polska młodzież wraca na stoki Reorganizacja sprzedaży Rynek energii Turcja Ujarzmić wiatr NR 1 (27) styczeń 2011

Transkrypt

1 polska EnerGIA magazyn NR 1 (27) styczeń 2011 grupy tauron ISSN Tauron Bachleda Ski młodzież wraca na stoki Reorganizacja sprzedaży Rynek energii Turcja Ujarzmić wiatr

2 wydarzenia spis treści TAURON Polska Energia jako tytularny sponsor Polskiej Ligi Koszykówki (PLK) po raz pierwszy wsparł Mecz Gwiazd wielkie widowisko sportowe rozegrane 16 stycznia w Kaliszu Marcin Lauer Redaktor naczelny Gwiazdy koszykówki w Kaliszu Wnajsłynniejszej lidze koszykówki amerykańskiej NBA mecze gwiazd, określane tam jako NBA All-Star Games, rozgrywane są od 1951 r. Najlepszy koszykarz takiego spotkania otrzymuje prestiżową nagrodę MVP (Most Valuable Player). Idea tych cenionych i bardzo popularnych w USA zawodów, których głównym punktem jest mecz rozgrywany pomiędzy zawodnikami drużyn amerykańskiego Wschodu a Zachodu, została importowana do Polskiej Ligi Koszykówki w 1994 r. Mecz Gwiazd PLK to wielkie widowisko sportowe połączone z artystycznym show, co roku gromadzące w hali i przed telewizorami tysiące kibiców. W Polsce zawody te rozgrywane były dotąd w różnych formułach, ale najczęściej pomiędzy zawodnikami pochodzącymi z drużyn podzielonych geograficznie na Południe i Północ. Mecz połączony jest z konkursami wsadów do kosza i rzutów za trzy punkty (trójek). Kibice Tauron Basket Ligi (TBL) oddali blisko 89 tys. głosów, aby wyłonić podstawowe składy zespołów biorących udział w Meczu Gwiazd rozgrywanym w hali Kalisz Areny. Trenerami drużyn byli szkoleniowcy prowadzący najwyżej sklasyfikowane zespoły w tabeli rozgrywek odpowiednio z Południa (PGE Turów Zgorzelec) i Północy (Energa Czarni Słupsk). Emocjonujący, ale wyrównany mecz wygrała 119:117 drużyna Południa. Nagrodę dla najlepszego zawodnika Meczu Gwiazd (MVP) otrzymał z rąk marszałka Sejmu Grzegorza Schetyny i prezesa PLK Jacka Jakubowskiego zawodnik Polonii Warszawa Harding Nana. Zwycięzcą konkursu wsadów do kosza sponsorowanego przez markę Tissot został w niezwykle efektowny sposób student AWF, zwycięzca kaliskich eliminacji Łu- Logo i barwy Taurona rzucały się w oczy kibicom Prestiżową nagrodę MVP otrzymał Harding Nana kameruński koszykarz grający dla Polonii Warszawa kasz Biedny. Konkurs trójek wspomagany przez markę Spalding wygrał Darnell Hinson, zawodnik Polonii Warszawa. Imprezie towarzyszył interesujący program społeczny. Gwiazdy TBL odwiedziły kaliski Dom Dziecka, pojawiły się na Mistrzostwach Kaliskiej Akademii Koszykówki oraz na obiedzie wydanym nazajutrz dla uczestników tych mistrzostw. Emocjom sportowym towarzyszyła efektowna oprawa artystyczna. W kaliskiej hali można było między innymi posłuchać przebojów śpiewanych przez Ewę Urygę oraz zobaczyć popisy laserowych skrzypiec i grup Cheerleaders Wrocław i Prokom. Całe widowisko, które cieszyło się sporym zainteresowaniem kibiców i mediów, można było oglądać na żywo w internecie na stronie sport.tvp.pl, a zawody dzięki transmisji w TVP Sport. Jacek Sakrejda Foto: ANDRZEJ ROMAŃSKI Foto: ANDRZEJ ROMAŃSKI Brak INWESTYCJI ZMNIEJSZY BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE POLSKI STR Wydarzenia Gwiazdy koszykówki w Kaliszu 04 Flesz Tauron emituje obligacje i refinansuje zadłużenie Kontrakty terminowe na akcje Taurona Umowa na dostawy węgla z PKW dla PKE W Grupie Tauron powstanie kolejna farma wiatrowa 820 mln zł na wzrost efektywności energetycznej Przedsiębiorcy chętniej zmieniają sprzedawców energii 06 wywiad Rozmowa z Andrzejem Bachledą-Curusiem Wspólnie z Tauronem chcę odbudować polskie narciarstwo alpejskie 08 Rynek Makler Roku z Taurona 09 Notowania Komentarz miesiąca 10 Zarządzanie Nowy rok nowe rozwiązania 12 W Grupie Święto Światła w Łaziskach EC Tychy odbudowuje moc Elektrownia Stalowa Wola obniża koszty pracy Z energią i dobrym sercem Tauron wspiera GOPR Najlepszy festiwal w Europie Wigilijne spotkania Dąbrowski PEC otrzyma ponad 1,4 mln zł z Unii Smart grids jak to się robi w Enionie 16 Zarządzanie Nowoczesne zakupy w Grupie Tauron 17 Innowacje Rozmowa z Adamem Jonczykiem Platforma wspiera decyzje 18 Energia w UE Wyzwania dla polskiej energetyki A.D Raport Brak inwestycji zmniejszy bezpieczeństwo energetyczne Polski 22 Raport Rynek energii: Turcja 24 wydarzenia Pierwszy rok w rodzinie 26 Prawdy i mity Informatyzacja energetyki 28 Energia inaczej Wiatr na czarną godzinę 30 Felieton Innowacyjność kontra chciejstwo Wydawca: Tauron Polska Energia SA, Departament Komunikacji Rynkowej i PR, dyrektor Paweł Gniadek, pawel.gniadek@tauron-pe.pl, tel Redakcja: Polska Energia, ul. Lwowska 23, Katowice, fax , redakcja@tauron-pe.pl Redaktor naczelny: Marcin Lauer, marcin.lauer@tauron-pe.pl, tel Zastępca red. naczelnego: Magdalena Rusinek, magdalena.rusinek@tauron-pe.pl, tel Zespół redakcyjny: Jacek Sakrejda, jacek.sakrejda@tauron-pe.pl, tel , Marietta Stefaniak, marietta.stefaniak@tauron-pe.pl, tel Współpraca w Grupie Tauron: Południowy Koncern Węglowy SA: Zofia Mrożek, zmrozek@pkwsa.pl, tel ; Południowy Koncern Energetyczny SA: Dariusz Wójcik, dariusz.wojcik@pke.pl, tel ; Elektrownia Stalowa Wola SA: Jerzy Wieleba, j.wieleba@esw.pl, tel ; Enion SA: Ewa Groń, ewa.gron@enion.pl, tel ; EnergiaPro SA: Anna Wojcieszczyk, anna.wojcieszczyk@wr.energiapro.pl, tel ; Elektrociepłownia Tychy SA: Aleksandra Gajecka, aleksandra.gajecka@ec-tychy.pl, tel ; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Katowice SA: Karolina Kmon, kkmon@pec.katowice.pl, tel ; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Dąbrowie Górniczej SA: Marek Sztuka, msztuka@pecdg.pl, tel ; Tauron Sprzedaż sp. z o.o.: Elżbieta Bukowiec, elzbieta.bukowiec@tauron-pe.pl, tel ; Tauron Obsługa Klienta sp. z o.o.: Marta Głuszek, marta.gluszek@tauron-pe.pl, tel Realizacja wydawnicza: Direct Publishing Group, ul. Genewska 37, Warszawa Biuro reklamy: Anna Mocior, a.mocior@dp-group.com.pl Wydawca nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo ich redagowania i skracania. Zdjęcie na okładce: Tomasz Gola Numer zamknięto 20 stycznia 2011 r. Foto: corbis Noworoczne postanowienia Rok 2010 przyniósł wiele ważnych wydarzeń dla Grupy Tauron. Kilka z nich udało nam się podsumować w grudniowym numerze naszego miesięcznika. Tymczasem 30 grudnia ub.r. minęło sześć miesięcy od giełdowego debiutu Tauron Polska Energia. Trudno zaprzeczyć, że był to okres udany zarówno dla spółki, jak i jej akcjonariuszy. Akcje naszej Grupy zadebiutowały na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych 30 czerwca 2010 r., a oferta publiczna była jedną z największych w historii GPW. Zapisy na akcje złożyło ok. 231 tys. inwestorów indywidualnych i wielu instytucjonalnych. Cena emisyjna akcji Taurona wynosiła 5,13 zł. Niedługo potem ceny naszych akcji poszybowały mocno w górę, przekraczając w grudniu 6,70 zł. W efekcie, po sesji 17 grudnia, Tauron znalazł się w składzie indeksu dwudziestu największych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Spółka zajmuje ósme miejsce w WIG20 i posiada w nim 4-proc. udział. W związku z wejściem do tego prestiżowego indeksu zarząd GPW postanowił wprowadzić do obrotu giełdowego kontrakty terminowe na akcje Taurona. W trzecim kwartale zarówno zysk operacyjny, jak i zysk netto Taurona były o kilkanaście procent wyższe od oczekiwań rynku. Dobre wyniki firmy znalazły potwierdzenie w licznych rekomendacjach kupuj przyznanych spółce przez analityków krajowych i zagranicznych domów maklerskich. Dlatego nie ominęły nas zaszczyty i wyróżnienia. Między innymi w listopadzie nasza spółka otrzymała od Pulsu Biznesu tytuł spółki kwartału oraz znalazła się w pierwszej dziesiątce ulubionych spółek analityków. W nowy rok wchodzimy zatem z wieloma sukcesami, a naszym noworocznym postanowieniem jest: Tak trzymać! W pierwszym w 2011 r. numerze Polskiej Energii nie brakuje tekstów dotyczących przyszłości naszej branży. Szczególnie mocno reprezentowany jest problem informatyzacji elektroenergetyki, nie tylko w ujęciu technologicznym, ale także dotyczącym np. komputeryzacji obszaru zakupów w spółce. O przyszłości odnawialnych źródeł energii piszemy w artykule Wiatr na czarną godzinę. Zapraszam do lektury! 2 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 3

3 flesz gospodarczy Tauron emituje obligacje i refinansuje zadłużenie Wcelu refinansowania istniejącego zadłużenia Tauron 29 grudnia ub.r. wyemitował pięcioletnie obligacje korporacyjne. Łączna wartość papierów wartościowych przeznaczona na ten cel wyniosła około 850 mln zł. Obligacje zostały objęte przez Bank Handlowy, ING Bank Śląski, Pekao, BRE Bank, PKO BP oraz Nordea Bank. Pozyskane przez Tauron środki zostaną przekazane do kluczowych spółek zależnych poprzez emisję obligacji wewnątrzgrupowych. Dzięki temu spółki Kontrakty terminowe na akcje Taurona grudnia ub.r. weszły do obrotu 20 trzy serie kontraktów terminowych futures na akcje spółki Tauron Polska Energia. Są to: seria FTPEH11 wygasająca 18 marca 2011 r., seria FTPEM11 wygasająca 17 czerwca oraz seria FTPEU11 wygasająca 16 września. Wprowadzenie kontraktów do obrotu nastąpiło w związku z wejściem spółki do WIG20. Na każdy z nich przypada tysiąc akcji Taurona. Kontrakt terminowy jest umową pomiędzy dwiema stronami, z których jedna zobowiązuje się do nabycia, a druga do sprzedaży w ściśle określonym przyszłym terminie po określonej w momencie zawarcia transakcji cenie, ustalonej ilości wystandaryzowanego instrumentu bazowego lub dokonania równoważnego rozliczenia finansowego. Kontrakty terminowe typu financial futures nie opiewają na towar fizyczny, lecz na waluty, papiery wartościowe, depozyty bankowe o stałym oprocentowaniu, a także na indeksy giełdowe. W transakcji uczestniczą nabywca i sprzedawca kontraktu, których zapatrywania na przyszłą wartość instrumentu bazowego są odmienne. (ER) zależne spłacą dotychczasowe zadłużenie (kredyty, obligacje) wobec instytucji finansowych, którego warunki ekonomiczne były mniej korzystne w stosunku do programu emisji obligacji Tauron Polska Energia, a Grupa obniży strukturalne podporządkowanie długu. Dodatkowo, poza obniżeniem kosztów finansowych ponoszonych przez Grupę z tytułu obsługi zadłużenia, spółka uzyska korzyści wynikające z ograniczenia ilości kowenantów zawartych w dotychczasowych umowach finansowania, Umowa na dostawy węgla z PKW dla PKE Największy wytwórca energii w Grupie Tauron Południowy Koncern Energetyczny oraz Południowy Koncern Węglowy spółka wydobywcza z Grupy, podpisały 29 grudnia ub.r. umowę na dostawy węgla i mułu energetycznego w latach Wartość kontraktu wynosi około 2,5 mld zł. Jest to kolejna umowa węglowa podpisana przez wytwórców Grupy Tauron w ostatnich tygodniach. Trzyletnie umowy sprzedaży węgla kamiennego z Kompanią Węglową o wartości 2,4 mld zł zostały podpisane 1 grudnia, a 8 grudnia Katowicki Holding Węglowy i spółki wytwórcze wpływając na większą swobodę zarządzania Grupą oraz obniży koszty administrowania wielu umów kredytowych. Niezależnie, oprócz zasadniczego celu, jakim było refinansowanie istniejącego zadłużenia, ustanowiony program emisji obligacji, w ramach tzw. transzy rewolwingowej o wysokości do 450 mln zł, będzie stanowił elastyczne źródło finansowania potrzeb ogólnokorporacyjnych spółki wyjaśnia Krzysztof Zawadzki, wiceprezes ds. finansowych Tauron Polska Energia. (EM) Po podpisaniu umowy od lewej: Jerzy Wróbel, wiceprezes PKW, Andrzej Szymkiewicz, prezes PKW, Krzysztof Zamasz, wiceprezes TPE, Dariusz Lubera, prezes TPE, Stanisław Tokarski, prezes PKE, Piotr Mateja, wiceprezes PKE z Grupy Tauron podpisały dwuletnią umowę na dostawy węgla o wartości blisko 700 mln zł. Południowy Koncern Węglowy jest obecnie drugim co do wielkości dostawcą węgla kamiennego dla Grupy Tauron. Zgodnie ze strategią korporacyjną Grupy dla Obszaru Wydobycie, dostawy z PKW mają zaspokoić w perspektywie ok. 50 proc. potrzeb holdingu. W tym celu w spółce realizowane są inwestycje w istniejące zakłady górnicze (ZG Sobieski i ZG Janina) oraz prowadzone są prace związane z pozyskaniem kopalni Bolesław Śmiały. (ER) Foto: ARC W Grupie Tauron powstanie kolejna farma wiatrowa Tauron Ekoenergia, spółka skupiająca odnawialne źródła energii z Grupy Tauron, podpisała 15 grudnia ub.r. umowę nabycia 100 proc. udziałów spółki celowej posiadającej projekt budowy farmy wiatrowej o mocy 100 MW. Spółka celowa o nazwie Megawat Marszewo zlokalizowana jest w okolicach miejscowości Marszewo (gmina Postomino, woj. zachodniopomorskie). Jest to druga spółka nabyta przez Tauron Ekoenergię w celu realizacji strategii korporacyjnej Grupy Tauron, zakładającej wybudowanie do 2020 r. 440 MW w energetyce wiatrowej mówi Dariusz Stolarczyk, wiceprezes zarządu Tauron Polska Energia. Dariusz Stolarczyk dodaje, że obecnie w Tauron Ekoenergii trwają prace związane z budową farmy wiatrowej Wicko o mocy 40 MW, która ma zostać oddana do użytku w 2012 r. Ogłoszenie przetargu na budowę farmy Marszewo planowane jest w pierwszej połowie 2011 r., natomiast jej uruchomienie w 2013 r. (EM) 820 mln zł na wzrost efektywności energetycznej Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej rozpoczął realizację programu Efektywne wykorzystanie energii, który przewiduje przeznaczenie 820 mln zł na dofinansowanie inwestycji służących poprawie efektywności energetycznej w najbardziej energochłonnych polskich przedsiębiorstwach. Celem programu Efektywne wykorzystanie energii jest inicjowanie i wsparcie przedsięwzięć inwestycyjnych służących poprawie efektywności energetycznej w najbardziej energochłonnych polskich przedsiębiorstwach. Ma on pozwolić przedsiębiorstwom na zmniejszenie zużycia energii, ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza oraz podniesienie ich konkurencyjności na rynku. Na lata w budżecie programu zarezerwowano łączną kwotę 820 mln zł. Środki te pochodzić będą z opłat zastępczych i kar nakładanych przez Urząd Regulacji Energetyki na producentów energii. Beneficjentem programu może być każde przedsiębiorstwo, które w roku Przedsiębiorcy chętniej zmieniają sprzedawców energii Zmonitoringu Urzędu Regulacji Energetyki wynika, że na koniec listopada ub.r. już prawie 7 tys. odbiorców z grup taryfowych A, B i C zmieniło sprzedawcę energii. Tylko w 2010 r. na taki krok zdecydowało się aż 5417 klientów. Stanowi to wzrost o ponad 352,4 proc. w stosunku do ubiegłego roku. Liczba odbiorców w gospodarstwach domowych, którzy także zdecydowali się skorzystać z prawa do zmiany sprzedawcy w tym samym okresie, nie uległa znaczącej zmianie zwiększyła się w stosunku do zeszłego roku jedynie o 16,1 proc. Oznacza to, że do tej pory z usług tzw. sprzedawcy z urzędu zrezygnowało 1233 odbiorców tzw. grupy taryfowej G, która obejmuje gospodarstwa domowe. (ER) Foto: XII 2009 I 2010 odbiorcy w grupach taryfowych A, B, C odbiorcy w grupie taryfowej G II 2010 III 2010 IV 2010 V 2010 poprzedzającym złożenie wniosku zużyło minimum 50 GWh energii. Program będzie realizowany w formie dwóch kolejnych działań. Pierwsze polega na dofinansowaniu audytów energetycznych i elektroenergetycznych. Jego wdrażanie rozpocznie się w styczniu br. i zakończy się 31 grudnia 2013 r. Budżet tego działania wynosi 40 mln zł. Dofinansowanie w formie dotacji, w wysokości do 70 proc. kosztów kwalifikowanych, będzie udzielane zgodnie z warunkami pomocy de minimis. Druga część programu zakłada dofinansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych rekomendowanych w przeprowadzonym audycie, które zapewnią obniżenie zużycia energii o co najmniej 7 proc. Wdrażanie tej części programu rozpocznie się w lipcu 2011 r., a zakończy 31 grudnia 2016 r. Budżet wyniesie 780 mln zł. Dofinansowanie będzie udzielane w formie pożyczek pokrywających do 70 proc. kosztów kwalifikowanych inwestycji, w wysokości od 3,5 do 42 mln zł, wysokość oprocentowania ustalono na poziomie WIBOR 3M + 50 pkt. bazowych. (ER) VI 2010 VII 2010 VIII 2010 IX 2010 X 2010 XI 2010 Liczba odbiorców TPA 4 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 5

