Komputery Przemysłowe i Systemy Wbudowane
|
|
- Mieczysław Orzechowski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 1/67 Komputery Przemysłowe i Systemy Wbudowane OS Linux w wystemach wbudowanych Iwona Kochańska Katedra Systemów Elektroniki Morskiej WETI PG October 5, 2016
2 Systemy wbudowane - OS 2/67
3 Systemy wbudowane - języki programowania 3/67
4 Elementy wbudowanego OS Linux Toolchain kompilator i inne narzdzia do tworzenia kodu dla urzadzeń Bootloader inicjalizuje platform sprzętowa oraz ładuje jadro systemu Kernel serce systemu, zarzadza zasobami i komunikuje się ze sprzętem Root filesystem 4/67 biblioteki i programy uruchamiane w systemie
5 Co to jest toolchain? Toolchain - zestaw narzędzi do kompilacji kodu źródłowego do plików wykonywalnych na platformie docelowej: kompilator linker biblioteki współdzielone Za pomoca narzędzi toolchain można zbudować podstawowe elementy OS dla systemu wbudowanego: program rozruchowy (bootloader) jadro systemu (kernel) system plików (root filesystem) 5/67
6 Co to jest toolchain? Toolchain powinien kompilować kod źródłowy w języku asemblera, C i C++ (w tych językach napisane sa kody źródłowe OS linux) Toolchain Linux składa się z elementów GNU project ( Alternatywa - kompilator Clang i zwi azany z nim LLVM project ( 6/67
7 Elementy toolchain Binutils narzędzia binarne: assembler, linker, ld GCC kompilatory C i innych języków: C++, Objective-C, Objective- C++, Java, Fortran, Ada, i Go Biblioteka C ustandaryzowane API zgodne ze specyfikacja POSIX (podstawowe API jadra OS)... oraz kopia plików nagłówkowych jadra Linuxa. 7/67
8 Toolchain Podstawowe definicje: build: platforma lokalna, na której realizowana jest kompilacja (na przykład PC z dystrybucja Debiana) target: platforma docelowa (na przykład Raspberry Pi) host: OS dostarczajacy wirtualnego środowiska guest: OS w środowisku wirtualnym 8/67
9 Rodzaje toolchain-ów Natywny (np. w komputerach typu desktop) build machine host machine target machine arch. A arch. A arch. A Kompilacja skrośna (cross-compilation) build machine host machine target machine arch. A arch. A arch. B 9/67
10 Rodzaje toolchain-ów Natywny skrośny (cross-native) build machine host machine target machine arch. A arch. B arch. B Canadian build machine host machine target machine arch. A arch. B arch. C 10/67
11 Kompilacja skrośna Dwa podstawowe problemy kompilacji skrośnej: Wszystkie pliki nagłówkowe i biblioteki C/C++ dla platformy docelowej musza być dostępne na platformie kompilujacej (build). Kompilator powinien wygenerować kod właściwy dla platformy docelowej (target). 11/67
12 Architektury CPU Toolchain powinien być dostosowany do właściwości CPU platformy docelowej (target): Architektury CPU: arm, mips, x86_64, itd. Big- lub little-endian: niektóre CPU moga pracować w obu trybach, ale kod maszynowy jest inny dla każdego z nich Wsparcie operacji na liczbach zmiennoprzecinkowych: sprzętowe lub programowe Application Binary Interface (ABI): reguły współpracy (przekazywania parametrów) między programami, bibliotekami, a systemem operacyjnym. Dotyczy oprogramowania w wersji binarnej. 12/67
13 Rodzaje ABI dla procesorów ARM OABI - Old Application Binary Interface (OABI) - nie kontynuowany po roku 2011 EABI - Extended/Embedded Application Binary Interface (EABI) dynamiczne linkowanie nie jest wymagane organizacja stosu bardziej kompaktowa niż w systemie ogólnego przeznaczenia rejestry całkowite (ogólnego przeznaczenia) EABIHF - Hard Float Extended Application Binary Interface - rejestry zmiennoprzecinkowe 13/67
14 GNU prefix GNU prefix - złożony z trzech lub czterech elementów oddzielonych myślnikami: CPU: arm, mips, x86_64, el = little-endian, eb = big-endian; np. armeb = big-endian ARM Dostawca OS, np. Poky Jadro, np. linux OS: nazwa przestrzeni użytkownika (gnu lub uclibc gnu). Może być dołaczony rodzaj ABI (gnueabi, gnueabihf, uclibcgnueabi, lub uclibcgnueabihf). $ gcc dumpmachine x86_64 l i n u x gnu 14/67
15 Biblioteka C Application C library Linux kernel Interfejs programistyczny zdefiniowany jest w języku C (standard POSIX) Bilbioteka C to implementacja tego interfejsu (do komunikacji programu z jadrem systemu) Biblioteka C używa wywołań systemowych w celu uzyskania dostępu do usługi jadra (przejście między przestrzenia użytkownika a przestrzenia jadra) 15/67
16 Biblioteki C glibc - standardowa GNU C, najbardziej kompletna implementacja POSIX API eglibc - wbudowana GLIBC łatki do glibc dodajace opcje konfiguracji i wsparcie dla architektur nie obsługiwanych przez glibc właczona do glibc poczawszy od wersji 2.20 uclibc - C dla mikrokontrolerów zaprojektowana do współpracy z uclinux (Linux dla CPUs bez jednostki zarzadzania pamięcia) obecnie współpracuje z pełnym Linuxem musl libc - nowa biblioteka C dla systemów wbudowanych 16/67
17 Outline Toolchain Kompilacja natywna Kompilacja skrośna Bootloader 17/67
18 GNU Compiler Collection GNU Compiler Collection (GNU C Compiler): 1987: Richard Stallman, założyciel GNU Project, postanowił opracować kompilator, który spełniałby wymagania wolnego oprogramowania (Free Software). kompilator GNU C szybko stał się popularny wśrod programistów wolnego oprogramowania ze względu na swoja przenośność. Dziś GCC obsługuje różne języki programowania: C i C++, Ada, Fortran, Objective C, Java. Jadra systemów Linux napisane sa w języku C i skompilowane za pomoca GCC. GCC współpracuje z procesorami o różnych architekturach: Intel IA32 ("x86"). AMD64, SPARC POWER/PowerPC oraz rosnac a liczba procesorów wyspecjalizowanych. If it s commercially available, GCC can probably compile code for it! 18/67
19 Kompilacja pojedynczego pliku Proces budowy programu: compile assembly link Kompilator: tłumaczy kod programu na język maszynowy (specificzny dla danej rodziny procesorów) Assembler: tłumaczy skompilowane źródło na binarna reprezentację kodu maszynowego. nadaje każdej instrukcji maszynowej adres pamięci (ale nie bezwzględny, raczej symbolicznie lub jako przesunięcie). tworzy listę wszystkich nierozwiazanych referencji, które prawdopodobnie zdefiniowane sa w innych plikach programu Linker: ł aczy kod z plików wygenerowanych przez assembler (object code) w tzw. plik-kontener, który może być załadowany do pamięci i wykonany na danej platformie sprzętowej. 19/67
20 Program w pamięci pamięć stos (adresy powrotu i zmienne lokalne) sterta (zmienne dynamiczne) zmienne statyczne program wysoki adres niski adres 20/67
21 Kompilacja Domyślnie GCC wykonuje wszystkie kroki potrzebne do zbudowania wykonywalnego pliku binarnego, jednak sam dokonuje jedynie kompilacji. Assembler i Linker to osobne narzędzia GNU Toolchain, z którymi komunikuje się kompilator. Zwyczajowo plik wykonywalny dostaje nazwę a.out, chyba że użytkownik zdefiniuje ja inaczej za pomoca opcji -o kompilatora gcc. 21/67
