik ten jest bardzo niski, co świadczy o dobrym stanie technicznym sieci wodociągowej. Kanalizacja sanitarna Istniejący na obszarze miasta i Gminy Radzymin system kanalizacji to system kanalizacji rozdzielczej z oczyszczaniem ścieków komunalnych w miejskiej oczyszczalni ścieków, która oparta jest na mechaniczno-biologicznej metodzie oczyszczania dopływających ścieków. W poniższej tabeli przedstawiono liczbę mieszkańców Gminy Radzymin obsługiwanych przez zbiorowy system odprowadzania ścieków w okresie od 2012 r. do 2015 r. Dodatkowo w niniejszej tabeli przedstawiono procentowy udział osób korzystających z sieci zbiorczej w stosunku do całkowitej liczby mieszkańców. Tabela Liczba mieszkańców obsługiwanych przez zbiorowy system odprowadzania ścieków Wyszczególnienie (oszacowanie) Liczba mieszkańców [os.] Liczba obsługiwanych mieszkańców * [M] Procentowy udział korzystających z sieci do całkowitej liczby mieszkańców [%] 45,8% 50,6% 53,1% 57,2% Źródło: Dane PWIK Spz.o.o., oszacowanie własne dla 2015 r. str. 57

60 Najstarszym elementem układu kanalizacji sanitarnej są przewody tłoczne doprowadzające ścieki z pompowni przy ul. Wróblewskiego do oczyszczalni wraz z pompownią główną, które zostały oddane do eksploatacji w 2000r. Budowa pozostałych elementów systemu, w tym głównie kanałów grawitacyjnych została rozpoczęta w 2001r. Znaczny zakres przewodów kanalizacyjnych wraz z obiektami sieciowymi tj. ok. 40km sieci i 14 przepompowni ścieków zostało wykonanych w latach w ramach realizowanego z Funduszu Spójności projektu pn. Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z zagospodarowaniem osadów w Gminie Radzymin. Z uwagi na powyższe tj. stosunkowo młody wiek przewodów kanalizacji sanitarnej oraz pompowni sieciowych, stan techniczny poszczególnych elementów systemu kanalizacyjnego ocenia się jako bardzo dobry. W 2015 r. długość systemu kanalizacji sanitarnej wynosiła ok. 73,4 km. Dotychczas infrastruktura kanalizacji sanitarnej zrealizowana została w następujących miejscowościach: Radzymin, Słupno, Cegielnia oraz wybudowano odcinek sieci w miejscowości Zawady. Pozostali mieszkańcy Gminy nie objęci zakresem kanalizacji obsługiwani są taborem asenizacyjnym dowożącym ścieki ze zbiorników bezodpływowych do punktu zlewnego na terenie oczyszczalni ścieków. W skład systemu kanalizacji sanitarnej w Gminie Radzymin wchodzą następujące elementy: kanały grawitacyjne wraz z przyłączami kanalizacyjnymi wykonane z PVC o średnicach od 160mm do 500mm o łącznej długości m, 22 szt. pompowni sieciowych wraz z przewodami tłocznymi wykonanymi z PE o średnicach od 90mm do 225mm o łącznej długości m, przy czym między główną pompownią przy ul. Wróblewskiego a oczyszczalnią ścieków zostały ułożone równolegle 2 przewody o średnicy 200mm. W poniższej tabeli zestawiono informacje w zakresie średnic i długości istniejącej na terenie Radzymina sieci kanalizacyjnej. Tabela Charakterystyka istniejącej sieci kanalizacyjnej na obszarze Radzymina i wiejskich jednostek osadniczych Średnica [mm] Kanalizacja grawitacyjna Długość [m] 160/ / Łącznie kanalizacja grawitacyjna Kanalizacja tłoczna str. 58

61 Łącznie kanalizacja tłoczna Łącznie kanalizacja grawitacyjna i tłoczna Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PWiK W tabeli poniżej przedstawiono dane dotyczące istniejących pompowni ścieków tj. ilość pomp wraz z parametrami pracy pomp. Tabela Parametry istniejących przepompowni ścieków Lp. Nazwa Przepompowni Ilość Pomp Producent pomp Typ pomp Moc [kw] Wydajność [m 3 /h] Wysokość podnoszenia [m] SH246 7,4 79,6 18,5 1. Przepompownia Główna 3 Flygt SH246 7,4 79,6 18, ul. Żeligowskiego Przepompownia nr 1 ul. Weteranów Przepompownia ścieków Manhattan ,0 93,2 22,0 2 Flygt ,4 17,0 18, ,4 17,0 18,9 1 Metalchem MS ,0 34,2 13,6 Grundfos SV092BH1 9,4 57,0 19,5 4. Śląska (Alba) Przepompownia 2 Grundfos SV092CH1 4,2 40,0 13,0 5. Sikorskiego (Nowa) Przepompownia 2 Grundfos S1174H1A511 17,0 97,0 29,0 Flygt HT452 18,5 100,0 30,0 6. Słowackiego (Wiktoria) Przepompownia 2 Leszno ,3 12, ,3 12,3 7. ul. Brylantowa Przepompownia 2 Flygt MT(460) 4,2 28,8 12, MT(460) 4,2 28,8 12,5 8. ul. Kwiatowa Przepompownia ścieków 2 Flygt SH256 4,2 20,0 10, SH256 4,2 20,0 10,0 9. ul. Źródlana Przepompownia 2 Flygt 10. ul. POW Przepompownia 2 Flygt 11. ul. Leśna Przepompownia 2 Flygt SH255 4,2 18,0 26, ,2 18,0 26, SH256 2,4 25,2 9, SH256 2,4 25,2 9, SH256 2,4 25,2 9, SH256 2,4 25,2 9,7 12. ul. Wróblewskiego P2 Przepompownia 2 Flygt MT463 1,5 18,0 5, MT463 1,5 18,0 5,0 13. ul. Szkolna Przepompownia 2 Flygt SH255 2,4 19,8 12, SH255 2,4 19,8 12,9 str. 59

62 14. ul. Dzielna Przepompownia 2 Flygt 15. ul. Polna Przepompownia 2 Flygt 16. ul. Wiejska Przepompownia 2 Flygt SH256 2,4 27,0 9, SH256 2,4 27,0 9, MT463 2,4 19,8 7, MT463 2,4 19,8 7, SH256 2,4 27,0 9, SH256 2,4 27,0 9,5 17. ul. Zwycięska (Targowisko) Przepompownia PP1 2 Flygt SH256 2,4 27,0 9, SH256 2,4 27,0 9,5 18. ul. Zwycięska Przepompownia PP2 2 Flygt SH256 2,4 25,6 9, SH256 2,4 25,6 9,7 19. ul. Wyszkowska Przepompownia 2 Flygt SH256 2,4 21,2 10, SH256 2,4 21,2 10,6 20. ul. Wilcza Przepompownia 2 Flygt (254) 2,4 23,4 16, (254) 2,4 23,4 16,2 21. ul. Wczasowa Przepompownia 2 Flygt (254) 2,4 20,2 16, (254) 2,4 20,2 16,3 22. ul. Wołomińska Przepompownia 2 Flygt Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PWiK ,0 29,2 8, ,0 29,2 8,8 Na podstawie informacji uzyskanych od eksploatatora sieci i urządzeń kanalizacyjnych wynika, że w latach wystąpiła 1 awaria pompowni ścieków oraz 6 awarii sieci kanalizacyjnej, spowodowanych m.in. niedrożnością przewodów, co wynikało z niewłaściwego użytkowania urządzeń kanalizacyjnych przez odbiorców usług. Ilość awarii w poszczególnych latach kształtowała się w następujący sposób: w roku 2012 wystąpiła 1 awaria sieci kanalizacyjnej, w roku 2013 wystąpiło 3 awarie sieci kanalizacyjnej, w roku 2014 wystąpiło 1 awaria sieci kanalizacyjnej oraz 1 awaria przepompowni ścieków, w roku 2015 wystąpiła 1 awaria sieci kanalizacyjnej. Przy założeniu, że ogólna długość sieci kanalizacyjnej w 2015r. wynosiła ok. 73,4 km obliczono wskaźnik awaryjności sieci, który wynosi 0,01 awarii/km*rok. Wskaźnik ten jest bardzo niski, co świadczy o dobrym stanie technicznym sieci kanalizacyjnej. Oczyszczalnia ścieków Istniejąca oczyszczalnia ścieków to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna, przy czym biologiczna część oczyszczalni ścieków bazuje na metodzie osadu czynnego. Oczyszczalnia ścieków komunalnych w Radzyminie została oddana do użytkowania w 1994r. Zlokalizowana jest w północnej części Radzymina na działce nr 17/4 obręb o powierzchni 2 ha 3930 m 2 stanowiącej własność Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. str. 60

63 W latach przeprowadzono kompleksową modernizację i rozbudowę oczyszczalni ścieków przy maksymalnym wykorzystaniu istniejących obiektów i z jednoczesną optymalizacją przyszłych kosztów eksploatacyjnych. W wyniku przeprowadzonej modernizacji oczyszczalni ścieków dokonano: modernizacji istniejących obiektów oczyszczania; budowy drugiego bloku oczyszczania biologicznego opartego na dwóch ciągach składających się z reaktorów biologicznych z osadem czynnym w oparciu o procesy denitryfikacji oraz nitryfikacji oraz komory biologicznej defosfatacji; rozbudowy węzła przeróbki osadu. Wykonanie prac w zakresie modernizacji i rozbudowy oczyszczalni pozwoliło na dostosowanie oczyszczalni do aktualnych wymagań prawa polskiego i dyrektyw unijnych z jednoczesnym stworzeniem możliwości technicznych do przyjęcia i oczyszczenia ścieków z całego terenu zlewni Gminy Radzymin zgodnie z projektowanym, docelowym obciążeniem. Zmodernizowana oczyszczalnia ma przepustowość umożliwiającą właściwe oczyszczenie ścieków przy obciążeniu oczyszczalni ładunkiem zanieczyszczeń wynoszącym RLM i dopływie Q śrd =4 400 m 3 /d. Obecnie część mechaniczna oczyszczalni ścieków obejmuje następujące urządzenia technologiczne: Stacja zlewcza obiekt wyposażony w sitopiaskownik firmy Huber oraz płuczkę piasku. Po modernizacji czynne jest jedno stanowisko wyposażone w przepływomierz. Ścieki dowożone, których ilość dopływu mierzona jest przepływomierzem, po oczyszczeniu w punkcie zlewnym następnie doprowadzane są do 2 zbiorników retencyjnych. Zbiorniki retencyjno uśredniające (2 sztuki) o pojemności 150 m³ każdy. W każdej komorze zainstalowane są mieszadła. Zbiorniki wyposażone są w niezależny układ wentylacji z odprowadzaniem na nowo-wybudowany biofiltr odorów. Pompownia ścieków obiekt przebudowany (wykonano nowy zbiornik pompowni oraz wentylację pompowni do nowego filtra odorów) w okresie prowadzenia prac modernizacyjnych na oczyszczalni ścieków. Pompownia składa się ze zbiornika czerpalnego o wymiarach 2 x 4 x 4,95 m oraz komory zasuw o wymiarach 2 x 4 x 2,4 m; w zbiorniku czerpanym zainstalowane są trzy pompy o wydajności każdej z nich do 70 l/s (252 m³/h), wysokości podnoszenia 4 19 m oraz mocy silnika 5,9 kw. Hala sit obiekt powstały w 2007r. Ścieki z sieci kanalizacyjnej wpływają do hali sit, w której zainstalowane są: dwa identyczne sito-piaskowniki, wyposażone w system usuwania części pływających, płuczka piasku oraz stacja automatycznego poboru ścieków i sonda pomiaru ph. Parametry sito-piaskowników: przepustowość maks. 216 m³/h każdy i prześwit 3mm. Urządzenia te mogą pracować samodzielnie lub równolegle. Znajdująca się w hali sit płuczka piasku zapewnia uzyskanie piasku pozbawionego zanieczyszczeń organicznych. Odtłuszczacz przedmuchiwany zbiornik prostokątny, podzielony na 3 równoległe komory, powierzchnia przekroju poprzecznego 3,19 m² a pojemność 19,4 m³. W komorze środkowej zainstalowany jest ruszt napowietrzający do okresowego wspomagania procesu flotacji. Komora rozdzielcza w komorze rozdzielczej następuje rozdział ścieków, po wcześniejszym podczyszczeniu mechanicznym, na dwie linie technologiczne. Rozdziałem przepływu, na podstawie odczytów z przepływomierzy, można sterować za pomocą zamontowanych w komorze zastawek przelewowych. str. 61

64 Część biologiczna oczyszczalni ścieków składa się z dwóch bloków oczyszczania i obejmuje następujące obiekty technologiczne: a) Pierwszy biologiczny blok oczyszczania ścieków (obiekty zmodernizowane w latach ): Beztlenowa komora mieszania (zwana komorą defosfatacji) zbiornik żelbetowy o średnicy 6 m i wysokości czynnej 3,6 m, co odpowiada pojemności ok. 100 m³; wyposażenie komory stanowi mieszadło wolnoobrotowe o średnicy 1,5 m; do komory dopływają ścieki z odtłuszczacza oraz może być (i jest) podawany osad recyrkulowany z komór denitryfikacji i osadników wtórnych, Dwa niezależne ciągi reaktorów biologicznych dwa zbiorniki kołowe z wydzielonymi cylindrycznie strefami nitryfikacji i denitryfikacji: Komora nitryfikacji zespolona z komorą denitryfikacji o wymiarach (jedna komora): średnica zewnętrzna 16,2 m, średnica wewnętrzna 7,2 m, głębokość czynna 5,5 m oraz pojemność czynna 835 m³; wyposażenie komory stanowi ruszt napowietrzający oraz dwa mieszadła o średnicy 1,0 m i mocy 1,5 kw, jak też pompa zatapialna, przeznaczona do recyrkulacji ścieków z komory nitryfikacji do komory denitryfikacji o wydajności 130 m 3 /h, Komora denitryfikacji średnica 6,8 m, wysokość czynna 5,3 m i pojemność (jednej komory) 188 m³; wyposażenie komory stanowi mieszadło wolnoobrotowe o średnicy 1500 mm i mocy zainstalowanej 2,2 kw oraz dwie pompy zatapialne do recyrkulacji wewnętrznej o wydajności 104 m 3 /h i urządzenia pomiarowe, Osadnik wtórny (2 sztuki) średnica jednego osadnika radialnego 13 m (powierzchnia brutto 133 m²), wysokość części przepływowej 2,6 m oraz pojemność czynna 346 m³, głębokość całkowita (przy ścianie) wynosi 4,7 m; wyposażenie stanowi zgarniacz obrotowy osadu i części pływających oraz urządzenie do pomiaru poziomu osadu, Pompownia osadu zlokalizowana w komorze żelbetowej o wymiarach 2,8 x 3,0 x 2,7 m pomiędzy osadnikami wtórnymi i wyposażona w dwie pompy o wydajności jednostkowej 32,5 dm 3 /s i wysokości podnoszenia 3,57-3,37 m oraz urządzenia pomiarowe; zadaniem pompowni jest recyrkulowanie osadu z osadników wtórnych do beztlenowej komory mieszania oraz pompowanie osadu nadmiernego do komory tlenowej stabilizacji osadu. b) Drugi biologiczny blok oczyszczania ścieków (obiekty nowopowstałe wybudowane w trakcie rozbudowy oczyszczalni ścieków w okresie od 2010 r. do 2013 r.): Komora rozdziału zlokalizowana w obrębie reaktora, komora żelbetowa o wym. 2,6 x 3,5m, w której znajduje się przelew do rozdziału ścieków na oba reaktory biologiczne, pracujące równolegle. W komorze zamontowane zostały zastawki kanałowe na otworach o szer. 0,5m. Dwa równoległe ciągi reaktorów biologicznych z wydzielonymi kolejno strefami predenitryfikacji, defosfatacji, denitryfikacji oraz nitryfikacji. Każdy z reaktorów składa się z następujących komór: Komora predenitryfikacji o pojemności czynnej 72 m 3 i wymiarach 4,25 x 3,5 x 5,35 m, głębokość czynna 5 m, komora została wyposażona w mieszadła szybkoobrotowe, Komora defosfatacji ścieki z komory predenitryfikacji przepływają do komory beztlenowej defosfatacji o pojemności czynnej 112 m 3 (wymiary komory w rzucie: 6,3 x 3,5 m; głębokość czynna: 5 m) wyposażonej w zatapialne mieszadło szybkoobrotowe i aparaturę do pomiaru potencjału REDOX, str. 62

65 Komora denitryfikacji - ścieki z komory defosfatacji przepływają do komory denitryfikacji o pojemności czynnej 750 m 3 (wymiary komory w rzucie: 13,9x10,85 m; głębokość czynna: 5 m) wyposażonej w zatapialne mieszadło średnioobrotowe i aparaturę do prowadzenia pomiarów, Komora nitryfikacji - ścieki z komory denitryfikacji przepływają do komory nitryfikacji o pojemności czynnej 3000m 3 (wymiary komory w rzucie: 18,5x10,85 m oraz 36,5x10,85 m; głębokość czynna: 5m) wyposażonej w system napowietrzania, zatapialne mieszadło szybkoobrotowe i aparaturę do pomiaru stężenia tlenu, stężenia azotu amonowego. Komora rozdziału zbiornik żelbetowy w kształcie prostokąta, poprzez komorę rozdziału ścieki z reaktorów odprowadzane są grawitacyjnie do osadników wtórnych; komora wyposażona jest w zastawki kanałowe, wym. komory w rzucie: 2,8x1,8 m, głębokość czynna 1,88 m, Dwa osadniki wtórne radialne o średnicy 14,7 m każdy, wyposażone w układ dopływowy ścieków, układ koryt odpływowych ścieków oczyszczonych, układ zgarniania i odprowadzania osadu nadmiernego oraz osadu pływającego, a także w sondy pomiaru poziomu osadu; parametry osadnika: wymiary w rzucie: średnica 14,7 m, powierzchnia czynna: 169,7 m 2, głębokość czynna przy ścianie: 4,05 m, pojemność czynna: 694 m 3, Pompownia osadu wym. komory: 3,6 x 3,9 m; wysokość całkowita: 3,1 m; wyposażona w 4 pompy w zabudowie suchej oraz urządzenia do pomiaru przepływu osadu recyrkulowanego i suchej masy osadu, Komora zasuw wym. w rzucie: 2,4x2,4 m, wysokość całkowita: 3,35 m; wyposażona w pompę osadu i urządzenia do pomiaru: przepływu osadu nadmiernego z pompowni osadu, przepływu osadu zagęszczonego z zagęszczacza grawitacyjnego osadu do komory tlenowej lub do zbiornika osadu nadmiernego oraz stężenia suchej masy osadu nadmiernego z pompowni osadu. Rozwiązanie gospodarki osadowej obejmuje następujące obiekty technologiczne, których zadaniem jest stabilizacja, zagęszczanie i odwadnianie osadu: a) dla pierwszego biologicznego bloku oczyszczania ścieków (obiekty zmodernizowane w latach ): Komora tlenowej stabilizacji osadu komora o średnicy 13 m, głębokości czynnej 4,3 m oraz pojemności czynnej 567 m³, wyposażona w urządzenie umożliwiające okresową dekantację wód nadosadowych(przelew), urządzenie do pomiaru: stężenia tlenu, temperatury i potencjału REDOX; napowietrzanie za pośrednictwem rusztu napowietrzającego z dyfuzorami. Zagęszczacz grawitacyjny zbiornik pionowy, przykryty o średnicy 6 m, wysokości czynnej 3,6 m oraz pojemności użytkowej 85 m³; wyposażenie zagęszczacza stanowią koryta przelewowe, mieszadło prętowe wolnoobrotowe typu MPp 6,0, sonda do pomiaru osadu. b) dla drugiego biologicznego bloku oczyszczania ścieków (obiekty nowopowstałe wybudowane w trakcie rozbudowy oczyszczalni ścieków w okresie od 2010 r. do 2013 r.): Komora tlenowej stabilizacji osadu nadmiernego wymiary w rzucie: 11,5 x 36,5 m, wysokość całkowita: 5,35 m, o głębokości czynnej 5,0 m oraz pojemności czynnej 2051 m³, wyposażona w urządzenie umożliwiające okresową dekantację wód nadosadowych (przelew), urządzenie do pomiaru stężenia tlenu, temperatury i potencjału REDOX; napowietrzanie za pośrednictwem rusztu napowietrzającego z dyfuzorami, str. 63

66 Zagęszczacz grawitacyjny osadu zbiornik przykryty, o średnicy wewn. 10,5 m, o pojemności czynnej 286 m³; wyposażenie zagęszczacza stanowią: mieszadło prętowe ze zgarniaczem dennym osadu, układ zbierania i odprowadzania wód nadosadowych, sonda do pomiaru osadu, Komora pomiarowa studzienka o średnicy wew. 2,0 m i głębokości 1,4 m, wyposażona w przepływomierz elektromagnetyczny, dwie zasuwy nożowe z napędem ręcznym, Zbiornik osadu nadmiernego zbiornik przykryty o wym.: średnica wew. 7,9m, głębokość czynna: 4,9 m, pojemność czynna 240 m 3 zrealizowany dla potrzeb obu bloków oczyszczania biologicznego tj. istniejącego (zmodernizowanego) i nowo-wybudowanego, wyposażony w zatapialne mieszadło szybkoobrotowe i sondę pomiaru poziomu osadu. Blok odwadniania i higienizacji osadu osad nadmierny ze zbiornika osadu kierowany jest do bloku odwadniania i higienizacji osadu, który składa się z następujących obiektów: Stacja mechanicznego odwadniania osadu stacja odwadniania osadu znajduje się w wydzielonym pomieszczeniu budynku technicznego. Podstawowe wyposażenie stacji stanowią: wirówka o wydajności nie mniej niż 22 m³/h, wirówka rezerwowa o wydajności 4-6 m 3, prasa komorowa o wydajności 1 m³/h, osprzęt (pompy, stacja roztwarzania i dozowania polielektrolitu, aparatura pomiarowa itp.). Instalacja wapnowania osadu wyposażona w silos wapna o pojemności 20 m 3, podajnik wapna z dozownikiem, mieszarkę osadu (dwuwałowa), przenośnik śrubowy osadu odwodnionego z instalacji odwadniania osadu do węzła higienizacji, przenośnik śrubowy mieszaniny osadu do kontenera, lokalną szafę sterowniczą. Laguna osadowa uszczelniony zbiornik ziemny o pojemności 230 m 3, wyposażony w drenaż; zadaniem laguny jest czasowe magazynowanie osadu w przypadku awarii stacji odwadniania osadu, Składowisko osadu odwodnionego wiata o wymiarach 3 x 20 m, co przy wysokości składowania osadu ok. 1,5 m pojemność magazynowa umożliwia składowanie osadu przez ok. 6 tygodni. Ponadto na terenie oczyszczalni ścieków znajduje się zbiornik koagulantu (PIX-u) zbiornik PEHD dwupłaszczowy o pojemności ok. 6,3 m 3 wraz z instalacją dozowania koagulantu wspomagającą biologiczne usuwanie fosforu. Instalacja obsługuje oba bloki oczyszczania. Na kanale ścieków oczyszczonych zlokalizowana jest pompownia wody technologicznej, skąd woda technologiczna doprowadzana jest do: pomieszczenia odwadniania osadu, budynku sitopiaskowników, budynku punktu zlewnego. Powietrze do systemów napowietrzania komór nitryfikacji oraz stabilizacji tlenowej osadu, a także okresowo do odtłuszczacza pochodzi ze stacji dmuchaw, zlokalizowanej w wydzielonym pomieszczeniu budynku technicznego. W stacji dmuchaw znajduje się 6 dmuchaw stacjonarnych, z czego dwie z roku 2007 i 2008 mają wydajność 800 Nm³/h (wykonane jako dmuchawy dwubiegowe), a cztery pozostałe dmuchawy z 2013r. mają wydajność 540 m³/h. Powietrze z przestrzeni zamkniętych odorogennych obiektów poddawane jest biofiltracji przy użyciu 2 biofiltrów odorów. Na odpływie ścieków oczyszczonych zlokalizowana jest stanowisko pomiarowe ścieków oczyszczonych. str. 64

67 Starosta Powiatu Wołomińskiego decyzją nr 449/13 z dn r. udzielił Gminie Radzymin pozwolenia wodnoprawnego na szczególne korzystanie z wód, polegające na odprowadzaniu oczyszczonych ścieków komunalnych z istniejącej biologiczno-mechanicznej oczyszczalni ścieków poprzez istniejący na dz. nr ew. 17/3 obr wylot kanalizacyjny do rzeki Beniaminówki, w km w łącznej ilości: maksymalnie na godzinę 369 m³/h średnio na dobę 4400 m³/d maksymalnie na rok m³/rok. W pkt. III wyżej cytowanego pozwolenia podano, że najwyższe dopuszczalne wskaźniki zanieczyszczeń w oczyszczonych ściekach komunalnych wprowadzanych do rzeki Beniaminówki nie powinny przekraczać następujących wartości: BZT 5 < 15 g/m, ChZT < 125 g/m³, zawiesina ogólna < 35 g/m³, azot ogólny < 15 g/m³, fosfor ogólny < 2 g/m³. Powyższe dopuszczalne wartości stężenia zanieczyszczeń w oczyszczonych ściekach są zgodne z obowiązującymi obecnie przepisami tj. Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. 2014, poz.1800). Na podstawie prezentowanych w poprzednich punktach wyników badań jakości ścieków oczyszczonych wynika, że odprowadzane do odbiornika oczyszczone ścieki spełniają parametry podane w pozwoleniu wodno-prawnym oraz w obowiązujących przepisach. Kanalizacja deszczowa Stan istniejący kanalizacji deszczowej na terenie miasta i Gminy Radzymin jest zdecydowanie niewystarczający w stosunku do potrzeb Gminy w tym zakresie. Jedyne obecne na obszarze Gminy kanały deszczowe to kanały zlokalizowane na terenie Radzymina. Kanały te wykonane są z rur betonowych o średnicy od 0,40m do 0,60m, a ich całkowita długość wynosi ok. 7 km (podana długość jest długością szacunkową - brak inwentaryzacji istniejącej infrastruktury). Przewody te po II wojnie światowej zostały ułożone w istniejących rowach melioracyjnych. Wody opadowe i roztopowe, bez uprzedniego oczyszczania, odprowadzane są tym systemem do rzeki Beniaminówki (5 wylotów) i Rowu Sierakowskiego (4 wyloty). Kanały te znajdują się w złym stanie technicznym, co skutkuje m.in. brakiem szczelności połączeń między odcinkami rur, co w sytuacji wysokiego stanu wód gruntowych powoduje zamulenie i konieczność ich częstego udrażniania i czyszczenia. Należy zauważyć, że w miejscowości Radzymin jeszcze przed II wojną światową został zbudowany dobrze funkcjonujący system otwartych rowów melioracyjnych odprowadzający wody opadowe. Niemniej jednak na skutek braku konserwacji rowów oraz z powodu urbanizacji, szczególnie centralnych terenów miasta, rozpoczętej w latach 60-tych XX wieku, system ten został w znacznej części zniszczony. str. 65

68 Własny system odwodnienia do rowów przydrożnych wraz z układem zbiorników retencyjnosedymentacyjnych posiada przebiegająca przez teren Gminy Radzymin droga krajowa Nr 8 (Warszawa-Białystok) Zgodność działania systemu z wymaganiami polskimi i UE Istniejący system wodociągowy Gminy Radzymin jest zgodny z wymaganiami polskimi i Unii Europejskiej, w tym z Ustawą z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2015 r. poz. 139). W rozdziale 2.2 Parametry ilościowe i jakościowe wody, ścieków oraz osadów ściekowych w istniejącym systemie przedstawiono charakterystykę jakościową wody w systemie wodociągowym Gminy. Jak wynika z analizy przeprowadzonej w ramach ww. punktu, uzdatniana woda rozprowadzana siecią wodociągową spełnia wymagania określone Dyrektywą Unii Europejskiej z 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi nr 98/83/WE (Dz.U. L 330 z ) oraz w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.). Badania bakteriologiczne wody uzdatnionej nie wykazały przekroczenia maksymalnych dopuszczalnych wartości określonych w obowiązujących przepisach prawnych. Ocenę zgodności działania systemu kanalizacyjnego Gminy Radzymin w porównaniu do wymagań polskich i UE przeprowadzono w oparciu o obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa tj. wymagania określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 roku, w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U poz. 1800), a także wymagania Dyrektywy Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (Dz. Urz. WE L 135 z , str. 40, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 2, str. 26). Oczyszczalnia ścieków w Radzyminie zgodnie z klasyfikacją oczyszczalni mieści się w zakresie obiektów o wielkości od do RLM. W poniższej tabeli przedstawiono wymagania dotyczące oczyszczania ścieków, w zakresie najwyższych dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń dla obiektów o wielkości w przeliczeniu na RLM, z zakresu od do Tabela Wymagania określone w przepisach polskich i UE odnośnie jakości ścieków oczyszczonych dla oczyszczalni o wielkości od do RLM Wskaźnik Według Dyrektywy 91/271/EWG Stężenia zanieczyszczeń Stopień redukcji zanieczyszczeń Według Rozporządzenia MŚ z dnia r Stężenia zanieczyszczeń Stopień redukcji zanieczyszczeń BZT5 25 mg O2/dm % 15 mg O2/dm % ChZT 125 mg O2/dm 3 75% 125 mg O2/dm 3 75% Zawiesina 35 mg/dm 3 90% 35 mg/dm 3 90% Azot og. 15 mg N/dm % 15 mg N/dm % Fosfor og. 2 mg P/dm 3 80% 2 mg P/dm 3 80% Źródło: Na podstawie Dyrektywy 91/271/EWG i Rozporządzenia MŚ z dn r. str. 66

69 Na podstawie, przeprowadzonej w ramach rozdziału 2.2, analizy wyników pracy oczyszczalni dot. parametrów fizyko chemicznych ścieków surowych dopływających do oczyszczalni i odprowadzanych do odbiornika, stwierdzono, że na oczyszczalni nie występują przekroczenia stężeń zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych w odniesieniu do wymagań Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 roku, w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, a także Dyrektywy 91/271/EWG. Poniżej przedstawiono krótkie podsumowanie przeprowadzonej oceny istniejącego systemu gospodarki wodno ściekowej na terenie Gminy Radzymin pod kątem zgodności z prawem polskim i UE: A. Organizacja systemu gospodarki wodno ściekowej w Gminie Radzymin nie budzi zastrzeżeń pod względem prawnym. B. Jakość wody dostarczanej siecią wodociągową spełnia wymogi przepisów Unii Europejskiej i przepisów prawa polskiego. C. Poziom oczyszczania ścieków w istniejącej oczyszczalni ścieków w Radzyminie spełnia wymogi stosownych dyrektyw Unii Europejskiej i przepisów prawa polskiego, D. Nie stwierdzono odstępstw od wymagań stawianych osadom ściekowym Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie komunalnych osadów ściekowych. W odniesieniu do systemu kanalizacji deszczowej można stwierdzić, że nie są spełnione wymogi prawne dotyczące oczyszczania wód opadowych i roztopowych odprowadzanych do odbiorników (cieków powierzchniowych i rowów melioracyjnych) siecią krytą lub otwartą kanalizacji deszczowej. Powyższe dot. wód deszczowych odprowadzanych m.in. z powierzchni: szczelnej terenów przemysłowych, składowych, centrum miasta oraz dróg zaliczonych do kategorii powiatowych klasy G, a także parkingów o powierzchni powyżej 0.1 ha Opis niedoborów jakościowych i ilościowych w stosunku do stanu pożądanego (w tym w zakresie zagospodarowania osadów) System wodociągowy Sieć wodociągowa jest stosunkowo dobrze rozmieszczona na całym obszarze aglomeracji Radzymin obecny stopień zwodociągowania aglomeracji wynosi ok. 95%. Niedobory w istniejącym systemie wodociągowym dotyczą przede wszystkim konieczności uzupełnienia systemu sieci wodociągowej w miejscowości Radzymin i Ciemne. Aby zrealizować system zaopatrzenia w wodę obsługujący wszystkich mieszkańców konieczne jest wykonanie kolejnych odcinków sieci wodociągowej ww. miejscowościach. Szacowana długość sieci wodociągowej zapewniającej dostęp do zbiorczego systemu wodociągowego mieszkańców wyżej wymienionych miejscowości wynosi około 1,9km. Jakość wody dostarczanej siecią wodociągową spełnia wymogi przepisów Unii Europejskiej i przepisów prawa polskiego. Niemniej jednak konieczne jest poprawienie jakości istniejącego systemu zaopatrzenia w wodę poprzez opracowanie i wdrożenie systemu zapewnienia oszczędności wody w tym poprzez zapobieganie stratom wody z sieci wodociągowej. str. 67

70 System kanalizacji sanitarnej Obecny stopień skanalizowania aglomeracji Radzymin wynosi ok. 95%. Stan techniczny istniejącej infrastruktury jest dobry i na chwilę obecną nie ma konieczności przeprowadzania prac modernizacyjnych w tym zakresie. W istniejącym na terenie aglomeracji Radzymin systemie kanalizacyjnym występują braki w stosunku do stanu pożądanego, które dotyczą przede wszystkim uzupełnienia istniejącego systemu kanalizacyjnego o budowę pozostałych odcinków kanalizacji w miejscowości: Ciemne, Cegielnia, a przede wszystkim uzupełnienia istniejącego systemu kanalizacyjnego w mieście Radzymin. Szacowana długość sieci kanalizacyjnej zapewniającej odbiór ścieków od mieszkańców wyżej wymienionych miejscowości, a następnie ich oczyszczenie wynosi około 8,4 km. Ścieki z gospodarstw domowych nie objętych zakresem systemu kanalizacyjnego odprowadzane są do zbiorników przydomowych (szamb), skąd okresowo wywożone są taborem asenizacyjnym do okolicznych punktów zlewnych lub oczyszczalni ścieków. Z uwagi na stan techniczny tych zbiorników (m.in. stosowanie nieszczelnych szamb) ścieki często odprowadzane są bezpośrednio do wód powierzchniowych i gleby. Powyższy stan rzeczy powoduje negatywny wpływ na środowisko. Dlatego też niezbędna jest pilna realizacja zadań z zakresu budowy sieci kanalizacji sanitarnej na terenach nie objętych systemem kanalizacyjnym. Pozwoli to na odprowadzenie i oczyszczenie ścieków zgodnie z obowiązującymi standardami i wymaganiami ochrony środowiska. Kanalizacja deszczowa Jedyne obecne na obszarze Gminy kanały deszczowe o całkowitej długość ok. 7 km (podana wartość jest szacunkową długością brak inwentaryzacji istniejącej kanalizacji deszczowej) to kanały zlokalizowane na terenie miasta Radzymina. Kanały te znajdują się w złym stanie technicznym i wymagają przeprowadzenia prac modernizacyjnych. W odniesieniu do systemu kanalizacji deszczowej pożądanym stanem jest modernizacja istniejących kanałów oraz budowa nowych przewodów wraz z obiektami podczyszczającymi na pozostałym obszarze miejscowości Radzymin. Powyższe umożliwi odprowadzenie wód opadowych i roztopowych z ulic, parkingów, placów itp. do zbiorczego systemu. Ponadto należy zauważyć, że podstawowym niedoborem systemu wodno-kanalizacyjnego jest brak systemu umożliwiającego zarządzanie majątkiem sieciowym Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. w Radzyminie. Zagospodarowanie osadów ściekowych Zgodnie z informacjami podanymi w rozdziale 2.3 osady ściekowe powstające w procesie oczyszczania ścieków cechują się właściwą jakością, zgodną z obowiązującymi przepisami i normami. W latach r. w trakcie realizacji Projektu, którego jednym z zadań była modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków w Radzyminie, gospodarka osadowa została dostosowana do nowych warunków pracy (zwiększonego dopływu ścieków w wyniku rozbudowy systemu kanalizacji sanitarnej) i spełnia wymagania zawarte w odpowiednich rozporządzeniach. Powstające na terenie oczyszczalni osady poddawane są procesom przeróbki tj.: zagęszczenia, stabilizacji, mechanicznego odwodnienia, higienizacji i przygotowania osadów do ostatecznego zagospodarowania. Zastosowanie ww. procesów pozwala m.in. na obniżenie podatności osadów na zagniwanie i wyeliminowanie zagrożenia dla środowiska lub zdrowia ludzi. Uzyskane osady cechują się obecnością związków chemicznych w ilościach dopuszczalnych normami. Dzięki temu możliwe jest ich zastosowanie do użytku rolniczego i przyrodniczego. str. 68

71 Reasumując komunalne osady ściekowe powstające na terenie miejskiej oczyszczalni ścieków w Radzyminie zagospodarowywane są w następujący sposób: przekazywany zewnętrznej firmie posiadającej zezwolenia właściwych organów na prowadzenie działalności w zakresie transportu i zagospodarowania osadu ściekowego. Z uwagi na ilość powstających na oczyszczalni ścieków w Radzyminie osadów oraz właściwie działającą obróbkę osadów, pozwalającą na ustabilizowanie ich właściwości oraz zmniejszenie objętości, na chwilę obecną nie występuje konieczność zagospodarowania osadów w inny sposób jak dotychczasowy. W przyszłości po dalszej rozbudowie systemu kanalizacji i zwiększeniu ilości powstających osadów może wystąpić konieczność zagospodarowania powstających osadów w inny sposób tj. np. przy wykorzystaniu metody termicznej utylizacji jako bezpiecznej ekologicznie i uzasadnionej ekonomicznie. System wodociągowy 2.6. Zakres inwestycji niezbędnych do zniwelowania niedoborów jakościowych i ilościowych systemu, w tym inwestycji odtworzeniowych W celu zaspokojenia istniejącego zapotrzebowania na usługi wodociągowe należy na terenie aglomeracji Radzymin wybudować sieć wodociągową obsługującą 100% jej mieszkańców. Przy założeniu, że obecnie zwodociągowane jest ok. 95% aglomeracji, konieczne jest wybudowanie systemu zaopatrzenia w wodę pitną dla pozostałych 5% aglomeracji. Zakres inwestycji niezbędnych do zniwelowania niedoborów systemu wodociągowego przedstawia poniższa tabela tj. planowaną liczbę przyłączanych mieszkańców oraz długość planowanej sieci wodociągowej w miejscowościach aglomeracji Radzymin. Tabela System wodociągowy - liczba mieszkańców przyłączanych oraz planowana długość nowej sieci wodociągowej Radzymin Ciemne Lokalizacja Liczba mieszkańców przyłączanych* [M] Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PWiK Długość sieci wodociągowej [m] W ramach niniejszego projektu przewidziano budowę odcinka sieci wodociągowej wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości na terenie miasta Radzymin i w miejscowości Ciemne o łącznej długości ok. 1,43 km sieci. Ponadto należy mieć na względzie, iż w celu poprawy jakości istniejącego na terenie Gminy Radzymin systemu wodociągowego konieczne jest zmniejszenie przecieków wody i zapewnienie oszczędności wody. W ramach niniejszego projektu zostanie opracowany i wdrożony system zapewniający oszczędności wody, w tym poprzez zapobieganie stratom wody z sieci wodociągowej. System kanalizacji sanitarnej W celu zaspokojenia istniejącego popytu na usługi kanalizacyjne na terenie aglomeracji przyjęto założenie skanalizowania 100% mieszkańców w poszczególnych miejscowościach. Niemniej jednak w rzeczywistości ze względu m.in. na szczególnie trudne technicznie warunki podłączenia nieruchomości do sieci, ewentualny brak zgody na podłączenie przez odbiorców usług można przyjąć, str. 69

