Informator. Compendium. Zakład Ubezpieczeń Społecznych. The Social Insurance Institution

Transkrypt

1 Informator Compendium Zakład Ubezpieczeń Społecznych The Social Insurance Institution Warszawa 2015 Warsaw

2

3 Spis treści 4 Słowo wstępne Foreword 8 ZUS instytucja ubezpieczenia społecznego ZUS Social Insurance Institution 10 Krótko o historii instytucji A short history of ZUS 14 Zadania ZUS ZUS tasks 16 Struktura organizacyjna ZUS ZUS organisational structure 24 Pracownicy Employees 26 Finanse ubezpieczeń społecznych Social Insurance Financing 27 Dochody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Income of the Social Insurance Fund 28 Wydatki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Expenditure of the Social Insurance Fund 30 Koszty działalności ZUS ZUS operational costs 32 Współpraca międzynarodowa International cooperation

4 Wizją Zakładu jest osiągnięcie statusu innowacyjnej instytucji zaufania społecznego. Misja Zakładu: Sprawna, przyjazna i rzetelna obsługa klientów realizowana na podstawie przepisów prawa, zasad racjonalnego i przejrzystego gospodarowania środkami finansowymi, wykorzystująca nowoczesne technologie i potencjał pracowników. ZUS s vision is to achieve the status of a socially trusted innovative institution. The Institution s mission is to effectively and reliably provide through the use of modern technology and employee potential a user-friendly service for clients based on the legal regulations in force, on rational principles and the transparent management of the financial resources entrusted to it. 2

5 3

6 Słowo wstępne Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) istnieje 81 lat. Jesteśmy ważną instytucją publiczną w Polsce, o czym przesądza zarówno skala naszej działalności, jak i społeczne znaczenie realizowanych przez nas zadań. Do zakresu działania Zakładu należy w pierwszej kolejności realizacja zadań związanych z ubezpieczeniami społecznymi. Każdego miesiąca do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wpływają składki na ubezpieczenia społeczne za około 14,5 mln osób w łącznej kwocie blisko 11 mld zł. ZUS pobiera także składki na II kapitałowy filar ubezpieczenia emerytalnego oraz przekazuje je do otwartych funduszy emerytalnych (OFE). Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznaje i wypłaca emerytury i renty dla 7,3 mln osób oraz przyznaje i wypłaca blisko 400 tys. różnego rodzaju zasiłków i świadczeń krótkoterminowych. Od 2010 r. Zakład obsługuje Fundusz Emerytur Pomostowych, utworzony ze składek pracodawców zatrudniających pracowników w szczególnych warunkach bądź wykonujących pracę o szczególnym charakterze oraz z dotacji budżetu państwa. Dla potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego lekarze orzecznicy ZUS wydają co miesiąc około 120 tys. orzeczeń oraz prowadzą kontrole prawidłowości wystawiania zaświadczeń o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby. W ramach prewencji rentowej prowadzimy rehabilitację leczniczą dla osób zagrożonych utratą zdolności do pracy, a w ramach prewencji wypadkowej realizujemy program dofinansowania płatników składek, którzy podejmują działania na rzecz poprawy warunków pracy w swoich przedsiębiorstwach. Sprawdzamy, jak płatnicy składek wywiązują się z obowiązków wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych; w tym celu przeprowadzamy miesięcznie blisko 6 tys. kontroli. Zakład realizuje również inne ustawowo zlecone mu zadania, do których należą w szczególności: pobór, ewidencja i dochodzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za ponad 24 mln osób. Pobrane składki przekazywane są co miesiąc do Narodowego Funduszu Zdrowia, odprowadzanie zaliczki na podatek dochodowy od świadczeń, które są wypłacane przez ZUS, pobór składki na Fundusz Pracy, z którego są finansowane świadczenia dla osób bezrobotnych, a także składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, wypłata innych świadczeń, jak np. zasiłków i świadczeń przedemerytalnych, rent socjalnych, rent inwalidów wojennych i wojskowych. Od 2010 r. wyznaczamy sobie kolejne cele strategiczne, które konsekwentnie realizujemy. W latach realizowaliśmy cele określone w Strategii przekształceń Zakładu Ubezpieczeń Społecznych budowanie satysfakcji naszych klientów. W Strategii rozwoju na lata wyznaczyliśmy sobie jako główny cel zwiększenie zaufania społecznego do ZUS jako sprawnej, przyjaznej i rzetelnej instytucji, działającej z poszanowaniem zasad racjonalnego i przejrzystego gospodarowania środkami publicznymi oraz wykorzystującej nowoczesne technologie i potencjał pracowników. ZUS staje się krajowym liderem e-administracji. Wdrażamy nowoczesne technologie, pozostawiając klientom możliwość wyboru sposobu kontaktu. Zapewniamy szeroki dostęp do placówek zlokalizowanych na terenie całego kraju (nasze jednostki znajdują się w każdym powiecie). W 2014 r. w placówkach ZUS obsłużyliśmy ponad 21 mln klientów, w tym ponad 5 mln płatników składek, około 2,5 mln ubezpieczonych, ponad 12 mln świadczeniobiorców. Nasi klienci mogą też korzystać z usług ZUS bez wychodzenia z domu. Formę elektronicznego kontaktu preferują płatnicy składek, którzy ustawowo są zobowiązani do elektronicznego przekazywania dokumentów do ZUS i którzy posiadają i posługują się podpisem elektronicznym. Świadczeniobiorcy ZUS wybierają natomiast bezpośredni kontakt z urzędnikami. 4

7 W ramach e-administracji uruchomiliśmy Platformę Usług Elektronicznych (PUE), na którą składają się zintegrowane ze sobą następujące komponenty: Nowy Portal Informacyjny (NPI) zapewniający dostęp do danych zapisanych na indywidualnych kontach oraz umożliwiający m.in. składanie wniosków i dokumentów oraz zadawanie pytań przez internet; Samoobsługowe urządzenia informacyjne, tzw. urzędomaty ułatwiające dostęp do PUE; przeznaczone są głównie dla klientów nieposiadających komputera z łączem internetowym; Centrum Obsługi Telefonicznej (COT) umożliwiające dostęp do spersonalizowanych usług przez telefon, Skype a i czat w godzinach w dni robocze; System Kierowania Ruchem Klientów (SKR) zarządzający płynnością ruchu klientów oraz czasem oczekiwania na obsługę w placówkach ZUS. Prowadzimy badania potrzeb klientów, by wprowadzać rozwiązania, które te potrzeby zaspokoją. Jesteśmy po to, by służyć społeczeństwu. Kierownictwo i pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czynią wszystko, aby sprostać licznym powierzonym im obowiązkom. Zabiegamy o utrzymanie wizerunku instytucji wiarygodnej i przyjaznej wszystkim naszym klientom: płatnikom składek, ubezpieczonym i świadczeniobiorcom. Jesteśmy instytucją, która skutecznie zbiera składki na ubezpieczenia społeczne oraz terminowo i regularnie wypłaca należne świadczenia. W tej publikacji znajdziecie Państwo podstawowe informacje o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, które mam nadzieję, przybliżą naszą instytucję. Elżbieta Łopacińska p.o. Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych 5

8 Foreword The Polish National Social Insurance Institution (ZUS) has been in existence for 81 years. We are an important state institution, something borne out by both the scope of our activities as well as the social significance of the tasks carried out by us. The most important of the Institution s activities are those concerning matters of social insurance. Every month contributions for the social insurance of around 14.5 million individuals to the amount of close on 11 billion PLN are paid into the Social Insurance Fund. ZUS also receives contributions for the II capital pillar of retirement pension insurance as well as transferring these to open retirement funds (OFE). The Social Insurance Institution awards and pays out retirement and other pensions to 7.3 million people as well as awarding and paying out close on 400,000 benefits and short-term payments of various types. ZUS has since 2010 operated the Bridging Pensions Fund created from the contributions paid by employers employing those in special conditions or in work of a special nature as well as from state budget subsidy support. For the purposes of establishing the entitlement to social security benefits ZUS appointed doctors issue every month around 120,000 decisions as well as conducting checks on the validity of medical certificates issued for temporary work disability as a result of illness. Within the framework of disability pension prevention we conduct rehabilitation for those at risk of losing their ability to work, while within the framework of accident prevention we conduct a programme of subsidizing employer insurance contributions for those who undertake work designed to improve the working conditions at their places of employment. We carry out checks and investigations to ensure that contribution payers abide by their financial obligations to ZUS; around 6,000 investigations of this type are conducted monthly. ZUS also carries out other tasks entrusted to it by statute, these include in particular: the collection, recording and investigation of monies due for health insurance contributions for more than 24 million individuals. The contributions collected are transferred each month to the Polish National Health Fund, the transfer of advance payments for income taxation payable on the pensions and benefits paid out by ZUS, the collection of contributions to the Labour Fund, from which payments to the unemployed are made, as well as contributions to the Fund for Guaranteed Labour Benefits, The paying out of other pensions and benefits including pre-retirement benefits and pensions, social security benefits, war invalid and military pensions. Since 2010 we have set for ourselves a series of strategic goals, ones we are consistent in realisation. For the years we saw the realisation of the goals contained in Transformational Strategies for the Polish Social Insurance Institutions (ZUS) building client satisfaction. In Development Strategies for we set as our main aim the increase in social trust in relation to ZUS as an efficient, approachable and dependable institution, operating with respect for the principles of the rational and transparent management of public funds as well as utilising modern technologies and employee potential. ZUS is becoming a national leader in e-administration. We are implementing the latest in technological solutions, providing clients with the possibility to choose their means of contact. We guarantee broad access to branches located all over the country (we have offices in each and every local district administrative area). In 2014 we serviced over 21 million clients, including over 5 million contribution payers, around 2.5 million insured parties, and over 12 million pension and benefit recipients. Our clients are also able to make use of ZUS services without leaving home. Electronic forms of contact are preferred by contribution payers 6

