Metody ilościowe i jakościowe w naukach ekonomicznych

Transkrypt

1 Informator 2017/2018 Tytuł oferty Metody ilościowe i jakościowe w naukach ekonomicznych Sygnatura ,50 pkt. ECTS Prowadzący dr Małgorzata Natalia Podogrodzka A. Cel przedmiotu Celem kursu jest zapoznanie słuchaczy z najbardziej popularnymi i użytecznymi metodami badawczymi, zarówno o ilościowym jak i jakościowym charakterze, stosowanymi w naukach ekonomicznych, w szczególności w zarządzaniu, marketingu i ekonomii. Zastosowane podejście dydaktyczne jest czysto praktyczne, zorientowane na rozwijanie umiejętności analitycznych na podstawie koncepcyjnego zrozumienie przedstawionych zagadnień. Ta uwaga jest szczególnie adekwatna do metod statystycznych, gdzie nauczanie jest skoncentrowane raczej na założeniach i interpretacjach niż na matematycznych formułach. Większość zagadnień, po teoretycznym wprowadzeniu, ilustrowana jest na przykładzie praktycznych zastosowań omawianych technik w formie rozwiązywanych na zajęciach ćwiczeń lub zadań do wykonania przez studentów w domu. Po udanym ukończeniu kursu, studenci mają demonstrować wiedzę i umiejętności, które umożliwią im skuteczne rozwiązywanie typowych problemów badawczych na jakie będą mogli się natknąć w dziedzinach marketingu, zarządzania i ekonomii. Ponadto, dobór metod i technik uwzględnionych w programie nauczania został dokonany z zamiarem stworzenia solidnej podstawy, która ma pozwolić studentom na rozwijanie własnego zestawu narzędzi analitycznych, szczególnie przydatnych w ich przyszłej praktyce zawodowej. B. Program przedmiotu Celem kursu jest zapoznanie słuchaczy z popularnymi metodami badawczymi, o charakterze ilościowym jak i jakościowym, stosowanymi w naukach ekonomicznych, w szczególności w zarządzaniu, marketingu i ekonomii. Podejście statystyczne, które jest główną stosowaną tu perspektywą badawczą, nauczane jest w sposób koncepcyjny, co jest właściwe przy wykorzystaniu oprogramowania statystycznego (tutaj SPSS) do rozwiązywania praktycznych, ale często złożonych obliczeniowo, problemów C. Szczegółowe przedmiotowe efekty kształcenia

