Fundacja SYNAPSIS udostępnia kompleksowy model programu aktywizacji osób z zespołem Aspergera na rynku pracy

Transkrypt

1 Fundacja SYNAPSIS udostępnia kompleksowy model programu aktywizacji osób z zespołem Aspergera na rynku pracy W latach zespół Fundacji SYNAPSIS realizuje innowacyjny program Implementacja skutecznych europejskich systemów funkcjonowania ekonomii społecznej w zakresie wprowadzania osób z autyzmem na polski rynek pracy" w ramach którego opracowano i przetestowano kompleksowy Model aktywizacji zawodowej osób z zespołem Asperegera oraz wysokofunkcjonujących osób z autyzmem. Celem stworzenia i przetestowania Modelu było oddanie do użytku publicznego funkcjonalnego, przystosowanego do polskich warunków programu wsparcia osób z zespołem Aspergera, tak by mogły podjąć pracę w ramach Instytucji Ekonomii Społecznej, a następnie - w miarę nabywania doświadczenia i podwyższania kompetencji były w stanie próbować pracy na otwartym rynku. Gotowy model skupia się na zaplanowaniu całego procesu rekrutacji, oceny kompetencji, realizacji szkoleń i treningów oraz organizacji staży dla beneficjentów ostatecznych projektów aktywizacji zawodowej osób z zespołem Aspergera, które zdobyły wykształcenie na poziomie średniej lub wyższej szkoły i relatywnie dobrze radzą sobie w relacjach społecznych. W ramach etapu testowania Modelu prowadzono również intensywne działania skierowane do pracodawców, organizacji pozarządowych oraz instytucji publicznych wszystkie wymienione grupy podmiotów mają bowiem wpływ na ewentualne upowszechnienie modelu i rozwinięcie go, a także na doprowadzenie do systemowej zmiany w obszarze zatrudnienia osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w Polsce. Wzorując się na długoletnim doświadczeniu i sukcesach naszych partnerów zagranicznych organizacji pozarządowych z Wielkiej Brytanii i Danii Fundacja SYNAPSIS zaproponowała Model takiej aktywizacji, który zawiera dwa harmonijnie ze sobą współgrające elementy: wsparcie terapeutyczne i trening miękkich umiejętności społecznych oraz twarde szkolenia z zakresu technik IT czy prac biurowych. Traktujemy obydwa elementy jako nierozłączne w procesie

2 aktywizacji i niezbędne do osiągnięcia zamierzonych celów, a więc takiego przygotowania do pracy zawodowej i pełnienia ról społecznych, by wysokofunkcjonujące osoby z autyzmem mogły w większym stopniu uniezależnić się od bezpośredniej opieki bliskiej rodziny oraz instytucji pomocowych i osiągać sukcesy. Model został skonstruowany w taki sposób by w jak największym stopniu wspomagać osoby z zespołem Aspergera na otwartym lub chronionym rynku pracy i umożliwiać im podejmowanie i utrzymanie pracy przez dłuższy okres czasu w ramach formuły współpracy akceptowalnej przez pracodawców. Model zawiera więc obszerny opis jak prowadzić aktywizację społeczną i zawodową osób z zespołem Aspergera. Określone są w nim warunki realizacji projektów opartych na Modelu, zarówno od strony zasobów ludzkich oraz finansowych jak i innych potencjałów, tak by można było osiągnąć i utrzymać odpowiednią jakość usług świadczonych na rzecz ostatecznych beneficjentów realizowanych według Modelu projektów. W modelu zawarta jest również szczegółowa tematyka szkoleń oraz treningów, opis przygotowania kadry, spis obowiązków wykonywanych przez kadrę, wytyczne dla doradców zawodowych, prawników czy asystentów wspierających osoby z zespołem Aspergera w miejscu pracy, a także wskazówki przydatne w skutecznych upowszechnianiu idei zatrudnienia zdolnych do pracy osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. - Opracowany i przetestowany Model zawiera i szczegółowo omawia zadania realizowane w kilkunastu etapach, przy czym etapy te realizowane są w dużym stopniu równolegle. Do najważniejszych etapów przewidzianych w Modelu należą (chronologicznie, od momentu uruchomienia poszczególnych etapów w ramach harmonogramu realizacji Modelu): Proces oceny kompetencji zawodowych, pracowniczych i społecznych na podstawie którego opracowywany jest Indywidualny Plan Działania wobec biorącej udział w projekcie osoby z zespołem Aspergera. Z kandydatem do projektu przeprowadzany jest pogłębiony wywiad wstępny sprawdzający m. in. motywację kandydata do podjęcia i utrzymania pracy. Na tym etapie określany