9 who are statutorily obliged to electronically submit documents to ZUS and who possess and employ an electronic signature. Pensioners and benefit claimants however choose direct face-to-face contact with ZUS employees. Within the framework of e-administration we have launched the Platform of Electronic Services (PUE), on which the following integrated components appear: The New Information Portal (NPI) ensuring access to data held in individual accounts as well as enabling the submitting of applications and documents as well as questions by means of the Internet; Self-service information devices easing access to PUE; these being chiefly designed for clients without their own computers and Internet access. The Central Call Centre (COT) giving access to personalised services by telephone, Skype and chat applications from 7 am until 6 pm during working days. The Client Flow Regulation System (SKR) managing client flow and the waiting times for services at ZUS offices. We carry out research into client needs in order to implement solutions to meet these needs. We are in operation in order to serve society. The management and staff at ZUS do everything within their power to meet the numerous obligations entrusted to them. We strive to maintain the image of a credible and approachable institution for all of our clients: contribution payers, insured parties and pension and benefit claimants. We are an institution which efficiently collects social insurance contributions and which pays out on time and in a consistent manner the benefits due. You will find within this publication basic information about the Polish Social Insurance Institution, which we hope will bring its operations closer to the reader. Elżbieta Łopacińska acting ZUS President 7

10 Oddział ZUS w Warszawie ZUS Branch in Warsaw ZUS instytucja ubezpieczenia społecznego Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest państwową jednostką organizacyjną posiadającą osobowość prawną. ZUS wykonuje zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych na podstawie: ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, statutu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nadanego rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 2011 r., regulaminu organizacyjnego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W swojej działalności ZUS zobowiązany jest także stosować przepisy innych ustaw odnoszących się do instytucji sektora finansów publicznych, a w szczególności przepisy dotyczące: finansów publicznych, rachunkowości, zamówień publicznych, dostępu do informacji. Nadzór nad zgodnością działań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z obowiązującymi przepisami sprawuje Minister Pracy i Polityki Społecznej. W obecnej formie organizacyjno-prawnej Zakład Ubezpieczeń Społecznych działa od 1 stycznia 1999 r., ale jest sukcesorem instytucji, która działa pod tą samą nazwą od 1934 r. 8

11 ZUS Social Insurance Institution The Social Insurance Institution (ZUS) is the state organisational unit holding legal personality. ZUS performs tasks in the field of social insurance on the basis of: the Act of 13 October 1998 on the social insurance system, the statute of the Social Insurance Institution, granted by means of an ordinance of the Prime Minister of 13 January 2011, organisational rules of the Social Insurance Institution. In its activities ZUS is also required to apply other laws governing the public finance sector, and in particular those relating to: public finance, accountancy, public procurement, access to information. The Minister of Labour and Social Policy supervises the compliance of ZUS activities with the legislation in force. The Social Insurance Institution has been operating in its present organisational and legal form since 1 January It is, however, a successor of an institution that has been functioning under the same name since Oddział ZUS w Gdańsku ZUS Branch in Gdańsk 39

12 Krótko o historii instytucji ZUS został powołany do życia rozporządzeniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 października 1934 r., które zmieniło ustawę z dnia 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym. Powszechnie nazywa się ją ustawą scaleniową, ponieważ dzięki niej powstał w Polsce jednolity system ubezpieczeń społecznych. Rozporządzenie z października 1934 r. wprowadziło istotne zmiany w systemie organizacyjnym ubezpieczeń społecznych prowadzące do znaczącej centralizacji ubezpieczeń w Polsce. Na jej podstawie pięć działających wcześniej instytucji ubezpieczeniowych zostało połączonych w jedną Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Od strony czysto organizacyjnej wydzielono centralę i pięć oddziałów (w Chorzowie, Krakowie, Lwowie, Łodzi i Poznaniu). Działały też ubezpieczalnie społeczne. ZUS zarządzał wówczas pięcioma funduszami ubezpieczeniowymi połączonymi administracyjnie, ale wyodrębnionymi finansowo. Były to fundusze: ubezpieczenia emerytalnego robotników, ubezpieczenia emerytalnego pracowników umysłowych, ubezpieczenia od wypadków i chorób zawodowych, ubezpieczenia na wypadek braku pracy pracowników umysłowych, ogólny fundusz ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa. Okres II wojny światowej był okresem bardzo trudnym dla Polski, w tym dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Poniesione wówczas straty były olbrzymie zrujnowaniu uległy finanse ubezpieczeń społecznych, zniszczonych zostało wiele nieruchomości Zakładu. Po II wojnie światowej najważniejszym zadaniem ZUS było jak najszybsze rozpoczęcie wypłaty rent. ZUS po wojnie dysponował do 1950 r. sześcioma oddziałami terenowymi: w Chorzowie, Krakowie, Łodzi i Poznaniu oraz w Gdańsku i we Wrocławiu. Pozostałe regiony kraju obsługiwane były bezpośrednio przez Centralę, która od września 1946 r. mieściła się w Warszawie. Istotne zmiany w organizacji ubezpieczeń społecznych nastąpiły w latach Zniesiono wówczas fundusze ubezpieczeniowe, a dochody i wydatki ZUS stały się częścią budżetu państwa. W ten sposób odebrano Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych autonomię i zaprzeczono jego przedwojennym założeniom. W wyniku reorganizacji utworzono siedem oddziałów wojewódzkich (o pełnym zakresie działania) i 54 oddziały obwodowe (o ograniczonym zakresie działania). Kolejna zmiana organizacji ubezpieczeń społecznych nastąpiła w 1955 r. Zlikwidowano wówczas ZUS i podzielono administracyjnie system ubezpieczeń na pion świadczeń Ostatni szef ZUS przed wojną: Tadeusz Dyboski. The last ZUS President before the war: Mr Tadeusz Dyboski. 10

13 Już u początków polskiej polityki społecznej dostrzegano potrzebę prowadzenia działań edukacyjnych. Na zdjęciu prezydent Ignacy Mościcki w Polskim Radiu, z prawej minister pracy i opieki społecznej Marian Zyndram-Kościałkowski. Since the very beginning of Polish social insurance policy there has been perceived the need of pursuing educational activity. Picture shows Mr Ignacy Mościcki in the studio of Polish Radio, on the right Ministry of Labour and Social Policy Mr Marian Zyndram-Kościałkowski. A short history of ZUS ZUS was established by a Regulation of the President of the Republic of Poland dated 24 October 1934, which amended the Act of 28 March 1933 on social insurance. It is widely referred to as the Consolidating Act because it resulted in the establishment of the unified social insurance system in Poland. The Regulation of October 1934 introduced major changes to the organisational structure of social insurance, leading to a significant centralisation of insurance in Poland. On its basis, five earlier operating insurance institutions were merged into one the Social Insurance Institution. On a purely organisational basis, the Institution was divided into its headquarters and five branches (in Katowice, Kraków, Łódź, Poznań and Lwów). There were also social insurance companies operating at the time. ZUS managed five insurance funds that were administratively linked but separated financially. These funds were: blue-collar workers pension insurance, white-collar workers pension insurance, insurance against accidents and occupational diseases, white-collar workers insurance in the event of unemployment, general insurance fund for sickness and maternity. The Second World War was a very difficult period for Poland, also for the Social Insurance Institution. Losses incurred during the war were enormous the social insurance finance was ruined, many ZUS properties were destroyed. The most important task for the Social Insurance Institution after the Second World War was to start payment of pensions as soon as possible. After the war ZUS had until 1950 six local branches: in Chorzów, Kraków, Łódź, Poznań, Gdańsk and Wrocław. Other regions of the country were serviced directly by the Headquarters, which has been located in Warsaw since September Significant changes in the social insurance organisation occurred in the years Insurance funds were liquidated and ZUS revenues and expenditures became part of the State budget. In this way, the Social Insurance Institution was deprived of its autonomy and its pre-war underlying principles were violated. As a result of the reorganisation, 7 regional (voivodeship) branches (with fullrange operation) and 54 peripheral units (with a limited operational scope) were created. Another change in the social insurance organisation was introduced in ZUS was liquidated and the social insurance administration was divided into a short-term benefits division and a long-term benefits (pensions) division. The first division was put under the administration of trade unions, while the latter remained under the competence of the public administration the Ministry of Labour and Social Welfare. It quickly became clear that the new organisation has not proved to be useful. In 1960, social insurance administration was once again separated and its institutional unity was restored. The Social Insurance Institution was established as a central 11