4 wywiad Rozmowa z Andrzejem Bachledą-Curusiem, alpejczykiem, medalistą mistrzostw świata i olimpijczykiem, organizatorem zawodów Tauron Bachleda Ski WSPÓLNIE Z TAURONEM CHCĘ ODBUDOWAĆ POLSKIE NARCIARSTWO ALPEJSKIE Rozpoczął się projekt Tauron Bachleda Ski. Może Pan przybliżyć założenia tego przedsięwzięcia? Współpraca z Grupą Tauron dotyczy czterech obszarów. Pierwszym z nich jest kształcenie młodzieży. Po udanej współpracy w roku 2010, kiedy odbył się cykl zawodów w slalomach równoległych dla młodzieży urodzonej w latach , czyli w wieku od 12 do 15 lat, Tauron postanowił przedłużyć współpracę na rok W ramach programu Tauron Energy Ski Cup chcemy podnieść poziom wyczynowego narciarstwa alpejskiego w Polsce poprzez wsparcie finansowe i logistyczne młodzieży. W roku 2011 odbędzie się kilka imprez w tym cyklu, pierwsza w Czarnej Górze na Śląsku, druga w Krynicy Górskiej, a finał będzie miał miejsce w Zakopanem. Drugi obszar współpracy to XVI Amatorskie Mistrzostwa Polski w Narciarstwie Alpejskim, Biegowym i Snowboardzie Family Cup To największa w Polsce impreza dla amatorów, z dziewięcioma eliminacjami regionalnym w całej Polsce i finałem, który odbędzie się w Zakopanem lub Krynicy 25 marca. Trzecia część programu zakłada wsparcie jednej lub dwóch imprez zaliczanych do mistrzostw Polski seniorów w narciarstwie alpejskim, jakie będą rozgrywane w drugiej połowie marca w Krynicy. Czwarty obszar przewiduje wsparcie finansowe Taurona i moją opiekę sportową i logistyczną nad wyłonioną w 2010 r. grupą pięciu chłopców i trzech dziewcząt. O tę ósemkę będziemy szczególnie dbali, ponieważ piętą achillesową polskiego narciarstwa wyczynowego jest okres, kiedy młodzi zawodnicy kończą 15 lat. Wtedy kończy się opieka i mocne zaangażowanie rodziców, a większość młodych ludzi staje przed wyborem: czy wybrać kierunek typowo szkolny, czy kierunek sportowy. I właśnie wówczas rodzicom często brakuje animuszu i możliwości finansowych. Stąd pojawiająca się w tym wieku pewna luka pokoleniowa, którą zamierzamy zapełnić. Przy realizacji tego projektu bardzo ściśle współpracujemy z Polskim Związkiem Narciarskim. Naszym celem jest doprowadzenie wymienionej grupy, i innych młodych ludzi, którzy w międzyczasie się pojawią, do poziomu umożliwiającego reprezentowanie Polski na mistrzostwach świata i igrzyskach olimpijskich. Na to trzeba dużo cierpliwości i porządnej pracy. Jak będzie wyglądało wsparcie dla tych młodych zawodników? Jest pewna pula finansowa przeznaczona na tę działalność. Będziemy starali się zapewnić tej młodzieży co najmniej 40 dni mocnych treningów na śniegu, z pełną opieką. To dużo, jeśli pod uwagę bierzemy tylko letnio-jesienny okres przygotowawczy. Wybór młodzieży do tej grupy jest dokonywany przez kilku trenerów współpracujących z nią od dawna. To są dzieci, które na nartach jeżdżą od lat i reprezentują już dobry poziom. Czy w ramach szkolenia są planowane także wyjazdy na zawody? Wyjazdy na zawody są konsekwencją treningu i przygotowań. Szkolenie i udział w zawodach muszą się uzupełniać. Należy pamiętać, że w narciarstwie alpejskim dojście do dobrych wyników jest dosyć żmudne i wymaga zwykle długiego czasu. Dobre przygotowanie zawodnika to minimum cztery lata opieki, na to muszą mieć cierpliwość zarówno sponsorzy, jak i trenerzy, działacze oraz rodzice i same dzieci. Narciarstwo alpejskie nie jest sportem niszowym, jak np. skoki narciarskie. Na całym świecie uprawiają je miliony ludzi, w krajach Ameryki Północnej, Europy czy w Japonii na nartach szusuje bardzo wielu młodych ludzi. Z tysięcy wybiera się kilkuset lub kilkudziesięciu zawodników, którzy pozostają na bardzo wysokim poziomie. Liczymy, że cztery lata to minimum, aby odpowiednio wyszkolić polskich zawodników. Naszym celem jest umieszczenie kilku młodych sportowców z grupy wspieranej przez Tauron w reprezentacji Polski. Na horyzoncie pojawiają się zimowe igrzyska olimpijskie w Soczi w 2014 r. Narciarstwo alpejskie jest w naszym kraju uprawiane przez bardzo wielu ludzi, którzy czekają na światowe wyniki reprezentantów Polski w kon- Foto: ARC kurencjach alpejskich, podobne do rezultatów Adama Małysza i Justyny Kowalczyk. Czy w Polsce jest odpowiednie zaplecze, aby taką grupę wyszkolić? Obecnie granice państw nie stanowią przeszkody, dlatego naszą bazą dla przygotowań letnio-jesiennych na śniegu są Alpy. Są one tak samo dostępne dla Polaków, jak dla Szwajcarów i Austriaków. W Polsce dosyć dużym problemem jest brak odpowiedniej bazy treningowej. W ostatnich latach było w tym zakresie trochę zaniechań. W przeszłości mieliśmy kilka tras zjazdowych, na których można było trenować konkurencje szybkie, było także kilka tras do slalomu giganta, gdzie można było trenować elementy techniczne. Jestem jednak dobrej myśli, ponieważ przy współpracy ze stacjami posiadającymi odpowiednie różnice wzniesień i odpowiednie urządzenia możemy znaleźć dobre miejsca treningowe dla tej grupy. Nie są to Kalendarz zawodów AMP EL Korbielów AMP EL Kluszkowce AML EL Szczawnica przełożone AML EL Limanowa przełożone 4.02 AML EL Szczyrk Tauron Energy Ski Cup SL Czarna Góra/Kamienica AMP EL Przemyśl AMP EL Czarna Góra AMP EL Wisła AMP EL Nowy Targ/Długa Polana Tauron Energy Ski Cup SL Krynica Tauron Energy Ski Cup SL Finał Zakopane Tauron Energetycy Zakopane Mistrzostwa Polski Seniorów Krynica AMP Finał Zakopane (możliwa zmiana miejsca) AMP EL Amatorskie Mistrzostwa Polski Eliminacje Tauron Energy Ski Cup SL Slalom równoległy Organizator zastrzega sobie prawo do zmiany terminów może warunki idealne, ale jest szansa wykorzystania do treningu tych miejsc, gdzie robi się sztuczny śnieg, są odpowiednie urządzenia i sztuczne oświetlenie. Jakim zainteresowaniem ze strony sportowców cieszą się amatorskie mistrzostwa Polski w narciarstwie alpejskim? To są zawody stojące na bardzo dobrym poziomie sportowym, organizowane w wielu miejscowościach na południu Polski od Przemyśla do Szklarskiej Poręby. Na tych zawodach spotykają się amatorzy bardzo dobrze jeżdżący na nartach, stanowią oni duży ruch narciarski, który stale się rozrasta. W pierwszych dwóch edycjach w roku 2011, jakie odbyły się w Korbielowie i Kluszkowcach, startowało po ok. 100 osób. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał Emil Różański 6 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 7

