Faunistycznie ważne obserwacje ptaków na Śląsku w roku 2014 Important bird observation in Silesia in 2014

Transkrypt

1 Ptaki Śląska (2015) 22: ISSN: received: accepted: Faunistycznie ważne obserwacje ptaków na Śląsku w roku 2014 Important bird observation in Silesia in 2014 Niniejsze zestawienie zawiera obserwacje faunistyczne dokonane w roku 2014 na obszarze Śląskiego Regionu Ornitologicznego (Wuczyński i Kołodziejczyk 2013). Składa się ono tradycyjnie z trzech części obserwacji fenologicznych, obserwacji dużych stad oraz obserwacji ptaków rzadkich i nielicznych. Poniższe dane skompletowano głównie na podstawie danych zgromadzonych w Kartotece Awifauny Śląska (KAŚ 2015). Ponadto, wykorzystano informacje dostępne na stronach internetowych publikujących bieżące doniesienia z terenu ( na owych ornitologicznych listach dyskusyjnych oraz dane przesłane bezpośrednio przez obserwatorów. Obserwacje gatunków podlegających weryfikacji Komisji Faunistycznej Sekcji Ornitologicznej PTZool. (KF) zestawiono na podstawie opublikowanego raportu (Komisja Faunistyczna 2015) oraz orzeczeń znajdujących się na internetowej witrynie KF ( W roku 2014 uczyniono jeden wyjątek od tej zasady. Celem możliwie pełnego przedstawienia pojawu gęsi tybetańskiej Anser indicus o nie notowanej wcześniej intensywności zdecydowano się na umieszczenie w raporcie również udokumentowanych stwierdzeń bez orzeczenia KF (zostały one oznaczone jako niezweryfikowane). Lista prezentowanych gatunków i kryteriów, według których dokonano poniższego zestawienia uległa kilku zmianom wobec wcześniejszych raportów (Obserwacje faunistyczne ). Ze względu na dużą liczbę stwierdzeń w roku 2014 zrezygnowano z publikowania wszystkich obserwacji szlachara Mergus serrator, gęsiówki egipskiej Alopochen aegyptiaca, mandarynki Aix galericulata, biegusa rdzawego Calidris canutus, piaskowca C. alba, drzemlika Falco columbarius oraz rzepołucha Linaria flavirostris. Zebrano natomiast obserwacje fenologiczne i dużych stad tych gatunków, które zestawiono w odpowiednich działach; kryteria publikowania rzadkości w dalszym ciągu obejmują stwierdzenia lęgów gęsiówki i mandarynki. Ponadto, ze względu na regularność zjawiska zrezygnowano z publikowania zimowych stwierdzeń krakwy Anas strepera, rożeńca A. acuta i siniaka Columba oenas, zaś w przypadku grzywacza C. palumbus i żurawia Grus grus w raporcie zamiesz- 192 Ptaki Śląska 22 Materiały

2 czono tylko fenologiczne stwierdzenia ze wschodniej części regionu. Zgodnie z powszechnie przyjętą praktyką utajniono dokładną lokalizację stanowisk lęgowych lub prawdopodobnie lęgowych gatunków wrażliwych. W roku 2014 awifauna Śląska wzbogaciła się o dwa nowe gatunki zaganiacza małego Iduna caligata i zaroślówkę Acrocephalus dumetorum (Wasińska i in. 2015). Na uwagę zasługują również trzecie stwierdzenie sterniczki Oxyura leucocephala, czwarte mewy bladej Larus hyperboreus oraz aż trzy stwierdzenia czapli złotawej Bubulcus ibis (czwarte, piąte i szóste na Śląsku). Wyróżnić należy także pierwszą od 10 lat obserwację dzierzby czarnoczelnej Lanius minor. Szeregu późnych stwierdzeń fenologicznych, dotyczących zwłaszcza trudnych do wykrycia poza sezonem lęgowym drobnych ptaków wróblowych, przyniosły prace obozu obrączkarskiego Bukówka (Pietkiewicz i in. 2015). Ponadto, warto zwrócić uwagę na brak obserwacji w roku sprawozdawczym górniczka Eremophila alpestris gatunku do niedawna regularnie przelotnego i zimującego na Śląsku (Tomiałojć i Stawarczyk 2003). Wyróżnić należy szczególnie aktywnych obserwatorów, których dane stanowią istotną część niniejszego raportu. Są to (w kolejności od najbardziej aktywnych): Wiesław Lenkiewicz, Grzegorz Orłowski, Maciej Nagler, Michał Zawadzki, Szymon Beuch, Jarosław Słowikowski, Tomasz Tańczuk, Krzysztof Ostrowski, Zbigniew Wnuk i Łukasz Czajka. W poniższym zestawieniu nie uwzględniono obserwacji jednego obserwatora, który bez podania konkretnego powodu nie wyraził zgody na ich użycie. Podziękowanie należy się również weryfikatorom KAŚ, którzy czuwali nad poprawnością i rzetelnością wprowadzanych danych. Byli to (w kolejności alfabetycznej): Paweł Kołodziejczyk, Maciej Kowalski, Tomasz Maszkało, Dawid Panasiuk, Zbigniew Wnuk i Michał Zawadzki. Obserwacje zawarte w niniejszym zestawieniu są własnością intelektualną ich autorów i powinny być cytowane z podaniem ich nazwisk. Samo zestawienie należy cytować stosując poniższy schemat: Obserwacje faunistyczne Faunistycznie ważne obserwacje ptaków na Śląsku w roku Ptaki Śląska 22: Obserwacje fenologiczne Phenological records gęś zbożowa Anser fabalis os., os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Legnica (pow.) (I. i R. Danieleccy) Materiały Materials 193

3 gęś białoczelna Anser albifrons imm., staw Kokotek I, pow. lubliniecki (pow.) (S. Beuch) ad., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch i inni) szlachar Mergus serrator , zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (E. Paprzycka) ohar Tadorna tadorna , Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (J. Zygadło, G. Orłowski, P. Kołodziejczyk) 21, os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni) os., zb. Słup, pow. jaworski (A. Chlebowski, Ł. Pobiedziński) , Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (W. Cichy i inni) hełmiatka Netta rufina , Januszkowice, pow. krapkowicki (R. Świerad) , zb. Pogoria III, Dąbrowa Górnicza (pow.) (D. Kurlej) , zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (P. Łagosz) 18, , rez. Łężczok, pow. raciborski (M. Janosz, M. Pastrykiewicz, M. Pastrykiewicz), , tamże (B. Pawlik, Z. Włodarski, J. Banaś), i 1, tamże (R. Kruszyk, M. Wierzbicki) para, Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler, M. Šerek) i 1, polder Buków, pow. raciborski (M. Rojek) , zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (P. Łagosz), i 1 /imm., tamże (D. Kurlej), , tamże (K. Kokoszka, J. Wojtczak, W. Miczajka) , Ochaby Wielkie, pow. cieszyński (R. Sadlik) podgorzałka Aythya nyroca , Pilce, pow. ząbkowicki (M. Pach, T. Zarzycki, R. Walczybok) , Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) cyranka Anas querquedula , Raków, pow. wrocławski (T. Drazny) płaskonos Anas clypeata , Jaworzyna Śląska, pow. świdnicki (J. Słowikowski, W. Seńków) para, Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (A. Chlebowski i inni) i 2, Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) i 2, Zb. Nyski, pow. nyski (J. Wójcicki), i 1, tamże (Ł. Czajka) 194 Ptaki Śląska 22 Materiały

4 , Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) przepiórka Coturnix coturnix os., Przecławice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Kopienica, pow. tarnogórski (S. Beuch) perkoz rdzawoszyi Podiceps grisegena os., zb. Topola, pow. ząbkowicki (M. Zawadzki, Ł. Czajka) os., Żarka nad Nysą, pow. zgorzelecki (T. i M. Maszkało, K. Sęk) os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Kowalski i inni) os., zb. Pławniowice, pow. gliwicki (M. Pastrykiewicz, M. Pastrykiewicz) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (W. Cichy i inni) os., zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (P. Łagosz), os., tamże (D. Kurlej) zausznik Podiceps nigricollis os., zb. Sudety, pow. dzierżoniowski (M. Pach i inni) os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (W. Miczajka i inni) grzywacz Columba palumbus os., wyspa Bolko, Opole (pow.) (Ł. Berlik, A. Kowalska), os., Półwieś, Opole (pow.) (M. Kowalski, A. Kowalska), os., wyspa Bolko (M. Kowalski) os., Posiłek, pow. krapkowicki (W. Michalik, P. Rymwid-Mickiewicz) os., Opole (pow.) (Ł. Berlik) os., Pławniowice, pow. gliwicki (G. Gaudnik) os., Mikołów (pow.) (W. Miczajka) os., Bytom (pow.) (K. Sokół) jerzyk Apus apus os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Piekary Śląskie (pow.) (E. Paprzycka) os., Bełk, pow. mikołowski (W. Miczajka) 1 poza woj. dolnośląskim i lubuskim Materiały Materials 195

5 kukułka Cuculus canorus os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Raków, pow. wrocławski (T. Drazny) os., Gwoździce, pow. krapkowicki (W. Michalik) os., Rozumice, pow. głubczycki (M. Nagler, Z. Wnuk) juv., Kuźnice, pow. namysłowski (K. Żyśko) juv., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch) derkacz Crex crex os., Przełęcz Widok, Góry Kaczawskie, pow. złotoryjski (K. Struś) zielonka Porzana parva juv., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler) żuraw Grus grus 2 01, os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (H. Sztwiertnia, J. Stachów) os., Zb. Turawski, pow. opolski (P. Kołodziejczyk, M. Kowalski) os., Bierawa, pow. kędzierzyńsko-kozielski (J. Banaś) ad. i 5 os., Molestowice, pow. opolski (R. Świerad) ad., Prądy, pow. opolski (R. Świerad) ad., Wierzbica Górna, pow. kluczborski (K. Żyśko, I. Żyśko) ad., Zofijówka, pow. namysłowski (K. Żyśko) os., Chrząstowice, pow. opolski (J. Stasiak) ad. i 1 imm., Wilków, pow. namysłowski (I. Żyśko, K. Żyśko) os., Krzywa Góra, pow. namysłowski (A. Andrzejczyk) os., Stare Kolnie, pow. opolski (A. Andrzejczyk) ad., Ligota Książęca, pow. namysłowski (I. Żyśko, K. Żyśko) pary i 1 imm., Nowe Smarchowice, pow. namysłowski (K. Żyśko, E. Piędzioch, P. Oleszek) os., Mokra, pow. prudnicki (R. Świerad) ad., Miejsce, pow. namysłowski (A. Andrzejczyk) os., Objazda, pow. namysłowski (S. Kocot) siewnica Pluvialis squatarola ad., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler, G. Gaudnik), ad., tamże (M. Nagler), ad., tamże (G. Gaudnik), ad., tamże (Z. Wnuk i inni), ad., tamże (M. Nagler, Z. Wnuk) 2 poza woj. dolnośląskim i lubuskim 196 Ptaki Śląska 22 Materiały

6 os., zb. Dzierżno Duże (P. Skałban) siewka złota Pluvialis apricaria os., os., Tyniec nad Ślęzą, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Ogonowice, pow. legnicki (M. Kapelski) os., Strużyna, pow. strzeliński (G. Hebda) os., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) os., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski i inni) os., os., Kunice, pow. legnicki (M. Kapelski) os., Niedźwiedzice, pow. legnicki (M. Kapelski) os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Taczalin, pow. legnicki (M. Kapelski) os., Mikołajowice, pow. legnicki (M. Kapelski) os., Tyniec nad Ślęzą, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Bożanów, pow. strzeliński (P. Gębski) os., Kadłub, pow. średzki (D. Panasiuk, Ł. Kosicki) os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Chrząstowice, pow. opolski (A. i T. Tańczuk) os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (G. Gaudnik) sieweczka obrożna Charadrius hiaticula os., Ochaby Wielkie, pow. cieszyński (K. Liersz-Żelasko) sieweczka rzeczna Charadrius dubius os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (H. Sztwiertnia i inni) czajka Vanellus vanellus os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz, P. Kołodziejczyk) os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) lubuskie: os., Sarbia, pow. krośnieński (S. Rubacha, P. Czechowski), os., os., tamże (A. Wąsicki) os., Czerwieńsk, pow. zielonogórski (A. Wąsicki) os., Książe, pow. nyski (M. Zawadzki, Ł. Czajka) kulik wielki Numenius arquata os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski), cn. 57 os., tamże (K. Jasnosz, K. Topolska, A. Knychała), cn. 86 os., tamże (G. Orłowski, P. Kołodziejczyk), Materiały Materials 197

