Program pracy z uczniem zdolnym w liceum ogólnokształcącym

Transkrypt

1 Program pracy z uczniem zdolnym w liceum ogólnokształcącym Opracowany i wdrażany przez mgr Mariusza Stawickiego, nauczyciela I Liceum Ogólnokształcącego im. Zygmunta Krasińskiego w Ciechanowie Założenia ogólne programu Kilkuletnia obserwacja rzeczywistości szkolnej oraz wymiana doświadczeń z innymi nauczycielami skłaniają mnie do wniosku, że często więcej czasu i uwagi poświęca się w szkole uczniom stwarzającym problemy wychowawcze niż wyjątkowo uzdolnionym. Uważa się, że ci drudzy dają sobie radę, nie potrzebują pomocy, bo przecież osiągają świetne wyniki w nauce. Faktycznie, wyróżniają się bardzo dobrze rozwiniętą sferę poznawczą, jednak miewają kłopoty ze sferą emocjonalną. Uczniowie ci są często odrzucani przez grupę rówieśniczą (choć nie jest to regułą w naszej szkole) i stają się ofiarami agresji. Pozbawieni merytorycznego i psychologicznego wsparcia ze strony nauczycieli, tracą wiele ze swej pasji poznawczej, zadowalając się osiąganiem przeciętnych wyników nauczania. Mam wrażenie, że w ten sposób traci się szansę na rozwijanie ich zainteresowań, a tym samym tłumi ich indywidualne uzdolnienia i predyspozycje. Obserwacje powyższe skłoniły mnie do opracowania Programu pracy z uczniem zdolnym, który po konsultacji z Dyrektorem Szkoły zostanie wdrożony na prowadzonych przeze mnie lekcjach języka polskiego oraz w pozalekcyjnych kontaktach z uczniami i ich rodzicami. Podstawowe założenie programu brzmi następująco: nie oczekujmy od uczniów zdolnych jedynie zajmowania pierwszych miejsc w konkursach przedmiotowych. Pragniemy zapewnić im wszechstronny rozwój, stworzyć warunki, by czuli swoją wartość, umieli i mogli prezentować własne osiągnięcia. Do zrealizowania tego zadania potrzebna jest współpraca nauczycieli, rodziców, oraz samych uczniów. Nie ulega wątpliwości, że wielu rodziców, współdecydujących o wyborze naszej szkoły, oczekuje wyjątkowego przygotowania dzieci do dalszego kształcenia, aby dostępne były dla nich szkoły wyższe o wysokim prestiżu. Program pracy z uczniem zdolnym może sprostać takim oczekiwaniom. Sądzę, że dobrze rozumiany (i świadomy generowanych przez siebie zagrożeń!) elitaryzm kształcenia przysłuży się rozbudzaniu ciekawości poznawczej wśród wszystkich uczniów liceum.

2 Cele ogólne programu podwyższanie jakości pracy szkoły, wspieranie indywidualnych uzdolnień i predyspozycji uczniów, doskonalenie i podnoszenie kompetencji humanistycznych wszystkich uczniów szkoły, kształtowanie postawy aktywnego i świadomego uczestnictwa w kulturze, popularyzacja metod aktywizujących w pracy z uczniami, promowanie szkoły poprzez udział w konkursach i olimpiadach przedmiotowych, integracja społeczności szkolnej, promowanie współpracy w zespołach przedmiotowych nauczycieli, przeciwdziałanie patologiom społecznym poprzez właściwe zagospodarowanie wolnego czasu uczniów oraz kreowanie wzorów postaw. Cele szczegółowe programu Stworzenie uczniom zdolnym wszechstronnych warunków indywidualnego rozwoju twórczego myślenia, zainteresowań i uzdolnień w następujących dziedzinach: Wiedza o literaturze (historia i teoria literatury, poetyka) Językoznawstwo Elementy wiedzy o kulturze Historia filozofii. Lekcje języka polskiego wydają się w sposób szczególny sprzyjać integrowaniu wymienionych dziedzin kultury. Planuje się także, że wśród form pracy z uczniem zdolnym eksponowane miejsce zajmie praktyczne wykorzystanie nowych technologii informacyjnych (programy użytkowe i multimedialne, internet). Sposób wdrażania i realizacji programu Działania objęte niniejszym projektem mają charakter ustawiczny. Autorowi programu obce są wszelkie formy akcyjności. Dlatego nie wyznacza się konkretnych terminów realizacji, a jedynie cyklicznie powtarzające się etapy: Etap I: Obserwacja uczniów, rozpoznawanie ich indywidualnych zainteresowań i uzdolnień. Metody i formy: rozmowy z uczniami, mające na celu zdiagnozowanie ich silnych oraz słabszych stron; uważna analiza prac pisemnych i 2