5 rynek Arkadiusz Wronka, szef Biura Obrotu Energią Elektryczną z Departamentu Obrotu Energią Tauron Polska Energia, otrzymał nagrodę Maklera Roku przyznawaną przez Towarową Giełdę Energii MAKLER ROKU Z TAURONA Ponadto Tauron został uhonorowany statuetką Platynowego Arkadiusz Wronka, Megawata nagrodą dla najaktywniejszych podmiotów na par- rozpocząłem pracę w Będzińskim Makler Roku: Po ukończeniu studiów kiecie TGE w 2010 r. Zakładzie Elektroenergetycznym i od Arkadiuszowi Wronce przyznano tytuł tamtej pory jestem związany zawodowo z energetyką. Maklera Roku za najwyższy poziom realizacji zleceń na Rynku Dnia Następnego w ubiegłym roku. zatrudniony od sierpnia 2008 r. W Tauron Polska Energia jestem To dla nas duże wyróżnienie. Naszą Poza pracą moje zainteresowania są ambicją jest aktywny udział na giełdach ukierunkowane na zgłębianie nowych energii. Na rynku krajowym jesteśmy zagadnień naukowych i technicznych, uczestnikiem TGE oraz Rynku Towarowego GPW mówi Dariusz Lubera, Wolny czas chętnie spędzam które właśnie ujrzały światło dzienne. prezes zarządu Tauron Polska Energia. w górach, zimą na nartach, Tytuł Maklera Roku, który otrzymał a latem na wędrówkach. nasz pracownik, to dla nas powód do dumy oraz potwierdzenie, że mamy TGE, zmiany właściciela internetowej świetnie wyszkoloną, kompetentną kadrę, która z pewnością podoła nowym od Polskiej Grupy Energetycznej kupi- platformy obrotu energią POEE (którą wyzwaniom rynku energii dodaje prezes Lubera. a w grudniu dodatkowo zwiększonego ła Giełda Papierów Wartościowych), zapotrzebowania odbiorców. Dobrze, gdy zwiększenie płynności jest przejawem wzrostu popytu i podaży, a nie tylko popytu powodującego podwyższenie cen transakcyjnych podkreśla Arkadiusz Wronka. Tauron aktywny na rynku energii Tauron, jako jeden z wiodących uczestników krajowego rynku energii elektrycznej, obraca znaczącymi wolumenami energii elektrycznej. Wymaga to bardzo dużego zaangażowania w operacyjną działalność handlową. Tak, aby możliwe było osiągnięcie przez naszą spółkę zamierzonych wyników. Otrzymana nagroda jest potwierdzeniem dużej aktywności Taurona w tym segmencie, wynikającej z działań pracowników pionu handlu powiedział Arkadiusz Wronka. W kilku ostatnich miesiącach znacząco wzrosły wolumeny energii, jakimi handluje się na TGE. Arkadiusz Wronka zwraca uwagę, że w dużej mierze jest to wynik wejścia w życie w sierpniu 2010 r. nowelizacji ustawy Prawo energetyczne, obligującej wytwórców do sprzedaży określonej ilości energii elektrycznej na Międzynarodowa ekspansja Tauron obecny jest nie tylko na polskich giełdach energii. Obecnie Grupa dokonuje licznych transakcji z zakresu handlu energią i produktami powiązanymi również na zagranicznych platformach obrotu i giełdach, czyli na giełdzie Bluenext i EPEX Spot SE w Paryżu, NoordPool w Oslo, EEX w Lipsku oraz Power Exchange Central Europe (PXE) w Pradze. Obecność Taurona na tych parkietach realizowana jest bezpośrednio lub poprzez spółki z Grupy, jak to ma miejsce np. w przypadku praskiej giełdy energii. Różnice w funkcjonowaniu uwidaczniają się w wymaganiach formalno-prawnych dotyczących uczestnictwa, produktach giełdowych dopuszczonych do obrotu czy w uwarunkowaniach wynikających z regulacji prawnych oraz organizacji rynku, na którym działa dana giełda. W przypadku giełd zagranicznych, a w szczególności giełdy EPEX Spot, obserwujemy dużą chęć współpracy z uczestnikami rynku oraz bieżące monitorowania potrzeb rynku. Dostrzegamy również mniejsze bariery wejścia na rynek, czego jednym z przykładów może być chociażby zakres wymagań stawianych tzw. traderom na egzaminie uprawniającym do handlu na giełdzie wyjaśnia Arkadiusz Wronka. Dodaje, że postępująca unifikacja prawa i regulacji rynkowych na poziomie ogólnoeuropejskim powoduje stopniowe zacieranie się różnic w funkcjonowaniu poszczególnych giełd krajowych. Tauron stale umacnia swoją pozycję na rynku energii, w tym na giełdach i platformach handlowych. Nie osiągnęlibyśmy tak dobrych wyników bez zaangażowania pracowników naszych struktur handlowych podkreśla Dariusz Lubera. (er) Foto: ARC Komentarz miesiąca Grudzień 2010 r. zaskoczył nie tylko drogowców. Średnia temperatura w ciągu miesiąca ukształtowała się na poziomie -4,9 st. C i była o prawie 4,2 st. C niższa niż w poprzednim roku. Niskie temperatury i obfite opady śniegu wyraźnie wpłynęły na zapotrzebowanie KSE na moc, które w grudniu, licząc rok do roku, wzrosło średnio o 5,9 proc. W szczytowym okresie godzinowe zapotrzebowanie na moc KSE wynosiło nawet MW, zbliżając się do rekordów ze stycznia 2010 r. i pozostawiając operatorowi niewielki margines dostępnej nadwyżki. Sytuacja taka nie pozostała bez wpływu na ceny energii, które na TGE średnio w miesiącu kształtowały się na poziomie 220,43 zł/mwh i były najwyższe w ciągu całego roku. Ceny na rynku bilansującym były jeszcze wyższe i wyniosły średnio 226,37 zł/mwh. Sytuację taką wspomagało szczególnie dużo awarii bloków JWCD i problemy ze zbilansowaniem systemu powodujące wyskoki cen dochodzące nawet do 1472,40 zł/mwh. Dla rynku spot w grudniu 2010 r. należy odnotować dwie istotne zmiany, które jednak nie wypłynęły zasadniczo na ceny. 11 grudnia oficjalny start POEE jako części GPW nie spowodował przetasowania w handlu, a wręcz przyczynił się do spadku obrotów na POEE. Z kolei market coupling z NordPool, który rozpoczął się 15 grudnia, zmienił rozkład wolumenów na fixingach TGE, powodując znaczny spadek handlu na drugim fixingu. Przyczyna leży głównie w zbyt późnej dla wielu uczestników publikacji wyników. Porównując grudniowe ceny spot w Polsce do rynków sąsiednich, byliśmy na bardzo zbliżonym poziomie, z dużą korelacją do Czech i Niemiec. W Polsce średnia cena grudnia to 55,16 /MWh, w Niemczech 55,55 /MWh, a w Czechach 51,98 /MWh. Podobnie jak zimą 2009/2010 problemy z podażą energii pojawiły się na rynku skandynawskim, gdzie średnia cena grudnia osiągnęła poziom 81,65 /MWh (w niektórych dniach średnio ponad 100 /MWh). Market coupling z NordPool prowadzony po kablu 600 MW nie miał na szczęście aż takiego wpływu, który spowodowałby wyrównywanie się cen na rynkach. Kontrakty terminowe zawierane w grudniu łącznie z aukcjami na TGE opiewały na 1725 MW dla Base i 775 MW dla Peak CAL 11. Wiele z aukcji TGE nie zostało zrealizowanych, cena podlegała nieznacznym wahaniom, a średnia zawartych kontraktów CAL 11 wyniosła 193,92 zł/mwh dla Base i 218,42 zł/mwh dla Peak. Ze względu na wysokie ceny spot kontrakty na styczeń 2011 r. również drożały w ciągu Rafał Barchanowski Biuro Analiz Rynku Tauron Polska Energia SA Cena [zł/mwh] Cena [ /MWh] Średnie ceny i wolumeny energii elektrycznej na TGE i Rynku Bilansującym w grudniu 2010 r. Średnie ceny energii w kontraktach SPOT na rynkach europejskich w grudniu 2010 r. notowania grudnia i zakończyły notowania na poziomie 206,50 zł/mwh, czyli o 7,75 zł/mwh wyżej niż pod koniec listopada. Podsumowując kontraktację roczną, średnia cena kontraktów Base CAL 11 zawartych na TGE, GFI i TFS ukształtowała się na poziomie 193,48 zł/mwh, czyli 48,44 /MWh. Dla porównania analogiczne kontrakty zawierane na niemieckim EEX od czerwca 2010 r. fluktuowały w przedziale 55,13 do 46,62 /MWh. W grudniu średnia cena wyniosła 50,23 /MWh. Ok. 1,5 do 2 /MWh poniżej rynku niemieckiego kształtowały się ceny w Czechach dla Base CAL 11. Tak więc kontraktacja roczna w Polsce przebiegała na podobnych poziomach jak w Czechach i nieznacznie poniżej Niemiec. Z kolei, podsumowując cały rok 2010 na rynku spot, średnia cena na TGE ukształtowała się na poziomie 191,73 zł/mwh i była nieznacznie niższa od średniej z rynku bilansującego (195,28 zł/mwh). Tym razem jednak w zderzeniu z najbliższymi nam rynkami, ceny spot w Polsce były wyższe niż w kontynentalnej Europie. Średniorocznie na TGE wyniosły 48,00 /MWh, gdy na EPEX spot było to 44,49 /MWh, a na czeskim OTE 43,70 /MWh. Jedynie na NordPool problemy w pierwszym kwartale i silne wzrosty od połowy listopada wywindowały średnioroczną cenę spot do 53,06 /MWh. W grudniu obserwowaliśmy kontynuację hossy na rynku surowców, która nie ominęła również surowców energetycznych. Kontrakty na ropę Brent drożały z 85,92 $/bbl na początku grudnia do 93,85 $/bbl pod jego koniec (wzrost o 9,2 proc.). W całym roku 2010 kontrakty Brent podrożały o 13,73 $/bbl, czyli o ponad 17 proc. Jeszcze większe wzrosty zanotował węgiel CIF ARA, który w samym grudniu, w wyniku ataku zimy i powodzi w Australii, podrożał o 14 proc. ze 106,5 $/t do 121,58 $/t. W ciągu całego roku 2010 wzrost był jeszcze większy i wyniósł 45,2 proc. Zupełnie odmienna sytuacja miała miejsce na rynku uprawnień do emisji CO 2, gdzie przez cały grudzień kontrakty EUA notowane były systematycznie coraz niżej. Spadek kontraktów spot osiągnął ponad grudnia 5 grudnia 9 grudnia 13 grudnia 17 grudnia 21 grudnia 25 grudnia 29 grudnia TGE CRO TGE CRO 25 EEX NordPool OTE TGE 15 1 grudnia 19 grudnia 22 grudnia grudnia 4 grudnia 7 grudnia 10 grudnia 13 grudnia grudnia 28 grudnia 31 grudnia Wolumen [MWh] Źródło: Biuro Analiz Rynku Tauron Polska Energia SA 7 proc. w ciągu całego miesiąca. Główne powody to niska płynność związana z wygasaniem kontraktów DEC10 i brak chęci zajmowania pozycji przed nowym rokiem. Jednakże mimo tego spadku w całym roku 2010 ceny kontraktów EUA wzrosły średnio o ponad 6,8 proc. Bieżący rok według prognoz będzie stał pod znakiem byka zarówno dla surowców, jak i cen energii. Choć wydaje się, że nie obędzie się bez zawirowań i sporej zmienności na rynkach. 8 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 9

6 zarządzanie Rok 2011 przynosi znaczące zmiany w strukturze organizacyjnej Grupy Tauron. Obecnie tylko jedna spółka zajmuje się sprzedażą energii. Powstała także firma odpowiadająca za obsługę klientów FOTO: Corbis Nowy rok nowe rozwiązania Od 3 stycznia wszyscy klienci Tauron Polska Energia kupują energię od spółki Tauron Sprzedaż z siedzibą w Krakowie (poprzednio Enion Energia). Rozwiązywaniem bieżących spraw związanych z korzystaniem z energii zajmuje się natomiast Tauron Obsługa Klienta z siedzibą we Wrocławiu (poprzednio EnergiaPro Gigawat). Zmiany w strukturze organizacyjnej są związane z realizacją strategii Grupy Tauron, a ich celem jest przede wszystkim usprawnienie działania spółek, efektywniejsze wprowadzanie nowych rozwiązań dedykowanych sprzedaży i obsłudze klienta wyjaśnia Krzysztof Zamasz, wiceprezes ds. handlowych Tauron Polska Energia. Mamy nadzieję, że efekty wprowadzanych zmian i przekształceń już niebawem pozytywnie odczują nasi klienci, a przede wszystkim poprawi się jakość świadczonych usług. Zakładamy także obniżenie kosztów działalności spółek dodaje. Lepsza jakość, niższa cena Do tej pory w Grupie Tauron działały dwie spółki, które odpowiadały zarówno za sprzedaż energii elektrycznej, jak i obsługę klienta. Enion Energia z Krakowa prowadziła działalność na terenie województw małopolskiego oraz częściowo śląskiego i podkarpackiego. Wrocławska spółka EnergiaPro Gigawat funkcjonowała w województwach dolnośląskim i opolskim. Po przekształceniach powstały dwie spółki i każda z nich specjalizuje się w wydzielonym obszarze działalności. Głównym celem owych przekształceń jest poza wspomnianą poprawą jakości usług zwiększenie ilości produktów, które oferujemy klientom. Nie bez znaczenia jest również wzrost efektywności spółek Grupy Tauron. Korzyści odczują zarówno klienci, jak i akcjonariusze Taurona podkreśla Krzysztof Zamasz. Jeden sprzedawca Wszyscy dotychczasowi klienci Enionu Energii i EnergiiPro Gigawat nie musieli podpisywać nowych umów od 3 stycznia 2011 r. na ich fakturach pojawiła się jedynie nowa nazwa sprzedawcy. W obszarze sprzedaży chcemy zagwarantować klientom m.in. większy niż dotychczas wachlarz produktów. Naszym celem jest proponowanie taryf dopasowanych do potrzeb i specyficznej charakterystyki poboru energii przez naszych klientów, co pozwoli nam zachęcić do skorzystania z naszej oferty potencjalnych nabywców mówi Krzysztof Zamasz. Adresy bez zmian Jednym z celów reorganizacji jest także usprawnienie obsługi klientów. Zapewnią to nowe technologie, które pozwolą podnieść jej jakość i zdecydowanie usprawnić załatwianie wszelkich formalności, w przyszłości także przez internet. W tym celu trwają prace nad nowym call center, choć oczywiście nadal działają biura obsługi klienta. W związku z reorganizacją nie zmieniły się adresy biur obsługi klienta ani dane teleadresowe obu spółek można znaleźć je na ostatniej fakturze, wszystkie informacje znajdują się także na stronach internetowych spółek, dostępnych pod adresem Nowe wyzwania By nowe spółki mogły rozpocząć formalnie regularną działalność w pierwszy roboczy dzień nowego roku, czyli 3 stycznia, prace nad restrukturyzacją musiały rozpocząć się wiele miesięcy wcześniej. Sukces tego przedsięwzięcia zależy w dużej mierze od dotychczasowych pracowników obu spółek, którzy zostali zatrudnieni w nowych firmach: Tauron Sprzedaż i Tauron Obsługa Klienta. Przygotowano dla nich szkolenia, usprawniono system komunikacji o zmianach podkreśla Krzysztof Zamasz. Naszym obowiązkiem jest bowiem nie tylko prowadzenie działalności z korzyścią dla akcjonariuszy i klientów. Przygotowując zmiany, zadbaliśmy również o pracowników, którzy uczestniczą w restrukturyzacji. Wierzę, że efektem przekształceń będzie utrzymanie dotychczasowych miejsc pracy, bo restrukturyzacja pozwoli nam skutecznie rywalizować z konkurencją, zarówno na terenie południowej Polski, jak i w innych częściach kraju dodaje. (TS) Warto wiedzieć w Tauron Sprzedaż od 3 stycznia sprzedawca energii elektrycznej pod marką Tauron Polska Energia (ul. Łagiewnicka 60, Kraków, centrala@enionenergia.pl) w Tauron Obsługa Klienta od 3 stycznia firma zajmująca się obsługą klientów korzystających z energii Taurona tam załatwisz m.in. rozliczenia, płatności, zmiany danych (plac Powstańców Śląskich 16, Wrocław, telefon: , faks: , tok@tauron-pe.pl) W przypadku pytań można skorzystać także z Tauron Infolinii, nr FOTO: Corbis 10 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/

7 w Grupie Święto Światła w Łaziskach W święto Trzech Króli, 6 stycznia, już po raz szósty w Muzeum Energetyki znajdującym się na terenie PKE Elektrowni Łaziska zapłonął najstarszy eksponat w tamtejszych zbiorach żarówka Edisona Święto Światła to okazja do prześledzenia historii rozwoju oświetlenia od czasów prehistorycznych do dziś. Zgromadzeni w muzeum goście mieli okazję zobaczyć, jak kiedyś krzesano ogień i czym następnie oświetlano otoczenie od łuczywa przez lampy oliwne, gazowe, łukowe po dzisiejsze światło elektryczne, współczesne świetlówki, lampy diodowe i energooszczędne żarówki rtęciowe. Żarówka Edisona ze zbiorów łaziskiego muzeum ma długą historię. Wyprodukowano ją niemal przed stu laty w Wielkiej Brytanii. Przez kilkadziesiąt lat żarówka z włókna węglowego o mocy 200 W używana była w Rodezji. W 1970 r. na aukcji staroci i osobliwości w Zimbabwe kupił ją Bogusław Stempiński z Częstochowy. W jego posiadaniu była przez 32 lata. Potem trafiła do łaziskiego muzeum, w którym znajduje się już około 5,5 tys. eksponatów związanych z historią energetyki. Tegorocznemu Świętu Światła w łaziskim Muzeum Energetyki Foto: Andrzej Cygielski towarzyszyły występy Zakładowej Orkiestry Dętej elektrowni oraz Grupy Teatralnej Mixtura z Miejskiego Domu Kultury w Łaziskach Górnych. Sporą atrakcją był także występ Fabryki Marzeń Teatru Ognia z Bierunia. Kolejny raz żarówka Edisona zaświeci w Muzeum Energetyki swoim ciepłym, pomarańczowym światłem dokładnie za rok, jak nakazuje tradycja w kolejne święto Trzech Króli. (AC) Muzeum Energetyki w Łaziskach Górnych należy do największych atrakcji Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Co roku zwiedza je blisko 5 tys. osób. Od 2003 r., kiedy muzeum powstało, odwiedziło je już około 35 tys. gości zarówno z kraju, jak i zagranicy, często nawet z egzotycznych zakątków świata. Placówka mieści się w najstarszym budynku Elektrowni Łaziska, w pomieszczeniach dawnej rozdzielni elektrycznej, na łącznej powierzchni tysiąca mkw. Foto: Andrzej Cygielski Foto: Andrzej Cygielski EC Tychy odbudowuje moc Obecnie w elektrociepłowni prowadzone są trzy postępowania przetargowe związane z realizacją inwestycji Pierwsze z nich dotyczy przebudowy kotła fluidalnego ze złożem cyrkulacyjnym (CFB) opalanego węglem kamiennym OFz 135/K-7 na kocioł fluidalny ze złożem bąbelkowym (BFB) opalany biomasą i obecnie prowadzone są w ramach tego przedsięwzięcia negocjacje z firmą Metso Power Oy z Finlandii. Drugie zadanie dotyczy budowy instalacji podawania biomasy do przebudowanego kotła OF-135, a trzecie budowy nowego kotła wodnego typu WR o mocy 40 MW. Projekty te realizowane są w ramach prowadzonej przez Elektrociepłownię Tychy inwestycji odbudowy mocy ciepłowniczej, której zakończenie planowane jest na koniec 2015 r. Wartość inwestycji wynosi ok. 670 mln zł netto. (AG) Z energią i dobrym sercem Elektrownia Stalowa Wola obniża koszty pracy Pod koniec 2010 r. ESW po raz kolejny uruchomiła program dobrowolnych odejść Przed świętami EnergiaPro wsparła małych pacjentów dolnośląskich i opolskich szpitali ramach wolontariatu pracowników EnergiiPro organizowana jest akcja Energetycy dzieciom. Inicjatywa ta po- W wstała z myślą o świętach Bożego Narodzenia i dzieciach, które w tym szczególnym czasie nie będą mogły być w domu. Chodzi o dzieci przebywające w tym okresie w szpitalach lub innych placówkach opiekuńczych. W pierwszych dniach grudnia w centrali i oddziałach EnergiiPro zbierane były dary, m.in. zabawki, książki, gry, pomoce szkolne czy słodycze, z których utworzone zostały paczki mikołajkowe. Ostatnia akcja zbierania darów na rzecz powodzian w Bogatyni pokazała, że pracownicy EnergiiPro są ludźmi wielkiego serca, nieobojętnymi na nieszczęście innych. Dzięki nim udało się obdarować 180 małych pacjentów. W dzień św. Mikołaja pracownicy spółki wystąpili w roli Energetycznych Mikołajów. Tuż przed świętami Energetyczny Mikołaj odwiedził także Oddział Chirurgii Dziecięcej Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego im. Marciniaka we Wrocławiu, przekazując od EnergiiPro wart 150 tys. zł nowoczesny zestaw do chirurgii laparoskopowej. Z pomocą prezesa Mirosława Krutina i wiceprezesa Michała Bobowca z zarządu EnergiiPro Energetyczny Mikołaj wręczył paczki ze słodkimi niespodziankami. EnergiaPro podarowała szpitalowi także zabawki i gry, które umilą czas małym pacjentom. (RS) Widok Elektrowni Stalowa Wola Określa on zasady rozwiązania umów o pracę w drodze porozumienia stron i zakłada wypłacenie pracownikom uczestniczącym w programie odpraw pieniężnych. Regulamin programu został uzgodniony ze stroną społeczną. Zgodnie z jego założeniami rozwiązywanie umów o pracę następować będzie do końca lutego 2011 r. Głównym celem programu jest obniżenie kosztów pracy spółki. Działania te poprzedziła analiza stanu zatrudnienia w poszczególnych komórkach organizacyjnych elektrowni. W wyniku tych analiz m.in. wprowadzono od października 2010 r. nowy regulamin organizacyjny spółki, a następnie nową etatyzację. Deklarację uczestnictwa w programie dobrowolnych odejść złożyło do końca roku 25 pracowników, co stanowi ok. 5 proc. aktualnego stanu zatrudnienia. (jw) Pracownicy centrali EnergiiPro i oddziału we Wrocławiu obdarowali Oddział Rehabilitacji Narządu Ruchu Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wrocławiu. Pracownicy innych oddziałów wsparli: w Jeleniej Górze Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Wojcieszowie; w Legnicy Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Legnicy; w Opolu Wojewódzkie Centrum Medyczne w Opolu; w Wałbrzychu Szpital Rehabilitacyjny Hematologiczno-Onkologiczny w Kudowie Zdroju Foto: Jerzy Wieleba FOTO: Marian Zambrzycki 12 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/