72 że około 1% mieszkańców terenów kanalizowanych nie zostanie przyłączonych do budowanego systemu kanalizacji sanitarnej. Zakres inwestycji niezbędnych do zniwelowania niedoborów systemu kanalizacji sanitarnej przedstawia poniższa tabela tj. planowaną liczbę przyłączanych mieszkańców oraz długość planowanej sieci kanalizacyjnej w aglomeracji Radzymin. Tabela System kanalizacji sanitarnej - liczba mieszkańców przyłączanych oraz planowana długość nowej sieci kanalizacyjnej Radzymin Cegielnia Lokalizacja Liczba kanalizowanych mieszkańców* [M] Ciemne Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PWiK Długość kanalizacji sanitarnej [m] W ramach niniejszego projektu przewidziano budowę sieci kanalizacji sanitarnej wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości na terenie miejscowości: Radzymin, Ciemne i Cegielnia o łącznej długości około 7,58 km sieci. System kanalizacji deszczowej W oparciu o informacje uzyskane w Urzędzie Gminy w Radzyminie wynika, że na terenie aglomeracji brakuje systemu odprowadzania wód deszczowych, jedyne obecne na obszarze Gminy kanały deszczowe to kanały zlokalizowane na terenie Radzymina o łącznej długości ok. 7 km. Niemniej jednak ich stan techniczny jest niewłaściwy i wymaga przeprowadzenia prac modernizacyjnych. Dlatego też można przyjąć, iż system kanalizacji deszczowej wymaga całkowitej przebudowy oraz rozszerzenia zasięgu. Szacowana długość kanałów do wybudowania wynosi ok. 8 km. Dodatkowo w celu zniwelowania niedoborów w zakresie gospodarowania systemem wodnokanalizacyjnym, w ramach niniejszego projektu, zostanie opracowany i wdrożony system umożliwiający efektywne zarządzanie majątkiem sieciowym Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. w Radzyminie. str. 70

73 3. Analiza popytu 3.1. Uwarunkowania społeczno gospodarcze realizacji przedsięwzięcia Struktura i skala działalności gospodarczej w regionie Województwo mazowieckie Województwo mazowieckie pod względem poziomu rozwoju gospodarczego jest przodującym regionem w Polsce, wytwarzając ok. 1/5 ogólnokrajowego PKB. Ma również najlepiej rozwiniętą przedsiębiorczość przy tendencji wzrostowej, której jednak nie towarzyszy adekwatny przyrost zatrudnienia, zwłaszcza w sektorze MSP. Mazowsze należy do trzech najatrakcyjniejszych dla inwestorów regionów w Polsce. Odnotowuje się tu najwięcej inwestycji przedsiębiorstw rodzimych (1/3 nakładów krajowych), a także największą aktywność podmiotów zagranicznych. Województwo, głównie za sprawą dynamicznie rozwijającej się stolicy, posiada relatywnie nowoczesną strukturę gospodarki. Szybko rozwijają się tutaj nowoczesne i innowacyjne branże usługowe i przemysłowe. Szybciej niż w kraju rosną w województwie nakłady na działalność innowacyjną w przemyśle. Mazowsze przoduje w zakresie innowacyjności koncentrując (w szczególności Warszawa) ok. 1/3 potencjału krajowego jednostek badawczo-rozwojowych i pracujących w nich kadr. Ponad dwukrotnie większy niż średnio w kraju jest udział nakładów ponoszonych na sferę B+R w PKB. Ważną pozycję w gospodarce województwa zajmuje rolnictwo. Użytki rolne stanowią 2/3 powierzchni województwa i ponad 13% areału krajowego, na wsi mieszka ponad 1/3 ludności regionu, a sektor cechuje relatywnie niska produktywność, ale większa od przeciętnej w kraju. Udział w wytwarzaniu szeregu surowców (szczególnie owoców, mleka, jaj, ale także ziemniaków i warzyw) jest wyższy niż w krajowym areale użytków rolnych. Korzystna jest zarysowująca się polaryzacja struktury agrarnej. Do podstawowych problemów obszarów wiejskich i rolnictwa Mazowsza należą niekorzystne zjawiska demograficzne przeludnienie agrarne i proces starzenia się ludności wiejskiej. Zjawiska te w połączeniu z relatywnie niskim poziomem wykształcenia ludności wiejskiej i ubogim pozarolniczym rynkiem pracy na obszarach pozametropolitalnych, przy słabości ich endogenicznych czynników rozwoju (zwłaszcza kapitałowych) stanowią barierę koniecznych procesów adaptacyjno-restrukturyzacyjnych na obszarach wiejskich Mazowsza. We współczesnej gospodarce coraz istotniejszym źródłem dochodów i czynnikiem wywołującym efekt synergii staje się turystyka. Województwo mazowieckie, a szczególnie aglomeracja warszawska, odgrywa ważną rolę jako miejsce docelowe i główny krajowy ośrodek rozrządowy turystyki zagranicznej (około 1/5 przyjeżdżających, a także korzystających z noclegów w Polsce). Związane jest to z lokalizacją lotniska międzynarodowego oraz węzła kolejowego, skupiającego połączenia międzynarodowe i będącego dobrym punktem przesiadkowym. W ostatnich latach na Mazowszu obserwuje się sukcesywny wzrost miejsc noclegowych oraz hoteli, moteli i pensjonatów o wyższym standardzie, jednak ich udział w potencjale krajowym jest wciąż mniejszy niż w liczbie ludności. Na obszarach o największych walorach wypoczynkowych rozwijają się różne formy turystyki i rekreacji, w tym agroturystyka sprzyjająca wielofunkcyjności obszarów wiejskich oraz turystyka kwalifikowana (rowerowa czy sporty żeglarskie). Dalszy rozwój turystyki i rekreacji na Mazowszu wymaga rozbudowy i modernizacji infrastruktury oraz bazy turystycznej (zwłaszcza hoteli o klasie ekonomicznej), a także odpowiedniej promocji walorów regionu. str. 71

74 Gmina Radzymin Dzięki korzystnemu położeniu, w bezpośredniej bliskości aglomeracji warszawskiej, istnieją bardzo duże możliwości rozwoju Gminy Radzymin. Obecnie funkcjonuje tu ok. 1,5 tys. podmiotów gospodarczych, większość to jednostki małe i średnie. Podstawę działalności gospodarczej stanowią przedsiębiorstwa produkujące materiały budowlane, przedsiębiorstwa owocowo-warzywne, cukiernicze, produkcji napojów i wód mineralnych oraz artykułów z tworzyw sztucznych. Uzupełnieniem działalności gospodarczej są usługi, głównie remontowo-budowlane, instalatorskie, stolarskie i transportowe itp. oraz działalność handlowa. Na terenie Radzymina znajdują się wszystkie nieodzowne do prawidłowego funkcjonowania instytucje: szpital, banki, kancelaria notarialna, instytucje obsługi prawnej i placówki kultury Prognozy i strategie rozwojowe dla regionu Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 W dokumencie tym znajdują się zapisy celów i kierunki działań uwzględniające zmiany zewnętrznych i wewnętrznych uwarunkowań rozwoju regionu, a także determinanty unijnej i krajowej polityki regionalnej. Za nadrzędny cel rozwoju Mazowsza przyjmuje się wzrost konkurencyjności gospodarki i równoważenie rozwoju społeczno-gospodarczego w regionie jako podstawę poprawy jakości życia mieszkańców. Realizacja celu nadrzędnego będzie możliwa poprzez następujące trzy cele strategiczne. 1. Budowa społeczeństwa informacyjnego i poprawa jakości życia mieszkańców województwa; 2. Zwiększanie konkurencyjności regionu w układzie międzynarodowym; 3. Poprawa spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej regionu w warunkach zrównoważonego rozwoju. Osiągnięcie celów strategicznych będzie możliwe poprzez realizację pięciu celów pośrednich, wyznaczających jednocześnie kierunki działań w poszczególnych obszarach: 1. Rozwój kapitału społecznego; 2. Wzrost innowacyjności i konkurencyjności gospodarki regionu; 3. Stymulowanie rozwoju funkcji metropolitalnych Warszawy; 4. Aktywizacja i modernizacja obszarów pozametropolitalnych; 5. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego oraz kształtowanie wizerunku regionu. Projekt będący przedmiotem niniejszego studium jest spójny z celem pośrednim 4 aktywizacja i modernizacja obszarów pozametropolitalnych. Postępująca degradacja społeczno-gospodarcza obszarów pozametropolitalnych, zwłaszcza położonych na peryferiach województwa, wskazuje na konieczność podjęcia działań zapewniających szeroko rozumianą ich aktywizację społeczno-gospodarczą. str. 72

75 Wymaga to zmian strukturalnych w zakresie gospodarki, struktur demograficznych i przestrzennych, komunikacji oraz infrastruktury technicznej i społecznej. Działania na rzecz aktywizacji i modernizacji obszarów pozametropolitalnych przyczynią się do likwidacji zapóźnień cywilizacyjnych i poprawę warunków życia ludności. Do takich działań należy ochrona i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego dla zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju. Obszary pozametropolitalne w województwie mazowieckim są miejscem szczególnie cennym przyrodniczo. Pozbawione są jednak w znacznym stopniu systemu ochronnego infrastruktury ochrony środowiska, dlatego wymagają działań zarówno o charakterze ochronnym, jak też przywracającym zasoby i walory środowiska. Działania ochrony i rewaloryzacji środowiska obejmować będą m.in.: kontynuację prac zmierzających do doskonalenia systemu monitoringu zanieczyszczeń środowiska, dostosowanego do standardów UE; poprawę jakości wód powierzchniowych, a także ochronę wód podziemnych (szczególnie w centralnej części Niecki Warszawskiej) oraz zasobów kopalin; ochronę najcenniejszych wartości środowiska przyrodniczego (zasobów i krajobrazu), poprzez utworzenie spójnego przestrzennie, chroniącego powiązania przyrodnicze systemu obszarów prawnie chronionych, niezbędnych dla zachowania równowagi ekologicznej (w tym obszarów NATURA 2000 ), ze szczególnym uwzględnieniem dolin Wisły, Bugu i Narwi. Strategia zrównoważonego rozwoju Gminy Radzymin Jednym z kierunków priorytetowych dla rozwoju gminy Radzymin jest infrastruktura techniczna i społeczna, w ramach którego jako cel strategiczny wyznaczono: tworzenie warunków dla wszechstronnego rozwoju społeczno - gospodarczego miasta i gminy Radzymin. Cel ten obejmuje następujące cele operacyjne: Cel operacyjny nr 2.3 Budowa sieci wodociągowych; Cel operacyjny nr 2.4 Budowa kanalizacji sanitarnej. Inwestycje w infrastrukturę podnoszą poziom życia mieszkańców i są podstawowym warunkiem przyciągania inwestorów. Ułatwiają podejmowanie, prowadzenie bądź rozszerzenie działalności gospodarczej, która tworzy nowe miejsca i jest skuteczną bronią w walce z bezrobociem. Obecnie trwają prace nad Strategią Rozwoju Gminy Radzymin na lata , połączone z szerokimi konsultacjami społecznymi Plan inwestycji gminnych Planowane zadania inwestycyjne w Gminie Radzymin w infrastrukturę wodno - kanalizacyjną wraz z szacowaną kwotą na ich realizację na lata przedstawiają się następująco: str. 73

76 Tabela 3-1. Najważniejsze zadania inwestycyjne w zakresie wod.-kan. (zł) Lp. Nazwa zadania Szacowana kwota Rozbudowa i modernizacja urządzeń wodociągowych 1. Budowa sieci wodociągowej we wsi Łąki Budowa sieci wodociągowej we wsi Ruda Budowa sieci wodociągowej we wsi Załubice Rozbudowa i modernizacja urządzeń kanalizacyjnych 1. Budowa kanalizacji sanitarnej w Radzyminie w zlewni ul. Nowa Budowa pompowni ścieków i przewodu tłocznego w Radzyminie w ul. Wróblewskiego i Przemysłowej Budowa kanalizacji sanitarnej w Radzyminie w zlewni ul. Korczaka i Ogrodowej Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Dybów Stary i Dybów Górki Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Słupno i Sieraków Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Słupno w zlewni: ul. Spacerowej, ul. Klubowej, ul. Jana Pawła II Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Słupno w zlewni ul. Norwida i ul. 7. Żeromskiego Źródło: PWiK Dodatkowo w okresie planuje się realizację niezbędnych inwestycji odwodnieniowych, na które planuje się wydatkować kwotę w wysokości tys. zł Bieżący i przyszły popyt zgłaszany przez gospodarstwa domowe Bieżący popyt oraz identyfikacja aktualnej liczby odbiorców indywidualnych Poniżej zaprezentowano dane nt. wskaźników zwodociągowania i skanalizowania Gminy Radzymin w ostatnich latach. Z danych Spółki wynika, że ze zbiorczej sieci wodociągowej korzysta 71% mieszkańców gminy. Stopień skanalizowania jest niższy i wynosi 57%. Relatywnie niski wskaźnik zwodociągowania wynika z powszechnego występowania na terenach wiejskich indywidualnych ujęć wody (studni). Tabela Gmina Radzymin dostępność sieci wodociągowej i kanalizacyjnej Rok Liczba mieszkańców Wodociąg Kanalizacja Ludność korzystająca z sieci wodoc. % zwodociągowania Ludność korzystająca z sieci kanal. % skanalizowania ,0% ,8% ,1% ,6% ,7% ,1% 2015 (oszacowanie) ,1% ,2% Źródło: PWiK Sp. z o.o. str. 74

77 Szacowane dzienne zużycie wody na obszarze gminy Radzymin wyniosło w 2014 r. ok. 92 litry na osobę. Sprzedaż wody odbiorcom indywidualnym stanowi ok. 3/4 całkowitego zużycia wody na tym obszarze Prognozy jakościowe i ilościowe zapotrzebowania na usługi Trendy historyczne Potencjał demograficzny Radzymina określa możliwości rozwoju gminy oraz determinuje kierunki przyszłych przemian. Stan i struktura oraz przestrzenne rozmieszczenie ludności są zasadniczymi czynnikami, które bezpośrednio wpływają na potrzeby infrastrukturalne, zaś tendencje rozwoju demograficznego mogą pozwolić oszacować przyszłe potrzeby w tej dziedzinie. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego i Spółki w latach łączna liczba ludności na terenie Gminy Radzymin rosła w średnim tempie 2,6%, z 18,2 tysięcy do 24,0 tysięcy. Rysunek 3-1. Zmiany liczby mieszkańców gminy Radzymin w latach Źródło: GUS, PWiK Zmiany liczby ludności uwarunkowane są szeregiem czynników, zarówno demograficznych, jak i gospodarczych oraz prawnych. Do podstawowych czynników demograficznych zalicza się liczbę urodzeń i zgonów oraz wielkość napływu i odpływu ludności. Czynniki gospodarcze wpływają pośrednio na rozwój liczby ludności, poprzez wielkość migracji, na którą w obecnych warunkach wpływa przede wszystkim skala budownictwa mieszkaniowego oraz możliwości uzyskania pracy. Na terenie Radzymina od wielu lat obserwowany jest dodatni przyrost naturalny mieszkańców, jak również odnotowuje się dodatnie saldo migracji. Saldo to w ostatnich latach znacznie przewyższyło średnią dla powiatu wołomińskiego. Czynnikiem powodującym wzrost liczby mieszkańców jest sąsiedztwo Warszawy i związana z tym atrakcyjność zamieszkania w gminie (bliski dojazd, wolne tereny inwestycyjne, relatywnie atrakcyjne ceny wynajmu i sprzedaży mieszkań). Mieszkańcy stolicy zmęczeni zgiełkiem wielkiego miasta osiedlają się na terenach, gdzie jest spokój i jednocześnie zapewnione są dobre warunki egzystencji w czystym środowisku naturalnym. str. 75

78 Prognoza demograficzna Podstawą prognozy demograficznej jest opisany wyżej 3% długoterminowy trend zmian liczby ludności w gminie. Rysunek 3-2. Prognoza demograficzna Źródło: własne Analiza zdolności mieszkańców do ponoszenia opłat Dochód do dyspozycji Punktem wyjścia do określenia wysokości dochodu do dyspozycji są dane GUS za 2003 r. Dla miejscowości województwa mazowieckiego o ludności w przedziale tysięcy dochód do dyspozycji w 2003 r. wynosił 845 zł. Zgodnie z Wytycznymi dochód w kolejnych latach oszacowano w następujący sposób: wartość z roku 2003: - zwiększano, rok po roku, o połowę wskaźnika wzrostu płacy realnej, - skorygowano, rok po roku, o stopę inflacji. Na podstawie ww. założeń wartość dochodu do dyspozycji w 2014 r. została oszacowana na 1 273,56 zł. W kolejnych latach dochód do dyspozycji szacowano z uwzględnieniem faktu, że projekcja finansowa została sporządzona w cenach stałych, co oznacza potrzebę wyeliminowania inflacji nie tylko z prognozy cen wody i ścieków (determinującej wydatki mieszkańców), ale i prognozy dochodu do dyspozycji. W efekcie dochód do dyspozycji w 2015 r. wynosi 1 271,01 zł. str. 76

79 Tabela 3-3. Dochód do dyspozycji w wybranych latach projekcji Wyszczególnienie A. Inflacja 1,70% 1,80% 2,50% 2,50% 2,50% 2,50% 2,50% B. Realna zmiana dochodu do dyspozycji (C=50%*Realnej stopy wzrostu płac) 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% C. Nominalna zmiana dochodu do dyspozycji (C=(1+A)*(1+B)-1) 1,70% 1,80% 2,50% 2,50% 2,50% 2,50% 2,50% D. Dochód do dyspozycji w miesiącu zł (D=Dn- 1*(1+C) 1 292, , , , , , ,17 Źródło: własne, GUS Obecne obciążenie opłatami za usługi wodociągowo-kanalizacyjne Współczynnik obciążenia opłatami za usługi wodociągowo-kanalizacyjne został obliczony w następujący sposób: gdzie: AFF = (EXP/INC)*100%, AFF współczynnik zdolności do ponoszenia opłat (%), EXP wydatki na usługi wodociągowo-kanalizacyjne, INC dochód do dyspozycji (zł/osobę/miesiąc). Wydatki na usługi wodociągowo-kanalizacyjne zostały oszacowane na podstawie cen brutto wody i ścieków, z uwzględnieniem VAT, oraz przeciętnego dobowego zużycia wody na 1 mieszkańca. Uwzględniono również abonament miesięczny w przeliczeniu na mieszkańca. Tabela 3-4. Szacowane obciążenie wydatkami na wodę i ścieki w latach Wyszczególnienie (prognoza) Inflacja 2,60% 4,30% 3,70% 0,90% 0,00% -0,20% Realna zmiana dochodu do dyspozycji 0,75% 0,60% -0,05% 0,55% 1,95% 0,00% Nominalna zmiana dochodu do dyspozycji 3,37% 4,93% 3,65% 1,45% 1,95% -0,20% Dochód do dyspozycji 1 132, , , , , ,01 Popyt jednostkowy 2,668 2,678 2,772 2,772 2,772 2,767 Cena brutto wody 2,78 2,94 3,26 3,41 3,52 3,54 Cena brutto ścieków 4,28 4,62 5,62 6,61 7,01 7,36 Opłata abonamentowa 1,00 1,20 1,34 1,30 1,35 1,26 Koszt usług kanalizacyjnych 19,84 21,47 25,97 29,07 30,54 31,42 Wskaźnik obciążenia mieszkańców 1,75% 1,81% 2,11% 2,33% 2,40% 2,47% str. 77

80 Źródło: własne, na podstawie danych Spółki i GUS Szacowany wskaźnik obciążenia mieszkańców opłatami za wodę i ścieki wzrósł z 1,75% w 2010 r. do 2,47% w 2015 r Przyszły popyt zgłaszany przez odbiorców indywidualnych z uwzględnieniem cenowej i dochodowej elastyczności popytu W celu sporządzenia prognozy popytu w sektorze gospodarstw domowych założono, że wolumen popytu na usługi wodno-ściekowe jest funkcją dwóch parametrów: prognozowanego jednostkowego zużycia wody, ilości mieszkańców użytkowników systemu wodno-ściekowego. Projekcja jednostkowego zużycia wody Projekcja została oparta na mikroekonomicznym modelu popytu. Model ten zakłada, że jednostkowy popyt uzależniony jest od dwóch zmiennych: realnej ceny wody, realnego dochodu mieszkańców. Model opisany jest następującym równaniem: gdzie: dq - procentowa zmiana zapotrzebowania, e elastyczność cenowa, dp - procentowa zmiana cen realnych, n elastyczność dochodowa, dq = e*dp + n*dm dm procentowa zmiana dochodu realnego per capita. Model ten pozwala na prognozę jednostkowego zużycia wody i ścieków na mieszkańca. Wskaźnik elastyczności cenowej przyjęto w wysokości ( 0,1). W przypadku elastyczności dochodowej przyjęto wskaźnik na poziomie +0,1. Wskaźniki te są zgodne z wynikami badań przeprowadzonych w Europie Zachodniej 2 w i Polsce 3. Projektowane dla wszystkich obszarów zmiany cen odpowiadają zmianom szacowanych jednostkowych kosztów eksploatacyjnych. 2 Hansen, L. (1996), Water and Energy Price Impacts on Residential Water Demand in Copenhagen, tom 72, nr 1, s Höglund, L. (1999), Household demand for water in Sweden with implications of a potential tax on water use, Water Resources Research, tom 35, nr 12, s Nauges, C. i A. Thomas (1998), Privately-operated Water Utilities, Municipal Price Negotiation, and Estimation of Residential Water Demand: The case of France, paper presented at EAERE, Venece. 3 Berbeka, J; Berbeka K, Analiza wpływu kosztów wdrożenia wymagań wybranych środowiskowych dyrektyw UE na wydatki gospodarstw domowych w Polsce, UKIE, Warszawa, marzec 2003 r. str. 78

81 Na tej podstawie oszacowano zmiany w jednostkowym zapotrzebowaniu na wodę, a następnie obliczono wolumen ścieków generowany na obszarze objętym inwestycją. Prognoza ilości użytkowników systemu wodno-ściekowego Szczegółową prognozę przyłączeń do zbiorczej sieci wodociągowej i zbiorczej sieci kanalizacyjnej w wyniku inwestycji realizowanych przez PWiK przedstawia poniższe zestawienie. W wyniku analizowanego przedsięwzięcia do zbiorczej sieci wodociągowej zostanie przyłączonych 36 osób, a do zbiorczej sieci kanalizacyjnej 511 osób. Dodatkowo w projekcji uwzględniono przyłączeniowy efekt projektu realizowanego w okresie programowania z udziałem środków Funduszu Spójności ( Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z zagospodarowaniem osadów w Gminie Radzymin"). Tabela 3-5. Prognoza przyłączeń nowych użytkowników Wyszczególnienie WODA Projekt FS Projekt FS ŚCIEKI Projekt FS Projekt FS Źródło: własne, PWiK Sp. z o.o. W efekcie inwestycji realizowanych przez Spółkę nastąpi wzrost wskaźnika skanalizowania gminy do 60%. Jednocześnie wskaźnik skanalizowania aglomeracji wzrośnie prawie do 100%. Rysunek 3-3. Gmina Radzymin - ilość użytkowników systemu wodno-ściekowego Źródło: własne str. 79

82 Popyt w sektorze gospodarstw domowych W poniższej tabeli przedstawiono historyczne trendy dotyczące wolumenu dostarczanej wody i wolumenu odbieranych ścieków przez gospodarstwa domowe. Tabela 3-6. Wolumen sprzedaży wody i ścieków w grupie gospodarstw domowych w latach Wyszczególnienie (oszacowanie) Woda Ścieki Źródło: PWiK W kolejnych latach wolumen sprzedaży będzie funkcją ilości odbiorców oraz popytu jednostkowego. W prognozie ilości odbiorców uwzględniono trend demograficzny oraz przyłączenia nowych klientów w wyniku inwestycji realizowanych przez Spółkę (tabela 3-5). Z kolei w długim okresie prognozowany popyt jednostkowy będzie wzrastał. Rysunek 3-4. Popyt jednostkowy w latach (litry/dobę/mieszk.) Źródło: własne Efektem założeń dotyczących jednostkowego popytu oraz ilości użytkowników zbiorczej sieci wodociągowej i zbiorczej kanalizacji sanitarnej jest długoterminowa prognoza wolumenu wody i ścieków w segmencie gospodarstw domowych. Tabela 3-7. Wolumen sprzedaży gospodarstwa domowe (tys. m 3 ) Wyszczególnienie Woda Ścieki Źródło: własne str. 80

83 Dodatkowo Spółka odbiera ścieki dowożone wozami asenizacyjnymi. W 2014 r. wolumen ścieków dowożonych wyniósł 131 tys. m 3. W kolejnych latach założono spadek tego parametru do 113 tys. m 3 uznając, że taki będzie efekt rozbudowy zbiorczej sieci kanalizacyjnej Bieżący i przyszły popyt zgłaszany przez przemysł Bieżący popyt Zużycie wody pitnej przez zakłady przemysłowe stanowi w ujęciu ilościowym ok. 20% całkowitej sprzedaży Spółki. Ścieki przemysłowe reprezentują z kolei ok. 7% całkowitego wolumenu sprzedaży Spółki. Największym odbiorcą wody jest COCA-COLA z ok. 8% udziałem w przemysłowym wolumenie wody. Największym dostawcą ścieków jest z kolei firma TOM MARG ZPCH Sp. z o.o., z ok. 6% udziałem w wolumenie ścieków. Pozostali klienci przemysłowi mają udział mniejszy niż 5%. W tabeli poniżej przedstawiono historyczne trendy dotyczące wolumenu dostarczanej wody i wolumenu odbieranych ścieków przez zakłady przemysłowe funkcjonujące na terenie aglomeracji, odprowadzające ścieki do oczyszczalni w Radzyminie. Tabela 3-8. Wolumen sprzedaży wody i ścieków dla przemysłu w latach Wyszczególnienie (oszacowanie) Woda Ścieki Źródło: PWiK Na przestrzeni ostatnich lat obserwuje się zarówno wzrost zapotrzebowania na wodę przez sektor przemysłowy, jak i na usługi związane z odprowadzaniem ścieków. Jest to wynikiem nie tylko zwiększenia zasięgu sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, ale przede wszystkim wzrostu gospodarczego regionu i rozwoju przemysłu na terenie gminy Przyszły popyt Prognoza popytu ze strony zakładów przemysłowych opiera się na założeniu stabilnego wzrostu gospodarczego, co wiązać się będzie z utrzymaniem dotychczasowego zapotrzebowania na dostawy wody i odbiór ścieków. W prognozie założono konserwatywnie utrzymanie popytu ze strony klientów przemysłowych znajdujących się na terenie gminy na stałym poziomie z 2015 r.: woda: 59 tys. m 3, ścieki: 31 tys. m Bieżący i przyszły popyt zgłaszany przez podmioty użyteczności publicznej i sektor usługowy Bieżący popyt Gmina wyposażona jest w podstawowe punkty usługowe, placówki zdrowia, urzędy, szkoły, pocztę, banki i inne. Ilość wody pobierana przez tą grupę stanowi w granicach kilku procent całkowitej ilości wody zużywanej w gminie oraz całkowitej ilości ścieków. str. 81

84 Zużycie wody oraz ilość ścieków odprowadzaną do kanalizacji przez jednostki użyteczności publicznej przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 3-9. Popyt ze strony klientów instytucjonalnych w latach (tys. m 3 ) Wyszczególnienie (oszacowanie) Woda Ścieki Źródło: PWiK Przyszły popyt Przyjęto, że popyt ze strony instytucji użyteczności publicznej pozostanie w stałej proporcji do zmian demograficznych na terenie gminy. Poniższa tabela przedstawia prognozę popytu ze strony instytucji użyteczności publicznej. Tabela Prognoza popytu instytucjonalnego (tys. m 3 ) Wyszczególnienie Woda Ścieki Źródło: własne 3.5. Bieżący i przyszły popyt łącznie Założenia dotyczące sprzedaży usług w poszczególnych grupach wskazują na stopniowy wzrost wolumenu świadczonych usług wodociągowych oraz silną tendencję wzrostową w przypadku usług kanalizacyjnych. Syntetyczne zestawienie prognozowanej sprzedaży usług wodociągowokanalizacyjnych w analizowanym okresie przedstawia poniższa tabela. Przewiduje się, że całkowita sprzedaż wody wzrośnie z 758 tys. m 3 w 2014 r. do tys. m 3 w 2045 r. Z kolei całkowita objętość odbieranych ścieków wzrośnie w tym samym okresie z 506 tys. m 3 do tys. m 3. Tabela Zapotrzebowanie na usługi wodociągowo kanalizacyjne (tys. m 3 ) Woda Wyszczególnienie Gospodarstwa domowe Przemysł Instytucje Razem Gospodarstwa domowe Ścieki Przemysł Instytucje Źródło: własne Ścieki dowożone Razem str. 82

85 4. Analiza wykonalności przedsięwzięcia wraz z analizą opcji 4.1. Zakres i metodyka analizy Analizowane przedsięwzięcie związane jest z budową systemu kanalizacyjnego oraz systemu wodociągowego na terenie Gminy Radzymin. W celu wyboru właściwej identyfikacji zakresu inwestycji oraz wyboru najbardziej opłacalnego rozwiązania technicznego, w oparciu o obowiązujące procedury, przeprowadzono analizę opcji. Analizę opcji sporządzono w dwóch obszarach: 1) Analiza strategiczna (analiza jakościowa) porównująca możliwe rozwiązania alternatywne strategiczne (rodzaj infrastruktury i lokalizacja projektu) 2) Analiza rozwiązań technologicznych (analiza ilościowa) porównująca możliwe rozwiązania techniczne w ramach tej samej infrastruktury (na poziomie technologicznym). Analizę wariantów przeprowadzono, aby ocenić i porównać różne alternatywne warianty, w przypadku których z reguły uznaje się, że mogą zaspokoić istniejące i przyszłe zapotrzebowanie na projekt oraz zapewnić najlepsze rozwiązanie. Warianty porównano wg różnych kryteriów tj.: techniczne, ekonomiczne, środowiskowe i związane ze zmianą klimatu. Analiza opcji przeprowadzona została dla określonego zakresu budowy infrastruktury technicznej, który został wytypowany uwzględniając wykonalność techniczną, uwarunkowania ekonomiczne Spółki, a także gotowość techniczno administracyjną. Poza tym na etapie porównywania wariantów inwestycji uwzględniono aspekty dotyczące uzyskania zamierzonych celów i efektów po zakończeniu realizacji Projektu. Efektami Projektu w zakresie zaopatrzenia w wodę i usługi sanitarne powinny być: lepszy dostęp do wody pitnej i usług z zakresu oczyszczania ścieków pod względem dostępności, niezawodności i jakości usługi, poprawa jakości wody pitnej, poprawa jakości wód powierzchniowych i zachowanie usług ekosystemowych ze względu na redukcję zanieczyszczeń, oszczędności kosztów związanych z zasobami zarówno po stronie producentów, jak i klientów; poprawa zdrowia, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych Analiza wykonalności (identyfikacja możliwych rozwiązań lokalizacyjnych i technologicznych, w tym wariantów poddanych analizie podczas oceny oddziaływania na środowisko) Identyfikacja możliwych rozwiązań lokalizacyjnych Zakres inwestycyjny polegający na budowie kanalizacji sanitarnej i budowie sieci wodociągowej w Gminie Radzymin został ujęty w dwóch zadaniach, z czego jedno dotyczy realizacji prac w oparciu o Warunki Kontraktu FIDIC dla Urządzeń oraz Projektowania i Budowy (tzw. Żółta książka ) natomiast drugie w oparciu o Warunki Kontraktowe dla robót inżynieryjno-budowlanych tzw.,,czerwony FIDIC. W poniższej tabeli przedstawiono lokalizacje wchodzące w zakres poszczególnych zadań dotyczących budowy kanalizacji sanitarnej i budowy sieci wodociągowej. str. 83

86 Tabela 4-1. Zadania objęte przedsięwzięciem Zadanie Zadanie realizowane w oparciu o Warunki Kontraktu FIDIC dla Urządzeń oraz Projektowania i Budowy (tzw. Żółta książka ) Zadanie realizowane w oparciu o Warunki Kontraktowe dla robót inżynieryjnobudowlanych (tzw.,,czerwony FIDIC ) Zakres Budowa kanalizacji w zlewni ul. Nowej oraz w ciągach ulic: Wczasowej i Polskiej Organizacji Wojskowej, a także budowę sieci wodociągowej w ciągach ulic: Książęca, Bez Nazwy od ul. Nowej, Wczasowa, Polskiej Organizacji Wojskowej Budowa kanalizacji sanitarnej w ciągach ulic: Bez Nazwy od ul. Wołomińskiej, Bez Nazwy od ul. Wczasowej, Konstytucji 3-go Maja oraz budowę sieci wodociągowej w ulicy Bez Nazwy od ul. Wczasowej Poniżej na mapie poglądowej schematycznie przedstawiono wyżej wymienione zadania związane z budową kanalizacji sanitarnej i budową sieci wodociągowej z punktu widzenia lokalizacji inwestycji. Lokalizacja zakresu kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej wynika bezpośrednio z analizy braków i potrzeb. Trasa przebiegu przewodów zlokalizowana została wzdłuż posesji, które planowane są do przyłączenia do sieci kanalizacji sanitarnej oraz sieci wodociągowej. Z uwagi na funkcjonowanie istniejącej oczyszczalni ścieków oraz istniejącej Stacji Uzdatniania Wody, istniejący układ wodnokanalizacyjny w Gminie Radzymin i brak jakichkolwiek zastrzeżeń co do lokalizacji planowanej infrastruktury, nie identyfikuje się wariantów alternatywnych. Lokalizacja zarówno sieci wodociągowej jak i kanalizacyjnej jest przygotowana administracyjnie, wydane zostały wypisy i wyrysy z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. str. 84

87 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin str. 85

88 Identyfikacja możliwych wariantów technologicznych Dla planowanego zakresu inwestycyjnego polegającego na budowie sieci wodociągowej oraz sieci kanalizacji sanitarnej w Gminie Radzymin, analizę wariantów technologicznych wykonano dla zadania inwestycyjnego polegającego na budowie kanalizacji sanitarnej. Budowy sieci wodociągowej nie analizowano pod kątem wariantowych rozwiązań. Ze względu na: lokalizację i wystarczające parametry istniejącej Stacji Uzdatniania Wody; przebieg istniejącej sieci wodociągowej; wystarczające parametry istniejącego systemu wodociągowego (zapewnienie wody o właściwych parametrach i właściwym ciśnieniu); układ ciągów komunikacyjnych oraz charakter zabudowy, nie ma przesłanek do rozpatrywania alternatywnych rozwiązań technologicznych sieci wodociągowej. Należy mieć na uwadze fakt, iż w trakcie planowania przebiegu sieci wodociągowej kierowano się zasadami optymalizacji usytuowania tras lokalizacyjnych planowanych sieci: przewody poprowadzono po jak najkrótszej drodze, w sposób powodujący jak najmniejsze naruszenie istniejącej infrastruktury zagospodarowania przestrzennego oraz wykorzystano możliwości powiązania istniejących systemów wodociągowych z nowoprojektowanymi. W ramach przedsięwzięcia w zakresie sieci wodociągowej wykonany będzie przewód wodociągowy wraz z odcinkami sieci do granic posesji o łącznej długości około 1,43 km. Budowa kanalizacji sanitarnej została zaplanowana jako grawitacyjno-tłoczna. Na potrzeby analizy opcji zidentyfikowano alternatywny wariant technologiczny polegający na realizacji kanalizacji sanitarnej w układzie ciśnieniowym Analiza opcji Analiza strategiczna zidentyfikowanie najbardziej korzystnych rozwiązań (analiza jakościowa) Analiza strategiczna jest pierwszym etapem analizy opcji i ma na celu określenie najlepszych rozwiązań ze strategicznego punktu widzenia jak lokalizacja projektu i rodzaj zastosowanej infrastruktury. Analiza rozwiązań strategicznych ma na celu wyeliminowanie braków zidentyfikowanych w systemie wodno-ściekowym na terenie aglomeracji Radzymin. Budowa sieci wodociągowej Ze strategicznego punktu widzenia należy rozwiązać problem związany z dostarczeniem wody o odpowiednich parametrach (zgodnych z prawem) do wszystkich mieszkańców aglomeracji Radzymin. Dostarczanie wody może odbywać się z lokalnych ujęć wody lub za pośrednictwem systemu zaopatrzenia w wodę. Podczas analizy strategicznych aspektów związanych z doprowadzeniem wody do poszczególnych odbiorców należy wziąć pod uwagę zapisy obowiązujących ustaw tj. Prawo wodne, Prawo ochrony środowiska, Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, w których zapisano, aby zwiększyć niezawodność jej dostawy, dążyć do poprawy jakości wody przeznaczonej na cele pitne i określono parametry, jakie powinna spełniać woda służąca zaspokojeniu potrzeb bytowo-gospodarczych. Mając na względzie wymogi społeczne i prawne ze strategicznego punktu widzenia opcją najbardziej korzystną jest budowa sieci wodociągowej. str. 86