14 krótkoterminowych i pion świadczeń długoterminowych (rentowych). Ten pierwszy oddano pod zarząd związkom zawodowym, drugi natomiast pozostał w gestii administracji państwowej Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej. Bardzo szybko okazało się, że nowa organizacja się nie sprawdza. W 1960 r. na nowo wydzielono administrację ubezpieczeń społecznych i przywrócono jej instytucjonalną jedność. Powołano Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako centralny organ administracji państwowej odpowiedzialny za realizację zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych. Lata były dla ZUS okresem stabilizacji struktur organizacyjnych. Rytm pracy wyznaczały ustawy rozciągające obowiązek ubezpieczeń społecznych na kolejne grupy społeczne oraz rozszerzające zakres przyznawanych świadczeń. Struktura organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pokrywała się z administracyjną strukturą państwa. Oprócz Centrali ZUS funkcjonowały 24 oddziały (17 w siedzibach województw oraz dodatkowo siedem w dużych skupiskach ludności), powstały inspektoraty, jako jednostki ZUS niższego szczebla, oraz punkty informacyjne. Dodatkowo, w 1974 r. zlecono Zakładowi do realizacji wypłatę świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego. Reforma administracji państwa w 1975 r., kiedy powstało 49 województw, przyczyniła się do decentralizacji struktury organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Utworzono wówczas 30 nowych oddziałów ZUS. Ostatecznie ich liczba wzrosła do 55. Stopniowo nowe jednostki organizacyjne usamodzielniały się i stawały się pełnozakresowymi oddziałami, otrzymując status jednostki budżetowej. Kolejnym ważnym wydarzeniem w historii Zakładu Ubezpieczeń Społecznych było uchwalenie ustawy z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych. W celu realizacji zadań z zakresu ubezpieczenia społecznego powołano państwowy fundusz celowy nazwany Funduszem Ubezpieczeń Społecznych (FUS), zaś Zakład Ubezpieczeń Społecznych został dysponentem tego funduszu. Z FUS finansowane były świadczenia z ubezpieczenia społecznego oraz koszty działalności ZUS. Narastająca dysproporcja pomiędzy zadaniami nałożonymi na Zakład Ubezpieczeń Społecznych a jego potencjałem wykonawczym spowodowała już w latach 80. XX w. konieczność komputeryzacji ZUS. Od 1986 r. większość świadczeń emerytalno-rentowych wypłacanych przez ZUS była waloryzowana automatycznie. W kolejnych latach komputery wykorzystywano także przy realizacji innych zadań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Transformacja systemu gospodarczego w Polsce na początku lat 90. XX w. była również szczególnym okresem dla ZUS. Sytuacja demograficzna, przywileje branżowe, łatwość uzyskiwania świadczeń rentowych, słabe powiązanie świadczeń emerytalnych ze stażem pracy spowodowały wzrost wydatków na świadczenia, a to z kolei wpłynęło na zagrożenie finansów państwa. W związku z tym w 1999 r. wprowadzono fundamentalną reformę systemu ubezpieczeń społecznych, przede wszystkim systemu emerytalnego. Dla ZUS reforma ta oznaczała konieczność głębokich zmian, uznawanych za najbardziej rewolucyjne w dotychczasowej historii tej instytucji. Wdrażanie reformy systemu ubezpieczeń społecznych trwa do dziś, choć główne zadania z nią związane zostały zakończone sukcesem (m.in. utworzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i rejestrów płatników składek, budowa i ciągłe doskonalenie funkcjonalności Kompleksowego Systemu Informatycznego KSI dla obsługi wszystkich zadań powierzonych ZUS). Ważnym wydarzeniem, które w istotny sposób wpłynęło na działalność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, było przystąpienie Polski do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. Dla ZUS oznaczało to nowe zadania wynikające z przepisów dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Z perspektywy kilku lat funkcjonowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w nowych warunkach można stwierdzić, iż ZUS sprawnie i skutecznie wywiązuje się z nowych zadań. Postępowały również prace nad dokończeniem realizowanej od 1999 r. gruntownej reformy systemu emerytalnego. Szczególnym wyzwaniem było przygotowanie się do rozpoczęcia wypłat emerytur według nowych zasad uwzględniających świadczenia pochodzące z otwartych funduszy emerytalnych. 12

15 body of the state administration responsible for the performance of tasks in the field of social insurance. The years were for ZUS a period of stability of its organisational structures. The rhythm of work was determined by Acts of Parliament, which covered subsequent social groups by the social insurance and extended the scope of granted benefits. ZUS organisational structure coincided with administrative structure of the State. In addition to ZUS Headquarters, there operated 24 branches [17 in capital cities of voivodeships (provinces) plus 7 in major population centres], inspectorates were created as the lower level of ZUS administration and information points were established. Besides, in 1974, ZUS was entrusted with the payment of benefits from the Alimony Fund. The public administration reform of 1975, when 49 voivodeships were created, contributed to the decentralisation of ZUS organisational structure. At the time, 30 new ZUS branches were created. Finally, their number increased to 55. Gradually, new organisational units became more independent and transformed into full-range branches, receiving the status of a budgetary unit. Another important event in the history of the Social Insurance Institution was the adoption of the Act of 25 November 1986 on the organisation and financing of social insurance. To perform tasks in the field of social insurance, a special purpose public fund was created, named the Social Insurance Fund (Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, FUS), and the Social Insurance Institution became an administrator of that fund. The Social Insurance Fund was used to finance social insurance benefits and costs of ZUS operation. Growing disparity between tasks imposed on the Social Insurance Institution and its potential made it necessary, as early as in the 1980s, to computerise ZUS. Since 1986, the majority of pension benefits payable by ZUS were subject to automatic indexation. In subsequent years, computers were also used to perform other ZUS tasks. The economic transformation process in Poland in the early 1990s was also a special time for the Social Insurance Institution. The demographic situation, trade privileges, ease of obtaining disability pensions, weak link between old-age pension and work experience increased spending on benefits, and this in turn put public finance at risk. Therefore, in 1999, a fundamental reform of the social insurance system, mainly the old-age pension system, was carried out in Poland. For ZUS the reform was connected with the need for profound changes, which were considered to be the most revolutionary in the history of this institution. Implementation of the social insurance system reform continues to this day, although the main tasks associated therewith (including the creation of individual insurance accounts and registers of insurance contribution payers, the creation and constant improvement in the functionality of the comprehensive information system KSI for the servicing of all the tasks entrusted to ZUS). A very important event that significantly affected ZUS operation, was Poland s accession to the European Union on 1 May For ZUS, this meant new tasks, resulting from the social security systems coordination. From the perspective of several decades of ZUS operation under the new conditions, it can be concluded that ZUS is efficiently and effectively performing its new tasks. Works on completing the comprehensive old- -age pension system reform, implemented since 1999, also progressed. A particular challenge was to prepare ZUS for the commencement of payment of pensions under the new rules, taking into account benefits from open pension funds. ZUS współpracował z wybitnymi architektami polskiego modernizmu: Józefem Szanajcą i Romanem Piotrowskim. Na zdjęciu budynek ZUS w dynamicznie rozwijającej się przed wojną Gdyni. ZUS cooperated with leading architects of Polish modernism: Mr Józef Szanajca and Mr Roman Piotrowski. Picture shows ZUS building in dynamically developing Gdynia before the Second World War. 13 3

16 Zadania ZUS Z zapisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz statutu i regulaminu organizacyjnego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynikają szczegółowe zadania ZUS, które mają bardzo zróżnicowany charakter. Do najważniejszych zadań ZUS należą: ustalanie prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz wypłacanie tych świadczeń, wypłacanie emerytur z II filara emerytalnego (otwartych funduszy emerytalnych OFE) od stycznia 2014 roku ZUS pełni rolę Zakładu Emerytalnego, stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczenia, wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych, prowadzenie rozliczeń z płatnikami składek z tytułu należnych składek i wypłacanych przez nich świadczeń podlegających finansowaniu z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub innych źródeł, kontrola wykonywania przez płatników składek i ubezpieczonych obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz innych zadań zleconych Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i kont płatników składek, prowadzenie Centralnego Rejestru Ubezpieczonych, Centralnego Rejestru Płatników Składek oraz Centralnego Rejestru Członków Otwartych Funduszy Emerytalnych, sporządzanie rocznego planu finansowego dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Funduszu Rezerwy Demograficznej i Funduszu Emerytur Pomostowych, orzekanie o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie ZUS dla potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy, prewencja rentowa: rehabilitacja lecznicza osób zagrożonych całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy oraz osób pobierających rentę okresową, badania i analizy przyczyn niezdolności do pracy, inne działania prewencyjne, prewencja wypadkowa, realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, dysponowanie środkami finansowymi Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, opracowywanie aktuarialnych analiz i prognoz w zakresie ubezpieczeń społecznych, popularyzacja wiedzy o ubezpieczeniach społecznych. Dla realizacji tych zadań niezbędna jest codzienna, ścisła współpraca ZUS z innymi instytucjami. W najszerszym zakresie Zakład Ubezpieczeń Społecznych współpracuje: z bankami, w tym głównie z Narodowym Bankiem Polskim w kwestii przepływu środków finansowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz pozostałych funduszy, których dysponentem jest ZUS, z otwartymi funduszami emerytalnymi, na których rzecz ZUS pobiera i którym przekazuje składki na II kapitałowy filar ubezpieczenia emerytalnego, a także z Komisją Nadzoru Finansowego (KNF), do której przekazuje dane o członkach OFE i składkach kierowanych do otwartych funduszy emerytalnych, z Narodowym Funduszem Zdrowia, na którego rzecz ZUS wymierza, pobiera, rozlicza i przekazuje składkę na ubezpieczenie zdrowotne, z Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych, do którego ZUS przekazuje informacje o zmianach członkostwa, czyli przechodzeniu ubezpieczonych do innego OFE, z Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej, na którego rzecz ZUS wymierza i pobiera składkę na Fundusz Pracy, z pocztą, za której pośrednictwem ZUS wypłaca świadczenia swoim klientom, z urzędami skarbowymi, na których rzecz ZUS w imieniu emerytów i rencistów odprowadza należny podatek dochodowy od osób fizycznych. 14