22 Kompilacja jednego źródła C Przykład "Hello World" kod źródłowy: / Embedded Systems Programming H e l l o World / # i n c l u d e < s t d i o. h> # i n c l u d e < s t d l i b. h> i n t main ( i n t argc, char argv ) { p r i n t f ( " Hello, World! \ n " ) ; r e t u r n ( 0 ) ; } kompilacja: $ gcc o h e l l o h e l l o. c test: $. / h e l l o Hello, World! 22/67
23 Kompilacja wielu źródeł C GNU linker potrafi łaczyć ze soba kilka plików objektów.o w jeden plik wykonywalny. Przykład: message.c: # i n c l u d e < s t d i o. h> void goodbye_world ( void ) { p r i n t f ( " Goodbye, World! \ n " Kompilacja message.c: gcc c message. c Sterownik (driver) GCC woła swój wewnętrzny kompilator, przetwarza kod źródłowy na język maszynowy i przekazuje go na wejście zewnętrznego assemblera. Assembler tworzy plik z rozszerzeniem.o, który może być połaczony przez GNU linker z innymi plikami.o. 23/67
24 Kompilacja wielu źródeł C goodbye.c: # i n c l u d e < s t d l i b. h> void goodbye_world ( void ) ; i n t main ( i n t argc, char argv ) { goodbye_world ( ) ; r e t u r n Kompilacja: gcc c goodbye. c Linkowanie: gcc o goodbye message. o goodbye. o Kompilacja i linkowanie w jednym poleceniu: gcc o goodbye message. c goodbye. c Uruchomienie programu:. / goodbye Goodbye, World! 24/67
25 Biblioteki zewnętrzne, GLIBC Niemal każda aplikacja Liux używa biblioteki GLIBC (biblioteka GNU C) podstawowe operacje wejścia/wyjścia (np. zamknięcie programu) cienka wartwa między aplikacja a jadrem Linuxa; implementacja podstawowych procedur, które byłyby bardziej kosztowne (złożone), gdyby były w jadrze. GCC zakłada, że GLIBC jest domyślnie dodawana do programu podczas etapu linkowania. Mimo to do źródeł programu należy dodać pliki nagłówkowe standardowych bibliotek 25/67
26 Biblioteki zewnętrzne, GLIBC Przykład: #include < s t d i o. h> #include < s t d l i b. h> #include <math. h> / / system math l i b r a r y ; p a r t of GL i n t main ( i n t argc, char argv ) {... } Kompilacja i linkowanie: gcc o t r i g lm t r i g. c opcja -lm powoduje, że GCC przeszukuje bibliotekę matematyczna libm Biblioteki systemowej UNIX (Linux) zwykle rozpoczynaja się od przedrostka lib i znajduja się w katalogu /lib lub /usr/lib. 26/67
27 Biblioteki statyczne a współdzielone Biblioteki statyczne (static) - podczas kompilacji programu kod biblioteki statycznej jest umieszczany w wynikowym pliku binarnym; każda funkcja ma tyle kopii, ile jest programów, które z niej korzystaja. Biblioteki współdzielone (shared) - tylko jedna wersja każdej funkcji współdzielona między aplikacjami; jest to możliwe dzięki pamięci wirtualnej - kilka niezależnych aplikacji ma bezpieczny dostęp do tego samego obszaru pamięci. Istnieja dzięki wynalezieniu pamięci wirtualnej Pozwalaja efektywnie wykorzystać pamięć, ponieważ wystarcza tylko jedna kopia danej biblioteki w pamięci Łatwo je aktualizować 27/67
28 Biblioteki statyczne a współdzielone Biblioteki współdzielone redukuja rozmiar pliku wynikowego Jeśli biblioteka jest współdzielona przez wiele różnych programów jednocześnie, pozostaje w pamięci i jest natychmiast dostępna. Biblioteka współdzielona powinna być zbudowana tak, by jej działanie było niezależne od miejsca w pamięci, do którego została załadowana: gcc fpic c message. c Flaga PIC informuje GCC, by w kodzie maszynowym programu nie umieszczał odwołań do adresów pamięci. Utworzenie biblioteki współdzielonej: (plik wyjściowy: libmessage.so): gcc shared o libmessage. so message. o 28/67
29 Biblioteki statyczne a współdzielone Użycie biblioteki współdzielonej: gcc o goodbye lmessage L. goodbye. o GCC informuje linkera, że ma połaczyć kod pliku main.o z biblioteka libmessage.so. flaga -L oznacza, że biblioteki moga znajdować się w bieżacym katalogu. Własna biblioteka współdzielona może być używana tak jak dostarczana wraz z dystrybucja Linux, pod warnkiem, że znajduje się w odpowiednim katalogu (np. /usr/lib/) ld-linux - dynamiczny linker; automatycznie uruchamiany, gdy uruchamiana jest aplikacja używajaca bibliotek współdzielonych. Poszukuje ich w katalogu /lib i /usr/lib (te domyślne ścieżki moga być zmienione w pliku konfiguracyjnym /etc/ld.so.conf. 29/67
30 Biblioteki statyczne a współdzielone ldd - przeszukuje domyślne systemowe ścieżki bibliotek współdzielonych i wypisuje wersje tych bibliotek, używane przez program: ldd goodbye Przykładowy komunikat narzędzia ldd dla programu goodbye: l i n u x vdso. so.1 (0 x00007ffc8f2bb000 ) libmessage. so => n o t found l i b c. so.6 => / l i b / x86_64 l i n u x gnu / l i b c. so.6 (0 x00007 / l i b 6 4 / ld l i n u x x86 64.so.2 (0 x00007fb6d458e000 ) Przy próbie uruchomienia programu pojawi się bład:. / goodbye. / goodbye : e r r o r while loading shared l i b r a r i e s : libmessage. so : cannot open shared o b j e c t f i l e : No suc 30/67
31 Biblioteki statyczne a współdzielone Rozwiazanie: instalacja libmessage.so w katalogach standardowych ustawienie zmiennej środowiskowej LD_LIBRARY_PATH na dodatkowa ścieżkę bibliotek współdzielonych: export LD_LIBRARY_PATH=$ ( pwd ) po tej operacji ldd zwróci: l i n u x vdso. so.1 (0 x00007ffd ) libmessage. so => / opt / cpp_examples / libmessage. so (0 x0 l i b c. so.6 => / l i b / x86_64 l i n u x gnu / l i b c. so.6 (0 x00007 / l i b 6 4 / ld l i n u x x86 64.so.2 (0 x00007fc909fd5000 ) 31/67
32 GNU Binutils GNU Binutils - zbiór narzędzi do tworzenia i obróbki plików wykonywalnych. Składa się z: asemblera (GNU Assembler) linkera (GNU Linker) biblioteki obsługi różnych formatów plików z kodem narzędzi do obróbki plików z kodem (np. objdump) Binutils jest używany jako back-end przez GCC, ale też wiele innych programów operujacych na kodzie. 32/67
33 GNU Assembler Przetwarza kod skompilowany do języka maszynowego w kod nadajacy się do wykonania przez konkretny procesor GNU as obsługuje wiele różnych rodzin mikroprocesorów (włacznie z Intel IA32, czyli x86) GNU as w danym systemie Linux jest wstępnie skonfigurowany do pracy z procesorem, na którym pracuje ów system, jednak można ta konfigurację zmienić (cross-compilation!) Język maszynowy programu Hello World: gcc S h e l l o. c Kompilacja źródła hello.s: as o h e l l o. o h e l l o. s 33/67
34 GNU Linker Aby kod programu był wykonywalny, musi on zostać sformatowany do postaci ELF (Executable and Linkable Format), zrozumiałej przez systemy UNIX. Format ten obowiazuje: pliki wykonywalne, pliki obiektowe, bibliotki współdzielone zrzuty pamięci Za formatowanie do ELF odpowiedziany jest linker. Linker jest również odpowiedzialny za sprawdzenie, czy kod uruchamiany podczas startu (plik crtbegin.o automatycznie dołaczany do aplikacji) oraz zamykania aplikacji (crtend.o) znajduje się w prawidłowym miejscu kodu wykonywalnego 34/67
35 GNU Linker objcopy - kopiuje i przekształca pliki obiektowe generowane przez kompilator objdump - zapisuje zawartość wykonywalnych plików binarnych w formacie tekstowym; wizualizuje zawartość plików wykonywalnych. Przykład: $ objdump x d S h e l l o 35/67
36 Outline Toolchain Kompilacja natywna Kompilacja skrośna Bootloader 36/67