7 os., tamże (J. Zygadło), os., tamże (G. Orłowski), os., tamże (A. Kąkol i inni), os., tamże (G. Orłowski, M. Sapko, P. Kołodziejczyk) os., Radziądz, pow. trzebnicki (B. Smyk, A. Czuryło, L. Duduś) os., Paździorno, pow. średzki (E. Malec, W. Malec, Z. Rejniak) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski), os., tamże (W. Lenkiewicz), os., tamże (A. Kąkol), os., os., tamże (G. Orłowski), os., tamże (M. Dąbek, A. Drężek), os., tamże (A. Knychała) os., Paździorno, pow. średzki (A. Kąkol) os., Zb. Nyski, pow. nyski (J. Szymczak, K. Micuła), os., tamże (Ł. Czajka), os., tamże (M. Zawadzki, Ł. Czajka), os., tamże (J. Szymczak), os., tamże (Ł. Czajka), os., tamże (M. Zawadzki, Ł. Czajka), os., os., tamże (Ł. Czajka), os., tamże (Ł. Czajka, J. Szymczak) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Zawadzki, Ł. Czajka), os., tamże (M. Domagała, Ł. Czajka) os., Wilamowa, pow. nyski (M. Zawadzki, Ł. Czajka) Zjawisko zimowania kulików wielkich na śląskich zbiornikach zaporowych nasila się w ostatnich latach i dotyczy również całych stad tego gatunku rycyk Limosa limosa os., rez. Łężczok, pow. raciborski (M. Nagler, Z. Wnuk, B. Pawlik), os., tamże (B. Pawlik, M. Buchalik, Z. Wnuk) batalion Calidris pugnax os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Kozanów, Wrocław (pow.) (G. Orłowski) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Zb. Turawski, pow. opolski (S. Sierżant) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler, M. Šerek) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Rojek) biegus krzywodzioby Calidris ferruginea os., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler), os., tamże (M. Janosz i inni) os., zb. Słupsko, pow. gliwicki (M. Nagler i inni) os., rez. Łężczok, pow. raciborski (M. Nagler, Z. Wnuk) biegus mały Calidris temminckii os., zb. Niedów, pow. zgorzelecki (T. Maszkało) 198 Ptaki Śląska 22 Materiały

8 piaskowiec Calidris alba ad., Goliszów, pow. legnicki (M. Sapko) ad., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler, Z. Wnuk) 25, ad., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (W. Miczajka, S. Beuch, P. Skałban) Na uwagę zasługują aż dwie obserwacje wiosenne biegus zmienny Calidris alpina 02, os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., zb. Niedów, pow. zgorzelecki (M i T. Maszkało) biegus malutki Calidris minuta ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, P. Kołodziejczyk), ad., tamże (G. Orłowski, D. Zelig, M. Szeruga) ad., Chwałów, pow. wrocławski (A. Kąkol, Z. Rejniak) ad., zb. Przeworno, pow. strzeliński (T. Zarzycki, M. Pach, R. Walczybok) juv., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (Ł. Pobiedziński, A. Chlebowski, M. Cieślak) juv., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad., Wielikąt, pow. wodzisławski (G. Gaudnik), os., tamże (M. Nagler), ad., tamże (Z. Wnuk i inni), os., tamże (M. Nagler) ad., zb. Dzierżno Małe, pow. gliwicki (W. Miczajka) Wyjątkowo obfity przelot wiosenny słonka Scolopax rusticola os., Okrąglica, pow. zgorzelecki (P. Kwaśniewicz, M. Pietkiewicz, H. Sztwiertnia) os., Olszyny, pow. kamiennogórski (P. Wasiak) os., Trzebnica (pow.) (T. Maszkało) kszyk Gallinago gallinago os., Okrzeszyn, pow. kamiennogórski (P. Wasiak i inni) os., Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Gogolin, pow. krapkowicki (R. Mehlich) os., Kotlarnia, pow. kędzierzyńsko-kozielski (R. Świerad) os., Gwoździce, pow. krapkowicki (W. Michalik, R. Świerad, M. Leszczyński) os., Karb, Bytom (pow.) (S. Beuch i inni), os., tamże (S. Beuch, T. Biwo) os., Marklowice, pow. wodzisławski (M. Nagler) os., Pawłowice, pow. pszczyński (M. Nagler) os., osadnik Farskie, pow. gliwicki (P. Skałban) Materiały Materials 199

9 os., Piaski, Rybnik (pow.) (B. Pawlik) os., polder Buków, pow. raciborski (M. Rojek, M. Nagler) bekasik Lymnocryptes minimus os., Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Kotlarnia, pow. kędzierzyńsko-kozielski (R. Świerad) os., Mokra, pow. prudnicki (R. Świerad) os., Karb, Bytom (pow.) (S. Beuch i inni) os., Pawłowice, pow. pszczyński (M. Nagler) brodziec piskliwy Actitis hypoleucos os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler) samotnik Tringa ochropus os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (G. Orłowski), os., tamże (W. Górka) os., Warzyna, pow. średzki (A. Knychała) os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (P. Kwaśniewicz, M. Pietkiewicz, B. Smyk) os., Kosorowice, pow. opolski (M. Pastrykiewicz, M. Pastrykiewicz) os., os., Gogolin, pow. krapkowicki (R. Mehlich) os., Lipno, pow. opolski (G. Hebda) os., polder Buków, pow. wodzisławski (G. Chlebik) os., Ligota Tworkowska, pow. wodzisławski (D. Szyra) brodziec śniady Tringa erythropus os., Niezgoda, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Staw Rudy, Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (P. Izworski, Z. Marciniak) os., rez. Łężczok, pow. raciborski (B. Pawlik, J. Babilas, R. Smykała) kwokacz Tringa nebularia os., Zb. Nyski, pow. nyski (Ł. Czajka) os., Zb. Turawski, pow. opolski (T. Tańczuk) os., Iłownica, pow. bielski (W. Miczajka, E. Fordymacka) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (B. Pawlik) 200 Ptaki Śląska 22 Materiały

10 krwawodziób Tringa totanus 12, os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Ochaby Wielkie, pow. cieszyński (K. Liersz-Żelasko) łęczak Tringa glareola os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (G. Orłowski) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Strzelin (pow.) (A. Andrzejczyk, M. Andrzejczyk) os., Wrzoski, pow. opolski (Ł. Berlik) os., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak) os., Gwoździce, pow. krapkowicki (R. Świerad) os., Stenclówka, pow. pszczyński (M. Nagler) os., rez. Łężczok, pow. raciborski (Z. Wnuk, M. Nagler), 14, os., tamże (M. Buchalik), os., tamże (R. Smykała), os., tamże (B. Pawlik) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler, Z. Wnuk) mewa mała Hydrocoloeus minutus ad., Zb. Nyski (Ł. Czajka) mewa czarnogłowa Larus melanocephalus imm., zb. Pogoria III, Dąbrowa Górnicza (pow.) (D. Kurlej) mewa żółtonoga Larus fuscus imm. (1. zima), ad., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (M. Dąbek i inni) imm., Jez. Kunickie, pow. legnicki (M. Kapelski) imm. (1. zima), Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski), ad., tamże (G. Orłowski, J. Zygadło, P. Kołodziejczyk) ad. i 1 imm., Nowa Wieś Królewska, Opole (pow.) (M. Zawadzki, M. Kowalski) ad., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch) mewa romańska Larus michahellis , ad., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (M. Dąbek, A. Pacek), ad., 1 subad. i 1 imm. (1. zima), tamże (M. Dąbek, J. Słowikowski), imm. (1. zima), tamże (M. Dąbek) ad., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (M. Dąbek, T. Zarzycki, J. Słowikowski), ad., tamże (J. Słowikowski), ad., tamże (M. Dąbek, J. Słowikowski) Materiały Materials 201

11 ad., Groszowice, Opole (pow.) (Ł. Berlik) 15, ad., Nowa Wieś Królewska, Opole (pow.) (M. Zawadzki) Osobniki u których oznaczono płeć, to indywidualnie oznakowane ptaki, u których odczytano numery obrączek (KAŚ 2015) rybitwa rzeczna Sterna hirundo ad., Zielony Dąb, pow. trzebnicki (G. Orłowski) rybitwa białowąsa Chlidonias hybrida os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (W. Lenkiewicz), imm., tamże (G. Orłowski i inni) imm., Januszkowice, pow. wrocławski (T. Drazny) ad., 8 juv., Landek, pow. bielski (J. Jagiełko) Obserwacje listopadowe są najpóźniejszymi na Śląsku i jednymi z najpóźniejszych w Polsce nur czarnoszyi Gavia arctica imm., zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (P. Łagosz) bocian biały Ciconia ciconia os., zb. Bukówka, pow. kamiennogórski (M. Pietkiewicz i inni) os., Dębica, pow. średzki (M. Szeruga) os., Chróścice, pow. opolski (M. Kowalski) imm., Janinów, pow. oleski (T. Biwo) os., Bojanów, pow. raciborski (R. Kruszyk) os., Lubomia, pow. wodzisławski (M. Krasek) os., Roztropice, pow. bielski (R. Sadlik i inni), os. tamże (K. Liersz -Żelasko) imm., Cyprzanów, pow. raciborski (T. Sczansny) Na uwagę zasługują aż 3-4 próby zimowania bąk Botaurus stellaris os., Bartoszowice, Wrocław (pow.) (M. Sęk) lubuskie: os., zb. Raduszec, pow. krośnieński (S. Rubacha) os., zb. Raduszec, pow. krośnieński (P. Czechowski) bączek Ixobrychus minutus para, Jelcz-Laskowice, pow. oławski (K. Mintus) 202 Ptaki Śląska 22 Materiały

12 ad., Landek, pow. bielski (J. Jagiełko) błotniak stawowy Circus aeruginosus /juv., Stawno, pow. milicki (P. Kwaśniewicz i inni) błotniak łąkowy Circus pygargus ad., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (S. Rubacha) Najwcześniejszy wiosenny pojaw na Śląsku kania ruda Milvus milvus os., Żarka nad Nysą, pow. zgorzelecki (T. i M. Maszkało) os., Osiek, pow. trzebnicki (R. Rychter, G. Rychter) drzemlik Falco columbarius os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (A. Kąkol, Z. Rejniak) /juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) , Nowe Kotkowice, pow. prudnicki (M. Nagler, Z. Wnuk) /juv., Zb. Paczkowski, pow. nyski (M. Domagała) /juv., Folwark Chudoba, pow. krapkowicki (W. Michalik, R. Świerad) /juv., Kazimierz, pow. prudnicki (W. Michalik, R. Świerad) wilga Oriolus oriolus os. i 2 ad., Miszkowice, pow. kamiennogórski (A. Wasińska i inni, Wrocławska Grupa Obrączkarska ODRA) gąsiorek Lanius collurio , Ogonowice, pow. legnicki (M. Kapelski) , Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) , Starczówek, pow. ząbkowicki (M. Domagała) juv., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) juv., Paniowice, pow. trzebnicki (A. Knychała) juv., Wróblin, pow. prudnicki (W. Michalik, R. Świerad) juv., Ciesznów, pow. kędzierzyńsko-kozielski (G. Gaudnik) , Kuźnice, pow. namysłowski (K. Żyśko) para i 1, Brynica, pow. tarnogórski (S. Beuch) Materiały Materials 203