3 jest tryb szkolenia lub doszkalania zawodowego i rodzaje treningu umiejętności społecznych. Następuje wstępne zaplanowanie ścieżki rozwoju zawodowego, przy czym decyzja ta podlega nieustannej weryfikacji w miarę zdobywania większej wiedzy o danej osobie w czasie oferowanych konsultacji oraz treningów. Na tym etapie realizacji projektu zgodnie z Modelem wyznaczane są mocne i słabe strony każdego uczestnika. Planowana jest również ilość i rodzaj zajęć indywidualnych lub grupowych, w czasie których opracowane zostaną sposoby i strategie osiągania poszczególnych celów w zakresie szkolenia zawodowego i treningu umiejętności społecznych uczestników. Trening kompetencji zawodowych i społecznych, czyli szkolenie w zakresie kompetencji zawodowych w wybranych dziedzinach oraz równolegle trening umiejętności społecznych, w tym umiejętności pracowniczych. Według Modelu osoba z zespołem Aspergera od momentu wejścia do projektu może korzystać ze wsparcia doradcy zawodowego, prawnika, psychologa oraz terapeuty, przy czym wsparcie to jest udzielane w czasie całego okresu uczenia kompetencji zawodowych i społecznych oraz w czasie odbywania staży i ewentualnego podejmowania pracy. Efektem prowadzonych treningów powinno być: podniesienie kompetencji uczestników w zakresie prowadzonych szkoleń, przygotowanie osoby z zespołem Aspergera do podjęcia stażu/pracy w Instytucji Ekonomii Społecznej (NGO, ZAZ, ZPCH) lub na otwartym rynku, weryfikacja i aktualizacja dalszej ścieżki aktywizacji społecznej i zawodowej uczestników. W przypadku osób z Zespołem Aspergera, u których nasilone są dodatkowe trudności np. natury psychicznej, ścieżka zajęć indywidualnych, mających charakter terapeutyczny, może być przedłużona. Obok grupowych i indywidualnych zajęć aktywizujących zawodowo i społecznie w programie mogą pojawiać się dodatkowo zajęcia terapeutyczne. W czasie realizacji etapu treningu kompetencji zawodowych i społecznych uczestnicy projektu biorą udział w:

4 - Treningu Umiejętności Społecznych, realizowanych w ramach zajęć grupowych podczas których ćwiczone są umiejętności komunikacyjne i sposoby zachowania w różnych sytuacjach społecznych. Zajęcia prowadzone są przez dwoje terapeutów w cztero lub pięcio osobowej grupie i trwają około 1,5 godziny. W trakcie zajęć wykorzystywane są materiały filmowe, odgrywane są scenki, uczestnicy zapraszani są do dyskusji Dzięki temu treningowi uczestnicy zyskują również kompetencje w zakresie sprawnego poszukiwania informacji (poprzez telefon czy internet), uzupełniania kwestionariuszy, ankiet oraz innych dokumentów, planowana i organizacji pracy oraz zarządzania czasem - Zajęciach indywidualnych z psychologiem, których celem jest omówienie problemów z jakimi styka się osoba z zespołem Aspergera. Zajęcia mogą mieć charakter psychoedukacyjny, dotyczący rozszerzania wiedzy odnośnie aspektów związanych ze społecznym funkcjonowaniem, tożsamości, rozumienia emocji oraz zachowania innych osób. W czasie zajęć można poruszać kwestie dotyczące budowania poczucia własnej wartości, radzenia sobie z trudnymi zachowaniami innych osób, zasad i norm obowiązujących w pracy/na zajęciach. - Zajęciach w ramach doradztwa zawodowego. Służą one gromadzeniu i systematyzowaniu informacji na temat różnych zawodów, szkół przygotowujących do zawodów, kształtu i wymogów rynku pracy. Połączone są one z treningiem tożsamości służącym poznawaniu siebie oraz tworzeniu realistycznej wizji swojej osoby w kontekście przyszłego zawodu. - Treningach kompetencji pracowniczych, w ramach których następuje rozpoznawanie potrzeby i sensu pracy, odkrywanie indywidualnych możliwości, predyspozycji oraz preferencji zawodowych uczestników, zwiększanie umiejętności planowania kariery zawodowej, poszerzanie wiedzy o zawodach i związanych z nimi wymogów. W ramach zajęć odbywają się również szkolenia z zakresu poszukiwania pracy (przeszukiwanie ogłoszeń rekrutacyjnych, pisanie dokumentów aplikacyjnych, przygotowanie i udział w rozmowie kwalifikacyjnej)