8 w Grupie Tauron wspiera GOPR Tauron Polska Energia i Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe podpisały 21 grudnia umowę, na mocy której ratownicy otrzymają fundusze na zakup środków transportu, sprzętu i ekwipunku ratowniczego. Współpraca trwa od 2009 r. Decyzja o naszej współpracy z GOPR-em nie jest przypadkowa, gdyż obszar działalności dystrybucyjnej Grupy Tauron obejmuje południe Polski mówi Dariusz Lubera, prezes zarządu Tauron Polska Energia. Spółka jest sponsorem strategicznym internetowego programu szkoleniowego W górach bezpieczniej. Góry wyższe. W 2010 r. została zainicjowana najnowsza, trzecia już, edycja tego projektu, polegająca na stworzeniu szkoleń e-learning: Latem w górach bezpiecznie, Zimą w górach bezpiecznie oraz W górach bezpiecznie. Góry wyższe. Przekazane do tej pory środki pozwoliły nie tylko na modernizację internetowego programu szkoleniowego, ale też dofinansowanie zakupu samochodów terenowych, specjalistycznego sprzętu ratowniczego, medycznego i ekwipunku. Ponadto ratownicy GOPR uczestniczyli we wspólnie organizowanych imprezach, pokazach i piknikach, ucząc ich uczestników bezpiecznego poruszania się w górach, udzielania pierwszej pomocy, demonstrowali sprzęt ratowniczy i pozorowane akcje ratunkowe. Jesteśmy firmą odpowiedzialną społecznie, a działalność GOPR-u nastawiona jest na ratowanie życia i zdrowia ludzkiego. Mamy nadzieję, że nasze dalsze wsparcie, dzięki któremu ratownicy zostaną wyposażeni w środki transportu i ekwipunek ratowniczy, przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa w górach podsumowuje Dariusz Lubera. (RuM) Najlepszy festiwal w Europie Tauron Nowa Muzyka wygrał prestiżowy plebiscyt na najlepszy europejski festiwal muzyczny. Sponsorem tytularnym imprezy jest Tauron Polska Energia Organizowany w Katowicach festiwal zajął pierwsze miejsce w kategorii małych wydarzeń muzycznych (Best Small Festival) w plebiscycie European Festival Awards. To najważniejsze europejskie nagrody festiwalowe, przyznawane wspólnie przez Yourope (Stowarzyszenie Festiwali Europejskich), Eurosonic Noorderslag (europejską konferencję muzyczną) oraz Virtual Festivals Europe. Służą podsumowaniu sezonu festiwalowego oraz uhonorowaniu wyróżniających się wydarzeń, zespołów i organizatorów. Nagrody przyznaje publiczność, która w głosowaniu wybiera najlepsze imprezy muzyczne. Tauron Nowa Muzyka to niejedyna polska impreza, która znalazła się wśród laureatów plebiscytu pierwsze miejsce w kategorii dużych festiwali zajął, już po raz drugi z rzędu, gdyński Open er Festival. Przypomnijmy, że Tauron Nowa Muzyka odbywa się od pięciu lat. W 2010 r. w KWK Katowice wystąpili m.in. Lou Rhodes, Prefuse 73 z Aukso Orchestra, Jaga Jazzist, Autechre oraz Moderat. W czasie czterech festiwalowych Po podpisaniu umowy na zdjęciu od lewej: Jan Łuszczewski, prezes zarządu GOPR, Jacek Dębicki naczelnik GOPR, Paweł Gniadek, dyrektor Departamentu Komunikacji Rynkowej i PR Tauron Polska Energia dni w koncertach uczestniczyło ponad 7 tys. ludzi. Tytuł Best Small Eurofest bezwzględnie pomoże w dalszym rozwoju festiwalu, zwracając na siebie uwagę bookerów (przedstawicieli artystów), którzy do tej pory nie zawsze chętnie podejmowali z nami rozmowy. To nasz wielki sukces! mówi Adam Pomian, organizator imprezy. Podkreśla także, że nagroda może mieć duże znaczenie w staraniach Katowic o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 r. (MS) FOTO: ARC Spotkanie wigilijne w krakowskim domu dziecka, którym opiekuje się Tauron Wigilijne spotkania Okres świąteczny to czas spotkań z ludźmi, którzy szczególnie potrzebują uwagi i wsparcia. Pamiętając o tym, Tauron Sprzedaż zaangażował się w organizację spotkań wigilijnych Barszcz z uszkami, karp i inne tradycyjne potrawy czekały na gości Wigilii, którą spółka przy współpracy z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej zorganizowała dla najuboższych mieszkańców Krakowa. Z gośćmi opłatkiem podzielił się Ireneusz Perkowski, prezes zarządu spółki Tauron Sprzedaż. Oprócz życzeń bożonarodzeniowych przekazał też paczki z artykułami spożywczymi. Ireneusz Perkowski gościł również na spotkaniu wigilijnym w Domu Dziecka nr 1 w Krakowie, którym od lat opiekuje się spółka. Podopieczni domu dziecka jak co roku znaleźli pod choinką prezenty, a goście obejrzeli jasełka przygotowane przez dzieci. (AG) Dąbrowski PEC otrzyma ponad 1,4 mln zł z Unii Prowadzony od 2009 r. przez Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Dąbrowie Górniczej projekt Klucze zakończony został sukcesem grudnia ub.r. zarząd spółki podpisał umowę o dofinansowanie projektu w ramach osi priorytetowej 7 Infrastruktura ochrony środowiska Małopolskiego 30 Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Projekt pod nazwą Poprawa jakości powietrza w gminie Klucze związana ze znacznym ograniczeniem strat ciepła na przesyle poprzez modernizację sieci ciepłowniczej zostanie dofinansowany kwotą zł. To pierwszy tak duży projekt finansowany w PEC w Dąbrowie Górniczej ze środków unijnych. (MS) FOTO: ARC Tauron Sprzedaż Smart Grids jak to się robi w Enionie Smart grids to coraz popularniejsze pojęcie, które oznacza wdrożenie inteligentnego systemu zarządzania dystrybucją energii elektrycznej Głównym celem wdrażania takich systemów są korzyści dla klientów i samych spółek dystrybucyjnych. Wynikają one ze zwiększenia niezawodności pracy sieci, możliwości efektywnego wykorzystania energii, ograniczenia wpływu infrastruktury elektroenergetycznej na środowisko i ułatwienia wprowadzania do sieci energii wytworzonej w rozproszonych i odnawialnych źródłach. Naukowcy z Katedry Elektrotechniki i Elektroenergetyki AGH w Krakowie opracowali we współpracy z Enionem model inteligentnego systemu dystrybucji energii elektrycznej. Powoduje on automatyzację sieci wysokich i średnich napięć, optymalizację pracy sieci średniego napięcia, bilansowanie energii elektrycznej, integrację z technologią inteligentnych pomiarów smart metering, system transmisji danych i dynamiczne sterowanie rozpływami energii elektrycznej w sieci wysokich i średnich napięć. Pilotażowe wdrożenia technologii smart grid Enionu, zaplanowane na lata , obejmą teren Niepołomic oraz Podhala. Wyniki pozwolą na zbudowanie nowoczesnego systemu. Pozwolą też ocenić poziom korzyści, jakie niosą ze sobą technologie smart dla odbiorców energii i dla Operatora Systemu Dystrybucyjnego mówi Piotr Ordyna, wiceprezes zarządu Enionu. Należy wymienić przede wszystkim wyższą jakość i pewność dostaw energii wynikającą ze skrócenia czasu przerwy w zasilaniu, zmniejszenie strat energii i poprawę efektywności jej wykorzystania. Z punktu widzenia spółki dystrybucyjnej nie mniej ważne będą ograniczenie kosztów związanych z funkcjonowaniem sieci, optymalizowanie działań inwestycyjnych i lepsze wykorzystanie posiadanej sieci elektroenergetycznej. (EG) 14 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/