89 Budowa kanalizacji sanitarnej Problemem strategicznym koniecznym do rozwiązania jest zapewnienie skutecznego sposobu odprowadzania ścieków komunalnych do oczyszczalni ścieków. Odprowadzanie ścieków może się odbywać za pośrednictwem systemu kanalizacji sanitarnej lub za pomocą wozów asenizacyjnych. Analizując strategiczne aspekty związane z odprowadzaniem ścieków do oczyszczalni należy wziąć pod uwagę zapisy Dyrektywy Rady z dnia 21 maja 1991 r., dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG), w której zapisano, aby wszystkie aglomeracje wyposażone były w systemy odbierania ścieków komunalnych. W Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych zapisano, że w każdej aglomeracji stopień wyposażenia w sieć kanalizacyjną powinien wynosić blisko 100%. Warunkiem jest oczywiście zachowanie wskaźnika koncentracji na poziomie min. 120 Mk/km, co dla aglomeracji Radzymin zostało spełnione. Biorąc pod uwagę wymogi prawne, ale również społeczne, ze strategicznego punktu widzenia opcją najbardziej korzystną jest realizacja kanalizacji sanitarnej. Długość sieci po realizacji projektu wynosić będzie ok. 81,0 km, podłączonych do sieci kanalizacyjnej w 2018 r. będzie mieszkańców, wskutek czego wskaźnik koncentracji wyniesie 206 Mk/km Analiza rozwiązań technologicznych (analiza opcji ilościowa) Planowany zakres inwestycyjny poddano analizie technicznej pod względem rozwiązań alternatywnych. Budowa sieci wodociągowej W celu wyboru najlepszego rozwiązania dla przyszłego systemu wodociągowego na obszarze objętym przedsięwzięciem kierowano się m.in. następującymi aspektami techniczno-lokalizacyjnymi, które miały wpływ na zakres analizy opcji i ostateczny wybór sposobu realizacji przedsięwzięcia (wybór wariantu preferowanego): lokalizacja Stacji Uzdatniania Wody i jej możliwości technologiczne dostarczenia dodatkowych ilości wody; przebieg istniejącej sieci wodociągowej oraz jej parametrów technologicznych umożliwiających dostarczenie dodatkowej ilości wody do nowych odbiorców; przebieg ciągów komunikacyjnych, a także rodzaj i charakter zabudowy mieszkalnej. Dodatkowo należy zaznaczyć, że funkcjonujący na terenie Gminy Radzymin system wodociągowy narzuca przyjęcie jednego kierunku rozbudowy systemu zaopatrzenia w wodę zarówno pod względem zastosowanych urządzeń i materiałów, jak również pod względem dostarczenia wody z jednej Stacji Uzdatniania Wody. Zastosowanie powyższych zasad pozwoli na ujednolicenie całej infrastruktury technicznej w zakresie gospodarki wodnej, co umożliwi w przyszłości łatwą i elastyczną eksploatację nowej infrastruktury. Po analizie powyższych kwestii, a w szczególności możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury wodociągowej (sieć wodociągowa, stacja uzdatniania wody), rodzaju i układu zabudowy oraz przebiegu ciągów komunikacyjnych, dla zadania inwestycyjnego polegającego na rozbudowie sieci wodociągowej na terenie Gminy Radzymin nie analizowano wariantów alternatywnych. Przyjęto budowę sieci wodociągowej w lokalizacjach uwzględnionych w zakresie niniejszego przedsięwzięcia przy założeniu włączenia nowo budowanych przewodów do istniejącego systemu wodociągowego oraz dostarczenia wody do nowych odbiorców z istniejącej Stacji Uzdatniania Wody zlokalizowanej w Radzyminie Aleksandrowie. str. 87

90 Budowa sieci kanalizacyjnej W trakcie przeprowadzania analiz mających na celu dokonanie wyboru najlepszego rozwiązania dla zadania inwestycyjnego polegającego na rozbudowie systemu kanalizacyjnego w Gminie Radzymin, przeanalizowano możliwości odprowadzenia ścieków sanitarnych z terenów objętych zakresem przedsięwzięcia ze szczególnym uwzględnieniem następujących aspektów technicznolokalizacyjnych: lokalizacja oczyszczalni ścieków i jej możliwości technologiczne oczyszczania dodatkowych ilości ścieków; przebieg istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej oraz stan jej parametrów technologicznych umożliwiających odprowadzenie dodatkowej ilości ścieków; zróżnicowanie wysokościowe terenów; charakterystyka technologiczna istniejących przepompowni ścieków; układ rzek i cieków powierzchniowych oraz zbiorników wodnych; przebieg ciągów komunikacyjnych, a także rodzaj i charakter zabudowy mieszkalnej; świadomość mieszkańców, a także akceptacja społeczna w zakresie budowy określonego systemu kanalizacyjnego; zurbanizowanie terenu: zakładami przemysłowymi, terenami inwestycyjnymi, wiaduktami drogowymi i mostami. Przy typowaniu rozwiązań alternatywnych dla planowanego zakresu inwestycyjnego zwrócono uwagę na zastosowanie wariantów realnych i wykonalnych. Biorąc pod uwagę powyższe kwestie dla zadania inwestycyjnego polegającego na budowie sieci kanalizacji sanitarnej przeanalizowano dwa alternatywne warianty technologiczne: Wariant I polegający na budowie sieci kanalizacji sanitarnej wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości w układzie grawitacyjno-tłocznym Ze względu na fakt, że teren objęty inwestycją jest zróżnicowany wysokościowo, a spadki terenu nie w pełni pokrywają się z kierunkami odpływu ścieków określonymi lokalizacją odbiornika, kanalizację planuje się wykonać w systemie grawitacyjno-tłocznym wraz z sieciowymi przepompowniami ścieków. Ścieki sanitarne z budynków mieszkalnych odprowadzane będą nowymi kolektorami grawitacyjnymi do projektowanych pompowni ścieków i dalej tłoczone przewodem tłocznym do istniejącej lub projektowanej kanalizacji sanitarnej, a następnie transportowane do miejskiej oczyszczalni ścieków w Radzyminie. Projektowany system kanalizacji grawitacyjno-ciśnieniowej składał się będzie z następujących elementów: przewodów grawitacyjnych odprowadzających ścieki z posesji do istniejącej kanalizacji sanitarnej lub do projektowanej pompowni ścieków, przepompowni ścieków, przewodów tłocznych. Realizacja kanalizacji sanitarnej zgodnie z założeniami Wariantu I została zarekomendowana w Koncepcji sieci wodociągowej i kanalizacyjnej dla Gminy Radzymin opracowanej w 2015 r. str. 88

91 Wariant II - zakłada budowę kanalizacji sanitarnej w systemie ciśnieniowym wraz z przyłączami tłocznymi przy zastosowaniu przydomowych pompowni ścieków oraz spływ tłoczny do strefowych pompowni Przyjęte w wariancie II rozwiązanie zakłada przepływ ścieków z gospodarstw domowych poprzez istniejące przykanaliki grawitacyjne do nowo budowanej przepompowni przydomowej, zwanej również urządzeniem zbiornikowo-tłocznym. W studzience przepompowni zamontowana będzie pompa zatapialna z rozdrabniaczem. Od tego miejsca poprzez projektowany system kanalizacji ciśnieniowej rozpoczynałby się ciśnieniowy transport ścieków poprzez strefowe pompownie do istniejącej kanalizacji sanitarnej i dalej do oczyszczalni w Radzyminie. Założono, iż każda posesja zostanie wyposażona w indywidualną przepompownię, ponieważ przy podłączeniu kilku budynków do jednej przepompowni mogą pojawić się trudności związane z nieodpowiednią eksploatacją (w przypadku wielu użytkowników może dochodzić do awarii i konfliktów sąsiedzkich). Reasumując, projektowany system kanalizacji ciśnieniowej składał się będzie z następujących elementów: przepompowni przydomowych (tzw. urządzeń zbiornikowo-tłocznych), będących zbiornikami z zainstalowanymi: pompą zatapialną do ścieków, przewodami, armaturą, urządzeniami do sterowania itp., strefowych pompowni ścieków, przewodów tłocznych odprowadzających ścieki z posesji do zbiorczych przewodów zlokalizowanych w ciągach komunikacyjnych, zbiorczych przewodów ciśnieniowych wraz z uzbrojeniem. Przy realizacji Projektu zgodnie z założeniami Wariantu II występuje konieczność wykonania części prac na terenach prywatnych posesji, co wiąże się z koniecznością uzyskania od właścicieli prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Wyboru optymalnego rozwiązania dla zadania inwestycyjnego polegającego na budowie systemu kanalizacyjnego w Gminie Radzymin dokonano porównując zaproponowane powyżej warianty, biorąc przy tym pod uwagę kryteria ekonomiczne (koszty inwestycyjne i eksploatacyjne), aspekty techniczne (trwałość zastosowanych materiałów i urządzeń) oraz ich wpływ na środowisko i klimat w trakcie budowy i eksploatacji. Dodatkowo, w celu określenia poziomu odniesienia wzięto również pod uwagę zaniechanie inwestycji czyli tzw. wariant bezinwestycyjny - wariant 0. Wariant taki z punktu widzenia wielkości kosztów inwestycyjnych oraz poziomu kosztów operacyjnych wydaje się najtańszym rozwiązaniem. Jednakże w przypadku nie podejmowania jakichkolwiek działań związanych z porządkowaniem gospodarki wodno-ściekowej, problemy występujące obecnie na terenie Gminy Radzymin nie zostaną rozwiązane i w dalszym ciągu ścieki z indywidualnych zbiorników bezodpływowych (szamb) będą zanieczyszczać wody powierzchniowe i podziemne. Pozostawienie infrastruktury w obecnym stanie przyczyniłoby się do pogłębienia istniejących problemów w zakresie ochrony środowiska i funkcjonowania Gminy. Wpłynęłoby to również niekorzystnie na czystość okolicznych rzek. Dodatkowo niewypełnienie zobowiązań akcesyjnych Polski wobec wymagań stawianych przez Unię Europejską w zakresie dostosowania systemów oczyszczania ścieków może doprowadzić do sytuacji, że wystąpi konieczność ponoszenia kar wynikających z niedotrzymania standardów określonych w stosownych ustawach, rozporządzeniach i dyrektywach. str. 89

92 Mając na względzie konieczność poprawienia warunków higieniczno - sanitarnych mieszkańców Gminy Radzymin oraz konieczność wypełniania zobowiązań akcesyjnych wariant bezinwestycyjny odrzucono Oszacowanie kosztów dla wybranych rozwiązań Poniżej w dwóch tabelach przedstawiono koszty inwestycyjne i eksploatacyjne dla wybranych sposobów realizacji zadania inwestycyjnego polegającego na budowie sieci kanalizacji sanitarnej na terenie Gminy Radzymin. Do oszacowania kosztów inwestycyjnych wzięto pod uwagę aktualne uwarunkowania rynkowe, techniczne, a także lokalne, bazując na doświadczeniu Gminy po zrealizowanych w ostatnich latach w Gminie Radzymin oraz w gminach sąsiednich inwestycjach wod.-kan. W kosztach inwestycyjnych budowy sieci kanalizacji sanitarnej, sieci wodociągowej oraz obiektów i urządzeń związanych z prawidłowym funkcjonowaniem systemu wodno-ściekowego, ujęte zostały koszty wykonania wszelkich niezbędnych prac, takich jak: roboty rozbiórkowe i odtworzeniowe wraz z kosztami zajęcia pasa drogowego, roboty ziemne, odwodnienie wykopów, roboty montażowe, odtworzenie nawierzchni dróg, jak również koszty wszelkich materiałów i urządzeń. Planowane koszty prac budowlanych dla analizowanego zakresu inwestycyjnego przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 4-2. Zestawienie kosztów inwestycyjnych budowy sieci kanalizacji sanitarnej na terenie Gminy Radzymin Wyszczególnienie Koszty netto [zł] Wariant I Kanalizacja grawitacyjna wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości ,00 Kanalizacja tłoczna ,00 Przepompownie sieciowe ,00 Koszty inwestycyjne ogółem ,00 Wariant II Kanalizacja ciśnieniowa wraz z przyłączami do posesji ,00 Przepompownie sieciowe oraz przepompownie na przyłączach* ,00 Koszty inwestycyjne ogółem ,00 * Koszt kompletnej przepompowni z armaturą, urządzeniami sterującymi instalowanej na przyłączach przyjęto w wysokości ok zł i dodatkowo zł na wymianę pompy w okresie analizy finansowej Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji o Gminy i PWiK W celu określenia zmian w kosztach eksploatacyjnych będących wynikiem realizacji inwestycji, w pierwszej kolejności określono aktualne koszty obsługi systemu kanalizacyjnego i wodociągowego. Koszty eksploatacyjne obejmują: koszty energii elektrycznej, koszty remontów sieci, koszty materiałowe i koszty obsługi oraz koszty usług obcych. Wartości te zostały oszacowane, wykorzystując doświadczenie Konsultantów w zakresie projektowania sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, jak również wykorzystując znajomość kosztów eksploatacyjnych ponoszonych przez PWiK Sp. z o. o. oraz inne przedsiębiorstwa zajmujące się eksploatacją systemów wodno kanalizacyjnych. str. 90

93 Wartość kosztów w poszczególnych latach różni się i wynika głównie ze zmiany podstawowych parametrów, takich jak: długości sieci kanalizacyjnej i wodociągowej oraz ilości i mocy planowanych urządzeń w systemie kanalizacyjnym. Przy szacowaniu kosztów operacyjnych systemu kanalizacyjnego przyjęto następujące założenia: koszty energii elektrycznej skalkulowano oddzielnie, na podstawie charakterystycznych parametrów przepompowni ścieków (moc pompy, wydajność, ilość ścieków dopływających do pompowni); koszty wynagrodzeń i świadczeń na rzecz pracowników określono na podstawie planowanych ilości pracowników przewidzianych do obsługi systemu wodno-kanalizacyjnego; w kosztach remontów i materiałów przewidziano wydatki związane z bieżącą eksploatacją sieci kanalizacyjnej i wodociągowej (wymiana włazów, pomp w przydomowych pompowniach, uszczelek, zaworów, elementów pomp, urządzeń sterujących, pomiarowych, hydrantów, zasuw itp.). W kosztach eksploatacyjnych uwzględniono również pozostałe koszty związane np. z opłatami za zajęcie pasa drogowego w trakcie prowadzenia prac remontowych, przeglądów sieci. W poniższej tabeli przedstawiono orientacyjne koszty eksploatacyjne związane z funkcjonowaniem systemu. Tabela 4-3. Zestawienie rocznych kosztów eksploatacyjnych systemu wodno-kanalizacyjnego* - przyrost Wyszczególnienie Jednostka Wariant I Wariant II Wynagrodzenia z narzutami PLN/rok Koszt usług obcych, remontów i materiałów PLN/rok Zużycie energii PLN/rok Pozostałe koszty PLN/rok Razem koszty eksploatacyjne PLN/rok * prognozowane koszty eksploatacyjne systemu wodno-kanalizacyjnego w rok po zakończeniu inwestycji na terenie Gminy Radzymin Źródło: obliczenia własne Finansowe i ekonomiczne porównanie rozważanych opcji W celu zoptymalizowania zakresu wariantu inwestycyjnego (WI) dla inwestycji liniowych w zakresie kanalizacji wykorzystano analizę efektywności kosztowej metodykę Dynamicznego Kosztu Jednostkowego (DGC). Miernik ten bazuje na danych kosztowych i ilościowych z całego okresu użytkowania inwestycji uwzględniając zarówno moment realizacji, jak i okres jego eksploatacji. Na potrzeby oszacowania wskaźnika DGC przyjęto jednolite założenia dla wszystkich wariantów: analizę wykonano dla okresu 30 lat. nakłady inwestycyjne obejmują koszty budowy sieci wraz z odcinkami sieci, bez kosztów ogólnych (pomoc techniczna, promocja itp.); analiza przeprowadzana jest w cenach stałych, a realna stopa dyskontowa wynosi 4%; stawki amortyzacji na średnim poziomie 15% dla urządzeń i maszyn oraz 2% dla budowli; ilość ścieków obliczono jako iloczyn jednostkowej produkcji ścieków (x365 dni w roku) oraz liczby mieszkańców modyfikowanej w oparciu o przyjęty trend demograficzny; str. 91

94 niezamortyzowaną część nakładów inwestycyjnych na koniec analizy (wartość rezydualną) ujęto w analizie jako pomniejszenie kosztów inwestycyjnych w ostatnim roku analizy; W zakresie produkcji jednostkowej ścieków na mieszkańca przyjęto wskaźnik 82 l/dobę. Poniżej zaprezentowano zbiorcze zestawienie wartości wskaźnika DGC dla wariantów technologicznych dla poszczególnych zadań. Analiza ekonomiczna uzasadnia realizację Wariantu I. Tabela 4-4. Wartości wskaźnika DGC dla budowy sieci kanalizacji sanitarnej na terenie Radzymina Lp. 1. Zadanie Liczba nowopodłą czonych Nakład [zł] Sieć wybudo. [km] Nakład jedn. [zł/mb] DGC [zł/m3] Współcz. W [nakład/ osobę] Współcz. D [osoby/km wybudowanej kanalizacji] * Kanalizacja grawitacyjnotłoczna , , Kanalizacja 2. ciśnieniowa , , Źródło: własne Wskazanie najlepszych rozwiązań spośród rozważanych opcji Przy wyborze wariantu kierowano się (poza wartością wskaźnika DGC) osiągniętym efektem ekologicznym i skalą uciążliwości dla mieszkańców. Dlatego też analizę DGC przeprowadzono z uwzględnieniem kosztów związanych z rozbudową całego systemu kanalizacyjnego. Budowa zbiorczej sieci kanalizacji sanitarnej przyczyni się do zmniejszenia ilości ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska. Dlatego też realizacja Projektu zapewni osiągnięcie znaczących korzyści środowiskowych związanych ze zwiększeniem ilości oczyszczonych ścieków do poziomu wymaganego przepisami polskimi i UE. Wszystkie rozpatrywane warianty przyczyniają się do uporządkowania gospodarki ściekowej na terenie Radzymina. Różnią się przyjętą technologią, jednak ilość mieszkańców podłączonych do kanalizacji w wyniku realizacji przedsięwzięcia oraz ilość odprowadzanych ścieków w obydwu wariantach jest taka sama. Stąd osiągnięte korzyści środowiskowe będą takie same (mierzone redukcją ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska). Z realizacją Projektu w fazie inwestycyjnej związane będzie występowanie niedogodności dla społeczeństwa tj. hałas w trakcie budowy, przemieszczanie się sprzętu ciężkiego po lokalnych drogach, wzrost zanieczyszczenia powietrza i zapylenia związany z czasową intensyfikacją ruchu drogowego oraz prowadzonych prac budowlanych, konieczność zamknięcia dróg na czas realizacji inwestycji i wytyczenia objazdów. Powyższe niedogodności będą występować w obydwu analizowanych wariantach. Ponadto w obydwu wariantach osiągnięte zostaną korzyści związane ze wzrostem wartości parcel budowlanych, kreowaniem dodatkowego popytu na rynku usług budowlanych, a przede wszystkim korzyści związane z poprawą stanu środowiska, atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej regionu oraz korzyści o charakterze zdrowotnym. Wszystkie wymienione rodzaje korzyści będą jednakowe w każdym z wariantów. Każdy z wariantów charakteryzuje się też takim samym nowoczesnym poziomem zastosowanych rozwiązań technicznych. Na tej płaszczyźnie każde rozwiązanie musi być ocenione jednakowo. str. 92

95 W związku z powyższym do wyłonienia najkorzystniejszego wariantu przyjęto kryteria ekonomiczne sprowadzające się do porównania kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych. Na podstawie przeprowadzonych analiz uzasadniona jest realizacja inwestycji w zakresie budowy sieci kanalizacyjnej w oparciu o wariant sieci kanalizacji grawitacyjno-tłocznej. Wariant ten rozwiązuje kwestie podłączenia mieszkańców aglomeracji do zbiorczego systemu kanalizacji. Wskaźnik DGC dla kanalizacji grawitacyjno-tłocznej jest niższy niż w wariancie kanalizacji ciśnieniowej. Ponadto mając na uwadze przeprowadzenie inwestycji w oparciu o jedną technologię oraz uwzględniając aspekty społeczne (niechęć mieszkańców do lokalizacji przepompowni ścieków na terenie własnej posesji) ostatecznie przyjęto do dalszych analiz wartość nakładów inwestycyjnych dla wariantu kanalizacji grawitacyjno-tłocznej Porównanie rozważanych opcji pod względem środowiskowym Przedstawione alternatywne rozwiązania inwestycyjne dla przedmiotowego przedsięwzięcia, zarówno w przypadku Wariantu I polegającego na budowie kanalizacji grawitacyjno-tłocznej wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości, jak również Wariantu II gdzie założono spływ tłoczny do strefowych pompowni ścieków oraz tłoczenie ścieków do oczyszczalni ścieków, z punktu widzenia ochrony środowiska są porównywalne. W obydwu przypadkach projektowane przewody i obiekty sieciowe zlokalizowane będą pod powierzchnią ziemi. Planuje się ich wykonanie z odpowiednich i szczelnych materiałów odpornych na oddziaływanie termiczne, chemiczne i obciążenia statyczne. Dodatkowo zostaną one odpowiednio zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi. W fazie inwestycyjnej realizacji projektu w obu wariantach będą występowały nieznaczne niedogodności dla społeczeństwa tj.: hałas w trakcie budowy, konieczność zamknięcia dróg na czas realizacji inwestycji i wytyczenia objazdów, przemieszczanie się sprzętu ciężkiego po lokalnych drogach, wzrost zanieczyszczenia powietrza i zapylenia związane z czasową intensyfikacją ruchu drogowego oraz prowadzonymi pracami budowlanymi. Poza tym w ramach prac ujętych w zakresie Projektu nastąpią mało uciążliwe oddziaływania na elementy środowiska (woda, powierzchnia ziemi, fauna i flora, jakość powietrza atmosferycznego, klimat akustyczny i wibracje oraz na krajobraz, dobra materialne i zabytki). Ww. niedogodności będą miały charakter krótkotrwały i całkowicie przemijający. Zakończenie realizacji Projektu wiązać się będzie z całkowitym ustąpieniem uciążliwości. Realizacja przedsięwzięcia, przy zastosowaniu przepisów branżowych oraz przepisów BHP, nie będzie stanowiła zagrożenia dla środowiska zarówno na etapie budowy, jak i podczas eksploatacji. Działania planowane są do realizacji poza obszarami Natura 2000 jak również poza innymi formami ochrony przyrody wyznaczonymi na podstawie Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2015, poz.1651). Zamierzone inwestycje nie pogorszą stanu siedlisk przyrodniczych będących przedmiotem ochrony obszaru Natura 2000, ze względu na znaczną odległość od najbliższego obszaru Natura Dodatkowo należy mieć na względzie fakt, iż budowa zbiorczej sieci kanalizacji sanitarnej przyczyni się do zmniejszenia ilości ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska i zapewni osiągnięcie znaczących korzyści środowiskowych związanych ze zwiększeniem ilości oczyszczonych ścieków do poziomu wymaganego przepisami polskimi i UE. Realizacja zadania objętego zakresem Projektu ma pozytywny wpływ z punktu widzenia zmian klimatycznych. Wykonanie inwestycji wpłynie na ograniczenie wykorzystania wozów asenizacyjnych wywożących ścieki z przydomowych zbiorników, co spowoduje zmniejszenie zużycia paliwa i emisji spalin. str. 93

96 4.5. Wybór najlepszego rozwiązania spośród rozważanych opcji wraz z uzasadnieniem dokonanego wyboru Przy wyborze ostatecznego wariantu inwestycji kierowano się wysokością kosztów inwestycyjnych, kosztów eksploatacyjnych, poziomem wskaźnika DGC, osiągniętym efektem ekologicznym i skalą uciążliwości dla mieszkańców. Reasumując wyniki przeprowadzonej analizy należy stwierdzić, że zarówno Wariant I jak i Wariant II gwarantuje uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy Radzymin. Przedstawione warianty realizacji inwestycji różnią się między sobą rozwiązaniem sposobu odprowadzania ścieków (system kanalizacji grawitacyjno-tłocznej i system kanalizacji ciśnieniowej). Niemniej jednak w obu wariantach ilość mieszkańców podłączonych do kanalizacji w wyniku realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia oraz ilość odprowadzanych ścieków jest identyczna. Oznacza to, że zarówno w I jak i w II Wariancie osiągnięte korzyści środowiskowe będą takie same (zredukowanie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska). W obydwu wariantach, osiągnięte zostaną w jednakowym stopniu korzyści związane ze wzrostem wartości nieruchomości, z kreowaniem dodatkowego popytu na rynkach usług budowlanych, a przede wszystkim korzyści związane z poprawą stanu środowiska, atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej Gminy oraz korzyści o charakterze zdrowotnym. Każdy z wariantów realizacji inwestycji charakteryzuje się takim samym wysokim i nowoczesnym poziomem zastosowanych rozwiązań technicznych. Mając na względzie ww. aspekty należy stwierdzić, że na tej płaszczyźnie porównawczej każdy wariant musi być oceniony jednakowo. W związku z powyższym w celu wyłonienia najkorzystniejszego wariantu przyjęto kryteria ekonomiczne, tj. porównanie kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych. Z porównania tego, po przeprowadzonej analizie wskaźnika DGC wynika, że preferowanym wariantem realizacji planowanej inwestycji jest Wariant I, polegający na budowie sieci wodociągowej i budowie kanalizacji sanitarnej w systemie grawitacyjno-tłocznym z odprowadzeniem ścieków do istniejącej oczyszczalni ścieków w Radzyminie. Biorąc pod uwagę aspekty ekonomiczne i społeczno ekologiczne jest to wariant najkorzystniejszy dla Gminy Radzymin. Wobec powyższego, zgodnie z zapisami Koncepcji sieci wodociągowej i kanalizacyjnej dla Gminy Radzymin, a także na podstawie ustaleń z PWiK Sp. z o. o. i z Gminą zadecydowano o realizacji Wariantu I - budowa sieci wodociągowej i budowa kanalizacji sanitarnej w systemie grawitacyjnotłocznym z odprowadzeniem ścieków do istniejącej oczyszczalni ścieków w Radzyminie. Sumaryczna długość sieci kanalizacyjnej wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości wynosi ok. 7,64 km, w tym sieć grawitacyjna ok. 7,58 km, sieć tłoczna ok. 0,06 km. Liczba osób podłączonych do kanalizacji wynosi 511 osób. Planuje się realizację 4 szt. przepompowni ścieków. Długość sieci wodociągowej wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości wynosi ok. 1,43 km. Ilość nowo-podłączonych osób do sieci wodociągowej wynosi 36 osób. Szacowany koszt wykonania ww. wariantu (budowa kanalizacji sanitarnej + budowa sieci wodociągowej) wynosi ,00 zł netto. Projektowany system sieci kanalizacji sanitarnej oraz system sieci wodociągowej jest: zgodny z powszechną praktyką w tej dziedzinie; ze względu na przyjęte rozwiązania techniczne możliwy do wykonania w dość prosty sposób; optymalny pod względem zaspokojenia potrzeb użytkowników w tym zakresie; przedstawia optymalny stosunek jakości projektowanego systemu kanalizacji sanitarnej do ceny jego wykonania i kosztów późniejszej eksploatacji. str. 94

97 5. Analiza instytucjonalna przedsięwzięcia 5.1. Charakterystyka rozważanych rozwiązań inwestycyjnych w fazie inwestycyjnej i operacyjnej przedsięwzięcia Zaproponowane w niniejszym punkcie rozwiązania są wynikiem analizy możliwych rozwiązań instytucjonalnych dla inwestycji Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I dopuszczonych prawem polskim oraz spełniających założenia dla projektów finansowanych z Funduszu Spójności, a ponadto możliwych do przeprowadzenia w obecnie istniejącej sytuacji w infrastrukturze wodno-ściekowej na terenie Gminy Radzymin. Struktura instytucjonalna każdego przedsięwzięcia w myśl wytycznych i rozporządzeń Unii Europejskiej musi zagwarantować: istnienie podmiotu odpowiedzialnego za realizację przedsięwzięcia - Beneficjenta, który będzie także stroną stosunków prawnych oraz podmiotu odpowiedzialnego za eksploatację wytworzonego majątku Operatora; zgodność z zasadami pomocy publicznej dla przedsiębiorców; zachowanie wymogu stwierdzającego, że środki pomocowe UE są przeznaczone na wsparcie inwestycji realizowanych ze środków publicznych lub zrównanych z nimi; zachowanie zasady konkurencyjności; najbardziej efektywne zarządzanie wytworzonym majątkiem; dysponowanie majątkiem trwałym wytworzonym w ramach przedsięwzięcia, aby zostało zagwarantowane istnienie przejrzystej struktury własności aktywów powstałych w wyniku realizacji przedsięwzięcia, jak i poprawność trybu zmiany własności tych aktywów (aporty itp.). Ponadto w sektorze gospodarki wodno-ściekowej struktura instytucjonalna każdego przedsięwzięcia powinna dodatkowo zapewnić: środki na realizację i eksploatację planowanej inwestycji oraz ich obsługę gwarantując finansową i techniczną wykonalność oraz trwałość tejże inwestycji w założonym okresie; wdrożenie zasady zanieczyszczający płaci, tj. uwzględnienie w cenie tej usługi wszystkich kosztów (np. kosztów odtworzenia eksploatowanego majątku); przyjęcie polityki taryfowej zgodnej z polskim prawodawstwem w tym zakresie (unikanie finansowania skrośnego). Struktura instytucjonalna spełniająca powyższe wymagania to taka, gdzie dla każdego spójnego systemu występuje jeden podmiot pełniący funkcję Beneficjenta i Operatora lub dwa podmioty, z których jeden pełni funkcję Beneficjenta, a drugi Operatora. Na terenie objętym Projektem istniejąca infrastruktura wodociągowa i kanalizacyjna stanowi własność Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Radzyminie. Eksploatatorem tejże infrastruktury również jest PWiK Sp. z o.o. Należy zaznaczyć, że do 31 marca 2009 r. Gmina Radzymin gospodarkę wodno-ściekową prowadziła w ramach działalności Miejskiego Zakładu Wodociągów, Kanalizacji i Administracji Budynków Komunalnych. Sytuacja uległa zmianie w 2009 r. Na podstawie Uchwały Nr 347/XXIV/2009 Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia 27 stycznia 2009 r., na etapie wcześniej realizowanego projektu współfinansowanego ze środków Funduszu Spójności, zakład został przekształcony w jednoosobową spółkę gminną. Od 31 marca 2009 r. PWiK Sp. z o. o. zajmuje się prowadzeniem gospodarki wodnościekowej na terenie Radzymina. str. 95

98 Obecna struktura instytucjonalna, gdzie PWiK Sp. z o. o. jest właścicielem i operatorem infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej, zapewnia skuteczne działanie systemu wodnego i kanalizacyjnego oraz pozwala na szybkie reagowanie w przypadku występowania awarii. Na potrzeby realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia rozważano następujące opcje dotyczące struktury instytucjonalnej systemu wodno-kanalizacyjnego: Wariant 1 Gmina realizuje inwestycję, a eksploatacją powstałego majątku zajmuje się spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jednoosobowa spółka Gminy Radzymin (PWiK Sp. z o. o. w Radzyminie) na podstawie umowy użyczenia Gmina w tej opcji występuje w charakterze beneficjenta dotacji z Funduszu Spójności i jednocześnie podmiotu odpowiedzialnego za realizację Projektu, a po wybudowaniu infrastruktury wodno ściekowej jej eksploatatorem będzie PWiK. Rozwiązanie zostanie wdrożone poprzez podpisanie pomiędzy Gminą Radzymin, a PWiK Sp. z o.o. umowy użyczenia wytworzonego majątku. Prowadząc w taki sposób inwestycję, Gmina nie ma możliwości odliczenia naliczonego podatku VAT. W takiej sytuacji wysokość nakładów niezbędnych do poniesienia musi zostać podwyższona o podatek VAT, który stanie się wydatkiem kwalifikowanym. Wariant 2 Gmina realizuje inwestycję, a eksploatacją powstałego majątku zajmuje się spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jednoosobowa spółka Gminy Radzymin (PWiK Sp. z o. o. w Radzyminie) na podstawie umowy dzierżawy Gmina występuje w charakterze Beneficjenta dotacji z Funduszu Spójności i jednocześnie podmiotu odpowiedzialnego za realizację Projektu, a po wybudowaniu infrastruktury wodno ściekowej jej eksploatatorem będzie PWiK. Rozwiązanie zostanie wdrożone poprzez podpisanie pomiędzy Gminą Radzymin i PWiK umowy dzierżawy wytworzonego majątku (ceny dzierżawy powinny być przyjęte na poziomie cen rynkowych). Aby prowadzić w taki sposób inwestycję należałoby podpisać umowę dzierżawy na minimum 5 lat, co pozwoli na zapewnienie trwałości Projektu. W tym wariancie możliwe będzie odliczenie podatku VAT (Gmina wydzierżawiając majątek będzie prowadzić działalność opodatkowaną). Poza tym nastąpi rozdzielenie odpowiedzialności za prawidłową eksploatację nowopowstałego majątku (spółka PWiK) oraz dokonywanie odtworzeń eksploatowanego majątku (Gmina ze środków z czynszu dzierżawnego płaconego przez eksploatatora). Ponadto Gmina, jako właściciel Spółki, będzie miała możliwość sprawowania bieżącej kontroli i nadzoru nad działalnością Spółki. Wariant 3 wnioskodawcą i beneficjentem Projektu oraz operatorem nowego majątku jest funkcjonująca w Radzyminie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jednoosobowa spółka Gminy Radzymin (PWiK Sp. z o. o. w Radzyminie), która jednocześnie zajmuje się jego eksploatacją PWiK jako spółka gminna będzie występować jednocześnie w charakterze beneficjenta środków Funduszu Spójności, podmiotu odpowiedzialnego za realizację Projektu, a zarazem eksploatatora po wybudowaniu infrastruktury wodno-kanalizacyjnej. Przy przyjęciu do realizacji niniejszego wariantu możliwe byłoby odliczanie naliczonego podatku VAT, w związku z czym wartość wytworzonego środka trwałego stanowiłaby równowartość cen netto poszczególnych składników inwestycji. W odróżnieniu od dwóch pozostałych wariantów, w wariancie 3 występuje jeden podmiot pełniący równocześnie funkcję beneficjenta i operatora. Dlatego też odpowiedzialność za realizację inwestycji, prawidłową eksploatację majątku oraz dokonywanie odtworzeń będzie spoczywała na jednym str. 96

99 podmiocie. Jednocześnie Gmina, jako właściciel Spółki, będzie miała możliwość sprawowania kontroli i nadzoru nad jej działalnością. Mając na względzie powyższe należy zaznaczyć, że jest to wariant optymalny pod względem organizacyjno-prawnym. Ponadto należy podkreślić, że Spółka ma już doświadczenie w przeprowadzaniu dużej inwestycji finansowanej ze środków unijnych. Reasumując, na rekomendację i dalszą analizę zasługują te warianty rozwiązań instytucjonalnych prowadzenia inwestycji, które zapewniają możliwość odzyskania podatku VAT (przynajmniej w części), a przez to zmniejszenie wartości nakładów inwestycyjnych, co w konsekwencji wiąże się ze zmniejszeniem prognozowanych opłat za wodę i ścieki. W związku z powyższym oraz mając na względzie istniejącą obecnie na terenie Gminy Radzymin strukturę instytucjonalną gospodarki wodno-ściekowej do analizy i porównania wybrano dwa rozwiązania Wariant 2 i 3. Wariant 1, gdzie podatek VAT, płacony za materiały i usługi budowlane, potraktowany byłby przez Gminę Radzymin jako koszt realizacji inwestycji (skala utraconych oszczędności byłaby znaczna) nie jest rozpatrywany Analiza SWOT zidentyfikowanych rozwiązań instytucjonalnych W celu porównania możliwych do wdrożenia rozwiązań instytucjonalnych przeprowadzono analizę SWOT (ang: Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats). Analiza ta zestawia w czterech podstawowych grupach, które można nazwać kategoriami czynników strategicznych, silne i słabe strony oraz zagrożenia i szanse proponowanych rozwiązań tj.: 1) S (Strengths) mocne strony, czyli atuty, zalety, przewagi Projektu; 2) W (Weaknesses) słabe strony, czyli wszystkie te czynniki, które stanowią bariery, wady, słabości Projektu; 3) O (Opportunities) szanse, czyli wszystkie te elementy otoczenia, które można rozpatrywać jako szanse stojące przed analizowanym Projektem; 4) T (Threats) zagrożenia, czyli wszystkie te elementy otoczenia, które stanowić mogą ryzyko niekorzystnej zmiany dla Projektu. Poniżej przedstawiono analizę SWOT dla zidentyfikowanych rozwiązań instytucjonalnych. Tabela 5-1. Analiza SWOT dla wariantu 2 Gmina beneficjentem, PWiK operatorem majątku na podstawie umowie dzierżawy Moce Strony S 1. Zarząd Spółki prowadzi jej sprawy w jej imieniu i reprezentuje ją na zewnątrz 2. Posiadanie osobowości prawnej przez Spółkę oraz zdolności do czynności prawnych i zdolności prawnej 3. Czytelne relacje prawne 4. Sprawność zarządzania Spółką 5. Zarząd Spółki może działać w sposób nieograniczony 6. Gmina jest udziałowcem Spółki, ma zatem istotny wpływ na podejmowane przez nią działania Słabe strony W 1. Rozdział własności i eksploatacji 2. Niejednoznaczna odpowiedzialność za dotrzymanie zobowiązań wskazanych w Aplikacji do KE w zakresie taryf, efektów rzeczowych i ekologicznych, w okresie 5 lat od zakończenia przedsięwzięcia str. 97

