Jak cyfryzować Polskę? Gospodarczy i obywatelski wymiar nowoczesnych technologii telekomunikacyjnych i informatycznych

Transkrypt

1 NAJ S TAR S ZY M AG A Z YN E K ONOMI C Z NY W PO L SC E Jak cyfryzować Polskę? Gospodarczy i obywatelski wymiar nowoczesnych technologii telekomunikacyjnych i informatycznych WARSZAWA Centrum Konferencyjne Zielna patron MEDIALNY organizator partner

2 SPIS TREŚCI WSTĘp 3 Ocena dotowanych inwestycji szerokopasmowego internetu osiągane rezultaty i rekomendacje ekspertów 4 Agenda konferencji 10 Biogramy - Prelegenci 11 BIOGRAMY - moderatorzy 20 INFORMACJA O ORGanizatorze 23 2

3 WSTĘP Mamy przyjemność przedstawić Państwu publikację wieńczącą konferencję Instytutu Sobieskiego Jak cyfryzować Polskę? technologii telekomunikacyjnych i informatycznych. W publikacji znajdą Państwo zapis konferencyjnych debat oraz poświęcony ocenie dotowanych inwestycji w szerokopasmowy internet artykuł autorstwa eksperta Instytutu, Janusza Kobeszki, który to artykuł stanowił zapowiedź naszej konferencji. Panele konferencyjne poświęciliśmy tematom gospodarczo-technologicznym oraz społecznym, starając się poruszyć różne aspekty socjoekonomiczne cyfryzacji i informatyzacji. Znani eksperci oraz przedstawiciele branży podjęli dyskusję na temat prawnych, technologicznych i ekonomicznych zagadnień dotyczących inwestycji w sieci szerokopasmowe w Polsce oraz cyfryzacji Polski jako projektu wymagającego zarządzania holistycznego. Cyfryzacja, będąca jednym z narzędzi zwiększania zaawansowania technologicznego i innowacyjności polskiej gospodarki, niewątpliwie wymaga myślenia w kategoriach całości z perspektywy obywateli, państwa oraz podmiotów działających na rynku. Podstawą do wdrożenia zarządzania holistycznego pozostaje stabilne, przewidywalne oraz dobrze zaprojektowane prawo. Drugim tematem omawianym na konferencji było wykluczenie cyfrowe, czyli problem możliwości udziału w cyfrowym świecie wszystkich grup społecznych. Źródeł wykluczenia cyfrowego w Polsce, jak podkreślali dyskutanci, należy upatrywać zarówno w niedostatkach technologicznych, jak też w braku umiejętności i w postawach społecznych. Poważnym wyzwaniem jest również nakładanie się wykluczenia cyfrowego na inne rodzaje wykluczenia (społecznego, ekonomicznego czy geograficznego). Jesteśmy przekonani, że sprawnie przeprowadzana cyfryzacja powinna być sposobem na wyrównywanie szans między różnymi grupami społecznymi. Stanowi także mechanizm awansu gospodarczego i technologicznego Polski, stwarzając możliwość dołączenia do najbardziej rozwiniętych technicznie oraz społecznie państw świata. Mamy nadzieję, że nasza konferencja stała się miejscem dyskusji, które przybliżają Polskę do tego celu. Pragniemy jeszcze raz skierować podziękowania za wkład w prowadzoną przez nas dyskusję na temat cyfryzacji Polski do wszystkich uczestników paneli, gości konferencji oraz naszego Partnera Orange Polska, a Czytelnikom niniejszej publikacji życzyć inspirującej lektury. Zarząd Instytutu Sobieskiego 3