17 ZUS tasks Specific ZUS tasks, of a very diversified nature, result from the provisions of the Act of 13 October 1998 on the social insurance system, as well as from the statute and the organisational rules of the Social Insurance Institution. The most important ZUS tasks include the following: establishment of the right to social insurance benefits and payment of these benefits; payment of old-age pensions from the second pillar of the old-age pension system (Open Pension Funds, otwarte fundusze emerytalne, OFE) from January 2014 ZUS has been playing the role of the pension company; identification and establishment of the social insurance obligation; assessment and collection of contributions to social insurance as well as to health insurance, the Labour Fund, the Fund of Guaranteed Employee Benefits and the Bridging Pensions Fund; settlement of accounts with contribution payers in respect of due contributions and benefits, paid out by them, which are to be financed by the Social Insurance Fund or by other funds; control of fulfilment of obligations by contribution payers and insured persons in the field of social insurance and other tasks commissioned to the Social Insurance Institution; maintaining individual accounts of insured persons and contribution payers; maintaining the Central Register of Insured Persons, the Central Register of Contribution Payers and the Central Register of Open Pension Funds Members; drawing up an annual financial plan for the Social Insurance Fund, the Demographic Reserve Fund and the Bridging Pensions Fund; evaluation and certification of incapacity for work by ZUS certified doctors and medical boards for the purposes of determination of entitlement to social insurance benefits, control of decisions certifying temporary incapacity for work; pension prevention: medical rehabilitation of persons at risk of complete or partial incapacity for work and recipients of periodic pension, studies and analyses of the causes of incapacity for work, other preventive activities, prevention of accidents at work; implementation of international conventions and agreements in the field of social insurance; administration of the Social Insurance Fund resources; development of actuarial analyses and forecasts in the field of social insurance; dissemination of knowledge about the social insurance. Carrying out these tasks requires a close dayto- day cooperation with other institutions. In the most general sense the Social Insurance Institution cooperates with: banks, in particular the National Bank of Poland, as regards the financial flow of resources of the Social Insurance Fund and other funds administered by ZUS, Open Pension Funds (otwarte fundusze emerytalne, OFE), on behalf of which ZUS collects, and to which it transfers contributions to the second funded pillar of the old-age pension insurance, as well as with the Financial Supervision Authority (Komisja Nadzoru Finansowego, KNF), where ZUS transfers data relating to members of and contributions paid to Open Pension Funds, the National Health Fund (Narodowy Fundusz Zdrowia, NFZ), on behalf of which ZUS assesses, collects, accounts for and transfers health insurance contributions, the National Depository for Securities (Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych), where ZUS supplies information on changes in membership, that is on insured persons changing their Open Pension Funds, the Ministry of Labour and Social Policy, on behalf of which ZUS assesses and collects contributions to the Labour Fund, postal service, through which ZUS pays benefits to its clients, tax offices, to which ZUS transfers, on behalf of pensioners, due personal income tax. 15

18 Struktura organizacyjna ZUS Zarząd i Rada Nadzorcza Centrala i Jednostki Terenowe Organami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych są: Prezes Zakładu, Zarząd, którego przewodniczącym jest z urzędu Prezes Zakładu, Rada Nadzorcza Zakładu. Prezes ZUS powoływany jest przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Prezes Rady Ministrów odwołuje Prezesa Zakładu na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Zarząd ZUS składa się z 2 4 osób, powoływanych i odwoływanych przez Radę Nadzorczą Zakładu na wniosek Prezesa ZUS. Organ ten zarządza funduszami, których dysponentem jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, prowadzi na bieżąco gospodarkę finansową ZUS, opracowuje plany dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i samego Zakładu. Do kompetencji członków Zarządu należy również nadzór merytoryczny nad działalnością poszczególnych komórek organizacyjnych Centrali oraz oddziałów ZUS. Rada Nadzorcza jest organem o charakterze opiniodawczo-decyzyjnym. Jej członkami są osoby delegowane przez partnerów dialogu społecznego działających w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno- -Gospodarczych: związki zawodowe, organizacje pracodawców oraz rząd RP. Jest powoływana przez Prezesa Rady Ministrów na pięcioletnią kadencję. Liczba członków Rady Nadzorczej jest uzależniona od liczby funkcjonujących w danym okresie reprezentatywnych (ogólnokrajowych) organizacji pracodawców i pracowników. Aktualnie Rada liczy 12 członków. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych koordynuje zadania, jakie nałożyła na ZUS ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Centrala ZUS podzielona jest na 31 departamentów, według zakresu merytorycznego. Ich zadania to m.in. dysponowanie Funduszem Ubezpieczeń Społecznych, Funduszem Rezerwy Demograficznej, Funduszem Emerytur Pomostowych oraz prowadzenie rozliczeń składek na ubezpieczenia społeczne, prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych oraz rejestrów ubezpieczonych i płatników składek, zapewnienie oddziałom ZUS niezbędnej pomocy merytorycznej, organizacyjno-technicznej i finansowej umożliwiającej sprawną realizację zadań, zapewnienie jednolitej interpretacji powszechnie obowiązujących przepisów, opracowywanie wewnętrznych aktów prawnych oraz wzorów formularzy i druków, realizacja zadań wynikających z umów międzynarodowych, zarządzanie finansami ZUS i dysponowanie jego majątkiem, opracowywanie projektów planów działalności ZUS oraz analiz i prognoz dotyczących jego działalności. Terenowymi jednostkami organizacyjnymi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych są oddziały oraz podległe im inspektoraty i biura terenowe. Sieć jednostek ZUS na terenie kraju obejmuje 325 jednostek, w tym 43 oddziały, 210 inspektoratów i 70 biur terenowych (patrz: mapa na s ). Terenowe jednostki organizacyjne ZUS prowadzą bezpośrednią obsługę klientów w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Należy do nich przede wszystkim: określanie obowiązku ubezpieczeń społecznych, ustalanie uprawnień do świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych oraz do innych świadczeń zleconych ZUS do realizacji, 16

19 wypłata świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych oraz innych świadczeń zleconych ZUS do realizacji, dochodzenie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, dochodzenie należnych składek i opłat, orzekanie o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie ZUS dla potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Ponadto wybrane jednostki ZUS wykonują dodatkowo inne zadania, do których należą m.in. realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych (wydziały realizacji umów międzynarodowych), szkolenia, doszkalanie i doskonalenie zawodowe pracowników oraz płatników składek (centra szkolenia), obsługa poligraficzna Zakładu (wydziały poligrafii). 17

20 ZUS organisational structure Management Board and Supervisory Board The following are the bodies of the Social Insurance Institution: President of ZUS; the Management Board chaired ex officio by the President of ZUS; ZUS Supervisory Board. The ZUS President is appointed by the Prime Minister on the proposal of the minister in charge of social security issues, from among persons selected by means of an open and competitive recruitment. ZUS President is dismissed by the Prime Minister on the proposal of the minister in charge of the social security issues. The ZUS Management Board is composed of 2 4 persons, appointed and dismissed by the ZUS Supervisory Board, on the proposal of the ZUS President. This body manages funds administered by the Social Insurance Institution, runs the day-to-day financial economy of ZUS, draws up plans for the Social Insurance Fund and ZUS itself. The powers of the Board members also include substantive supervision over the operation of individual organisational units of ZUS headquarters and branches. The Supervisory Board is an advisory and decisionmaking body. Its members are delegated by social dialogue partners acting in the Tripartite Commission for Socio-Economic Issues: trade unions, organisations of employers and the Government. It is appointed for a 5-year term by the Prime Minister. The number of the Supervisory Board members depends on the number of representative (nation- -wide) organisations of employers and employees existing at a given time. Presently the Board comprises twelve members. Headquarters and regional units The Headquarters of the Social Insurance Institution coordinates tasks imposed on ZUS by the Act on the social insurance system. It is divided into 31 departments, according to the scope of competence. Their tasks include inter alia: administering the Social Insurance Fund, Demographic Reserve Fund, Bridging Pension Fund and accounting for social insurance contributions, maintaining individual accounts of insured persons as well as registers of insured persons and of contribution payers; providing ZUS branches with necessary substantive, organisational and technical support, to allow them for efficient tasks performance; ensuring a uniform interpretation of generally binding legislation; drafting internal regulations as well as model forms and print-outs; performance of tasks resulting from international agreements; managing ZUS finance and administration of its assets; drafting ZUS plans of activity as well as analyses and forecasts of its operation. The regional units of the Social Insurance Institution include branches, and working under them inspectorates and local offices. The national ZUS network consists of 325 units, including 43 branches, 210 inspectorates and 70 local offices (see: a map at p ). ZUS local organisational units deal with direct customer service in social insurance issues. Their tasks include inter alia: establishing the social insurance obligation, establishing the eligibility for social insurance benefits and for other benefits whose payment is entrusted to ZUS, payment of social insurance benefits and other benefits whose payment is entrusted to ZUS, enforcing refund of unduly received benefits, enforcing collection of due contributions and payments, evaluation and certification of incapacity for work by ZUS certified doctors and medical boards 18