100 7. Spółka jest operatorem infrastruktury wodociągowokanalizacyjnej 8. Możliwość odliczenia naliczonego podatku VAT. Wartość wytworzonego środka trwałego stanowić będzie równowartość cen netto poszczególnych składników inwestycji 9. Spółka funkcjonuje na podstawie przepisów prawa handlowego, a nie administracyjnego 10. Relacje prawne między Spółką i Gminą kształtowane są na podstawie umów 11. Posiadanie 100% udziałów w Spółce przez Gminę Szanse O 1. Możliwość optymalizacji zarządzania usługami użyteczności publicznej urynkowienie i konkurencyjność 2. Umożliwienie partnerstwa między Gminami 3. Możliwość znalezienia nowych inwestorów, zarówno publicznych jak i prawnych 4. Ułatwienie kontroli samorządu nad Spółką Źródło: własne Zagrożenia T 1. Rozdział odpowiedzialności za wytworzony w wyniku Projektu majątek Tabela 5-2. Analiza SWOT dla wariantu 3 PWiK beneficjentem i operatorem majątku Moce Strony S 1. Zarząd Spółki prowadzi jej sprawy w jej imieniu i reprezentuje ją na zewnątrz 2. Posiadanie osobowości prawnej przez Spółkę oraz zdolności do czynności prawnych i zdolności prawnej 3. Czytelne relacje prawne 4. Sprawność zarządzania Spółką 5. Zarząd Spółki może działać w sposób nieograniczony 6. Gmina jest udziałowcem Spółki, ma zatem istotny wpływ na podejmowane przez nią działania 7. Spółka jest właścicielem i operatorem infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej 8. Możliwość odliczenia podatku VAT. Wartość wytworzonego środka trwałego stanowić będzie równowartość cen netto poszczególnych składników inwestycji 9. Spółka funkcjonuje na podstawie przepisów prawa handlowego, a nie administracyjnego 10. Relacje prawne między Spółką a Gminą kształtowane są na podstawie umów 11. Posiadanie 100% udziałów w Spółce przez Gminę 12. Odpowiedzialność za majątek spoczywa na jednym podmiocie tj. na Spółce 13. Jednoznaczna odpowiedzialność za dotrzymanie zobowiązań wskazanych w Aplikacji do KE w zakresie Słabe strony W str. 98

101 taryf, efektów rzeczowych i ekologicznych, w okresie 5 lat od zakończenia przedsięwzięcia - odpowiedzialność spoczywa na jednym podmiocie tj. na Spółce Szanse O 1. Możliwość optymalizacji zarządzania usługami użyteczności publicznej urynkowienie i konkurencyjność 2. Możliwość znalezienia nowych inwestorów, zarówno publicznych jak i prawnych 3. Ułatwienie kontroli samorządu nad Spółką Źródło: własne Zagrożenia T 5.3. Wskazanie najefektywniejszego rozwiązania instytucjonalnego wraz z uzasadnieniem Podsumowując przedstawione warianty rozwiązania instytucjonalnego należy rekomendować te rozwiązania, które zapewniają możliwość odzyskania podatku VAT, a przez to zmniejszenie wartości nakładów inwestycyjnych i zmniejszenie prognozowanych opłat za wodę i ścieki. Dodatkowo należy mieć na względzie fakt, że wariant 3 (PWiK Sp. z o. o. jest beneficjentem oraz operatorem nowego majątku) jest najprostszym sposobem osiągnięcia założonego celu i jest wariantem najbardziej optymalnym. Spółka funkcjonuje od 2009 r., co oznacza, że nie ma konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów organizacyjnych związanych z ewentualnym utworzeniem nowej komórki organizacyjnej. Oprócz tego zastosowanie takiego rozwiązania niesie jeszcze cały szereg innych korzyści tj. przejrzysta sprawozdawczość finansowa podmiotu, pełna księgowość umożliwiająca analizowanie i kontrolę kosztów na różnym etapie ich powstawania oraz brak zagrożenia finansowania skrośnego. W związku z powyższym oraz mając na względzie istniejącą na terenie Gminy Radzymin strukturę instytucjonalną gospodarki wodno-ściekowej najkorzystniejszym rozwiązaniem jest utrzymanie modelu instytucjonalnego zastosowanego w projekcie realizowanym przez Spółkę w okresie programowania Spółka będzie w pełni odpowiedzialna za przygotowanie, realizację, eksploatację i monitoring przedsięwzięcia oraz za świadczenie usług wodno-ściekowych i pobieranie opłat za dostarczane usługi. Ponadto, zaproponowana struktura instytucjonalna na etapie eksploatacji będzie gwarantowała, iż wszystkie operacje związane z polityką cenową będą wynikały z danych dostępnych w jednym przedsiębiorstwie i będą formułowane w oparciu o wyniki analizy finansowej. Zaproponowana struktura instytucjonalna zapewnia: przejrzystą i jednoznaczną odpowiedzialność PWiK Sp. z o. o. za dotrzymanie zobowiązań wskazanych w aplikacji do KE w zakresie taryf, efektów rzeczowych i ekologicznych, w okresie trwałości projektu tj. 5 lat od zakończenia przedsięwzięcia; przyjęcie polityki taryfowej zgodnej z polskim prawodawstwem w tym zakresie (brak finansowania skrośnego); wdrożenie zasady zanieczyszczający płaci poprzez uwzględnienie w cenie tej usługi wszystkich kosztów (w tym kosztów amortyzacji eksploatowanej infrastruktury wodnościekowej); str. 99

102 zapewnienie środków na realizację i eksploatację planowanej inwestycji oraz ich obsługę, co gwarantuje finansową i techniczną wykonalność oraz trwałość przedsięwzięcia w założonym okresie. str. 100

103 6. Opis projektu 6.1. Cele projektu Działania podjęte w ramach Projektu mają na celu przede wszystkim ograniczenie ilości zanieczyszczeń przedostających się do wód i gleb, a także poprawę zarządzania środowiskiem i dostarczenie mieszkańcom terenu objętego inwestycją odpowiedniej jakości wody pitnej. W wyniku realizacji powyższych celów nastąpi poprawa stanu środowiska naturalnego, poprawią się także warunki życia mieszkańców oraz stworzone zostaną korzystne warunki dla rozwoju przedsiębiorstw działających zgodnie z zasadami poszanowania środowiska. Realizacja Projektu przyczyni się do osiągnięcia standardów w zakresie ochrony środowiska zawartych w Dyrektywach: 91/271/EWG, 91/676/EWG, a także przyczyni się do wypełnienia zapisów Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych oraz Ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2015, poz.139 tekst jednolity). Cel ten będzie realizowany poprzez uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie Gminy z uwzględnieniem zasady likwidowania zanieczyszczeń u źródła i zasady zanieczyszczający płaci. Celami bezpośrednimi osiągniętymi poprzez realizację inwestycji będą: cel ekologiczny: ochrona gleb, wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniami (likwidacja zbiorników bezodpływowych) wraz z redukcją ilości odprowadzanych do środowiska zanieczyszczeń do ilości zgodnych z przepisami prawa, a w efekcie poprawa jakości wód, gleb i tym samym zabezpieczenie ekosystemu przed negatywnym wpływem odprowadzanych do niego ścieków. Nieuporządkowana gospodarka ściekowa na terenie Gminy Radzymin powoduje odprowadzanie części strumienia ścieków nieoczyszczonych do środowiska (ze względu na nieszczelności szamb i zrzuty ścieków na pola lub do lokalnych cieków, rowów melioracyjnych). Działalność taka prowadzi do degradacji wód powierzchniowych, podziemnych oraz zanieczyszczenia gleb. Dzięki realizacji zadań wchodzących w zakres Projektu ścieki z terenów objętych Projektem odprowadzone zostaną do miejskiej oczyszczalni ścieków w Radzyminie, zapewniającej ich właściwe oczyszczenie. cel społeczno-zdrowotny: poprawa warunków sanitarnych i zmniejszenie zagrożenia zdrowia osób zamieszkałych na obszarze oddziaływania przedsięwzięcia oraz podniesienie standardu i jakości ich życia, a także zwiększenie atrakcyjności Radzymina w oczach mieszkańców i turystów. cel techniczno-organizacyjny: zostanie zrealizowany sprawnie funkcjonujący system usuwania ścieków sanitarnych, a także doprowadzania wody służącej do zaspokojenia potrzeb bytowogospodarczych oraz system zarządzania sieciami wodno-kanalizacyjnymi, jak również system zapewnienia oszczędności wody, a tym samym nastąpi uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie aglomeracji. W wyniku realizacji Projektu nastąpi poprawa jakości usług wodno-ściekowych w zakresie powszechności korzystania ze zbiorczego systemu odprowadzania ścieków przez mieszkańców Radzymina i miejscowości Ciemne oraz Cegielnia. cel formalno-prawny: spełnienie wymagań prawa polskiego i Unii Europejskiej; w wyniku realizacji projektu infrastruktura wodno-ściekowa na terenie Gminy Radzymin będzie spełniała wymagania dyrektyw środowiskowych UE; str. 101

104 cel gospodarczy: podniesienie poziomu wyposażenia Gminy Radzymin w zakresie podstawowej infrastruktury technicznej oraz podniesienie atrakcyjności i walorów estetycznych regionu dla inwestorów, poprzez udostępnienie kompletnej infrastruktury technicznej na terenie objętym budową kanalizacji i wodociągu. Dzięki uzbrojeniu nowych obszarów wzrośnie atrakcyjność gospodarcza i inwestycyjna miejscowości. Zostaną stworzone warunki do powstanie kolejnych podmiotów gospodarczych, co w konsekwencji zaowocuje również powstaniem nowych miejsc pracy. W wyniku realizacji Projektu: w 2018 r. liczba mieszkańców Gminy Radzymin objętych systemami kanalizacji sanitarnej wzrośnie o 511 osoby. Wzrost ten spowoduje, że dostęp do sieci kanalizacyjnej będzie miało ok. 60 % mieszkańców Gminy, w 2018 r. liczba mieszkańców Gminy Radzymin objętych systemami wodociągu wzrośnie o 36 osób. Wzrost ten spowoduje, że dostęp do sieci wodociągowej będzie miało ok. 69 % mieszkańców Gminy, w 2018 r. opracowany i wdrożony zostanie system zarządzania sieciami wodnokanalizacyjnymi, pozwalających na efektywne i oszczędne korzystanie z zasobów wodnych - system GIS, oraz system zapewnienia oszczędności wody w tym poprzez zapobieganie stratom wody z sieci wodociągowej. Podsumowując, należy stwierdzić, iż budowa kanalizacji sanitarnej i wodociągu wraz z odcinkami do granic nieruchomości na terenie obszaru objętego realizacją Projektu jest konieczna z uwagi na korzyści, jakie zostaną osiągnięte z tytułu wdrożenia inwestycji. Uporządkowanie gospodarki ściekowej na tym terenie ma istotne znaczenie ze względu na: ochronę wód podziemnych będących źródłem zaopatrzenia w wodę dla mieszkańców Radzymina, ochronę wód powierzchniowych będących źródłem zaopatrzenia w wodę dla mieszkańców regionu, ochronę środowiska naturalnego na obszarach prawnie chronionych Zakres rzeczowy projektu, wskaźniki Zakres rzeczowy projektu pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I obejmuje budowę kanalizacji sanitarnej w systemie grawitacyjno tłocznym, a także budowę sieci wodociągowej. Oprócz głównych rurociągów w ramach Projektu realizowane będą również odcinki sieci do granic nieruchomości. Ww. infrastruktura budowana będzie przede wszystkim w zachodniej części miasta. Oprócz tego niewielka część odcinków sieci zlokalizowana będzie na terenie miejscowości Cegielnia i Ciemne. Miasto Radzymin jest prężnie rozwijającą się miejscowością. Obecnie tereny Radzymina są w większości zwodociągowanie i posiadają stale rozbudowywaną sieć kanalizacyjną, a także oczyszczalnię ścieków spełniającą normy unijne. Istnieją jednak obszary, które dotychczas nie zostały objęte zakresem ww. infrastruktury, dla których m.in. z punktu ekonomicznego, technicznego wskazana jest budowa kanalizacji czy też wodociągu. W związku z tym oraz mając na względzie jeden z celów przedmiotowej inwestycji tj. podniesienie standardu życia mieszkańców wytypowano obszary konieczne do zwodociągowania i str. 102

105 skanalizowania. Poprzez rozbudowę istniejącego systemu wodno-ściekowego zostaną stworzone warunki do włączenia się do istniejącej sieci kanalizacji zbiorczej oraz do istniejącego systemu zaopatrzenia w wodę kolejnych mieszkańców, co jednocześnie pozwoli na podniesienie komfortu ich życia w sposób przyjazny środowisku. Rozbudowa systemu kanalizacyjnego polegać będzie na wyposażeniu w zbiorczy system kanalizacyjny ww. terenów z włączeniem planowanej sieci do istniejących rurociągów sanitarnych. Zakres rzeczowy obejmował będzie budowę sieci kanalizacji sanitarnej w systemie grawitacyjno tłocznym z sieciowymi przepompowniami ścieków (planowane do realizacji są 4 szt. pompowni). Poza tym na wytypowanych obszarach aglomeracji Radzymin planowana jest do budowy sieć zaopatrzenia w wodę, z włączeniem jej do istniejącego systemu wodociągowego. Proponowany zakres rzeczowy projektu przedstawia się następująco: 1. Kontrakt RB1 pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin żółty FIDIC obejmuje budowę kanalizacji sanitarnej w zlewni ulicy Nowej oraz w ciągach ulic: Wczasowej i Polskiej Organizacji Wojskowej, a także budowę sieci wodociągowej w ciągach ulic: Książęca, Bez Nazwy od ul. Nowej, Wczasowa, Polskiej Organizacji Wojskowej. W ramach niniejszego Kontraktu przewiduje się wykonanie: kanału sanitarnego grawitacyjnego DN 200 PVC o łącznej długości ok. L = 5,43 km odcinków sieci od głównego kanału do granic posesji DN 160 PVC o łącznej długości ok. L = 1,71 km 4 szt. pompowni ścieków sanitarnych, kanału tłocznego DN 90 PEHD o łącznej długości ok. L = 0,06 km wodociągu DN 110 PEHD o łącznej długości ok. L = 0,65 km odcinków sieci od głównego przewodu wodociągowego do granic posesji DN 40 PEHD ok. L = 0,64 km 2. Kontrakt RB2 pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin czerwony FIDIC obejmuje budowę kanalizacji sanitarnej w ciągach ulic: Bez Nazwy od ul. Wołomińskiej, Bez Nazwy od ul. Wczasowej, Konstytucji 3-go Maja oraz budowę sieci wodociągowej w ulicy Bez Nazwy od ul. Wczasowej. W ramach Kontraktu RB2 przewiduje się budowę: kanału sanitarnego grawitacyjnego DN 200 PVC o łącznej długości ok. L = 0,37 km odcinków sieci od głównego kanału do granic posesji DN 160 PVC o łącznej długości ok. L = 0,07 km wodociągu DN 110 PEHD o łącznej długości ok. L = 0,14 km. W poniższej tabeli przedstawiono zakres rzeczowy poszczególnych zadań inwestycyjnych planowanego przedsięwzięcia w Gminie Radzymin zgłaszany do finansowania z Funduszu Spójności. str. 103

106 Tabela 6-1. Zakres rzeczowy zadań inwestycyjnych planowanego przedsięwzięcia w Gminie Radzymin Nr Kontrakt Kanalizacja grawitacyjna [km] DN 160 DN 200 razem Kanalizacja tłoczna [km] DN90 razem pompownia [szt.] Wodociąg [km] DN110 DN40 razem 1. Kontrakt RB1 1,71 5,43 7,14 0,06 0,06 4 0,65 0,64 1,29 2. Kontrakt RB2 0,07 0,37 0,44 0,00 0,00 0 0,14 0 0,14 Razem 1,78 5,8 7,58 0,06 0,06 4 0,79 0,64 1,43 Źródło: opracowanie własne Reasumując, zakres inwestycji uwzględniony w ramach Projektu został ustalony uwzględniając zasadę, że kanalizacja zbiorcza powinna być budowana tam, gdzie jest to ekonomicznie uzasadnione. Dla wybranego wariantu przeprowadzono analizę wskaźnika koncentracji mieszkańców zgodnie z obowiązującą Metodyką obliczania wskaźnika koncentracji aglomeracji. Do obliczania tego wskaźnika wzięto pod uwagę liczbę stałych mieszkańców miejscowości Radzymin, Ciemne i Cegielnia planowanych do podłączenia do nowo-wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej (tj. Mk plan = 511 mieszkańców). Długość planowanej do realizacji sieci kanalizacyjnej określono jako sumę planowanego zakresu rurociągów kanalizacji grawitacyjnej i tłocznej wraz z odcinkami od głównej sieci do granicy posesji (L plan). Przy szacowaniu parametrów L ist i Mk ist posłużono się danymi PWiK. W ten sposób określono ogólną długość istniejącej na terenie aglomeracji sieci kanalizacyjnej (grawitacyjnej i tłocznej) oraz liczbę mieszkańców korzystających z istniejącej sieci kanalizacyjnej Mk ist., która zgodnie z ww. metodyką, uwzględnia: stałych mieszkańców, osoby czasowo przebywające na terenie aglomeracji oraz ilość ścieków przemysłowych, w przeliczeniu na wielkość ładunku ścieków wyrażoną w RLM, odprowadzanych do systemów kanalizacji zbiorczej. Długość sieci po realizacji projektu wynosić będzie ok. 81,0 km, podłączonych do sieci kanalizacyjnej będzie mieszkańców. W ten sposób obliczono wskaźnik koncentracji mieszkańców na 1 km planowanej do budowy sieci, który wynosi 206 Mk/km. Wartość uzyskanego wskaźnika koncentracji aglomeracji potwierdza, iż wyłoniony zakres rzeczowy może być dofinansowany z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Ponadto zauważyć należy, że w wyniku realizacji Projektu opracowany i wdrożony zostanie inteligentny system zarządzania sieciami wodno-kanalizacyjnymi, pozwalający na efektywne i oszczędne korzystanie z zasobów wodnych - system GIS, oraz system zapewnienia oszczędności wody w tym poprzez zapobieganie stratom wody z sieci wodociągowej Opis i charakterystyka wybranej technologii Podstawowe parametry technologiczne Na terenie objętym inwestycji istniejąca zabudowa mieszkalno-usługowa wyposażona jest w kanalizację lokalną z odprowadzaniem do zbiorników bezodpływowych (szamb). Docelowo w ramach Projektu ścieki sanitarne przewiduje się odprowadzić zgodnie z opracowaną koncepcją ( Koncepcja sieci wodociągowej i kanalizacyjnej dla Gminy Radzymin opracowana w 2015r.) i warunkami str. 104

107 technicznymi odprowadzania ścieków poprzez projektowaną kanalizację sanitarną grawitacyjną i tłoczną oraz zbiorcze przepompownie ścieków do miejskiej oczyszczalni w Radzyminie. Zastosowanie takiego rozwiązania wymusza zróżnicowana konfiguracja terenu oraz lokalizacja poszczególnych zabudowań. Układ kanałów będzie zlokalizowany w liniach rozgraniczających jezdni i będzie zapewniał ciągły i niezawodny odbiór ścieków od mieszkańców oraz kierunki rozwoju obszaru objętego zakresem kanalizacji. Odprowadzanie ścieków odbywać się będzie w sposób grawitacyjny i możliwie jak najkrótszą drogą. Minimalne przykrycie kanałów będzie wynosić 1,4m, natomiast maksymalne zagłębienie dna kanału nie powinno przekroczyć 5,5m. Kanalizacja grawitacyjna zbudowana będzie z rur PVC klasy S 8 kn/m 2 łączonych na uszczelki gumowe i uzbrojona będzie w studzienki kanalizacyjne żelbetowe oraz z tworzyw sztucznych. Kanały sanitarne ułożone będą na podsypce piaskowej ze spadkami zapewniającymi samooczyszczanie. Pozwoli to na bezpieczną ich budowę i eksploatację. Przewody kanalizacji tłocznej z poszczególnych przepompowni do studzienek rozprężnych będą wykonane z rur ciśnieniowych z polietylenu (PEHD) na ciśnienie 1,0 MPa łączonych przez zgrzewanie. Rurociągi te układane będą ze spadkami pozwalającymi na samoczynne odpowietrzanie, a w przypadkach gdzie nie można będzie tego uzyskać, zastosowane będą zawory napowietrzająco odpowietrzające dla ścieków. Wszystkie przepompownie wykonane będą jako zbiorniki podziemne wyposażone w pompy zatapialne z wirnikami otwartymi. Średnice zbiorników przepompowni gwarantować będą możliwość wejścia pracowników do ich wnętrza, w celu wykonywania prac eksploatacyjno remontowych. Pojemność zbiornika pompowni zapewni podczas pompownia w czasie jednego cyklu wymianę ścieków w rurociągu tłocznym lub zapewni prędkość przepływu 1m/s. W ramach planowanego przedsięwzięcia przewidziano również budowę sieci wodociągowej wykonanej z rur PE100 PEHD 1,0 MPa do wody pitnej łączonych za pomocą zgrzewania czołowego. Rurociągi będą układane w gotowym wykopie na wyprofilowanym i zagęszczonym podłożu z piasku. Doprowadzenie wody do planowanej sieci wodociągowej nastąpi z istniejącego systemu wodociągowego Opis podstawowych obiektów i urządzeń, w tym zakres działań podejmowanych w ramach przedsięwzięcia Głównymi obiektami systemu kanalizacji sanitarnej są rurociągi wraz z urządzeniami sieciowymi. Rurociągi grawitacyjne stanowią układ kolektorów głównych, kanałów bocznych oraz odcinków kanalizacyjnych do granic nieruchomości. Ich zadaniem jest przejęcie ścieków z poszczególnych gospodarstwo. Z racji ukształtowania terenu sieć kanalizacyjna wykonana będzie jako grawitacyjno tłoczna. Do wykonania sieci grawitacyjnej przewiduje się zastosowanie rur i kształtek z nieplastyfikowanego polichlorku winylu (PVC). Zastosowane rury kanalizacyjne z nieplastyfikowanego polichlorku winylu (PVC) z kielichem, łączone na uszczelkę gumową charakteryzują się wieloma zaletami, a przede wszystkim są trwałe, lekkie, łatwe w montażu, odporne na ścieki agresywne oraz nie wymagają izolacji. Szczelność połączeń tych rur eliminuje w praktyce wody infiltracyjne. Natomiast do wykonania rurociągów kanalizacji tłocznej i wodociągu zastosowane zostaną rury i kształtki z materiału termoplastycznego o wysokiej gęstości (PEHD), który jest wytrzymały na wszelkie naturalne warunki gruntowe i nie wymaga żadnego zabezpieczenia antykorozyjnego. Poza tym rury PE odporne są na wpływ różnych obciążeń i uszkodzenia: mechaniczne, chemiczne, str. 105

108 termiczne i biologiczne oraz posiadają dostateczną trwałość użytkową. Łączenie rur z PE wykonane będzie metodą zgrzewania czołowego. Prawidłowo wykonana kanalizacja przy zastosowaniu ww. materiałów, gwarantuje maksymalną wytrzymałość, szczelność oraz właściwą pracę systemu. Ważnym elementem planowanej sieci grawitacyjno-tłocznej są pompownie ścieków - przewiduje się zastosowanie pompowni podziemnych jednokomorowych z dwoma stanowiskami pomp zatapialnych, w formie studni zapuszczanej. Każda komora przepompowni wyposażona będzie w wentylację grawitacyjną. W komorze przepompowni zabudowane będą dwie pompy, pracujące w układzie rezerwa. Przepompownie ścieków wyposażone będą w system monitoringu zintegrowany z istniejącym systemem monitoringu funkcjonującym na terenie Gminy. Pompownie usytuowane w jezdni będą przystosowane do obciążeń wynikających z transportu ciężkiego. Armatura zainstalowana na rurociągach tłocznych (w obrębie zbiornika przepompowni ścieków) to zawory zwrotne zapobiegające wstecznemu przepływowi ścieków oraz zasuwy odcinające umożliwiające zamknięcie przepływu. Na przewodach kanalizacji grawitacyjnej przy każdej zmianie kierunku, spadku i przekroju oraz w odległościach nie przekraczających 50m zastosowane będą studzienki kanalizacyjne. Studzienki na sieci kanalizacji grawitacyjnej (przelotowe, połączeniowe, kaskadowe i rozprężne) wykonane będą z elementów prefabrykowanych żelbetowych lub z PE (PP) o średnicach od 0,4 m do 1,2 m z wyprofilowanymi kinetami. Do nieruchomości zlokalizowanych przy trasie projektowanych kanałów przewiduje zaprojektowanie odcinków kanalizacyjnych, które zostaną wykonane do granicy nieruchomości. W ramach planowanego przedsięwzięcia zrealizowane zostaną również przewody wodociągu rozdzielczego wraz z odcinkami do granic nieruchomości, zaopatrujące w wodę do celów bytowogospodarczych mieszkańców objętych zakresem projektu. Projektowany wodociąg zasilany będzie z istniejącej sieci wodociągowej. Rury i kształtki wodociągowe zostaną wykonane z polietylenu klasy PE typ SDR 17 ciśnienie nominalne 10atm. Dla potrzeb awaryjnego odcięcia fragmentów sieci lub odgałęzień zostaną zastosowane zasuwy wyposażone w obudowy teleskopowe oraz skrzynki uliczne. Na wodociągu w celu p.poż., jak również do odwodnienia i odpowietrzenia sieci zastosowane zostaną hydranty podziemne. Każdy z hydrantów zostanie wyposażony w zasuwę kołnierzową z obudową i skrzynką uliczną. W wyniku Projektu opracowany i wdrożony zostanie inteligentny system zarządzania sieciami wodno-kanalizacyjnymi, pozwalający na efektywne i oszczędne korzystanie z zasobów wodnych - system GIS, oraz system zapewnienia oszczędności wody w tym poprzez zapobieganie stratom wody z sieci wodociągowej. się Wpływ realizacji projektu na zapewnienie oszczędności wody oraz efektywność energetyczną Realizacja inwestycji będzie wpływać pozytywnie na efektywność energetyczną. Poprzez doprowadzenie do zmodernizowanej w latach oczyszczalni ścieków w Radzyminie dodatkowych ilości ścieków od nowo podłączonych mieszkańców nastąpi poprawa stopnia wykorzystania oczyszczalni ścieków. Przyczyni się to do zmniejszenia jednostkowego zużycia energii. Ponadto budowa kanalizacji sanitarnej wpłynie na ograniczenie wykorzystania wozów asenizacyjnych wywożących ścieki z przydomowych zbiorników, co spowoduje zmniejszenie emisji spalin do atmosfery. str. 106

109 6.4. Lokalizacja przedsięwzięcia Opis lokalizacji przedsięwzięcia, w tym odbiornika ścieków, warunków wodnogruntowych Przedsięwzięcie pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I zlokalizowane jest na terenie Miasta i Gminy Radzymin, w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w obszarze aglomeracji Radzymin. Poniżej na mapie przedstawiono usytuowanie Projektu w otoczeniu lokalnym. Gmina Radzymin położona jest w środkowej części województwa mazowieckiego, w obszarze powiatu wołomińskiego, ok. 20 km na wschód od Warszawy, przy trasie Warszawa-Białystok, w pasie nizin środkowopolskich. Gmina Radzymin graniczy bezpośrednio ze Zbiornikiem Zegrzyńskim będącym źródłem zaopatrzenia w wodę aglomeracji Warszawskiej. Gmina zajmuje powierzchnię ha. Gmina charakteryzuje się płaskim ukształtowaniem terenu, wznoszącym się lekko w kierunku południowo wschodnim. Charakterystyczne dla rzeźby terenu są wydmy paraboliczne i wałowe. Dolina rzeki Bug stanowi element wieloprzestrzennego systemu obszarów chronionych NATURA 2000 (Dolina Dolnego Bugu PLB ) - granica tego obszaru przebiega kilkanaście kilometrów od granicy Gminy Radzymin. Pod względem morfologicznym przeważająca część Gminy leży w północno zachodniej części tzw. Równiny Wołomińskiej, część zachodnia położona jest na terenie Kotliny Warszawskiej, natomiast północna część Gminy Radzymin położona jest w dolinie Dolnego Bugu. Odbiornikiem ścieków jest Oczyszczalnia Ścieków Komunalnychzlokalizowana w północnej części Radzymina przy ul. Księżycowej 13, na działce nr 17/4 obręb o powierzchni 2 ha 3930m 2, stanowiącej własność Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. Istniejąca oczyszczalnia ścieków to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna, przy czym biologiczna część oczyszczalni ścieków bazuje na metodzie osadu czynnego. Szczegółowa charakterystyka oczyszczalni została przedstawiona w rozdziale 2 punkt 2.3. Ścieki oczyszczone z oczyszczalni w Radzyminie są odprowadzane, poprzez istniejący na dz. nr ew. 17/3 obr wylot kanalizacyjny, w km , do odbiornika tj. do rzeki Beniaminówki. str. 107

110 Rysunek 6-1. Usytuowanie Projektu w otoczeniu lokalnym Źródło: własne Warunki geologiczne Obszar Gminy Radzymin pod względem budowy geologicznej jest dosyć zróżnicowany. W kierunku wschodnim i południowym dominują utwory glacjalne gliny zwałowe z przewarstwieniem piasków wodnolodowcowych i rzecznych. W zachodniej i północnej części Gminy wśród osadów czwartorzędowych przeważają osady rzeczne, głównie piaski. W strefie przypowierzchniowej występują osady zlodowacenia środkowopolskiego, północnopolskiego i holocenu. Osady glacjalne zlodowacenia środkowopolskiego praktycznie nie występują. Znajdują się one jedynie pod piaskami peryglacjalnymi i eolicznymi na wschodnich i południowo-wschodnich krańcach Gminy w obrębie zdenudowanej wysoczyzny polodowcowej. Taras radzymiński tworzą osady zlodowacenia północnopolskiego, głównie iły, mułki i piaski zastoiskowe oraz rzeczno-zastoiskowe o miąższości od kilku do kilkunastu metrów. W podmokłych obniżeniach występują torfy holoceńskie. Na terenie Gminy występują także holoceńskie piaski i namuły tarasów zalewowych oraz torfy (w nieckach deflacyjnych), które są najmłodszymi utworami. Prawdziwym bogactwem Gminy są surowce ilaste wykorzystywane na potrzeby prywatnych cegielni do wyrobu ceramiki budowlanej. str. 108

111 Warunki wodne Przez teren Gminy przepływają dwie główne rzeki Rządza i Czarna. Gmina Radzymin zlokalizowana jest w strefie oddziaływania dużych dolin rzecznych Bugu i Narwi (Zalew Zegrzyński). Część północna i północno wschodnia Gminy odwadniana jest do Zalewu Zegrzyńskiego za pośrednictwem starorzecza Bugu i rzeki Rządzy, których odcinki ujściowe znajdują się w północno-zachodniej części terenu. Nadmiar wód powierzchniowych z centralnej i południowej części Gminy odprowadzany jest poza jej granice ciekami Beniaminówka i Kanałem Sierakowskim oraz rzeką Rządzą i Czarną, które wpływają w kierunku zachodnim do kanału Żerańskiego i dalej do Zalewu Zegrzyńskiego. Lokalnymi odbiornikami wód powierzchniowych na terenie Gminy są nieliczne sztuczne zbiorniki wodne (glinianki) zgrupowane głównie w południowej części Radzymina. Wody podziemne Na terenie tarasów zalewowych i nadzalewowych występuje tylko jeden miąższy poziom wodonośny drenowany przez rzekę Bug i Wisła. Warstwa wodonośna nie podlega izolacji od powierzchni, a zwierciadło wody posiada swobodny charakter. Woda gruntowa występuje wśród piasków rzecznych o korzystnych warunkach filtracji. Zasilanie wód podziemnych odbywa się głównie za pośrednictwem miejscowych opadów atmosferycznych. Powierzchnia piezometryczna zwierciadła wody jest prawie płaska. Poza tym jest ona lekko nachylona w kierunku drenujących cieków powierzchniowych. Natomiast na obszarze zdenudowanej wysoczyzny polodowcowej oraz tarasu zastoiskowego (radzymińskiego) występują, co najmniej dwa poziomy wodonośne rozdzielone serią nieprzepuszczalnych iłów, mułów lub glin: - górny poziom wód gruntowych występuje w stropie serii nieprzepuszczalnej jako swobodne zwierciadło wśród piasków leżących na iłach i mułach, lub jako sączenie z serii zastoiskowej. Wody podziemne zasilane są wyłącznie dzięki infiltracji opadów atmosferycznych, a od okresowego bilansu tych opadów i parowania zależy aktualny stan wód. Okresowe wahania poziomu wód są duże ze względu na utrudnioną infiltrację wgłębną i dopływ powierzchniowy. W rejonie Radzymina górny poziom wodonośny charakteryzuje się pogorszoną jakością ze względu na zrzut zanieczyszczeń do gruntu. - dolny poziom wodonośny tarasu radzymińskiego i zdenundowanej wysoczyzny występuje poniżej ilastej serii zastoiskowej. Zwierciadło wody podziemnej jest napięte i stabilizuje się na poziomie zbliżonym od zwierciadła górnego poziomu, co świadczy, że wody obu poziomów pozostają w kontakcie hydraulicznym. Dolny poziom wodonośny jest głównym źródłem wody dla celów komunalnych i przemysłowych Dostępność terenów pod inwestycje, koszty zakupu oraz rekompensat Przedmiotowa inwestycja cieszy się dużym poparciem społecznym, dlatego też nie przewiduje się wystąpienia trudności z dostępnością terenów pod lokalizację poszczególnych nitek sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz obiektów sieciowych, a także z uzyskaniem prawa dysponowaniem terenem na cele budowlane. Przed złożeniem wniosku o uzyskanie pozwolenia na budowę, projektant zobowiązany będzie do uzyskania wszelkich zgód na wejście w teren, które umożliwią wykonanie planowanych robót i budowę planowanych obiektów. Otrzymanie dla określonego zadania pozwolenia na budowę jest równoznaczne z posiadaniem prawa do dysponowania terenem na cele budowlane oraz z posiadaniem wymaganych zgód i uzgodnień. str. 109

112 Układ rurociągów będzie zlokalizowany praktycznie w liniach rozgraniczających jezdni. Tym samym tereny państwowe, Gminne lub prywatne, przez które będą przebiegały ciągi kanalizacyjne nie zmienią w większości tytułu prawnego własności. W każdym przypadku podstawą do zajęcia pasa drogowego będzie zgoda na wejście w teren i czasowe zajęcie gruntu wydana w formie decyzji przez Zarządcę Drogi. W przypadku budowy obiektów budowlanych (pompownie ścieków) nie wystąpi konieczność wykupu gruntu, z uwagi na fakt, iż pompownie te posadowione będą na gruntach będących własnością Gminną. Kwestia odtworzenia dróg, chodników, pasów zieleni zostanie doprecyzowana w sposób szczegółowy w Dokumentacji Projektowej. Wykonawca robót będzie zobowiązany odtworzyć nawierzchnię dróg i chodników zniszczonych w trakcie prowadzenia prac, w sposób zgodny z warunkami zezwoleń na zajęcie pasa drogowego. Pozostałe tereny, w tym m.in. pasy zieleni, zostaną odtworzone do stanu nie gorszego niż pierwotny przed rozpoczęciem robót. Ponadto w zakresie przedsięwzięcia nie przewiduje się kosztów związanych z wypłatą rekompensat dla właścicieli gruntów za poniesione przez nich straty materialne (np. utracone korzyści z tytułu zajęcia pasa nieruchomości w trakcie prac budowlanych). W przypadku wyrządzenia w trakcie realizacji prac budowlano-montażowych szkód i zniszczeń ewentualne rekompensaty będą wypłacane właścicielom posesji przez Wykonawcę. Wszelkie koszty z tego tytułu będą ponoszone przez Wykonawcę robót Zgodność przedsięwzięcia z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego Projekt Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I należy do inwestycji celu publicznego. Zgodnie z art. 50 Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U poz. 199) inwestycja celu publicznego jest lokalizowana na podstawie planu miejscowego, a w przypadku jego braku - w drodze decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Należy zaznaczyć, że dla całego terenu Gminy Radzymin zostały uchwalone w drodze odrębnych uchwał miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Inwestycje wchodzące w skład przedsięwzięcia znajdują się na terenie rejonów planistycznych objętych ustaleniami obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z tymi planami odprowadzanie ścieków należy realizować poprzez centralny układ kanalizacji, który obejmie swym zasięgiem obszar miasta Radzymin oraz wsie Dybów, Cegielnia, Słupno i Ciemne. Określono, że odbiór ścieków należy realizować poprzez system kanałów grawitacyjnych do pompowni ścieków, a następnie kanałami tłocznymi do pompowni centralnej przy ul. Wróblewskiego i do kanału głównego położonego w ulicach Wróblewskiego i Głowackiego. Ścieki te kierowane mają być do biologiczno mechanicznej oczyszczalni ścieków przy ul. Przemysłowej. W odniesieniu do realizacji sieci wodociągowej - plan ustala zasadę zaopatrzenia w wodę miasta i miejscowości wiejskich Gminy Radzymin z wodociągu centralnego. Źródłem zasilania wodociągu jest ujęcie wody wraz ze Stacją Uzdatniania Wody w Aleksandrowie. Reasumując należy stwierdzić, że w zakresie budowy kanalizacji sanitarnej oraz sieci wodociągowej w ramach realizowanego przedsięwzięcia nie będzie konieczne uzyskiwanie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego i inwestycje te mogą być zlokalizowane na podstawie planu zagospodarowania przestrzennego. Przedsięwzięcie jest zgodne z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. str. 110

113 6.5. Kwalifikowane i niekwalifikowane koszty inwestycyjne projektu ze wskazaniem przyjętej metodyki ich szacowania Koszty kwalifikowane zostały wyznaczone na podstawie Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach POIiŚ na lata (Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 września 2015 r.). Wartość kosztów kwalifikowanych wynosi ,00 zł. Wartość Projektu powiększa podatek od towarów i usług VAT w wysokości ,44 zł. W efekcie koszt całkowity Projektu wynosi ,44 zł,, co oznacza że Projektu nie można zaliczyć do dużych przedsięwzięć (koszt całkowity nie przekracza równowartości EUR). W poniższej tabeli przedstawiono całkowity koszt realizacji Projektu wraz z podziałem na poszczególne źródła wydatków. Tabela 6-2. Całkowity koszt realizacji Projektu [zł] Lp. Wyszczególnienie Koszty (zł) Wartość netto Podatek (VAT) Razem 1. Projektowanie 0,00 0,00 0,00 2. Roboty budowlano-montażowe , , ,40 3. Opracowane i wdrożone systemów : zarządzania sieciami wodno-kanalizacyjnymi - system GIS oraz system zapewnienia oszczędności wody , , ,00 4. Rezerwa inwestycyjna , , ,04 5. Koszt utrzymania JRP , , ,00 6. Inżynier Kontraktu , , ,00 7. Pomoc techniczna 0,00 0,00 0,00 8. Promocja , , ,00 Razem , , ,44 Źródło: własne Koszty przygotowawcze W przedsięwzięciu Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I nie wyodrębniono kosztów prac przygotowawczych. Inwestycja jest przygotowana do realizacji, tj. Beneficjent posiada kompletną dokumentację przetargową dla całego zakresu Projektu Koszty prac budowlano montażowych; wielkość nakładów na majątek trwały Jak wynika z tabeli 6-2 łączna szacunkowa wartość robót budowlano-montażowych realizowanych w ramach Projektu wynosi ,00 zł. Prace budowlane realizowane będą w latach Oszacowania wartości kosztów robót budowlano-montażowych dokonano bazując na wynikach przetargów przeprowadzonych w ostatnich latach w Gminie Radzymin, jak również w sąsiednich gminach oraz bazując na aktualnie obowiązujących w rejonie kosztach prac budowlanych w zakresie gospodarki wodno ściekowej. W koszcie robót budowlano montażowych uwzględniono wszystkie niezbędne do realizacji zadań roboty zasadnicze, roboty przygotowawcze i roboty tymczasowe, w tym m.in. odtworzenia nawierzchni dróg, zajęcia pasa drogowego, nadzory specjalistyczne, nadzory i badania archeologiczne, przebudowy istniejącego uzbrojenia. str. 111