9 zarządzanie innowacje Zakupy w Grupie Tauron przeszły w ostatnich miesiącach istotną transformację. Wzmocniono znaczenie strategiczne tego obszaru, jako jednego z ważnych źródeł wzrostu wartości dla akcjonariuszy Nowoczesne zakupy w Grupie Tauron Strategia Korporacyjna Grupy Tauron wskazuje na konieczność integracji funkcji zakupów w Grupie. Nadzór nad tym obszarem sprawuje wiceprezes zarządu, dyrektor ds. zarządzania i komunikacji Dariusz Stolarczyk. Realizację celów strategicznych w obszarze zakupów powierzono dyrektorowi Departamentu Zamówień i Umów, Arturowi Sierszule. Jako kierownik projektu strategicznego Zakupy zainicjował on prace nad Korporacyjną Polityką Zakupową Grupy Tauron (KPZ), które sfinalizowano w sierpniu 2010 r., przyjmując dokument uchwałą zarządu spółki Tauron Polska Energia. Obecnie trwa proces przyjmowania KPZ w 13 spółkach Grupy jako Standardu Grupy obowiązującego w Obszarze Zarządczym Zakupów Dostaw i Usług. Korporacyjna Polityka Zakupowa Grupy Tauron jasno określa cele strategiczne dla obszaru zakupów. Są to m.in.: koncentracja na zakupach o wysokim potencjale konsolidacji oraz strategicznych kategoriach zakupowych, redukcja całkowitego kosztu posiadania oraz wzrost efektywności procesów zakupowych. STRATEGIE ZAKUPU Korporacyjna Polityka Zakupowa wprowadza nową filozofię realizacji zakupów, a jej celem nadrzędnym jest osiąganie wymiernych oszczędności na poziomie Grupy Tauron. Nowe podejście do wspólnych zakupów oraz zakupów strategicznych to m.in. opracowywanie strategii dla wybranych kategorii zakupowych. W oparciu o analizę potrzeb, struktury rynku dostawców, analizę TCO (całkowitego kosztu posiadania) danej kategorii zakupowej i wielu innych czynników przygotowywany jest profil kategorii zakupowej, określane są cele zakupu, potencjał oszczędności dla danej kategorii oraz strategia zakupu. Za opracowanie strategii odpowiedzialni są menedżerowie kategorii zakupowych wraz z zespołami projektowymi (centrami kompetencji), składającymi się ze specjalistów pracujących na co dzień z danymi kategoriami w spółkach. W 2010 r. opracowane i zatwierdzone zostały strategie dla następujących kategorii: kable i przewody energetyczne, transformatory, armatura przemysłowa, ubezpieczenia komunikacyjne pojazdów, papier kserograficzny i wyłączniki. Kolejne strategie czekają na zatwierdzenie. AUKCJE ELEKTRONICZNE W pierwszej połowie 2010 r. w 11 spółkach Grupy zostało wdrożone wspólne rozwiązanie informatyczne do przeprowadzania aukcji i licytacji elektronicznych. Na platformie zakupowej przeprowadzono kilkaset aukcji elektronicznych, co wygenerowało realne oszczędności. System używany jest stopniowo przez spółki Grupy również jako narzędzie do budowania bazy wiedzy na temat warunków rynkowych i technicznych przy wykorzystaniu tzw. zapytania o informacje, warunki i cenę (Rfx). REALIZACJA ZAKUPÓW WSPÓLNYCH Równocześnie z wdrażaniem zasad organizacji zakupów wspólnych w Grupie Tauron, w roku 2010 zostały przeprowadzone postępowania m.in. na zakup kabli i przewodów energetycznych, transformatorów, armatury przemysłowej, rur stalowych, sprzętu komputerowego, ubezpieczeń komunikacyjnych oraz paliw na podstawie kart flotowych, a także wybór doradcy podatkowego i wybór biegłego rewidenta, generując oszczędności dla Grupy Tauron na poziomie kilku milionów złotych. INFORMATYCZNY SYSTEM WSPARCIA ORGANIZACJI ZAKUPÓW Jednym z najważniejszych celów strategicznych projektu Zakupy jest wdrożenie informatycznego kompleksowego Systemu Wsparcia Organizacji Zakupów w Grupie Tauron, co uczyni proces zakupowy bardziej efektywnym i transparentnym oraz umożliwi bieżące monitorowanie i porównywanie wskaźników efektywności zakupowej. Główne funkcjonalności systemu będą wspierały m.in. następujące obszary: planowanie i agregowanie potrzeb zakupowych w spółkach i Grupie, przygotowanie i prowadzenie procedur przetargowych, prowadzenie wspólnej bazy dostawców oraz budowę wspólnej bazy wiedzy dla kupców. Obecnie trwa procedura wyboru wykonawcy Systemu. PLANY Rok 2011, oprócz wdrożenia systemu IT i pracy nad tworzeniem strategii zakupowych dla kolejnych kategorii zakupowych, będzie czasem poszukiwania kolejnych nowoczesnych rozwiązań zakupowych. W planach jest m.in. próba stworzenia grupy zakupowej wraz dużymi, zewnętrznymi podmiotami gospodarczymi, która pozwoli w wybranych kategoriach dodatkowo wzmocnić pozycję zakupową Grupy Tauron. Wojciech Czarnota Rozmowa z Adamem Jonczykiem, dyrektorem sprzedaży w Marketplanet platforma wspiera decyzje W ostatnim czasie często pada pytanie o budowanie wartości przez zakupy. Pytanie to dotyczy wszystkich obszarów funkcjonowania korporacji, a marginalizowanie zakupów jest poważnym zaniedbaniem. Miniona dekada to dla rynku polskiego czas przejęć, fuzji, przekształceń oraz konsolidacji w ramach istniejących i nowo tworzonych grup kapitałowych. Towarzyszą temu przeobrażenia innych obszarów działalności. Decyzjom o zmianie zaangażowanego kapitału czy też modelu funkcjonowania przedsiębiorstwa towarzyszy pytanie o wartość, jaką budują owe przeobrażenia. Sprawa staje się poważna, zwłaszcza gdy w grę wchodzi los np. największych spółek Skarbu Państwa. Nowa wartość wynikająca z szybkiej optymalizacji procesu zakupowego jest prosta i na wyciągnięcie ręki, a jednocześnie uwalnia cash flow dla nowych inwestycji. Firma Marketplanet uczestniczyła w wielu projektach optymalizacyjnych w obszarze zakupów. Na co przede wszystkim należy zwrócić uwagę przy reorganizacji zakupów na poziomie grupy kapitałowej? Krok pierwszy to budowa jasnej strategii zakupowej spójnej ze strategią przedsiębiorstwa. Ustalamy w niej, w jaki sposób wykorzystać zasoby, wiedzę, kompetencje i umiejętności pracowników Grupy do zmniejszenia całkowitego kosztu kupowanych materiałów, posiadanych dóbr inwestycyjnych i usług, przy utrzymaniu lub zwiększeniu wartości otrzymywanej od dostawców. Najważniejsze zadanie stoi przed centralą lub osobą odpowiadającą za realizację zakupów na poziomie grupy. Kolejny krok to IT. Zarządzanie Centralnym Biurem Zakupów bez wsparcia narzędziami IT jest dzisiaj nieskuteczne. Ich właściwe użycie pozwala m.in. na szybką elektroniczną komunikację z dostawcami, skuteczne zarządzanie procesem wyboru dostawcy (również w rygorze prawa zamówień publicznych), zarządzanie operacyjne zakupami, raportowanie zarządcze czy też zarządzanie bazą wiedzy i dokumentami. Ważna jest również komunikacja. Każda jednostka zaangażowana w proces konsolidacji powinna zdawać sobie sprawę, dlaczego podejmowane są poszczególne decyzje oraz jaką wartość stanowi w strukturze PARETO portfela zakupowego grupy. Do tego służy prezentacja prognozowanych wyników. W obszarze zakupów łatwo wykazać korzyści z reorganizacji, a także koszt niepodejmowania decyzji w ramach optymalizacji procesu zakupowego. Foto: Marketplanet artykuł sponsorowany Dlaczego umiejętne zarządzanie zakupami centralnymi daje organizacji tak wymierne korzyści? Na osiągnięcie oszczędności wynikających z centralizacji funkcji zakupowych ma wpływ wiele czynników. Jednym z nich jest zastosowanie synergii procesów i uzyskanie efektu skali. Centralnie zarządzana polityka zakupowa wprowadza jednolite zasady i procedury zakupowe w całej grupie. Można pracować na wspólnych specyfikacjach technicznych oraz określonych warunkach umów zakupowych, które podnoszą jakość nabywanych produktów i usług przez spółki grupy. Powstaje plan zamówień wspólnych poszczególnych jednostek w grupie. Pozwala to wynegocjować lepsze warunki handlowe, a dostawcy zaczynają postrzegać grupę jako pożądanego partnera. Nowoczesne zakupy pozwalają też wskazywać na innowacyjność własnych produktów, wzmacniają wizerunek firmy i wpływają na wzrost przewagi konkurencyjnej. Jakie główne korzyści daje wykorzystanie narzędzi elektronicznych jako wsparcie w realizacji zakupów? Podstawową korzyścią jest zwiększenie efektywności kosztowej i czasowej realizacji procesów zakupowych. Na przykład wykorzystanie aukcji elektronicznej umożliwia niemal natychmiastowe uzyskanie istotnych oszczędności. Realizacja procesu zakupowego w aplikacji umożliwia precyzyjne przypisanie odpowiedzialności na poszczególnych jego etapach oraz pełną transparentność podejmowanych działań. Szybki i łatwy dostęp do informacji dotyczących planów zakupów, projektów zakupowych lub umów umożliwia efektywny nadzór nad pracą służb zakupowych. Elastyczna konfiguracja ścieżek decyzyjnych pozwala na szybkie dostosowanie aplikacji do zmian organizacyjnych w firmie. To wszystko oferuje system Platforma Marketplanet. Aplikacja wspiera obsługę procesów planowania potrzeb zakupowych, wyboru dostawców, zarządzania umową oraz bazą dostawców. W ramach zakupów operacyjnych wspiera realizację zapotrzebowań zgłaszanych przez organizację, monitorowanie stanu wykonania zawartych umów oraz rozliczenie zakupów. Wspiera także obsługę zapotrzebowań zgłaszanych w organizacji, ich łączenie oraz generowanie elektronicznych zamówień dla dostawców. Rozwiązanie oferowane przez Marketplanet pokrywa swym zasięgiem dużo większy obszar funkcjonalności niż jakikolwiek gotowy moduł wchodzący w skład systemów klasy ERP. 16 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/

10 energia w UE Rozpoczynający się rok przyniesie wiele możliwości polskiej elektroenergetyce Wyzwania dla polskiej energetyki A.D Stanisław Tokarski Jerzy Janikowski Wiążą się one zarówno z implementacją uzgodnionych wcześniej unijnych regulacji, objęciem przez nasz kraj prezydencji w Unii Europejskiej, jak również pracami nad przygotowaniem długoterminowej unijnej polityki energetyczno-klimatycznej. Wszystkie one są niezwykle ważne i przekładają się na przyszłe warunki funkcjonowania sektora energetycznego. Czy możliwe będzie skorzystanie z derogacji? Kiedy w grudniu 2008 r. trwały negocjacje ostatecznych zapisów pakietu klimatycznego, argumentem przekonującym nasz rząd do zaakceptowania proponowanych regulacji były derogacje dla Polski. Ze względu na strukturę paliwową polskiej energetyki oraz koszty, jakie dla naszego kraju niesie ze sobą pakiet klimatyczny, ustalono, że część uprawnień do emisji CO 2 będzie przyznawana polskim instalacjom wytwórczym nieodpłatnie. Dzięki temu możliwe jest złagodzenie skoku cenowego, jaki pakiet klimatyczny spowoduje w naszej gospodarce. Nieodpłatne uprawnienia miały otrzymać instalacje istniejące oraz wszystkie te, dla których proces inwestycyjny został fizycznie zainicjowany przed końcem 2008 r. Pojęcie fizycznego zainicjowania nie zostało jednak w wynegocjowanej dyrektywie zdefiniowane. W duchu ówczesnego porozumienia oraz w wynikającej z niego polskiej interpretacji obejmuje ono wszystkie te inwestycje, nad których rozpoczęciem faktycznie pracowano przed końcem grudnia 2008 r. Niestety, w świetle obserwowanych w ostatnich tygodniach kierunków działań Komisji Europejskiej skorzystanie z tych derogacji przez Polskę oraz inne kraje wydaje się mocno zagrożone. Komisja przygotowuje bowiem komunikat zawierający wytyczne dotyczące sposobu wdrażania zapisów artykułu 10c dyrektywy o handlu zezwoleniami na emisje, odnoszącego się właśnie do opisanych wyżej derogacji, z którego nieoficjalnej wersji do jakiej udało się dotrzeć europejskim przedstawicielom sektora energetycznego wynika, że zaostrza on w wielu miejscach zapisy dyrektywy. Komunikat Komisji ma oczywiście charakter nieobligatoryjny, praktyka pokazuje jednak, że jest on zazwyczaj bardzo rygorystycznie przestrzegany przy rozpatrywaniu wniosków państw członkowskich, co może oznaczać albo odrzucenie polskiego wniosku, albo nieopłacalność skorzystania przez nasz kraj ze ścieżki derogacyjnej. W ten sposób przepada jeden z elementów mających złagodzić Polsce skutki wdrożenia pakietu klimatycznego. Wydaje się, że w obecnej chwili tylko zdecydowane działania na najwyższych szczeblach administracji rządowej mogłyby spowodować powrót do zapisów odpowiadających rzeczywistym ustaleniom negocjacyjnym z grudnia 2008 r. Szybkie i zdecydowane działania polskiej administracji są także niezbędne w celu przyspieszenia prac nad projektem ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cie- Priorytetem rządu na okres polskiej prezydencji jest zachowanie przez gospodarki poszczególnych krajów Unii ich konkurencyjności plarnianych w Unii Europejskiej, zawierającym przepisy dotyczące procedury uzyskiwania zezwoleń na uczestnictwo w handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych przez podmioty realizujące inwestycje w nowe moce wytwórcze energii elektrycznej w Polsce. Ustawa ta musi wejść w życie do końca marca br., aby skorzystanie z derogacji było w ogóle możliwe z uwagi na nasze krajowe przepisy. Bezwzględnie należy także zadbać o to, aby podobna sytuacja nie powtórzyła się w przypadku polskich derogacji do wymogów opublikowanej w grudniu dyrektywy o emisjach przemysłowych. Długoterminowa polityka energetyczno- -klimatyczna UE Nadchodzące miesiące nowego roku będą także okresem intensywnej pracy nad sformułowaniem długoterminowej polityki energetyczno-klimatycznej Unii Europejskiej. Wyraźnie obserwuje się w niej tendencje do dalszego ograniczania emisji CO 2 i to nawet w horyzoncie najbliższych 10 lat. Takie podejście destabilizuje jednakże warunki do podejmowania nowych inwestycji, a w dłuższej perspektywie może powodować zagrożenie bezpieczeństwa zasilania. Wydaje się zatem, że znacznie bardziej potrzebne byłoby skupienie się na wypracowaniu sposobów pomocy w osiągnięciu celów już ustalonych w pakiecie klimatycznym aniżeli wyznaczanie kolejnych. Ponadto, zanim zacznie zgłaszać się nowe cele, konieczne jest dokładne, oparte na realnych założeniach, oszacowanie ich skutków indywidualnie dla każdego z krajów unijnych, a nie dla Unii jako całości. Tylko takie podejście da prawdziwą informację o rzeczywistych kosztach nowych propozycji, ich skutkach dla gospodarek poszczególnych krajów i wpływu na sytuację gospodarstw domowych. Polska Prezydencja nasze pięć minut Doskonałym momentem na zgłoszenie takiego sposobu podejścia do unijnej polityki energetyczno-klimatycznej będzie druga połowa 2011 r., kiedy Polska obejmie przywództwo w Unii Europejskiej. Zaproponowanie mechanizmów, które przy wyznaczaniu kolejnych celów klimatycznych uwzględniałyby specyfikę poszczególnych państw i ich rzeczywiste możliwości gospodarcze oraz sprawiedliwie dzieliły obciążenia i korzyści ze wspólnie podejmowanych działań, winno stać się jednym z podstawowych kierunków aktywności naszego kraju. Warto rozważyć takie mechanizmy, które nie preferują żadnego z krajów i jednocześnie wpisują się w cele dotychczasowej unijnej polityki energetycznej. Mogłyby nimi być: w Wspieranie tzw. europejskiego energymix. Polega ono na rozwijaniu w poszczególnych krajach członkowskich takich technologii, które są tam najlepiej opanowane i stwarzają szansę na wypracowanie nowych, jeszcze lepszych rozwiązań. Jednocześnie tylko takie podejście do redukcji CO 2 optymalizuje koszt tej operacji w skali całej Unii Europejskiej. Foto: East News w Zapewnienie bezpieczeństwa zasilania, rozumiane jednak nie tylko w wymiarze dostaw paliwa do państw Unii Europejskiej, ale szerzej. Chodzi o zabezpieczenie nieprzerwanych dostaw energii dla odbiorców końcowych z większym wykorzystaniem wewnętrznych zasobów energetycznych Unii, jak również zapewnieniem odpowiedniej ilości mocy w gorącej rezerwie, dostępnych w systemie energetycznym przy zwiększonym wykorzystywaniu źródeł odnawialnych. w Zachowanie przez gospodarki poszczególnych krajów Unii ich konkurencyjności (priorytet rządu na okres prezydencji!). w Wypracowanie mechanizmu zapewniającego, że koszty realizacji nowych celów polityki energetyczno-klimatycznej będą w równym stopniu obciążać wszystkich obywateli Unii w przeliczeniu na procent PKB przypadający na głowę mieszkańca danego kraju. w Zapewnienie, by nowe miejsca pracy powstawały równomiernie we wszystkich państwach członkowskich i to nie tylko w wymiarze ilościowym, ale przede wszystkim jakościowym. W tym aspekcie należałoby wziąć pod uwagę także likwidację niektórych z dotychczasowych miejsc pracy i uwzględnić ten czynnik w końcowej analizie. w Kluczowym zagadnieniem staje się zatem stworzenie warunków zapewniających rozwój gospodarczy we wszystkich krajach członkowskich, przy priorytetowym traktowaniu bezpieczeństwa zasilania i równoczesnym otwarciu możliwości wyboru wszystkich opcji technologicznych w sektorze wytwarzania energii. Przedstawione propozycje stwarzają szansę indywidualnego spojrzenia na wszystkie państwa Unii i ich specyfikę, jak również umożliwiają zrównoważony rozwój całej Unii i sprawiedliwy podział zarówno nowych ciężarów, jak i spodziewanych korzyści. Wydają się one też zgodne z proponowanymi przez rząd priorytetami na okres naszej prezydencji. Istotne jest tutaj także utrzymanie konkurencyjności gospodarek wszystkich krajów Unii oraz zapewnienie, aby w żadnym z państw nie powiększała się liczba gospodarstw domowych pozostających w obszarze ubóstwa energetycznego/paliwowego z uwagi na nadmierny wzrost cen energii. 18 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/