13 pokrzywnica Prunella modularis 21, os., Świdnica (pow.) (J. Słowikowski i inni) 27, os., Niedźwiedź, pow. ząbkowicki (M. Domagała) os., Biskupice, Zabrze (pow.) (S. Beuch i inni) os., Helenka, Zabrze (pow.) (S. Beuch) os., Roszków, pow. raciborski (B. Pawlik) świergotek drzewny Anthus trivialis , Wapienniki, pow. opolski (A. Andrzejczyk) , Stare Kolnie, pow. opolski (A. Andrzejczyk) świergotek łąkowy Anthus pratensis 05, os., zb. Słup, pow. jaworski (M. Sapko, A. Chlebowski) os., osadnik Gilów, pow. polkowicki (M. Sapko) os., Lubawka, pow. kamiennogórski (P. Wasiak) os., Goliszów, pow. legnicki (M. Sapko) os., Niedźwiedzice, pow. legnicki (M. Sapko) cn. 25 os., zb. Przeworno, pow. strzeliński (K. Ostrowski) os., Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) siwerniak Anthus spinoletta os., zb. Przeworno, pow. strzeliński (K. Ostrowski) os., Zb. Rybnicki, Rybnik (pow.) (M. Nagler, M. Rojek) os., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch) pliszka siwa Motacilla alba os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (M. Jakubczyk, D. Panasiuk), os., tamże (W. Górka) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (K. Jasnosz, K. Topolska, A. Knychała) os., Bartoszowice, Wrocław (pow.) (M. Sęk) os., os., Goliszów, pow. legnicki (M. Sapko) os., Strachocin, Wrocław (pow.) (M. Sęk) ad. i 1 imm., os., imm., Zb. Mietkowski (G. Orłowski), os., tamże (W. Lenkiewicz, J. Słowikowski), os., tamże (G. Orłowski) imm., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski), os., tamże (M. Dąbek, A. Drężek) os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Groszowice, Opole (pow.) (Ł. Berlik) 204 Ptaki Śląska 22 Materiały

14 ad., Kotlarnia, pow. kędzierzyńsko-kozielski (R. Świerad) os., Groszowice, Opole (pow.) (Ł. Berlik) os., Zb. Rybnicki, Rybnik (pow.) (M. Nagler) os., Zabrze (pow.) (M. Buchalik) os., Zb. Rybnicki, Rybnik (pow.) (M. Nagler) os., polder Buków, pow. wodzisławski (Z. Wnuk) os., Zb. Rybnicki, Rybnik (pow.) (M. Nagler) pliszka górska Motacilla cinerea , Sulisławice, pow. świdnicki (T. Zarzycki) imm., Ostroszowice, pow. dzierżoniowski (M. Pach) /imm., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski i inni) , Śródmieście, Wałbrzych (pow.) (P. Wasiak) os., Jugowice, pow. wałbrzyski (K. Żarkowski) os., Kaczorów, pow. jaworski (K. Struś, P. Wasiak) os., Zb. Rybnicki, Rybnik (pow.) (W. Cichy, T. Sczansny) dziwonia Erythrina erythrina imm., schwytany, Miszkowice, pow. kamiennogórski (H. Sztwiertnia i inni, Wrocławska Grupa Obrączkarska ODRA) Najpóźniejsze stwierdzenie na Śląsku i jedno z najpóźniejszych w Polsce kulczyk Serinus serinus os., Maślice, Wrocław (pow.) (P. Grochowski) os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Pasieka, Opole (pow.) (M. Kowalski) ortolan Emberiza hortulana , Zbicko, pow. opolski (T. Tańczuk) remiz Remiz pendulinus , Kędzie, pow. trzebnicki (T. Szymala) os., Pilce, pow. ząbkowicki (K. Ostrowski) lerka Lullula arborea os., Górniki, Bytom (pow.) (K. Belik) os., Cieszowa, pow. lubliniecki (K. Belik) Materiały Materials 205

15 skowronek Alauda arvensis os., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski i inni) os., Legnickie Pole, pow. legnicki (M. Kapelski) os., Jelenin, pow. strzeliński (B. Kaźmierczak) os., Kamień, pow. wrocławski (P. Kwaśniewicz) os., Kliszkowice, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Nieszczyce, pow. lubiński (M. Nagler) os., Buków, pow. wodzisławski (M. Rojek) os., Księży Las, pow. tarnogórski (K. Belik) brzęczka Locustella luscinioides os., zb. Przeworno, pow. strzeliński (K. Ostrowski) świerszczak Locustella naevia , polder Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) imm., imm., imm., imm., imm., imm., 19, imm., wszystkie schwytane, Miszkowice, pow. kamiennogórski (Wrocławska Grupa Obrączkarska ODRA) Szereg późnych jesiennych stwierdzeń, dokonanych w ramach prac obozu obrączkarskiego nad zb. Bukówka, wieńczy najpóźniejsza data pobytu świerszczaka w Polsce (Pietkiewicz i in. 2015, T. Mokwa - inf. niepubl.) rokitniczka Acrocephalus schoenobaenus , Wądroże Wielkie, pow. jaworski (M. Kapelski) łozówka Acrocephalus palustris i 1 os., Lubin (pow.) (M. Sapko) trzcinniczek Acrocephalus scirpaceus , Stawno, pow. milicki (H. Sztwiertnia) ad. schwytany, Miszkowice, pow. kamiennogórski (A. Wasińska, P. Pamuła Wrocławska Grupa Obrączkarska ODRA) 03, os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (G. Orłowski) imm. schwytany, Miszkowice, pow. kamiennogórski (M. Pietkiewicz i inni, Wrocławska Grupa Obrączkarska ODRA) , rez. Staw Nowokuźnicki, pow. opolski (M. Kowalski, A. Kowalska) , Żywocice, pow. krapkowicki (W. Michalik) 206 Ptaki Śląska 22 Materiały

16 oknówka Delichon urbicum os., Chociemyśl, pow. głogowski (M. Przystański) os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) cn. 15 os., Jaworzyna Śląska, pow. świdnicki (J. Słowikowski) cn. 2 os., Zb. Komorowski, pow. świdnicki (J. Słowikowski) os., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski, M. Słowikowski, T. Zarzycki) os., zb. Sudety, pow. dzierżoniowski (M. Pach) os., Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (W. Cichy) os., Świerklaniec, pow. wodzisławski (E. Paprzycka) dymówka Hirundo rustica os., Borki Wielkie, pow. oleski (G. i G. Sobczak) brzegówka Riparia riparia os., Wadochowice, pow. ząbkowicki (M. Domagała) os., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski, M. Słowikowski) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) świstunka leśna Phylloscopus sibilatrix , Stobrawa, pow. opolski (A. Andrzejczyk) , Ćmok, Mysłowice (pow.) (A. Ochmann) piecuszek Phylloscopus trochilus ad., ad., imm., wszystkie schwytane, Miszkowice, pow. kamiennogórski (Wrocławska Grupa Obrączkarska ODRA) imm., Owiesno, pow. dzierżoniowski (M. Pach) pierwiosnek Phylloscopus collybita os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, J. Zygadło) os., zb. Słup, pow. jaworski (M. Kapelski) os., Gądów, Wrocław (pow.) (T. Szymala) os., Niedźwiedź, pow. wrocławski (M. Domagała) os., Boguszyce, pow. strzeliński (K. Ostrowski) os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) Materiały Materials 207

17 os., Świdnica (pow.) (J. Słowikowski i inni) , zb. Sudety, pow. dzierżoniowski (M. Pach, G. Śnieg, J. Piasecki), os., tamże (J. Piasecki, M. Pach) os., zb. Słup, pow. jaworski (G. Orłowski) os., Zb. Turawski, pow. opolski (T. Tańczuk) os., Zaodrze, Opole (pow.) (S. Boddington, T. Tańczuk, M. Zawadzki) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (J. Gil) os., Zb. Rybnicki, Rybnik (pow.) (D. Szlama) os., polder Buków, pow. wodzisławski (M. Rojek) kapturka Sylvia atricapilla , Bierdzany, Wrocław (pow.) (H. Sztwiertnia) , Karłowice, Wrocław (pow.) (A. Knychała) , Zacisze, Wrocław (pow.) (T. Maszkało) gajówka Sylvia borin imm., schwytany, Mieszkowice, pow. kamiennogórski (M. Pietkiewicz, P. Kwaśniewicz, P. Pamuła, Wrocławska Grupa Obrączkarska ODRA) zniczek Regulus ignicapilla os., Bojanice, pow. świdnicki (J. Słowikowski, W. Seńków) os., Świdnica (pow.) (J. Słowikowski, M. Dąbek, A. Drężek) słowik szary Luscinia luscinia , Prusy, pow. strzeliński (Ł. Czajka) podróżniczek Luscinia svecica , Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) muchołówka żałobna Ficedula hypoleuca , Bielawa, pow. dzierżoniowski (M. Pach) /imm., Gogolin, pow. krapkowicki (R. Świerad) kopciuszek Phoenicurus ochruros os., zb. Słup, pow. jaworski (M. Sapko) ad., Gaj, Wrocław (pow.) (K. Zięba) 208 Ptaki Śląska 22 Materiały

18 ad., Strachocin, Wrocław (pow.) (M. Sęk) os., zb. Słup, pow. jaworski (P. Wasiak, K. Struś) , Gogolin, pow. krapkowicki (M. Pastrykiewicz) , Opole (pow.) (Ł. Berlik, A. Kowalska) , Chorula, pow. krapkowicki (R. Świerad) , Wrzosy, Rybnik (pow.) (B. Pawlik) i 1, Zb. Rybnicki, Rybnik (pow.) (M. Rojek) , Boguszowice, Rybnik (pow.) (M. Rojek) ad., Turza Śląska, pow. wodzisławski (G. Chlebik) os., Rybnicka Kuźnia, Rybnik (pow.) (M. Nagler) , Racibórz (pow.) (K. Żarkowski, J. Żarkowski) ad., Wisła Wielka, pow. pszczyński (M. Nagler, Z. Wnuk) imm., Gliwice (pow.) (G. Gaudnik) pokląskwa Saxicola rubetra , Dzierżoniów (pow.) (G. Hada-Jasikowski) , polder Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) , Mściwojów, pow. jaworski (I. i R. Danieleccy) , Malina, Opole (pow.) (T. Tańczuk) , Gogolin, pow. krapkowicki (M. Pastrykiewicz) , Chrząstowice, pow. opolski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) i 1 /imm., Lędziny, pow. opolski (M. Zawadzki, A. i T. Tańczuk) , Zaborze, pow. cieszyński (P. Łagosz) Grudniowe stwierdzenia z Opolszczyzny to najpóźniejsze obserwacje pokląskwy w Polsce (Zawadzki i Tańczuk 2015) kląskawka Saxicola rubicola , Grochowa, pow. ząbkowicki (K. Zakrzewski) , Lędziny, pow. opolski (M. Zawadzki, A. i T. Tańczuk) , Taciszów, pow. gliwicki (S. Beuch) białorzytka Oenanthe oenanthe os., Milikowice, pow. świdnicki (J. Słowikowski) os., Rybnica Leśna, pow. wałbrzyski (K. Żarkowski) , Księży Las, pow. tarnogórski (K. Belik) Materiały Materials 209