21 for the purposes of establishing the eligibility for social insurance benefits, Moreover, the selected ZUS units additionally exercise other tasks, including: implementation of international conventions and agreements in the field of social insurance (divisions for implementation of international agreements), training, further training and vocational development of ZUS staff and contribution payers (training centres), publishing services for ZUS (publishing divisions). 19

22 Schemat struktury organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Organisational chart of the Social Insurance Institution Member of Management Board Strategic Management Division Benefit and Certification Division Allowance Department Benefits Department Pension Foreign Pensions Department Department Medical Certification Prevention and Rehabilitation Department Member of Management Finance and Enforcement Office of the President Funds Finance Department Legislative and Legal Department ZUS Finance Department Statistics and Actuarial Forecasts Department Department of Enforcement International Cooperation Department Insurance and Contribution Department Human Resources Department Department of Control of Contribution Payers Controlling Department Audit Department Internal Control Department Office of the Supervisory Board Interpersonal Unit for Health and Fir Safety at Work 210 inspectorates 70 regional offices branches

23 Management Board Enforcement Division nt ZUS Supervisory Board President of ZUS Boards and Teams Member of Management Board Member of Management Board System Operation and Maintenance Division Administration and Public Procurement Division IT Service Development Department Real Estate Management Department Customer Service Department Administrative Department ent Software Development Department Publishing Office on IT Systems Management Department Department Control of Public Procurement Service Management Department Application Maintenance Department IT Infrastructure Maintenance Department ory Board Information Security Management Department Health and Fire Źródło: ZUS, Gabinet Prezesa, Wydział Organizacji i Analiz Source: ZUS, Office of the President, Organisation and Analyses Division 21

24 Słupsk Gdańsk Koszalin Elbląg Olsztyn Szczecin Bydgoszcz Piła Toruń Gorzów Wlkp. Poznań I Płock Poznań II Warszawa I Warszaw Warszawa III Zielona Góra Ostrów Wlkp. Łódź I Legnica Wrocław Łódź II Tomaszów Maz. Radom Kielce Częstochowa Wałbrzych Opole Zabrze Chorzów Sosnowiec Rybnik Chrzanów Kraków Tarnów Bielsko-Biała Jasło Nowy Sącz 22

25 Białystok arszawa II Siedlce wa III Lublin Biłgoraj Sieć oddziałów ZUS na terenie Polski ZUS branch network in Poland Rzeszów Źródło: ZUS, Gabinet Prezesa, Wydział Organizacji i Analiz Source: ZUS, Office of the President, Organisation and Analyses Division Jasło 23

26 Pracownicy Employees Sprawna realizacja zadań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wymaga wykwalifikowanej kadry. Powinna ona posiadać oprócz wysokich kwalifikacji zawodowych umiejętność komunikacji z klientami, którymi z jednej strony są świadczeniobiorcy, z drugiej płatnicy składek. Kontakt z nimi wymaga od pracowników ZUS bardzo dobrej znajomości przepisów prawa, żeby mogli przekazywać klientom jak najrzetelniejsze informacje potrzebne do załatwiania spraw, a jednocześnie odpowiedniego podejścia w trudnych i niekiedy budzących rozmaite emocje sytuacjach. Obecnie ZUS zatrudnia osoby, w tym 1409 w Centrali i w oddziałach (stan na 31 grudnia 2014 r.). Kobiety stanowią 86,3% kadry. Ponad połowa pracowników ma wykształcenie wyższe (58,2% ogółu zatrudnionych). Wykształcenie średnie posiada 40,6% ogółu pracowników, zaś wykształcenie niższe od średniego 1,2%. Najwięcej pracowników z wyższym wykształceniem zatrudnionych jest w Centrali ZUS około 79,3%. Jeśli chodzi o wiek, to w 2014 r. największą grupę wśród ogółu zatrudnionych stanowili pracownicy w wieku od 35 do 45 lat (37,9%). Odsetek osób bardzo młodych, w wieku do 25 lat, wynosił 1,1%, zaś odsetek osób starszych, w wieku powyżej 65 lat 0,6%. Jednym z elementów strategii działania ZUS jest inwestowanie w kapitał ludzki i tworzenie jak najlepszych warunków dla identyfikowania się z instytucją i jej celami. Pracownicy ZUS podnoszą więc kwalifikacje, odbywając studia wyższe i podyplomowe, uczestnicząc w organizowanych przez ZUS szkoleniach centralnych i regionalnych, aplikacjach radcowskich i stażach, a także biorąc udział w szkoleniach organizowanych przez inne instytucje. W 2014 r. w ramach wszystkich form szkoleniowych kwalifikacje podnosiło łącznie uczestników (w szkoleniach tradycyjnych wzięło udział uczestników, a w szkoleniach e-learningowych uczestników). Efficient performance of ZUS tasks requires qualified staff. The staff apart from high vocational qualifications should be skilled in communication with clients, that is on one side beneficiaries, and on the other side contribution payers. Such communication requires perfect knowledge of the law from ZUS employees, which is necessary to provide the clients with the most reliable information needed to settle their matters, and at the same time the right approach in difficult and sometimes emotive cases. At present ZUS employs 46,691 persons, of which 1,409 are located in the Headquarters and 45,082 in branches (as on 31 December 2014). Women account for 86.3% of the staff. More than half of the staff have higher education (58.2% of all employees). 40.6% of the staff are people with secondary education, and 1.2% with lower than secondary education. Most of employees with higher education work in ZUS Headquarters about 79.3%. As regards age, the biggest group of ZUS staff in 2014 were employees aged between 35 and 45 years (37.9%). The share of very young persons, under 25 years, was 1.2%, and the share of elderly workers, aged above 65 years 0.6%. One of the elements of ZUS operation strategy is to invest in human capital and to create the best conditions for staff to identify themselves with the institution and its goals. ZUS employees develop their skills through tertiary level education and post-graduate studies, as well as through participation in central and regional trainings, legal advisor trainings and internships organised by ZUS, as well as through participation in trainings organised by other institutions. In 2014, 135,393 participants raised their qualifications in all training forms (traditional training was attended by 63,107 participants, and e-learning courses by 72,286 participants). 24

27 80 Struktura zatrudnienia w ZUS według wykształcenia (w %) ZUS staff by education (in %) wyższe higher średnie secondary poniżej średniego below secondary ogółem centrala oddziały 100 Struktura zatrudnienia w ZUS według płci (w %) ZUS staff by gender (in %) kobiety women mężczyźni men ogółem centrala oddziały 50 Struktura pracowników ZUS według wieku (w %) ZUS staff by age (in %) do 25 lat below 25 years lat years lat years lat years lat years powyżej 65 lat above 65 years ogółem centrala oddziały Źródło: ZUS, Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Source: ZUS Statistics and Actuarial Forecasts Department 25

