Kopia robocza. Tłumaczenie: Natalia Palacz

Transkrypt

1 Podoktorancki projekt badawczy: Powstanie ekspresji trans-kulturowej w ramach szkolnej wymiany międzynarodowej na temat bycia na świecie : Poszukiwanietworzenie teatralne (recherche-création théâtrale) Kopia robocza Kandydat Dominik Richard (PhD) Badacz 6620, rue St-Dominique Montréal, Québec, Kanada, H2S 3A7 Tel: chridom@gmail.com Kierownik stażu Dr Juliusz Tyszka Profesor i kierownik Zakład Performatyki - Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytet Adama Mickiewicza ul. Szamarzewskiego 89A Poznań, Polska Tłumaczenie: Natalia Palacz Streszczenie Już od wielu lat praktyki artystyczne są przyjęte w środowisku szkolnym jako podejścia edukacyjne. Korzystne efekty tych praktyk - takich jak: teatr, sztuki plastyczne, muzyka i inne - na rozwój dzieci i młodzieży - były przedmiotem badań i istnieje bogata dokumentacja na ten temat. Ogólnie mówiąc, praktyki te wpisują się w cele edukacyjne programów krajowych, poprzez które szkoły mogą opracowywać projekty i zajęcia w zależności od przeżyć ich uczniów. Te inicjatywy szkolne uwzględniają polityki kulturalne, które między innymi definiują tożsamość narodową. System szkolny oraz instytucje kultury zmagają się w swoich własnych i wspólnych działaniach z oddziaływaniem rynku kultury masowej i zglobalizowanych sieci komunikacji. Projekt teatralny realizowany dzięki podejściu tworzenia zbiorowego w ramach wymiany międzynarodowej między szkołami pozwoliłby zrozumieć rzeczywistość medialną uczestników. Tworząc wyjątkowa i uprzywilejowaną relację z Drugim Człowiekiem, projekt kreacji teatralnej na temat bycia na świecie ma na celu odkrycie strategii komunikacji w zglobalizowanym kontekście i przyczynienie się do edukacji medialnej. Wprowadzenie Zagadnienie globalizacji zwraca uwagę ustawodawców, badaczy, nauczycieli, rodziców i animatorów, szczególnie w kontekście rozwoju młodzieży. Wielu badaczy (Appadurai, 2005, 2007; Bauman, 1999; Mattelart, 2002; Miège, 2005; Vincent, 2004) zauważa, że rynek kultury masowej i zglobalizowanych sieci komunikacji mocno przenika umysły i praktyki społeczne młodzieży, narzucając modele ideologiczne, gospodarcze i komunikacyjne. System szkolny i instytucje kultury zmagają się w ich misji z różnymi oddziaływaniami, które są niezgodne z ich wartościami i zasadami. (kopia robocza) 1

2 Problematyka W kontekście globalizacji, prowadzenie zajęć edukacyjnych i kulturalnych mających na celu przekazanie młodzieży pojęć takich jak: postawa obywatelska, odmienność, wszechstronność niesie w sobie niezwykle istotne kwestie społeczne. Jedno czasopismo z literatury na ten temat podaje, że wydaje się nam, że globalizacja (Carpentier i Longo, 2008 ; Cordelier, 2000) ma znaczący, nawet niezwykle ważny wpływ na życie młodzieży. Globalizacja przejawia się między innymi w narzuceniu jedynego sposobu myślenia. Wpływ zaobserwowany u młodzieży przejawia się w zjawiskach fragmentacji egzystencjalnej i społecznej, jak również w konflikcie między rzeczywistością lokalną a wirtualnością w relacji ludzi młodych względem świata. Istota tego badania polegałaby na uchwyceniu skali i złożoności oddziaływania globalizacji na wyobrażenie, jakie mają osoby młode o świecie i o ich własnym życiu. Problem badawczy W ramach wymiany, chodziłoby o odkrycie zglobalizowanych sposobów komunikowania się dzięki podejściu ekspresji teatralnej. Proponujemy strategię edukacyjną w ramach wymiany międzynarodowej pomiędzy szkołami, która to strategia pozwoliłaby zawrzeć cele edukacji obywatelskiej, medialnej i międzykulturowej dzięki podwójnemu podejściu pedagogicznemu opartemu na doświadczeniu i sferze wyobraźni. Projekt polegałby się na realizacji spektaklu teatralnego (Page, 2005b; Paillé, 2004; Rebellato, 2009), stworzonego dzięki podejściu tworzenia zbiorowego. Owe podejście, wpisujące się w perspektywę nauki poprzez doświadczenie, zostałoby zastosowane do zrealizowania tematu bycia na świecie. Stworzenie projektu kreacji teatralnej wpisanej w podejście egzystencjalne może właśnie pozwolić zrozumieć skalę i złożoność tych zjawisk (Chemillier-Gendreau, 2005). Mając na celu odkrycie tego, co głęboko ukryte i tego, co ma szeroki zakres, nasza praktyka teatralna stanowi trans-kulturowy sposób komunikacji i ekspresji (Balintova i Palkova, 2012a; Galvani, 2003, 2013; Rebellato, 2014). Proponowany temat bycia na świecie znajduje inspirację w podejściu filozoficznym zajmującym się związkiem egzystencjalnym bycia z Drugim Człowiekiem i światem (Boulbina, 2004; Caune, 1981 ; Chemillier-Gendreau, 2005). (kopia robocza) 2