2 Wiedza Po zakończeniu kursu studenci powinni znać: 1. Podstawowe rodzaje badań stosowane w ekonomii i w zarządzaniu. 2. Cechy i zastosowania typowych metod jakościowych obejmujących grupowe wywiady zogniskowane, indywidualne wywiady pogłębione oraz techniki projekcyjne. 3. Cechy analizy danych i wnioskowania w badaniach jakościowych i ilościowych. 4. Zalety, ograniczenia i zasady konstrukcji skal pomiarowych w badaniach sondażowych. 5. Reprezentatywne i niereprezentatywne metody doboru jednostek do próby. 6. Rodzaje błędów popełnianych przy projektowaniu i realizacji badań ilościowych i sposoby ich unikania. 7. Rozumieć zasady formułowania i testowania hipotez statystycznych. 8. Być w stanie podać założenia omawianych na kursie technik statystycznych oraz zasady interpretacji uzyskanych za ich pomocą wyników. 9. Potrafić podać zalety i ograniczenia popularnych parametrycznych i nieparametrycznych technik statystycznych służących do badania różnic między podgrupami obserwacji oraz związków między zmiennymi. 10. Wiedzieć kiedy i jak używać statystycznych technik do redukcji liczby zmiennych. 11. Znać podstawowe rodzaje prawidłowości jakie można zidentyfikować w danych w formie szeregów czasowych. 12. Rozumieć zasady i czynniki ryzyka związane z dokonywaniem prognoz na podstawie modeli statystycznych. Umiejętności Po zakończeniu kursu studenci powinni potrafić: 1. Definiować problem badawczy i rozpisać go za pomocą zestawu pytań badawczych oraz hipotez. 2. Wybrać właściwe techniki jakościowe i ilościowe stosownie do problemu badawczego. 3. Być w stanie zaplanować i przeprowadzić eksploracyjny grupowy wywiad zogniskowany oraz indywidualny wywiad pogłębiony i poprawnie przeanalizować zgromadzone w ten sposób dane. 4. Zaprojektować poprawny kwestionariusz w badaniach sondażowych. 5. Przygotować plan doboru jednostek do próby. Kompetencje społeczne 6. Dokonywać kodowania i transkrypcji papierowych kwestionariuszy do SPSS oraz przygotowywać dane do właściwej analizy statystycznej. 7. Przeprowadzić wstępną analizę w programie SPSS, w tym: analizę rozkładów empirycznych, tablice krzyżowe, korelacje oraz badanie różnic grupowych. 8. Budować modele regresji wielorakiej oraz dwumianowej regresji logistycznej. Dokonać redukcji danych za pomocą analizy czynnikowej. 9. Formułować proste prognozy szeregów czasowych. Nie dotyczy. D. Semestralny plan zajęć 1 Blok I: Zagadnienia wstępne. 2 Przegląd typowych podejść badawczych w naukach ekonomicznych z omówieniem różnic między podejściami eksploracyjnym i wyjaśniającym, badaniami jakościowymi i ilościowymi, podejściem opisowym i przyczynowo-skutkowym, badaniami przekrojowymi oraz podłużnymi oraz analiza źródeł wtórnych i pierwotnych. 3 Opracowanie koncepcji badania z uwzględnieniem analizy kontekstu badania za pomocą źródeł wtórnych, zidentyfikowaniem problemu badawczego oraz pytań badawczych.

3 4 Ciąg dalszy opracowania koncepcji badania obejmujący identyfikację adekwatnych zmiennych, opracowanie modelu analitycznego ilustrującego relacje pomiędzy zmiennymi oraz sformułowanie hipotez. 5 Blok II: Metody jakościowe. 6 Wprowadzenie do metod jakościowych: przegląd popularnych technik i podejść oraz sposobów wnioskowania na podstawie danych jakościowych. 7 Zogniskowane wywiady grupowe: omówienie zasad planowania i moderowania grup fokusowych, specyfika projektowania badania wykorzysującego wywiady zogniskowane jako samodzielnego projektu oraz jako wsparcia dla późniejszych badań ilościowych. 8 Zogniskowane wywiady grupowe: zasady tworzenia scenariusza wywiadu, podstawy analizy danych pozyskanych w badaniach fokusowych. 9 Wywiady pogłębione oraz techniki projekcyjne: przygotowywanie i prowadzenie indywidualnych wywiadów pogłębionych, omówienia rodzajów i zasad wykorzystywania technik sondujących. 10 Wywiady pogłębione oraz techniki projekcyjne: opracowywanie i stosowanie technik projekcyjnych, podstawowe zagadnienia analizy danych pochodzących z wywiadów pogłębionych i technik projekcyjnych. 11 Blok III: Projektowanie badań sondażowych. 12 Rodzaje badań sondażowych: porównanie sondaży przekrojowych i panelowych, omówienie zalet i wad różnych metod kontaktu z respondentami i dystrybucji kwestionariuszy. 13 Projektowanie kwestionariusza: ogólne zagadnienia i omówienia podstawowych skal pomiarowych. 14 Projektowanie kwestionariusza: projektowanie i ocena złożonych skal pomiarowych. 15 Metody doboru próby w badaniach sondażowych. 16 Blok IV: Analiza statystyczna w badaniach sondażowych. 17 Kodowanie i transkrypcja danych pozyskanych za pomocą ankiet do programów statystycznych. Sprawdzanie spójności i poprawności danych. Opisywanie zmiennych w programie statystycznym na potrzeby dalszej analizy. 18 Rozkłady empiryczne, statystyki opisowe, prezentowanie danych za pomocą tablic i wykresów. 19 Wprowadzenie do statystyki inferencyjnej i testowania hipotez statystycznych. 20 Badanie związków między zmiennymi za pomocą tablic krzyżowych, testów chi-kwadrat oraz współczynnika V Cramera, zasady przekształcania zmiennych. 21 Współczynniki korelacji: rho Spearmana, tau Kendalla oraz R Pearsona. 22 Badanie różnic pomiędzy średnimi arytmetycznymi za pomocą testów t oraz jednoczynnikowej analizy wariancji. 23 Dwuczynnikowa ANOVA, ANCOVA i nieparametryczne odpowiedniki analizy wariancji (test Kruskala-Wallisa oraz test median). 24 Analiza regresji liniowej dla jednej i wielu zmiennych objaśniających. 25 Analiza regresji wielorakiej, ciąg dalszy. 26 Eksploracyjna analiza czynnikowa.