28 Finanse ubezpieczeń społecznych Social Insurance Financing Świadczenia z systemu ubezpieczenia społecznego są finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS). Fundusz Ubezpieczeń Społecznych jest państwowym funduszem celowym powołanym do realizacji zadań z zakresu ubezpieczenia społecznego. Środkami FUS dysponuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Głównym źródłem dochodów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych są składki na ubezpieczenia społeczne. Inne źródła dochodu tego funduszu to: dotacje z budżetu państwa (celowa i uzupełniająca), oprocentowanie rachunków bankowych FUS, środki Funduszu Rezerwy Demograficznej 1, kwoty przekazywane na świadczenia zlecone ZUS do wypłaty, odsetki od nieterminowo regulowanych zobowiązań wobec FUS. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych składa się z czterech funduszy: funduszu emerytalnego, z którego finansowane są tylko świadczenia emerytalne, funduszu rentowego z którego finansowane są renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowe, renty rodzinne, dodatki do rent i emerytur, zasiłki pogrzebowe oraz wydatki na prewencję rentową, funduszu chorobowego, z którego finansowane są świadczenia z ubezpieczenia na wypadek niezdolności do pracy z powodu choroby i macierzyństwa, funduszu wypadkowego, z którego finansowane są świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego. Benefits payable from the social insurance system are financed by the Social Insurance Fund (Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, FUS). The Social Insurance Fund is the special purpose public fund, established for implementation of tasks in the field of social insurance. FUS resources are administered by the Social Insurance Institution. Social insurance contributions are the main source of revenue of the Social Insurance Fund. Other sources of its income are the following: State budget allocations (special purpose and supplementary), interest on the Social Insurance Fund bank accounts, resources of the Demographic Reserve Fund 1, amounts transferred in respect of benefits that ZUS has been entrusted to pay, interest on outstanding liabilities in relation to FUS. The Social Insurance Fund is composed of four funds: old-age pension fund, which finances only retirement benefits, disability pension fund, which finances disability, training, survivors pensions, pension supplements, funeral grants and expenditure on disability pension prevention, sickness fund, which finances benefits provided under the insurance against incapacity for work due to sickness and maternity, accident fund, which finances benefits provided under the accident insurance. 1 Fundusz Rezerwy Demograficznej jest zasilany z różnych źródeł, w tym przede wszystkim ze środków pozostałych na rachunku funduszu emerytalnego FUS na koniec każdego roku kalendarzowego. Jego aktywa można wykorzystać wyłącznie na uzupełnienie niedoboru w funduszu emerytalnym FUS powstałego na skutek niekorzystnych zmian demograficznych. 1 The Demographic Reserve Fund (Fundusz Rezerwy Demograficznej, FRD) is created with various resources, including in particular the resources remaining on the account of the FUS old-age pension fund at the end of each calendar year. Its assets may be used only to cover the deficit of the FUS old-age pension fund due to unfavourable demographic changes. 26

29 Dochody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w roku 2013 (w %) Income of the Social Insurance Fund in 2013 (in %) składki contributions dotacja z budżetu państwa State budget allocation refundacja z tytułu przekazywanych składek do OFE refund in respect of transfer of contributions to OFEs środki z FRD DFR resources pozostałe dochody other income 1,4 % 71,4 % 6,2 % 4,5 % 16,5 % Źródło: ZUS, Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Source: ZUS Statistics and Actuarial Forecasts Department Dochody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych W 2014 r. dochody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyniosły ogółem ,3 mln zł. Wpływy ze składek wyniosły ,7 mln zł i stanowiły 71,4% wszystkich dochodów FUS. Pozaskładkowe dochody wyniosły ,6 mln zł i stanowiły 28,6% wszystkich dochodów FUS. Na pozaskładkowe dochody FUS w 2014 r. złożyły się: dotacja z budżetu państwa na uzupełnienie niedoboru środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyniosła ona ,8 mln zł, co stanowiło 16,5% ogółu dochodów FUS, refundacja z tytułu przekazywanych składek do OFE wyniosła 8 269,1 mln zł, co stanowiło 4,5% ogółu dochodów FUS, środki z Funduszu Rezerwy Demograficznej na uzupełnienie niedoboru funduszu emerytalnego wynikającego z przyczyn demograficznych wyniosły 2500,0 mln zł, tj. 1,4% ogółu dochodów FUS, pozostałe dochody wyniosły one ,7 mln zł, co stanowiło 6,2% ogółu dochodów FUS. Income of the Social Insurance Fund Total income of the Social Insurance Fund in 2014 amounted to PLN 183,559.3 million. Proceeds from contributions amounted to PLN 131,102.7 million and accounted for 71.4% of total FUS income. Non-contributory income amounted to PLN 52,456.6 million and accounted for 28.6% of total FUS income. The non-contributory FUS income in 2014 comprised: State budget allocation to cover the deficit in the Social Insurance Fund it amounted to PLN 30,362.8 million, which accounted for 16.5% of total FUS income, refund in respect of transfer of contributions to OFEs equalled PLN 8,269.1 million, which accounted for 4.5% of total FUS income, resources of the Demographic Reserve Fund to supplement the old-age pension fund deficit due to demographic reasons amounted to PLN million, that is 1.5% of a total FUS income. other income amounted to PLN million, which accounted for 6.2% of total FUS income. 27

30 Wydatki na świadczenia pieniężne z FUS według rodzajów funduszy za 2014 r. (w %) Expenditure on cash benefits from the Social Insurance Fund by kinds of funds for 2013 (in %) fundusz emerytalny old-age pension fund fundusz rentowy disability pension fund fundusz chorobowy sickness fund fundusz wypadkowy accident fund 2,8 % 23,8 % 64,5 % 8,9 % Źródło: ZUS, Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Source: ZUS Statistics and Actuarial Forecasts Department Wydatki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Expenditure of the Social Insurance Fund W 2014 r. wydatki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyniosły ogółem ,3 mln zł. Na świadczenia pieniężne finansowane z FUS przeznaczono w 2014 r ,1 mln zł. Świadczenia pieniężne, o których mowa, to emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinne, zasiłki chorobowe, zasiłki macierzyńskie, zasiłki opiekuńcze, zasiłki pogrzebowe, zasiłki wyrównawcze, świadczenia rehabilitacyjne oraz inne świadczenia. Najpoważniejszym wydatkiem Funduszu Ubezpieczeń Społecznych były wypłaty emerytur i rent ( ,7 mln zł, czyli 88,1% ogółu wydatków FUS w 2014 r.). 68,2% spośród pobierających te świadczenia to osoby otrzymujące emerytury, 14,3% osoby otrzymujące renty z tytułu niezdolności do pracy, 17,5% osoby otrzymujące renty rodzinne. The total Social Insurance Fund expenditure in 2014 was PLN 191,710.3 million expenditure on cash benefits financed by the Social Insurance Fund amounted to PLN 188,090.1 million. The above-mentioned cash benefits include: old-age pensions, disability pensions, survivors pensions, sickness allowances, maternity allowances, carer s allowances, funeral grants, compensatory allowances, rehabilitation benefits, etc. Pension payments formed the main item in the Social Insurance Fund expenditure (PLN 168,811.7 million, which is 88.1% of the total FUS expenditure in 2014). 68.2% of beneficiaries were recipients of old-age pensions, while recipients of pensions in respect of incapacity for work accounted for 14.3% and recipients of survivors pensions for 17.5%. Expenditure on cash short-term benefits and cash lump-sum benefits amounted to PLN 18,

31 Wydatki na świadczenia pieniężne krótkoterminowe i jednorazowe wyniosły ,8 mln zł i stanowiły 9,9% ogółu wydatków FUS w 2014 r. Najwięcej wydano na zasiłki chorobowe (8 820,6 mln zł, co stanowiło 4,6% ogółu wydatków FUS w 2014 r.). Zasiłki chorobowe to druga, po emeryturach i rentach, najpoważniejsza pozycja w wydatkach FUS. Obowiązuje zasada, że pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy (tzw. wynagrodzenie chorobowe), a dopiero od 34. dnia tej niezdolności to świadczenie jest finansowane z FUS. W 2014 r. liczba dni absencji chorobowej wyniosła ogółem 194,2 mln, w tym liczba dni absencji finansowanej z funduszu zakładów pracy 64,4 mln, a liczba dni absencji finansowanej ze środków FUS 129,8 mln. Na działalność prewencyjną, prowadzoną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wydano 186,6 mln zł, co stanowiło 0,1% ogółu wydatków FUS w 2014 r. Na prewencję rentową wydano 178,1 mln zł, a na prewencję wypadkową 8,5 mln zł. Pozostałe wydatki bieżące wyniosły 3,6 mln zł, co stanowiło zaledwie 0,002% ogółu wydatków FUS w 2014 r. Wydatki związane z kosztami działalności ZUS finansowane są z odpisu na działalność Zakładu. Wyniosły one 3430,0 mln zł, tj. 1,8% ogółu wydatków FUS w 2014 r. ZUS otrzymuje ponadto refundację kosztów poniesionych w związku z wykonywaniem zadań na rzecz innych podmiotów. million and accounted for 9.9% of a total FUS expenditure in The largest amount of money was spent on sickness allowances (PLN 8,820.6 million, which accounted for 4.6% of the total FUS expenditure in 2013). Right after pensions, sickness allowances were the second-most important item in FUS expenditure. Employees retain the right to remuneration for the first 33 days of incapacity for work (the so called sick pay), and only from the 34th day of such incapacity, the benefit is financed by the Social Insurance Fund. In 2014, the number of days of sickness absenteeism totalled million, which included days financed by the funds of work establishments 64.4 million and days financed by FUS million. PLN million were spent on prevention activities carried out by the Social Insurance Institution, which accounted for 0.1% of the total FUS expenditure in PLN million were spent for pension prevention and PLN 8.5 million on work accident prevention. Other current expenditure amounted to PLN 3.6 million, which accounted for only 0.002% of the total FUS expenditure in Expenses related to ZUS operation are financed from deduction for ZUS operation. They amounted to PLN 3,430.0 million, which was 1.8% of the total FUS expenditure in Besides, ZUS receives reimbursement of costs incurred in connection with performance of tasks for other entities. 29