4 Ocena dotowanych inwestycji szerokopasmowego internetu osiągane rezultaty i rekomendacje ekspertów Polska przeznacza duże nakłady finansowe ze środków europejskich w celu rozbudowy infrastruktury szerokopasmowej. Tylko cztery wybrane projekty w województwie lubuskim, w województwie pomorskim, w Wielkopolsce i Polsce Wschodniej (5 województwach) pochłoną ponad 2 mld złotych. Czy osiągane rezultaty będą godne zainteresowania, jakim cieszą się one wśród interesariuszy? Aby udzielić odpowiedzi, warto przeanalizować konkretne przykłady inwestycji w sieci szerokopasmowe. Pierwszymi, ukończonymi z sukcesem, projektami w Polsce są inwestycje w województwach lubuskim i pomorskim. Projekt Szerokopasmowe Lubuskie to inwestycja warta 142 mln zł, z czego 51 mln zł stanowi dofinansowanie z Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 1. W projekcie Orange Polska zbudowano 1418 km sieci internetu szerokopasmowego, w zasięgu usług szerokopasmowych znalazło się 326 miejscowości zakwalifikowanych wcześniej jako białe plamy. Podkreślenia wymaga tutaj ważna rola samorządów lokalnych, które decydowały o miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, lokalizacji inwestycji, lokalizacji infrastruktury w pasach drogowych, opłatach lokalnych, w tym za zajęcie pasa drogowego, a także o pozwoleniach na budowę. W październiku 2014 roku zakończono projekt Szerokopasmowe Pomorskie, wybudowano sieć o długości 1818 km, powstało 220 nowych punktów dostępowych, a 33 obiekty uzyskały możliwość dostarczania internetu o przepływnościach powyżej 30 Mb/s 2. Wartość projektu wyniosła 156 mln zł, z czego dotacja to 36 mln zł. Projekt realizowany przez Orange Polska objął zasięgiem mieszkańców 253 miejscowości pozbawionych dostępu do szerokopasmowego internetu oraz 58 miejscowości, którym znacząco poprawi się możliwości dostępu do usług. Obecnie na etapie realizacji jest Wielkopolska Sieć Szerokopasmowa 3, finansowana ze środków Unii Europejskiej. To projekt o wartości ponad 410 mln zł, który planowano zakończyć w grudniu 2014 roku. Spółka odpowiedzialna za inwestycję, z 25-procentowym udziałem województwa wielkopolskiego, odpowiadała za projekt, budowę i eksploatację sieci światłowodowej na terenie całego województwa. Założenia projektowe przewidywały wybudowanie sieci szerokopasmowej na podstawie technologii sieci nowej generacji. Miały powstać: sieć szkieletowa oraz sieć dystrybucyjna o długości 4590 km, węzły sieci szkieletowej zlokalizowane we wszystkich miastach będących siedzibami powiatów, a także 576 węzłów dystrybucyjnych, zapewniając każdej gminie Wielkopolski przynajmniej jeden taki węzeł. Po zakończeniu realizacji projektu planowane jest objęcie 73 proc. mieszkańców Wielkopolski zasięgiem sieci o przepływności minimum 30Mb/s. W ramach czwartego flagowego projektu perspektywy , tj. budowy sieci szerokopasmowej współfinansowanej z Programu Rozwój Polski Wschodniej, do końca 2014 roku miało powstać łącznie 5660 km sieci (1410 km woj. warmińsko-mazurskie, 2200 km woj. lubelskie, 650 km woj. podlaskie, 700 km woj. świętokrzyskie, 700 km woj. podkarpackie) 4. Projekt obejmował w założeniu budowę sieci światłowodowej w ma- 4

5 kroregionie o łącznej długości km oraz budowę 1065 węzłów szkieletowo-dystrybucyjnych. Wydaje się, że projekt ten może mieć znaczące opóźnienia w porównaniu z projektem wielkopolskim, gdyż zaawansowanie jego realizacji sięga około 50 proc. Aktualne pozostaje zatem pytanie, kiedy będzie możliwy powszechny dostęp do szybkiego internetu, wobec niezakończonych jeszcze projektów z lat , w tym zwłaszcza na terenach tzw. białych plam. Projekt dla Polski Wschodniej zakładał przecież osiągnięcie w 2015 roku ponad 1 mln nowych użytkowników 5. Wśród dostrzeganych ryzyk realizacyjnych na etapie planowania wymieniano słabo rozwiniętą infrastrukturę teleinformatyczną oraz utrzymujący się obraz Polski Wschodniej jako regionu peryferyjnego 6. Materializacja ryzyk w postaci niepełnej realizacji projektu i ryzyka strat w dofinansowaniu może tylko umocnić obraz Polski Wschodniej jako peryferyjnego regionu w Europie. W wyniku powstania nowych sieci, w ramach rozbudowy infrastruktury szerokopasmowej, największe korzyści odniosą Operatorzy Sieci Dostępowych. Korzyści operatorów to głównie: a) większa konkurencja na rynku operatorów hurtowych, co może pozytywnie wpływać na jakość świadczonych usług i cenę; b) szybkie łącza światłowodowe doprowadzone do rejonów charakteryzujących się słabą infrastrukturą telekomunikacyjną; nowoczesna sieć DWDM oraz MPLS; c) możliwość skorzystania z wielu różnych usług hurtowych, co wpływa na elastyczność stosowanych technologii (kanalizacja, ciemne włókno, transmisja Ethernet itp.) 7. Obecnie trudno orzec, na ile nowe sieci szerokopasmowe światłowodowe wpłyną na konkurencję cenową na lokalnym rynku usług telekomunikacyjnych przy określonym poziomie poczynionych już inwestycji na tym rynku zarówno przez operatorów dużych, jak i lokalnych. Z pewnością nowa oferta operatorów lokalnych bazująca na światłowodzie wyprze w niedługim czasie usługi dostarczane przy użyciu technologii tradycyjnych, obecne dotychczas w ofertach dużych operatorów. Projektowane nowe sieci NGA (ang. nextgenerationaccess) to przewodowe sieci dostępowe, które składają się w całości lub częściowo z elementów optycznych i które mogą zapewnić świadczenie usług szerokopasmowego dostępu o wyższych parametrach (takich jak wyższa przepustowość) w porównaniu z usługami świadczonymi za pomocą istniejących sieci z przewodów miedzianych 8. Istotne jest, jaki procent infrastruktury światłowodowej udało się już wybudować w danym województwie na zasadach rynkowych, zanim sieć dotowana otworzyła się na rynek. Otwarta pozostaje również kwestia oceny przez Komisję Europejską wykupu i dzierżawy obecnych sieci rynkowych jako nowej dotowanej inwestycji, ponieważ zauważalne ryzyko nieosiągnięcia zakładanych rezultatów mogłoby pociągać za sobą konsekwencje finansowe w wysokości przyznanego dofinansowania ze środków UE. Wszystkie te projekty wpisują się w Narodowy Plan Szerokopasmowy, przyjęty przez rząd w styczniu 2014 r. Plan ten za kluczową barierę rozwoju sieci szerokopasmowych oferujących parametry na poziomie wymaganym do osiągnięcia celów Europejskiej Agendy Cyfrowej uznaje opłacalność ekonomiczną inwestycji w nowoczesną infrastrukturę 5