5 - Szkoleniach zawodowych zajęciach komputerowych i biurowych. Oferta zajęć proponowanych w Modelu obejmuje 150 godzin szkolenia z zakresu prac biurowych i 150 godzin z zakresu IT, prowadzonych do momentu przejścia danej osoby z zespołem Aspergera do miejsca odbywania stażu w Instytucji Ekonomii Społecznej lub na otwartym rynku pracy. W ofercie zajęć na tym etapie przeważają zajęcia grupowe. W ramach treningu uczestnicy wykonują zlecenia w instytucji korzystającej z modelu, poprzez co następuje sprawdzenie ich umiejętność wywiązywania się z obowiązków w pracy. Staże/praktyki u konkretnych pracodawców pozyskanych do projektu w ramach skierowanych do nich działań informacyjnych i upowszechniających. Model przewiduje, iż staż w Instytucjach Ekonomii Społeczne lub na otwartym rynku będzie ustalany każdorazowo z pracodawcą, przy uwzględnieniu potrzeb danej osoby z zespołem Aspergera. W trakcie stażu udzielane jest uczestnikom wsparcie asystentów i doradców zawodowych. Prowadzony jest również proces przygotowywania pracodawcy i całego środowiska w miejscu stażu poprzez dostarczanie informacji, rozmowy i doradztwo. Wspólnie z pracodawcą prowadzony jest monitoring i ewaluacja odbywania się stażu. Na samym początku etapu odbywania się staży pracodawcy otrzymują wszelkie wytyczne związane z przygotowaniem miejsca pracy dla osoby z autyzmem tak by czuła się dobrze w miejscu pracy i miała motywację do jej wykonywania. - Opracowany przez Fundację SYSNAPSIS model przewiduje również przeprowadzenie formalnofinansowej analizy porównawczej efektywności ekonomicznej zatrudniania przeszkolonych osób z zespołem Aspergera przez różnych pracodawców w ramach Instytucji Ekonomii Społecznej lub na otwartym rynku pracy w odniesieniu do warunków w roku Przedmiotem analizy prowadzonej w ramach realizacji Modelu są m. in: możliwości spełnienia wymogów formalnych stawianych placówce realizującej Model lub możliwości spełnienia wymogów stawianym uczestnikom realizowanego przez placówkę projektu; wypełnianiem przez placówkę realizującą model wskazanych wymogów finansowych w tym możliwość uzyskania dodatkowego dofinansowania; wartość rynkowa pracy osób z zespołem Aspergera przyjęta na podstawie uzyskanych danych o

6 rodzajach pracy, jakie mogą wykonywać, wydajności ich pracy, osiąganym wymiarze godzinowym, kosztów przystosowania miejsca pracy i kosztów dodatkowego wsparcia, wysokości wynagrodzenia za daną pracę, które gotów jest płacić pracodawca za prace osób z zespołem Aspergera. Przeprowadzenie analizy porównawczej pozwala wykazać na ile efektywna może być praca wysokofunkcjonujących osób z zespołem Aspergera i czy będzie ona opłacalna dla podmiotów rynku pracy, w tym Instytucji Ekonomii Społecznej. Mamy nadzieję, iż użytkownikami Modelu będą organizacje pozarządowe zajmujące się wspieraniem osób z autyzmem, które zyskają dzięki wykorzystaniu wypracowanego i przetestowanego Modelu ważne i skuteczne narzędzie praktycznego prowadzenia wielomiesięcznego cyklu zajęć aktywizujących dla osób z zespołem Aspergera. Zastosowanie modelu w praktyce da tym organizacjom podstawę do podjęcia starań o pozyskanie funduszy projektowych na prowadzenie aktywizacji społecznej i zawodowej w oparciu o Model, co daje szansę na bezpośrednie wzmocnienie merytoryczne i finansowe podmiotu ekonomii społecznej. Szczegóły opracowanego i przetestowanego modelu zawarte zostaną w publikacji oraz filmie dokumentalnym, które trafią do dystrybucji jesienią 2012 roku.