19 śpiewak Turdus philomelos os., Bychowo, pow. trzebnicki (T. Szymala) os., Pilczyce, Wrocław (pow.) (W. Górka) os., Kietlice, pow. głubczycki (R. Świerad, A. Czubat) os., Nowa Wieś Królewska, Opole (pow.) (Ł. Berlik) , Skoczów, pow. cieszyński (J. Gil) , Świerklaniec, pow. tarnogórski (E. Paprzycka) droździk Turdus iliacus os., Karłowice, Wrocław (pow.) (D. Panasiuk) os., Wrocław (pow.) (K. Zięba i inni) os., Bielawa, pow. dzierżoniowski (M. Pach) os., Osobowice, Wrocław (pow.) (R. Mazurkiewicz) os., wyspa Bolko, Opole (pow.) (M. Zawadzki) os., Chrząstowice, pow. opolski (M. Zawadzki, A. i T. Tańczuk) os., Rybnicka Kuźnia, Rybnik (pow.) (B. Pawlik) Obserwacje dużych stad Large flocks records łabędź niemy Cygnus olor os., Jamnik, pow. trzebnicki (B. Smyk), os., tamże (W. Lenkiewicz) os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Stawno, pow. milicki (H. Sztwiertnia, A. Wasińska), os., tamże (T. Drazny, P. Kołodziejczyk) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) łabędź czarnodzioby Cygnus columbianus ad. i 9 imm., ad. i 5 imm., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad. i 5 imm., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad. i 7 imm., Lipowiec, pow. górowski (P. Grochowski, J. Pomorska-Grochowska) ad. i 8 imm., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad. i 11 imm., Niezgoda, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), ad i 6 imm., tamże (T. Szymala), ad. i 21 imm., ad. i 22 imm., ad. i 15 imm., ad. i 12 imm., tamże (W. Lenkiewicz) ad. i 8 juv., ad. i 13 juv., ad. i 20 juv., ad. i 13 juv., ad. i 19 juv., ad. i 11 juv., ad. i 7 juv., ad. i 12 juv., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) 3 tylko w Dolinie Baryczy i Dolinie Środkowej Odry 210 Ptaki Śląska 22 Materiały

20 ad. i 11 juv., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad. i 12 juv., Radziądz, pow. trzebnicki (B. Smyk i inni), ad. i 3 juv., ad. i 12 juv., tamże (W. Lenkiewicz), ad. i 6 juv., tamże (G. Orłowski), ad., ad. i 14 juv., ad. i 6 juv., tamże (W. Lenkiewicz) ad. i 6 juv., ad. i 6 juv., Staw Rudy, Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad. i 7 juv., Ligotka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad. i 10 imm., Luboszyce, pow. górowski (Ł. Pobiedziński, A. Chlebowski) ok. 60 ad. i 3 juv., Osetno, pow. górowski (A. Chlebowski) ad. i 9 juv., ad. i 5 juv., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) łabędź krzykliwy Cygnus cygnus ad. i 35 imm., ad. i 26 imm., ad. i 27 imm., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad. i 43 imm., Lipowiec, pow. górowski (P. Grochowski, J. Pomorska-Grochowska), ad. i 26 imm., tamże (A. Chlebowski, Ł. Pobiedziński) ad. i 15 imm., Żabin, pow. górowski (P. Grochowski, J. Pomorska-Grochowska), ad. i 38 imm., tamże (A. Chlebowski, Ł. Pobiedziński) ad. i 21 juv., ad. i 18 juv., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz), ad. i 19 juv., tamże (B. Smyk i inni) ad., Wągroda, pow. górowski (Ł. Pobiedziński, A. Chlebowski) ad. i 22 juv., ad. i 32 juv., ad. i 16 juv., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Prusice, pow. trzebnicki (P. Izworski, E. Izworska) ad. i 5 juv., ad. i 14 juv., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad. i 10 juv., Słabocin, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad. i 30 juv., Ligotka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad. i 70 imm., Luboszyce, pow. górowski (Ł. Pobiedziński, A. Chlebowski) ad. i 10 juv., Słączno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad. i 29 imm., Osetno, pow. górowski (A. Chlebowski) ad. i 67 juv., ad. i 55 juv., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad. i 27 juv., Żeleźniki, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad. i 5 juv., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) lubuskie: ad. i 17 imm., Czarnowo, pow. krośnieński (A. Wąsicki) ad. i 55 imm., Chlebowo, pow. krośnieński (P. Czechowski, M. Bocheński, A. Dubicka), ad. i 140 imm., tamże (S. Rubacha, P. Czechowski, A. Dubicka) ad. i 12 juv., Bojadła, pow. zielonogórski (P. Czechowski) ad. i 91 juv., Czarnowo, pow. krośnieński (P. Czechowski), ad. i 206 imm., tamże (P. Czechowski, G. Jędro, A. Dubicka) ad. i 31 juv., zb. Raduszec, pow. krośnieński (P. Czechowski) ad. i 42 juv., Chojna, pow. krośnieński (P. Czechowski), os., tamże (Ł. Czajka), ad. i 28 juv., tamże (P. Czechowski i inni) os., zb. Dychów, pow. krośnieński (Ł. Czajka) Materiały Materials 211

21 bernikla białolica Branta leucopsis os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (W. Lenkiewicz, P. Kołodziejczyk, G. Orłowski), os., tamże (W. Górka, M. Gajewski), os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Dzikowa, pow. świdnicki (W. Lenkiewicz, P. Kołodziejczyk, G. Orłowski) os., Borzygniew, pow. wrocławski (G. Orłowski) cn. 11 os., Buków, pow. świdnicki (G. Orłowski), os., tamże (W. Lenkiewicz), os., tamże (G. Orłowski, M. Dąbek, M. Gajewski), os., tamże (G. Orłowski, A. Kuźnia) gęgawa Anser anser os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (J. Zygadło), os., tamże (A. Knychała), os., tamże (W. Lenkiewicz) ok os., rez. Łężczok, pow. raciborski (M. Zawadzki, T. Zawadzki), os., tamże (M. Rojek), os., tamże (K. Jainta) gęś krótkodzioba Anser brachyrhynchus ad., Powidzko, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Dzikowa, pow. świdnicki, os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (W. Lenkiewicz, P. Kołodziejczyk, G. Orłowski), cn. 5 os., Borzygniew, pow. wrocławski (G. Orłowski) ad., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) gęś białoczelna Anser albifrons os., Buków, pow. świdnicki (A. Kąkol, P. Kołodziejczyk) os., zb. Topola, pow. ząbkowicki (M. Domagała) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Zawadzki, Ł. Czajka), os., tamże (M. Domagała), os., Wilamowa, pow. nyski (M. Zawadzki, Ł. Czajka), os., cn os., os., Zb. Otmuchowski (M. Domagała) os., Stawy Niemodlińskie, pow. opolski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) os., Tworków, pow. raciborski, os., Wielikąt, pow. wodzisławski (R. Kruszyk) uhla Melanitta fusca /imm., zb. Słup, pow. jaworski (M. Sapko), /imm., tamże (M. Sapko, A. Chlebowski), /imm., tamże (I. i R. Danieleccy), /imm., tamże (M. Przystański), imm., 11 /imm., imm., 18 /imm., tamże (M. Sapko), imm., 11 /imm., tamże (M. Kapelski), /imm., tamże (I. i R. Danieleccy), imm., 16 /imm., tamże (A. Chlebowski), /imm., tamże (I. i R. Danieleccy) ok. 12 os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (W. Miczajka i inni) 212 Ptaki Śląska 22 Materiały

22 gągoł Bucephala clangula os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Radziądz, pow. trzebnicki (Z. Marciniak, W. Lenkiewicz), os., tamże (T. Szymala), os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Nysa (pow.) (Ł. Czajka) os., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) os., os., Nysa (pow.) (J. Wójcicki) ok. 100 os., ok. 110 os., zb. Pławniowice, pow. gliwicki (G. Gadunik) os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch i inni) bielaczek Mergellus albellus os., , 26, os., os., os., Niezgoda, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) cn. 30 os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (R. Mehlich), cn. 40 os., tamże (T. Biwo, G. Hebda), , 45, , 39, tamże (S. Beuch), os., tamże (M. Nagler), os., os., tamże (S. Beuch) cn. 34 os., os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (G. Gaudnik) nurogęś Mergus merganser os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., os., os., os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) gęsiówka egipska Alopochen aegyptiaca os., Nieboczowy, pow. raciborski (D. i M. Świtała), os., tamże (W. Cichy) os., Nieboczowy, pow. raciborski (M. Nagler), os., tamże (M. Rojek) ohar Tadorna tadorna os., Zb. Nyski, pow. nyski (T. Drazny, Z. Marciniak, J. Wójcicki) hełmiatka Netta rufina i 6, polder Buków, pow. raciborski (M. Rojek) Materiały Materials 213

23 i 7, rez. Łężczok, pow. raciborski (M. Rojek), os., tamże (B. Pawlik), os., tamże (M. Janosz), i 7, tamże (S. Beuch, J. Lewandowska), i 17, tamże (J. Banaś), os., tamże (B. Pawlik) i 8, Wielikąt, pow. wodzisławski (S. Beuch, J. Lewandowska), os., tamże (M. Janosz, M. Nagler), i 11, tamże (Z. Wnuk), i 6, tamże (W. Cichy), i 8, tamże (G. Chlebik), i 11, tamże (Z. Wnuk), cn. 56 os., tamże (W. Miczajka), i 11, os., tamże (W. Miczajka) głowienka Aythya ferina os., os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (J. Zygadło) os., zb. Kuźnica Warężyńska (D. Kurlej) podgorzałka Aythya nyroca os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) czernica Aythya fuligula os., os., zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (D. Kurlej) ogorzałka Aythya marila imm. i 9 /imm., Milicz (pow.) (W. Lenkieiwcz) i 6, i 10, zb. Pławniowice, pow. gliwicki (G. Gaudnik), i 8, tamże (G. Gaudnik i inni) i 8, zb. Dzierżno Małe, pow. gliwicki (S. Beuch, T. Biwo), i 9, tamże (S. Beuch, J. Lewandowska) płaskonos Anas clypeata os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Staw Rudy, Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), os., tamże (T. Szymala, A. Kuźnia) os., Staw Rudy, Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ok. 450 os., Staw Rudy, Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (Z. Marciniak), os., os., os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ok. 320 os., Stawno, pow. milicki (B. Smyk i inni) 214 Ptaki Śląska 22 Materiały

24 krakwa Anas strepera os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (L. Duduś, Ł. Czajka) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (S. Rubacha) os., Stawno, pow. milicki (J. Zygadło), os., tamże (B. Smyk) os., Niezgoda, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz), os., tamże (B. Smyk i inni) cn. 150 os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (J. Stępniewski, W. Michalak) i 49, Posmyk, Lubliniec (pow.) (G. i G. Sobczak) os., Posmyk, Lubliniec (pow.) (S. Beuch) cn. 400 os., Posmyk, Lubliniec (pow.) (S. Beuch, P. Skałban) krzyżówka Anas platyrhynchos os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) cn os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) rożeniec Anas acuta os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz, Z. Marciniak), os., tamże (B. Smyk i inni), os., tamże (T. Maszkało i inni), os., tamże (T. Szymala), os., tamże (W. Lenkiewicz) i 10, Stawno, pow. milicki (A. i T. Tańczuk, M. Zawadzki) i 17, rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (M. Sapko) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Stawno, pow. milicki (T. Maszkało i inni) i 15, Malina, Opole (pow.) (M. Kowalski, T. Tańczuk) cyraneczka Anas crecca os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os.., os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ok. 600 os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (Ł. Pobiedziński i inni) mał os., Brzeszcze, pow. oświęcimski (S. Gacek) os., rez. Łężczok, pow. raciborski (M. Rojek), os. tamże (R. Smykała) Materiały Materials 215

25 kuropatwa Perdix perdix os., Okrzeszyn, pow. kamiennogórski (P. Wasiak) os., Stare Bogaczowice, pow. wałbrzyski (P. Wasiak) perkozek Tachybaptus ruficollis os., os., Niezgoda, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) cn. 100 os., os., Posmyk, Lubliniec (pow.) (S. Beuch) perkoz dwuczuby Podiceps cristatus os., os., os., os., os., os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., os., os., os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler) cn. 530 os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler), ok. 400 os., tamże (M. Buchalik) zausznik Podiceps nigricollis os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch) siniak Columba oenas ok. 130 os., Prędocice, pow. zgorzelecki (H. Sztwiertnia, M. Pietkiewicz, P. Kwaśniewicz) os., Stare Bogaczowice, pow. wałbrzyski (P. Wasiak) os., Gorzesław, pow. oleśnicki (T. Drazny) os., Strzelce, pow. oleśnicki (T. Drazny) os., Pieszyce, pow. dzierżoniowski (J. Piasecki) os., os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) lubuskie: os., ok. 150 os., Czarnowo, pow. krośnieński (A. Wąsicki) ok. 200 os., Chlebowo, pow. krośnieński (A. Wąsicki) os., Chojna, pow. krośnieński (S. Rubacha) os., Czarnowo, pow. krośnieński (P. Czechowski) os., Laski, pow. zielonogórski (P. Czechowski) os., Chojna, pow. krośnieński (Ł. Czajka) 216 Ptaki Śląska 22 Materiały