6 poza głównymi aglomeracjami. W Polsce okres zwrotu z inwestycji jest dłuższy niż w innych krajach Unii Europejskiej z uwagi na niższy przychód osiągany z jednego abonenta, przy zbliżonym do europejskiego koszcie inwestycji. W planie uznano również za kluczowy element rozwój popytu dzięki obecności usług wykorzystujących możliwości techniczne infrastruktury nowej generacji. Analizy SWOT podkreślały w Polsce utrzymującą się lukę cyfrową pomiędzy obszarami wiejskimi a resztą kraju. W planie rządowym stwierdza się, że w Polsce brak jest znanych, opublikowanych planów inwestycyjnych operatorów telekomunikacyjnych, przy znanych parametrach rynku: wartość rynku telekomunikacyjnego w Polsce w 2011 r. wyniosła blisko 43 mld zł (bez VAT). Wielkość sprzedaży detalicznej z trzech segmentów rynku dostępu do internetu, telefonii komórkowej oraz telefonii stacjonarnej osiągnęła poziom ok. 28,3 mld zł. Dla telefonii stacjonarnej wynosiła 5,2 mld zł, dla telefonii mobilnej ponad 19 mld zł (w tym z transmisji danych 1,6 mld), dla dostępu do internetu sprzedaż detaliczna była na poziomie 4 mld zł 9. Rządowy plan zakłada zapewnienie dostępu do Internetu o prędkości 30 Mb/s dla wszystkich gospodarstw domowych do 2020 roku (a 100 Mb/s dla 50% gospodarstw). Działania na rzecz wzrostu popytu i rozwoju kompetencji cyfrowych rząd przewiduje ponadto w kilku dokumentach strategicznych: Strategii Sprawne Państwo, Programie Zintegrowanej Informatyzacji Państwa, Kierunkach informatyzacji e-zdrowie Polska na lata ,Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego i Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego. Efekty tych działań nadal nie są jednak widoczne na rynku, a resorty cyfryzacji i zdrowia odnotowują wiele porażek w dążeniu do celu i to pomimo tego, że zgodnie z raportem Prezesa UKE dotyczącym pokrycia terytorium Polski infrastrukturą telekomunikacyjną i publicznymi sieciami telekomunikacyjnymi w 2013 roku wybudowano 7,1 tys. km nowych sieci światłowodowych, a w trakcie budowy jest ok. 44 tys. km sieci 10. W ostatnim rankingu ONZ 11 polska e-administracja znalazła się na 42. miejscu na świecie i 22. w Europie. Wyprzedziła nas chociażby Rosja (27. miejsce na świecie) w dziedzinie usług i infrastruktury kraj ze słabszym kapitałem ludzkim, ale za to ze wskaźnikiem aż 183 telefonów komórkowych na 100 mieszkańców (Polska 133/100). Tylko 65 proc. obywateli korzysta u nas z internetu, przez co znajdujemy się na poziomie Litwy i Portugalii. Rankingi OECD wskazują 12, że odsetek Polaków, którzy drogą elektroniczną kontaktują się z urzędami od kilku lat utrzymuje się na poziomie około 30 proc., a tylko 10 proc. wysyła pliki elektroniczne 13. Komisja Europejska przyjęła już pierwszy z polskich krajowych programów operacyjnych Polska Cyfrowa. Pytanie jednak, czy jego realizacja pozwoli na prawdziwe wdrożenie e-administracji i otwartego rządu przy niedoborze specjalistów IT w administracji i znacznym poziomie biurokratyzacji procesów. Czy cyfrowa aktywizacja społeczeństwa jest możliwa przy wciąż niskim poziomie e-usług? Czy mamy nadal do czynienia z wykluczeniem cyfrowym wobec ograniczonego dostępu do wyszukiwanych informacji publicznych? Polacy w dalszym ciągu nie posiadają zunifikowanego elektronicznego dokumentu tożsamości. Jest to najistotniejszy problem polskiej e-administracji, stwierdzony już w 2008 roku i zawarty w projekcie stworzenia dowodu elektronicznego, nowego dokumentu tożsamości wyposażonego w mikroprocesor, którym to dokumentem można by się posługiwać także w sieci. Kontakt obywatela z urzędami za pomocą podpisu elektronicznego napotyka bariery wyłącznie administracyjne, ponieważ rynek jest w stanie zapewnić technologie stosowane już szeroko w Europie. Obywatele innych państw naszego regionu, m.in. Estonii, otrzymali elektroniczne dowody osobiste z chipem zabezpieczonym numerem PIN. Dzięki nim mogą kontaktować się oficjalnie z urzędami, wejść na stronę rzą- 6