11 raport Z informacji rządu o aktualnej sytuacji i perspektywach polskiej energetyki wynika, że Duża część mocy wytwórczych oraz sieci dystrybucyjnych i przesyłowych jest w Polsce wyeksploatowana Brak INWESTYCJI ZMNIEJSZY BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE POLSKI Rada Ministrów przyjęła przygotowaną wspólnie przez Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Skarbu Państwa Informację rządu o aktualnej sytuacji i perspektywach polskiej energetyki. Dokument zawiera m.in. informacje na temat obecnego stanu krajowej sieci przesyłowej, jednostek wytwórczych energii elektrycznej oraz możliwości ich modernizacji, jak również ocenę planów inwestycyjnych krajowych koncernów energetycznych pod kątem możliwości budowy nowych mocy wytwórczych oraz rozbudowy systemu przesyłowego elektroenergetycznego wraz z połączeniami transgranicznymi. W dokumencie dokonano także przeglądu inwestycji w sektorze gazu ziemnego, m.in. związanych z budową i rozbudową podziemnych magazynów gazu, połączeń transgranicznych czy terminalu regazyfikacyjnego. Przedstawiono także informację na temat sytuacji w górnictwie węgla i sektorze ropy naftowej. Zagwarantować ciągłe dostawy energii elektrycznej Rządowa informacja podkreśla, że w polskich warunkach zapewnienie nieprzerwanych dostaw energii elektrycznej na potrzeby gospodarki i społeczeństwa jest bezsprzecznie najistotniejszą składową bezpieczeństwa Wyeksploatowane elektrownie Dokument przypomina, że w 2009 r. w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym w Polsce było zainstalowanych MW mocy elektrycznej. Znaczna część tych mocy wytwórczych jest wyeksploatowana. Konsekwencją struktury wiekowej i stanu technicznego elektrowni w Polsce jest w dużej mierze coraz mniejsza nadwyżka mocy dyspozycyjnych w stosunku do zapotrzebowania szczytowego. W wielu przypadkach nieplanowane ubytki mocy, spowodowane m.in. awariami urządzeń wytwórczych, powodują, że operatorowi systemu przesyłowego coenergetycznego. Wynika to z faktu, iż w ujęciu finalnym właśnie energii elektrycznej zużywa się w Polsce najwięcej. Tym samym można uznać, że stan bezpieczeństwa energetycznego Polski zależy w głównej mierze od bezpieczeństwa funkcjonowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE), przed którym stoją trudne wyzwania. W chwili obecnej blisko 45 proc. wszystkich urządzeń wytwarzających energię elektryczną ma ponad 30 lat, a ok. 77 proc. ponad 20 lat. Starzejące się moce wytwórcze stanowią jeden z najpoważniejszych problemów KSE. Aby temu zaradzić, w najbliższych latach należy przeznaczyć znaczące środki finansowe na budowę nowych lub modernizację już istniejących urządzeń wytwarzania energii elektrycznej. Podobna sytuacja ma miejsce w krajowym systemie sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. Do najważniejszych zadań stojących przed sektorem elektroenergetycznym należy poprawa stanu sieci przesyłowej i sieci dystrybucyjnych. W informacji wskazano, że w nadchodzącym okresie konieczna będzie wymiana elementów sieci wybudowanych w okresie powszechnej elektryfikacji kraju oraz rozbudowa sieci w związku z rosnącym zapotrzebowaniem na moc, zarówno przez odbiorców, jak i wytwórców energii elektrycznej. Konieczna będzie także rozbudowa połączeń transgranicznych w ramach modernizacji sieci przesyłowej, co ma podstawowe znaczenie dla zwiększenia możliwości importu energii elektrycznej, w szczególności od wschodnich sąsiadów Polski. Rozbudowa połączeń transgranicznych wpływa także na wzrost bezpieczeństwa funkcjonowania KSE, umożliwiając awaryjne dostawy energii z sąsiadujących systemów elektroenergetycznych. Pozytywną informacją jest jednak to, że w ostatnim okresie dostawy energii elektrycznej do odbiorców nie były zagrożone. raz trudniej jest zachować bezpieczną operacyjną nadwyżkę dostępnych mu mocy, która zgodnie z Polityką energetyczną Polski do 2030 powinna się utrzymywać na poziomie 15 proc. Dokument zwraca uwagę, że ze względu na postępujący proces starzenia się jednostek wytwórczych oraz systematyczne zaostrzanie unijnych norm dotyczących emisji zanieczyszczeń, zwłaszcza dwutlenku siarki (SO 2 ) i tlenków azotu (NO X ), istniejące bloki energetyczne będą wycofywane z eksploatacji lub poddawane głębokiej modernizacji. 15 tys. MW nowych mocy O budowie nowych elektrowni mówi się od dawna, ale realizowanych jest niewiele projektów. Dlatego w informacji podkreślono, że istnieje potrzeba szybkiego wyeliminowania niepewności inwestycyjnej grup energetycznych. Obecnie ta niepewność związana jest z niewiedzą, czy realizowane inwestycje zostaną w latach objęte derogacją i otrzymają bezpłatne uprawnienia do emisji CO 2. Foto: CORBIS Dokument informuje, że w wyniku rozmów m.in. ministra środowiska z komisarz ds. środowiska UE Connie Hedegaard, Komisja Europejska potwierdziła prawo do darmowych uprawnień dla wytwórców energii elektrycznej, którzy podjęli działania inwestycyjne przed końcem 2008 r. Takie uprawnienia mogą otrzymać nowo budowane bloki o łącznej mocy do 15 tys. MW. Komisarz Hedegaard potwierdziła, że polskie prawo budowlane jest właściwe do określenia kryterium fizycznego rozpoczęcia budowy. Oznacza to, że proces inwestycyjny uznaje się za rozpoczęty, jeśli spełniony zostanie jeden z warunków: sporządzona jest dokumentacja geologiczna, wyrównano teren pod budowę, zagospodarowano go (np. urządzeniami budowlanymi albo tymczasowymi konstrukcjami) lub podłączono niezbędną infrastrukturę techniczną. Do wykonania tych robót, zgodnie z polskim prawem, nie jest konieczne pozwolenie na budowę. W dokumencie znalazły się informacje dotyczące planowanych inwestycji przez największe polskie grupy energetyczne. Obszerny fragment został poświęcony opisowi inwestycji Grupy Tauron. Wzrost cen energii W informacji wskazano, że nieunikniony jest wzrost hurtowych cen energii elektrycznej, co w oczywisty sposób dotknie odbiorców końcowych. Skala i dynamika tego wzrostu uzależnione będą od wielu czynników, m.in. celów redukcyjnych w zakresie CO 2 i ceny pozwoleń do emisji CO 2, dostosowania jednostek wytwórczych do wymogów ochrony środowiska, dostępności i kosztów paliw oraz wysokości nakładów inwestycyjnych na modernizacje, odtworzenia i nowe moce. Dokument podkreśla, że nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż do 2007 r. ceny energii elektrycznej były utrzymywane działaniami administracyjnymi na niskim poziomie, niepozwalającym na prowadzenie inwestycji. Rządowy raport podkreśla, że na wzrost cen energii będą miały wpływ nie tylko inwestycje w obszarze wytwarzania energii, ale także inwestycje w sektorach dystrybucji i przesyłu. Emil Różański 20 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/

12 raport Wielki kraj z wielkimi aspiracjami. Turcja od dekady rozwija się w szybkim tempie, a zapotrzebowanie na energię elektryczną rośnie ponad 6 proc. rocznie. Spadek zużycia miał miejsce jedynie w 2009 r., ale nie zmienił długoterminowego trendu Rynek energii: TURCJA Wojciech Kwinta publicysta Businessman.pl Prawie 78 mln mieszkańców korzysta z elektryczności produkowanej w elektrowniach o łącznej mocy zainstalowanej dochodzącej do 47 GW. Ciągle oddawane są nowe bloki: w sierpniu 2010 r. trwała budowa 66 elektrowni jedna trzecia to elektrociepłownie, pozostałe elektrownie wodne i wiatrowe. Zwiększą moc w systemie o 12,5 GW. Według planów rządowych już w 2015 r. łączna moc elektrowni ma wynieść 71 GW, a do roku 2020 osiągnąć poziom 96 GW. Ponad 62 GW zapewnią bloki konwencjonalne, resztę źródła odnawialne. Nakłady na inwestycje w elektrownie cieplne wyniosły ok. 6,7 mld dolarów, na elektrownie wodne 1,6 mld dol., a na wiatrowe 1,3 mld dol. Na rynku są obecni praktycznie wszyscy międzynarodowi gracze z branży energetycznej: RWE Holding, General Electric, CEZ Group, Verbund, OMV, EAS, Italgen, EDF Falck Energy, GE, AES. Mocno inwestuje też turecki Eren Holding, wielobranżowy gigant z powodu koncentracji na przedsięwzięciach energetycznych zawiesił inne inwestycje. Według prognoz rządowych nakłady na rozwój energetyki wyniosą ok. 130 mld dol. do 2020 r. Większość wyłożą przedsiębiorstwa prywatne tureckie i zagraniczne. Z punktu widzenia transportu paliw kopalnych Turcja położona jest w miejscu strategicznym, ale własnych surowców ma za mało, by sprostać potrzebom. 70 proc. zapotrzebowania na energię pierwotną pokrywa import. Z zewnątrz pochodzi praktycznie cały gaz ziemny i 90 proc. ropy naftowej. Większość gazu sprowadza się z Rosji. Moc zainstalowana (MW) Ambitne plany W 2009 r. założono cele do osiągnięcia przez turecką elektroenergetykę do 2023 r. Przede wszystkim kraj ma zminimalizować zależność od importu energii (i paliw). Rząd stawia na maksymalne wykorzystanie potencjału energetyki węglowej i wodnej, osiągnięcie 20 GW mocy w farmach wiatrowych i 600 MW w elektrowniach geotermicznych. 5 proc. energii elektrycznej ma pochodzić z elektrowni atomowych Turcja, podobnie jak Polska, nie ma takich elektrowni, są już jednak podpisane lub negocjowane umowy na ich budowę. Wszystko wskazuje na to, że kontrakty otrzymają firmy rosyjskie i południowokoreańskie. Kolejnym priorytetem jest podniesienie efektywności energetycznej. Polityka energetyczna sprzyja inwestycjom i zachęca prywatny kapitał do aktywności na rynku. Zakończył się proces prywatyzacji holdingu dystrybucyjnego Tedaş. Do 18 regionów, które już przeszły w inne ręce, właśnie dołączyły trzy ostatnie (Akdeniz, Toroslar i Istanbul Anadolu). Cała operacja została przeprowadzana etapami. Sprzedawano 100 proc. udziałów w przedsiębiorstwach nabywcy stają się operatorami na 30 lat. Aktywa pozostają własnością państwa. W przetargach padały rekordowe oferty. Konsorcjum tureckich firm zaoferowało prawie 5 mld dolarów za spółki dystrybucyjne z regionów Bogazici i Gediz obsługujące 24 proc. rynku. Kupujący są zobowiązani do utrzymania 90 proc. zatrudnienia. Stawki opłat za dostawy energii elektrycznej ustala Urząd Regulacji Rynku Energii (EMRA) po zatwierdzeniu obowiązują pięć lat. Struktura paliw w mocy zainstalowanej (proc.) 3,4 2,5 5,2 0,3 0,2 32,6 5, * 17,5 32, Woda Gaz ziemny węgiel brunatny inne źródła węgiel kamienny Paliwa płynne w ia t r a s f al t y t Geotermia Źródło: TEIAS, EUAS; *) stan na koniec września 2010 r. Źródło: EUAS Coraz więcej mocy Historia elektroenergetyki tureckiej sięga początków XX wieku. W 1913 r. moc zainstalowana w Turcji wynosiła 17,3 MW. Tylko 100 kw pochodziło z elektrowni wodnej, reszta z elektrowni węglowych. Jeszcze w 1970 r. elektrownie tureckie miały zaledwie nieco ponad 2200 MW mocy (pierwsze 1000 MW osiągnięto w 1958 r.). Poważny rozwój rozpoczął się w połowie lat 80. zaczęto oddawać rocznie po 1000 do 2000 MW w nowych blokach, przede wszystkim gazowych. Rozbudowywano też hydroenergetykę. Mimo okresów wolniejszego tempa budowy kolejnych elektrowni turecka energetyka rosła. Od 1990 do 2010 r. moc zainstalowana została potrojona (z ok. 16 GW do ponad 47 GW). Od czterech lat nabiera tempa rozwój energetyki odnawialnej, przede wszystkim wiatrowej moc instalacji OZE (wiatr i geotermia) w 2007 r. osiągnęły poziom prawie 170 MW, a pod koniec 2009 r. już bez mała 870 MW. Kryzys przyhamował tempo rozwoju elektroenergetyki tylko na krótki czas. Turcja staje się mekką inwestorów kraj wszedł na ścieżkę szybkiego wzrostu gospodarczego i uważany jest za rynek perspektywiczny. Rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną wymusza nowe inwestycje, a rząd zdecydował się na dopuszczenie do rynku firm prywatnych (zarówno do prywatyzacji, jak i realizacji nowych przedsięwzięć). Co prawda wciąż dominującym podmiotem jest Euaş wytwórca elektryczności należący do państwa, ale systematycznie rośnie udział innych podmiotów. Moc elektrowni należących do Euaş w 2009 r. przekraczała 52 proc. całości, a udział w wytwarzaniu wyniósł ponad 46 proc. Firma ma ok. 24 GW mocy zainstalowanej głównie w elektrowniach wodnych i cieplnych (z dominacją gazu ziemnego jako paliwa). Pozostałe moce należą do innych podmiotów w całości lub częściowo. Najczęściej spotykane formy to partnerstwo publiczno-prywatne (prawie 21 proc. zainstalowanej mocy), a także formuła Build-Own-Operate (ponad 13 proc.) i Build-Operate-Transfer (ponad 5 proc.). W niewielkim stopniu do źródeł wytwarzania dopuszcza się zewnętrznych operatorów. W maju 2009 r. uruchomiono procedury prywatyzacyjne w zakresie wytwarzania: elektrownie należące do państwowej firmy Euaş zostaną sprzedane prywatni właściciele mają zwiększyć konkurencyjność rynku. Zapotrzebowanie rośnie Turcja produkuje ok. 200 TWh energii elektrycznej rocznie brutto i poza spadkiem w kryzysowym 2009 r. wytwarzanie dość szybko rośnie. Elektryczność importowana pochodzi z Bułgarii, Grecji, Rosji, Azerbejdżanu, Gruzji, Iranu i Turkmenistanu. Eksportowana energia elektryczna trafia do Bułgarii, Rumunii, Albanii, Gruzji, Azerbejdżanu, Iraku, Syrii i Grecji. W latach Turcja była importerem Wytwarzanie energii elektrycznej brutto (TWh) Konsumpcja energii elektrycznej netto (GWh) , , , , , , , * 209, , , , , ,2 Źródło: EUAS, *) 157,776 w okresie I-IX 2010 r., 51,287 prognoza , ,1 Źródło: TEIAS elektryczności netto, później sytuacja się odwróciła i dziś kraj zdecydowanie więcej prądu eksportuje, niż sprowadza. Handlem hurtowym oraz międzynarodowym energią elektryczną zajmuje się przede wszystkim państwowa spółka Tetaş. Do rynku dopuszczone są podmioty prywatne, ale na razie mają znikome znaczenie (handel na poziomie 5 TWh rocznie). Tetaş kupuje energię elektryczną od spółki Euaş oraz na podstawie kontraktów długoterminowych (15-20 lat) innych wytwórców. Prowadzi też rynek spotowy. Firma sprzedaje elektryczność operatorowi systemu przesyłowego, spółkom dystrybucyjnym i odbiorcom zagranicznym. Elektroenergetyka nad Bosforem rocznie zużywa ok. 21 mld m sześc. gazu ziemnego, 1,8 mln ton paliw płynnych, 6 do 7 mln ton węgla kamiennego (w tym ok. 5 mln ton z węgla importowanego) oraz ok. 65 mln ton węgla brunatnego. 44 proc. energii elektrycznej pochodzi z elektrowni gazowych, ponad 26 proc. z hydroenergetyki, a ok. 25 proc. z węgla kamiennego i brunatnego. W przyszłości podstawowym źródłem pozostanie gaz ziemny, istotny wkład będą miały elektrownie wodne. Na rynek wejdzie też elektryczność wytwarzana przez elektrownie atomowe w najbliższych latach planowane jest uruchomienie trzech jednostek, prawdopodobnie o mocy ok. 5 tys. MW. Łączna długość sieci przesyłowych przekracza 47 tys. km (w 1980 r. istniało ,2 km sieci przesyłowych). Zarządza nimi Tureckie Przedsiębiorstwo Przesyłu Energii Teiaş. W ostatnich latach tempo przyrostu linii energetycznych przesyłowych wynosiło od 200 do 500 km rocznie. Buduje się głównie linie 380 kv i 154 kv. Turcja ma też prawie 200 km kabli podziemnych. W ubiegłym roku zakończyła się standaryzacja sieci elektroenergetycznej z europejskim systemem UCTE, ruszył też most elektroenergetyczny zbudowany przez GE już oparty na rozwiązaniach smart grid. Choć wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną jest w Turcji znacznie wyższy niż średnio na świecie, kraj wciąż ma duży dystans do nadrobienia. Konsumpcja netto na mieszkańca wynosi ok kwh rocznie (w ciągu 10 lat wzrosła o ok. 50 proc.), na jednego obywatela przypada nieco ponad 600 W zainstalowanej mocy. Jeśli szybkie tempo inwestycji w energetykę i wzrost PKB się utrzymają, Turcja wkrótce może dołączyć do grupy najbardziej dynamicznych gospodarek świata. 22 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/