37 Kompilacja skrośna Pobieramy pliki z repozytorium, np: h t t p s : / / github. com / Christopher83 / arm cortex_a8 l i n u x Ścieżka do toolchain-a: arm cortex_a8 l i n u x gnueabi / bin / Dodanie ścieżki do zmiennej PATH: $ PATH = /... / arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf / bin :$PATH Kompilacja helloworld.c: $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf gcc h e l l o w o r l d. c o h e l l o w o r l d Sprawdzenie rodzaju pliku wykonywalnego: $ f i l e h e l l o w o r l d h e l l o w o r l d : ELF 32 b i t LSB executable, ARM, version 1 (SYSV), dynamically l i n k e d 37/67 ( uses shared l i b s ), f o r GNU/ Linux ,
38 Kompilacja skrośna Sprawdzenie wersji kompilatora: $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabi gcc version Sprawdzenie konfiguracji kompilatora: $ arm cortex_ a8 l i n u x gnueabi gcc v Lista opcji kompilatora zależnych od architektury maszyny docelowej: $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf gcc t a r g e t help 38/67
39 Kompilacja skrośna Toolchain sysroot - katalog z folderami dla bibliotek, plików nagłówkowych i innych plików konfiguracyjnych ścieżka może być ustawiona podczas konfiguracji toolchain-a za pomoca: with sysroot= lub podczas jego wywołania za pomoca: sysroot= Sprawdzenie ścieżki domyślnej sysroot: $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabi gcc p r i n t sysroot 39/67
40 Kompilacja skrośna Sysroot zawiera: lib: objekty współdzielone dla biblioteki C i dynamicznego linkera, ld-linux usr/lib: archiwym bibliotek statycznych usr/include: pliki nagłówkowe wszystkich bibliotek usr/bin: narzędzia uruchamiane na maszynie docelowej (np. komenda ldd) usr/share: pliki niezależne od maszyny docelowej sbin: zawiera narzędzie ldconfig do zarz adzania cache-owaniem bibliotek współdzielonych 40/67
41 Narzędzia toolchain-a Polecenie addr2line ar as c++filt cpp elfedit g++ gcc gcov gdb gprof Opis tłumaczy adresy na numery linii tworzy biblioteki statyczne GNU assembler przetwarza symbole C++ i Java C preprocessor edycja nagłówka pliku ELF front-end GNU C++ front-end GNU C narzędzie analizy pokrycia kodu (code coverage) GNU debugger narzędzie analizy wydajności programu 41/67
42 Narzędzia toolchain-a Polecenie ld nm objcopy objdump ranlib readelf size strings strip Opis GNU linker wyświetla nazwy symboliczne z plików wynikowych kopiuje i tłumaczy pliki objektowe wyświetla informacje z plików obiektowych tworzy lub modyfikuje indeks bibliotek statycznych wyświetla inforamcje o plikach ELF lista rozmiarów sekcji i całkowity rozmiar wyświetla łańcuchy ( drukowalne ) z pliku usuwa symbole z plików wynikowych 42/67
43 Biblioteka C Cztery główne części biblioteki implementuja składowe standardu POSIX: libc: główna biblioteka (implementacja printf, open, close, read, write) libm: funkcje matematyczne (cos, exp, log) libpthread: funkcje zwiazane z watkami (nazwy rozpoczynajace się od pthread_ ) librt: rozszerzenie czasu rzeczywistego (obsługa pamięci współdzielonej i asynchronicznego I/O) libc jest linkowana zawsze, pozostałe musza być dodane za pomoca opcji -l arm cortex_ a8 l i n u x gnueabihf gcc myprog. c o myprog lm 43/67
44 Biblioteka C Jakie biblioteki zostały dołaczone? $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf r e a d e l f a myprog grep " Shared l i b r a r y " 0x (NEEDED) Shared l i b r a r y : [ libm. so. 6 ] 0x (NEEDED) Shared l i b r a r y : [ l i b c. so. 6 ] Jaki linker jest wołany podczas działania programu? (run-time linker): $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf r e a d e l f a myprog grep " program i n t e r p r e t e r " [ Requesting program i n t e r p r e t e r : / l i b / ld l i n u x armhf. so. 3 ] 44/67
45 Biblioteki statyczne Statyczne linkowanie jest przydatne: gdy budowany system jest mały i składa się tylko z elementów BusyBox gdy program jest uruchamiany bez dostępu do systemu plików z bibliotekami runtime Linkowanie tylko bibliotek statycznych: $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf gcc s t a t i c h e l l o w o r l d. c o h e l l o w orld s t a t i c 45/67
46 Biblioteki statyczne Tworzenie biblioteki statycznej: $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf gcc c t e s t 1. c $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf gcc c t e s t 2. c $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf ar rc l i b t e s t. a t e s t 1. o t e s t 2. o Linkowanie libtest do programu helloworld: $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf gcc h e l l o w o r l d. c l t e s t L.. / l i b s I.. / l i b s o h e l l o w o r l d 46/67
47 Biblioteki współdzielone Stworzenie biblioteki współdzielonej: $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf gcc fpic c t e s t 1. c $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf gcc fpic c t e s t 2. c $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf gcc shared o l i b t e s t. so t e s t 1. o t e s t 2. o Flaga PIC informuje GCC, by generował kod bez referencji do konkretnych miejsc w pamięci Dołaczenie libtest do programu helloworld: $ arm cortex_a8 l i n u x gnueabihf gcc h e l l o w o r l d. c l t e s t L.. / l i b s I.. / l i b s o h e l l o w o r l d Linker będzie szukał libtest.so w domyślnej ścieżce /lib lub /usr/lib. Doł aczenie innych ścieżek bibliotek współdzielonych - w zmiennej LD_LIBRARY_PATH 47/67
48 Systemy do kompilacji skrośnej Proste makefiles, w których sterowanie toolchain-em odbywa się poprzez zmienna CROSS_COMPILE Narzędzie GNU Autotools Narzędzie CMake ( 48/67
49 Makefiles Do pakietów prostych w kompilacji ( Linux kernel, U-Boot bootloader, Busybox) Toolchain prefix umieszczany w zmiennej CROSS_COMPILE, np: $ make CROSS_COMPILE=arm cortex_a8 l i n u x gnueabi Toolchain prefix ustawiany jako zmienna powłoki (shell variable): $ export CROSS_COMPILE=arm cortex_a8 l i n u x gnueabi $ make 49/67
50 GNU Autotools Autotools to zbiór narzędzi: GNU Autoconf GNU Automake GNU Libtool Gnulib Pakiety korzystajace z Autotools zawieraja skrypt o nazwie configure, który sprawdza zależności i generuje makefiles. Konfiguracja, budowa i instalacja dowolnego pakietu: $. / c o n f i g u r e $ make $ sudo make i n s t a l l 50/67
51 Uruchamianie systemu Linux 51/67
52 Co to jest bootloader? Program rozruchowy inicjalizuje system ładuje jadro OS do pamięci Uruchamianie systemu polega na przejściu kilku faz, w których coraz więcej zasobów jest dostępnych dla programu rozruchowego. 52/67
53 Co to jest bootloader? Ostateczny rezultat pracy bootloader-a to: jadro systemu operacyjnego załadowane do pamięci RAM uruchomione środowisko wykonawcze dla jadra (linia poleceń jadra systemu) jadro systemu dostaje wskaźnik do informacji o platformie sprzętowej Dodatkowo bootloader dostarcza trybu serwisowego do: aktualizacji konfiguracji procesu boot-owania, ładowania nowych obrazów programów rozruchowych do pamięci diagnostyki Kiedy j adro OS rozpoczyna wykonywanie swojego programu, bootloader nie jest dłużej potrzebny. 53/67