7 du i sprawdzić wszystkie informacje na swój temat, a w przypadku nieuzasadnionego wykorzystania danych przysługuje im skarga do rzecznika ochrony danych osobowych. Elektroniczny dowód osobisty umożliwia autoryzowanie opłat ubezpieczenia zdrowotnego, odprowadzania składek emerytalnych, płacenia podatków 14. Polski profil zaufany to zestaw danych w postaci elektronicznej podpisanych przez osobę potwierdzającą oraz jednoznacznie identyfikujących osobę posiadającą konto na platformie epuap. Przy zakładaniu konta na epuap-ie tworzony jest profil użytkownika, który to profil po złożeniu wniosku i potwierdzeniu go w punkcie potwierdzania staje się profilem zaufanym. Użytkownik posiadający profil zaufany ma możliwość podpisywania pism kierowanych drogą elektroniczną do urzędów administracji publicznej. Podpis elektroniczny potwierdzony danymi profilu zaufanego ma być bezpłatną alternatywą dla bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego ważnym kwalifikowanym certyfikatem 15. Elektroniczna skrzynka podawcza to środek komunikacji elektronicznej po stronie administracji, służący do przekazywania informacji (np. wysyłania wniosków, pism lub innych dokumentów) podmiotowi publicznemu (urzędowi) przy wykorzystaniu sieci teleinformatycznej. Nadal jednak niewielu użytkowników korzysta z systemu epuap, a najbardziej pożądana przez państwo czynność, czyli opłacanie podatków z deklaracji PIT, odbywa się przy użyciu danych na temat własnego dochodu osiągniętego w roku poprzednim. W 2013 roku za pomocą epuap-u petenci załatwili zaledwie nieco ponad 11 tys. różnych spraw, profil założyło około 190 tys. osób, wniesiono 7107 skarg, wniosków i zapytań do urzędów, a także złożono 1402 pisma ogólne do urzędów, dopisano 611 wyborców do list, 454 razy wydano zezwolenie na usunięcie drzew i 424 razy udostępniono informację publiczną 16. Nowy Program Operacyjny Polska Cyfrowa (PO PC) na lata , w którym ponad 1 mld euro dedykowano sieciom szerokopasmowym, podobną kwotę na e-administrację i otwarty rząd oraz ok. 135 mln euro przeznaczono na cyfrową aktywizację społeczeństwa, w ocenie niezależnych ekspertów również budził obawy co do efektywności, wynikające z przebiegu prac nad projektami lat Można te obawy streścić następująco: a) interwencja będzie dotyczyła przede wszystkim sieci o wysokiej przepustowości, co może prowadzić do sytuacji, w której większość projektów zostanie zrealizowana na obszarach, które obecnie są stosunkowo dobrze pokryte dostępem do internetu (obszarach miejskich), a projekty będą miały na celu poprawę jakości tego dostępu; b) w latach zakres organizowanych szkoleń komputerowych był niedopasowany do potrzeb uczestników, a poziom zbyt niski wobec oczekiwań; c) barierą dla beneficjentów mogą być skomplikowane procedury związane z obsługą projektów; d) konieczne jest posiadanie wyspecjalizowanej kadry, w zakresie zarządzania programem; e) wskaźniki rezultatów muszą być lepiej związane z celami programu 17. Obecna treść programu operacyjnego nie zawiera uszczegółowienia dotyczącego zasięgu terytorialnego konkursów (w procedurach regionalnych programów operacyjnych lat wskazywano nawet określone powiaty), co wy- 7