114 W poniższej tabeli zestawiono koszty prac budowlano montażowych netto dla przyjętego do realizacji wariantu Projektu. Tabela 6-3. Koszty prac budowlano-montażowych w podziale na kontrakty (netto, zł) Wyszczególnienie Koszty netto [zł] Kontrakt RB1 pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin żółty FIDIC Kanalizacja grawitacyjna wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości ,00 Kanalizacja tłoczna ,00 Przepompownie sieciowe ,00 Sieć wodociągowa wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości ,00 Koszty inwestycyjne ogółem ,00 Kontrakt RB2 pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin czerwony FIDIC Kanalizacja grawitacyjna wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości ,00 Sieć wodociągowa wraz z odgałęzieniami do granic nieruchomości ,00 Koszty inwestycyjne ogółem ,00 RAZEM KOSZTY INWESTYCYJNE ROBÓT BUDOWLANYCH ,00 Źródło: opracowanie własne oraz szacunki PWiK Pozostałe kategorie kosztów Koszty kwalifikowane Najważniejszym kosztem kwalifikowanym są roboty budowlano-montażowe. Jak wyżej wskazano, ich łączna szacowana wartość wynosi ,00 zł. Beneficjent poniesie też inne koszty kwalifikowane: W budżecie przedsięwzięcia uwzględniono rezerwę inwestycyjną w wysokości 10% wartości robót budowlano-montażowych, co daje ,00 zł. W przypadku przekroczenia w przetargach założonej wartości robót budowlano-montażowych wydatki w granicach rezerwy będą podlegały dofinansowaniu. Kwalifikowane koszty działań promocyjnych oszacowano na ,00 zł. Spółka będzie ponosić koszty zarządzania, które podlegają dofinansowaniu na zasadach zgodnych z pkt Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach POIiŚ na lata Są to w szczególności następujące grupy wydatków: wydatki związane z nadzorem nad robotami budowlanymi - w przypadku analizowanego przedsięwzięcia nadzór nad robotami budowlanymi będzie realizowany przez firmę zewnętrzną pełniącą usługę Inżyniera Kontraktu; koszty ogólne np. czynsz, energia, ogrzewanie; wydatki osobowe wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na umowę o pracę; pozostałe wydatki związane z realizacją Projektu np. ekspertyzy, usługi obce, szkolenia. Zgodnie z Wytycznymi łączna kwota wydatków kwalifikowanych związanych z zarządzaniem projektem nie może być większa niż 3% całkowitych wydatków kwalifikowanych plus zł oraz nie może być większa niż 20% całkowitych wydatków kwalifikowanych Projektu. Ograniczenie to nie uwzględnia wydatków na usługi Inżyniera Kontraktu. str. 112

115 W przypadku analizowanego przedsięwzięcia łączne szacowane koszty JRP ,00 zł i dotyczą wydatków związanych z zatrudnieniem specjalistów w JRP, wyposażeniem biura JRP, ekspertyzami, poradami prawnymi, doradztwem finansowym lub technicznym, szkoleniami związanymi z realizacją Projektu (w projekcji wydatków osobowych uwzględniono założenia Spółki dotyczące liczebności zespołu JRP, jak również oszacowano budżet na pozostałe wydatki dotyczące utrzymania JRP). Kwalifikowane wydatki na Inżyniera Kontraktu przyjęto w wysokości ,00 zł, co stanowi 4% założonej wartości robót budowlano-montażowych (wydatki te nie są objęte wyżej wskazanym ograniczeniem dotyczącym kosztów zarządzania). Elementem Projektu będzie również zakup informatycznego systemu wspomagającego zarządzanie i monitorowanie sieci wodno-kanalizacyjnych system GIS oraz system zapewnienia oszczędności wody. Wartość systemu przyjęto na ,00 zł. Podsumowując łączna wartość kosztów kwalifikowanych wynosi ,00 zł. Przewidywany harmonogram ich ponoszenia przedstawia tabela poniżej. Tabela 6-4. Harmonogram wydatków kwalifikowanych (zł) Wyszczególnienie Razem Projektowanie, nadzór, stadium wykonalności 0,00 0,00 0,00 0,00 Roboty budowlano-montażowe , , , ,00 GIS - informatyczny system wspomagający zarządzanie i monitorowanie 0,00 0, , ,00 Promocja 5 000, , , ,00 Koszt utrzymania JRP , , , ,00 Inżynier Kontraktu , , , ,00 Rezerwa inwestycyjna , , , ,00 Razem , , , ,00 Źródło: własne Koszty niekwalifikowane Spółka będzie ponosić wydatki związane z podatkiem od towarów i usług, a następnie rozliczać go na zasadach ogólnych. Zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków VAT może być uznany za wydatek kwalifikowany wyłącznie wtedy, gdy jest rzeczywiście i ostatecznie poniesiony. PWiK Sp. z o. o., jako spółka prawa handlowego, jest płatnikiem VAT, co oznacza, że będzie mogła rozliczyć zapłacony VAT, przez co podatek ten jest w omawianym projekcie wydatkiem niekwalifikowanym. Projekcja VAT w okresie realizacji inwestycji przedstawia się następująco: Tabela 6-5. VAT (tys. zł) Lata Razem VAT , , , ,44 Źródło: własne str. 113

116 6.6. Stopień przygotowania przedsięwzięcia do realizacji Beneficjent na chwilę obecną jest w posiadaniu Dokumentacji Projektowej dla części prac wchodzących w zakres niniejszego przedsięwzięcia tj. dla Kontraktu RB2 pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin czerwony FIDIC. Dla niniejszego zakresu prac uzyskano następujące decyzje pozwolenia na budowę: Decyzja nr 96/II/2015 o pozwoleniu na budowę sieci kanalizacji sanitarnej w pasie drogowym drogi wojewódzkiej nr 635 w Radzyminie w ul. Konstytucji 3-go Maja wraz z odgałęzieniami do działek prywatnych (na dz. ew. nr: 1 obr i 90 obr ) wydana w dn r. przez Wojewodę Mazowieckiego Decyzja nr 203/II/2015 o pozwoleniu na budowę odgałęzienia sieci kanalizacji sanitarnej w pasie drogowym drogi wojewódzkiej nr 635 w Radzyminie w ul. Konstytucji 3-go Maja na wysokości dz. nr ew. 86 obr (na dz. ew. nr: 1 obr i 90 obr ) wydana w dn r. przez Wojewodę Mazowieckiego Decyzja nr 10pR/2015 o pozwoleniu na budowę sieci kanalizacji sanitarnej wraz z odgałęzieniami do działek prywatnych w ul. Batorego na dz. ew. nr 48 obr i Pl. Wolności dz. ew. nr 90 obr w Radzyminie wydana w dn r. przez Starostę Wołomińskiego Decyzja nr 154pR/2015 o pozwoleniu na budowę kanalizacji sanitarnej wraz z odrzutami do dz. ew. nr 189/16, 189/19 obr oraz sieci wodociągowej średnicy 90 PE w drodze bocznej od ul. Wczasowej, na dz. ew. nr 189/7, 189/17 obr w Radzyminie wydana w dn r. przez Starostę Wołomińskiego Decyzja nr 156pR/2015 o pozwoleniu na budowę kanalizacji sanitarnej w drodze bocznej od ul. Wołomińskiej na dz. ew. nr 62/83 wraz z odejściem do dz. ew. 62/49 obr w Radzyminie wydana w dn r. przez Starostę Wołomińskiego. Roboty wchodzące w zakres niniejszej Dokumentacji Projektowej realizowane będą w oparciu o Warunki Kontraktowe dla robót inżynieryjno-budowlanych, tzw. Czerwona Książka FIDIC. Dla niniejszego zakresu prac przewiduje się w II kwartale 2016r. ogłoszenie postępowania przetargowego na wybór Wykonawcy robót budowlano-montażowych planowany termin rozstrzygnięcia przetargu wraz z podpisaniem Umowy na wykonawstwo - koniec II kwartału 2016r. Pozostały zakres przedsięwzięcia wykonywany będzie w zaprogramowanej formule zaprojektuj i wybuduj na podstawie Programu Funkcjonalno Użytkowego dla budowy systemu kanalizacji sanitarnej grawitacyjno tłocznej i budowy sieci wodociągowej w Gminie Radzymin, który został przez Beneficjenta opracowany i jest gotowy do realizacji. Należy zaznaczyć, że dla sieci kanalizacji grawitacyjno-tłocznej, nie uwzględnionej ww. Dokumentacji Projektowej tj. kanałów zlokalizowanych przede wszystkim w zlewni ul. Nowej, Beneficjent posiada sporządzoną w 2015 r. Koncepcję sieci kanalizacji sanitarnej w Gminie Radzymin. PWiK Sp. z o. o., aby spełnić wymagania zawarte w prawie unijnym jak i polskim odnośnie postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, dla planowanego zakresu przedsięwzięcia wystąpił w dn r. z wnioskiem o uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację. Z uwagi na skomplikowany charakter sprawy dot. przedmiotowego przedsięwzięcia, załatwienie sprawy w przedmiocie opinii co do konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska zostało wydłużone w stosunku do pierwotnie zakładanego terminu uzyskania niniejszej decyzji. Dlatego też procedura pozyskiwania decyzji administracyjnej wymaganej na podstawie ustawy o dostępie do informacji o środowisku i str. 114

117 jego ochronie (decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach) nie zostało zakończone i w dalszym ciągu jest w toku. Dodatkowo należy zaznaczyć, że planowana inwestycja jest zlokalizowana na obszarze objętym zakresem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, co oznacza, że w trakcie przygotowywania wymaganych pozwoleń i uzgodnień nie występuje konieczność uzyskiwania Decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, co więcej Inwestor jest już w posiadaniu wypisów i wyrysów z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W oparciu o ww. dokumenty w ramach procedury zaprojektuj i wybuduj w IV kwartale 2016r. planowane jest ogłoszenie postępowania przetargowego na zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych. Wówczas sporządzona zostanie dokumentacja projektowa z przewidzianym terminem jej uzyskania wraz z pozwoleniem na budowę wyznaczonym na koniec II kwartału 2017r. Dla przedmiotowego przedsięwzięcia planowane jest wydanie kilku pozwoleń na budowę tj. jedno dla zadania polegającego na budowie sieci wodociągowej, a pozostałe dla zadań polegających na budowie sieci kanalizacji sanitarnej w Gminie Radzymin. We wniosku o wydanie pozwolenia na budowę przedstawione zostaną informacje z odpowiednią szczegółowością i dokładnością wynikającą z projektu budowlanego i innych informacji uzyskanych po wydaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W trakcie opracowywania dokumentacji projektowej będzie konieczne uzyskanie wszystkich niezbędnych uzgodnień branżowych wymaganych polskim prawem, a także zgody wszystkich właścicieli działek, przez które będzie przebiegała projektowana sieć kanalizacyjna. Przetargi, w tym na wybór Wykonawcy robót budowlano-montażowych, ogłaszane będą według krajowej procedury zamówień publicznych dostosowanej do unijnych dyrektyw obowiązujących w tym zakresie, w trybie przetargów nieograniczonych Działania informacyjno-promocyjne Działania informacyjne i promocyjne Działania informacyjne i reklamowe dotyczące przedmiotowego przedsięwzięcia rozpoczęte będą po podpisaniu umowy o dofinansowanie. Promocja prowadzona będzie przede wszystkim przez Jednostkę Realizującą Projekt przy współpracy z Inżynierem Kontraktu. Koszt informacji i promocji w latach wyniesie zł. Planuje się kampanię informacyjną w prasie lokalnej i regionalnej, w formie artykułów oraz ogłoszeń informujących o otrzymaniu wsparcia, zakresu i terminu realizacji Projektu (planuje się publikację ogłoszeń w odstępach kwartalnych). Informacje o Projekcie znajdą się również na stronie internetowej PWiK. Wszelkie materiały informacyjno-promocyjne, a także dokumentacja związana z realizacja Projektu zawierać będą informacje o nazwie Projektu, źródłach i poziomie dofinansowania oraz obowiązujący zestaw znaków graficznych. Takie informacje zawierać będzie również: tablica informacyjna, tablica pamiątkowa, materiały promocyjne i prasowe. Wszelkie działania informacyjne i promocyjne będą prowadzone zgodne z aktualnie obowiązującymi Wytycznymi Ministra Infrastruktury i Rozwoju. str. 115

118 Tabela 6-6. Działania informacyjno-promocyjne Lp. Rodzaj środka Krótki opis Termin realizacji Czas trwania 1. Ogłoszenia prasowe 2. Tablice ogłoszeniowe (informacyjne)* 3. Tablice pamiątkowe* 4. Opracowanie systemu identyfikacji wizualnej i stworzenie zakładki na stronie internetowej PWiK Sp. z o. o. Informacje w prasie lokalnej nt. realizacji Projektu, stopnia zaawansowania prac i planowanych efektów (planowane jest publikowanie ogłoszeń w odstępach kwartalnych) Tablice ogłoszeniowe w miejscu realizacji Projektu informujące o sposobie finansowania oraz planowanych efektach. Tablice ustawione po zakończeniu projektu w kluczowych dla Projektu miejscach Materiał informujący o sposobie realizacji prac wykorzystywany do potrzeb projektu. Data podpisania umowy o dofinansowanie Zgodnie z harmonogramem kontraktów Po zakończeniu Projektu Data rozpoczęcia Projektu Od momentu podpisania umowy o dofinansowanie do zakończenia prac budowlanych Od momentu rozpoczęcia prac budowlanych do ich zakończenia Wmontowane na stałe po zakończeniu robót Od momentu podpisania przez KE decyzji o dofinansowaniu do zakończenia prac budowlanych * Wykonawca robót budowlano-montażowych w ramach Kontraktu zobowiązany będzie ustawić i utrzymać Tablice informacyjne i pamiątkowe Źródło: własne 6.8. Niezbędne inwestycje odtworzeniowe przedsięwzięcia w fazie operacyjnej Planowane w ramach przedsięwzięcia zadania dotyczą inwestycji w nową infrastrukturę wodociągową i kanalizacyjną, dlatego też nie przewiduje się istotnych nakładów na inwestycje odtworzeniowe w początkowym okresie eksploatacji nowej infrastruktury wraz z urządzeniami sieciowymi. W przypadku nowych sieci kanalizacyjnych oraz sieci wodociągowych wykonanych z tworzyw sztucznych żywotność przewodów wynosi ponad 50 lat. Dlatego też potrzeby odtworzeniowe w tym przedziale czasowym związane będą jedynie z bieżącą eksploatacją, usunięciem stanów awarii i koniecznością przeprowadzenia remontów (tj. np. wymiana włazów, uszczelek, zaworów, zasuw, hydrantów itp.). W odniesieniu do środków trwałych z grupy maszyny i urządzenia (głównie elementy przepompowni) założono w projekcji, że nakłady odtworzeniowe (ich wymiana) będą następować po ich zamortyzowaniu, czyli co 7 lat. W międzyczasie prace odtworzeniowe ograniczą się do niezbędnych napraw, przeglądów, usunięcia awarii oraz utrzymania urządzeń w należytym stanie technicznym (tj. np. zasuwy, układ sterowania i automatyki). Źródłem finansowania tych nakładów będzie amortyzacja. str. 116

119 7. Analiza oddziaływania na środowisko, z uwzględnieniem potrzeb dotyczących przystosowania się i łagodzenia zmian klimatu oraz odporności na klęski żywiołowe 7.1. Zgodność projektu z politykami ochrony środowiska Sposób wdrożenia przez projekt polityki UE w zakresie zrównoważonego rozwoju, ochrony środowiska, zmian klimatu (europejska polityka w dziedzinie zmian klimatycznych, zatrzymania utraty bioróżnorodności itd.) Podstawowe założenia realizacji Projektu Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin obejmują zarówno osiągniecie celów ekologicznych (poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych), jak i celów społecznych (zwiększenie dostępu do usług kanalizacyjnych, eliminacja zagrożeń sanitarnych). Zwiększenie wyposażenia Aglomeracji Radzymin w efektywne systemy kanalizacji zbiorczej oraz sieć wodociągową w połączeniu z wprowadzeniem opłat za korzystanie z urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych w oparciu o zasadę zanieczyszczający płaci", przyczynia się do realizacji celów Agendy 21, wskazanych w Rozdziale 18 Agendy 21, poświęconym ochronie jakości i zasobów wodnych, w obszarze działań: C - Ochrona zasobów wodnych jakość wody i ekosystemów wodnych D - Dostawa wody pitnej i kanalizacja. Wspólnota i Państwa Członkowskie UE są sygnatariuszami Deklaracji z Rio oraz programu działań Agenda 21 i w pełni popierają rezolucję przyjętą podczas sesji nadzwyczajnej Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych zatytułowaną Program dalszego wdrażania Agendy 21. Realizacja Projektu wynika z zapisów Master Planu dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG oraz aktualizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych i stanowi przez to element wdrażania zapisów Traktatu Akcesyjnego w kontekście pełnej implementacji w Polsce wymogów wynikających z Dyrektywy Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych jak również z zapisów Dyrektywy Rady 98/83/WE z 3 listopada 1998 w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz Ramowej Dyrektywy Wodnej (2000/60/WE). Projekt ma na celu uporządkowanie gospodarki ściekowej w Aglomeracji Radzymin. Działania, planowane do realizacji w zakresie poprawy jakości środowiska nie będą stanowiły zagrożenia dla funkcjonowania obszarów chronionych, w tym obszarów Natura 2000 i wpisują się w cele 7. Programu działań Wspólnoty Europejskiej w zakresie ochrony środowiska Dobrze żyć w granicach naszej planety (7. EAP). Zarówno budowa nowych przewodów kanalizacyjnych i jak i modernizacja oczyszczalni ścieków w sposób bezpośredni przyczynią się do realizacji 2. celu ( Przekształcenie UE w zasobooszczędną zieloną i konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną ) oraz 9. celu ( Zwiększenie skuteczności działań unijnych mających na celu stawianie czoła wyzwaniom związanym z ochroną środowiska i klimatem na poziomie regionalnych i globalnym ) ww. Programu. Realizacja Projektu jest spójna ze Strategicznym planem adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (SPA 2020), który określa warunki stabilnego rozwoju społeczno-gospodarczego w obliczu ryzyk, jakie niosą ze sobą zmiany klimatyczne. Planowane w Projekcie działania poprawią komfort życia mieszkańców, jak również ograniczą zanieczyszczania gruntu. Przewidziany do realizacji Projekt w obszarze adaptacji do zmian klimatu jest także spójny z celami innych dokumentów, takich jak: Krajowy Plan Działania dotyczący efektywności energetycznej dla Polski (2014), Polityka klimatyczna Polski. Strategia redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020 (2003) oraz Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (2014). str. 117

120 Wdrożenie Projektu nie koliduje z celami Strategii powstrzymania utraty i poprawy stanu różnorodności biologicznej w Europie do roku 2020", w szczególności w zakresie ochrony gatunków i ich siedlisk. Dodatkowo, działania ujęte w Projekcie, mające na celu ograniczenie wpływu gospodarki ściekowej na środowisko oraz poprawę warunków ochrony zdrowia jak również wdrażanie w ramach Projektu zasady zanieczyszczający płaci", wpisują się w realizację podstawowych celów Odnowionej Strategii UE dotyczącej Trwałego Rozwoju. Zgodnie z zapisami Odnowionej Strategii UE dotyczącej Trwałego Rozwoju działania w zakresie ochrony środowiska winny m.in.: zapewnić wysoki poziomu ochrony środowiska naturalnego i poprawę jego jakości; przeciwdziałać zanieczyszczeniu środowiska i ograniczać wielkość tego zjawiska; propagować zrównoważoną konsumpcję i produkcję, tak by oddzielić wzrost gospodarczy od degradacji środowiska. W postępowaniach administracyjnych, wdrożonych w celu wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, właściwe organy nie stwierdziły możliwości wystąpienia znaczącego negatywnego oddziaływania na obszary Natura 2000, tj. systemu ochrony zagrożonych składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego, utworzonego na podstawie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. Dyrektywa Ptasia) i Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. Dyrektywa Siedliskowa). Projekt dotyczy inwestycji służących ochronie środowiska oraz ochronie zdrowia ludzkiego. Łączne, skumulowane oddziaływanie na środowisko Projektu należy ocenić jako pozytywne, znaczące i trwałe. Oddziaływania negatywne na środowisko wystąpią generalnie jedynie w okresie budowy. Największy obszarowo zakres inwestycji dotyczy zadań liniowych z zakresu budowy przewodów kanalizacyjnych. Oddziaływania te można scharakteryzować jako lokalne, o nieznaczącym charakterze i krótkotrwałe. Planowane inwestycje nie będą prowadzone bezpośrednio na terenie obszarów Natura 2000 i terenów o znacznych walorach przyrodniczo - krajobrazowych. Ze względu na lokalny charakter oddziaływania budowy obiektów liniowych oraz brak na trasie kanałów i przewodów oraz w ich bezpośrednim pobliżu siedlisk chronionych gatunków, nie wystąpią znaczące oddziaływania na chronione gatunki i ich siedliska Przyczynianie się wdrożenia projektu do przestrzegania zasady ostrożności i działań zapobiegawczych Projekt przygotowany jest z zachowaniem zasady prewencji, oznaczającej przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla środowiska już na etapie planowania i realizacji. Przed wydaniem decyzji zezwalających na realizację poszczególnych przedsięwzięć wdrażane były procedury screening'u, w których właściwe organy oraz organy ochrony środowiska dokonywały oceny możliwości wystąpienia znaczącego oddziaływania na środowisko. Podobnie, Projekt przygotowany został z zachowaniem zasady prewencji w odniesieniu do obszarów Natura W postępowaniach administracyjnych prowadzących w celu wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach właściwe organy nie stwierdziły możliwości wystąpienia znaczącego negatywnego oddziaływania na obszary Natura Realizacja i eksploatacja infrastruktury budowanej w ramach projektu nie jest związana z istotnym ryzykiem generowania szkód w środowisko o trwałym czy znaczącym charakterze. Największy przestrzennie wpływ będzie miała budowa sieci kanalizacyjnych. Podstawową zasadą przyjętą w budowie sieci, gwarantującą usunięcie szkód u źródła jest wymóg dla wykonawców przywrócenia powierzchni terenu do stanu sprzed realizacji inwestycji oraz ograniczenia do minimum wycinki drzew i krzewów. str. 118

121 Dodatkowo, poprzez realizację zasady zanieczyszczający płaci" wprowadza się w odniesieniu do przedmiotowego systemu wodno - ściekowego mechanizm ekonomiczny wpływający na racjonalizację zużycia wody i wytwarzania ścieków przez mieszkańców i tym samym Projekt wdraża zasadę zapobiegania zanieczyszczeniom u źródła Sposób wdrożenia przez projekt zasady zapobiegania zanieczyszczeniom u źródła i zasady zanieczyszczający płaci Zasada zanieczyszczający płaci to jedna z podstawowych zasad obowiązujących we Wspólnocie Europejskiej w zakresie działań na rzecz ochrony środowiska. Zasada ta realizowana jest poprzez ponoszenie przez wszystkich użytkowników kosztów oczyszczania wytworzonych ścieków i usuwania osadów ściekowych w maksymalnym, możliwym do zaakceptowania przez mieszkańców poziomie. Stosowanie tej zasady, da pewność, że przychody z opłat pokryją koszty operacyjne, optymalny poziom inwestycji, wydatki związane z odtworzeniem majątku oraz koszty finansowe, a jednocześnie nie przekroczą społecznie akceptowalnego poziomu. W ramach działalności PWiK Sp. z o.o. jest zarządzanie majątkiem oraz eksploatacja systemu wodociągowo-kanalizacyjnego, włącznie z siecią kanalizacji deszczowej, co pozwala na łatwą i wiarygodną alokację kosztów na taryfę usług wodociągowo-kanalizacyjnych Rozwiązanie to zapewnia wdrożenie zasady zanieczyszczający płaci. Tym samym, prognozowana wysokość opłat za wodę i ścieki na terenie gminy Radzymin, uwzględniać będzie wszystkie koszty, łącznie z wartością amortyzacji eksploatowanego majątku, liczoną według zużycia technicznego Przystosowanie do zmian klimatu i łagodzenia zmiany klimatu, a także odporność na klęski żywiołowe Realizacja Projektu jest spójna ze Strategicznym planem adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (SPA 2020), który określa warunki stabilnego rozwoju społeczno-gospodarczego w obliczu ryzyk, jakie niosą ze sobą zmiany klimatyczne. Szczegółowe informacje na temat wpisania się Projektu w realizację celów i kierunków działań SPA 2020 przedstawiono w p Projekt obejmuje działania, które zwiększają odporność systemu wodno ściekowego na zmienność klimatu. Przyszłe zmiany klimatu będą miały znaczny wpływ na infrastrukturę liniową. Obszerna baza aktywów (sieci wodociągowe i kanalizacyjne) znajduje się pod wpływem warunków atmosferycznych. Awarie na sieciach wodociągowych i kanalizacyjnych (pęknięcia, zapadanie/osuwanie się rurociągów) spowodowane są zjawiskiem niskich temperatur, zmianą wilgotności gleby czy też niestabilnością gruntu. Pozostałe czynniki klimatyczne takie jak prędkość wiatru, pożary, burze które powodują przerwy w dostawie wody uzdatnionej do konsumenta, powiązane są niejako z zaburzeniem pracy na stacji uzdatniania wody. Charakter projektu ze względu na lokalizację oraz charakter inwestycji nie jest zagrożony zmianami klimatycznymi. str. 119

122 7.2. Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (OOŚ) Klasyfikacja przedsięwzięcia pod kątem wymogu przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko w świetle przepisów prawa polskiego i UE Projekt zbudowany jest z jednego przedsięwzięcia, na które składa się inwestycja z zakresu budowy sieci kanalizacyjnej oraz wodociągowej na terenie aglomeracji Radzymin. Uwzględniając wymagania dyrektywy OOŚ (dyrektywa 2011/92/WE) do realizacji zaplanowano następujące przedsięwzięcie : Budowa kanalizacji sanitarnej w gminie Radzymin w ul. Nowej, Książęcej, Władysława IV, Akacjowej, Żwirkowej, Zielonej, Ziemowita, Bażanciej, Dębowej, Lawendowej, Partyzantów, Batalionów Chłopskich, Wczasowej, Konstytucji 3-go Maja, POW, Tęczowej oraz ul. Bocznych od: Nowej, Wołomińskiej, Wczasowej, Lawendowej, Partyzantów. Przedsięwzięcia są rodzajem przedsięwzięć objętym załącznikiem II dyrektywy 2011/92/WE. Przedsięwzięcia należą do przedsięwzięć wymienionych w 3 Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wraz z prezentacją przeprowadzonych postępowań administracyjnych Zadania z przeprowadzoną oceną oddziaływania na środowisko W ramach Projektu nie są planowane działania mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, wymienione w 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U nr 213 poz ze późn, zm.). W postępowaniach prowadzonych w celu wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć wymienionych w 3 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U nr 213 poz ze późn, zm.), dotychczas nie stwierdzono konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko Zadania bez oceny oddziaływania na środowisko wraz z uzasadnieniem braku kwalifikacji do oceny Wszystkie zadania inwestycyjne nie wymagały przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Szczegółowe zestawienie zadań przedstawiono w rozdziale 6. Zgodnie z klasyfikacją przedsięwzięć, wszystkie planowane inwestycje należą do przedsięwzięć, które fakultatywnie wymagają przeprowadzenia OOŚ, dotyczy do zadań wymienionych w załączniku II dyrektywy OOŚ i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. W przypadku takich przedsięwzięć wymagane jest przeprowadzenie postępowania screening owego, mającego na celu stwierdzenie czy dla przedsięwzięcia wymagane jest przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ). Postępowanie screening owe przeprowadza się zgodnie z art. 4(2) 4(4) Dyrektywy OOŚ. Kryteria, na podstawie których stwierdzana jest potrzeba wdrożenia postępowania wskazanego w art Dyrektywy OOŚ wskazane są w załączniku III Dyrektywy OOŚ. Zgodnie z art. 4(4) powyższe rozstrzygnięcie właściwego organu winno stanowić informację dostępną dla społeczeństwa. str. 120

123 Zgodnie z klasyfikacją przedsięwzięć, przedstawioną szczegółowo w punkcie , następujące zadania wymagają przeprowadzenia wyżej opisanej procedury: Budowa kanalizacji sanitarnej w gminie Radzymin w ul. Nowej, Książęcej, Władysława IV, Akacjowej, Żwirkowej, Zielnej, Ziemowita, Bażanciej, Dębowej, Lawendowej, Partyzantów, Batalionów Chłopskich, Wczasowej, Konstytucji 3-go Maja, POW, Tęczowej oraz ul. Bocznych od: Nowej, Wołomińskiej, Wczasowej, Lawendowej, Partyzantów. Dla ww. przedsięwzięcia w dniu 02 grudnia 2015r. roku PWiK Sp. z o. o. wszczęła postępowanie i wystąpiła z wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na budowie kanalizacji sanitarnej na terenie miejscowości: Radzymin, Cegielnia i Ciemne. W toku postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko Burmistrz Radzymina w dn r. zwrócił się do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie oraz do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wołominie z prośbą o wydanie opinii w sprawie przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby określenia zakresu raportu dla planowanego przedsięwzięcia r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska za pismem nr WOOŚ.II PĆ poinformował, iż z uwagi na skomplikowany charakter sprawy dot. przedmiotowego przedsięwzięcia, załatwienie sprawy w przedmiocie opinii co do konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko nastąpi do dn r. Z uwagi na powyższe procedura pozyskiwania decyzji administracyjnej wymaganej na podstawie ustawy o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie (decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach) nie została zakończona uzyskiwanie ww. decyzji jest w toku. Resumując w wyniku prowadzonego postępowania w/s wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, dotychczas nie stwierdzono konieczności przeprowadzenia OOŚ: Stwierdzając brak potrzeby przeprowadzenia OOŚ uwzględniono skalę przedsięwzięcia oraz wielkość zajmowanego terenu oraz ich wzajemnych proporcji, powiązania z innymi przedsięwzięciami, a także rodzaj i skalę możliwego oddziaływania inwestycji, zgodnie uwarunkowaniami wskazanymi w art. 63 ust. 1 uooś (odpowiadają kryteriom wskazanym w załączniku III dyrektywy OOŚ) z uwzględnieniem analizy wpływu na cele środowiskowe Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz obszary Natura W tabeli poniżej przedstawiono zestawienie uzyskanych decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (z uwzględnieniem decyzji umarzających postępowania) z podziałem na kontrakty. Tabela 7-1. Zestawienie decyzji środowiskowych Nr kontraktu 1. Nazwa kontraktu Budowa kanalizacji sanitarnej w gminie Radzymin w ul. Nowej, Książęcej, Władysława IV, Akacjowej, Żwirkowej, Zielnej, Ziemowita, Bażanciej, Dębowej, Lawendowej, Partyzantów, Batalionów Chłopskich, Wczasowej, Konstytucji 3-go Maja, POW, Tęczowej oraz ul. Bocznych od: Nowej, Wołomińskiej, Wczasowej, Lawendowej, Partyzantów. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach W dniu r. złożono wniosek o wydanie decyzji - Pismem nr ŚGO ES oraz ŚGO ES Burmistrz Miasta i Gminy Radzymin wystąpił z wnioskiem o wydanie opinii w sprawie przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko do RDOS w Warszawie do Państwowego Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego w Wołominie. W dniu r. RDOS, pismem nr WOOS.II PĆ poinformował, że załatwienie sprawy w przedmiocie opinii co do konieczności przeprowadzenia cenny oddziaływania na środowisko nastąpi do dnia r. Planowany termin uzyskania decyzji r. str. 121

124 Źródło: PWiK W przypadku Kontrakt RB2 Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Czerwony FIDIC dla którego została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach odziaływania na środowisko art. 71 oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U nr 213 poz ze późn, zm.). nie było konieczności występowania z wnioskiem w sprawie przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko- zakres sieci kanalizacyjnej poniżej 1 km Ocena wpływu przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 wraz z prezentacją przeprowadzonych postępowań administracyjnych Obszar Gminy Radzymin nie graniczy z żadnym z ustanowionych i potencjalnych obszarów programu NATURA Przybliżone odległości planowanych przedsięwzięć od obszarów sieci Natura 2000 zostały podane w rozdziale niniejszego Studium. Należy stwierdzić, że z uwagi na znaczne odległości istotne negatywne oddziaływanie na środowisko związane z realizacją oraz eksploatacją planowanych przedsięwzięć na obszary sieci Natura 2000 są bardzo mało prawdopodobne. Zaznaczyć się może jednak pozytywny wpływ przedmiotowych przedsięwzięć na wymienione obszary. Przedsięwzięcie, które wchodzą w skład projektu Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin nie wymagały przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszary Natura Regionalny Dyrektor Ochrony Środowisko w Warszawie w deklaracji organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000 potwierdził, że projekt prawdopodobnie nie wywrze istotnego wpływu na obszar Natura 2000 i w związku z powyższym przeprowadzenie odpowiedniej oceny wymaganej na mocy art. 6 ust. 3 dyrektywy Rady 92/43/EWG2 nie zostało uznane za niezbędne zaświadczenia z dnia r., znak: WPN-II MA Lokalizację inwestycji względem obszarów Natura 2000 przedstawiono poniżej: str. 122

125 Aspekty możliwego oddziaływania przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 uwzględniane były w postępowaniach prowadzących dla wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (również w postępowaniach zakończonych wydaniem decyzji o umorzeniu postępowania w/s wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach) oraz zgodnie z art. Art ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko Dz.U nr 199 poz z późn. zm.). W postępowaniach, na podstawie informacji o przedsięwzięciach i ich potencjalnym wpływie na środowisko, nie stwierdzono możliwości wystąpienia znaczącego oddziaływania na obszary Natura Oddziaływania związane z realizacją zadań dotyczą głównie fazy realizacji. Oddziaływania, związane w szczególności z emisją hałasu, pyłów (prace ziemne) i spalin z maszyn i środków transportu będą miały umiarkowane nasilenie i lokalny zasięg oraz charakter tymczasowy zanikną po realizacji zadań. Nie przewiduje się budowy sieci kanalizacyjnych w obrębie obszarów Natura Z uwagi na charakter, zakres i lokalizację planowanych inwestycji oraz możliwe oddziaływania nie przewiduje się możliwości wystąpienia znaczących oddziaływań w obrębie obszarów Natura str. 123

126 Rozwiązania na rzecz zmniejszenia lub skompensowania negatywnego oddziaływania na środowisko Przedsięwzięcia nie wymagały przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz oceny wpływu na obszary Natura Nie dotyczą też obiektów, które objęte są zapisami dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych. Nie wymagają wdrożenia specyficznych rozwiązań na rzecz zmniejszenia lub skompensowania negatywnego oddziaływania na środowisko. Ogólnym celem realizacji poszczególnych przedsięwzięć, wchodzących w skład projektu, jest ograniczenie wpływu na środowisko prowadzenia gospodarki ściekowej na terenie Aglomeracji Radzymin. Działania na rzecz zmniejszenia wpływu na środowisko są zatem bezpośrednio wpisane w zakres podstawowy poszczególnych przedsięwzięć i/lub wynikają jednoznacznie z przepisów ogólnych o ochronie przyrody i środowiska i dlatego nie były rozpatrywane jako osobne działania minimalizujące czy kompensacyjne. Obejmują one m.in działania związane z minimalizacją wpływu na zieleń urządzoną (ograniczenie wycinki drzew i krzewów, odtworzenie zieleni po realizacji robót) podczas prac związanych z budową sieci kanalizacyjnych w pasach drogowych. W prowadzonych postępowaniach administracyjnych, wynikających z przepisów ochrony środowiska i ochrony przyrody oraz zagospodarowania przestrzennego i prawa budowlanego, nie stwierdzono konieczności wdrażania specjalistycznych rozwiązań na rzecz zmniejszenia lub skompensowania negatywnego oddziaływania na środowisko Spójność przedsięwzięcia z sektorowymi planami i programami związanymi z wdrożeniem polityki wspólnotowej lub przepisów dotyczących gospodarki wodno-ściekowej Zgodność aglomeracji, na obszarze której realizowany jest przedsięwzięcie z dyrektywą 91/271/EWG dotyczącą oczyszczania ścieków komunalnych Przedmiotowy Projekt wskazany jest do realizacji po 2015 r. w Master Planie dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG oraz projekcie aktualizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (AKPOŚK2015) na terenie Aglomeracji Radzymin (Id aglomeracji: PLMZ029). Zgodnie z zapisami AKPOŚK2015 zaplanowano Projekt pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin poprzez budowę kanalizacji sanitarnej dla Aglomeracji Radzymin oraz sieci wodociągowej Wpływ przedsięwzięcia na jednolitą część wód IDENTYFIKACJA JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Teren gminy Radzymin w rejonie planowanych działań wskazać można poniższe JCWP wód powierzchniowych: Odbiornikiem ścieków z nowoprojektowanej sieci kanalizacyjnej będzie, poprzez istniejący system kanalizacji, oczyszczalnia ścieków w Radzyminie, z której oczyszczone ścieki zrzucane są do rzeki Beniaminówki. str. 124