54 Sekwenca rozruchowa - old days Bootloader w pamięci nieulotnej w wektorze resetu pamięć NOR flash mapowana bezpośrednio na przestrzeń adresowa 54/67
55 Sekwenca rozruchowa - współcześnie Faza 1 kod ROM Faza 2 Secondary program loader (SPL) Faza 3 Tertiary program loader (TPL) Koniec Jadro OS w pamięci 55/67
56 Sekwenca rozruchowa. Faza 1: kod ROM kod ROM - uruchamiany po właczeniu zasilania; zapisany w SoC (system on a chip) podczas produkcji kod ROM potrafi zaadresować mał a przestrzeń SRAM dostępnej w SoC (4kB - kilkaset kb) 56/67
57 Sekwenca rozruchowa. Faza 1: kod ROM Kod ROM ładuje niewielki program rozruchowy do SRAM. Odczytuje go z: pierwszych stron pamięci NAND flash, pamięci flash dołaczonej przez SPI (Serial Peripheral Interface), pierwszych sektorów urzadzenia MMC (karty SD), strumienia bajtów z interfejsu Ethernet, USB lub UART; 57/67
58 Sekwenca rozruchowa. Faza 2: SPL Secondary program loader (SPL). SPL uruchamia m.in. kontroler pamięci by móc załadować kolejna część programu rozruchowego (TPL) do pamięci DRAM SPL czyta program z urzadzeń jak kod ROM (z odpowiednim przesunięciem adresu) lub z pliku, np. u-boot.bin. SPL zwykle nie pozwala na żadn a interakcję z użytkownikiem, ale drukuje w konsoli informację o wersji i postępie 58/67
59 Sekwenca rozruchowa. Faza 3: TPL Pełny program rozruchowy (np. U-Boot lub Barebox). Prosta linia poleceń użytkownika - polecenia typu załaduj nowy obraz jadra do pamięci Efektem działania TPL jest jadro OS w pamięci W systemach wbudowanych programy rozruchowe sa usuwane z pamięci po uruchomieniu jadra OS 59/67
60 Rozruch z programem układowym UEFI (UEFI firmware) UEFI - Universal Extensible Firmware Interface (UEFI) standard ( Faza 1 Procesor ładuje UEFI boot manager firmware z pamięci flash. Możliwa interakcja z użytkownikiem przez interfejs tekstowy lub graficzny Faza 2 Boot manager ładuje boot firmware z EFI System Partition (ESP) lub dysku twardego/ssd (lub z serwera sieciowego przez PXE). Format partycji to FAT32. Faza 3 Bootloader ładuje jadro OS do pamięci 60/67
61 Rozruch z UEFI TPL powinien znajdować się w pliku: < e f i _ s y s t e m _ p a r t i t i o n >/ boot / boot <machine_type_short_name >. e f i Na przykład dla maszyny x86_64: / e f i / boot / bootx64. e f i 61/67
62 Rozruch z UEFI Programy TPL: GRUB 2 GNU Grand Unified Bootloader, wersja 2, Najczęściej stosowany z OS Linux na platformach PC gummiboot Zintegorwany z systemd (menadżer systemu i usług) Licencja LGPL v /67
63 Programy rozruchowe Nazwa Das U-Boot Barebox GRUB 2 RedBoot CFE YAMON Architektura ARM, Blackfin, MIPS, PowerPC, SH ARM, Blackfin, MIPS, PowerPC X86, X86_64 ARM, MIPS, PowerPC, SH Broadcom MIPS MIPS 63/67
64 Od programu rozruchowego do jadra OS Informacje przekazywane przez program rozruchowy do jadra OS: Podstawowe informacje o wykrytym sprzęcie (rozmiar fizycznej RAM, szybkość zegara CPU) Architektury PowerPC i ARM - unikatowy numer rodzaju SoC [Opcjonalnie] lokalizacja i rozmiar binarnego drzewa urzadzeń (device tree binary, dtb) [Opcjonalnie] lokalizacja i rozmiar minimalnego systemu plików (initial RAM disk) 64/67
65 Drzewo urzadzeń Drzewo urzadzeń (device tree) - definiuje sprzęt systemu komputerowego plik z rozszerzeniem.dts zwykle przekazywane do jadra OS przez program rozruchowy, może też być przyklejone do jadra na stałe Format - OpenBoot (Sun Microsystems) sformalizowany jako specyfikacja Open Firmware, IEEE standard IEEE (maszyny PowerPC, potem ARM i inne). 65/67
66 Po uruchomieniu jadra... Jadro szuka głównego systemu plików, którym może być: initramfs obraz systemu plików podany jako root= w linii poleceń jadra Jadro wykonuje program, którym domyślnie jest: /init dla initramfs, /sbin/init dla zwykłego systemu plików Program init uruchamiany jest z uprawnieniami root-a. Jest to pierwszy proces w systemie operacyjnym, więc otrzymuje PID 1 Jeśli init nie może zostać uruchomiony, wystapi kernel panic Po procesie init dziedzicza wszystkie inne procesy w systemie 66/67
67 Zadania programu-demona init Init zarzadza cyklem życia OS, od uruchomienia do zamknięcia: Podczas rozruchu systemu - uruchamia programy-demony i konfiguruje parametry systemu [opcjonalnie] uruchamia program-demon getty w terminalach, który umożliwia logowanie Adoptuje osierocone procesy (w wyniku nagłego zamknięcia procesu-rodzica i braku innych procesów w grupie watków) Odpowiada na nagłe zamknięcie procesów-dzieci poprzez przechwycenie sygnału SIGCHLD (zapobieganie tworzeniu procesów-zombie) Uruchamia ponownie programy-demony Obsługuje proces zamykania OS 67/67
Programowanie Systemów Wbudowanych
Programowanie Systemów Wbudowanych OS Linux - Toolchain Iwona Kochańska Katedra Systemów Elektroniki Morskiej WETI PG Co to jest toolchain? Toolchain - zestaw narzędzi do kompilacji kodu źródłowego do
Bardziej szczegółowoProgramowanie systemów wbudowanych
Programowanie systemów wbudowanych OS Linux - Toolchain Iwona Kochańska Katedra Systemów Elektroniki Morskiej WETI PG March 29, 2016 Elementy wbudowanego OS Linux Toolchain kompilator i inne narzdzia do
Bardziej szczegółowoProgramowanie Systemów Wbudowanych
Programowanie Systemów Wbudowanych OS Linux - Toolchain Iwona Kochańska Katedra Systemów Elektroniki Morskiej WETI PG Co to jest toolchain? Toolchain - zestaw narzędzi do kompilacji kodu źródłowego do
Bardziej szczegółowoProgramowanie Systemów Wbudowanych
Programowanie Systemów Wbudowanych OS Linux - Oprogramowanie rozruchowe Iwona Kochańska Katedra Systemów Elektroniki Morskiej WETI PG March 30, 2016 Elementy wbudowanego OS Linux Toolchain kompilator i
Bardziej szczegółowoProgramowanie Systemów Wbudowanych. GNU Toolchain i kompilacja skrośna. GNU Toolchain. Cross-compilation KSEM WETI PG.
i i KSEM WETI PG April 28, 2015 i to zbiór narzędzi do budowy i debugowania programów, zarówno prostych aplikacji jak i elementów jądra systemów Linux. Toolchain zawiera: kompilator (GNU compiler), GNU
Bardziej szczegółowoProgramowanie Systemów Wbudowanych
Programowanie Systemów Wbudowanych OS Linux - Oprogramowanie rozruchowe Iwona Kochańska Katedra Systemów Elektroniki Morskiej WETI PG March 3, 2019 Elementy wbudowanego OS Linux Toolchain kompilator i
Bardziej szczegółowoProgramowanie Systemów Wbudowanych
Programowanie Systemów Wbudowanych OS Linux - Oprogramowanie rozruchowe Iwona Kochańska Katedra Systemów Elektroniki Morskiej WETI PG March 2, 2017 Elementy wbudowanego OS Linux Toolchain kompilator i
Bardziej szczegółowoProgramowanie Systemów Wbudowanych
Programowanie Systemów Wbudowanych Debugowanie z GDB Iwona Kochańska Gdansk University of Technology GNU debugger Identyfikacja i naprawianie błędów to część procesu wytwarzania oprogramowania Techniki
Bardziej szczegółowoLaboratorium 1 Temat: Przygotowanie środowiska programistycznego. Poznanie edytora. Kompilacja i uruchomienie prostych programów przykładowych.