8 maga pilnego ustalenia. Jako beneficjentów w PO PC osi nr 1 Powszechny dostęp do szybkiego internetu wskazano przedsiębiorców telekomunikacyjnych i warunkowo jednostki samorządu terytorialnego (lub ich związki i stowarzyszenia), ale tylko w uzasadnionych przypadkach, tj. w sytuacji gdy przedsiębiorcy telekomunikacyjni nie będą zainteresowani realizacją inwestycji na danym obszarze 18. Wśród kryteriów wymienia się minimalizację pomocy państwa przy zachowaniu odpowiedniej jakości sieci, maksymalizację zaangażowania kapitału prywatnego oraz niewypieranie inwestycji prywatnych. Wyzwania, przed jakimi stoi administracja rządowa, nie uległy diametralnej zmianie od 2007 r. projekty informatyczne nadal obarczone są błędami ludzkimi i ryzykami korupcyjnymi, co opóźnia ich wdrożenie ze szkodą dla ostatecznych użytkowników. Wciąż nie osiągnięto podstawowego rezultatu informatyzacji, jakim jest powszechny podpis elektroniczny, zapewniający dostęp obywateli do informacji zbieranych na ich temat i kontakt z administracją bez konieczności wychodzenia z domu. Tylko 40 proc. firm jest w stanie rozwiązywać problemy administracyjne wyłącznie elektronicznie, pomimo tego, że 100 proc. firm dużych i średnich i 90 proc. małych firm posiada już taką zdolność 19. Najważniejsza z barier po stronie rządu to bariera legislacyjna, w tym spójności prawa krajowego z prawem europejskim. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2014/61/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie środków mających na celu zmniejszenie kosztów realizacji szybkich sieci łączności elektronicznej, której implementacja musi się zakończyć w 2015 roku, jasno wskazuje, że prowadzona polityka musi doprowadzić do obniżenia kosztów zapewnienia dostępu szerokopasmowego na całym terytorium Unii, w tym poprzez stosowne planowanie i koordynację oraz zmniejszenie obciążeń administracyjnych. Obniżenie kosztów realizacji szybkich sieci łączności elektronicznej przyczyniłoby się do cyfryzacji sektora publicznego, umożliwiając osiągnięcie efektu dźwigni cyfrowej we wszystkich sektorach gospodarki oprócz obniżenia kosztów administracji publicznej i zwiększenia efektywności usług świadczonych obywatelom. Dyrektywa wskazuje wprost, że znaczną część kosztów powodują nieefektywne rozwiązania stosowane w procesie realizacji sieci szerokopasmowych związane m.in. z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury pasywnej. Stan prac z sierpnia 2014 roku nad wdrażaniem dyrektywy wskazuje, że wiele obowiązków do polskiego prawa wprowadzonych zostanie zgodnie z jej treścią, a część wynika z wcześniejszych uzgodnień 20. Przygotowano zmiany legislacyjne w zakresie dotyczącym budynków jednorodzinnych realizowanych w systemie deweloperskim (budynki wielorodzinne już są objęte takim obowiązkiem) oraz zapewnienia kanalizacji kablowej od budynku do granicy działki (w ramach dyrektywy) natomiast obowiązek inwestorów doprowadzenia sieci telekomunikacyjnej do każdego budynku uznano według resortu cyfryzacji za daleko idący, doprowadzenie sieci leży w tym przypadku po stronie operatorów 21. Część zmian weszła już w życie, np. odmowa lokowania inwestycji telekomunikacyjnych w pasach dróg publicznych na obszarach niezabudowanych oraz stworzenie obowiązku wydawania warunków technicznych do projektowania (WT) przez poszczególnych właścicieli istniejącej infrastruktury w terminie 14 dni od daty złożenia takiego wniosku przez inwestora sieci szerokopasmowej, pod określonymi rygorami. W pracach rządowych odnotowano również problem częstej realizacji inwestycji przez jednostki samorządu terytorialnego we własnych celach i w oderwaniu od innych regionalnych inwestycji i potrzeb rynku, co skutkuje zmianami legislacyjnymi i ograniczeniem dostępu JST do nowego programu PO PC. Z kolei wpływ umów o dofinansowanie na warunki dostępu powinien być określony przez beneficjenta dotacji wraz z instytucją udzielającą dofinansowania, jak również przez Prezesa UKE rozstrzygającego spór o dostęp 22. 8

