Kurs systemu Unix wykład wstępny. Kurs systemu Unix 1

Transkrypt

1 Kurs systemu Unix wykład wstępny Kurs systemu Unix 1

2 Cele wykladu Zdobycie podstawowej wiedzy o systemie i jego narzędziach. Poznanie unixowych języków skryptowych (bash, awk,...). Nauka programowania w sytemie Unix. Kurs systemu Unix 2

3 Cechy Unixa (powtórzenie) Hierarchiczny system plików. Bogaty język komend (sh). Wiele rożnych narzędzi. Wsparcie dla tworzenia i modyfikacji plików i procesów. Dostępny na wielu platformach. Kod open source, napisany w języku C. Kurs systemu Unix 3

4 Filozofia Unixa Małe narzędzia łączone za pomocą potoków. Wieloprocesowość. Jawność (pliki a nie rejestry, tekstowe a nie binarne,...) Większa rola komend niż myszki. System napisany przez programistów dla programistów X Window (+np. KDE, GNOME). Kurs systemu Unix 4

5 Pliki w Uniksie Plik jest sekwencją bajtów. Typy plików: regularne, kartoteki, pliki specjalne (np. urzadzenia, potoki). Zabezpieczanie plikow (prawa dostepu). (3 trójki rwx) Kurs systemu Unix 5

6 Nazwy plików Nazwa ciąg znaków rożnych od / Ścieżka dostępu sekwencja nazw kartotek zakończona nazwą pliku, oddzielanych za pomoca / Nazwa bezwzględna rozpoczynająca się / Nazwa względna nie rozpoczynajaca się / Kartoteki specjalne: Kartoteka bieżąca:. Kartoteka poziom wyżej:.. Kurs systemu Unix 6

7 Ważne kartoteki /bin, /usr/bin pliki wykonwalne /home kartoteki domowe użytkowników /etc pliki administracyjne /tmp pliki tymczasowe /usr/include pliki nagłówkowe /lib /usr/lib biblioteki /usr/man strony podrecznika /dev pliki urządzeń Kurs systemu Unix 7

8 Atrybuty plików Zapisane w I-węźle Właściciel pliku (użytkownik i grupa) Prawa dostępu (czytanie, pisanie, wykonywanie) Typ pliku: regularny, katroteka, link sztywny, link symboliczny, plik specjalny Kurs systemu Unix 8

9 Jak zmieniać atrybuty? chmod chown chgrp Atrybuty może zmieniać jedynie wlaściciel oraz administrator. Prawo do zmiany właścieciela ma administrator (dlaczego?) Kurs systemu Unix 9

10 Prawa dostępu plikow Trzy typy praw dostępu read (r) write (w) execute (x) Trzy zbiory uzytkowników właściciel (u) grupa (g) reszta (o) Kurs systemu Unix 10

11 Polecenie chmod Symbolicznie: chmod u+x nazwa-pliku chmod o-w nazwa-pliku chmod a+rw nazwa-pliku Osemkowo: bit read = 4 bit write = 2 bit exec. = 1 Przykładowo: chmod 710 kom Kurs systemu Unix 11

12 Prawa dostępu do kartotek read: czytanie zawartości kartoteki write: zmiana kartoteki (dodawanie, usuwanie, edycja plików) execute: Wchodzenie do kartoteki (dostęp do plików z tej kartoteki) Kurs systemu Unix 12

13 Zarzadzanie plikami i kartotekami pwd cat, ed ls rm mv cp ln mkdir, rmdir wc drukuje bieżący katalog tworzenie nowych plikow drukuje zawartosc kartoteki usuwa pliki przenosi pliki (zmienia nazwy) kopiuje pliki tworzy link tworzy i usuwa kartoteki liczy w pliku linie, słowa, znaki Kurs systemu Unix 13

14 Opcje ls -al ls -a -l -rw-r--r-- 1 prych kwi lista.tex -rw-r--r-- 1 prych mar lista.tex~ drwxr-xr-x 2 prych paz 4 11:08 slajdy/ drwxr-xr-x 6 prych cze zadania/ cp -ri kart/ ~/arch mkdir -p ~prych/kat1/kat2/kat3 Kurs systemu Unix 14

15 Pełnoekranowe edytory plików Najbardziej podstawowym edytorem jest vi Dostępne są (często) jego nowsze wersje, takie jak vim, gvim. Wśród innych edytorów można wymienić emacsa, czy joe. Istnieją też edytory bardziej przypominające notepada, np. kwrite, gedit, kate. Kurs systemu Unix 15

16 Bardzo krótki kurs edytora vi Przykładowe wywołanie: vi nazwa-pliku Pracuje w dwóch trybach: trybie komend i edycji. Za pomocą klawisza ESC można przejść do trybu komend. Do edycji można przejść (między innymi) komendą i. W trybie edycji można normalnie wprowadzać tekst. Wyjście z pogramu i zapisanie wyników pracy to komenda ZZ. Kurs systemu Unix 16

17 Podręcznik Co zrobić gdy nie pamiętamy szczegółów związanych z jakimś poleceniem? man nazwa help nazwa info nazwa Warto pamiętać o man man. Często bowiem nie dostaje się tej strony o którą nam chodzi i trzeba poprosić o inną. Kurs systemu Unix 17

18 Powłoki Są różne powłoki (bash,tcsh,...) Powłoka pamięta wykonane polecenia. Umożliwia automatyczne uzupełnianie poleceń. Kurs systemu Unix 18

19 Przekierowanie wejścia/wyjścia oraz potoki Przekierowanie wyjścia >,» Przykład: man ls > info.ls Przekierowanie wejścia < Przykład: cat < plik.txt Potoki Przykład: cat plik wc -l Kurs systemu Unix 19