Laboratorium 1 Temat: Przygotowanie środowiska programistycznego. Poznanie edytora. Kompilacja i uruchomienie prostych programów przykładowych. 1. Przygotowanie środowiska programistycznego. Zajęcia będą
Bardziej szczegółowoTworzenie oprogramowania
Tworzenie oprogramowania dr inż. Krzysztof Konopko e-mail: k.konopko@pb.edu.pl 1 Tworzenie oprogramowania dla systemów wbudowanych Program wykładu: Tworzenie aplikacji na systemie wbudowanym. Konfiguracja
Bardziej szczegółowoK. Konopko; Toolchain. Toolchain. dr inż. Krzysztof Konopko
Toolchain dr inż. Krzysztof Konopko e-mail: k.konopko@pb.edu.pl 1 Środowisko kompilacji skrośnej Program wykładu: Wprowadzenie do kompilacji skrośnej. GCC Binutils. Biblioteka standardowa C. Pliki nagłówkowe
Bardziej szczegółowoK. Konopko; Toolchain. Jądro Linuksa. dr inż. Krzysztof Konopko
Jądro Linuksa dr inż. Krzysztof Konopko e-mail: k.konopko@pb.edu.pl 1 Jądro Linuksa Program wykładu: Właściwości jądra Linuksa. Pliki źródłowe jądra. Konfiguracja jądra. Kompilacja i kompilacja skrośna
Bardziej szczegółowoKomputery przemysłowe i systemy wbudowane
Komputery przemysłowe i systemy wbudowane Systemy operacyjne w systemach wbudowanych 2 KSEM WETI PG October 7, 2015 System operacyjny System operacyjny (OS) - opcjonalny w systemach wbudowanych. zbiór
Bardziej szczegółowoIdyllaOS. Prosty, alternatywny system operacyjny. www.idyllaos.org. Autor: Grzegorz Gliński. Kontakt: milyges@gmail.com
IdyllaOS www.idyllaos.org Prosty, alternatywny system operacyjny Autor: Grzegorz Gliński Kontakt: milyges@gmail.com Co to jest IdyllaOS? IdyllaOS jest to mały, prosty, uniksopodobny, wielozadaniowy oraz
Bardziej szczegółowoŚrodowisko Keil. Spis treści. Krzysztof Świentek. Systemy wbudowane. 1 Trochę teorii. 2 Keil
Środowisko Krzysztof Świentek Systemy wbudowane Spis treści 1 2 Źródła 1 http://infocenter.arm.com 2 http://www.keil.com/arm/mdk.asp 3 http://pl.wikipedia.org Spis treści 1 2 Co to jest toolchain? Zbiór
Bardziej szczegółowo2 Tworzenie oprogramowania dla systemu wbudowanego
2 Tworzenie oprogramowania dla systemu wbudowanego 2 Tworzenie oprogramowania dla systemu wbudowanego...1 2.1 Przenośność programów...2 2.2 Systemy skrośnego tworzenia oprogramowania - podstawowe konfiguracje...7
Bardziej szczegółowoProgramowanie w asemblerze Linkowanie
Programowanie w asemblerze Linkowanie January 17, 2017 Problem rozmieszczenia (relokacji) Ponieważ w pamięci równocześnie może znajdować się kilka programów, nie można w trakcie kompilacji przewidzieć
Bardziej szczegółowoUruchomienie Raspberry Pi
Imie i nazwisko Nr indeksu Liczba punktów: Ramki oznaczone kolorem żółtym należy uzupełnić odpowiednią informacją! Po zakończeniu ćwiczenia niniejszą formatkę należy wysłać na adres: iwona.kochanska@eti.pg.gda.pl
Bardziej szczegółowoKonfiguracja i kompilacja jądra Linux. Based on Free Electrons
Konfiguracja i kompilacja jądra Linux Based on Free Electrons Obsługiwane platformy Rodzaje obsługiwanych architektury katalog arch/ Minimum: 32 bit, opcjonalnie MMU, gcc Architektura 32 bit: arm, avr32,
Bardziej szczegółowoUruchomienie Intel Galileo
Imie i nazwisko Nr indeksu Liczba punktów: Ramki oznaczone kolorem żółtym należy uzupełnić odpowiednią informacją! Po zakończeniu ćwiczenia niniejszą formatkę należy wysłać na adres: iwona.kochanska@eti.pg.gda.pl
Bardziej szczegółowoPracownia Technik Obliczeniowych
Pracownia Technik Obliczeniowych Instalowanie oprogramowania Paweł Daniluk Wydział Fizyki Wiosna 2016 P. Daniluk(Wydział Fizyki) PTO XI Wiosna 2016 1 / 16 Standardowy układ katalogów Systemy UNIXowe mają
Bardziej szczegółowoKompilacja i scalanie programów w linii poleceń gcc i make
Kompilacja i scalanie programów w linii poleceń gcc i make Małgorzata Stankiewicz kwiecień 2012 Małgorzata Stankiewicz () gcc i make kwiecień 2012 1 / 26 GCC - GNU Compiler Collection GCC Zestaw kompilatorów
Bardziej szczegółowoProgramowanie mikrokontrolerów AVR
Programowanie mikrokontrolerów AVR Czym jest mikrokontroler? Mikrokontroler jest małym komputerem podłączanym do układów elektronicznych. Pamięć RAM/ROM CPU wykonuje program Układy I/O Komunikacje ze światem
Bardziej szczegółowo1.Wstęp. 2.Generowanie systemu w EDK
1.Wstęp Celem niniejszego ćwiczenia jest zapoznanie z możliwościami debuggowania kodu na platformie MicroBlaze oraz zapoznanie ze środowiskiem wspomagającym prace programisty Xilinx Platform SDK (Eclipse).
Bardziej szczegółowoJava jako język programowania
Java jako język programowania Interpretowany programy wykonują się na wirtualnej maszynie (JVM Java Virtual Machine) Składnia oparta o język C++ W pełni zorientowany obiektowo (wszystko jest obiektem)
Bardziej szczegółowoDariusz Brzeziński. Politechnika Poznańska, Instytut Informatyki
Dariusz Brzeziński Politechnika Poznańska, Instytut Informatyki Język programowania prosty bezpieczny zorientowany obiektowo wielowątkowy rozproszony przenaszalny interpretowany dynamiczny wydajny Platforma
Bardziej szczegółowoX P.I.W.O. Portowanie Tizena na nowe architektury na przykładzie ARMv6. Maciej Wereski Samsung R&D Institute Poland. 17 Maj 2014 - Poznań, Polska
X PIWO 17 Maj 2014 - Poznań, Polska Portowanie Tizena na nowe architektury na przykładzie ARMv6 Maciej Wereski Samsung R&D Institute Poland Plan prezentacji Środowisko budowania Tizena Infrastruktura GBS
Bardziej szczegółowoProgramowanie Strukturalne i Obiektowe Słownik podstawowych pojęć 1 z 5 Opracował Jan T. Biernat
Programowanie Strukturalne i Obiektowe Słownik podstawowych pojęć 1 z 5 Program, to lista poleceń zapisana w jednym języku programowania zgodnie z obowiązującymi w nim zasadami. Celem programu jest przetwarzanie
Bardziej szczegółowoJęzyk JAVA podstawy. wykład 1, część 2. Jacek Rumiński. Politechnika Gdańska, Inżynieria Biomedyczna
Język JAVA podstawy wykład 1, część 2 1 Język JAVA podstawy Plan wykładu: 1. Krótka historia Javy 2. Jak przygotować sobie środowisko programistyczne 3. Opis środowiska JDK 4. Tworzenie programu krok po
Bardziej szczegółowoCzym jest Java? Rozumiana jako środowisko do uruchamiania programów Platforma software owa
1 Java Wprowadzenie 2 Czym jest Java? Język programowania prosty zorientowany obiektowo rozproszony interpretowany wydajny Platforma bezpieczny wielowątkowy przenaszalny dynamiczny Rozumiana jako środowisko
Bardziej szczegółowo1. Pierwszy program. Kompilator ignoruje komentarze; zadaniem komentarza jest bowiem wyjaśnienie programu człowiekowi.