13 wywiad wydarzenia Pamiątkowe statuetki wdzięczności odebrali od prezesa PKOl i podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa Mikołaja Budzanowskiego przedstawiciele sponsorów i partnerów PKOl, a wśród nich prezes Dariusz Lubera W kategorii Drużyna Roku Nagrodę im. Piotra Nurowskiego otrzymały nasze brązowe panczenistki z Vancouver. Nagrodę wręczyła Pierwsza Dama RP wraz z córką Piotra Nurowskiego oraz prezesem PKOl Andrzejem Kraśnickim Prezes PKOl Andrzej Kraśnicki oraz sekretarz generalny PKOl Adam Krzesiński podziękowali wybitnym olimpijczykom, którzy pożegnali się z czynnym uprawianiem sportu Leszkowi Blanikowi, Agacie Wróbel i Anecie Szczepańskiej Minął rok od czasu, kiedy spółka Tauron Polska Energia znalazła się w narodowej Rodzinie Olimpijskiej. Początek tej przygody Taurona przypadł na czas z wielu powodów niezwykły. Wielkie sukcesy olimpijskie przyćmiła bolesna strata PIERWSZY ROK W RODZINIE Wstyczniu 2010 r. Tauron Polska Energia i Polski Komitet Olimpijski podpisały umowę o współpracy sponsoringowej. Nasza Grupa stała się najmłodszym sponsorem Polskiego Ruchu Olimpijskiego, wspomagając między innymi polską reprezentację olimpijską na igrzyska zimowe w Vancouver oraz młodzieżowe igrzyska w Singapurze. Od tamtego czasu marka Tauron stale gości w stołecznym Centrum Olimpijskim oraz przy wszystkich działaniach PKOl propagujących ideę olimpizmu. Rok 2010 rozpoczął się od zdobycia przez naszych Foto: Szymon Sikora sportowców, po raz pierwszy w historii PKOl, aż sześciu medali na zimowych igrzyskach olimpijskich. To wielkie święto przyćmiła tragedia narodowa, jaka rozegrała się zaledwie kilka dni po uroczystym podsumowaniu sukcesu z Vancouver w czasie marcowej Gali Olimpijskiej. Pod Smoleńskiem zginął prezes PKOl Piotr Nurowski oraz wielu oddanych przyjaciół Ruchu Olimpijskiego. Kilka miesięcy później dobre wieści zaczęły napływać z egzotycznego Singapuru. Nasi młodzi sportowcy przywieźli kolejnych dziewięć medali z odbywających się po raz pierwszy letnich igrzysk młodzieżowych. Z pewnością wiele nazwisk, o których usłyszeliśmy po raz pierwszy w Singapurze, powtarzać będziemy jeszcze wielokrotnie. Okazją do podsumowania roku 2010 i wspomnienia rocznicy współpracy było tradycyjne olimpijskie spotkanie noworoczne. W uroczystości udział wzięła Pierwsza Dama RP Anna Komorowska, ministrowie Kancelarii Prezydenta RP, parlamentarzyści, minister sportu, przedstawiciele Ministerstwa Skarbu, korpusu dyplomatycznego, sponsorów oraz najważniejsi uczestnicy: nasi sportowcy, trenerzy, działacze sportowi. Podsumowań roku dokonali prezes PKOl Andrzej Kraśnicki oraz minister Adam Giersz. W imieniu prezydenta RP gratulacje za udany sportowy rok złożył minister Jacek Michałowski. Spotkanie było okazją do wręczenia wielu nagród. Sportowcem Roku 2010 ogłoszono Justynę Kowalczyk, którą wyróżniono Wielką Honorową Nagrodą Sportową im. Piotra Nurowskiego. Trenerem Roku został Aleksander Wierietielny. Tytułem Drużyny Roku uhonorowano nasze panczenistki, które w Vancouver wywalczyły brązowe medale. Nagrody im. Eugeniusza Pietrasika otrzymali młodzi sportowcy i ich trenerzy, z którymi wiązane są wielkie nadzieje na przyszłość: szablistka Katarzyna Kędziora, biegacz Adam Kszczot i kulomiot Krzysztof Brzozowski. Symbolicznym wyrazem podziękowania za wszechstronne wsparcie udzielane Prezes PKOl w towarzystwie prezesa Totalizatora Sportowego, sponsora generalnego PKOl, Sławomira Dudzińskiego wręczyli nagrody dla Nadziei Olimpijskich szablistki Katarzyny Kędziory (trener Andrzej Molatta), lekkoatlety Adama Kszczota (trener Stanisław Jaszczak) i kulomiota Krzysztofa Brzozowskiego (trener Andrzej Kurdziel) przez sponsorów Polskiemu Ruchowi Olimpijskiemu było wręczenie pamiątkowych statuetek ich przedstawicielom. W imieniu Taurona statuetkę odebrał prezes zarządu Dariusz Lubera. Zgromadzeni gromkimi brawami nagrodzili trzech naszych utytułowanych sportowców, którzy podjęli decyzję o zakończeniu swoich sportowych karier judoczkę Anetę Szczepańską (wicemistrzyni IO w Atlancie), sztangistkę Agatę Wróbel (wicemistrzyni IO w Sydney, brązowa medalistka IO w Atenach) i gimnastyka Leszka Blanika (brązowy medalista IO w Sydney oraz mistrz olimpijski z Pekinu). Nagrodę MKOl za krzewienie idei olimpizmu i wartości fair play otrzymał poseł Wojciech Ziemniak. Przed Tauronem kolejny rok wspierania Polskiego Ruchu Olimpijskiego, który będzie czasem intensywnych przygotowań do igrzysk w Innsbrucku, Londynie oraz Soczi. Ufamy, że przyczynimy się do sportowych sukcesów i rozsławienia w świecie polskiej energii, której niewyczerpanych zasobów życzymy naszej rodzinie olimpijskiej. Jacek Sakrejda 24 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/

14 prawdy i mity Niewiele jest branż tak chłonnych na rozwiązania informatyczne jak energetyka. Szeroki zakres działalności, od wytwarzania po dostawy energii elektrycznej, powoduje, że firmy IT uważają ten sektor, obok finansowo-bankowego i publicznego, za strategiczny Informatyzacja energetyki Wojciech Kwinta publicysta Businessman.pl Miniona dekada zmieniła oblicze energetyki, co przynajmniej teoretycznie powinno przełożyć się na zwiększone potrzeby informatyzacji. Stopniowo uwalniano rynek energii, wprowadzając zasadę TPA umożliwiającą odbiorcom swobodny wybór sprzedawcy elektryczności początkowo największym odbiorcom, później wszystkim przedsiębiorcom i w końcu indywidualnym konsumentom. Elektroenergetykę zreorganizowano, najpierw integrując ją poziomo (spółki dystrybucyjne), a następnie konsolidując w duże grupy skupiające wytwarzanie i dostawy. W wyniku unbundlingu dostawców oddzielono od sprzedawców. Rozwiązano długoterminowe kontrakty i wprowadzono giełdowy handel energią elektryczną i certyfikatami poświadczającymi pochodzenie wytwarzanej energii. Najnowszym zjawiskiem jest prywatyzacja i wprowadzenie przedsiębiorstw energetycznych na giełdę. Zmiany formalne i organizacyjne oraz rozwój nowych technologii oznaczają nowe potrzeby w zakresie informatyzacji. Ewolucja polskich przedsiębiorstw energetycznych wiązała się z konsolidacją, zwiększeniem skali działalności, centralizacją procesów biznesowych i wprowadzeniem przynajmniej częściowo konkurencji rynkowej. Chociaż ewolucja branży nie doprowadziła do eksplozji inwestycji informatycznych, nakreśliła nowe trendy we wdrożeniach i projektach. Unbundling spowodował wzrost zainteresowania rozwiązaniami dla uczestników rynku, handlowymi i obsługi klienta. Wydzielenie nowych spółek handlujących energią powodowało konieczność wdrożenia nowych systemów wspomagających zarządzanie (ERP). Mimo uwolnienia rynku energii gospodarstwa Do większej aktywności w zakresie wdrożeń informatycznych branżę energetyczną może zachęcić rozwój rynku: wzrost konkurencji i oczekiwania akcjonariuszy domowe wciąż podlegają taryfom zatwierdzanym przez Urząd Regulacji Energetyki. W efekcie operatorzy systemów dystrybucyjnych muszą być gotowi do obsługi klientów zarówno kupujących elektryczność na dotychczasowych zasadach, jak i zmieniających sprzedawcę. Sprawne działanie spółek operujących na dużych obszarach wymaga wdrożenia systemów informacji przestrzennej (GIS) i systemów zarządzania majątkiem sieciowym zintegrowanych z rozwiązaniami klasy ERP, współpracujących z modułami analitycznymi. Paszportyzacja, analityka i systemy GIS to rozwiązania wymagające sporego wysiłku wdrożenia trwają kilka lat i nie zawsze kończą się pełnym sukcesem. Kolejnym impulsem do wdrożeń IT jest zmiana podejścia do opomiarowania zużycia energii i gospodarki energetycznej, wynikająca m.in. z rozwoju rynku zdalnych odczytów i nowej koncepcji w energetyce, czyli rozwiązań inteligentnych. Dodatkowo programy bilingowe i oprogramowanie dla uczestników rynku muszą być dostosowane do zmieniających się wymogów prawnych, przepisów i procedur obowiązujących na uwolnionym rynku. Mimo uwolnienia rynku w branży nie doszło do spektakularnych wdrożeń systemów CRM i contact center. Przedsiębiorstwa energetyczne najpierw czekały na rozwój sytuacji, a później, widząc znikome zainteresowanie zasadą TPA, nie otrzymały impulsu do takich inwestycji. Zmiana skali wielkości firm energetycznych po konsolidacji powoduje zmiany strategii spółek i wzrost znaczenia zarządzania procesami biznesowymi. Coraz bardziej liczą się koszty, więc większą rolę odgrywa optymalizacja procesów związanych z działalnością spółek energetycznych. Zwiększająca się ilość informacji i wzrost infrastruktury IT skłania branżę do działań zapewniających bezpieczeństwo sprzętu i danych. Potencjalne impulsy skłaniające do inwestycji informatycznych płyną z dwóch kierunków: nowych koncepcji działania samej energetyki, przede wszystkim oczekiwań związanych z wprowadzeniem sieci inteligentnych i odpowiednich rozwiązań IT oraz z drugiej strony zmian zachodzących w branży informatycznej oferującej usługi i rozwiązania nowej generacji. Do takich rozwiązań należy m.in. cloud computing (czyli przetwarzanie danych w rozproszonej sieci) oraz SaaS (Software as a Service) rodzaj abonamentu na oprogramowanie. Jednak do większej aktywności w zakresie wdrożeń informatycznych branżę energetyczną może zachęcić tylko rozwój rynku: wzrost konkurencji i oczekiwania akcjonariuszy. IT gotowe na elektroenergetykę Duże firmy energetyczne skupiły się na porządkowaniu swojej struktury wewnętrznej i procesów biznesowych. W efekcie zdecydowana większość realizowanych przez IT projektów ograniczała się do skali tzw. zleceń sektorowych, po kilkaset tysięcy każdy. Dopiero w drugiej połowie 2010 r. pojawiły się większe przetargi wkrótce zmaterializują się w postaci projektów, ale to wciąż nie jest zdecydowany przełom, konieczny w elektroenergetycznym IT. Część firm opracowała strategie informatyzacji, pracuje nad standaryzacją rozwiązań IT to podstawa do lekkiego optymizmu. W obszarach związanych z bezpieczeństwem pracy obiektów czy systemów elektroenergetycznych sektor jest dobrze zinformatyzowany (głównie systemy dyspozytorskie), choć nadal są tu pola do działania. Brakuje np. systemów wyższej generacji zdolnych przewidywać sytuacje kryzysowe, szacować ryzyko operacyjne i wspierać służby dyspozytorskie. Słabiej zinformatyzowane są pozostałe obszary biznesowe sektora. W latach znacznie wzrosła sprzedaż systemów związanych z obsługą rynku wynikało to z uruchomienia rynku energii w 2001 r. Ale już uwolnienie rynku w 2007 r. nie przełożyło się na inwestycje w IT. Większych zmian nie przyniósł także unbundling podział spółek dystrybucyjnych na dystrybucję i obrót. Rozwój IT w elektroenergetyce zahamowała dodatkowo konsolidacja: w grupie połączonych firm różnorodne systemy IT utrudniają budowę nowej firmy. Ale część ekspertów uważa, że ten stan rzeczy był wymówką, by nie rozwijać i nie budować nowych systemów, tylko czekać, aż inwestycje staną się konieczne. Do tej pory branża elektroenergetyczna nie zderzyła się z twardymi realiami rynku, jak to miało miejsce np. w przypadku telekomunikacji. W innych branżach oczekiwania klientów skierowane są na łatwość obsługi, bieżący dostęp do informacji, nowe produkty. W energetyce Branża IT przeszła dwa trudne lata, problemy dotknęły szczególnie dostawców rozwiązań dla elektroenergetyki. W sektorze niewiele było dużych inwestycji, dominowały działania modernizacyjne, niewielkie zmiany i bieżące utrzymanie istniejących systemów. Ale energetyka wciąż dla branży IT pozostaje wielką nadzieją Adam Orzech, dyrektor generalny sektora Utilities, Sygnity nawet poważne zmiany formalne nie są bodźcem inwestycyjnym. Nawet po pełnym uwolnieniu rynku energii tylko nieliczni odbiorcy zmieniają sprzedawców elektryczności, klienci nie wywierają presji. W efekcie nie ma systemów do zarządzania relacjami z klientami z prawdziwego zdarzenia, choć byłyby one wsparciem nawet przy ograniczonej komercjalizacji rynku klienci przyzwyczajają się do określonego sposobu traktowania i standardu obsługi. Tak jest np. w bankowości czy telefonii. Elektroenergetyka skorzystałaby na optymalizacji niektórych kosztów, nawet niezwiązanych z potencjalną komercjalizacją rynku. Dziś tylko jedna firma z sektora ma profesjonalny system do zarządzania majątkiem sieciowym. Dzięki niemu obniża koszty, podnosi efektywność inwestycji foto: Arc i dysponuje dokładnymi danymi o wszystkich aspektach związanych z podstawowym aktywem firmy. Innym wsparciem dla branży byłyby też kompleksowe systemy wspomagające zarządzanie. O ile firmy dysponują w miarę nowoczesnymi systemami finansowymi i kadrowymi, to w obszarze systemów BI (business intelligence analityki biznesowej) oraz zarządzania ryzykiem panuje posucha. W innych krajach europejskich to już standard rodzima elektroenergetyka będzie musiała nadrobić ten dystans. Obiecującym obszarem są nowe rozwiązania. Rok 2010 śmiało można nazwać rokiem startu smart grids, a w zasadzie smart meteringu w Polsce. W tym roku i kolejnych latach właśnie smart metering może przyczynić się do przeobrażenia elektroenergetyki w Polsce na skalę podobną jak po uruchomieniu dobowo- -godzinowego rynku energii w latach r. Wejście w rozwiązania klasy smart wymaga poważnych zmian i inwestycji w IT. Inteligentne urządzenia to dopiero początek: esencją i umiejscowieniem technologii smart są systemy IT, które umożliwią wszystkie inteligentne działania odbiorców, dostawców i sprzedawców energii. To ogromny potencjał dla rozwoju działalności firm energetycznych i odbiorców energii. Informatyka wspierająca smart musi być dostosowana do obsługi setek tysięcy odbiorców wymagających obsługi zindywidualizowanych, często nieracjonalnych z punktu widzenia energetyki, żądań. Smart metering, wstęp do smart gridu, staje się wyzwaniem i szansą dla dostawców IT. 26 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/