3 wypowiedzi ustnych; obserwacja strategii pracy indywidualnej i zespołowej; rozpoznanie indywidualnych hierarchii wartości oraz relacji interpersonalnych w grupie. Etap II: Próba skierowania zainteresowania uczniów na treści polonistyczne i ogólnohumanistyczne. Metody i formy: wdrażanie metod aktywizujących (np. metoda projektu, szczególnie przydatna w kontekście nowej formuły ustnego egzaminu dojrzałości z języka polskiego; stosowanie metody problemowej uczeń w roli badacza; metody poglądowe wykorzystanie multimediów), sugerowanie lektur spoza szkolnego kanonu, wycieczki przedmiotowe oraz interdyscyplinarne. Etap III: Indywidualizacja pracy z uczniem szczególnie uzdolnionym. Metody i formy: przydzielanie indywidualnych bądź zespołowych zadań wykraczających swym zakresem poza treści programowe; formułowanie złożonych problemów badawczych; kształtowanie umiejętności zdobywania i gromadzenia informacji, sporządzania bibliografii, prezentacji efektów swych prac (z wykorzystaniem odpowiednich programów, min. edytora Word, programów Power Point i Front Page); tworzenie i uzupełnianie biblioteczki humanisty (zawiera ona materiały zgromadzone bądź wykonane przez uczniów). Etap IV: Przygotowanie uczniów do konkursów i olimpiad przedmiotowych. Metody i formy: przekazywanie uczniom informacji na temat konkursów i olimpiad przedmiotowych, wspólna analiza i problematyzowanie tematów zadań konkursowych, wpieranie uczniów przygotowujących prace, udostępnianie i omawianie prac uczestników poprzednich edycji konkursów. Etap V: Uczniowie wykonujący zadania wykraczające poza treści programowe dzielą się efektami swej pracy z innymi uczniami. Metody i formy: referat, wykład, prezentacja multimedialna, sesja popularno-naukowa, publikacja w gazetce szkolnej bądź na stronie internetowej. 3

4 Uczestnictwo rodziców w programie Za integralny komponent działań zmierzających do realizacji programu uznać należy wspieranie go przez rodziców. Jest to warunek sine qua non jego powodzenia. Nauczyciel realizujący program powinien zadbać o to, aby rodzice życzliwie wspierali pracę uczniów. Dlatego wydaje się, że konieczne jest utrzymywanie stałego kontaktu z rodzicami dziecka uzdolnionego, a także z rodzicami innych uczniów. Kwestia ta może stać się na przykład tematem jednej z godzin wychowawczych, na której zostaną przedstawione założenia wdrażanego programu. Przewidywane efekty podniesienie poziomu edukacji polonistycznej, rozbudzenie zainteresowań humanistycznych; uzdolniona młodzież rozwija własne pasje i zainteresowania zarówno na lekcjach, jak i w działalności pozalekcyjnej; z efektami jej pracy zapoznają się pozostali uczniowie; uczniowie rozwijają umiejętność twórczego myślenia; nauczyciele wyzwalają w nich inicjatywę, motywują do twórczej pracy; nauczyciele i uczniowie rozwiązują problemy zarówno indywidualnie, jak i zespołowo, pracują metodą projektów; uczniowie konsekwentnie realizują zadania o różnym charakterze; rodzice uczniów zdolnych włączają się do wspólnego budowania strategii pracy; uczniowie umacniają się w poczuciu własnej wartości; promocja szkoły. Opracował Mariusz Stawicki 4

5 5