26 turkawka Streptopelia turtur os., Błażejowice, pow. gliwicki (K. Belik), os., tamże (S. Beuch), os., tamże (K. Belik) os., Sarnów, pow. gliwicki (K. Belik) sierpówka Streptopelia decaocto cn. 340 os., Prusice, pow. trzebnicki (T. Maszkało) os., Dzierżoniów (pow.) (R. Walczybok) ok. 430 os., Szewce, pow. trzebnicki (W. Górka) cn. 339 os., Głębinów, pow. nyski (H. Sztwiertnia, J. Stachów) os., Goświnowice, pow. nyski (M. Zawadzki, Ł. Czajka) os., Czerwionka-Leszczyny, pow. rybnicki (M. Nagler) os., Tychy (pow.) (M. Buchalik) jerzyk Apus apus os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Zawadzki, A. Kuźnia) łyska Fulica atra os., Niezgoda, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad. i ca 200 pull./juv., cn os., ok os., Posmyk, Lubliniec (pow.) (S. Beuch) ok os., ok os., ok os., ok os., ok os., zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (E. Paprzycka), os., os., tamże (D. Kurlej), ok os., tamże (E. Paprzycka), os., tamże (D. Kurlej) ok os., zb. Pogoria III, Dąbrowa Górnicza (pow.) (E. Paprzycka), os., os., tamże (D. Kurlej) żuraw Grus grus os., os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) os., Radziądz, pow. trzebnicki (G. Burkowski, T. Szymala), os., os., tamże (W. Lenkiewicz, L. Matacz), os., tamże (W. Lenkiewicz, L. Matacz, G. Burkowski) os., os., os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., os., os., os., os., os., os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) siewnica Pluvialis squatarola os., Zb. Nyski (R. Świerad, M. Pastrykiewicz) Materiały Materials 217

27 siewka złota Pluvialis apricaria os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), os., Radziądz, pow. trzebnicki (J. Zygadło), os., tamże (M. Pastrykiewicz, M. Pastrykiewicz, W. Lenkiewicz), os., tamże (Z. Marciniak, W. Lenkiewicz), os., tamże (W. Lenkiewicz), os., tamże (T. Szymala), os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Chełmiec, pow. jaworski (I. i R. Danieleccy) os., Małuszów, pow. jaworski (M. Kapelski) cn. 410 os., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., os., Osiek Mały, pow. trzebnicki (T. Szymala) cn. 200 os., Strzeganowice, pow. wrocławski (W. Górka) os., os., os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz), cn os., tamże (B. Smyk i inni), os., os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Radziądz (W. Lenkiewicz), os., tamże (A. Kąkol, Z. Rejniak, W. Lenkiewicz), os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz, A. Kąkol, Z. Rejniak), ok. 600 os., tamże (Z. Marciniak), os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Staw Rudy, Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Źródła, pow. średzki (Z. Rejniak) os., Gniechowice, pow. wrocławski (G. Orłowski) lubuskie: ok. 250 os., Dębianka, pow. nowosolski (A. Chlebowski, Ł. Pobiedziński) os., Głubczyce (pow.) (M. Kowalski, P. Żyła) ok. 400 os., Wojciechów, pow. namysłowski (T. Drazny) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Rojek), os., tamże (M. Nagler) sieweczka obrożna Charadrius hiaticula os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, P. Kołodziejczyk), os., tamże (D. Zelig, M. Szeruga), os., tamże (A. Gorczewski) czajka Vanellus vanellus os., Źródła, pow. średzki (A. Kąkol) os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Osiek, pow. średzki (A. Bujanowicz) , os., os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Trawniki, pow. kędzierzyńsko-kozielski (G. Gaudnik i inni) ok os., rez. Łężczok, pow. raciborski (B. Pawlik) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler) batalion Calidris pugnax os., Zielony Dąb, pow. trzebnicki (A. Kąkol, Z. Rejniak) 218 Ptaki Śląska 22 Materiały

28 biegus zmienny Calidris alpina ok. 300 os., Zb. Nyski, pow. nyski (T. Drazny, Z. Marciniak, J. Wójcicki) samotnik Tringa ochropus os., Zielony Dąb, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Landek, pow. bielski (M. Nagler) brodziec śniady Tringa erythropus os., Stawno, pow. milicki (B. Smyk, T. Maszkało, D. Panasiuk) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), os. tamże (G. Burkowski, T. Szymala) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz, A. Kąkol, D. Zelig), os., os., tamże (W. Lenkiewicz), os. tamże (G. Orłowski), os. tamże (W. Lenkiewicz) os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) kwokacz Tringa nebularia cn. 60 os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (J. Słowikowski) os., Landek, pow. bielski (M. Nagler) łęczak Tringa glareola os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (G. Orłowski) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Zawadzki, M. Kaźmierczak) śmieszka Chroicocephalus ridibundus ok os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler) mewa mała Hydrocoloeus minutus cn. 100 os., Radziądz, pow. trzebnicki (J. Zygadło) os., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak), os., tamże (M. Zawadzki, T. Tańczuk), ad. i 3 imm., tamże (M. Kowalski, A. Kowalska), os., tamże (J. Stasiak) Materiały Materials 219

29 mewa siwa Larus canus os., Nowa Wieś Królewska, Opole (pow.) (M. Zawadzki, T. Tańczuk) ok os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch) mewa żółtonoga Larus fuscus ad., ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski), ad., Jaroszów, pow. świdnicki (T. Zarzycki) ad., 2 subad. i 2 imm., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler) mewa romańska Larus michahellis ad. i 15 subad., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Zawadzki, M. Kaźmierczak) ok. 90 os., Zwanowice, pow. nyski (J. Wójcicki) mewa białogłowa Larus cachinnans ok os., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski i inni) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) mewa białogłowa/srebrzysta/romańska Larus cachinnans/argentatus/michahellis os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Gębski) os., Jez. Kunickie, pow. legnicki (P. Gębski) rybitwa białoczelna Sternula albifrons os., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) rybitwa czarna Chlidonias niger os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak), ok. 80 os., tamże (M. Zawadzki), os., tamże (M. Kowalski, R. Kowalski, K. Kowalska), os., tamże (M. Kowalski, A. Kowalska, J. Stasiak), os., tamże (J. Stasiak) cn. 63 os., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) cn. 65 os., Zb. Paczkowski, pow. nyski (M. Domagała) 220 Ptaki Śląska 22 Materiały

30 rybitwa białoskrzydła Chlidonias leucopterus os., ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, P. Kołodziejczyk), os., tamże (G. Orłowski) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz, J. Zygadło) ad., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak) os., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch, J. Lewandowska) nur czarnoszyi Gavia arctica os., zb. Słup, pow. jaworski (M. Kapelski), os., tamże (S. Rubacha), os., tamże (M. Przystański) czapla siwa Ardea cinerea os., Stawno, pow. milicki (P. Kwaśniewicz, M. Pietkiewicz) os., os., os., Stawno, pow. milicki (J. Zygadło), cn. 300 os., tamże (T. Maszkało) os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) mał os., Rajsko, pow. oświęcimski (S. Gacek, D. Czernek) os., rez. Łężczok, pow. raciborski (M. Nagler) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler), os., tamże (W. Miczajka) czapla biała Ardea alba os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Niezgoda, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Stawno, pow. milicki (T. Drazny, P. Kołodziejczyk), os., tamże (B. Smyk i inni) os., os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), ok. 226 os., tamże (Z. Marciniak), os., tamże (P. Gębski), ok. 420 os., tamże (B. Smyk i inni) os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (S. Rubacha, A Wąsicki, P. Czechowski) os., os., os., os., os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Potasznia, pow. milicki (J. Zygadło) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz), os., tamże (M. Buchalik) os., Niezgoda, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Staw Rudy, Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (M. Buchalik) os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Landek, pow. bielski (K. Liersz-Żelasko) Materiały Materials 221

31 kormoran Phalacrocorax carbo os., Zb. Nyski, pow. nyski (Ł. Czajka) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (Ł. Czajka) ok. 800 os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (R. Tkocz) bielik Haliaeetus albicilla os., Radziądz, pow. trzebnicki (R. Markowski) os. tamże (M. Pastrykiewicz, M. Pastrykiewicz), imm., tamże (W. Lenkiewicz) os., Jamnik, pow. trzebnicki (P. i E. Izworscy, W. Lenkiewicz), os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz, A. Kąkol, D. Zelig), os., os., os., tamże (W. Lenkiewicz), os., tamże (N. Kołodziejczyk i inni) os., os., os., os., os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), os., tamże (W. Lenkiewicz, A. Kąkol, Z. Rejniak), os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Krzywa Góra, pow. namysłowski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) imm., Krzywa Góra, pow. namysłowski (A. Andrzejczyk) myszołów włochaty Buteo lagopus os., Kazimierz, pow. prudnicki (M. Kowalski i inni), os., tamże (M. Pastrykiewicz) os., Zb. Paczkowski, pow. nyski (M. Domagała) myszołów Buteo buteo os., Przełęcz Mysłowska, Góry Kaczawskie, pow. jaworski (K. Struś) os., zb. Sudety, pow. dzierżoniowski (J. Piasecki) os., Gogolin, pow. krapkowicki (M. Pastrykiewicz, H. Pastrykiewicz, H. Pastrykiewicz) os., Wyry, pow. mikołowski (P. Łagosz) uszatka Asio otus os., Pietrowice Wielkie, pow. raciborski (G. Hebda, J. Borowiec) os., Nieboczowy, pow. raciborski (M. i D. Świtała) pustułka Falco tinnunculus os., 26.07, cn. 10 os., Pszenno, pow. świdnicki (J. Słowikowski), os., tamże (J. Słowikowski, M. Słowikowski) os., Stare Miasto, Wrocław (pow.) (B. Smyk, L. Duduś) os., Kątki, pow. świdnicki (J. Słowikowski, M. Słowikowski) 222 Ptaki Śląska 22 Materiały

32 os., Pietrowice Wielkie, pow. raciborski (M. Nagler) os., Wyry, pow. mikołowski (P. Łagosz) kobuz Falco subbuteo os., Przemkowskie Bagno, pow. polkowicki (K. Zadwórny) sójka Garrulus glandarius os., Psie Pole, Wrocław (pow.) (T. Drazny) os., Strachocin, Wrocław (pow.) (M. Sęk) os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Solniki Wielkie, pow. oleśnicki (T. Drazny) os., os., Gogolin, pow. krapkowicki (M. Pastrykiewicz, H. Pastrykiewicz) os., Chorula, pow. krapkowicki (H. Pastrykiewicz) os., Żywocice, pow. krapkowicki (W. Michalik) os., Kazimierz, pow. prudnicki (W. Michalik, R. Świerad) cn. 145 os., Brzezina, pow. brzeski (J. Regner) sroka Pica pica os., os., Świdnica (pow.) (J. Słowikowski, M. Słowikowski) wrona siwa Corvus cornix os., Popowice, Wrocław (pow.) (G. Orłowski) os., os., os., os., Sępolno, Wrocław (pow.) (M. Sęk) pliszka górska Motacilla cinerea os., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski, M. Słowikowski) zięba Fringilla coelebs cn. 600 os., Kuropatnik, pow. strzeliński (K. Ostrowski) jer Fringilla montifringilla os., Zdziesławice, pow. górowski (A. Chlebowski, M. Sapko) grubodziób Coccothraustes coccothraustes ok. 150 os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) ok. 100 os., rez. Łężczok, pow. raciborski (W. Janecki, W. Janecki) Materiały Materials 223