15 energia inaczej Naukowcy zastanawiają się, jak energię wyprodukowaną przez elektrownie wiatrowe zmagazynować pod ziemią Wiatr na czarną godzinę Andrzej Hołdys publicysta Wiedzy i Życia Elektrownie wiatrowe wyrastają na świecie jak grzyby po deszczu. Ich łączna moc podwaja się co trzy lata. Na koniec 2010 r. sięgnęła 200 GW. To osiem razy więcej niż dekadę temu. W 2009 r. turbiny wiatrowe dostarczyły około 2 proc. prądu. Wciąż niewiele, ale warto zauważyć, że dekadę temu był to ułamek procenta. Dlatego Światowe Stowarzyszenie Energii Wiatrowej (WWEA) optymistycznie szacuje, że za kolejnych dziesięć lat moc wszystkich turbin wiatrowych zbliży się do 2000 GW. Sektor daje już pół miliona miejsc pracy, a w ciągu 2-3 lat zwiększy zatrudnienie do miliona osób. Potentatami w branży są Chiny, USA i Niemcy. Dwa pierwsze kraje zamieniły się w zeszłym roku miejscami. Bez wiatru NAWET 300 GODZIN Wszystko pięknie, ale energetyka wiatrowa ma też parę minusów, a jeden z nich jest taki, że turbiny mogą dostarczać prąd do sieci tylko wtedy, gdy wieje. Zatem nie można na nich polegać przez 365 dni w roku. Co prawda żaden kraj na świecie nie zamierza oprzeć się wyłącznie lub głównie na wietrze, ale i tak trzeba dysponować nadwyżką mocy w tradycyjnych elektrowniach na wypadek, gdyby dni bezwietrzne przypadły na okres zwiększonego zapotrzebowania na energię. Czy zatem nie byłoby wspaniale zachomikować trochę energii odebranej wiatrowi w tych momentach, gdy tańczy on i hula na całego? Pytanie tylko, gdzie tę nadwyżkę upchnąć? Pod ziemią! Tak proponują naukowcy i inżynierowie. Kilka innowacyjnych projektów, które mają zweryfikować sensowność tego niecodziennego pomysłu, ruszy w tym roku za oceanem. Znaleźli się śmiałkowie gotowi wyłożyć pieniądze na takie próby. Jedna z innowacyjnych firm General Compression pozyskała na takie przedsięwzięcia kilkanaście milionów dolarów. Popłynęły one z funduszy wysokiego ryzyka oraz koncernów energetycznych poszukujących nowych dróg rozwoju. Największym atutem GC jest chroniony wieloma patentami system umożliwiający automatyczne kierowanie nadwyżek energii z wiatru do schronów geologicznych. Upycha się ją pod ziemią pod postacią sprężonego powietrza. Gdy wiatr na powierzchni przestaje wiać, można sięgnąć do tych zapasów. Powietrze zostaje wówczas rozprężone i skierowane do generatorów prądu. Dzięki temu możliwe jest dostarczanie prądu bez przerwy lub też w dowolnych godzinach ustalonych z odbiorcą, na przykład podczas szczytu. Na jak długo wystarczy podziemnych rezerw, zależy oczywiście od wielu czynników, w tym rozmiarów podziemnego schowka i mocy sprężarek. W maksymalnym wariancie system opracowany przez GC może pracować bez wiatru przez 300 godzin. dowana zostanie wspólnie z koncernem ConocoPhillips, który zainwestuje w turbiny wiatrowe. Testowana będzie nie tylko sama technologia, ale także ekonomiczna zasadność przedsięwzięcia. Pomysł z magazynowaniem energii wiatru ma wiele wspólnego z wodnymi elektrowniami szczytowo-pompowymi. W obu przypadkach zasada działania jest podobna. W godzinach mniejszego zapotrzebowania na energię elektryczną woda jest przepompowywana do wyżej leżącego zbiornika. Następnie w godzinach szczytu zbiornik jest opróżniany, a energia kinetyczna pędzącej w dół wody porusza generatorami prądu. Pierwsze elektrownie szczytowo-pompowe powstały bardzo dawno temu. Największe z nich mają tysiące megawatów mocy. O gromadzeniu zapasów energii pod ziemią w formie sprężonego powietrza zaczęto mówić znaczniej później, ale i ta idea ma już parę dekad. W latach 80. XX w. zbudowano nawet dwie takie instalacje jedną w Niemczech, drugą w amerykańskim stanie Alabama. Obie postawiono przy elektrowniach opalanych konwencjonalnymi surowcami i przez pewien czas łudzono się nawet, że za nimi pójdą inne zakłady, ale pomysł spalił na panewce. Powrócono do niego dopiero kilka lat temu, gdy energetyka wiatrowa wyszła z fazy niemowlęcej i zaczęła szybko dojrzewać. Dostrzeżono dla niej wielkie korzyści w koncepcji określanej obecnie akronimem CAES (ang. Compressed-air Energy Storage). W niedawnym raporcie amerykańskiego Departamentu Energii została ona oceniona jako najtańsza metoda magazynowania dużych ilości energii odnawialnej. WAŻNE SPRAWDZIANY Pod koniec 2009 r. tenże departament przeszedł od słów do czynów postanowiono z funduszy rządowych sfinansować cztery projekty demonstracyjne. Budowa wszystkich powinna ruszyć w tym roku. Najwięcej prawie 30 mln dolarów dostała firma New York State Electric and Gas zaopatrująca w gaz i prąd znaczną część stanu Nowy Jork. Jest ona częścią hiszpańskiego giganta energetycznego Iberdrola, znanego z tego, że chętnie inwestuje w energetykę odnawialną (również w Polsce buduje farmy wiatrowe). Magazyny wiatru utworzone zostaną w kawernach, czyli pustych przestrzeniach powstałych w złożach soli. W takich komorach solnych już od pół wieku gromadzi się na świecie zapasy gazu ziemnego. A zatem samo przechowywanie sprężonego powietrza nie stanowi większego problemu technologicznego. Wyzwaniem może się okazać płynne korzystanie z tych podziemnych zasobów. Trzeba wszystko dokładnie zaplanować, zbudować Kompresor nadwyżka energii i monitorować. Plany Iberdroli na najbliższą dekadę przewidują zbudowanie w stanie Nowy Jork farm wiatrowych o łącznej mocy 3-4 GW. Gdyby całą nadwyżkę wyprodukowanej przez nie energii udało się zmagazynować w taki sposób, aby w każdej chwili można było sięgnąć do rezerw, wówczas wiatr stałby się stabilnym źródłem energii dla milionów ludzi. Kawerny solne doskonale nadają się do przechowywania sprężonego powietrza, ale po pierwsze większość z nich jest już zajęta, a po drugie nie wszystkie znajdują się tam, gdzie wiatr wieje dostatecznie silnie i często, aby opłacało się postawić turbiny. Trzeba więc szukać innych warstw geologicznych. Wielkie wrażenie robi inny projekt dofinansowany przez Biały Dom. W pobliżu miejscowości Norton w stanie Ohio zamierza się magazynować sprężone powietrze w nieczynnej kopalni wapieni znajdującej się na głębokości 700 m. Puste przestrzenie, które pozostały po wybraniu skały, mają pojemność Turbiny powietrzne STARY POMYSŁ, NOWA TECHNOLOGIA Wszystkie te informacje pochodzą ze strony internetowej firmy oraz z wywiadów udzielanych przez jej szefów. Najbliższe lata pokażą, czy pomysł się sprawdzi. Jesienią 2011 r. General Compression rozpoczyna budowę próbnej instalacji. Powstanie ona w Teksasie i zbuok. 10 mln m sześc. Już dziesięć lat temu geolodzy z rządowego ośrodka Sandia National Laboratory zaczęli badać, czy miejsce to nadawałoby się na magazyn sprężonego powietrza. Okazało się, że lita, masywna skała może wytrzymać niezwykle wysokie ciśnienia. Wyliczono, że zgromadzona tu energia wystarczyłaby do zasilenia około miliona domów. Brzmi imponująco, ale ponieważ już od pewnego czasu wszystko co naj powstaje w Chinach, a nie w Ameryce, pozostaje cierpliwie czekać, aż z Azji napłyną doniesienia o jeszcze większych projektach. W połowie 2009 r. zaczęto tam budować największą farmę wiatrową na świecie. Na południowym skraju pustyni Gobi postawiono w półtora roku 3500 turbin o łącznej mocy 5 GW. Do końca 2012 r. przybędzie następne 7 GW. Wcześniej czy później Chińczycy dojdą do wniosku, że sporą część tej energii można ukryć pod pustynnymi piaskami. FOTO: Corbis Foto: Corbis 28 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011 polska EnerGIA nr 1 (27)/

16 felieton wywiad Dalszy rozwój społeczeństw i gospodarki będzie odbywał się przede wszystkim dzięki wiedzy tak brzmi jeden (skądinąd słuszny) z lejtmotywów dyskusji o przyszłości świata Innowacyjność kontra chciejstwo Wojciech Kwinta publicysta Businessman.pl Wiedza i kompetencje zdobywane na uczelniach, kursach i szkoleniach mają decydować o sukcesie i zapewniać przewagę konkurencyjną. A jednym z najważniejszych motorów napędowych ma być innowacyjność. Niestety, między Odrą a Bugiem z nowatorstwem wciąż krucho. Przez ponad 20 lat diametralnie zmienił się cały kraj, skończyła gospodarka niedoborów, półki sklepowe są pełne, a poziom i komfort życia rosną (wbrew malkontentom). Ale jak często słychać o polskich wynalazkach, nowych technologiach? Nie wspominając o choćby jednej firmie, która zdobyłaby światowe uznanie. Ciemno wszędzie, głucho wszędzie. Od czasu do czasu przemknie jakaś informacja, jak ta sprzed paru lat o pracach nad niebieskim laserem. To zresztą jeden z nielicznych przykładów, kiedy naukowe badania przekuwa się na komercyjne rozwiązania. Innowacyjność i badania naukowe to nasza pięta achillesowa. Dominuje chciejstwo żyjemy w błogim przekonaniu o wysokim poziomie wykształcenia obywateli i obserwujemy doroczne wysypy tłumów świeżych magistrów. I nic z tego nie wynika. Co ciekawe, rodacy, którzy u siebie nie mogą rozwinąć skrzydeł, często odnoszą sukcesy po opuszczeniu kraju. Rozmawiałem swego czasu z twórcą jednej z najbardziej innowacyjnych firm informatycznych na świecie o tym, dlaczego tak jest. Adam Kolawa miał za sobą dwa fakultety w Polsce fizykę i informatykę, po czym pojechał na studia doktoranckie do USA. Tam poznał ówczesne superkomputery i zaczął tworzyć do nich systemy operacyjne. To, co służyło badaniom, z błogosławieństwem uczelni przekształciło się w działalność komercyjną. Dziś Parasoft zajmuje się tworzeniem wyrafinowanych technik programistycznych, a jego drogie oprogramowanie kupują największe firmy na naszym globie. Czy ten potencjał mógłby zostać uwolniony w Polsce? Nie. Sam szef firmy twierdzi, że w kraju wtłoczono mu do głowy ogromną wiedzę, ale dopiero w Stanach Zjednoczonych nauczono, jak ją twórczo wykorzystać. Za Atlantykiem system sprzyja kreacji, u nas jest zachowawczy i promuje przeciętność. Wyżej cenimy czczą gadaninę, papiery i certyfikaty niż pomysłowość i inwencję. W USA nie robi się nawet habilitacji, a naukowcy na kontraktach, żeby utrzymać się na fali, muszą promować zdolnych doktorantów, zamiast otaczać się miernotami Znakomita większość wynalazków, z których dziś korzystamy powszechnie, powstała w Ameryce i to wiele lat temu. W latach 60. XX w. wojsko tworzyło Arpanet pierwowzór internetu. W Palo Alto Xerox opracował interfejs graficzny i mysz komputerową choć zaniedbał sprawę i sława przypadła firmie Apple, która innowacje techniczne łączy z genialnym marketingiem. Nawet telefony komórkowe wymyślono w amerykańskiej Motoroli, choć tu rynek szybciej rozwinęły kraje europejskie. Pragmatyzm, wspieranie nowych pomysłów i nadzieje na zysk napędzały biznes. Dziś przychody z licencji, patentów i praw autorskich mają pokaźny udział w PKB Stanów Zjednoczonych. W Polsce tradycje mamy odmienne: jednym z największych osiągnięć w latach 70. było skonstruowanie nowoczesnego minikomputera przez Jacka Karpińskiego. Wyprzedził epokę i został utrącony z powodów politycznych oraz klasycznego polskiego piekiełka: mieszanki zawiści i prywatnych animozji. A inżynier Karpiński zarabiał później na utrzymanie, hodując świnie. To wręcz symboliczne. Niestety, zła atmosfera utrzymuje się do dzisiaj. Wyżej cenimy czczą gadaninę, papiery i certyfikaty niż pomysłowość i inwencję. Świat już uczy wynalazczości, bo wiedzę usystematyzowano i po kursach inwentyki nie trzeba geniusza, żeby dokonać choćby niewielkiego postępu. U nas to niemożliwe. Wciąż będziemy żyć w głębokim szacunku dla kadry naukowej, której życiowym osiągnięciem jest odebranie nominacji profesorskiej z rąk prezydenta. W USA nie robi się nawet habilitacji, a naukowcy na kontraktach, żeby utrzymać się na fali, muszą promować zdolnych doktorantów, zamiast otaczać się miernotami. Dwa najlepsze polskie uniwersytety okupują pozycje w czwartej setce światowego rankingu. Średnia cytowań polskich prac naukowych prawie we wszystkich dziedzinach jest zdecydowanie poniżej średniej światowej, a więc uwzględniającej takie potęgi jak Burkina Faso czy Madagaskar. Jedyne chlubne wyjątki to astronomia i badania kliniczne. Cała reszta skrobie dno, a dziedziny humanistyczne, w szczególności socjologia i politologia, są pogrążone w mule naukowego niebytu. I żadne pieniądze nie zmienią tego stanu rzeczy, dopóki nie zmieni się mentalność intelektualnej elity i nie pociągnie zmiany całego systemu. Wspieramy GOPR 30 polska EnerGIA nr 1 (27)/2011

17 Najlepsza polska koszykówka