1. Pierwszy program // mój pierwszy program w C++ #include using namespace std; cout
Bardziej szczegółowoQ E M U. http://www.qemu.com/
http://www.qemu.com/ Emulator procesora Autor: Fabrice Bellard Obsługiwane platformy: Windows, Solaris, Linux, FreeBSD, Mac OS X Aktualna wersja: 0.9.0 Większość programu oparta na licencji LGPL, a sama
Bardziej szczegółowoKernel Kompilacja jądra
Kernel Kompilacja jądra systemu Co to jest jądro systemu operacyjnego Jądro systemu operacyjnego jest rozpowszechniane na licencji GNU General Public License (GPL) określonej przez konsorcjum Free Software
Bardziej szczegółowoArchitektury Usług Internetowych. Laboratorium 2. Usługi sieciowe
Architektury Usług Internetowych Laboratorium 2. Usługi sieciowe Wstęp Celem laboratorium jest zapoznanie się z modelem usług sieciowych na przykładzie prostego serwera Apache Axis2. Apache Axis2 Apache
Bardziej szczegółowoProgramowanie obiektowe zastosowanie języka Java SE
Programowanie obiektowe zastosowanie języka Java SE Wstęp do programowania obiektowego w Javie Autor: dr inŝ. 1 Java? Java język programowania obiektowo zorientowany wysokiego poziomu platforma Javy z
Bardziej szczegółowoSystemy wbudowane. Rysunek 1: Ilustracja procesu kompilacji oprogramowania
Rozdział 1 PROCES KOMPILACJI I KONSOLIDACJI 1.1. WSTĘP Przed wgraniem do pamięci urządzenia wbudowanego program zapisany w formie pliku lub zbioru plików tekstowych stanowiących tzw. kod źródłowy musi
Bardziej szczegółowoTypy plików. Oznaczenie f -
Typy plików Oznaczenie f - d b c l p s Typ Zwykły plik Katalog Urządzenie blokowe Urządzenie znakowe Dowiązanie symboliczne Potok (pipe) do komunikacji międzyprocesowej Gniazdo (socket) do komunikacji
Bardziej szczegółowoProgramowanie obiektowe. Literatura: Autor: dr inŝ. Zofia Kruczkiewicz
Programowanie obiektowe Literatura: Autor: dr inŝ. Zofia Kruczkiewicz Java P. L. Lemay, Naughton R. Cadenhead Java Podręcznik 2 dla kaŝdego Języka Programowania Java Linki Krzysztof Boone oprogramowania
Bardziej szczegółowoAutomatyzacja kompilacji. Automatyzacja kompilacji 1/40
Automatyzacja kompilacji Automatyzacja kompilacji 1/40 Automatyzacja kompilacji 2/40 Wstęp Polecenia kompilacji gcc -Wall -c komunikat.c -o komunikat.o gcc -Wall -c main.c -o main.o gcc -Wall -c test.c
Bardziej szczegółowoTechnika mikroprocesorowa. Struktura programu użytkownika w systemie mikroprocesorowym
Struktura programu użytkownika w systemie mikroprocesorowym start inicjalizacja niekończaca się pętla zadania niekrytyczne czasowo przerwania zadania krytyczne czasowo 1 Znaczenie problematyki programowania
Bardziej szczegółowoSystemy Operacyjne - Operacje na plikach
Systemy Operacyjne - Operacje na plikach Andrzej Stroiński Institute of Computer Science Poznań University of Technology 1 październik, 2012 Wprowadzenie do ANSI-C Pomoc systemowa man gcc man 2 write man
Bardziej szczegółowoSystem komputerowy. System komputerowy
System komputerowy System komputerowy System komputerowy układ współdziałających ze sobą (według pewnych zasad) dwóch składowych: sprzętu komputerowego (hardware) oraz oprogramowania (software) po to,
Bardziej szczegółowoDział Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący
Przedmiotowy system oceniania Zawód: Technik Informatyk Nr programu: 312[ 01] /T,SP/MENiS/ 2004.06.14 Przedmiot: Systemy Operacyjne i Sieci Komputerowe Klasa: pierwsza Dział Dopuszczający Dostateczny Dobry
Bardziej szczegółowoProgramowanie obiektowe
Programowanie obiektowe Laboratorium 1. Wstęp do programowania w języku Java. Narzędzia 1. Aby móc tworzyć programy w języku Java, potrzebny jest zestaw narzędzi Java Development Kit, który można ściągnąć
Bardziej szczegółowoQEMU działa na procesorach procesorach: emuluje procesory: dostępne dla s.o. hosta:
QEMU Stosunkowo szybki emulator procesora, korzystający z tzw. dynamicznej translacji i kilku innych ciekawych technik programistycznych i optymalizacyjnych. działa na procesorach procesorach: Intel x86,
Bardziej szczegółowoProgramowanie w C++ Wykład 10. Katarzyna Grzelak. 21 maja K.Grzelak (Wykład 10) Programowanie w C++ 1 / 21
Programowanie w C++ Wykład 10 Katarzyna Grzelak 21 maja 2018 K.Grzelak (Wykład 10) Programowanie w C++ 1 / 21 Makefiles K.Grzelak (Wykład 10) Programowanie w C++ 2 / 21 Kompilacja programu zapisanego w
Bardziej szczegółowoProgramowanie w C++ Wykład 1. Katarzyna Grzelak. 26 luty K.Grzelak (Wykład 1) Programowanie w C++ 1 / 28
Programowanie w C++ Wykład 1 Katarzyna Grzelak 26 luty 2018 K.Grzelak (Wykład 1) Programowanie w C++ 1 / 28 Dlaczego programowanie? K.Grzelak (Wykład 1) Programowanie w C++ 2 / 28 Umiejętność, która otwiera
Bardziej szczegółowoPoczątki Javy. dr Anna Łazińska, WMiI UŁ Podstawy języka Java 1 / 8
Początki Javy Java została pierwotnie zaprojektowana dla telewizji interaktywnej, ale była to zbyt zaawansowaną technologią dla branży cyfrowej telewizji kablowej. James Gosling, Mike Sheridan i Patrick
Bardziej szczegółowo61 Topologie wirtualne
61 Topologie wirtualne pozwalają opisać dystrybucję procesów w przestrzeni z uwzględnieniem struktury komunikowania się procesów aplikacji między sobą, umożliwiają łatwą odpowiedź na pytanie: kto jest
Bardziej szczegółowoProgramowanie Urządzeń Mobilnych. Laboratorium nr 7, 8
Programowanie Urządzeń Mobilnych Laboratorium nr 7, 8 Android Temat 1 tworzenie i uruchamianie aplikacji z użyciem Android SDK Krzysztof Bruniecki 1 Wstęp Platforma Android jest opartym na Linuxie systemem
Bardziej szczegółowoStruktury systemów operacyjnych
Struktury systemów operacyjnych Jan Tuziemski Część slajdów to zmodyfiowane slajdy ze strony os-booi.com copyright Silberschatz, Galvin and Gagne, 2013 Cele wykładu 1. Opis usług dostarczanych przez OS
Bardziej szczegółowoProcesy pojęcia podstawowe. 1.1 Jak kod źródłowy przekształca się w proces
Procesy pojęcia podstawowe 1 1.1 Jak kod źródłowy przekształca się w proces W języku wysokiego poziomu tworzy się tak zwany kod źródłowy który po zapisaniu będzie plikiem z programem źródłowym. Plik źródłowy
Bardziej szczegółowoProgramowanie w C++ Wykład 1. Katarzyna Grzelak. 25 luty K.Grzelak (Wykład 1) Programowanie w C++ 1 / 38
Programowanie w C++ Wykład 1 Katarzyna Grzelak 25 luty 2019 K.Grzelak (Wykład 1) Programowanie w C++ 1 / 38 Dlaczego programowanie? K.Grzelak (Wykład 1) Programowanie w C++ 2 / 38 Umiejętność, która otwiera
Bardziej szczegółowoSzkolenia specjalistyczne
Szkolenia specjalistyczne AGENDA Programowanie mikrokontrolerów w języku C na przykładzie STM32F103ZE z rdzeniem Cortex-M3 GRYFTEC Embedded Systems ul. Niedziałkowskiego 24 71-410 Szczecin info@gryftec.com
Bardziej szczegółowoProgramowanie w C. dr inż. Stanisław Wszelak
Programowanie w C dr inż. Stanisław Wszelak Przeszłość i przyszłość składni programowania w C Ken Thompson Denis Ritchie Bjarne Stoustrup Zespoły programistów B C C++ C# 1969 rok Do SO UNIX 1972 rok C++
Bardziej szczegółowoSystemy operacyjne. System operacyjny Linux - wstęp. Anna Wojak
Systemy operacyjne System operacyjny Linux - wstęp Anna Wojak 1 1 Wstęp Linux jest systemem z rodziny Unix. Pierwsza wersja systemu została opracowana w 1969 roku przez K.Thompsona i D.Ritchie Jest to
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 10
Spis treści Wstęp... 10 1. Yocto... 25 1.1. Podstawowe komponenty... 26 1.2. Metadane... 26 1.3. Przygotowanie systemu... 28 1.4. Rozpoczęcie pracy z Yocto... 29 1.4.1. Konfiguracja GIT... 29 1.4.2. fsl-community-bsp-platform...