3 Ramy projektu badawczego i praktyki teatralnej Ten projekt badawczy przyjmuje ramy badań-interwencji, wyrażone poprzez zasadę współpracy. W tych ramach badacz przyjmuje dwie role, rolę badacza i rolę koordynatora projektu. Ów projekt zakłada realizację spektaklu teatralnego przez uczniów, nauczycieli i animatorów w ramach wymiany międzynarodowej między szkołami średnimi. Realizacja projektu teatralnego dokonuje się dzięki podejściu tworzenia zbiorowego, opartego na dwóch zasadach pedagogicznych: dostosowania sfery wyobraźni zbiorowej i doświadczenia (Fasbinder i Desmarets, 2005; Feldhendler, 2004, 2011). Podejście pedagogiczne sfery wyobraźni łączy się z podejściami tworzenia i odkrywania nieznanego. Burząc granice między marzeniami a rzeczywistością poprzez grę, podejście pedagogiczne rozwija relację z głęboko ukrytym Ja, tak jak jego przeszłość i jego przewidywania na przyszłość. Podejście tworzenia zbiorowego wpisuje się w perspektywę społeczno-adaptacyjną. Doświadczenie w podejściu pedagogicznym projektu stanowi czasoprzestrzeń dla nauki, która dzięki podejściu meta-refleksyjnemu, pozwala uczestnikom przystosować się na poziomie egzystencjalnym, jak i społecznym. Tabela 1 przedstawia cele dwóch komponentów projektu, badania naukowego i interwencji. Tabela 1 Cele dwóch komponentów: badania naukowego - interwencji Ogólny cel badawczy Zrozumienie podejścia międzykulturowego dotyczącego komunikacji i wyrażenia kreacji teatralnej, realizowanej na temat: bycia na świecie dzięki podejściu zbiorowemu w ramach wymiany międzynarodowej pomiędzy szkołami. Szczegółowe cele badawcze 1. Identyfikacja trans-kulturowych strategii komunikacji w realizacji projektu; 2. Identyfikacja obrazów globalizacji pojawiających się w komunikacji i sposobie wyrażenia projektu; 3. Analiza praktyk animacyjnych projektu; 4. Doświadczenie podejścia zbiorowego tworzenia projektu. Ogólny cel interwencji Realizacja projektu teatralnego przez uczniów, nauczycieli i animatorów w ramach wymiany międzynarodowej pomiędzy szkołami średnimi, dzięki podejściu tworzenia zbiorowego na temat bycia na świecie. Szczegółowe cele interwencji a) Rozwinięcie znaczenia komunikacji międzykulturowej i trans-kulturowej; b) Lepsze zrozumienie drugiego człowieka dzięki zasadzie odmienności; c) Uwrażliwienie na oddziaływanie mediów, nośnik globalizacji; d) Rozwinięcie znaczenia tworzenia i komunikacji w ramach wymiany międzynarodowej. (kopia robocza) 3

