SPRAWOZDANIA REPORTS. Renata Podgórzańska

Transkrypt

1 Krakowskie Studia Małopolskie 2015, nr 20 SPRAWOZDANIA REPORTS Renata Podgórzańska OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWA POLSKA WOBEC GLOBALNYCH WYZWAŃ. PERSPEKTYWA SZCZECIŃSKIEJ POLITOLOGII, SZCZECIN, 22 PAŹDZIERNIKA 2015 R. W dniu 22 października 2015 r. w Instytucie Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa Polska wobec globalnych wyzwań. Perspektywa szczecińskiej politologii. Przedsięwzięcie odbyło się w ramach obchodów jubileuszu 30-lecia powstania Instytutu Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele dyscypliny reprezentujący Uniwersytet Szczeciński oraz zaprzyjaźnione ośrodki akademickie, m.in. Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Zachodni w Poznaniu, Akademię im. Jana Długosza w Częstochowie. W uroczystości jubileuszu wziął udział Prezydent Miasta Szczecina Piotr Krzystek oraz Poseł na Sejm RP Renata Zaremba. Konferencję zainaugurowały wystąpienia okolicznościowe dr. hab. Andrzeja Wojtaszaka, prof. US prodziekana ds. kształcenia Wydziału Humanistycznego, dyrektora Instytutu Politologii i Europeistyki prof. dr. hab. Janusza Ruszkowskiego oraz prof. dr. hab. Andrzeja Głowackiego dyrektora Instytutu w latach , w których zwracano uwagę na okoliczności powstania Instytutu Politologii i Europeistyki, determinanty jego funkcjonowania, dorobek organizacyjny i dydaktyczny. W swojej trzydziestoletniej historii Insty-

2 Sprawozdania 213 tut Politologii i Europeistyki odegrał istotną rolę z punktu widzenia rozwoju Szczecina, co zaakcentował w swoim wystąpieniu Prezydent Miasta Szczecina Piotr Krzystek. Część merytoryczną konferencji rozpoczęła debata zatytułowana Wyzwania badawcze politologii wobec współczesnych przemian, której moderatorem był prof. dr hab. Janusz Ruszkowski. Uczestniczący w niej politolodzy dr hab. Andrzej Wojtaszak, prof. US, dr hab. Krzysztof Kowalczyk, prof. US, dr hab. Krzysztof Malinowski, prof. US oraz dr Tomasz Czapiewski w dyskusji skoncentrowali uwagę na roli dyscypliny nauka o polityce w analizie procesów globalizacyjnych, jej użyteczności w kontekście pojawiających się wyzwań rozwojowych. Interesujące spostrzeżenia sformułowano w części debaty dotyczącej przyczyn kryzysu instytucji państwa (w jego tradycyjnym rozumieniu westfalskim). Poszukując źródeł kryzysu szczecińscy politolodzy rozważali możliwe scenariusze rozwoju wydarzeń, akcentując zarazem znaczenie dyscypliny nauka o polityce w wyjaśnianiu procesów i mechanizmów kształtujących rzeczywistość społeczną, polityczną, ekonomiczną, kulturową. W części plenarnej konferencji wygłoszono referaty, które koncentrowały się na teoretycznym i praktycznym ujęciu polityki. Część plenarną zainaugurowało wystąpienia prof. dr. hab. Kazimierza Kozłowskiego, poświęcone roli polityki i polityków w budowaniu polskiego regionu na Pomorzu Zachodnim. Niekwestionowany autorytet i badacz dziejów Pomorza Zachodniego prof. Kazimierz Kozłowski zwrócił uwagę na zawiłe losy ludzi budujących tożsamość Pomorza Zachodniego, przedstawił ich wkład w proces społecznego, politycznego i gospodarczego utrwalania przynależności regionu do Polski. Prof. dr hab. Andrzej Furier w wygłoszonym referacie odniósł się do niezwykle aktualnego zagadnienia, jakim jest kwestia napływu uchodźców na terytorium Unii Europejskiej. W wystąpieniu zatytułowanym Polska polityka zagraniczna wobec masowej migracji z Afryki i Bliskiego Wschodu do UE w 2015 roku scharakteryzował implikacje napływu uchodźców dla polskiej polityki zagranicznej, zdefiniował wyzwania, jakie pojawiają się z punktu widzenia interesów Polski, wskazał na rolę i znaczenie Polski w rozwiązywaniu problemów międzynarodowych. W dalszej części konferencji prof. dr hab. Benon Z. Szałek przedstawił referat zatytułowany Kilka prakseologicznych uwag na temat globalnych wyzwań w kontekście Polski, w którym rozróżnił różnego rodzaju wyzwania globalne związane z funkcjonowaniem Polski, wyróżniając wyzwania wewnętrzne