127 Planowane działania, dotyczące uporządkowania gospodarki ściekowej na terenie gminy Radzymin, związane są z wdrażaniem dyrektywy Rady 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych. Zgodnie z art. 11 oraz załącznikiem VI RDW, środki wymagane na mocy, m.in. dyrektywy Rady 91/271/EWG, stanowią działania podstawowe, służące osiągnięciu celów środowiskowych RDW. Zgodnie z RDW, działania podstawowe wskazane są do realizacji we wszystkich JCW niezależnie od ich aktualnego stanu i wyników oceny ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych. Działania te stanowią minimalne wymogi jakie należy podjąć w celu utrzymania wpływu presji, a obowiązek ich realizacji wynika z innych dyrektyw oraz zapisów prawa krajowego. Działania planowane w ramach projektu stanowią więc element działań podstawowych służących osiągnięciu celów RDW poprzez zmniejszenie presji na wody powierzchniowe i podziemne, związanej z prowadzoną gospodarką ściekami komunalnymi. W związku z powyższym działania inwestycyjne planowane w ramach Projektu Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin nie będą stanowić utrudnienia dla osiągnięcia dobrego stanu / potencjału ekologicznego poszczególnych JCWP w rejonie inwestycji oraz utrzymania dobrego stanu chemicznego i ilościowego JCWPd. Celem środowiskowym dla jednolitych części wód powierzchniowych, jest ochrona, poprawa oraz przywracanie stanu jednolitych części wód, tak aby osiągnąć dobry stan tych wód, a także zapobieganie pogarszaniu ich stanu. IDENTYFIKACJA JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD PODZIEMNYCH W odniesieniu do jednolitych części wód podziemnych (JCWPd) projekt dotyczy: JCWPd 54, JCWPd 66. str. 125

128 Źródło: Państwowa Służba Hydrogeologiczna (PSH) ( W zakresie prac badawczych wykonanych przez PIG-PIB, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, dokonano oceny stanu ilościowego i stanu chemicznego JCWPd z podziałem na 161 oraz 172 JCWPd. Wyniki oceny przedstawiono m.in. w Raporcie o stanie chemicznym oraz ilościowym jednolitych części wód powierzchniowych w dorzeczach w podziale na 172 JCWPd, stan na rok 2012., PIG-PIB, Warszawa, Listopad Zgodnie z ww. raportem JCWPd 54, JCWPd 66 charakteryzują się dobrym stanem ilościowym oraz dobrym stanem chemicznym. str. 126

129 Źródło: Raport o stanie chemicznym oraz ilościowym jednolitych części wód podziemnych w dorzeczach w podziale na 161 i 172 JCWPd, stan na rok 2012, PIG-PIB, Warszawa, Listopad 2013 (raport w ramach realizacji projektu Państwowej Służby Hydrogeologicznej (PSH) Monitoring stanu chemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód podziemnych w dorzeczach w latach ). Celem środowiskowym dla jednolitych części wód podziemnych jest zapobieganie lub ograniczenie wprowadzania do nich zanieczyszczeń, zapobieganie pogorszeniu stanu chemicznego i ilościowego. Projekt Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin nie dotyczy działań inwestycyjnych związanych ze zmianą charakterystyki fizycznej JCWP. Rozbudowa systemu kanalizacyjnego i na terenie Aglomeracji Radzymin ma w szczególności na celu ograniczenie wpływu gospodarki ściekowej na stan wód powierzchniowych i podziemnych. Projekt Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin wskazany jest w Master Planie dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG oraz projekcie aktualizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (AKPOŚK2015) do realizacji po 2015 r. Zgodnie z art. 11 oraz załącznikiem VI RDW (Ramowa Dyrektywa Wodna), środki wymagane na mocy m.in. dyrektywy Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG) stanowią działania podstawowe, służące osiągnięciu celów środowiskowych RDW. Zgodnie z RDW, działania podstawowe wskazane są do realizacji we wszystkich JCW niezależnie od str. 127

130 ich aktualnego stanu i wyników oceny ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych. Działania te stanowią minimalne wymogi jakie należy podjąć w celu utrzymania wpływu presji a obowiązek ich realizacji wynika z innych dyrektyw oraz zapisów prawa krajowego. W zakresie wdrażania dyrektywy 91/271/EWG, zgodnie z ustaleniami Generalnej Dyrekcji ds. Środowiska Komisji Europejskiej i Ministerstwa Środowiska opracowany został wskazany powyżej Master Plan, który przedstawia sposób osiągnięcia celu wskazanego w dyrektywie 91/271/EWG oraz następnie projekt Aktualizacji (IV) Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (AKPOŚK2014). Działania planowane w ramach projektu Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin stanowią zatem element działań podstawowych, służących osiągnięciu celów RDW poprzez zmniejszenie presji na wody powierzchniowe i podziemne, związanej prowadzonej gospodarki ściekami komunalnymi. W związku z powyższym realizacja przedmiotowego projektu nie będzie stanowić utrudnienia dla osiągnięcia dobrego stanu / potencjału ekologicznego poszczególnych JCWP oraz utrzymania dobrego stanu chemicznego i ilościowego JCWPd. Natomiast jako element działań podstawowych, wskazanych w Master Planie dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG oraz AKPOŚK2015, przyczyni się w szczególności do poprawy elementów fizykochemicznych oceny stanu / potencjału wód Przystosowanie do zmian klimatu i łagodzenie zmiany klimatu, a także odporność na klęski żywiołowe Przyczynianie się projektu do wdrażania Strategii Europa 2020 Realizacja Projektu jest spójna ze Strategicznym planem adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (SPA 2020), który określa warunki stabilnego rozwoju społeczno-gospodarczego w obliczu ryzyk, jakie niosą ze sobą zmiany klimatyczne. Zgodnie z zapisami SPA 2020 Obszary zurbanizowane stanowią szczególną kategorię w strukturze przestrzeni geograficznej, charakteryzującą się dużą gęstością populacji ludzkiej, a tym samym są bardzo wrażliwe z uwagi na negatywne oddziaływanie antropopresji. Miasta zagrożone są bezpośrednio szczególnie trzema zjawiskami: intensyfikacją miejskiej wyspy ciepła i silnymi ulewami powodującymi podtopienia oraz suszą sprzyjającą deficytowi wody w miastach. Oddziaływanie deszczy jest szczególnie ważne w odniesieniu do problemu sprawności sieci kanalizacyjnych. Ponadto w odniesieniu do obszaru zdrowia wskazano w SPA, że zmiany klimatu mogą pośrednio wpływać na zdrowie poprzez tworzenie warunków dla wzrostu zanieczyszczeń powietrza (wtórnego pylenia oraz ozonu) i wody. W powyższym kontekście działania planowane w ramach Projektu wpisują się w realizację poniższych kierunków działań wskazanych w SPA 2020 w zakresie celu 4 Zapewnienie zrównoważonego rozwoju regionalnego i lokalnego z uwzględnieniem zmian klimatu: Kierunek działań 4.2 miejska polityka przestrzenna uwzględniająca zmiany klimatu. Działania dotyczące polityki przestrzennej uwzględniają konsekwencje zmian klimatycznych dla miast. Ich wynikiem powinna być m.in. adaptacja instalacji sanitarnych i sieci kanalizacyjnych do zwiększonych opadów nawalnych, mała retencja miejska oraz zwiększenie obszarów terenów zieleni i wodnych w mieście. W ramach Projektu zaplanowano budowę systemów kanalizacyjnych, która przyczyni się także, do eksfiltracji ścieków z nieszczelnych zbiorników bezodpływowych do gruntu. Zjawisko to ma niekorzystny wpływ na środowisko. str. 128

131 Ponadto, planowana w Projekcie budowa sieci kanalizacyjnych, w powiązaniu z eksploatacją istniejących zbiorczych systemów zbierania ścieków, poprawia komfort życia mieszkańców, zmniejsza zanieczyszczenie powietrza gazami cieplarnianymi, jak również ogranicza hałas, wynikający z transportu ścieków wozami asenizacyjnymi. Należy również wziąć pod uwagę fakt, iż sektor transportu jest szczególnie wrażliwy na poszczególne elementy klimatu; silne wiatry, ulewy, podtopienia, opady śniegu i zjawiska lodowe, burze, niską i wysoką temperaturę oraz ograniczenie widoczności (mgła, smog), zatem wykorzystywanie wozów asenizacyjnych (w przypadku tak kluczowych kwestii jak odbiór zanieczyszczeń sanitarnych) byłoby wysoce niewskazane Wpływ projektu na emisję gazów cieplarnianych, koszt zewnętrzny węgla, zastosowanie odnawialnych źródeł energii Wyliczenie ekwiwalentu CO 2 nie dotyczy z uwagi na zakres przedsięwzięcia. W projekcie nie zastosowano odnawialnych źródeł energii Odporność projektu na zmienność klimatu Modele klimatu pozwalają na uzyskanie orientacyjnych projekcji dla dużych obszarów (glob, kontynent). Wnioskowanie o klimacie na obszarach kraju, czy regionu kraju jest bardziej niepewne. Projekt obejmuje działania, które ze względu na swoją lokalizację i charakterystykę odporne będąca na zmiany klimatu. Krótkie, intensywne opady, ekstremalne zjawiska mogą powodować poważne problemy w odprowadzaniu wód deszczowych, szczególnie w obszarach miejskich gdzie występuje sieć ogólnospławna. W przypadku niniejszego projektu realizowana będzie sieć kanalizacji sanitarnej odporna na tego rodzaju zagrożenia. Pozostałe czynniki klimatyczne takie jak prędkość wiatru, pożary, burze czy zjawiska niskich temperatur mogą powodować zaniki, wyłączenia prądu co w konsekwencji powodować może problem z przesyłem ścieków na oczyszczalnię ścieków (problemy eksploatacyjne, zbyt długie przetrzymywaniem ścieków w przewodach - zagniwanie ścieków). Realizacja sieci kanalizacyjnych, poprzez ograniczenie zjawiska infiltracji eksfiltracji ścieków do gruntu zwiększa odporność systemu kanalizacyjnego na zmiany klimatu (w szczególności podczas obfitych opadów i wysokich poziomów wód gruntowych) i zmniejszając zagrożenie skażeniem wód gruntowych. Zmiany klimatu będą miały wpływ na efektywność procesów oczyszczania ścieków. Z jednej strony, wzrost temperatury przyspiesza procesy chemiczne i biologiczne oczyszczania ścieków. Jednak wyższe temperatury mogą spowodować niekorzystne zmniejszenie rozpuszczonego tlenu w wodach powierzchniowych. To może zwiększyć potrzebę dalszego oczyszczania z powodu zmniejszonej zdolności wód, do radzenia sobie z zanieczyszczeniami. str. 129

132 Czynniki klimatyczne takie jak burze, wiatry, pożary powodować mogą zakłócenie pracy oczyszczani ścieków (braku energii elektrycznej). Teren oczyszczalni ścieków nie znajduje się w obrębie terenów, na których występuje zagrożenie powodziowe. Prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia niepożądanego związanego ze zmianami klimatycznymi jest dla projektu bardzo mało prawdopodobne, więc nie identyfikuje się skutków mogących być poddanych dalszym analizom Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko (zgodnie z Dyrektywą 2001/42/WE) planów i programów, z których wynika realizacja przedsięwzięcia Projekt Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin obejmuje działania na terenie aglomeracji Radzymin (Id aglomeracji: PLMZ029) wskazane są do realizacji w Master Planie dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG oraz w projekcie IV Aktualizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (AKPOŚK2015). Projekt uwzględniony został w Projekcie Aktualizacji Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych AKPOŚK2015. Projekt AKPOŚK podlegał strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko. W związku z powyższym wraz z projektem AKPOŚK 2015 opracowana została prognoza oddziaływania na środowisko projektu aktualizacji Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych. Informację o prowadzeniu strategicznej oceny oddziaływania na środowisko podano dnia w szczególności na stronie internetowej Krajowego zarządu Gospodarki Wodnej: Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej na podstawie art. 54 ust. 2 w zw. z art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity: Dz. U r. poz z późn. zm.), podał do publicznej wiadomości prognozę oddziaływania na środowisko projektu aktualizacji Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych. Dokumenty w wersji papierowej udostępnione zostały do wglądu w siedzibie: Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie (Departament Planowania i Zasobów Wodnych, Wydział Ochrony Wód, ul. Grzybowska 80/82, Warszawa, piętro VI, pok. 630) Dokumenty projektu AKPOŚK 2015, prognozy oddziaływania na środowisko oraz formularz zgłaszania uwag w wersji elektronicznej zamieszczono również na stronie KZGW: Konsultacje społeczne dokumentów prowadzono w terminie od r. do dnia r. Umożliwiono składanie uwag i wniosków: - drogą elektroniczną na adres joanna.anczarska@kzgw.gov.pl, oraz wojciech.nasilowski@kzgw.gov.pl str. 130

133 - drogą pocztową, na podany powyżej adres Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej z dopiskiem konsultacje społeczne SOOŚ AKPOŚK osobiście w formie pisemnej lub ustnie do protokołu w siedzibie Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej Uwzględnienie skutków realizacji przedsięwzięcia w sporządzonych prognozach oddziaływania planów i programów na środowisko Prognozę oddziaływania na środowisko projektu aktualizacji Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych (wraz ze nietechnicznym streszczeniem oraz formularzem składania uwag) zamieszczono na stronie Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej: Celem opracowania Prognozy oddziaływania na środowisko, projektu aktualizacji Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych (AKPOŚK2015), zgodnie z obowiązującymi przepisami i uzgodnieniami, jest analiza możliwego oddziaływania na poszczególne elementy środowiska, przewidzianych w Programie działań, ocena możliwości występowania oddziaływań skumulowanych, analiza możliwości zastosowania rozwiązań alternatywnych oraz potrzeb kompensacji. Program jest podstawowym instrumentem wdrożenia postanowień dyrektywy Rady 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Celem Programu, przez realizację ujętych w nim inwestycji, jest ograniczenie zrzutów niedostatecznie oczyszczanych ścieków, a co za tym idzie poprawa stanu środowiska, a w szczególności wodnego. Analizowany dokument jest czwartą aktualizacją Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych. Program obejmuję realizację ponad 1700 przedsięwzięć polegających na budowie, rozbudowie i modernizacji oczyszczalni ścieków i systemów kanalizacji. W ramach analiz oceniono szczegółowo możliwe oddziaływania wszystkich przedsięwzięć objętych AKPOŚK na poszczególne elementy środowiska, w tym na: różnorodność biologiczną, integralność obszarów chronionych, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki i dobra materialne. Przy ocenie wykorzystano wypracowane kryteria oceny oddziaływania uwzględniające stan i największe problemy środowiska, możliwe negatywne oddziaływania i charakterystykę przedsięwzięć, jakie mogą być realizowane, jak też i cele dokumentów strategicznych UE oraz Polski. Szczegółowe analizy zostały wykonane dla każdego rodzaju przedsięwzięcia objętego Programem, jako potencjalnie możliwego do realizacji. Należy podkreślić, że wobec ogólnego charakteru Programu, prognozowane oddziaływania na obecnym etapie, zostały przedstawione w Prognozie tylko w sposób ogólny, konkretne oddziaływania są lub będą uszczegóławiane na etapie realizacji poszczególnych projektów. W wyniku analiz stwierdzono, że realizacja AKPOŚK przyczyni się ogólnie do poprawy stanu środowiska, a szczególnie wodnego w zakresie, przede wszystkim jakości wód. Będzie też miała pozytywny wpływ na środowisko i przyrodę, w tym na obszary chronione (włączając obszary Natura 2000, jakkolwiek niektóre przedsięwzięcia Programu mogą oddziaływać negatywnie na niektóre elementy środowiska. Przypadki takie muszą być przeanalizowane szczegółowo na etapie ich projektowania. Analiza zaproponowanych w Programie rozwiązań wykazała, że korzyści, które będzie można odnieść w wyniku realizacji zadań ujętych w KPOŚK, przeważają nad możliwymi stratami, a ich pozytywne oddziaływanie będzie znacznie wykraczać również poza poprawę jakości wód. str. 131

134 Program przewiduje realizacje wielomilionowych inwestycji polegających na budowie, rozbudowie i modernizacji oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacyjnych, dzięki czemu nastąpi sukcesywna, stopniowa poprawa stanu wód powierzchniowych śródlądowych i podziemnych. Powinno również dojść do poprawy jakości wód Bałtyku. Spowoduje powiększenie dostępu do wody o odpowiedniej jakości co jest ważne dla ludności i przyrody oraz jest warunkiem funkcjonowania wielu gałęzi gospodarki od rolnictwa, poprzez przemysł, aż po turystykę. Zaniechanie realizacji Programu uniemożliwi osiągnięcie tych celów. Należy też wskazać, że koszty uporządkowania gospodarki ściekami komunalnymi (tzn. przeprowadzenie niezbędnych inwestycji w zakresie kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków) są bardzo wysokie i w wielu przypadkach niemożliwe do samodzielnego udźwignięcia przez gminę. Pojawiła się zatem potrzeba kompleksowego, ujednoliconego podejścia do omawianego zagadnienia i skoordynowanie wysiłków, których podjęcie okazało się konieczne dla niemal 1500 aglomeracji. Podstawową korzyścią płynącą z samego Programu i z jego wdrażania jest zatem skoordynowanie działań samorządów w zakresie gospodarki ściekami komunalnymi i ujednolicenie przyjętych sposobów działania, ale również odniesienie się do kwestii finansowania koniecznych inwestycji. Wskazano, że wśród źródeł finansowania inwestycji ważne miejsce zajmą środki zewnętrzne, pochodzące z POIiŚ czy RPO. Warto w tym miejscu wskazać, że uwzględnienie zadania w Programie stanowi warunek przyznania środków z tych źródeł, a sam POIiŚ i poszczególne RPO zawierają odniesienia i nawiązania do KPOŚK. W odniesieniu do Aglomeracji, planujących działania inwestycyjne po dniu 31 grudnia 2015 w Prognozie wskazano poniższe działania minimalizujące wpływ na krajobraz, ludzi, wody, powierzchnię ziemi, i przyrodę: ograniczenie prac budowlanych i przekształceń powierzchni ziemi do niezbędnego minimum, zdjęcie warstwy glebowej w celu ochrony przed zanieczyszczeniami oraz jej ponownego wykorzystania, prowadzenie robót budowlanych w sposób zgodny z zasadami ochrony wód, - lokalizacja mogących oddziaływać negatywnie elementów zaplecza budowy (np. wytwórnie betonu, ciężki sprzętu budowlany) w możliwie największej odległości od lokalnych obszarów chronionych i cennych przyrodniczo ograniczenie do minimum ingerencji w system wód podziemnych (np. w zakresie obniżenia poziomu wód podziemnych na możliwie ograniczonym terenie) poprzez budowę odpowiednich barier izolacyjnych, zaplanowanie odpowiedniego monitoringu środowiska wodnego w tym poziomów wód, aby możliwa była szybka reakcja, dostosowanie harmonogramu prac do funkcji przyrodniczych obszarów chronionych (prace hałaśliwe poza sezonem lęgowym w pobliżu obszarów ochrony siedlisk ptaków, itp.) kompensacja zniszczonych siedlisk, - uwzględnienie zabezpieczeń przed pyleniem i emisją hałasu zabezpieczenie miejsc obsługi i postoju pojazdów i ciężkiego sprzętu przed przypadkowym zanieczyszczeniem substancjami ropopochodnymi do środowiska gruntowo-wodnego transport materiałów sypkich w sposób ograniczający pylenie str. 132

135 stosować nadzór środowiskowy nad pracami w obszarach cennych przyrodniczo. Analiza zakresu powyższych działań, wskazuje, iż wynikają one w większości bezpośrednio z przepisów ogólnych w zakresie ochrony przyrody oraz prawa budowlanego i prowadzenie prac zgodnie z przepisami i zasadami sztuki budowlanej zapewni ich skuteczne wdrożenie. str. 133

136 8. Plan wdrożenia i funkcjonowania projektu 8.1. Struktura wdrażania przedsięwzięcia, zestawienie i harmonogram niezbędnych działań, w tym instytucjonalnych i administracyjnych w celu wdrożenia przedsięwzięcia Beneficjentem projektu jest Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. w Radzyminie - jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Gminy Radzymin utworzona na podstawie Uchwały Nr 347/XXIV/2009 Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia 27 stycznia 2009 r., w wyniku przekształcenia Miejskiego Zakładu Wodociągów, Kanalizacji i Administracji Budynków Komunalnych w Radzyminie. PWiK Sp. z o.o. jako Beneficjent będzie odpowiedzialna m.in. za: przygotowanie i złożenie wniosku o dofinansowanie; zawarcie umowy o dofinansowanie z Instytucja Zarządzającą oraz późniejsze przedkładanie wniosków o płatność do Instytucji Zarządzającej; realizację Projektu przy zachowaniu zasad wspólnotowych i wymogów zawartych w umowie o dofinansowanie Projektu ze środków Funduszu Spójności; monitorowanie wdrażania Projektu, w tym przygotowywanie raportów z realizacji Projektu; za wyłonienie wykonawców robót budowlano-montażowych oraz nadzoru inwestorskiego; działania promocyjne, w tym w szczególności informowanie społeczeństwa o współfinansowaniu Projektu przez Unię Europejską. Jedynym właścicielem majątku - sieci kanalizacyjnej i wodociągowej powstałej w wyniku Projektu będzie Beneficjent PWiK Sp. z o. o. Projekt będzie realizowany samodzielnie przez Beneficjenta, bez udziału innych instytucji, dlatego też Beneficjent nie przewiduje zagrożeń związanych z wykonalnością instytucjonalną Projektu. Wszelkie prace związane z wdrożeniem i realizacją Projektu oraz prace w okresie trwałości Projektu władze Spółki, Zarządzeniem nr 109 z dn r., powierzyły Jednostce Realizującej Projekt (JRP) pn. Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z zagospodarowaniem osadów w Gminie Radzymin, powołanej Zarządzeniem Prezesa Zarządu PWiK Sp. z o. o. nr 29/10 z dn r. JRP będzie realizowała działania zgodnie ze szczegółowym wykazem zamieszczonym w p Struktura i schemat organizacyjny JRP Powołana Jednostka Realizująca ma na celu: zapewnienie prawidłowego podejmowania decyzji w trakcie realizacji Projektu; koordynację prac wszystkich służb zaangażowanych w Projekt oraz ostateczne wdrażanie projektu zgodnie z określonymi wymaganiami; ustalenie sposobu postępowania w przypadku występowania konfliktu interesów pomiędzy Wykonawcą, Inżynierem Kontraktu a strukturami JRP. JRP powołuje Beneficjent, a o jej strukturze i zakresie obowiązków powiadamia NFOŚiGW. Beneficjent jest również odpowiedzialny za zapewnienie finansowania działalności JRP. str. 134

137 Pracę Jednostki Realizującej Projekt nadzoruje Pełnomocnik ds. realizacji projektu - MAO odpowiedzialny za całościową realizację Projektu i jej zgodność ze wszystkimi wymaganymi procedurami poświadczając poszczególne decyzje swoim podpisem. Pracą JRP kieruje Kierownik JRP. Do zadań JRP należy w szczególności: 1) Realizacja projektu, w tym wypełnianie wszystkich zobowiązań zawartych w umowie o dofinansowanie projektu, 2) Przygotowanie i realizacja procesu inwestycyjnego projektu, w tym dokumentacji przetargowej, 3) Przygotowanie i zbieranie materiałów niezbędnych do przygotowania dokumentacji przetargowej Kontraktów, 4) Przeprowadzenie procedur przetargowych, 5) Udział w komisjach przetargowych, 6) Przygotowywanie materiałów niezbędnych do podpisywania Kontraktów poszczególnymi Wykonawcami, 7) Prowadzenie sprawozdawczości na rzecz instytucji wdrażającej, 8) Przygotowywanie wniosków o dokonanie płatności z Funduszu Spójności i przekazywanie ich do MAO, 9) Prowadzenie monitoringu i raportowania rzeczowego i finansowego Projektu, 10) Utrzymywanie kontaktów z podmiotami zewnętrznymi uczestniczącymi w procesie realizacji Projektu, w tym przede wszystkim z Inżynierem Kontraktu oraz Wykonawcami kontraktów na roboty budowlane., 11) Informowanie uczestników projektu o podejmowanych działaniach oraz przekazywanie podstawowych informacji i dokumentów regulujących realizację projektu. Zarządzanie niniejszym Projektem wymaga zarówno wiedzy technicznej, jak i prawnej i ekonomicznej. Zostało to odzwierciedlone w strukturze JRP, która jest podzielona na następujące stanowiska: Kierownik Jednostki Realizującej Projekt Kierownik Pionu Technicznego Pracownik Pionu Technicznego Kierownik Pionu Finansowego Specjalista ds. Administracji i Raportowania Łącznie w celu realizacji niniejszego projektu planuje się zatrudnienie 5 osób w ramach struktury JRP. Poniżej przedstawiono strukturę organizacyjną JRP. str. 135

138 Rysunek 8-1. Struktura organizacyjna JRP PEŁNOMOCNIK ds. REALIZACJI PROJEKTU ( MAO) JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE SPÓŁKI WSPÓŁPRACUJĄCE I WSPIERAJĄCE JRP - GŁÓWNY KSIĘGOWY - KOMISJA PRZETARGOWA KIEROWNIK JEDNOSTKI REALIZUJĄCEJ PROJEKT KANCELARIA PRAWNA INŻYNIER KONTRAKTU KIEROWNIK PIONU TECHNICZNEGO KIEROWNIK FINANSOWEGO PIONU BIURO FUNDUSZU SPÓJNOŚCI (BFS) SPECJALISTA ds. ADMINISTRACJI I RAPORTOWANIA SPECJALISTA ds. PRZETARGÓW SPECJALISTA ds. oczyszczalni ścieków ZALEŻNOŚĆ SŁUŻBOWA SPECJALISTA ds. SIECI WOD-KAN RELACJA KONSULTINGOWO DORADCZA str. 136

139 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Jednostka Realizująca Projekt (JRP) jest odpowiedzialna za koordynację prac wszystkich służb zaangażowanych w Projekt oraz ostateczne wdrożenie, rozliczenie i przekazanie do eksploatacji Projektu. Przedsięwzięcia Jednostki Realizującej Projekt są nadzorowane przez Pełnomocnika ds. Realizacji Projektu (MAO) koordynatora pełniącego obowiązki przez cały okres realizacji. Poniżej przedstawiono zakres zadań i obowiązków Pełnomocnika ds. Realizacji Projektu MAO oraz poszczególnych z Kierowników i Zespołów wchodzących w skład JRP. 1. Zakres zadań Pełnomocnika do spraw Realizacji Projektu współfinansowanego z Funduszu Spójności - MAO MAO (ang.: Measure Authorising Officer) Pełnomocnik ds. Realizacji Projektu, który jest odpowiedzialny za prawidłową realizację Projektu, a w szczególności za odpowiednie zarządzanie administracyjne, finansowe i techniczne Projektem oraz monitorowanie jego realizacji. Zadania Pełnomocnika ds. Realizacji Projektu: 1. Nadzór nad wdrażaniem projektu oraz monitoring nad rzeczowym i finansowym postępem w realizacji projektu oraz nad zgodnością realizacji projektu z przepisami prawa krajowego i wspólnotowego, 2. MAO jest odpowiedzialny za nadzorowanie JRP, określenie struktury organizacyjnej oraz zakresu praw i obowiązków, w tym niezbędnych instrukcji i procedur wdrażania Projektu. 3. Do zadań MAO należy tworzenie warunków do wykonania obowiązków Beneficjenta Końcowego, a w szczególności zapewnienie współfinansowania oraz spełnienie warunków umożliwiających realizację Projektu. 4. Zadaniem MAO jest zapewnienie (wspólnie z Główną Księgową) ciągłości finansowania Projektu zgodnie z Harmonogramem Procedur Przetargowych, Harmonogramem Rzeczowo Finansowym oraz Planem Płatności, zapewnienie terminowej realizacji płatności jak również pokrycie wszystkich wydatków i kosztów prac dodatkowych, wynikłych w trakcie realizacji Projektu. 5. MAO reprezentuje Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o., z siedzibą w Radzyminie jako Beneficjenta projektu realizowanego w ramach Funduszu Spójności, wobec zewnętrznych organów Funduszu oraz posiada podpis uwierzytelniający wobec tych organów. 6. Zatwierdza i podpisuje Załączniki do Umowy o dofinansowanie, protokoły robót, końcowy protokół odbioru i przekazania do eksploatacji, przejściowe świadectwa płatności, protokoły konieczności. 7. Zatwierdza i podpisuje dokumenty przetargowe na roboty, dostawy i usługi, zatwierdza odpowiedzi na pytania oferentów, skład komisji przetargowej, protokoły z prac komisji przetargowej. 8. Potwierdza dokumenty niezbędne do przekazania środków z Funduszu Spójności, zabezpieczenia, założenie rachunku bankowego Projektu, wnioski o przekazanie środków. 9. Potwierdza i podpisuje faktury, formalnie kwalifikuje koszty. 10. Monitoruje i podpisuje protokoły z kontroli. 11. Nadzoruje prawidłową współpracę pomiędzy Jednostką Realizującą Projekt (JRP), a innymi jednostkami tj. Inżynierem Kontraktu, Urzędem Miasta i Gminy Radzymin, Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie w zakresie realizacji projektu. 2. Zakres zadań Kierownika JRP Do zadań Kierownika JRP należy w szczególności: 1. Kierowanie, koordynacja i nadzór nad pracami JRP. 2. Przygotowanie i tworzenie warunków do realizacji Projektu współfinansowanego z Funduszu Spójności. 3. Zarządzanie i monitorowanie realizacji Projektu w zakresie rzeczowym i finansowym zgodnie z harmonogramem procedur przetargowych, harmonogramem rzeczowo finansowym oraz planem płatności. 4. Ścisła współpraca z przedstawicielami wszystkich instytucji uczestniczących w przygotowaniu i realizacji Projektu. 5. Nadzorowanie i koordynacja pracy pionów wchodzących w skład JRP tj.: str. 137

140 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Pionu technicznego Pionu finansowego Pionu administracyjnego 6. Ścisła współpraca z komórkami organizacyjnymi Beneficjenta zaangażowanymi w realizację Projektu. 7. Odpowiedzialność za opracowanie, wdrażanie i stosowanie procedur związanych z realizacją Projektu. 8. Przestrzeganie zatwierdzonych struktur, instrukcji i procedur zarządzania Funduszem Spójności wraz z późniejszymi aktualizacjami. 9. Nadzorowanie prac wykonywanych przez konsultantów zaangażowanych w przygotowanie dokumentacji przetargowych. 10. Ścisła współpraca z Inżynierem Kontraktu, udostępnianie wszelkich niezbędnych informacji i dokumentów oraz terminowe opiniowanie przedłożonych zgodnie z Kontraktem dokumentów. 11. Udział w sporządzaniu i aktualizacji: harmonogramu procedur przetargowych, planu płatności i harmonogramu Rzeczowo Finansowego. 12. Organizacja prac dotyczących przygotowania dokumentacji przetargowych dla wszystkich przetargów założonych w Harmonogramie Procedur Przetargowych. 13. Nadzór nad prawidłową realizacją Kontraktów 14. Koordynacja rozliczeń prowadzonych inwestycji 15. Zapewnienie organizacji i udział w naradach koordynacyjnych w toku realizacji Projektu. 16. Niezwłoczne informowanie MAO o nieprawidłowościach i zagrożeniach w realizacji Projektu. 17. Zapewnienie warunków pracy dla kontroli wewnętrznych i zewnętrznych oraz audytów. 18. Obsługa kontroli przeprowadzanych w trakcie realizacji Projektu. 19. Zatwierdzanie korespondencji i dokumentów przygotowywanych w JRP. 20. Nadzór i współpraca podczas przygotowywania informacji, sprawozdań i raportów z przebiegu realizacji Projektu. 21. Zapewnienie warunków i ogólny nadzór nad przechowywaniem całości dokumentacji związanej z zarządzaniem finansowym, technicznym oraz kontraktami przez okres pięciu lat następujących po roku, w którym nastąpiło przekazanie ostatniej transzy środków z Funduszu Spójności. 22. Organizacja narad koordynacyjnych w ramach JRP. 23. Udział w naradach koordynacyjnych w ramach JRP oraz w miarę potrzeb w spotkaniach roboczych organizowanych na terenie wykonywania prac budowlanych określonych w Projekcie. 24. Ciągły nadzór nad projektem pod względem osiągnięcia zaplanowanych efektów (rzeczowych, finansowych, efektu ekologicznego) 25. Reprezentacja JRP na zewnątrz w kontaktach z innymi instytucjami 26. Rozpatrywanie skarg i wniosków w zakresie prowadzonych spraw 27. Wykonywanie wszelkich innych zadań wynikających z realizacji Projektu, poleconych przez MAO. 28. Kierownik JRP jest zobowiązany do zachowania tajemnicy służbowej. 3. Zakres zadań Głównego Księgowego 1. Nadzoruje i odpowiada za całość zadań finansowych JRP, które winny być realizowane zgodnie z wymaganiami Decyzji i Umową o dofinansowaniu. 2. Zapewnia w porozumieniu z Zarządem Beneficjenta ciągłość finansowania Projektu zgodnie z Planem Płatności, Harmonogramem Procedur Przetargowych i Harmonogramem Rzeczowo Finansowym oraz terminową realizację płatności jak również pokrycie wszystkich niezbędnych wydatków i kosztów prac dodatkowych wynikłych w procesie realizacji Projektu. 3. Prowadzi nadzór merytoryczny w aspekcie księgowo - finansowym nad realizacją Projektu a w przypadku stwierdzenia błędów lub niezgodności, prowadzenie instruktaży, szkoleń osób zaangażowanych w realizację Projektu celem zapewnienia pełnej zgodności dokumentów z obowiązującymi przepisami, decyzją i umową o dofinansowanie. 4. Zakres zadań Kierownika pionu technicznego 1. Kierowanie, koordynacja i nadzór nad pracami JRP w zakresie spraw technicznych Projektu. str. 138

141 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin 3. Przygotowywanie i tworzenie warunków do realizacji Projektu w zakresie praw do prowadzenia inwestycji. 4. Organizacja prac dotyczących przygotowania dokumentacji przetargowych dla wszystkich przetargów założonych w Harmonogramie Procedur Przetargowych. 5. Odpowiedzialność za przebieg spraw technicznych Projektu, w tym realizacji Zadań. 6. Zapewnienie organizacji i udział w naradach koordynacyjnych w toku realizacji Projektu. 7. Zapewnienie warunków dla kontroli wewnętrznych, zewnętrznych i audytów. 8. Przygotowywanie informacji, sprawozdań i raportów z przebiegu realizacji Projektu. 9. Prowadzenie zbiorczego monitorowania rzeczowego i technicznego Projektu. 10. Wykonywanie i aktualizacja Wykazu Przetargów, Harmonogramu Procedur Przetargowych, Harmonogramu Rzeczowo Finansowego, Wyliczenia Efektu Ekologicznego 11. Współpraca z Kierownikiem pionu finansowego w zakresie przygotowania raportowania. 12. Opiniowanie zmian w dokumentacji technicznej na wniosek Inżyniera. 13. Podejmowanie działań zapobiegawczych w przypadku wystąpienia nieprawidłowości w realizacji umów oraz wyjaśnianie niezgodności. 14. Nadzór nad rozliczaniem prowadzonych inwestycji. 15. Archiwizacja dokumentów dot. powyższego zakresu zadań. 5. Zakres zadań Pionu technicznego 1. Realizacja Projektu poprzez zarządzanie techniczne Projektem oraz monitorowanie jego realizacji we współpracy z Inżynierem Kontraktu, zgodnie z dokumentami wymienionymi w Umowie. 2. Przekazywanie do Pionu finansowego i Kierownika JRP danych umożliwiających terminowe przygotowywanie wszelkich wymaganych raportów, sporządzanie raportów i sprawozdań, analiz z realizacji inwestycji. 3. Współpraca z Wykonawcą w zakresie uzyskania, tam gdzie to niezbędne, pozwolenia na budowę dla zadań objętych Projektem wraz ze wszystkimi opiniami, uzgodnieniami i zezwoleniami wymaganymi przez przepisy prawa polskiego. 4. Sprawowanie nadzoru nad poprawnością rozwiązań projektowych proponowanych przez Wykonawcę w fazie projektowania dla zadań realizowanych wg żółtego FIDIC-a. 5. Uzyskanie i przyjęcie do realizacji projektów budowlanych dla zadań objętych Projektem wraz ze wszystkimi opiniami, uzgodnieniami i pozwoleniami wymaganymi przez przepisy prawa polskiego, wyjątek stanowią zadania, realizowane w oparciu o warunki kontraktowe żółty FIDIC, dla których dokumenty wymagane przez przepisy prawa polskiego są uzyskiwane przez Wykonawcę. 6. Współpraca podczas przygotowania SIWZ na realizację poszczególnych Zadań, w języku polskim, zgodnie z przepisami prawa, oraz wzorami i zaleceniami NFOŚiGW. 7. Przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na realizację poszczególnych Zadań, zgodnie z Ustawą PZP, w oparciu o ostateczną wersję SIWZ wraz z projektem ogłoszenia, zaopiniowaną przez NFOŚiGW. 8. Zawieranie Umów z Wykonawcą w oparciu o zawarty w SIWZ wzór umowy albo ogólne warunki umowy, albo istotne dla stron postanowienia treści zawieranej umowy w sprawie zamówienia publicznego. 9. Zapewnienie wykonalności procesu kontrolnego i poddawanie kontroli NFOŚiGW w zakresie przeprowadzonych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego 10. Zapewnienie i przedłożenie Wykonawcom dokumentacji projektowej dotyczącej realizacji Projektu w zakresie ustalonym w podpisanych Umowach z Wykonawcą. 11. Organizacja narad koordynacyjnych na terenie wykonywania prac budowlanych określanych Projektem. 12. Zapewnienie realizacji prac budowlanych zgodnie z polskim prawem budowlanym oraz zgodnie z harmonogramem rzeczowo finansowym. 13. Zapewnienie sprawowania właściwego nadzoru nad realizacją Projektu, w tym przez wyznaczony podmiot pełniący funkcję Inżyniera Kontraktu zgodnie z postanowieniami odpowiednich Umów z Wykonawcą. 14. Nadzór i udział w przeprowadzonych próbach rozruchowych, rozruchach i odbiorach cząstkowych i końcowych części lub całości realizowanych Umów z Wykonawcą. str. 139