9 Rynek z nadzieją oczekuje realizacji projektów rządowych, które będą musiały cechować się większą efektywnością i przewidywalnością w realizacji. Zwiększona konkurencyjność usług powinna wreszcie przynieść mieszkańcom pożądany efekt końcowy wirtualne biuro w domu. Do samorządu lokalnego należy powściągnięcie zapędów inwestycyjnych w ramach nowego programowania unijnego w zakresie posiadania twardej infrastruktury cyfrowej, ponieważ dostęp rynkowy do tak zbudowanej infrastruktury jest z definicji ograniczony często jest to infrastruktura zdublowana lub następuje upublicznienie sieci, która była wcześniej prywatna. Janusz Kobeszko Ekspert Instytutu Sobieskiego 1 (dostęp: ). 2 (dostęp: ). 3 Wkładka reklamowa do Gazety Wyborczej z dnia 20 grudnia Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej , s Program Operacyjny, s (dostęp: ). 8 Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej , str str.11, 19-21, 64 (dostęp: ) (dostęp: ). 11 E-Government Survey 2014, s. 202, Gazeta Wyborcza z dnia Raport: Government at a Glance, OECD, 2013, s (dostęp: ). 15 epuap.gov.pl: Funkcjonalność Profilu Zaufanego epuap została określona w ustawie z dnia 17 lutego 2005 o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2005 r., nr 64, poz. 565, ze zm.), natomiast zasady jej funkcjonowania doprecyzowane są w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie zasad potwierdzania, przedłużania ważności, wykorzystania i unieważniania Profilu Zaufanego elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (Dz. U. z 2011 r., nr 93, poz. 547). 16 Interpelacja poselska nr do ministra administracji i cyfryzacji w sprawie skuteczności działania systemu epuap. Liczba osób posiadających konto wzrosła do ponad 800 tys. w 2014 r., zgodnie z danymi resortu cyfryzacji, a po uruchomieniu na epuap usługi centralnej Pisma ogólnego do podmiotu publicznego obywatele mogą skierować pisma do wszystkich instytucji publicznych posiadających konto na epuap, których jest obecnie Profil zaufany epuap według stanu na dzień 31 grudnia 2014 posiadało użytkowników (depesza PAP z dnia ). 17 Raport z ewaluacji ex-ante, ITTI, 2013, s PO PC, s Raport: Government at a Glance, OECD, 2013 r., s Nowelizacja rozporządzeń Ministra Infrastruktury i Rozwoju: a) z dnia r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie zmiana z dniem r.; b) nowelizacja rozporządzenia umożliwiająca sytuowanie telekomunikacyjnych linii kablowych i kanalizacji kablowej w pasach drogowych dróg publicznych poza terenem zabudowanym z dniem r.; rozporządzenia z dnia r. w sprawie wysokości stawek opłat za zajęcie pasa drogowego, których zarządcą jest GDDKiA z dniem r.; projekt resortu cyfryzacji z dnia r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać kanały technologiczne. 21 Komitet Sterujący Memorandum, Warszawa, 12 sierpnia Na podstawie przepisów art. 13 tzw. Megaustawy. 9

10 AGENDA KONFERENCJI 9.30 Rejestracja i powitanie gości Słowo wstępne Maciej Rapkiewicz (Członek Zarządu, Instytut Sobieskiego) Bariery w inwestycjach szerokopasmowych Xawery Konarski (Kancelaria Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.) Tomasz Kowal (Orange Polska) Przemysław Kurczewski (EmiTel) dr inż. Jarosław Tworóg (KIGEiT) Moderacja Janusz Kobeszko (Instytut Sobieskiego) Przerwa kawowa Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu prof. Piotr Gliński (IFiS PAN, Uniwersytet w Białymstoku) Krzysztof Głomb (Stowarzyszenie Miasta w Internecie ) Paweł Łukasiak (Fundacja Dobra Sieć) Dawid Szarański (Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego) Moderacja Igor Janke (Instytut Wolności) Lunch 10

11 biogramy - Prelegenci 11

12 PRELEGENT prof. piotr gliński Socjolog, profesor doktor habilitowany, pracownik Zakładu Społeczeństwa Obywatelskiego Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, profesor zwyczajny Uniwersytetu w Białymstoku, Kierownik Katedry Socjologii Struktur Społecznych UwB, Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Specjalizuje się w problematyce społeczeństwa obywatelskiego, sektora organizacji pozarządowych, ruchów społecznych, społecznych aspektów ochrony środowiska, socjologii kultury. Internet powoduje, że niektóre zjawiska, które kiedyś uznawaliśmy za godne potępienia, dzisiaj tolerujemy ze względu na manipulację. Mam na myśli przejście pewnych wartości z obszarów wartości realizowanych, ale nieuznawanych, do uznawanych. Można jednak internetu używać w sposób indywidualnie i społecznie sensowny. Wierzę, że w internecie jest więcej pozytywów niż negatywów. W tym wszystkim występują sprzężenia zwrotne, czyli do zwalczania negatywów można wykorzystać właśnie cyfrowość. 12

13 PRELEGENT KRZYSZTOF GŁOMB Założyciel (1998) i prezes Zarządu Stowarzyszenia Miasta w Internecie. Strateg rozwoju cyfrowego. Ekspert w zakresie e-administracji, integracji cyfrowej i zastosowań technik cyfrowych w edukacji. Twórca metodyk budowania regionalnych programów e-rozwoju. Pomysłodawca i lider programu POLSKA CYFROWA RÓWNYCH SZANS największego w Europie programu alfabetyzacji cyfrowej pokolenia 50+. Inicjator roku eksperymentalnego centrum edukacji cyfrowej FABRYKA PRZYSZŁOŚCI w Tarnowie. Podstawowe bariery wykluczenia cyfrowego to po pierwsze: dostęp technologiczny, po drugie: umiejętności, a po trzecie: postawy. Przez ostatnie piętnaście lat znaczenie tych barier przesuwało się z kwestii dostępu na umiejętności, a dalej na postawy. Dwa lata temu PWC na nasze zlecenie przeprowadziło badania negatywnego wpływu ekonomicznego nieobecności w świecie cyfrowym dużej części społeczeństwa. Dane są dostępne. Okazało się, że koszt generowany przez taki stan rzeczy w Polsce to 24 mld zł rocznie, co pokazuje, że warto inwestować w te procesy. 13