3 214 Sprawozdania i zewnętrzne (regionalne, globalne), wyzwania według perspektywy czasowej, według czasu trwania, w stopnia prawdopodobieństwa, według stopnia ich istotności. Wszystkie one w mniejszym bądź większym stopniu mogą w przyszłości determinować rozwój Polski, decydując o jej pozycji i roli na arenie międzynarodowej. Dr hab. Małgorzata Kamola-Cieślik w referacie Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego w Polsce wyzwaniem dla polityki polskiego rządu zwróciła uwagę na uwarunkowania sytuacji w polskim górnictwie, scharakteryzowała determinanty polityki rządu Ewy Kopacz oraz zdiagnozowała przyczyny kryzysu w tym sektorze gospodarki. Kolejny mówca, dr hab. Marek Żurek, prof. US w referacie Region i współpraca euroregionalna w teoriach europeistycznych zwrócił uwagę, iż w studiach europejskich oraz w stosunkach międzynarodowych istnieją dobrze już rozpoznane, zdiagnozowane i zastosowane w różnych zakresach i wymiarach tzw. teorie generalne. Zauważył on, iż wiele z nich obecnie ma już wymiar klasyczny (np. neofunkcjonalizm lub intergovernmentalizm). Jednakże jego zdaniem użytkowość teorii generalnych nie zawsze jest zadowalająca, zwłaszcza gdy chcemy wyjaśnić jeden specyficzny element w procesie integracyjnym. Wówczas teorie generalne są instrumentami nieadekwatnymi do naszych potrzeb, zbyt szerokimi, niedostrzegającymi niuansów. Dlatego też coraz bardziej odczuwalna jest potrzeba poszukiwania nie tyle nowych teorii generalnych, ale przede wszystkim specjalistycznych podejść teoretycznych, wręcz segmentowych, które pomogą wyjaśniać pojedyncze procesy, działania lub systemy identyfikowane w ramach UE. Kolejny mówca, dr hab. Maciej Drzonek, w referacie Kim jest chief executive w Polsce? Uwagi na marginesie aktywności aktora widmo przeanalizował implikacje niedawnych wydarzeń w Polsce związanych z podsłuchiwaniem członków rządów przez kelnerów dla trwałości władzy. Swoje wystąpienie rozpoczął od analizy pojęcia władzy i wpływu oraz charakterystyki atrybutów władzy publicznej i politycznej. Refleksje te pozwoliły mu przybliżyć i wyjaśnić uwarunkowania zmian rządowych, które miały miejsce w Polsce w latach w konsekwencji tzw. afery podsłuchowej. W kontekście podsłuchiwania członków rządu pojawiło się istotne pytanie do kogo należy władza najwyższa w Polsce? Czy jej ośrodkiem jest rząd Polski, czy też znajduje się on gdzie indziej? W swoim wystąpieniu dr hab. M. Drzonek, odpowiadając na wyżej postawione pytania, zwrócił uwagę, że chief executive nie zawsze ma