142 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin 15. Zapewnienie przedstawicielom instytucji wglądu w dokumenty związane z realizacją Projektu w każdej fazie realizacji, w celu przeprowadzenia działań kontrolnych zgodnie z wymaganiami aktów prawnych przywołanych w art. 2 ust. 2 Umowy i innymi dokumentami. 16. Sporządzanie i aktualizacja Wykazu Przetargów, Harmonogramu Procedur Przetargowych, Harmonogramu Rzeczowo Finansowego, Wyliczenia efektu ekologicznego oraz jego uzgadnianie z NFOŚiGW. 17. Przechowywanie całości dokumentacji związanej z zarządzaniem Projektem przez okres pięciu lat, następujących po roku, w którym nastąpiło przekazanie Beneficjentowi Końcowemu ostatniej transzy środków Funduszu Spójności. 18. Ścisła współpraca z Inżynierem Kontraktu i Wykonawcą, udostępnianie wszelkich niezbędnych informacji i dokumentów oraz terminowe opiniowanie przedłożonych zgodnie z Kontraktem dokumentów. 19. Monitorowanie realizacji Projektu we współpracy z Kierownikiem JRP. 20. Przygotowywanie dla MAO wszelkich niezbędnych informacji związanych z realizacją techniczną Projektu. 21. Wykonywanie innych zadań wynikających z realizacji Projektu. 6. Zakres zadań Kierownika Pionu Finansowego 1. Nadzór nad pracami JRP w zakresie spraw ekonomicznych i finansowych Projektu. 2. Odpowiedzialność za sprawy finansowe Projektu, w tym: przygotowywanie wniosków o płatność, prowadzenie zbiorczego monitorowania i raportowania finansowego. 3. Wykonanie i aktualizacja Planu Płatności Projektu. 4. Podejmowanie działań dla zapewnienia ciągłości finansowania Projektu zgodnie z Planem Płatności, Harmonogramem Rzeczowo Finansowym i Harmonogramem Procedur Przetargowych. 5. Dokonywanie weryfikacji formalno rachunkowej faktur oraz dokumentów kontraktowych. 6. Zapewnienie terminowej realizacji płatności zobowiązań Zamawiającego wynikających z realizacji Projektu. 7. Prowadzenie rachunkowości i sprawozdawczości Projektu. 8. Zapewnienie warunków pracy dla kontroli wewnętrznych i zewnętrznych i audytów. 9. Przygotowanie okresowych raportów z postępów realizacji Projektu. 10. Współpraca z Kierownikiem Pionu technicznego w zakresie przygotowania raportowania. 11. Archiwizacja dokumentów dot. powyższego zakresu zadań. 7. Zakres zadań Pionu Finansowego 1. Prowadzenie rachunkowości ksiąg finansowych oraz monitoringu i sprawozdawczości związanych z realizacją Projektu. 2. Terminowe występowanie do NFOŚiGW o przekazanie środków z FS, w zakresie wydatków kwalifikowanych, zgodnie z Umową Finansowania oraz Planem Płatności. 3. Sporządzanie Planu Płatności oraz uzgadnianie go z NFOŚiGW. 4. Aktualizacja Planu Płatności w ścisłej współpracy z Pionem technicznym. 5. Współpraca z Pionem Technicznym podczas zawierania Umów z Wykonawcą w oparciu o zawarty w SIWZ wzór umowy 6. Zapewnienie ciągłości finansowania Projektu zgodnie z Planem Płatności. Zapewnienie terminowej realizacji płatności, jak również pokrycie wszelkich wydatków i kosztów prac dodatkowych, wynikłych w procesie realizacji Projektu, niezbędnych do jego realizacji. 7. Sporządzanie list sprawdzających do weryfikacji merytorycznej i formalno rachunkowej faktur dotyczących wydatków kwalifikowanych 8. Zapewnienie wglądu w dokumenty finansowe związane z realizacją Projektu w każdej fazie realizacji, w celu przeprowadzenia działań kontrolnych. 9. Dokonywanie zwrotu całości lub części płatności w przypadku naruszenia zasad i warunków realizacji Projektu. 10. Przechowywanie całości dokumentacji związanej z finansowym zarządzaniem Projektem przez okresie trwałości Projektu. str. 140

143 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin 11. Opracowywanie we współpracy z Pionem technicznym danych umożliwiających terminowe przygotowywanie wszelkich wymaganych raportów 12. Ścisła współpraca z Pionem technicznym w kierunku sprawowania właściwego nadzoru nad realizacją finansową Projektu zgodnie z zapisami odpowiednich Kontraktów i Planami Płatności, w szczególności w zakresie ich terminowego ukończenia oraz pełnego i właściwego wykorzystania przekazanych środków. 13. Współpraca z Pionem technicznym w zakresie przygotowania dokumentacji przetargowej, 14. Nadzór merytoryczny nad realizacją Zadań w zakresie zagadnień ekonomicznych i finansowych 15. Przygotowywanie wniosków o dokonanie płatności w terminach wynikających z Planu Płatności, Harmonogramu Procedur Przetargowych 16. Przeprowadzenie działań zmierzających do ustanowienia zabezpieczenia prawidłowego wykorzystania przekazanych i nierozliczonych środków z Funduszu Spójności stosownie do postanowień Umowy o dofinansowanie Projektu. 17. Czuwanie nad poprawnością i kompletnością dokumentów pod względem formalno rachunkowym. 18. Współpraca z Koordynatorem NFOŚiGW dla JRP w przygotowywaniu raportów z realizacji Projektu w terminie umożliwiającym przedłożenie raportów do NFOŚiGW, w terminach wynikających z Umowy. 19. Przekazywanie do Kierownika JRP danych umożliwiających terminowe przygotowanie wszelkich wymaganych raportów, w tym Raportu z postępów realizacji Projektu. 20. Udostępnianie wszelkich niezbędnych informacji i dokumentów finansowych oraz terminowe opiniowanie przedłożonych zgodnie z Kontraktem dokumentów. 21. Przygotowywanie dla MAO wszelkich niezbędnych informacji związanych z realizacją ekonomiczną, finansową i prawną Projektu. 22. Przestrzeganie procedur i instrukcji związanych z realizacją Projektu. 23. Wykonywanie innych zadań wynikających z realizacji Projektu. 8. Zakres zadań Specjalisty ds. administracji i raportowania 1. Obsługa administracyjna JRP. 2. Prowadzenie spraw administracyjno biurowych. 3. Rejestrowanie korespondencji przychodzącej i wychodzącej. 4. Gromadzenie wszelkich ofert wpływających do JRP. 5. Archiwizacja dokumentów związanych z realizacją projektu) za wyjątkiem oryginałów dokumentów finansowo-księgowych) 6. Prowadzenie rejestrów zgodnie z procedurami z zakresu kontroli finansowej 7. Zapewnienie niezbędnych dla JRP materiałów biurowych. 8. Przygotowywanie raportów w zakresie uzgodnionym z Kierownikiem Pionu finansowego 9. Inicjowanie i prowadzenie działań informująco promocyjnych dotyczących przygotowania i realizacji Projektu. 10. Przygotowanie lub nadzorowanie przygotowania materiałów informacyjnych: broszur, prospektów, ulotek. 11. Udział w przygotowaniu materiałów dotyczących Projektu dla mediów. 12. Gromadzenie wszelkich informacji dotyczących Projektu pojawiających się w mediach Proponowany zakres kontraktów, procedury kontraktowe, harmonogram ogłaszania przetargów i podpisywania kontraktów Dla przedsięwzięcia pn. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I planuje się przeprowadzenie pięciu postępowań przetargowych, w wyniku których zostaną wybrani wykonawcy. Zaplanowano zawarcie dwóch kontraktów na budowę oraz trzech kontraktów na usługi. str. 141

144 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Obydwa kontrakty na budowę dotyczyć będą wykonania sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej w Gminie Radzymin. Jeden z Kontraktów na wykonanie robót budowlanych będzie realizowany w oparciu o Warunki Kontraktu FIDIC dla Urządzeń oraz Projektowania i Budowy (tzw. Żółta książka ). Dla zadań wykonywanych w ramach tego Kontraktu Spółka nie posiada dokumentacji projektowej i pozwoleń na budowę. Dlatego dla tych zadań kontrakt będzie obejmował zaprojektowanie, uzyskanie stosownych decyzji, w tym decyzji pozwolenia na budowę i budowę sieci wodno-kanalizacyjnej wraz z obiektami sieciowymi. Dla ww. Kontraktu spółka posiada w pełni opracowaną i gotową dokumentację przetargową umożliwiającą ogłoszenie postepowania przetargowego. Natomiast drugi Kontrakt na wykonanie robót będzie realizowany na podstawie Warunków Kontraktowych dla robót inżynieryjno-budowlanych tzw.,,czerwony FIDIC. Dla planowanych zadań inwestycyjnych realizowanych w ramach tego Kontraktu Spółka posiada opracowaną dokumentację projektową wraz z pozwoleniami na budowę wydanymi przez właściwe organy oraz opracowaną dokumentację przetargową. Należy przeprowadzić procedurę przetargową wyboru wykonawcy robót budowlanych ww. zadań. Zasady, formy i tryb udzielania zamówień publicznych określa Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych. Procedury przetargowe dla zadań współfinansowanych przez Fundusz Spójności są przeprowadzane zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych oraz wytycznymi Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Przyjęto, że zamówienia zostaną udzielone w trybie przetargu nieograniczonego. Beneficjent, w oparciu o wymagania Ustawy Prawo zamówień publicznych dla przetargów nieograniczonych, posiada w pełni opracowaną i przygotowaną dokumentację przetargową. Poza kontraktami na projektowanie oraz roboty, przewidziano również trzy kontrakty na usługi obejmujące : 1. Kontrakt U1 - Pełnienie obowiązków Inżyniera Kontraktu, którego zadaniem będzie pełnienie w imieniu Zamawiającego nadzoru nad realizacją robót zgodnie z Warunkami Kontraktu FIDIC Kontrakt IK, 2. Kontrakt U2 - Promocję podczas realizacji Projektu, 3. Kontrakt U3 Opracowanie i wdrożenie inteligentnych systemów: zarządzania sieciami wodnokanalizacyjnymi, pozwalających na efektywne i oszczędne korzystanie z zasobów wodnych - system GIS, oraz system zapewnienia oszczędności wody w tym poprzez zapobieganie stratom wody z sieci wodociągowej. Prognozowaną ilość kontraktów w ramach, których zostanie zrealizowany Projekt zawiera poniższa tabela. Tabela 8-1. Zestawienie kontraktów w ramach projektu Lp. Wyszczególnienie Tryb postępowania 1. Kontrakt RB1 - Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej Przetarg w oparciu o Ustawę Prawo Zamówień w Gminie Radzymin żółty FIDIC Publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. 2. Kontrakt RB2 - Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej Przetarg w oparciu o Ustawę Prawo Zamówień w Gminie Radzymin czerwony FIDIC Publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. 3. Kontrakt U1 Inżynier Kontraktu Przetarg w oparciu o Ustawę Prawo Zamówień Publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. 4. Kontrakt U2 Promocja podczas realizacji projektu Przetarg w oparciu o Ustawę Prawo Zamówień Publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. 5. Kontrakt U3 Opracowanie i wdrożenie inteligentnych systemów: zarządzania sieciami wodno-kanalizacyjnymi, pozwalających na efektywne i oszczędne korzystanie z zasobów wodnych - system GIS, oraz system zapewnienia oszczędności wody w tym poprzez zapobieganie stratom wody z sieci wodociągowej Przetarg w oparciu o Ustawę Prawo Zamówień Publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. Źródło: własne Harmonogram postępowania o udzielenie zamówienia w przetargu nieograniczonym uzależniony jest od przedmiotu i wartości zamówienia. Po uwzględnieniu powyższych kryteriów określono prognozowane terminy przeprowadzenia postępowań przetargowych. str. 142

145 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Planowane terminy ogłoszenia przetargów, wyboru wykonawcy, podpisania kontraktów oraz realizacji prac przedstawiają się następująco: o Kontrakt U1 Inżynier Kontraktu - termin ogłoszenia przetargu marzec 2016 r. - wybór wykonawcy/podpisanie Kontraktu maj 2016 r. - działalność wykonawcy maj 2016 r. do wrzesień 2018 r. o Kontrakt U2 Promocja podczas realizacji projektu - termin ogłoszenia przetargu marzec 2016 r. - wybór wykonawcy/podpisanie Kontraktu maj 2016 r. - działalność wykonawcy maj 2016 r. do wrzesień 2018 r. o Kontrakt U3 Opracowanie i wdrożenie inteligentnych systemów: zarządzania sieciami wodnokanalizacyjnymi, pozwalających na efektywne i oszczędne korzystanie z zasobów wodnych - system GIS, oraz system zapewnienia oszczędności wody w tym poprzez zapobieganie stratom wody z sieci wodociągowej - termin ogłoszenia przetargu sierpień 2016 r. - wybór wykonawcy/podpisanie Kontraktu październik 2016 r. - działalność wykonawcy październik 2016 r. do wrzesień 2017 r. o Kontrakt RB1 Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin żółty FIDIC - termin ogłoszenia przetargu październik 2016 r. - wybór wykonawcy/podpisanie Kontraktu grudzień 2016 r. - działalność wykonawcy grudzień 2016 r. do wrzesień 2018 r. o Kontrakt RB2 Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Czerwony FIDIC - termin ogłoszenia przetargu kwiecień 2016 r. - wybór wykonawcy/podpisanie Kontraktu czerwiec 2016 r. - działalność wykonawcy lipiec 2016 r. do marzec 2017 r. Szczegółowe terminy przetargów oraz realizacji przedstawiono w załączonym do wniosku o dofinansowanie harmonogramie Gantta Harmonogram realizacji przedsięwzięcia oraz plan płatności Poniżej przedstawiono proponowany harmonogram realizacji Projektu. Wykonanie zamierzeń inwestycyjnych w założonym okresie będzie możliwe wyłącznie przy współfinansowaniu inwestycji przez fundusze pomocowe. Tabela 8-2. Harmonogram realizacji Projektu ZADANIE KONTRAKT U1 Inżynier Kontraktu Kontrakt U2 - Promocja podczas realizacji projektu Opracowane i wdrożone GIS I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. KONTRAKT RB1 żółty FIDIC KONTRAKT RB2 - czerwony FIDIC Źródło: własne str. 143

146 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin W poniższej tabeli przedstawiono wstępny prognozowany plan płatności. Tabela 8-3. Plan Płatności (zł) Wyszczególnienie Razem Rodzaj kosztów Roboty budowlano-montażowe , , , ,00 Opracowane i wdrożone systemu GIS 0,00 0, , ,00 Promocja 5 000, , , ,00 Koszt utrzymania JRP , , , ,00 Inżynier Kontraktu , , , ,00 Rezerwa inwestycyjna , , , ,00 Razem , , , ,00 Źródło: własne 8.5. Zarządzanie infrastrukturą po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia Koszt kwalifikowany Koszt kwalifikowany Koszt kwalifikowany Koszt kwalifikowany Koszt kwalifikowany Koszt kwalifikowany Opis struktury organizacyjnej i własnościowej po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia Jedynym właścicielem infrastruktury powstałej w ramach Projektu będzie PWiK Sp. z o. o. Spółka po zakończeniu realizacji Projektu (przez okres minimum 5 lat) będzie zapewniała bieżące zarządzanie rezultatami i produktami projektu oraz będzie pokrywała koszty związane z bieżącą eksploatacją i utrzymaniem sieci kanalizacyjnej i wodociągowej, powstałej w wyniku Projektu. Dlatego też w przypadku omawianego przedsięwzięcia występuje bardzo jasny i czytelny układ organizacyjny - jeden podmiot PWiK Sp. z o.o. jest zarówno wnioskodawcą i Beneficjentem, właścicielem majątku, a także użytkownikiem i eksploatatorem inwestycji. W związku z powyższym po zrealizowaniu przedsięwzięcia Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Etap I nie ma żadnego ryzyka zmian własnościowych i organizacyjnych Zachowanie trwałości Projektu Optymalne funkcjonowanie sieci kanalizacyjnej i wodociągowej, wytworzonej w ramach Projektu, gwarantują założone rozwiązania techniczne i technologiczne oraz zapewnienie, poprzez spełnienie specjalistycznych norm i kryteriów jakościowych krajowych i wspólnotowych, wysokiej jakości wykonania inwestycji. Powyższe zapewni długotrwałą eksploatację nowo-wybudowanej infrastruktury zgodnie z wymogami ochrony środowiska. Eksploatacją i utrzymaniem, w okresie wieloletnim długoterminowym tj. przez okres minimum 5 lat od daty dokonania końcowej płatności na rzecz Beneficjenta, inwestycji będzie zajmowało się Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o., do zadań którego należy m.in. sprawowanie nadzoru technicznego i sanitarnego nad urządzeniami wodociągowymi i kanalizacyjnymi wraz z ich konserwacją. Beneficjent posiada zdolność finansową oraz organizacyjną, a także odpowiednie doświadczenie dla utrzymania i zarządzania Projektem przez okres co najmniej 5 lat od momentu ostatecznego finansowego rozliczenia realizacji Projektu. Likwidacją awarii będą się zajmowali pracownicy PWiK Sp. z o.o., natomiast w przypadku wystąpienia poważniejszych awarii firma zewnętrzna (na podstawie wydanego zlecenia). Rozliczanie za wodę i ścieki będzie odbywać się bezpośrednio pomiędzy odbiorcami a PWiK. str. 144

147 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin W tym okresie nie zostaną wprowadzone żadne znaczące modyfikacje odnośnie pierwotnego przeznaczenia Projektu, a w szczególności celów, dla których zostanie on zrealizowany. Żadne wartości nabyte w trakcie realizacji Projektu nie zostaną zbyte. W perspektywie tej Projekt będzie spełniał kryteria i normy jakościowe krajowe oraz Unii Europejskiej obowiązujące dla tej kategorii inwestycji tj. infrastruktury kanalizacyjnej i wodociągowej. Poza tym kontynuacja Projektu będzie odbywała się zgodnie z wymaganiami właściwych przepisów prawa, a przede wszystkim zawartej umowy o dofinansowanie. str. 145

148 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin 9. Plan finansowania przedsięwzięcia 9.1. Struktura i źródła finansowania kosztów kwalifikowanych i niekwalifikowanych przedsięwzięcia z podziałem na lata realizacji inwestycji Obowiązujący w konkursie wskaźnik grantu determinuje następującą strukturę źródeł finansowania przedsięwzięcia: Fundusz Spójności: ,10 zł, tj. 63,75% kosztów kwalifikowanych, Wkład krajowy: ,90 zł. Dodatkowo zadaniem Beneficjenta będzie sfinansowanie ,44 zł podatku od towarów i usług VAT. Łączna wartość kosztów całkowitych wynosi ,44 zł. Zaplanowano dwa źródła finansowania przedsięwzięcia: dotacja Funduszu Spójności, środki własne Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. Całościową strukturę finansowania przedsięwzięcia przedstawia zestawienie poniżej. Tabela 9-1. Struktura finansowania (zł) Wyszczególnienie Koszty kwalifikowane Koszty całkowite Wartość Udział % Wartość Udział % Fundusz Spójności ,10 63,8% ,10 52,2% Pożyczki/kredyty 0,00 0,0% 0,00 0,0% Środki własne Spółki ,90 36,3% ,34 47,8% Razem ,00 100,0% ,44 100,0% Źródło: własne Strukturę wydatków w podziale na poszczególne lata realizacji inwestycji zaprezentowano poniżej. Tabela 9-2. Harmonogram finansowania (zł) Wyszczególnienie Razem Fundusz Spójności , , , ,28 Pożyczki/kredyty 0,00 0,00 0,00 0,00 Środki własne Spółki , , , ,69 Razem , , , ,97 Źródło: własne 9.2. Przewidywane sposoby i ocena realności pozyskania zabezpieczeń dla zwrotnych źródeł finansowania inwestycji Integralną częścią każdego przedsięwzięcia jest plan finansowania. Taki plan powinien odpowiadać faktycznym możliwościom finansowym beneficjenta, jego zdolności do pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania, jak również ofertom rynku finansowego. W tym kontekście Spółka nie planuje zaciągnięcia zadłużenia na realizację przedsięwzięcia. Projekcja finansowa wskazuje na zdolność do sfinansowania wkładu krajowego ze środków własnych, przede wszystkim amortyzacji. str. 146

149 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin 10. Analiza finansowa Przyjęte założenia makroekonomiczne, metodyka analizy Analiza finansowa ma na celu: weryfikację trwałości finansowej przedsięwzięcia, oszacowanie wartości wskaźników efektywności przedsięwzięcia, ustalenie wartości dofinansowania z funduszy Unii Europejskiej. Okres odniesienia (długość okresu prognozy) został przyjęty na 30 lat (lata ) zgodnie z referencjami Unii Europejskiej dla sektora gospodarki wodno-ściekowej. Obliczenia zostały przeprowadzone w cenach stałych. Analiza została sporządzona w cenach netto (bez podatku VAT). W celu oszacowania wskaźników rentowności przyjęta została stopa dyskontowa 4%. Przepływy dla Projektu zostały obliczone metodą standardową, ponieważ możliwe jest oddzielenie w projekcji przepływów pieniężnych związanych z Projektem od ogólnych przepływów pieniężnych Beneficjenta. Punktem wyjścia do prognozy są parametry finansowe 2015 r. Są to parametry szacowane na podstawie wyników 2014 r. i lat wcześniejszych, ponieważ na dzień złożenia wniosku o dofinansowanie nie są jeszcze znane sprawozdania finansowe za 2015 r. W trakcie procedowania wniosku obliczenia zostaną skorygowane w oparciu o rzeczywiste parametry 2015 r Przychody PWiK Sp. z o.o. uzyskuje przychody z następujących źródeł: usługi związane z zaopatrzeniem w wodę; usługi związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków; pozostałe usługi. Poniżej omówiono założenia do prognozy przychodów z poszczególnych rodzajów działalności Zaopatrzenie w wodę Na przychody z tego segmentu działalności składają się: część zmienna, zależna od ilości pobranej wody, opłata abonamentowa. (a) Przychody zależne od ilości wody Największa część przychodów z tytułu dostaw wody jest funkcją szacowanego wolumenu wody oraz szacowanej ceny jednostkowej. Wolumen Założenia dotyczące popytu na usługi wodociągowe omówiono szczegółowo w rozdziale 5. Łączny wolumen wody dostarczanej siecią zbiorczą wzrósł ze względu na nowe przyłączenia oraz wzrost liczby ludności z 600 tys. m 3 w 2010 r. do 758 tys. m 3 w 2014 r. Na 2015 r. prognozuje się wolumen na poziomie 837 tys. m 3. W latach przewiduje się wzrost ilości sprzedanej wody do tys. m 3 w 2045 r. str. 147

150 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Rysunek Ilość wody dostarczanej siecią zbiorczą (tys. m 3 ) Źródło: własne Cena Zgodnie z taryfą na okres od 1 maja 2015 r. do 30 kwietnia 2016 r. aktualna cena 1 m 3 wody wynosi 3,30 zł netto. Jako że projekcja została sporządzona w latach kalendarzowych, posługuje się średniorocznym ujęciem ceny wody i ścieków. Średnioroczna cena wody dla 2015 r. wynosi tym samym 3,27 zł netto. Prognozowana w latach cena wody jest funkcją kosztów i wolumenu wody. W prognozie dla każdej grupy taryfowej szacowano cenę wody mając na uwadze rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określenia taryf, wzoru wniosku o zatwierdzanie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków Dz. U. nr 127 poz. 886 (tzw. rozporządzenie taryfowe). Uwzględniono przy tym, że niezbędne przychody pokrywają w szczególności koszty operacyjne działalności wodociągowej, odsetki oraz marżę zysku na poziomie 0,5% kosztów operacyjnych. Długoterminową prognozę ceny brutto wody obrazuje rysunek poniżej. Długoterminowy spadek ceny wody w analizowanym okresie wynika z faktu, że inwestycje dotyczą głównie sektora ściekowego, a prognozowany wzrost wolumenu wody jest większy, niż wzrost kosztów eksploatacji majątku wodociągowego. str. 148

151 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Rysunek Cena (realna) brutto 1 m 3 wody (zł/m 3 ) Źródło: własne (b) Opłata abonamentowa Spółka stosuje opłaty abonamentowe w podsystemie wodnym. W 2014 r. Spółka uzyskała przychody z tego tytułu w wysokości 268 tys. zł. W kolejnych latach założono utrzymanie realnego poziomu przychodów z opłaty abonamentowej. (c) Podsumowanie przychodów w segmencie wodnym Przychody z usług wodociągowych oraz z tytułu opłaty abonamentowej wzrosły łącznie z tys. zł w 2010 r. do tys. zł w 2014 r. Na 2015 r. prognozowana wartość przychodów wynosi tys. zł. W kolejnych latach trend wzrostowy będzie kontynuowany. Tabela Przychody generowane w segmencie wodnym prognoza (tys. zł) Wyszczególnienie Przychody zależne od wolumenu wody Opłata abonamentowa Razem Źródło: własne Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków Usługi kanalizacyjne to największy składnik przychodów Spółki. W jego ramach można wyróżnić: str. 149

152 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin przychody z tytułu odbioru ścieków siecią zbiorczą; przychody generowane na stacji zlewczej. (a) Przychody z tytułu odbioru ścieków siecią zbiorczą Przychody z działalności w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków są funkcją szacowanego wolumenu ścieków oraz ich szacowanej ceny jednostkowej. Wolumen Założenia dotyczące popytu na usługi kanalizacyjne omówiono szczegółowo w rozdziale 5. Łączny wolumen ścieków odbieranych przez Spółkę siecią zbiorczą wzrósł ze 219 tys. m 3 w 2010 r. do 375 tys. m 3 w 2014 r. Na 2015 r. założono wolumen 413 tys. m 3. W latach w związku z programem przyłączeń przewiduje się dalszy wzrost wolumenu do 932 tys. m 3 w 2045 r. Spółka odbiera również ścieki na stacji zlewczej. W latach wolumen ścieków dostarczonych wozami asenizacyjnymi spadł z 215 do 131 tys. m 3. Na 2015 r. założono wolumen 127 tys. m 3. W prognozie na lata uwzględniono spadek wolumenu ścieków dostarczanych wozami asenizacyjnymi w związku z rozbudową sieci zbiorczej. W efekcie w 2045 r. wolumen ścieków dostarczonych do stacji zlewczej przyjęto na 113 tys. m 3. Łączny prognozowany wolumen ścieków wzrasta z 506 tys. m 3 w 2014 r. do tys. m 3 w 2045 r. Rysunek Ilość ścieków odbieranych siecią zbiorczą oraz na stacji zlewczej (tys. m 3 ) Źródło: własne str. 150

153 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Cena Zgodnie z taryfą na okres od 1 maja 2015 r. do 30 kwietnia 2016 r. aktualna cena 1 m 3 ścieków dla podmiotów innych niż przemysł wynosi 7,47 zł netto, natomiast dla odbiorców przemysłowych wynosi 9,35 zł netto. W projekcji założono utrzymanie tej relacji. Jako że projekcja została sporządzona w latach kalendarzowych, a nie w okresach taryfowych, wykorzystuje średnioroczne ujęcie ceny wody i ścieków. Średnioroczna cena wody w segmencie gospodarstw domowych dla 2015 r. wynosi 6,82 zł netto. Prognozowana dla lat cena jest funkcją kosztów i wolumenu ścieków. W prognozie dla każdej grupy taryfowej szacowano cenę ścieków zgodnie z rozporządzeniem Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określenia taryf, wzoru wniosku o zatwierdzanie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków Dz. U. nr 127 poz. 886 (tzw. rozporządzenie taryfowe). Uwzględniono przy tym, że niezbędne przychody pokrywają w szczególności koszty operacyjne działalności kanalizacyjnej, odsetki oraz marżę zysku na poziomie 0,5% kosztów operacyjnych. Analizowane przedsięwzięcie koncentruje się na modernizacji podsystemu kanalizacyjnego, co skutkuje wzrostem kosztów (amortyzacji, materiałów, energii). W długim okresie cena ścieków spada, co jest pochodną relacji między kosztami eksploatacji i wolumenem ścieków. Rysunek Cena (realna) brutto 1 m 3 ścieków (zł/m 3 ) Źródło: własne (b) Stacja zlewcza W 2014 r. przychody PWiK z tego tytułu wyniosły tys. zł. W prognozie na kolejne lata założono utrzymanie stawki jednostkowej na realnym poziomie z 2014 r. Prognoza uwzględnia przewidywany spadek wolumenu w związku z rozbudową infrastruktury sieciowej. (c) Podsumowanie przychodów w segmencie ściekowym Przychody w segmencie ściekowym wzrosły łącznie z tys. zł w 2010 r. do tys. zł w 2014 r. Na 2015 r. prognozowana wartość przychodów wynosi tys. zł. W kolejnych latach trend wzrostowy będzie kontynuowany. str. 151

154 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Tabela Przychody generowane w segmencie ściekowym prognoza (tys. zł) Wyszczególnienie Ścieki odbierane siecią zbiorczą Ścieki dowożone Razem Źródło: własne Pozostała działalność Pozostałe przychody pochodzą m.in. z usług budowlanych i remontowych. W latach założono utrzymanie realnych przychodów z tego tytułu na poziomie z 2014 r. (171 tys. zł) Podsumowanie Łączne prognozowane przychody Spółki wzrosły z tys. zł w 2010 r. do tys. zł w 2014 r. Na 2015 r. prognozowana wartość przychodów ogółem wynosi tys. zł. W następnych latach założono wzrost obrotów Spółki. Rysunek PWiK wartość i struktura przychodów ze sprzedaży (tys. zł) Źródło: własne Koszty Koszty działalności wodociągowej i kanalizacyjnej prognozowano w podziale na koszty rodzajowe. Poszczególne rodzaje kosztów bezpośrednich planowano odrębnie dla podsystemu wodociągowego i kanalizacyjnego, a także dla pozostałej działalności. Koszty pośrednie (ogólnego zarządu i wydziałowe) alokowano pomiędzy działalność wodociągową, kanalizacyjną i pozostałą. Prognozę poszczególnych grup kosztów opracowano na podstawie analizy ich zmienności: str. 152

155 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin koszty uznane za zmienne (lub przeważająco zmienne) prognozowano w proporcji do planowanych zmian wolumenu wody lub ścieków, z uwzględnieniem wzrostu stawek jednostkowych, koszty uznane za stałe (lub przeważająco stałe) utrzymano na poziomie z 2014 r. Dodatkowo prognozowano również koszty świadczenia pozostałych usług. Koszty te nie są uwzględniane w taryfie na wodę i ścieki. Rysunek PWiK wartość i struktura kosztów operacyjnych (tys. zł) Źródło: własne Założenia do projekcji kosztów zaprezentowano poniżej Amortyzacja W prognozie wyodrębniono następujące źródła amortyzacji: dotychczasowy majątek, majątek powstały w wyniku realizacji projektu "Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z zagospodarowaniem osadów w Gminie Radzymin" (POIiŚ ); majątek powstały w wyniku realizacji Projektu "Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin - Etap I" (POIiŚ ); majątek, który powstanie w wyniku innych inwestycji. W odniesieniu do dotychczasowego majątku amortyzację naliczano począwszy od 2015 r., przy czym podstawą były dane nt. amortyzacji w 2014 r. W odniesieniu do majątku, który powstanie w wyniku projektu, który uzyskał dofinansowanie z POIiŚ , przyjęto następujące stawki amortyzacyjne: budynki 1,5%, obiekty inżynierii lądowej 2%, str. 153

156 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin maszyny i urządzenia 15%. Identyczne stawki przyjęto dla projektu będącego przedmiotem niniejszego studium. W odniesieniu do majątku, który powstanie w wyniku pozostałych inwestycji, przyjęto następujące średnie stawki amortyzacyjne: budynki i budowle średnia stawka 2%, maszyny i urządzenia 15%, środki transportu 15%, pozostałe środki trwałe 20%. W efekcie działalności inwestycyjnej Spółki nastąpi znaczący wzrost amortyzacji. Rysunek Amortyzacja wartość i struktura (tys. zł) Źródło: własne Materiały i energia W projekcji założono wzrost kosztów zakupu materiałów i energii odpowiednio do wzrostu wolumenu ścieków Usługi obce Są to w szczególności koszty usuwania awarii i remonty, koszty wywozu osadów, koszty robót geologicznych i przygotowania dokumentacji, ochrony mienia, usług łączności i inne. W projekcji koszty te powiązano z inflacją. Prognoza uwzględnia też wydatki na remonty nowych obiektów, powstałych w wyniku realizacji Projektu: 0,4% wartości netto nowych środków trwałych - w latach , 0,6% wartości netto w latach , 0,8% wartości netto w latach str. 154

157 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Podatki i opłaty W ostatnich latach Spółka była zwolniona z podatku od nieruchomości związanych z działalnością wodociągową i kanalizacyjną. Na 2016 r. uchwalono stawkę w wysokości 1% i taką też stawkę przyjęto dla kolejnych lat projekcji Wynagrodzenia W prognozie założono utrzymanie realnego poziomu wynagrodzeń w Spółce. W związku z inwestycjami nie ma konieczności wzrostu zatrudnienia Pozostałe koszty Są to koszty podróży służbowych, reprezentacji i reklamy, ubezpieczeń itd., stanowiące minimalny udział w kosztach PWiK. Uznano, że są to koszty stałe i uwzględniono utrzymanie ich na realnym poziomie z 2014 r Pozostałe przychody i koszty operacyjne W ramach pozostałych przychodów operacyjnych uwzględniono część amortyzacji generowanej przez inwestycje współfinansowane ze środków Funduszu Spójności, nie stanowiącej kosztu uzyskania przychodu. Amortyzacja nie stanowiąca kosztu podatkowego odpowiada procentowemu udziałowi środków bezzwrotnych w finansowaniu danego projektu. Pozostałe przychody operacyjne założono na poziomie średniej z lat (65 tys. zł) Przychody i koszty finansowe Przychodów finansowych konserwatywnie nie prognozowano. Według stanu na r. saldo zadłużenia Spółki z tytułu kredytów i pożyczek wynosi tys. zł i wynika z następujących umów: umowy pożyczki w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie na dofinansowanie zadania Budowa kanalizacji sanitarnej w Gminie Radzymin żółty FIDIC Część 1 zadłużenie w kwocie tys. zł; umowy pożyczki w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie na dofinansowanie zadania Podniesienie wydajności urządzeń uzdatniających wodę na stacji uzdatniania wody zlokalizowanej przy ul. Batalionów Chłopskich 8 w Radzyminie zadłużenie w kwocie tys. zł. W projekcji uwzględniono obowiązujący harmonogram zaciągania i spłaty ww. pożyczek. W związku z projektem "Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin- Etap I" nie zakłada się zaciągania zadłużenia Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy Przedmiotem prognozy były zapasy, należności i zobowiązania krótkoterminowe Zapasy W latach wskaźnik rotacji zapasów (materiałów) kształtuje się w granicach 1-8 dni. Od 2015 r. wskaźnik rotacji zapasów założono na poziomie z 2014 r. tj. 4 dni. str. 155

158 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Należności Należności z tytułu dostaw i usług Wskaźnik rotacji należności handlowych jest stabilny i w latach zawierał się w przedziale dni. Od 2015 r. wskaźnik rotacji należności handlowych założono na poziomie z 2014 r. tj. 29 dni. Należności wobec budżetów Wskaźnik rotacji należności budżetowych wykazuje wahania w ostatnich latach. Na koniec 2014 r. wyniósł 14 dni i taki wskaźnik uwzględniono w całym okresie projekcji. W związku z rozliczeniami VAT w związku z Projektem wzrasta zapotrzebowanie na kapitał obrotowy. Założono w związku z tym, że średni okres oczekiwania na zwrot VAT w latach ponoszenia nakładów na realizację Projektu wynosi 4 miesiące. Pozostałe należności Wskaźnik rotacji pozostałych należności założono na poziomie z 2014 r. tj. 22 dni Zobowiązania krótkoterminowe Zobowiązania z tytułu dostaw i usług Wskaźnik rotacji zobowiązań handlowych wyniósł na koniec 2014 r. 84 dni. Uwzględniono w nim zobowiązania wobec wykonawców robót budowlanych w związku z realizacją projektu "Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z zagospodarowaniem osadów w Gminie Radzymin". Do 2016 r., w związku z kończeniem inwestycji, założono spadek wskaźnika rotacji do 32 dni. Zobowiązania wobec budżetów Wskaźnik rotacji zobowiązań budżetowych w 2014 r. wyniósł 4 dni. Taki sam wskaźnik przyjęto w kolejnych latach projekcji. Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń Wskaźnik rotacji zobowiązań z tytułu wynagrodzeń w 2014 r. wyniósł 7 dni. Taki sam wskaźnik przyjęto w kolejnych latach projekcji. Pozostałe zobowiązania Wskaźnik rotacji pozostałych zobowiązań krótkoterminowych na r. wyniósł 5 dni. Taki sam wskaźnik przyjęto w kolejnych latach projekcji Kapitały własne Na r. kapitał zakładowy Spółki wynosi tys. zł. W projekcji na 2015 r. założono zaksięgowanie podwyższenia kapitału zakładowego dokonanego w 2014 r., którego zarejestrowanie nastąpiło w 2015 r. (121 tys. zł). Uwzględniono również ciąg podwyższeń kapitału zakładowego PWiK przez Gminę Radzymin w wykonaniu umowy o wspólnym działaniu mającym na celu podwyższenie kapitału zakładowego Spółki z r. Łączna kwota podwyższeń kapitału zakładowego z tego tytułu, w latach , została zaplanowana na ,5 tys. zł Obliczenie poziomu wsparcia środkami pomocowymi Projekt "Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin - Etap I" generuje dochód i w jego przypadku istnieje możliwość obiektywnego określenia przychodu z wyprzedzeniem. Zgodnie z Wytycznymi Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód i projektów hybrydowych na lata dla projektów tego typu wysokość dofinansowania ustalana jest przy zastosowaniu metody luki w finansowaniu lub metody zryczałtowanych stawek procentowych dochodów. str. 156