33 makolągwa Linaria cannabina os., Nieszczyce, pow. lubiński (M. Nagler) rzepołuch Linaria flavirostris ok. 100 os., Wałbrzych (pow.) (K. Żarkowski) krzyżodziób świerkowy Loxia curvirostra os., Czarna Kopa, Karkonosze, pow. jeleniogórski (H. Sztwiertnia) os., Kopa, Karkonosze, pow. jeleniogórski (S. Karpicki) os., Szrenica, Karkonosze, pow. jeleniogórski (S. Karpicki) os., Dzikowiec Wielki, Góry Kamienne, pow. wałbrzyski (P. Wasiak) szczygieł Carduelis carduelis cn. 100 os., Modliszów, pow. świdnicki (J. Słowikowski) os., Wińsko, pow. wołowski (M. Nagler) ok. 300 os., Milikowice, pow. świdnicki (T. Zarzycki), cn. 100 os., tamże (J. Słowikowski) cn. 100 os., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) cn. 200 os., Stary Dwór, pow. wołowski (W. Górka, M. Gajewski) os., Sołtysowice, Wrocław (pow.) (D. Panasiuk) lubuskie: os. Modrzyca, pow. nowosolski (P. Lewandowski) cn. 130 os., Obrowiec, pow. krapkowicki (R. Świerad) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) cn. 130 os., Gliwice (pow.) (G. Gaudnik) os., Ochaby Małe, pow. cieszyński (K. Liersz-Żelasko) ok. 150 os., Tworków, pow. raciborski (T. Sczansny) kulczyk Serinus serinus os., wyspa Bolko, Opole (pow.) (M. Zawadzki) potrzeszcz Emberiza calandra ok. 450 os., Stare Koźle, pow. kędzierzyńsko-kozielski (R. Smykała) modraszka Cyanistes caeruleus cn. 100 os., Miszkowice, pow. kamiennogórski (H. Sztwiertnia, A. Wasińska, P. Kwaśniewicz) 224 Ptaki Śląska 22 Materiały

34 bogatka Parus major ok. 50 os., Zalesie, Wrocław (pow.) (M. Sęk) cn. 50 os., Świdnica (pow.) (J. Słowikowski, M. Słowikowski) cn. 50 os., Świdnica (pow.) (J. Słowikowski) os., Tyniec nad Ślęzą, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Książ, Wałbrzych (pow.) (F. Hayatli, K. Jaworska) cn. 124 os., Posiłek, Rogów Opolski, pow. krapkowicki (W. Michalik, P. Rymwid-Mickiewicz) skowronek Alauda arvensis ok. 250 os., Milikowice, pow. świdnicki (T. Zarzycki) wąsatka Panurus biarmicus ok. 50 os., Przemkowskie Bagno, pow. polkowicki (R. Mazurkiewicz, D. Mazurkiewicz) dymówka Hirundo rustica cn os., Zb. Dolnobrzeski, pow. wołowski (W. Górka) cn os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (J. Słowikowski, T. Zarzycki) cn os., cn os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Zawadzki, M. Kaźmierczak) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) cn os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler, Z. Wnuk) brzegówka Riparia riparia os., Siestrzechowice, pow. nyski (M. Zawadzki, M. Kaźmierczak) os., Wisła Wielka, pow. pszczyński (G. Chlebik) szpak Sturnus vulgaris cn os., Kondratowice, pow. strzeliński (K. Ostrowski) paszkot Turdus viscivorus os., Lubrza, Góry Kaczawskie, pow. jaworski (K. Struś) os., Ziemski Kopczyk, Góry Kaczawskie, pow. jeleniogórski (K. Struś) lubuskie: os., Sokołów, pow. nowosolski (P. Lewandowski) os., Falmirowice, pow. opolski (G. Hebda) Materiały Materials 225

35 os., Chrząstowice, pow. opolski (T. Tańczuk) os., Rzędziwojowice, pow. opolski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) śpiewak Turdus philomelos cn. 30 os., Komorów, pow. świdnicki (J. Słowikowski) droździk Turdus iliacus os., Lubawka, pow. kamiennogórski (P. Wasiak) kos Turdus merula cn. 30 os., Opole (pow.) (Ł. Berlik) os., Brynów, Katowice (pow.) (S. Beuch) Obserwacje gatunków rzadkich i nielicznych Rare and scarce species records sterniczka Oxyura leucocephala imm. (fot. 1), zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (G. Gaudnik i inni) sterniczka jamajska Oxyura jamaicensis , zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (R. Gwóźdź i inni) łabędź czarnodzioby Cygnus columbianus ad., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (S. Rubacha) ad., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (Ł. Czajka) ad., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Buchalik, Z. Wnuk, J. Banaś) bernikla rdzawoszyja Branta ruficollis os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) imm., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz i inni) juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (A. Kąkol i inni), ad. i 1 juv., tamże (G. Orłowski, P. Kołodziejczyk) ad., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz, A. Kuźnia) ad., Powidzko, ad., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Szydłowiec Śląski, pow. opolski (T. Tańczuk, M. Zawadzki) 4 poza Doliną Baryczy i Doliną Środkowej Odry 226 Ptaki Śląska 22 Materiały

36 os., rez. Łężczok, pow. raciborski (J. Banaś), ad. tamże (B. Pawlik i inni) ad., Rzeczyce, Ligota Łabędzka, Pławniowice i zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch i inni) juv., rez. Łężczok, pow. raciborski (Z. Wnuk i inni) juv., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (J. Jagiełko i inni) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (Z. Wnuk, M. Nagler) gęś mała Anser erythropus ad., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad. i 4 imm., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (W. Lenkiewicz i inni) ad., ad., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz i inni) ad., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad. i 4 imm., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz i inni) 02, ad., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad., ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (W. Lenkiewicz, P. Kołodziejczyk, G. Orłowski) ad., Słabocin, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad., Rzeczyce, pow. gliwicki (S. Beuch, J. Lewandowska) ad., rez. Łężczok, pow. raciborski (M. Nagler, Z. Wnuk, J. Banaś) Fot. 1. Sterniczka Oxyura leucocephala obserwowana w listopadzie 2014 r. na zb. Dzierżno Duże (fot. R. Gwóźdź) Photo 1. White-headed Duck observed in November 2014 at Dzierżno Duże reservoir Materiały Materials 227

37 lodówka Clangula hyemalis i 1 imm., Pilce, pow. ząbkowicki (T. Zarzycki i inni) , Wrocław (pow.) (M. Pietkiewicz, P. Kwaśniewicz) imm., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski, B. Adamczyk), imm., tamże (J. Słowikowski i inni) i 1 imm., zb. Sudety, pow. dzierżoniowski (M. Pach i inni) /imm., Zb. Turawski, pow. opolski (T. Tańczuk, M. Zawadzki) imm. i 1, Stroszowice, pow. brzeski (R. Świerad) , zb. Pławniowice, pow. gliwicki (M. Nagler, G. Gaudnik, S. Beuch) 05, , polder Buków, pow. wodzisławski (G. Chlebik, M. Rojek) , zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (R. Smykała i inni), , tamże (M. Nagler), , tamże (T. Biwo i inni) 14, , Landek, pow. bielski (Z. Wnuk, W. Miczajka, E. Fordymacka) imm., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (G. Gaudnik) /imm., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch) , zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch) , Goczałkowice-Zdrój, pow. pszczyński (Z. Wnuk i inni) /imm., zb. Pogoria III, Dąbrowa Górnicza (D. Kurlej) os., zb. Dziećkowice, pow. bieruńsko-lędziński (T. Wilkosz) /imm., Zb. Goczałkowicki, pszczyński (M. Nagler) , zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (D. Kurlej) i 1 imm., zb. Dzierżno Małe, pow. gliwicki (T. Biwo) markaczka Melanitta nigra 18, , Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, Z. Rejniak) /imm., Jawiszów, pow. kamiennogórski (P. Wasiak, M. Banaś) imm., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch, J. Lewandowska) ad., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (M. Ostański i inni) , zb. Pławniowice, pow. gliwicki (G. Gaudnik) /imm., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (P. Łagosz) 02, /imm., zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (K. Dębicki, D. Kurlej), /imm., tamże (P. Łagosz), /imm., tamże (D. Kurlej), /imm., tamże (E. Paprzycka) gęsiówka egipska Alopochen aegyptiaca para z 9 pull./juv., Podgórzyn, pow. jeleniogórski (B. Gramsz, J. i B. Milewscy) para z gniazdem, Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (Komisja Faunistyczna 2015) para z 5 pull., Buków, pow. wodzisławski (M. Rojek) para z 2 pull., Kaniówek Dankowski, pow. bielski (K. Mikołajczyk, M. Walaszczyk, P. Kołodziejczyk) 5 tylko lęgi 228 Ptaki Śląska 22 Materiały

38 Śląsk pozostaje głównym regionem występowania lęgowych gęsiówek w Polsce; w roku sprawozdawczym gniazdowało tu 2/3 krajowej populacji lęgowej (Komisja Faunistyczna 2015) kazarka rdzawa Tadorna ferruginea os. Wisznia Mała, pow. trzebnicki (A. Knychała, M. Pietkiewicz, H. Sztwiertnia) , Stare Koźle, pow. kędzierzyńsko-kozielski (J. Banaś) os., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Banaś) , Stare Koźle, pow. kędzierzyńsko-kozielski (J. Banaś) , rez. Łężczok, pow. raciborski (J. Banaś i inni) , Gołysz, pow. cieszyński (K. Liersz-Żelasko) hełmiatka Netta rufina z gniazdami, rez. Łężczok, pow. raciborski (T. Sczansny, J. Betleja), z pull., tamże (Z. Wnuk, M. Zawadzki, D. Wiehle) cn. 6 z pull., Wielikąt, pow. wodzisławski (W. Miczajka i inni) pull., Ochaby Małe, pow. cieszyński (J. Gil) jarząbek Tetrastes bonasia os., pow. namysłowski (K. Żyśko) perkoz rogaty Podiceps auritus ad., Wądroże Wielkie, pow. jaworski (K. Żarkowski i inni) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski), os., tamże (A. Kąkol, Z. Rejniak, P. Kołodziejczyk), os., tamże (A. Kąkol, G. Orłowski), os., tamże (P. Gębski i inni), 10, imm., tamże (J. Marciniak i inni), 17, ad., 1 imm., tamże (G. Orłowski, J. Zygadło, P. Kołodziejczyk), ad., tamże (A. Kąkol, Z. Rejniak, K. Żarkowski), ad. i 1 os., tamże (G. Orłowski i inni), os., tamże (G. Orłowski, P. Kołodziejczyk) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., zb. Sudety, pow. dzierżoniowski (J. Piasecki, G. Śnieg) os., zb. Słup, pow. jaworski (A. Chlebowski) os., Jez. Kunickie, pow. legnicki (A. Kuźnia) ad., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) os., Zb. Turawski, pow. opolski (T. Tańczuk, M. Zawadzki), os., tamże (T. Tańczuk, M. Zawadzki, M. Kowalski), os., tamże (M. Zawadzki, M. Kaźmierczak), ad., tamże (T. Tańczuk) ad., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch) ad., zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (T. Święciak i inni) ad., rez. Łężczok, pow. raciborski (W. Cichy) ad., Posmyk, Lubliniec (pow.) (S. Beuch, J. Lewandowska) os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch) 6 poza stałymi lęgowiskami Materiały Materials 229