4 Sprawozdania 215 postać zinstytucjonalizowaną, a zatem niekoniecznie jego ośrodkiem musi być rząd. Dr hab. Dariusz Wybranowski w referacie Generał Radislav Krstić i inni oficerowie serbscy w polskich więzieniach przyczynek do problemu odpowiedzialności karnej za zbrodnie wojenne podczas wojny w byłej Jugosławii przedstawił przesłanki, które zdecydowały o osadzeniu serbskich oficerów w polskich zakładach karnych. W referacie uwypuklił na przykładzie losów kilku wyższych oficerów serbskich, kwestie etyczne i prawne związane z ich odpowiedzialnością za czyny dokonane podczas konfliktów na obszarze postjugosłowiańskim. W referacie zwracał uwagę, iż problem odpowiedzialności karnej nie dotyczy tylko Serbów, którzy od lat funkcjonowali w świadomości potocznej jako jedyni winni wojen jugosłowiańskich i sprawcy czystek etnicznych, ale i innych sprawców i oskarżonych: Chorwatów, Albańczyków czy Muzułmanów/ Boszniaków. Dr Janusz Jartyś w referacie Teoria gender w naukach społecznych przedstawił w sposób syntetyczny możliwości eksplanacyjne teorii gender i ich zastosowanie w naukach społecznych. W swoim wystąpieniu podkreślił, iż z uwagi na szeroki obszar kwestii, w których stosowana jest teoria gender bardzo często traktowana jest jako podstawa metodologiczna dla badań, których zadaniem jest przełamanie podziału tego co żeńskie i tego co męskie w różnych dziedzinach życia. Dr Liana Hurska-Kowalczyk w referacie Teoretyczne rozważania nad kolorowymi rewolucjami w państwach postkomunistycznej Eurazji w początkowej części swego wystąpienie skoncentrowała się na zdefiniowaniu kolorowych rewolucji, a następnie przedstawiła główne teoretyczne podejścia do badań nad kolorowymi rewolucjami. Dr Liana Hurska-Kowalczyk podkreśliła, iż kolorowe rewolucje to protesty społeczno-polityczne, których celem jest obalenie władzy przywódców stosujących praktyki oraz reguły niedemokratyczne, cechujących się mentalnością autokratyczną. W wystąpieniu podkreśliła, iż główną podstawą ideową tego typu protestów jest walka z reżimem bez stosowania przemocy (filozofia nonviolence). Zaakcentowała, iż kolorowe rewolucje są możliwe do przeprowadzenia w państwach, w jakich reżimy polityczne nie są w pełni niedemokratyczne (np. autorytarne), gdzie istnieją zręby społeczeństwa obywatelskiego, funkcjonują niezależne od władz organizacje społeczne.

5 216 Sprawozdania W ramach konferencji Polska wobec globalnych wyzwań. Perspektywa szczecińskiej politologii odbyła się niezwykle interesująca debata młodych badaczy Polska wobec globalnych wyzwań. Perspektywa doktorantów Instytutu Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego, moderatorem której był dr hab. Jarosław J. Piątek, prof. US. Uczestniczący w niej doktoranci, reprezentujący studia trzeciego stopnia w zakresie nauk o polityce, dyskutowali o problemie imigrantów w Polsce oraz problemach ich integracji i asymilacji. W dyskusji zwracano uwagę na stosunek polskiego społeczeństwa do uchodźców, problemie uchodźców w debacie publicznej oraz determinantach i wyzwaniach polityki Polski wobec uchodźców. Analizując stanowisko Polski wobec globalnych wyzwań zwrócono uwagę na rolę Polski w przeciwdziałaniu problemom globalnym, skalę i charakter zaangażowania Polski w ich rozwiązywanie. Końcowy fragment debaty poświęcono przeanalizowaniu funkcji państwa, jego roli w kontekście wyzwań współczesności. Konferencję Polska wobec globalnych wyzwań. Perspektywa szczecińskiej politologii zakończono prezentacją monografii pod redakcją Renaty Podgórzańskiej, Janusza Ruszkowskiego Teoria i praktyka polityki. Perspektywa szczecińskich politologów.