32 Wydatki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w 2013 r. według rodzajów Expenditure of the Social Insurance Fund in 2013 by types w mln zł in PLN million w % in % Wydatki ogółem Total expenditure Świadczenia pieniężne Cash benefits ,3 100, ,1 98,1 w tym: of which: emerytury i renty pensions ,7 89,8 zasiłki chorobowe sickness allowances 8 820,6 4,7 zasiłki macierzyńskie maternity allowances 6 735,9 3,6 zasiłki opiekuńcze carer's allowances 611,3 0,3 zasiłki pogrzebowe funeral grants 1 231,8 0,7 zasiłki wyrównawcze compensatory allowances 0,7 0,0 świadczenia rehabilitacyjne rehabilitation benefits 1 279,4 0,7 jednorazowe odszkodowania powypadkowe lump-sum post-accident compensations 313,1 0,2 Prewencja rentowa i wypadkowa Accident and pension prevention Pozostałe wydatki bieżące Other current expenditure Odpis na działalność Zakładu Deduction for ZUS current operation 186,6 0,1 3,6 0, ,0 1,9 Źródło: ZUS, Departament Finansów Zakładu Source: ZUS, Statistics and Actuarial Forecasts Department Koszty działalności ZUS ZUS operational cost Ocena efektywności działania instytucji publicznej w dużej mierze dokonuje się poprzez odniesienie do jej wydatków administracyjnych. Niemożliwe jest zmierzenie efektywności przy zastosowaniu przyjętych w obszarze działalności gospodarczej miar dotyczących zysków i kosztów, Evaluation of the effectiveness of a public institution is largely takes place through recourse to its administrative expenditures. As it is not possible to assess the performance of a public institution by means of profit and loss measures adopted in business activity, it is frequ- 30

33 Koszty działalności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w 2013 r. Social Insurance Institution operation cost in 2013 w tys. zł in thousand PLN Koszty zasadniczej działalności Cost of core activities amortyzacja amortisation and depreciation zużycie materiałów i energii use of materials and energy opłaty pocztowe i bankowe za przekazywane świadczenia pieniężne postal and bank charges for transfer of cash benefits usługi obce inne niż opłaty pocztowe i bankowe external services other than postal and bank charges podatki i opłaty taxes and fees wynagrodzenia i świadczenia na rzecz pracowników salaries and benefits for employees pozostałe koszty rodzajowe other prime costs Wydatki na inwestycje Capital expenditure Razem Total Źródło: ZUS, Departament Finansów Funduszy Source: ZUS, Funds Finance Department więc często ocenia się ją na podstawie udziału kosztów w ogólnej kwocie wydatków danej instytucji. Wydatki na działalność ZUS wyniosły w 2014 r. 4316,1 mln zł, z czego 3430,0 mln zł pochodziło z odpisu z FUS. Pozostałą kwotę stanowiła refundacja kosztów, jakie ZUS ponosi w związku z wykonywaniem zadań na rzecz innych podmiotów, a więc z tytułu poboru składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a także z tytułu poboru składki na OFE. Wydatki na działalność ZUS (1,8% wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) należy oceniać jako umiarkowane, szczególnie biorąc pod uwagę niezwykle szeroki zakres zadań ZUS, o których mowa w rozdziale Zadania ZUS (patrz s. 14). ently assessed based on the share of costs in its total expenditure. In 2014, the expenditure for ZUS activities in question amounted to PLN 4,316.1 million, of which PLN 3,430.0 million covered by deduction from FUS. The remaining amount represented the reimbursement of ZUS costs incurred in connection with performance of tasks for other entities, i.e. in respect of collection of contributions to health insurance, Labour Fund, Fund of Guaranteed Employee Benefits, as well as in respect of collection of contribution to OFE. Spending on ZUS operation 1.8% of the expenditure of the Social Insurance Fund should be assessed as moderate, especially considering the extremely wide range of ZUS tasks referred to in the chapter ZUS tasks (see p. 14). 31

34 Współpraca międzynarodowa International cooperation ZUS prowadzi zakrojone na szeroką skalę działania o charakterze międzynarodowym. W 2014 r. zakres współpracy Zakładu z instytucjami zagranicznymi obejmował: kontakty z Komisją Europejską związane z rolą ZUS jako instytucji łącznikowej oraz instytucji właściwej w realizacji wspólnotowej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, konsultacje dwustronne z instytucjami ubezpieczeniowymi innych krajów w zakresie realizacji dwustronnych umów i porozumień w sferze zabezpieczenia społecznego oraz rozporządzeń wspólnotowych, współpracę z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Zabezpieczenia Społecznego (ISSA), Europejską Platformą Zabezpieczenia Społecznego (ESIP) oraz Europejskim Stowarzyszeniem Lekarzy Orzeczników (EUMAS), konsultacje organizowane na podstawie zawartych przez ZUS dwustronnych porozumień o współpracy eksperckiej i wymianie doświadczeń w zakresie zabezpieczenia społecznego, udział w międzynarodowych konferencjach i seminariach, działalność informacyjno-popularyzatorską dla obcokrajowców i Polonii, dotyczącą uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego wynikających ze wspólnotowej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz zawartych umów dwustronnych o zabezpieczeniu społecznym z krajami spoza Unii Europejskiej. W ramach współdziałania z Komisją Europejską przedstawiciele Zakładu uczestniczyli w pracach Komisji Technicznej przy Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego. Prace te dotyczyły przygotowań do wdrożenia Wspólnotowego Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji dot. Zabezpieczenia Społecznego (EESSI). ZUS uczestniczył też w Projekcie TTYPE (Track and Trace Your Pension in Europe) realizowanym przy wsparciu Komisji Europejskiej. Celem The Polish National Insurance Institution ZUS engages in full-scale international activities. In 2014 the scope of ZUS cooperation with foreign institutions covered: contacts with the European Commission connected with the role of ZUS as a linking institution as well as the appropriate institution for the realisation of European Community coordination of social insurance systems, bilateral consultation with the insurance institutions of other countries within the realisation of bilateral agreements and accords in the sphere of social security and European Community directives and regulations, cooperation with the International Social Security Association (ISSA), the European Social Insurance Platform (ESIP) as well as the European Union of Medicine in Assurance and Social Security (EU- MASS) Consultations organised on the basis of bilateral agreements concluded by ZUS on expert cooperation and the exchange of experience within social insurance participation at international conferences and seminars popularising work providing information for foreigners and the Poles resident abroad (Polonia) on rights to social insurance pensions resulting from community coordination of social insurance systems as well as bilateral agreements concluded on social insurance with countries outside of the European Union. Representatives of ZUS have, within the framework of cooperation with the European Commission, participated in the work of the Technical Commission for Data Processing at the Administrative Commission for the Coordination of Social Security Systems. This work has involved the preparation for the implementation of the Electronic Exchange of Social Security Information (EESSI). A representative of ZUS participated also in the European Commission TTYPE (Track and Trace 32

35 tego projektu było przygotowanie koncepcji uproszczenia pozyskiwania informacji o przysługujących świadczeniach emerytalnych dla osób, które pracowały w wielu krajach Unii. Bezpośrednie konsultacje dwustronne w zakresie realizacji dwustronnych umów i porozumień o zabezpieczeniu społecznym oraz rozporządzeń wspólnotowych ZUS prowadził z instytucjami ubezpieczeniowymi Austrii, Hiszpanii, Izraela, Ukrainy, Mołdawii, kanadyjskiej prowincji Quebec, Węgier oraz Zjednoczonego Królestwa. Kontakty z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Zabezpieczenia Społecznego (ISSA) związane były z rolą ZUS jako Sekretariatu Komitetu Sterującego Europejskiej Sieci ISSA (IEN) oraz funkcją Prezesa ZUS jako przewodniczącego tego komitetu, a także przewodniczącego Komisji Kontroli ISSA oraz członka Biura ISSA. Prezes ZUS uczestniczył w posiedzeniu Biura ISSA w Genewie, przewodniczył spotkaniom Komitetu Sterującego Europejskiej Sieci ISSA oraz Komisji Kontroli ISSA. Z racji umiejscowienia w Centrali ZUS Sekretariatu Komitetu Sterującego Europejskiej Sieci ISSA Zakład Ubezpieczeń Społecznych wspierał innych europejskich członków ISSA w koordynacji i organizacji seminariów technicznych, warsztatów oraz konferencji realizowanych w regionie europejskim. Przedstawiciele ZUS członkowie Sekretariatu Komitetu Sterującego IEN wzięli udział w zorganizowanym w Genewie seminarium dla regionalnych urzędników łącznikowych ISSA ze wszystkich kontynentów. Przedstawiciele ZUS pełniący funkcję wiceprzewodniczących trzech Komisji Technicznych ISSA: ds. Inwestowania Funduszy Ubezpieczeń Społecznych, ds. Organizacji, Zarządzania i Innowacji, ds. Analiz Statystycznych, Aktuarialnych i Finansowych brali aktywny udział w pracach tych grup oraz uczestniczyli w Forum Komisji Technicznych w Genewie. W dniach 5 6 czerwca 2014 r. ZUS zorganizował w Gdańsku sesję informacyjną na temat Centrum Doskonalenia ISSA w ramach międzynarodowej konferencji Wyzwania XXI wieku a systemy emerytalne. Poza uczestnikami z Polski na konferencję przybyli i wygłosili podczas niej referaty przedstawiciele Sekretariatu Generalnego ISSA w Genewie, członkowie Komitetu Sterującego IEN, szefowie i przedstawiciele instytucji your pension in Europe realised through European Commission support). The project s aim was to prepare concepts for a simplification in information acquisition on retirement pension eligibility for those who had worked in many EU countries. Direct bilateral consultation within the realisation of bilateral agreements and accords on social insurance as well as European Union directives and regulations have been conducted by ZUS with the insurance institutions of Austria, Spain. Israel, Ukraine, Moldova, the Canadian province of Quebec, Hungary and the United Kingdom. Contacts with the International Social Security Association (ISSA) have been connected with ZUS s role as the Secretariat of the Steering Committee of the ISSA European Network (IEN) and the function of the ZUS President as the head of this committee, as equally being the head of the ISSA Control Commission and a member of the ISSA Office. ZUS s president has participated in the sittings of the ISSA Office in Geneva, has directed meetings of the Steering Committee of the ISSA European Network as well as the ISSA Control Commission. As a result of the location at ZUS Headquarters of the Secretariat of the ISSA European Network Steering Committee the Polish National Insurance Institution has supported other European members of ISSA in the coordination and organisation of technical seminars, workshops and conferences conducted within the European region. ZUS representatives members of the Secretariat of the Steering Committee IEN have taken part in the seminar for regional ISSA liaison officers from all continents of the world. ZUS representatives fulfilling the function of deputy heads of the three ISSA Technical Commissions for the Investment of Social Security Funds, for Organisation, Management and Innovation, for Statistical, Actuarial and Financial Studies have taken part in the work of these groups and participated in the Forum for Technical Commissions in Geneva. From the 5th to the 6th of June 2014 ZUS organised in Gdansk an information session on the subject of the ISSA Centre for Excellence within the framework of the international conference Challenges of the 21st Century and Pension Systems. Besides Polish participants papers were given at the conference by representatives of the ISSA General Secretariat in Geneva, members of the Steering Committee of the IEN, the heads 33