Bardziej szczegółowoProgramowanie niskopoziomowe
W. Complak, J.Kniat, M. Antczak, K. Kwarciak, G. Palik, A. Rybarczyk, Ł. Wielebski Materiały Programowanie niskopoziomowe http://www.cs.put.poznan.pl/arybarczyk/c_w_0.pdf Spis treści 1. Instalacja środowiska
Bardziej szczegółowoPLAN WYNIKOWY PROGRAMOWANIE APLIKACJI INTERNETOWYCH. KL III TI 4 godziny tygodniowo (4x30 tygodni =120 godzin ),
PLAN WYNIKOWY PROGRAMOWANIE APLIKACJI INTERNETOWYCH KL III TI 4 godziny tygodniowo (4x30 tygodni =120 godzin ), Program 351203 Opracowanie: Grzegorz Majda Tematyka zajęć 1. Wprowadzenie do aplikacji internetowych
Bardziej szczegółowoMentorGraphics ModelSim
MentorGraphics ModelSim 1. Konfiguracja programu Wszelkie zmiany parametrów systemu symulacji dokonywane są w menu Tools -> Edit Preferences... Wyniki ustawień należy zapisać w skrypcie startowym systemu
Bardziej szczegółowoWstęp do Informatyki i Programowania Laboratorium: Lista 0 Środowisko programowania
Wstęp do Informatyki i Programowania Laboratorium: Lista 0 Środowisko programowania Przemysław Kobylański Wprowadzenie Każdy program w C musi zawierać przynajmniej funkcję o nazwie main(): Aby możliwe
Bardziej szczegółowoPAMIĘĆ OPERACYJNA...107
SPIS TREŚCI: Od Autora...9 PODSTAWY...11 Charakterystyka systemu...13 Standardy...15 PIERWSZE KROKI...31 Uruchomienie...33 Instalacja na twardym dysku...34 Czynności poinstalacyjne...49 Program instalacyjny...49
Bardziej szczegółowoWstęp do programowania
Wstęp do programowania Przemysław Gawroński D-10, p. 234 Wykład 1 8 października 2018 (Wykład 1) Wstęp do programowania 8 października 2018 1 / 12 Outline 1 Literatura 2 Programowanie? 3 Hello World (Wykład
Bardziej szczegółowoPLAN WYNIKOWY PROGRAMOWANIE APLIKACJI INTERNETOWYCH. KL IV TI 6 godziny tygodniowo (6x15 tygodni =90 godzin ),
PLAN WYNIKOWY PROGRAMOWANIE APLIKACJI INTERNETOWYCH KL IV TI 6 godziny tygodniowo (6x15 tygodni =90 godzin ), Program 351203 Opracowanie: Grzegorz Majda Tematyka zajęć 2. Przygotowanie środowiska pracy
Bardziej szczegółowoTworzenie oprogramowania
Tworzenie oprogramowania Język C Budowa programu napisanego w języku C podział na pliki z definicjami funkcji, korzystanie z bibliotek systemowych i własnych automatyzacja kompilacji za pomocą make dzielenie
Bardziej szczegółowoPodstawy programowania
Podstawy programowania Część pierwsza Od języka symbolicznego do języka wysokiego poziomu Autor Roman Simiński Kontakt roman.siminski@us.edu.pl www.us.edu.pl/~siminski Niniejsze opracowanie zawiera skrót
Bardziej szczegółowoWarsztaty AVR. Instalacja i konfiguracja środowiska Eclipse dla mikrokontrolerów AVR. Dariusz Wika
Warsztaty AVR Instalacja i konfiguracja środowiska Eclipse dla mikrokontrolerów AVR Dariusz Wika 1.Krótki wstęp: Eclipse to rozbudowane środowisko programistyczne, które dzięki możliwości instalowania
Bardziej szczegółowoSYSTEMY OPERACYJNE: STRUKTURY I FUNKCJE (opracowano na podstawie skryptu PP: Królikowski Z., Sajkowski M. 1992: Użytkowanie systemu operacyjnego UNIX)
(opracowano na podstawie skryptu PP: Królikowski Z., Sajkowski M. 1992: Użytkowanie systemu operacyjnego UNIX) W informatyce występują ściśle obok siebie dwa pojęcia: sprzęt (ang. hardware) i oprogramowanie
Bardziej szczegółowoOd uczestników szkolenia wymagana jest umiejętność programowania w języku C oraz podstawowa znajomość obsługi systemu Linux.
Kod szkolenia: Tytuł szkolenia: PS/LINUX Programowanie systemowe w Linux Dni: 5 Opis: Adresaci szkolenia Szkolenie adresowane jest do programistów tworzących aplikacje w systemie Linux, którzy chcą poznać
Bardziej szczegółowoNarzędzie konfiguracji rozruchu
Narzędzie konfiguracji rozruchu 1. By skorzystać z narzędzia konfiguracji rozruchu na początek konieczne jest utworzenie płyty ratunkowej bądź wykorzystanie narzędzia IT Edition i uruchomienie maszyny
Bardziej szczegółowoPodstawy Informatyki Wprowadzenie do języka C dr inż. Jarosław Bułat
02 Podstawy Informatyki Wprowadzenie do języka C dr inż. Jarosław Bułat 2012.10.07 Program w języku C Program w języku C jest pisany w pliku tekstowym, następnie przetwarzany przez kompilator do pliku
Bardziej szczegółowoU M L. System operacyjny Linux zagnieżdżony w zewnętrznym systemie operacyjnym (Linux)
http://user-mode-linux.sourceforge.net/ System operacyjny Linux zagnieżdżony w zewnętrznym systemie operacyjnym (Linux) Autor: Jeff Dike Koncepcja powstała w 1999 r. Początkowo jako patch do jądra 2.0
Bardziej szczegółowoRozdział 1. Informacje ogólne
Rozdział 1. Informacje ogólne 1.1. Wprowadzenie Dokument ten opisuje jak zainstalować OMNeT++ na platformie Windows. Poszczególne rozdziały i podrozdziały poświęcone są instalacji, konfiguracji, kompilacji
Bardziej szczegółowoKonsolidacja (linking)
Konsolidacja (linking) 1 Ostatni etap budowania programu PRE- PROCESSING KOMPILACJA ASEMBLACJA LINKING Łączenie osobnych fragmentów kodu maszynowego w plik wykonywalny Wykonywana przez linker ld w systemie
Bardziej szczegółowo2009-03-21. Paweł Skrobanek. C-3, pok. 321 e-mail: pawel.skrobanek@pwr.wroc.pl pawel.skrobanek.staff.iiar.pwr.wroc.pl
Wrocław 2007-09 SYSTEMY OPERACYJNE WPROWADZENIE Paweł Skrobanek C-3, pok. 321 e-mail: pawel.skrobanek@pwr.wroc.pl pawel.skrobanek.staff.iiar.pwr.wroc.pl 1 PLAN: 1. Komputer (przypomnienie) 2. System operacyjny
Bardziej szczegółowoProgramowanie niskopoziomowe
Programowanie niskopoziomowe Programowanie niskopoziomowe w systemie operacyjnym oraz poza nim Tworzenie programu zawierającego procedury asemblerowe 1 Programowanie niskopoziomowe w systemie operacyjnym
Bardziej szczegółowoSkrócony przewodnik OPROGRAMOWANIE PC. MultiCon Emulator
Wspomagamy procesy automatyzacji od 1986 r. Skrócony przewodnik OPROGRAMOWANIE PC MultiCon Emulator Wersja: od v.1.0.0 Do współpracy z rejestratorami serii MultiCon Przed rozpoczęciem użytkowania oprogramowania
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Przygotowanie środowiska JAVA
Ćwiczenie 1 Przygotowanie środowiska JAVA 1. Wprowadzenie teoretyczne Instalacja JDK (Java Development Kit) NaleŜy pobrać z java.sun.com środowisko i zainstalować je. Następnie naleŝy skonfigurować środowisko.