39 os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (M. Buchalik i inni) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (J. Gil) Wyjątkowo obfity pojaw w roku i aż dwie długoterminowe obserwacje ptaków w sezonie lęgowym, w tym również ptaka tokującego (powiat jaworski) ostrygojad Haematopus ostralegus os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (M. Dąbek, M. Gajewski) ad., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) juv., Malerzowice Wielkie, pow. nyski (M. Zawadzki, M. Kaźmierczak) ad., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (P. Łagosz, G. Gaudnik, T. Biwo) ad., Landek, pow. bielski (P. Łagosz) ad., zb. Słupsko, pow. gliwicki (A. Suchecki i inni) szczudłak Himantopus himantopus para, Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka, D. Panasiuk), os., tamże (R. Adamus), os., tamże (W. Górka) para, Goliszów, pow. legnicki (A. Chlebowski) , Wielikąt, pow. wodzisławski (J. Banaś, M. Nagler), para, tamże (J. Banaś, M. Nagler, Z. Wnuk) szablodziób Recurvirostra avosetta ad., Biernacice, pow. ząbkowicki (R. Stachnik) ad., Zb. Turawski, pow. opolski (A. Kozołub i inni), os., tamże (M. Zawadzki, K. Jasnosz, A. Kuźnia), os., tamże (W. Janecki, W. Janecki) ad., Wielikąt, pow. wodzisławski (W. Cichy i inni) mornel Charadrius morinellus ad. i 2 juv., Agnieszczyn, pow. krapkowicki (W. Michalik i inni) ad i 12 juv., Nowe Kotkowice, pow. prudnicki (J. Banaś) ad. (fot. 2), Kamieniec, pow. tarnogórski (S. Beuch) juv. i 1 os., Świbie, pow. gliwicki (G. Gaudnik) Wrześniowa obserwacja z południowej Opolszczyzny dotyczy największego stada w regionie sieweczka obrożna Charadrius hiaticula para (gniazdowanie prawdopodobne), Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Rojek) Dolina Górnej Odry jest jedynym miejscem na Śląsku, gdzie prawdopodobnie lęgowe sieweczki obrożne stwierdzane są dość regularnie 230 Ptaki Śląska 22 Materiały

40 Fot. 2. Dorosły mornel Charadrius morinellus widziany pod koniec sierpnia 2014 na polach uprawnych w Kamieńcu (woj. śląskie) (fot. S. Beuch) Photo 2. Adult Dotterel recorded in the end of August 2014 at the fields in Kamieniec (Silesian Voivodeship) Fot. 3. Czajka towarzyska Vanellus gregarius stwierdzona w Bojanowie pod Raciborzem (woj. śląskie) (fot. M. Nagler) Photo 3. Sociable Lapwing recorded in Bojanów near Racibórz (Silesian Voivodeship) Ptaki Śląska 22 Materiały Materiały Materials 231

41 czajka towarzyska Vanellus gregarius ad., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz i inni) os., Stawno, pow. milicki (K. Zięba i inni) os., Piątkowice, pow. nyski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) juv. (fot. 3), Bojanów, Samborowice i Pietrowice Wielkie, pow. raciborski (M. Nagler i inni) kulik mniejszy Numenius phaeopus os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Zielony Dąb, pow. trzebnicki (T. Szymala, A. Kuźnia) os., Gaj, Wrocław (pow.) (A. Bujanowicz) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Zb. Turawski, pow. opolskie (A. Kozołub, J. Stasiak), os,. tamże (M. Zawadzki, M. Kowalski, A. i T. Tańczuk) os., Ujeździec, pow. nyski (M. Domagała) os., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) os., Reńska Wieś, pow. kędzierzyńsko-kozielski (W. Michalik, P. Michalik) os., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch, J. Lewandowska) os., Niewiesze, pow. gliwicki (S. Beuch, J. Lewandowska) os., Niezdara, pow. tarnogórski (S. Beuch) os., zb. Słupsko, pow. gliwicki (S. Beuch), ad., tamże (W. Miczajka) os., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch i inni) szlamnik Limosa lapponica os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (A. Kąkol, Z. Rejniak, M. Szeruga), juv., tamże (G. Orłowski) juv., Jamnik, pow. trzebnicki (G. Orłowski, W. Lenkiewicz), juv., tamże (W. Lenkiewicz) 28, ad., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Zawadzki i inni) juv., Zb. Nyski, pow. nyski (J. Wójcicki), 23, juv., tamże (J. Wójcicki, T. Drazny, Z. Marciniak) os., Zb. Turawski, pow. opolski (D. Kurlej) kamusznik Arenaria interpres 15, ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, P. Kołodziejczyk), ad., tamże (D. Zelig, M. Szeruga, G. Orłowski) juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, J. Zygadło) 232

42 ad., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak) juv., Zwiastowice, pow. prudnicki (M. Zawadzki, T. Tańczuk) ad., Wielikąt, pow. wodzisławski (Z. Wnuk i inni) biegus płaskodzioby Calidris falcinellus os. martwy, Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (K. Zakrzewski), juv., tamże (G. Orłowski i inni) juv., Strzelin (pow.) (K. Ostrowski) juv. i 1 os., Zb. Turawski, pow. opolski (H. Sztwiertnia i inni) juv., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (D. Świtała) os., Zb. Turawski, pow. opolski (T. Tańczuk, M. Zawadzki) ad., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler, J. Banaś) Na uwagę zasługuje rzadka obserwacja wiosenna i najpóźniejsza jesienna w Polsce (Tańczuk i Zawadzki 2015) biegus arktyczny Calidris melanotos ad., Stawno, pow. milicki (G. Orłowski, W. Lenkiewicz, P. Kołodziejczyk) Poprzedni tak słaby rok miał miejsce równo dekadę wcześniej (Komisja Faunistyczna 2005) dubelt Gallinago media os., Wrzoski, pow. opolski (Ł. Berlik) brodziec pławny Tringa stagnatilis juv., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (J. Słowikowski, G. Orłowski), juv., tamże (W. Górka i inni), ad., tamże (G. Orłowski) ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (K. Zakrzewski) os., Nowaki, pow. nyski (A. Kąkol, Z. Rejniak, J. Zygadło) juv., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Zawadzki, M. Kaźmierczak) juv. (fot. 4), Zb. Nyski, pow. nyski (J. Wójciak) ad., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler, J. Banaś) juv., Landek, pow. bielski (W. Miczajka) juv., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (K. Mikołajczyk) płatkonóg szydłodzioby Phalaropus lobatus ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, P. Kołodziejczyk) juv., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (D. Świtała, M. Janosz) Materiały Materials 233

43 Fot. 4. Brodziec pławny Tringa stagnatilis obserwowany w lipcu 2014 nad Zb. Nyskim (fot. J. Wójcicki) Photo 4. Marsh Sandpiper recorded in July 2014 at Nyski Reservoir Fot. 5. Dorosły płatkonóg płaskodzioby Phalaropus fulicarius obserwowany w lipcu 2014 w Żelaznej (woj. opolskie) (fot. K. Ostrowski) Photo 5. Adult Red Phalarope observed in July 2014 in Żelazna (Opole voivodeship) 234 Ptaki Śląska 22 Materiały

44 ad., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler, M. Świtała, W. Cichy) 10, juv., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch, J. Lewandowska, R. Gwóźdź) juv., Wielikąt, pow. wodzisławski (A. Kwoka i inni) platkonóg płaskodzioby Phalaropus fulicarius imm., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni) ad. (fot. 5), Żelazna, pow. brzeski (Komisja Faunistyczna 2015) imm., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (J. Betleja i inni) wydrzyk ostrosterny Stercorarius parasiticus ad., zb. Topola, pow. ząbkowicki (M. Domagała) juv. (fot. 6), zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski, M. Słowikowski) ad., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) wydrzyk tęposterny Stercorarius pomarinus juv., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (Komisja Faunistyczna 2015), juv., tamże (R. Walczybok, T. Zarzycki) juv., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch) juv., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (J. Król) wydrzyk długosterny Stercorarius longicaudus juv., Reńska Wieś, pow. kędzierzyńsko-kozielski (W. Miłosz i inni) juv. (fot. 7), Studzionka, pow. pszczyński (M. Nagler) mewa trójpalczasta Rissa tridactyla juv., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) juv./imm., Cherok, Dębowiec, pow. cieszyński (H. Linert) juv., Zb. Przeczycki, pow. będziński (J. Betleja, R. Gwóźdź, P. Łagosz) mewa romańska Larus michahellis z gniazdem (lęg mieszany), para z 2 pull. (martwe), Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (Komisja Faunistyczna 2015) Materiały Materials 235

45 Fot. 6. Młodociany wydrzyk ostrosterny Stercorarius parasiticus widziany we wrześniu 2014 na zb. Witoszówka w Świdnicy (woj. dolnośląskie) (fot. J. Słowikowski) Photo 6. Juvenile Parasitic Skua recorded in September 2014 at Witoszówka reservoir in Świdnica (Lower Silesian Voivodeship) Fot. 7. Wydrzyk długosterny Stercorarius longicaudus widziany w Studzionce (woj. śląskie) we wrześniu 2014 (fot. M. Nagler) Photo 7. Long-tailed Skua observed in Studzionka in September Ptaki Śląska 22 Materiały

46 mewa blada Larus hyperboreus imm. (1. zima), Zb. Goczałkowicki i Goczałkowice-Zdrój, pow. pszczyński (A. Ochmann i inni) mewa siodłata Larus marinus ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni) ad., Jamnik, pow. trzebnicki (A. Knychała, T. Szymala), tenże, Jamnik, Radziądz i Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz, A. Kuźnia, C. Pérez-Granados), tenże, Jamnik, Radziądz i Ruda Żmigrodzka (W. Lenkiewicz i inni) imm. (1. zima), zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (M. Dąbek i inni) juv./imm., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) ad., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (M. Dąbek, J. Słowikowski, B. Adamczyk) ad., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (M. Dąbek i inni) ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni) imm. (1. wiosna), zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (M. Dąbek) imm., Jez. Kunickie, pow. legnicki (A. Kuźnia), imm. (2. zima), tamże (G. Orłowski) imm. (1. zima), zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski) ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni) imm. (3. zima), Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) 05, ad., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (M. Dąbek i inni) ad., Groszowice, Opole (pow.) (Ł. Berlik, A. Kowalska, M. Kowalski) ad., Zwanowice, pow. nyski (J. Wójcicki) ad., Brzeg (pow.) (J. Regner, S. Regner) ad., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch, P. Skałban) rybitwa krótkodzioba Gelochelidon nilotica ad., Stawno, pow. milicki (M. Radziszewski) rybitwa wielkodzioba Hydroprogne caspia os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (J. Słowikowski), ad. i 1 juv., tamże (A. Kąkol, M. Szeruga) ad., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak), os., tamże (J. Zygadło, T. Tańczuk) os., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Zawadzki i inni) ad., Zb. Nyski, pow. nyski (J. Wójcicki, W. Wójcicki), ad. i 1 juv., tamże (J. Wójcicki, M. Zawadzki, M. Kaźmierczak), os., tamże (M. Zawadzki, M. Kaźmierczak), ad. i 1 juv., tamże (J. Wójcicki) ad., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) ad., Zb. Turawski, pow. opolski (D. Kurlej, A. Fröhlich) ad., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (Z. Wnuk, M. Nagler), ad. i 1 juv., tamże (M. Nagler), ad., tamże (Z. Wnuk) Materiały Materials 237

47 ślepowron Nycticorax nycticorax ad., Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski) ok juv., Psie Pole, Wrocław (pow.) (K. Koźlik) juv., Stawno, pow. milicki (M. Sołowiej) ad. i 3 juv., Jamnik, pow. trzebnicki (G. Burkowski, T. Szymala) os., zb. Bukówka, pow. kamiennogórski (A. Wasińska, A. Knychała, M. Paprocka) os., zb. Bukówka, pow. kamiennogórski (M. Pietkiewicz, P. Pamuła) subad., Gogolin, pow. krapkowicki (R. Świerad) juv., juv., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) juv., Brzeźce, pow. kędzierzyńsko-kozielski (R. Smykała, P. Kozłowski, M. Smykała) juv., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (T. Zarzycki) czapla złotawa Bubulcus ibis ad., Stawno, pow. trzebnicki (Komisja Faunistyczna 2015) ad., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak) ad., rez. Łężczok, pow. raciborski (J. Banaś) Aż trzy stwierdzenia w roku tej rzadkiej czapli to ewenement czapla purpurowa Ardea purpurea imm., Domaszczyn, pow. wrocławski (Z. Marciniak i inni) ad., Żory (pow.) (A. Sojka) ad., Wielikąt, pow. wodzisławski (B. Pawlik) juv., Wielikąt, pow. wodzisławski (W. Cichy i inni) czapla nadobna Egretta garzetta os., Byczeń, pow. ząbkowicki (M. Domagała) os., Kozanów i Sępolno, Wrocław (pow.) (M. Gajewski i inni) ad., Zb. Turawski, pow. opolski (W. Janecki junior i inni) os., Dziergowice, pow. kędzierzyńsko-kozielski (J. Banaś) os., Brzeg (pow.) (J. Regner) ad., ad., Zb. Nyski (pow. nyski) (M. Zawadzki, M. Kaźmierczak, J. Wójcicki), ad., tamże (J. Wójcicki), os., tamże (J. Wójcicki), ad., tamże (M. Zawadzki, M. Kaźmierczak), os., tamże (M. Domagała) os., Zwiastowice, pow. prudnicki (W. Michalik, R. Świerad, M. Pastrykiewicz) ad., Ochaby, pow. cieszyński (J. Wojtczak, M. Gieroska) os., Skoczów, pow. cieszyński (J. Gil) os., Jastrzębie-Zdrój (pow.) (M. Nagler) 238 Ptaki Śląska 22 Materiały