4 Ramy wykonawcze Podejście zbiorowego tworzenia stanowi główną strategię budowania wiedzy naukowej i artystycznej (Morissette, 2011). Metodologia badawcza tworzy się głównie na podstawie podejścia kreacji teatralnej. Przechowywanie danych dokonuje się różnymi technikami i narzędziami typu indukcyjnego w trakcie faz projektu i spotkań dotyczących realizacji, które zostaną ustalone w ścisłej współpracy grup i animatorów. Poznań - miasto goszczące Znając różne możliwości, które oferuje Poznań, badacz-koordynator wybrał to miasto jako miejsce realizacji projektu. Dzięki wcześniejszej wieloletniej współpracy z różnymi instytucjami kultury, placówkami szkolnymi i akademickimi w tym mieście, badacz-koordynator zajmie się nawiązaniem kontaktów między wszystkimi partnerami zarówno lokalnymi, jak i międzynarodowymi, szkołami, instytucjami kultury i instytucjami teatralnymi. Na szczeblach lokalnym i międzynarodowym, województwo wielkopolskie i departament Ille-et-Vilaine, jak również miasta Poznań i Rennes podpisały umowy partnerskie i umowy wymiany w dziedzinach: gospodarczej, edukacyjnej, kulturalnej, artystycznej, w obszarze technologii i nauki. Na poziomie szkół, Liceum Jean Brito w Bain de Bretagne i sekcja dwujęzyczna polsko-francuska Liceum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu organizują od wielu lat wymiany szkolne. Przewidziane jest również włączenie trzeciej grupy uczniów ze szkoły średniej z Europy lub z Québecu. Językiem porozumienia i ekspresji będzie głównie francuski. Na poziomie teatralnym i kulturalnym, przewidziane jest w trakcie realizacji projektu, by grupy współpracowały z profesjonalnym animatorem teatralnym. Grupy biorą odpowiedzialność za ich własne finansowanie w celu zapewnienia animacji ich zajęć teatralnych i stworzenia ich propozycji spektaklu, jak również za koszty sali i koszty podróży. Jako że szkoły nie zawsze mają środki niezbędne do realizacji tego rodzaju projektu, grupy będą musiały otrzymać wsparcie logistyczne, artystyczne, techniczne i finansowe od instytucji kultury lub instytucji teatralnych działających odpowiednio w każdym mieście uczestniczącym. Podczas projektu, badacz-koordynator będzie w stałym kontakcie z animatorami, z którymi spotka się indywidualnie i w grupie. Z okazji spotkania plenarnego, które odbędzie się w Poznaniu, zaproszeni uczniowie, nauczyciele i animatorzy będą mogli zamieszkać u ich polskich kolegów, co pozwoli im lepiej się poznać. (kopia robocza) 4

5 Na zakończenie, na poziomie akademickim, Profesor Juliusz Tyszka, kierownik zespołu badawczego na Studiach Performatyki (Performance Studies) na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu (Polska) pokieruje podoktoranckim projektem badawczym Kandydata. Zespół badawczy kierowany przez Pana Tyszkę osiągnął ekspertyzę w dziedzinie badań naukowych nad procesami kreacji i performatyki w teatrze. Uznany na arenie międzynarodowej, utworzył między innymi partnerstwo z Laboratorium Studiów Teatralnych na Uniwersytecie Rennes 2 (Francja). Fazy i zasady realizacji projektu (od maja 2015 do listopada 2017) Aby zrealizować projekt, przewidujemy następujące fazy i zasady realizacji: Fazy i zasady realizacji Badacz-koordynator przedkłada partnerom (szkołom i instytucjom kultury lub instytucjom teatralnym) propozycję projektu; Badacz-koordynator spotyka nauczycieli, animatorów i przedstawicieli instytucji kultury przed rozpoczęciem projektu; Zatwierdzenie protokołu badań naukowych opartych na współpracy i porozumienia partnerstwa między grupami i instytucjami; Nauczyciele i animatorzy przedstawią ich grupie cele, środki i harmonogram projektu. Wszyscy uczestnicy będą musieli poprosić rodziców o podpisanie formularza uczestnictwa; Badacz-koordynator spotyka indywidualnie każdą grupę, by ją poznać i porozmawiać z nią; Badacz-koordynator jest w bezpośrednim kontakcie z animatorami, otrzymuje ich raporty co miesiąc i co trzy miesiące; Partnerzy muszą potwierdzić finansowanie ich uczestnictwa; Każda grupa pracuje nad swoim projektem, dostosowując sobie temat; Badacz-koordynator spotyka i/lub uczestniczy w niektórych warsztatach lub, w idealnym przypadku, jest obecny na publicznym przedstawieniu propozycji grup; Grupy wymieniają bezpośrednio swoje wrażenia, sprzęt do realizacji i nagrania wideo. Grupy reagują na propozycje spektaklu innych grup; Badacz-koordynator analizuje propozycje i przekazuje grupom sprawozdanie. Grupy reagują na jego interpretację; Uczestnicy mogą przekazać za pośrednictwem Internetu swoje wrażenia i ich indywidualne podejście na grupie dyskusyjnej; Spotkanie, podczas którego grupy będą pracować nad stworzeniem wspólnego spektaklu na podstawie ich propozycji, odbędzie się w Poznaniu. W programie są różne zajęcia, w czasie których uczestnicy będą mogli tworzyć, wymieniać się i dzielić. Podczas tego spotkania, badacz-koordynator spotka się na rozmowie z grupami, uczestnikami i animatorami; Spektakl jest przedstawiony przed młodą publicznością, po spektaklu jest przewidziane spotkanie z widzami; Zostaje zorganizowane spotkanie plenarne w celu podsumowania projektu; Po pierwszej fazie analizy, badacz-koordynator spotyka na rozmowie animatorów, indywidualnie lub w grupie; Badacz-koordynator przystępuje do ostatecznej analizy całości zebranych danych i sporządza raport badawczy, który otrzymują grupy i partnerzy. (kopia robocza) 5