14 PRELEGENT XAWERY KONARSKI Adwokat, wspólnik w Kancelarii Prawnej Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy. Ekspert prawny Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji (PIIT) oraz Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska. Jako ekspert brał udział w pracach legislacyjnych nad wieloma ustawami z zakresu prawa nowych technologii, jest arbitrem Sądu Polubownego ds. domen internetowych przy PIIT. Nadzoruje prace prawne dla kilkudziesięciu polskich oraz zagranicznych firmach IT. W latach nominowany w polskich i zagranicznych rankingach prawników specjalizujących się w TMT. Zazdroszczę bankom, one mają NBP, prawo bankowe, Ministerstwo Finansów i cały czas poruszają się we własnym systemie. Natomiast w przypadku sieci szerokopasmowych lądujemy w ministerstwach i ustawach, gdzie środowisko nie jest mentalnie związane z rozwojem Polski Cyfrowej. Uważam za duży sukces to, że pierwszym wynegocjowanym programem jest PO PC. Warto wskazać elementy pozytywne. Mamy rozporządzenia techniczne ułatwiające lokalizację infrastruktury telekomunikacyjnej, szczególnie na obszarach niezabudowanych; obowiązek umieszczania kanałów technologicznych w pasach drogowych; pewne rzeczy udało się wywalczyć. 14

15 PRELEGENT TOMASZ KOWAL Od ponad 20 lat związany z branżą telekomunikacji. Zrealizował wiele programów inwestycyjnych, z których najważniejsze to: programy telefonizacji w Regionie Północnym w latach 90-tych, ogólnopolski program cyfryzacji central po 2000 r., Deklaracja Inwestycyjna Telekomunikacji Polskiej podpisana w ramach Porozumienia TP UKE, tj. budowa 1,2 mln łączy szerokopasmowych w latach Obecnie odpowiada w Orange Polska za realizację inwestycyjnych projektów szerokopasmowych, w tym z dofinansowaniem UE, oraz wdrażanie nowych technologii (VDSL i FTTH) zgodnie z celami Europejskiej Agendy Cyfrowej. Ukończył Wyższą Szkołę Administracji i Biznesu w Gdyni, studia inżynierskie na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej. Absolwent MBA Uniwersytetu Warszawskiego i Bloomsburg University of Pennsylvania w USA. Brak infrastruktury jest dziś najczęstszym problemem białe plamy na naszych mapach są często skutkiem barier społeczno-ekonomicznych albo barier legislacyjnych. Jesteśmy firmą, która posiada największe zasoby infrastrukturalne, budowane w różnych okresach rozwoju gospodarczego naszego kraju. Zarządzamy tą infrastrukturą i dzięki niej stwarzamy możliwości świadczenia usług również innym operatorom, zainteresowanym współpracą z nami. Gwarantujemy otwarty dostęp do naszej infrastruktury, którą rozwijamy również na obszarach zagrożonych wykluczeniem cyfrowym. 15

16 PRELEGENT przemysław kurczewski Absolwent Wydziału Ekonomii i Prawa University of Maryland w USA i MBA na Politechnice Warszawskiej. W latach pracował w Grupie Kapitałowej TP. W latach współodpowiedzialny za tworzenie i implementację strategii hurtowej GK TP. W latach Dyrektor Departamentu Relacji Regulacyjnych GK TP. W latach pełnił funkcję Pełnomocnika Prezesa Zarządu GK oraz Członka Rady Nadzorczej TP EmiTel, wspierając spółkę w wielu strategicznych projektach związanych z naziemną telewizją cyfrową, telewizją mobilną, siecią szkieletową i CDMA. Od czerwca 2008 r. pełni funkcję Prezesa Zarządu Emi- Tel. W 2011 r. przeprowadził transakcję sprzedaży spółki przez Grupę Kapitałową TP. Obecnie EmiTel sp. z o.o. należy do amerykańskiego funduszu Alinda Capital Partners. Brakuje rozwiązań legislacyjnych w sprawie budowania i utrzymania infrastruktury. Obecne tempo rozwiązywania problemów jest godne wyjątkowo powolnego żółwia. Dzisiejsza sytuacja w Polsce grozi perspektywą, że zbuduje się parę sieci w różnych dziwnych miejscach, a potem spółki, które porwą się na szlachetne zadanie ich utrzymania, zaczną bankrutować. Innowacyjność polega na tym, że nikt nie myśli, co musi zrobić, żeby spełnić definicję innowacyjności w projekcie. Ludzie muszą być wolni, żeby rozwinąć kreatywność, a przy tym ważna jest spójność prawa. 16