Bardziej szczegółowoIBM SPSS Statistics Wersja 22. Linux - Instrukcja instalacji (licencja wielokrotna)
IBM SPSS Statistics Wersja 22 Linux - Instrukcja instalacji (licencja wielokrotna) Spis treści Instrukcja instalacji.......... 1 Wymagania systemowe........... 1 Instalowanie produktu............ 1 Praca
Bardziej szczegółowoInstalacja Systemu Linux na maszynie writualnej
Instalacja Systemu Linux na maszynie writualnej Pobierz obraz systemu CentOS ze strony https://www.centos.org/download/ Wybierz obraz minimal ISO. Tworzenie maszyny wirtualnej 1. W Oracle VM VirtualBox
Bardziej szczegółowo1) Czym jest architektura systemu Windows 7 i jak się ją tworzy? 2) Jakie są poszczególne etapy uruchomienia systemu Windows 7?
Temat. Architektura systemu Windows 7. 1) Czym jest architektura systemu Windows 7 i jak się ją tworzy? 2) Jakie są poszczególne etapy uruchomienia systemu Windows 7? 3) Do czego służy narzędzie BCD. Edit?
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO JĘZYKA JAVA
WPROWADZENIE DO JĘZYKA JAVA programowanie obiektowe KRÓTKA HISTORIA JĘZYKA JAVA KRÓTKA HISTORIA JĘZYKA JAVA 1991 - narodziny języka java. Pierwsza nazwa Oak (dąb). KRÓTKA HISTORIA JĘZYKA JAVA 1991 - narodziny
Bardziej szczegółowoEMBEDDED LINUX ON ARM9 CORE EMBEDDED LINUX NA PROCESORACH Z RODZINY ARM9
Marcin Stanowski V rok Koło Techniki Cyfrowej dr inż. Wojciech Mysiński opiekun naukowy EMBEDDED LINUX ON ARM9 CORE EMBEDDED LINUX NA PROCESORACH Z RODZINY ARM9 Keywords: embedded, operating system, linux,
Bardziej szczegółowoLaboratorium 2: Biblioteki statyczne i dynamiczne w języku C. mgr inż. Arkadiusz Chrobot
Laboratorium 2: Biblioteki statyczne i dynamiczne w języku C mgr inż. Arkadiusz Chrobot 21 października 2010 1 Wprowadzenie Pisząc programy w języku C, szczególnie te duże, nie musimy umieszczać całości
Bardziej szczegółowoAcronis Universal Restore
Acronis Universal Restore Update 4 PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA Spis treści 1 Czym jest narzędzie Acronis Universal Restore...3 2 Instalowanie narzędzia Acronis Universal Restore...3 3 Tworzenie nośnika startowego...3
Bardziej szczegółowoKurs systemu Unix wykład wstępny. Kurs systemu Unix 1
Kurs systemu Unix wykład wstępny Kurs systemu Unix 1 Cele wykladu Zdobycie podstawowej wiedzy o systemie i jego narzędziach. Poznanie unixowych języków skryptowych (bash, awk,...). Nauka programowania
Bardziej szczegółowoDOS COMMAND.COM. Rys. 2. Główne moduły programowe systemu operacyjnego DOS. Interpreter poleceń. Rys. 3. Warstwowa struktura systemu DOS
System Operacyjny DOS DOS (ang. Disc Operating System) jest to 16-bitowy jednozadaniowy system operacyjny. Głównym zadaniem systemu jest obsługa plików w systemie FAT (ang. File Allocation Table) i wsparcie
Bardziej szczegółowoTechniki programowania INP001002Wl rok akademicki 2018/19 semestr letni. Wykład 8. Karol Tarnowski A-1 p.
Techniki programowania INP001002Wl rok akademicki 2018/19 semestr letni Wykład 8 Karol Tarnowski karol.tarnowski@pwr.edu.pl A-1 p. 411B Plan prezentacji Biblioteka GSL Na podstawie: https://www.gnu.org/software/gsl/doc/html/index.html
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do biblioteki klas C++
Instrukcja laboratoryjna nr 7 Programowanie w języku C 2 (C++ poziom zaawansowany) Wprowadzenie do biblioteki klas C++ WxWidgets mgr inż. Lasota Maciej dr inż. Kaczmarek Tomasz dr inż. Wilk-Jakubowski
Bardziej szczegółowoBiorąc udział w projekcie, możesz wybrać jedną z 8 bezpłatnych ścieżek egzaminacyjnych:
Egzaminy na plus Stres na minus! Zdawaj bezpłatne egzaminy Microsoft, Linux, C++ z nami i zadbaj o swoją karierę. Oferujemy Ci pierwsze certyfikaty zawodowe w Twojej przyszłej karierze, które idealnie
Bardziej szczegółowo2 Tworzenie oprogramowania dla systemu wbudowanego
2 Tworzenie oprogramowania dla systemu wbudowanego 2 Tworzenie oprogramowania dla systemu wbudowanego...1 2.1 Przenośność programów...2 2.2 Systemy skrośnego tworzenia oprogramowania - podstawowe konfiguracje...7
Bardziej szczegółowoEmbedded Solutions Automaticon 2012. Efektywne pomiary i sterowanie przy użyciu systemu wbudowanego MicroDAQ
Embedded Solutions Automaticon 2012 Efektywne pomiary i sterowanie przy użyciu systemu wbudowanego MicroDAQ Grzegorz Skiba info@embedded-solutions.pl 1 Plan seminarium Budowa systemu MicroDAQ Zastosowanie
Bardziej szczegółowoWykład 4. Środowisko programistyczne
Wykład 4 Dostępne kompilatory KEIL komercyjny GNU licencja GPL ARM komercyjny IAR komercyjny 2 Porównanie kompilatorów 3 Porównanie kompilatorów 4 Keil uvision Graficzny edytor Kompilator i linker Symulator
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI: KARTY GRAFICZNE... 15
SPIS TREŚCI: Od Autora... 13 KARTY GRAFICZNE... 15 PRZEGLĄDANIE GRAFIKI... 17 Nowe formaty danych... 17 Program CyberView... 18 Konfiguracja za pomocą parametrów ikony... 21 Ustawianie parametrów ekranu
Bardziej szczegółowoo Instalacja środowiska programistycznego (18) o Blink (18) o Zasilanie (21) o Złącza zasilania (22) o Wejścia analogowe (22) o Złącza cyfrowe (22)
O autorze (9) Podziękowania (10) Wstęp (11) Pobieranie przykładów (12) Czego będę potrzebował? (12) Korzystanie z tej książki (12) Rozdział 1. Programowanie Arduino (15) Czym jest Arduino (15) Instalacja
Bardziej szczegółowoPrzywracanie ustawień fabrycznych
Wersja dokumentacji:1.7 Aktualizacja: 01.03.2017 Beckhoff Automation Sp. z o. o. Spis treści 1. na urządzeniach z Windows Embedded Compact... 3 1.1. Poprzez wgranie fabrycznego obrazu systemu na kartę
Bardziej szczegółowoProgramowanie w języku C++ Grażyna Koba
Programowanie w języku C++ Grażyna Koba Kilka definicji: Program komputerowy to ciąg instrukcji języka programowania, realizujący dany algorytm. Język programowania to zbiór określonych instrukcji i zasad
Bardziej szczegółowoMateriały dodatkowe. Raspberry Pi
Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Materiały dodatkowe Raspberry Pi Opracowali: mgr inż. Tomasz Karla Data: Listopad, 2016 r. Dodatkowe informacje Materiały dodatkowe mają charakter ogólny i służą
Bardziej szczegółowo