159 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Zgodnie z regulaminem konkursu nr POIiŚ.2.3/1/2015 (punkt 7) dla projektów w ramach działania 2.3 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach poziom dofinansowania jest określany w oparciu o stawkę zryczałtowaną dla projektów generujących dochód w wysokości 25%, wskazaną w załączniku nr 5 do rozporządzenia ogólnego, zgodnie z Wytycznymi Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód i projektów hybrydowych na lata (obowiązującymi w dniu ogłoszenia konkursu) i Szczegółowym opisem osi priorytetowych POIiŚ dla działania 2.3 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach (obowiązującym w dniu ogłoszenia konkursu). Zastosowanie stawki ryczałtowej eliminuje konieczność obliczania wartości dofinansowania w oparciu o indywidualną analizę poszczególnych projektów. Zamiast tego obowiązuje założenie, że projekty danego typu generują z góry określony poziom dochodów, a co za tym idzie występuje w nich z góry określony poziom luki w finansowaniu. Zgodnie z powyższym obliczenie poziomu dofinansowania dla analizowanego Projektu przedstawia się następująco: Krok 1. Określenie wskaźnika luki w finansowaniu (R): FR zryczałtowana procentowa stawka dochodów tj. R = 100% - FR, gdzie: R = 100% - 25% = 75% Krok 2. Określenie (maksymalnego możliwego) poziomu dofinansowania UE dla danej osi priorytetowej lub działania: Max CR FR = Max CRpa * R, gdzie: Max CR FR maksymalny poziom dofinansowania w osi priorytetowej lub działaniu po uwzględnieniu zryczałtowanej stawki procentowej dochodów tj. Max CRFR = 0,85 * 75% = 63,75% Krok 3. Określenie (maksymalnie możliwej) dotacji UE: tj. Dotacja UE = EC * Max CR FR Dotacja UE = ,00 zł * 63,75% = ,10 zł Analiza efektywności przedsięwzięcia, obliczenie NPV i IRR Analizowany projekt nie zalicza się do projektów dużych, w związku z czym w celu wyznaczenia efektywności inwestycji oszacowano wskaźniki obrazujące finansowy zwrot z inwestycji: FNPV/C finansowa bieżąca wartość netto inwestycji, FRR/C finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji, przy której FNPV/C = 0. str. 157

160 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin W kalkulacji przyjęto stopę dyskonta równą 4% - zgodnie z Wytycznymi dla analizy prowadzonej w cenach stałych. W oszacowaniu ww. wskaźników uwzględniono przepływy pieniężne generowane przez Projekt, w ramach których przyjęto: wpływy: - generowane przez Projekt przychody z działalności wodociągowej i kanalizacyjnej na poziomie zidentyfikowanych kosztów eksploatacji i amortyzacji nowego majątku, powiększonych o zakładaną marżę operacyjną 0,5%; - wartość rezydualna (bieżąca wartość netto przepływów pieniężnych wygenerowanych przez Projekt po zakończeniu okresu odniesienia, czyli po 2045 r.); wydatki: - generowane przez Projekt koszty operacyjne działalności wodociągowej i kanalizacyjnej, bez amortyzacji; - nakłady inwestycyjne w ramach Projektu (bez rezerwy inwestycyjnej); - nakłady na odtworzenie nowego majątku; - inwestycje w kapitał obrotowy (zmiana kapitału obrotowego z okresu na okres). To oznacza, że dochód z Projektu bezpośrednio zależy od poziomu amortyzacji oraz marży operacyjnej. Oszacowany w ten sposób wskaźnik FNPV/C (bez dotacji) wynosi: ( ,22 zł) Ujemna wartość wskaźnika FNPV/C jest typowa dla projektów wymagających dofinansowania i oznacza, że bieżąca wartość przyszłych przychodów nie pokrywa bieżącej wartości kosztów projektu. W przypadku uzyskania dostępu do środków pomocowych nastąpi wzrost wskaźnika FNPV/C do: ,17 zł Wskaźnik FRR/C po uwzględnieniu dotacji wzrasta z 0,35% do 6,75% Ocena wyników analizy finansowej, sporządzenie analizy wskaźnikowej W oparciu o zaprezentowane założenia opracowano projekcję finansową PWiK Sp. z o.o. na lata uwzględniającą skutki przedsięwzięcia. Podsumowanie planu stanowi prognoza: rachunku zysków i strat, bilansu, rachunku przepływów pieniężnych. Sytuację ekonomiczno-finansową Spółki przeanalizowano według następujących kryteriów: wyników osiąganych na poszczególnych poziomach rachunku zysków i strat analiza rentowności; trwałości przedsięwzięcia w kontekście zdolności do spłat zadłużenia zaciągniętego na wkład własny - analiza płynności; struktury źródeł finansowania aktywów, obrazującej zdolność kredytową Spółki analiza zadłużenia; efektywności przedsięwzięcia. Ponadto oszacowano obciążenie średniego dochodu mieszkańców objętych taryfą na usługi wodociągowe i kanalizacyjne Rentowność Profil wyniku na sprzedaży oraz wyniku netto zestawiono poniżej ze wskaźnikiem EBITDA (wynik na działalności operacyjnej powiększony o amortyzację). str. 158

161 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Rysunek PWiK wyniki finansowe (tys. zł) Źródło: własne W latach przychody Spółki ze świadczenia usług zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków pokrywają całość kosztów operacyjnych z tym związanych, odsetki oraz marżę operacyjną. Zasada zanieczyszczający płaci jest spełniona, co znajduje odzwierciedlenie w kształtowaniu wyniku ze sprzedaży i wyniku netto. Wysoka wartość EBITDA obrazuje znaczący udział amortyzacji w kosztach Spółki. Poniżej zaprezentowano najważniejsze wskaźniki zyskowności Spółki w kluczowych latach projekcji. Tabela PWiK - wskaźniki rentowności Wyszczególnienie Wskaźnik rentowności aktywów (ROA) 0,8% 0,8% 0,8% 0,8% 0,8% 0,7% 0,6% Zysk operacyjny EBIT / Przychody ze sprzedaży netto 16,6% 16,0% 15,1% 14,9% 13,8% 9,0% 7,3% EBITDA / Przychody ze sprzedaży netto 46,2% 45,2% 45,9% 47,3% 46,6% 39,2% 35,3% Zyskowność netto kapitałów własnych 1,4% 1,4% 1,3% 1,4% 1,3% 0,9% 0,7% Koszty operacyjne / przychody ogółem 92,2% 92,9% 93,8% 94,6% 95,3% 97,9% 98,2% Źródło: własne Płynność Środki pieniężne generowane przez Spółkę są wystarczające do zrealizowania inwestycji bez zaciągania zadłużenia na pokrycie wkładu własnego. Okres inwestycji Mimo wysokich nakładów ponoszonych na inwestycje Spółka utrzymuje dodatnie saldo gotówki, ponieważ: wydatki związane z Projektem znajdują odzwierciedlenie w źródłach finansowania, w tym w dotacji Unii Europejskiej i amortyzacji; następuje wzrost przychodów z uwagi na: wzrost cen wody i ścieków, str. 159

162 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin przyłączanie do sieci kanalizacyjnej nowych użytkowników. Okres eksploatacji nowego majątku W długim okresie najważniejszym źródłem gotówki będzie działalność operacyjna, jak również podwyższenia kapitału zakładowego Spółki przez właściciela. W efekcie prognozowane saldo środków pieniężnych na koniec okresu projekcji ( r.) wynosi tys. zł. Wysoka wartość środków pieniężnych wskazuje na możliwość finansowania kolejnych inwestycji rozwojowych w przyszłości. Rysunek 5-9. PWiK - prognoza skumulowanego salda środków pieniężnych (tys. zł) Źródło: własne Poniżej zaprezentowano wskaźniki płynności w kluczowych latach projekcji. Obrazują one wysoką płynność finansową Spółki. Tabela 5-4. PWiK - wskaźniki płynności Wyszczególnienie Wskaźnik płynności bieżącej (CR) 3,22 3,50 3,27 3,75 4,23 23,20 39,10 Wskaźnik płynności - szybki (QR) 3,19 3,47 3,24 3,72 4,20 23,13 39,02 Wskaźnik płynności gotówkowej 2,66 2,93 2,54 3,20 3,68 21,80 37,69 Źródło: własne Zadłużenie W całym okresie objętym prognozą Spółka zachowuje bezpieczną strukturę źródeł finansowania. Wraz ze spłatą dotychczasowego zadłużenia projektowany udział długu w aktywach maleje. Na koniec projekcji szacowany udział zadłużenia wynosi 16%. str. 160

163 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Rysunek PWiK - struktura źródeł finansowania aktywów Źródło: własne Poniżej zaprezentowano wskaźniki zadłużenia Spółki w kluczowych latach projekcji. Tabela 5-5. PWiK - wskaźniki zadłużenia Wyszczególnienie Wskaźnik pokrycia obsługi długu 4,26 4,73 4,36 5,46 6, Kapitał własny / Majątek trwały 61,1% 63,9% 63,1% 66,9% 70,8% 102,8% 183,4% (Kapitał własny+zobowiązania długoterminowe) / Majątek trwały 72,7% 73,6% 70,4% 72,4% 74,4% 102,8% 183,4% (Kapitał własny+zob. długoterminowe- Majątek trwały) / Majątek obrotowy -259,8% -230,5% -287,9% -227,5% -183,2% 7,2% 70,4% Wskaźnik zadłużenia 44,7% 42,7% 42,7% 40,3% 37,9% 26,2% 16,0% Źródło: własne Wskaźnik pokrycia obsługi długu (WPOD) plasuje się powyżej 1,2, tj. wielkości uznawanej za minimalną. WPOD to relacja salda środków pieniężnych z działalności operacyjnej, powiększonego o saldo początkowe środków pieniężnych oraz wpływy z działalności finansowej, pomniejszonego o saldo z działalności inwestycyjnej do sumy spłat rat kapitałowych w danym roku oraz kosztów obsługi zadłużenia. Kształtowanie wskaźnika WPOD potwierdza, że Spółka zachowa zdolność do spłaty zadłużenia. str. 161

164 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin Rysunek PWiK prognoza wskaźnika pokrycia obsługi długu Źródło: własne Obciążenie mieszkańców opłatami za wodę i ścieki Poza 2016 r. i 2017 r. szacowany wskaźnik obciążenia mieszkańców wydatkami na usługi wodociągowe i kanalizacyjne w całym okresie projekcji nie przekracza 3% dochodu do dyspozycji. Należy podkreślić, że ze względu na projekcję w cenach stałych wskaźnik obciążenia przedstawia relację wydatków wynikających z cen realnych do szacowanej realnej wartości dochodu do dyspozycji w poszczególnych latach. Rysunek Prognoza obciążenia przeciętnego dochodu do dyspozycji mieszkańca wydatkami na wodę i ścieki (%) Źródło: własne str. 162

165 11. Analiza społeczno-ekonomiczna Metodyka analizy Celem analizy CBA jest przeanalizowanie wpływu przedsięwzięcia na poziom dobrobytu społeczności regionu (bądź kraju), w którym przedsięwzięcie to jest realizowane. Podejście to odróżnia CBA od analizy finansowej, która bierze pod uwagę jedynie koszty i korzyści, które generuje przedsięwzięcie dla inwestora. W CBA należy uwzględnić łączne koszty i korzyści z punktu widzenia społeczności będącej finalnym beneficjentem przedsięwzięcia. Podstawowa zasada przy wyborze projektów mówi, iż korzyści wynikające z przedsięwzięcia powinny przewyższać jego koszty. W CBA sprowadza się to do tego, iż przedsięwzięcie powinno charakteryzować się dodatnią zaktualizowaną wartością netto (ang. economic net present value, ENVP). Punktem wyjścia do obliczenia efektywności ekonomicznej są przepływy finansowe wykorzystane w analizie finansowej. Istnieje szereg metod szacowania kosztów i korzyści społecznych dla celów CBA. Ogólna zasada ich określania wskazuje, iż nakłady na przedsięwzięcie powinny być określane poprzez ich koszt alternatywny (ang. opportunity cost), natomiast korzyści (efekty) przedsięwzięcia powinno się mierzyć za pomocą gotowości społeczeństwa do zapłaty za uzyskanie danego efektu (ang. Willingness-to-Pay, WTP). Ponieważ badania WTP są kapitałochłonne i często ich przeprowadzenie dla pojedynczego projektu jest niemożliwe, stosuje się technikę transferu korzyści, która polega na ekstrapolacji wyników przeprowadzonych już, podobnych badań do analizowanego przedsięwzięcia. W celu zweryfikowania efektywności ekonomicznej przedsięwzięcia posłużono się wskaźnikami ENPV, ERR i B/C. Analizę przeprowadzono dla okresu , z zastosowaniem 5% stopy dyskonta. Analiza kosztów i korzyści przeprowadzona została dla społeczności Radzymina, na którego obszarze realizowany będzie Projekt Podstawowe założenia do analizy społeczno-ekonomicznej kosztów Etap 1 Korekty o efekty fiskalne W analizie finansowej podatek VAT nie został uwzględniony, dlatego nie ma konieczności dokonania korekty nakładów inwestycyjnych Etap 2 Korekty o efekty zewnętrzne Ze względu na oddziaływanie przestrzenne przedsięwzięcia koszty społeczne mają udział w całości efektów realizacji inwestycji. Nie dokonano jednak wymiernych korekt tych kosztów, ponieważ są one niemożliwe do wiarygodnego oszacowania. W związku z tym nie zostały one ujęte przy obliczaniu wskaźników efektywności ekonomicznej inwestycji Etap 3 Efekty wynikające z odchyleń cenowych W analizie ekonomicznej założono, że ceny rynkowe poszczególnych czynników i produktów nie odbiegają od cen kalkulacyjnych. W związku z tym nie dokonano korekty kosztów wynikających z odchyleń na rynku pracy. str. 163

166 11.3. Podstawowe założenia do analizy społeczno-ekonomicznej korzyści Etap 1 Korekty o efekty fiskalne Przychody operacyjne nie dokonano korekty Etap 2 Korekta o efekty zewnętrzne Efekty zewnętrzne odnoszą się przede wszystkim do korzyści z tytułu ochrony środowiska. Korzyści środowiskowe wynikające z poprawy jakości wód powierzchniowych Przy wyliczeniu korzyści skorzystano z badania A. Markowskiej (2004) przeprowadzonego metodą wyceny warunkowej CVM. Jest to pierwsze tego typu badanie w Polsce szacujące korzyści zarówno prywatne, jak i zewnętrzne z wdrożenia dyrektywy 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych. W pracy tej zbadano, ile Polacy gotowi są zapłacić za podłączenie do sieci wodociągowo-kanalizacyjnej oraz jaka jest ich WTP (Willingness To Pay) za poprawę jakości już istniejących sieci (łącznie z modernizacją oczyszczalni ścieków, aby spełniały normy UE). Badanie empiryczne było przeprowadzone we współpracy z Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) i składało się z trzech etapów: badania fokusowego, badania pilotowego oraz badania głównego przeprowadzonego na reprezentatywnej próbie losowej 952 dorosłych Polaków. Badanie ankietowe przeprowadzone zostało metodą wywiadów bezpośrednich. Według definicji używanych w ekonomii koszty społeczne to suma kosztów prywatnych i kosztów zewnętrznych. Efekty zewnętrzne (koszty/korzyści) powstają wtedy, gdy jeden podmiot ingeruje w funkcję użyteczności lub produkcji drugiego podmiotu. Znacząca większość projektów związanych z ochroną środowiska generuje dodatni efekt zewnętrzny (korzyść), co nie wyklucza sytuacji, iż taki efekt może stanowić także cel przedsięwzięcia. Budowa systemu kanalizacji, która ma na celu poprawę jakości wody, łączy w sobie zarówno korzyści prywatne, jak i zewnętrzne. Z poprawy jakości wody korzystają bowiem zarówno osoby, które podłączyły się do systemu kanalizacji i poniosły koszty inwestycyjne, a następnie uiszczają opłaty za odprowadzanie ścieków (korzyść prywatna), jak i osoby, które w tej inwestycji nie uczestniczyły (korzyść zewnętrzna), ale również korzystają z jej efektów. Zatem wartości wskaźnika WTP za poprawę jakości wody w kranach należy traktować jako wycenę kosztów prywatnych dokonaną przez respondentów, a poprawę jakości wód powierzchniowych jako korzyść zewnętrzną wynikającą z modernizacji istniejącej sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Wyliczenie WTP za poprawę jakości wody powierzchniowej metodą wyceny warunkowej CVM uwzględnia korzyści tj. poprawa warunków rekreacyjnych czy wzrost rybołówstwa. Wyniki wartości środowiskowych kosztów zewnętrznych uzyskane w ogólnopolskim badaniu A. Markowskiej ekstrapolowano na wszystkich mieszkańców, gdyż każdy z nich skorzysta na poprawie jakości środowiska w wyniku analizowanego przedsięwzięcia. Wartość efektu została skalkulowana od momentu przyłączenia pierwszej grupy mieszkańców do systemu kanalizacyjnego. str. 164

167 Korzyści zewnętrzne wynikające z poprawy jakości środowiska (wód powierzchniowych) oszacowano na tys. zł. Korzyści środowiskowe spowodowane zaniechaniem wykorzystywania zbiorników bezodpływowych Oddziaływanie zostało przedstawione jako koszt, którego poniesienia uniknięto, co jest interpretowane jako osiągnięta korzyść. Projekcja sporządzona dla przedsięwzięcia wskazuje, że koszt opróżniania zbiorników bezodpływowych w przeliczeniu na jednostkę ścieków przekracza na terenie Gminy cenę odbioru jednostki ścieków kanalizacją sanitarną. Tym samym przyłączenie mieszkańców do nowej sieci generuje oszczędności w ich budżetach domowych. Wartości efektów oddziaływania na otoczenie zostały skalkulowane od momentu przyłączenia pierwszej grupy mieszkańców do systemu kanalizacyjnego. Korzyści zewnętrzne wynikające z zaniechania wykorzystywania zbiorników bezodpływowych oszacowano na tys. zł. Korzyści środowiskowe wynikające z poprawy warunków do rekreacji, a także większej skłonności mieszkańców do rekreacji Podstawą rekreacji na terenie inwestycji jest infrastruktura sportowo turystyczna, na którą składają się m.in. szlaki piesze i rowerowe. W Polsce nie są dostępne badania mogące przedstawić korzyści, jakie czerpie lokalna społeczność z posiadania terenów naturalnych przystosowanych do uprawiania szeroko rozumianej rekreacji. Można jednak przyjąć założenie o hipotetycznej skłonności do poniesienia dodatkowego kosztu WTP (Willingness To Pay) przez mieszkańców w zamian za możliwość korzystania z obszaru o określonym poziomie atrakcyjności dla uprawiania rekreacji i wysokiej jakości środowiska naturalnego. Jednym z czynników wpływających na poprawę jakości środowiska naturalnego jest niewątpliwie budowa kanalizacji sanitarnej. Na potrzeby oszacowania przyjęto, że ów dodatkowy koszt jest równy kosztowi jednorazowego wypożyczenia roweru w ciągu roku przez każdego mieszkańca przyłączanego do nowej sieci (szlaki rowerowe są zlokalizowane na terenie gminy). Tak określona wartość skłonności do ponoszenia kosztów utrzymania jakości stanu środowiska naturalnego odzwierciedla korzyść społeczną z poprawy jakości systemu kanalizacji. Korzyści zewnętrzne wynikające z poprawy warunków do rekreacji oszacowano na tys. zł Etap 3 Efekty wynikające z odchyleń cenowych Nie dokonano korekty korzyści wynikających z odchyleń cenowych Wyniki Poniżej zostały przedstawione obliczenia kosztów i korzyści realizacji przedsięwzięcia w wybranych latach projekcji. Tabela Efekt netto po korektach (tys. zł) Wyszczególnienie Wydatki inwestycyjne po korektach str. 165

168 Wydatki inwestycyjne Korekty kosztów inwestycyjnych Koszty operacyjne (przyrost) Koszty operacyjne Korekta kosztów operacyjnych Przychody (przyrost) Przychody różnicowe rzeczywiste z Projektu Korekta przychodów operacyjnych Efekt netto Źródło: własne Oszacowanie ENPV, ERR i B/C Analiza kosztów i korzyści społecznych wskazuje, że planowana inwestycja jest ważna i uzasadniona ze społecznego punktu widzenia i powinna być realizowana. Wskaźniki efektywności kształtują się następująco: ENPV ,51 zł ERR 10,71% B/C 1, Koszty i korzyści niemierzalne Koszty niemierzalne Poniżej przedstawiono główne zidentyfikowane i trudne do skwantyfikowania koszty społeczne związane z realizacją inwestycji: Koszty związane z reorganizacją ruchu drogowego Chodzi tu przede wszystkim o koszty czasu straconego w wyniku zwiększenia ruchu i wystąpienia korków. Duża część robót dotyczy obszaru o niskiej zabudowie mieszkaniowej i poza drogami tranzytowymi. To zmniejsza ryzyko tworzenia się korków ulicznych. Poza tym odpowiednia organizacja ruchu drogowego powinna zminimalizować utrudnienia w ruchu lokalnym i uciążliwość dla mieszkańców. Koszty związane z zakłóceniem spokoju mieszkańców sąsiadujących ze strefą Projektu, spowodowane przez hałas, kurz i wibracje Roboty będą niekorzystnie wpływały na komfort mieszkańców terenów objętych inwestycją, jednak trudno jest oszacować koszty zakłócenia spokoju ludności. W celu minimalizowania efektów zewnętrznych prace będą prowadzone w ciągu dnia w godzinach pracy przy pomocy nowoczesnego sprzętu, który ograniczy znacząco hałas i wibracje. str. 166

169 Korzyści niemierzalne Poniżej przedstawiono główne zidentyfikowane i trudne do skwantyfikowania korzyści społeczne związane z realizacją inwestycji: Wzrost aktywności gospodarczej regionu Projekt postrzegany jest jako ważny i cieszący się poparciem społecznym. Jego realizacja wpłynie na wzrost atrakcyjności terenu objętego inwestycją poprzez uzbrojenie w nowoczesną sieć kanalizacyjną. Trudno wskazać w sposób precyzyjny skalę oddziaływania Projektu na życie gospodarcze miasta. Niepodważalnym faktem będzie aktywizacja sektora usług budowlano montażowych. Ze względu na brak szczegółowych danych co do potencjalnych inwestorów, korzyści zewnętrznych związanych z powstaniem nowych podmiotów gospodarczych nie kwantyfikowano. Wzrost zatrudnienia w PWiK PWiK Sp. z o.o. nie planuje zatrudnić nowych pracowników, dlatego wzrost zatrudnienia nie będzie korzyścią zewnętrzną planowanej inwestycji. Korzyści zdrowotne Korzyści zdrowotne realizacji inwestycji będą związane z poprawą jakości środowiska naturalnego. Realizacja Projektu doprowadzi m.in. do poprawy stanu wód gruntowych i powierzchniowych, co ma bezpośredni wpływ na czynnik ludzki. Czyste wody gruntowe i powierzchniowe pozwolą w znaczącym stopniu zminimalizować poziom chorób związanych z układem pokarmowym, a tym samym Projekt przyczyni się pośrednio do obniżenia wskaźnika śmiertelności. Trudno oczywiście wskazać w sposób precyzyjny wielkość oddziaływania Projektu na zmniejszenie negatywnych skutków w sferze chorób, urazowości i śmiertelności osób. Ze względu na brak szczegółowych badań nt. obecnej skali zachorowalności związanych ze skażeniem wód gruntowych i powierzchniowych efektów tych nie kwantyfikowano. Poprawa jakości i komfortu życia mieszkańców Kolejnym skutkiem realizacji Projektu będzie poprawa warunków bytowych ludności wynikająca z wygody korzystania z miejskiej sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Ze względu na brak szczegółowych danych empirycznych, korzyści społecznych związanych z poprawą jakości i komfortu życia mieszkańców terenów objętych inwestycją nie kwantyfikowano Podsumowanie i wnioski Analiza kosztów i korzyści społecznych wskazuje, że planowana inwestycja jest ważna ze społecznego i ekonomicznego punktu widzenia oraz powinna być realizowana. Realizacja Projektu jest konieczna dla wdrożenia dyrektywy 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych. Ponieważ wdrożenie tej dyrektywy jest obligatoryjne (Polskę wiążą zobowiązania negocjacyjne w tym zakresie), a zaniechanie realizacji Projektu prowadzić może do nałożenia na Polskę kar finansowych. str. 167

170 12. Analiza wrażliwości i ryzyka Ocena ryzyka realizacji Projektu ma na celu oszacowanie trwałości finansowej inwestycji. Ocena składa się z dwóch głównych kroków: analizy wrażliwości, obrazującej wpływ wybranych zmiennych na skumulowane saldo środków pieniężnych w przedsiębiorstwie Beneficjenta oraz wskaźniki efektywności Projektu; analizy najważniejszych czynników ryzyka Analiza wrażliwości W analizie wrażliwości wzięto pod uwagę główne czynniki, które mogą niekorzystnie wpłynąć na realizację przedsięwzięcia. Dla oszacowania wrażliwości Projektu na te zmienne przyjęto następujące założenia: analiza obejmuje lata , ponieważ w okresie realizacji inwestycji, a także w ciągu kilku lat po jej zakończeniu, istnieje największe prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych następstw Projektu; zakłada się niekorzystną zmianę danego czynnika; bada się wpływ zmiany danego czynnika na skumulowane saldo środków pieniężnych w przedsiębiorstwie operatora, a także wskaźniki efektywności Projektu. Zgodnie z Wytycznymi analiza wrażliwości została przeprowadzona dla każdej z wybranych zmiennych z osobna przy założeniu, że pozostałe czynniki nie ulegają zmianie Ryzyko spadku popytu na wodę i ścieki Przyczyny odchylenia od prognozy wolumenu wody i ścieków mogą być różne, począwszy od spadku popytu jednostkowego po mniejszą liczbę przyłączeń nowych odbiorców w wyniku inwestycji realizowanych przez Spółkę. Niższy wolumen może skutkować koniecznością wzrostu cen wody i ścieków, co z kolei ma potencjalnie negatywny wpływ na kształtowanie popytu jednostkowego. Wzrost ceny wynikałby z faktu, że większość kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwa wodnokanalizacyjne ma charakter stały lub przeważająco stały. Wzrost cen może spowodować wzrost należności wątpliwych, w efekcie czego może nastąpić spadek salda środków pieniężnych Ryzyko spadku ceny wody i ścieków Odchylenie od kalkulacji taryf może uszczuplić saldo środków pieniężnych w Spółce. Z drugiej strony władze lokalne nie mogą odrzucić właściwie uzasadnionego przez operatora wniosku taryfowego, dlatego prawdopodobieństwo zdarzenia, że cena wody/ścieków nie będzie uwzględniała wzrostu kosztów jednostkowych należy określić jako niewielkie Ryzyko przekroczenia kosztów robót budowlano-montażowych Wskutek różnego rodzaju zdarzeń (zmiany przepisów, zmiany cen materiałów budowlanych, maszyn i urządzeń) zwiększeniu mogą ulec wydatki inwestycyjne zaplanowane w ramach przedsięwzięcia. Ryzyko z tym związane jest znaczące, ponieważ niedobory środków będą finansowane przez beneficjenta. PWiK Sp. z o.o. ponosi ryzyko niedoszacowania programu inwestycyjnego, ale również ryzyko pojawienia się wydatków, które nie zostały zidentyfikowane na etapie formułowania założeń przedsięwzięcia. Czynniki ograniczające ryzyko w tym zakresie: ostrożna projekcja wartości nakładów inwestycyjnych oraz rezerwa na wydatki nieprzewidziane. str. 168

171 Realizacja takiego scenariusza pogorszyłaby płynność Spółki. Niedobór środków pieniężnych musiałby zostać pokryty przez wzrost opłat lub podwyższenie kapitału zakładowego Ryzyko wzrostu kosztów wynagrodzeń Konsekwencją wzrostu wydatków na wynagrodzenia będzie wzrost cen, który jednak może spowodować spadek popytu jednostkowego, spadek wolumenu ścieków, wzrost należności wątpliwych, a ostatecznie - pogorszenie stanu gotówki w przedsiębiorstwie Ryzyko makroekonomiczne W odniesieniu do czynników makroekonomicznych inflacja nie wpływa na finansowe parametry Projektu, ponieważ analiza została przeprowadzona w cenach stałych. Pogorszenie koniunktury gospodarczej może mieć ewentualny wpływ na popyt ze strony zakładów przemysłowych (w scenariuszu podstawowym projekcji założono stabilny popyt przemysłowy ). Skutki ewentualnego zmniejszenia wolumenu wody i ścieków w relacji do prognozy omówiono w p Wzrost realnych wynagrodzeń w gospodarce może wiązać się z naciskiem na wzrost wynagrodzeń w Spółce. Skutki ewentualnego wzrostu kosztów wynagrodzeń w relacji do prognozy omówiono w p Wpływ zmiennych na saldo środków pieniężnych W tabeli poniżej zaprezentowano wpływ poszczególnych odchyleń na parametr badany w postaci salda skumulowanego środków pieniężnych w Spółce. Tabela Wpływ czynników ryzyka na skumulowane saldo środków pieniężnych Wyszczególnienie Scenariusz wyjściowy % spadek wolumenu popytu na wodę i ścieki % spadek ceny wody i ceny ścieków % wzrost wynagrodzeń % przekroczenie budżetu robót budowlano-montażowych Źródło: analiza własna Zmienne krytyczne Przyjęto, że dany czynnik ryzyka jest zmienną krytyczną w przypadku, gdy jego 1% zmiana w podstawowym scenariuszu makroekonomicznym spowoduje zmianę wskaźnika efektywności finansowej lub ekonomicznej przedsięwzięcia o więcej niż 1%. Poniżej przeprowadzono analizę poszczególnych zmiennych Spadek wolumenu wody i ścieków Spadek wolumenu wody i ścieków o 1% poniżej poziomu prognozowanego powoduje następujące zmiany wskaźników efektywności: str. 169

172 Tabela Wrażliwość wskaźników efektywności na spadek wolumenu wody i ścieków Wskaźnik Wartość przy założeniu 1% zmiany parametru - A Wartość w wariancie podstawowym - B Zmiana (A-B) % zmiany FNPV/C bez grantu ,89% FRR/C bez grantu 0,26% 0,35% -0,09% -26,15% FNPV/C z grantem ,35% FRR/C z grantem 6,62% 6,75% -0,13% -1,96% ENPV ,67% ERR 10,68% 10,71% -0,04% -0,35% Źródło: własne Wniosek: Spadek popytu na usługi Spółki (wolumenu wody i ścieków) stanowi zmienną krytyczną Spadek ceny wody i ścieków Spadek ceny wody i ścieków o 1% powoduje następujące zmiany wskaźników efektywności Projektu: Tabela Wrażliwość wskaźników efektywności na spadek ceny wody i ścieków Wskaźnik Wartość przy założeniu 1% zmiany parametru - A Wartość w wariancie podstawowym - B Zmiana (A-B) % zmiany FNPV/C bez grantu ,89% FRR/C bez grantu 0,26% 0,35% -0,09% -26,16% FNPV/C z grantem ,35% FRR/C z grantem 6,62% 6,75% -0,13% -1,96% ENPV ,29% ERR 10,70% 10,71% -0,02% -0,15% Źródło: własne Wniosek: Spadek ceny wody i ścieków w stosunku do prognozy stanowi zmienną krytyczną Przekroczenie wartości robót budowlano-montażowych Wzrost nakładów na roboty budowlano-montażowe o 1% powoduje następujące zmiany wskaźników efektywności: Tabela Wrażliwość wskaźników efektywności na wzrost wartości robót budowlano-montażowych Wskaźnik Wartość przy założeniu 1% zmiany parametru - A Wartość w wariancie podstawowym - B Zmiana (A-B) % zmiany FNPV/C bez grantu ,21% FRR/C bez grantu 0,28% 0,35% -0,07% -19,42% str. 170

173 FNPV/C z grantem ,25% FRR/C z grantem 6,65% 6,75% -0,10% -1,47% ENPV ,10% ERR 10,62% 10,71% -0,10% -0,92% Źródło: własne Wniosek: Wzrost wartości nakładów na roboty budowlano-montażowe stanowi zmienną krytyczną w Projekcie Wzrost kosztów wynagrodzeń Wzrost kosztów wynagrodzeń o 1% nie powoduje zmiany wskaźników efektywności Projektu. Projekt jest neutralny względem kosztów zatrudnienia w Spółce, ponieważ nie powoduje konieczności angażowania dodatkowego personelu. Wzrost wynagrodzeń może natomiast wpłynąć na pogorszenie płynności w Spółce. Tabela Wrażliwość wskaźników efektywności na wzrost wynagrodzeń Wskaźnik Wartość przy założeniu 1% zmiany parametru - A Wartość w wariancie podstawowym - B Zmiana (A-B) % zmiany FNPV/C bez grantu ,00% FRR/C bez grantu 0,35% 0,35% 0,00% 0,00% FNPV/C z grantem ,00% FRR/C z grantem 6,75% 6,75% 0,00% 0,00% ENPV ,00% ERR 10,71% 10,71% 0,00% 0,00% Źródło: własne Wniosek: Wzrost kosztów wynagrodzeń nie jest zmienną krytyczną Podsumowanie Zidentyfikowano następujące zmienne krytyczne: zmiana ceny wody i ścieków, zmiana wolumenu wody i ścieków, zmiana wartości robót budowlano-montażowych. Poniżej przedstawiono wartości progowe, czyli wartości zidentyfikowanych zmiennych krytycznych, przy których FNPV/C z grantem spada poniżej 0. str. 171

174 Tabela Wartości progowe zmiennych krytycznych Zmiana wolumenu wody i ścieków Zmiana ceny wody i ścieków Wskaźnik Wartość progowa zmiennej Wartość FNPV/C z grantem Spadek wolumenu w stosunku do prognozy o 19% Spadek cen w stosunku do prognozy o 19% - 22 tys. zł - 26 tys. zł Przekroczenie budżetu robót budowlano-montażowych Przekroczenie wartości robót o 31% - 10 tys. zł Źródło: własne Analiza ryzyka Z powodu braku wiedzy na temat typów rozkładów prawdopodobieństwa różnych czynników ryzyka i parametrów tych rozkładów (tj. średnia, odchylenie standardowe) poniżej przeprowadzono jakościową ocenę w ramach trzech grup czynników ryzyka Ryzyka ekonomiczno-finansowe Poniżej przedstawiono ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka poprzez przypisanie do niego jednej z kategorii prawdopodobieństwa: marginalnego, niewielkiego, średniego, znaczącego i dużego. Tabela Ocena ryzyka Lp. Czynnik ryzyka Prawdopodobieństwo Komentarz 1. Spadek popytu (wolumenu wody i ścieków) 2. Spadek cen wody i ścieków Niewielkie Niewielkie Spadek wolumenu wody i ścieków poniżej prognozowanego jest mało prawdopodobny. Prognozowane ceny wody i ścieków w długim terminie spadają, a wydatki z tym związane są generalnie poniżej poziomu 3% szacowanego dochodu do dyspozycji. Dlatego uzasadnione wydaje się twierdzenie, że Projekt nie spowoduje spadku globalnego popytu w stopniu zagrażającym płynności Spółki. Cena wody i ścieków będzie każdorazowo proponowana przez operatora, a następnie zatwierdzana przez Radę Gminy. Gmina jest właścicielem Spółki. Cena proponowana w taryfie będzie szacowana na podstawie danych kosztowych oraz według obowiązujących przepisów prawa. Dlatego mało prawdopodobne jest, aby Gmina odrzuciła prawidłowo skalkulowaną taryfę na wodę i ścieki. 3. Wzrost wynagrodzeń Niewielkie Czynnik ten jest mało prawdopodobny w związku ze znacznym przerostem zatrudnienia w sektorze i ograniczoną skłonnością pracowników przedsiębiorstw użyteczności publicznej do zmian. Zatrudnienie w służbach komunalnych jest cenione ze względu na stabilizację i komfort. Finansowe wynagrodzenie nie stanowi jedynej przyczyny wykonywania takiego zatrudnienia. Stąd więc ryzyko nieprzewidywalnego wzrostu wydatków na wynagrodzenia jest ograniczone. Jeśli nastąpi, nie powinno stanowić istotnego zagrożenia dla Spółki. str. 172

175 5. Przekroczenie kosztów inwestycyjnych Źródło: analiza własna Średnie Ryzyka formalno-instytucjonalne Jest to główne ryzyko dla beneficjentów związane z wahaniami cen większości materiałów budowlanych i siły roboczej, co jest szczególnie ważne, biorąc pod uwagę upływ czasu pomiędzy oszacowaniem wartości Projektu, a jego wdrożeniem. Stąd w budżecie inwestycji zawarta jest rezerwa, która jest kosztem kwalifikowanym. Poniżej przedstawiono ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia danego ryzyka poprzez przypisanie do niego jednej z trzech kategorii prawdopodobieństwa: marginalnego, niewielkiego, średniego, znaczącego i dużego. Tabela Ryzyka formalno-instytucjonalne Lp. Rodzaj ryzyka Prawdopodobieństwo Komentarzy 1. Brak dotacji Średnie Brak dotacji spowodowałby rozłożenie inwestycji w czasie. 2. Przedłużenie procedur wyłaniania wykonawców w przetargach Średnie Beneficjent posiada duże doświadczenie w zakresie wyboru wykonawców w przetargach. 3. Ryzyko braku dostępu do terenów Marginalne Brak istotnego ryzyka w tym zakresie. Dostęp do terenów jest uregulowany. Inwestycje prowadzone będą na terenach, do których Spółka posiada tytuł prawny lub uzyskała zgody właścicieli terenu na prowadzenie prac. 4. Protesty społeczne Niewielkie Projekt ma korzystny wpływ na środowisko. Akcja informacyjna zminimalizuje ryzyko wystąpienia protestów społecznych. Źródło: analiza własna Ryzyka ekologiczno-techniczne Poniżej przedstawiono ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia danego ryzyka poprzez przypisanie do niego jednej z trzech kategorii prawdopodobieństwa: marginalnego, niewielkiego, średniego, znaczącego i dużego. Tabela Ryzyka ekologiczno-techniczne Lp. Rodzaj ryzyka Prawdopodobieństwo Komentarz 1. Opóźnienia w realizacji robót Średnie Przedsięwzięcie opiera się na zastosowaniu sprawdzonych rozwiązań technicznych i materiałów budowlanych. Postępowania przetargowe powinny doprowadzić do wyboru wiarygodnych i solidnych wykonawców. 2. Negatywny wpływ na środowisko Źródło: analiza własna Niewielkie Przedsięwzięcie dotyczy zadań inwestycyjnych charakteryzujących się małym oddziaływaniem na środowisko, ograniczonym generalnie do okresu realizacji prac budowlanych. Projekt jest oczekiwany przez społeczeństwo. str. 173

176 Działania w celu minimalizacji zidentyfikowanych ryzyk Najważniejsze ryzyka finansowe Projektu dotyczą odchylenia od zakładanej wartości robót budowlano-montażowych, a także prognozy przychodów. Ryzyka formalno-instytucjonalne ogranicza doświadczenie Spółki w zakresie przygotowania i realizacji procesu inwestycyjnego. Minimalizacji ryzyk o charakterze technicznym powinno służyć właściwe przeprowadzenie przetargów wykonawczych i wybór podmiotów z doświadczeniem w realizacji wskazanych zadań. str. 174

177 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin TABELE FINANSOWE str. 175

178 Etap I w ramach projektu kluczowego Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Radzymin str. 176