17 PRELEGENT paweł łukasiak Prezes Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, członek zarządu oraz członek Rady Mentorów Fundacji Dobra Sieć. Akademią kieruje od sierpnia 1998 r. Od ponad 20 lat aktywnie związany z trzecim sektorem. Współtworzył Biuro ds. Współpracy z Inicjatywami Samopomocowymi w Komitecie Obywatelskim przy Przewodniczącym NSZZ Solidarność i zarządzał nim, założył oraz prowadził Biuro ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Stypendysta Fundacji Ashoka i Fundacji C.S. Motta. Ekspert w dziedzinie fundraisingu, CSR (społecznej odpowiedzialności biznesu; corporate social responsibility) i CCI (społecznego zaangażowania biznesu; corporate community investment), twórca projektów CSR i CCI dla największych firm w Polsce. Współtwórca kampanii społecznych, takich jak Dobroczyńca Roku, 100% z 1%, Gwiazdy Dobroczynności. W 2011 r. odznaczony przez Prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Wykluczenie cyfrowe należy opisywać na poziomie świadomości. Bardzo konkretnej świadomości korzyści, jakie mogę mieć z funkcjonowania w świecie cyfrowym. Drugi poziom to wiedza, jakich narzędzi mogę użyć, aby te korzyści osiągnąć. Trzeci poziom to narzędzia, czyli umiejętność posługiwania się tymi narzędziami, aby móc uzyskać korzyści. Czwarty poziom to dostęp. Wykluczenie cyfrowe nie polega na tym, czy ktoś umie posługiwać się Excelem, ale czy potrafi wykorzystać przestrzeń, jaką daje internet. Czy w ośrodku pomocy społecznej zostanie przygotowany plan tylko dla tego ośrodka oraz dla danej grupy matek, czy może uda się porozumieć z innymi i znaleźć rozwiązanie dla setek lub tysięcy? 17

18 PRELEGENT dawid szarański Absolwent Uniwersytetu Śląskiego, Szkoły Głównej Handlowej, stypendysta University of Wolverhampton w Wielkiej Brytanii. Specjalizuje się w zarządzaniu komunikacją z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych. Od 2005 r. realizuje projekty technologiczne m.in z obszaru ICT oraz odnawialnych źródeł energii (OZE). Jest organizatorem cyklu konferencji Sektor 3.0, promujących wykorzystanie ICT w trzecim sektorze, oraz pomysłodawcą uruchomienia sieci TechKlubów w Polsce. Mówiąc o wykluczeniu cyfrowym, zazwyczaj mamy przed oczami małą miejscowość gdzieś na Podkarpaciu albo konkretną grupę osób, na przykład 60+. Licząc straty dla gospodarki, proszę zwrócić uwagę na straty w sektorze biznesowym przez to, że myślimy o tych konkretnych grupach, nie zwracamy uwagi na sektor mikro- czy małych przedsiębiorstw. Badania pokazują, że te podmioty również mają niską świadomość oraz żadnej motywacji do korzystania z technologii. A to oznacza utratę konkurencyjności. 18

19 PRELEGENT dr inż. jarosław tworóg Wiceprezes Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji, członek Rady ds. Cyfryzacji i członek Rady PKN. Odpowiada w Izbie za innowacyjność i strategię rozwoju branży. Posiada kompetencje techniczne w zakresie produkcji elektronicznej, telekomunikacji, usług społeczeństwa informacyjnego, sieci następnej generacji i systemów teleinformatycznych dla energetyki. Zajmuje się programowaniem procesu konwergencji technologii elektronicznych, telekomunikacyjnych oraz energetycznych, prowadzi seminaria i odczyty dotyczące wdrażania inteligentnych sieci (Smart Grids), odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz systemów dla infrastruktury sieci domowych. Państwa na średnim poziomie rozwoju różnią się od tych na wysokim tym, że te wysoko rozwinięte opanowały zarządzanie holistyczne. Polega ono na jednoczesnym rozumieniu współgrania edukacji, systemu wsparcia zbiorowego, czyli z podatków, kierowaniu środków na dziedziny, które wymagają wsparcia, i utrzymywaniu równowagi, dbając cały czas o tempo wzrostu wartości dodanej w kraju. Polski biznesmen nie podejmie działania, jeśli nie będzie miał określonych referencji, że coś już wcześniej zostało sprawdzone, bo ryzyko jest zbyt wysokie. Tymczasem biznesmen z kraju wysoko rozwiniętego nie pyta, gdzie i kto zrobił to lepiej. Inwestor z USA, Kanady, Francji czy Niemiec myśli, żeby zrobić to tak jak nikt wcześniej. 19

20 biogramy - moderatorzy 20