6 Bibliografia Appadurai, A. (2005). Après le colonialisme : les conséquences culturelles de la globalisation. Paris : Payot. Appadurai, A. (2007). Géographie de la colère. La violence à l âge de la globalisation. Paris : Payot. Baltintova, H. et Palkova, J. (Dir.) (2012a). Productions et perceptions des créations culturelles. Paris : L Harmattan. Baltintova, H. et Palkova, J. (Dir.) (2012b). La coexistence du local et global dans la synergie. Dans H. Baltintova et J. Palkova, Productions et perceptions des créations culturelles (p ). Paris : L Harmattan. Bauman, Z. (1999). Le coût humain de la mondialisation. Paris : Hachette. Bauman, Z. (2005). Franchir les frontières? Ou avoir de nombreux chez-soi? Tumultes, 1(24), Dokument konsultowany 30 września 2014 na stronie internetowej: Boulbina, S. (2004). Penser au pluriel : l homme universel et le citoyen du monde. Dans H. Vincent (Dir.) Citoyen du monde - Enjeux, responsabilités, concepts (p ). Paris : L Harmattan. Carpentier, C., Longo, T. et CURSEP (Centre : Université de Picardie). (2008). L'école dans un monde en crise : entre globalisation et héritages. Paris : L'Harmattan. Caune, J. (1981). La dramatisation Une méthode et des techniques d'expression et de communication par le corps. Louvain-la-Neuve: Cahiers Théâtre Louvain Chemillier-Gendreau, M. (2005). Quelle citoyenneté adaptée à la pluralité du monde? Tumultes, 1(24), Cordellier, S. (Dir.). (2000). La mondialisation au-delà des mythes. Paris : La Découverte. Feldhendler, D. (2004). Théâtre en miroirs : l histoire de vie mise en scène. Paris : Téraèdre. Feldhendler, D. (2011). Approche dramaturgique du récit de vie : une démarche interculturelle. Communication présentée au XVIII Symposium du Réseau Québécois pour la Pratique des Histoires de Vie (RQPHV) Les rencontres trans-formatrices en histoires de vie : Croisements et Métissages. Dokument konsultowany 15 grudnia 2011 na stronie internetowej: Galvani, P. (2003). Pour une approche transculturelle de la formation. Culture en mouvement, 56, (kopia robocza) 6

7 Galvani, P. (2013). Autoformation existentielle mondialoguante et métissages. des pratiques de soi. Revue internationale en Sciences de l éducation et de la formation Analyses Pratiques de formation Pratiques spirituelles autoformation et interculturalité , Mattelart, A. (2002). La mondialisation de la communication. Paris : Presses Universitaires de France Que sais-je? Meirieu, M. (2002). Se (re)connaître par le théâtre : École, éducation spécialisée, formation. Lyon : Chronique Sociale, Pédagogie formation l Essentiel. Meirieu, Ph. (2004b). Théâtre et transmission. Conférence donnée au stage national du Pôle National de Ressources THEATRE. Dokument konsultowany 10 maja 2005 na stronie internetowej: Miège, B. (2005). La pensée communicationnelle. Grenoble : Presses Universitaires de Grenoble. Morin, E. (1999). Les sept savoirs nécessaires à l éducation du futur. Paris : Éditions du Seuil. Morissette, J.-F. (2011). Entre fiction et vérité : la théâtralité comme mode de connaissance. Cahiers de recherche sociologique, 51, Page. C. (2001). Éduquer par le jeu dramatique. Issy-les-Moulinaux : ESF, coll. Pratiques et enjeux pédagogiques Page. C. (Dir.). (2005a). Troupes et jeunesse. Cahiers Robinson, 18. Page. C. (2005b). Le jeu dramatique : une rencontre entre théâtre et éducation. Dans J.-L. Besson (Dir.), Apprendre (par) le théâtre (p ). Louvain : Centre d'études théâtrales (UCL). Paillé, L. (2004). Livre : la démarche de création. Trois-Rivières : Éd. D art Le Sabord. Rebellato, D. (2009). Globalization and theater. Palgrave Macmillan. Rebellato, D. (2014). Playwriting and Globalization: Toward a Site-Unspecific Theatre. Contemporary Theatre Review, 16(1), Dokument konsultowany 3 czerwca 2014 na stronie internetowej: Rustom, B. (2000). The politics of cultural practice thinking through theatre in an age of globalization. Hanover: Hanover University Press of New England Serron, D. (2005). La pédagogie, un outil de formation; la création, un outil. Dans J.- L. Besson (Dir.), Apprendre (par) le théâtre (p ). Louvain : Centre d'études théâtrales (UCL). (kopia robocza) 7