36 ubezpieczeniowych z Azerbejdżanu, Litwy, Mołdawii, Niemiec, Portugalii, Szwecji, Turcji, Węgier oraz Zjednoczonego Królestwa. W ramach współpracy z Europejską Platformą Zabezpieczenia Społecznego (ESIP), której ZUS jest członkiem, jego przedstawiciel wziął udział w czterech spotkaniach tej organizacji. W 2014 r. pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komitetu Emerytalnego oraz został wybrany na członka Rady ESIP (Board of Governors). ZUS był reprezentowany na trzech spotkaniach Europejskiego Stowarzyszenia Lekarzy Orzeczników (EUMASS), zrzeszającego lekarzy orzekających w instytucjach ubezpieczenia społecznego. Głównym celem EUMASS jest doskonalenie umiejętności lekarzy w zakresie oceny upośledzenia sprawności organizmu, skutkującego ewentualnymi ograniczeniami wykonywania pracy. Konsultacje na podstawie zawartych przez ZUS dwustronnych porozumień o współpracy eksperckiej i wymianie doświadczeń w zakresie zabezpieczenia społecznego realizowane były w formie bezpośrednich spotkań z ekspertami w sprawach zabezpieczenia społecznego z Azerbejdżanu, Bułgarii, Kirgistanu, Litwy, Mołdawii, Niemiec, Rosji i Węgier. W 2014 r. również poza wyżej wymienionymi formami współpracy przedstawiciele ZUS na międzynarodowych konferencjach i seminariach wygłaszali referaty i przedstawiali polskie doświadczenia związane głównie ze zmianami w systemie emerytalnym. Jednym z celów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest popularyzacja wiedzy o polskim systemie zabezpieczenia społecznego oraz o prawach i obowiązkach wynikających ze stosowania przez Polskę wspólnotowych przepisów w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz zawartych umów dwustronnych. Dlatego Zakład kontynuuje program Dni Poradnictwa dla Polonii zamieszkałej w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz w krajach, z którymi Polskę łączą dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym. Dni Poradnictwa organizowane są we współpracy z polskimi placówkami dyplomatycznymi na podstawie deklaracji o współpracy pomiędzy Ministerstwem Spraw Zagranicznych a Zakładem Ubezpieczeń Społecznym. W 2014 r. spotkania takie odbyły się w Austrii, Belgii, Francji, and representatives of insurance institutions from Azerbaijan, Lithuania, Moldova, Germany, Portugal, Sweden, Turkey, Hungary and the United Kingdom. Within the framework of cooperation with the European Social Insurance Platform (ESIP), of which ZUS is a member, its representative took part in four meetings of the organisation. In 2014 fulfilling the function of deputy head of the European Committee as well as being selected a member of the ESIP Board of Governors. ZUS has been represented at three meetings of the European Union of Medicine in Assurance and Social Security (EUMASS), which assembles social insurance claim decision making doctors within social insurance institutions. The main aim of EU- MASS is to hone medical skills in the evaluation of disabilities in an organism s workings, ones resulting in possible limitations to the undertaking of employment or its fulfilment. Consultations on the basis of bilateral agreements on expert cooperation and experience exchange concluded by ZUS within the field of social insurance have been realised in the form of direct meetings with experts on matters of social insurance from Azerbaijan, Bulgaria, Kyrgyzstan, Lithuania, Moldova, Germany, Russia and Hungary. In 2014 ZUS representatives gave, in addition to the above mentioned forms of cooperation, papers at international conferences and seminars, and presented Polish expertise connected chiefly with changes to the retirement pension system. One of the aims of the Polish National Insurance Institution is the popularising of knowledge on the subject of the Polish system of social insurance and the laws and obligations resulting from the use by Poland of European Union regulations on the coordination of social insurance systems and the bilateral agreements therein concluded. Therefore ZUS continues its Advice Days for Polonia programme, for Poles resident in European Union member states as well as in those countries with which Poland is bound by bilateral agreements on social insurance. The Advice Days are organised in association with Polish diplomatic posts on the basis of the Declaration on Cooperation between the Ministry of Foreign Affairs and the Polish National Insurance Institution (ZUS). In 2014 meetings took place in Austria, Belgium, France, Holland, Ireland, Canada, Germany, Norway, the 34

37 Holandii, Irlandii, Kanadzie, Niemczech, Norwegii, USA, Wielkiej Brytanii i we Włoszech oraz po raz pierwszy w Australii. Dni Poradnictwa dla Polaków mieszkających w Niemczech ZUS realizuje od ponad 20 lat we współpracy z niemieckimi instytucjami ubezpieczeniowymi. Gdy 1 maja 2004 r. Polska przystąpiła do Unii Europejskiej, współpraca międzynarodowa ZUS w zakresie realizacji niektórych umów dwustronnych o zabezpieczeniu społecznym z państwami członkowskimi UE została zastąpiona realizacją rozporządzeń wspólnotowych o koordynacji systemów zabezpieczenia, z wyjątkiem niektórych postanowień umów dwustronnych zawartych z Austrią i Niemcami. Nadal obowiązują w Polsce międzynarodowe umowy dwustronne o zabezpieczeniu społecznym zawarte z krajami byłej Jugosławii (Bośnią i Hercegowiną, Czarnogórą, Serbią, z wyjątkiem Chorwacji i Słowenii, które są członkami Unii Europejskiej) oraz z Australią (od 1 października 2010 r.), Kanadą (od 1 października2009 r.), Koreą Południową (od 1 marca 2010 r.), Macedonią (od 1 lipca 2007 r.), Stanami Zjednoczonymi Ameryki (od 1 marca 2009 r.), Ukrainą (od 1 stycznia 2014 r.) oraz Mołdawią (od 1 grudnia 2014 r.). Ponadto Polska jest związana międzynarodowymi konwencjami i zaleceniami Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz Europejskiej Karty Społecznej Rady Europy. USA, Great Britain and in Italy as well as for the very first time in Australia in connection with the coming into effect on the 1st of October 2010 of an agreement on social insurance with Australia. Advice Days for Poles living in Germany have been run by ZUS for over 20 years in conjunction with German insurance institutions. From the date of Poland s accession to the EU in 2004, the Social Insurance Institution has also been cooperating with the European Social Insurance Platform (ESIP). The main field of social security with EU Member States has been replaced with the implementation of Community Regulations on the coordination of the social security systems, except for some stipulations of bilateral social security conventions with Austria and Germany. Bilateral international agreements on social security concluded with the former Yugoslavia (Bosnia and Herzegovina, Montenegro, Serbia, with the exception of Croatia and Slovenia which are European Union members) still remain in force in Poland. There were also concluded bilateral agreements with: Australia (in force since 1 October 2010), with Canada (in force since 1 October 2009), with South Korea (in force since 1 March 2010), Macedonia (in force since 1 July 2007), the United States of America (in force since 1 March 2009) and Ukraine (in force since 1 January 2014). Besides, Poland is bound by international conventions and recommendations of the International Labour Organisation and the European Social Charter of the Council of Europe. Międzynarodowa Konferencja z okazji 90-lecia ubezpieczeń społecznych w Republice Czeskiej Praga 5 6 listopada International Conference 90 years of social insurance in the Czech Republic Prague 5 6 November