48 os., Samborowice, pow. raciborski (M. Nagler, Z. Wnuk) warzęcha Platalea leucorodia ad., Zb. Turawski, pow. opolski (D. Szlama) ad., Wielikąt, pow. wodzisławski (Z. Wnuk) ad. (fot. 8), zb. Słupsko, pow. gliwicki (T. Biwo i inni) ad., Landek, pow. bielski (J. Jagiełko) imm., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Rojek, J. Betleja) ibis kasztanowaty Plegadis falcinellus juv., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (A. Chlebowski i inni) os., Stare Koźle, pow. kędzierzyńsko-kozielski (J. Banaś) ad. (fot. 9), Zborowskie, pow. lubliniecki (Komisja Faunistyczna 2015) kormoran mały Phalacrocorax pygmaeus imm. (2. r. kal.), Ochaby Małe, pow. cieszyński (Komisja Faunistyczna 2015) rybołów Pandion haliaetus para z pull., pow. zgorzelecki (M. Pietkiewicz, H. Sztwiertnia, P. Kwaśniewicz) orlik krzykliwy Clanga pomarina os., Skała, pow. strzeliński (Ł. Czajka) ad., Zbytowa, pow. oleśnicki (T. Drazny) ad., Gręboszyce, pow. oleśnicki (T. Drazny) os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) ad., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Nysa (pow.) (J. Wójcicki) os., Zaodrze, Opole (pow.) (Ł. Berlik) os., Wyspa Bolko, Opole (pow.) (Ł. Berlik) ad., Studzionka, pow. pszczyński (J. Jagiełko) orzeł cesarski Aquila heliaca dolnośląskie/ juv. (2. r. kal.), z nadajnikiem satelitarnym (satellitetracking.eu, odczyt J. Lontkowski) opolskie/ os. (2. r. kal.), z nadajnikiem satelitarnym (satellitetracking.eu, odczyt J. Lontkowski) Kolejne stwierdzenia osobników z nadajnikami pokazują, iż orzeł cesarski zalatuje na Śląsk znacznie częściej, niżby to wynikało z wizualnych obserwacji z ostatnich lat 7 tylko lęgi 8 poza Borami Stobrawskimi Materiały Materials 239

49 Fot. 8. Dwie warzęchy Platalea leucorodia widziane w maju 2014 na zb. Słupsko (woj. śląskie) (fot. Z. Wnuk) Photo 8. Two Spoonbills observed in May 2014 at Słupsko reservior (Silesian Voivodeship) Fot. 9. Ibis kasztanowaty Plegadis falcinellus widziany w maju 2014 na Stawach Zborowskich (fot. G. Sobczak) Photo 9. Glossy Ibis recroded on Zborowskie fish-ponds in May Ptaki Śląska 22 Materiały

50 orzeł przedni Aquila chrysaetos imm. (2. r. kal.), Zalipie, pow. lubański (S. Rubacha) imm., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) mał ad./subad., Nazieleńce, pow. oświęcimski (P. Łagosz) błotniak stepowy Circus macrourus ad., Ciepłowody, pow. ząbkowicki (Komisja Faunistyczna 2015) ad., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) ad., Rozumice, pow. głubczycki (D. Szlama) ad. (fot. 10), Wilków, pow. prudnicki (R. Świerad) juv., Krzanowice, pow. raciborski (M. Kowalski i inni) kurhannik Buteo rufinus juv., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) imm. (2. r. kal.), Nowe Kotkowice, pow. prudnicki (W. Grzesiak) sóweczka Glaucidium passerinum , Bory Niemodlińskie (W. Michalik, R. Świerad, P. Rymwid-Mickiewicz) włochatka Aegolius funereus 25.03, , pow. oleśnicki (J. Zygadło, L. Matacz, A. Knychała) , pow. trzebnicki (B. Smyk) , Bory Niemodlińskie (W. Michalik i inni) uszatka błotna Asio flammeus os., Pawłowice, Wrocław (pow.) (Z. Marciniak) lubuskie: os., Sarbia, pow. krośnieński (A. Wąsicki) os., rez. Gubińskie Mokradła, pow. krośnieński (J. Lewandowski) os., Bobrowniki, pow. nowosolski (P. Lewandowski) os., Olbrachcice, pow. prudnicki (T. i A. Tańczuk, M. Zawadzki) os., Chrząstowice, pow. opolski (A. i T. Tańczuk, M. Zawadzki) Materiały Materials 241

51 dzięcioł białoszyi Dendrocopos syriacus , Park Skowroni, Wrocław (pow.) (B. Smyk), 22.02, para, tamże (A. Chlebowski i inni), para tamże (Komisja Faunistyczna 2015), , tamże (B. Smyk) , Huby, Wrocław (pow.) (Ł. Kosicki) para i 1, Ołbin, Wrocław (pow.) (D. Panasiuk, Ł. Kosicki) , Karłowice, Wrocław (pow.) (R. Mazurkiewicz, D. Mazurkiewicz), 10.03, , para, tamże (A. Knychała) 14, , Krzyki, Wrocław (pow.) (B. Smyk) para z 1 juv., Zacisze, Wrocław (pow.) (T. Maszkało i inni) os., Lipowa, pow. strzeliński (Ł. Czajka) , Pawłowice, Wrocław (pow.) (Z. Marciniak) , Zaodrze, Opole (pow.) (M. Zawadzki i inni) , Pogwizdów, pow. cieszyński (K. Kokoszka, R. Matusiak) 16.01, , Park Śląski, Chorzów (pow.) (A. i Z. Cibis, E. Paprzycka) , Bobrowniki, Tarnowskie Góry (pow.) (S. Kuś) Czerwcowa obserwacja pary karmiącej młodego to trzecie pewne stwierdzenie lęgu we Wrocławiu, który pozostaje miejscem najczęstszych obserwacji dzięcioła białoszyjego na Śląsku kobczyk Falco vespertinus imm., Poniatowice, pow. oleśnicki (L. Matacz, T. Drazny) os. w 14 stwierdzeniach, pow. ząbkowicki (KAŚ) os. w 15 stwierdzeniach, pow. jaworski, legnicki i złotoryjski (KAŚ) os. w 25 stwierdzeniach, pow. dzierżoniowski i świdnicki (KAŚ) os. w 5 stwierdzeniach, pow. oleśnicki (T. Drazny) os. w 45 stwierdzeniach, pow. średzki (KAŚ) os. w 20 stwierdzeniach, m. Wrocław i pow. wrocławski (KAŚ) os. w 6 stwierdzeniach, pow. oławski i strzeliński (KAŚ) juv., Grodziszcze, pow. świdnicki (T. Zarzycki) juv., Samborz, pow. średzki (Z. Rejniak) lubuskie: , Strumienno, pow. krośnieński (A. Wąsicki) juv., Modrzyca, pow. nowosolski (P. Lewandowski) juv., Grabik, pow. żarski (A. Wąsicki) juv., Zawada, pow. zielonogórski (Ł. Czajka) ad., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Zawadzki, A. i T. Tańczuk, M. Kowalski) os. w 5 stwierdzeniach, m. Opole i pow. opolski (KAŚ) os. w 6 stwierdzeniach, pow. strzelecki (KAŚ) os. w 37 stwierdzeniach, pow. kędzierzyńsko-kozielski (KAŚ) ok. 50 os. w 7 stwierdzeniach, pow. nyski (KAŚ) os. w 31 stwierdzeniach, pow. prudnicki (KAŚ), w tym os., Solec (M. Zawadzki, A. i T. Tańczuk) os. w 38 stwierdzeniach, pow głubczycki (KAŚ) os. w 9 stwierdzeniach, pow. krapkowicki (KAŚ) os. w 10 stwierdzeniach, pow. brzeski (KAŚ) 242 Ptaki Śląska 22 Materiały

52 os. w 11 stwierdzeniach, pow. kluczborski i namysłowski (KAŚ) os. w 8 stwierdzeniach, pow. bielski, cieszyński i pszczyński (KAŚ) os. w 8 stwierdzeniach, pow. lubliniecki i tarnogórski (KAŚ) os. w 9 stwierdzeniach, m. Gliwice i pow. gliwicki (KAŚ) os. w 8 stwierdzeniach, m. Piekary Śląskie, pow. będziński i mikołowski (KAŚ) os. w 20 stwierdzeniach, pow. raciborski (KAŚ) Trwający od połowy sierpnia do początku października nalot kobczyków był zjawiskiem bez precedensu w historii ornitologii na Śląsku (Kołodziejczyk i in. 2014). W trakcie całego okresu jesiennej migracji gatunek ten odnotowano 343 razy z łączną liczebnością wynoszącą 1408 os. (suma najwyższych wartości dla wszystkich miejsc obserwacji), stąd dla większości obszaru Śląska podano jedynie wartości zbiorcze dla poszczególnych rejonów stwierdzeń gatunku orzechówka Nucifraga caryocatactes os., Kaczyce, pow. cieszyński (K. Kokoszka, R. Matusiak) dzierzba czarnoczelna Lanius minor ad. (fot. 11), Żory (pow.) (A. Sojka i inni) Pierwsza obserwacja na Śląsku po 10 letniej przerwie (Komisja Faunistyczna 2005) czarnowron Corvus corone os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Popowice, Wrocław (pow.) (G. Orłowski) os., Gaj, Wrocław (pow.) (J. Zygadło) os., Niedźwiedzice, pow. legnicki (M. Kapelski) os., Zgorzelec (pow.) (T. Maszkało) os., Sady Górne, pow. jaworski (P. Wasiak) os., stawy Goliszów, pow. legnicki (M. Sapko, Ł. Pobiedziński, A. Chlebowski) os. Kozanów, Wrocław (pow.) (G. Orłowski) os., Modlikowice, pow. złotoryjski (A. Wąsicki) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), os., tamże (Z. Marciniak) os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz i inni) os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (J. Stępniewski, W. Michalak) Głobice, pow. górowski (M. Nagler) lubuskie: os., Chojna, pow. krośnieński (S. Rubacha) os., Czarnowo, pow. krośnieński (A. Wąsicki) os., Bobrowniki, pow. nowosolski (P. Lewandowski) os., Stary Żagań, pow. żagański (S. Rubacha) os., Bobrowniki, pow. nowosolski (P. Lewandowski) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (H. Sztwiertnia i inni) os., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Pastrykiewicz, R. Świerad, K. Ostrowski), os., tamże (Ł. Czajka), os., tamże (M. Zawadzki, T. Tańczuk), os., tamże (J. Szymczak, J. Wójcicki), os., tamże (M. Zawadzki, T. Tańczuk), os., tamże (M. Domagała) 9 poza górami i pogórzem Materiały Materials 243

53 Fot. 10. Dorosły samiec błotniaka stepowego Circus macrourus obserwowany we wrześniu 2014 w Wilkowie na Płaskowyżu Głubczyckim (fot. R. Świerad) Photo 10. Adult male Pallid Harrier observed in September 2014 in Wilków (Opole voivodeship) Fot. 11. Dzierzba czarnoczelna Lanius minor obserwowana w maju 2014 w Żorach (fot. R. Gwóźdź) Photo 11. Lesser Grey Shrike recorded in May 2014 in Żory (Silesian voivodeship) 244 Ptaki Śląska 22 Materiały