4 27 Dwumianowa regresja logistyczna. 28 Dwumianowa regresja logistyczna cd. 29 Blok V: Elementy analizy szeregów czasowych. 30 Cele i zastosowania analizy szeregów czasowych, źródła danych dla analizy szeregów czasowych w naukach ekonomicznych. 31 Postaci trendów w szeregach czasowych, wygładzanie szeregów czasowych za pomocą średnich ruchomych. 32 Analiza szeregów czasowych za pomocą regresji liniowej. 33 Podstawowe modele wielomianowe w analizie szeregów czasowych. 34 Podstawowe modele wielomianowe w analizie szeregów czasowych cd. 35 Modele logitowe w analizie szeregów czasowych. E. Literatura podstawowa (obowiązkowe podręczniki) Field Andy, Discovering Statistics with SPSS, Fourth Edition, Sage Publishing Ltd, London, 2013; Mooi Erik, Sarstedt M., A Concise Guide to Market Research: The Process, Data and Methods Using IBM SPSS Statistics, Springer Verlag, Heidelberg, 2011; Malhotra Naresh, Marketing Research: An Applied Orientation, Prentice Hall, 6th Edition, F. Literatura uzupełniająca Hill R. Carter, Griffiths William, Lim Guay: Principles of Econometrics, Fourth Edition, John Wiley & Sons, Inc., New York, 2011; Yin Robert, Qualitative Research from Start to Finish, The Guilford Press, New York, G. Najważniejsze publikacje autora(ów) dotyczące proponowanych zajęć?przestrzenne zróżnicowanie kapitału ludzkiego w Polsce. Edukacja Ekonomistów i Menedżerów. SGH w Warszawie, 2016 nr 1, s ?przestrzenne zróżnicowanie starości demograficznej w Polsce. Wiadomości Statystyczne, 2016 nr 2, s ?Kapitał kreatywny a przestrzenne zróżnicowanie ubóstwa w Polsce. Studia Ekonomiczne. UE w Katowicach, 2016 nr 258, s ?Klasa kreatywna a przestrzenne zróżnicowanie nierówności społecznych w Polsce (w:) red. A.Klasik, Badania miejskie i regionalne. Potencjały rozwojowe oraz kierunki przemian w miastach i regionach. UE w Katowicach, 2015, s ?metoda aglomeracyjna w ocenie przestrzennego zróżnicowania starości demograficznej w Polsce. Taksonomia. UE we Wrocławiu, 2015 nr 385, s ? O przestrzennym zróżnicowaniu struktur wieku ludności w Polsce, 1991?2011. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace. SGH w Warszawie, 2015 nr 1 s ? Wpływ zmian struktury wieku ludności na zasoby pracy w Polsce. Edukacja ekonomistów i menedżerów. SGH w Warszawie, 2015 s ? Procesy demograficzne w wybranych miastach Polski z liczbą ludności powyżej 100 tys. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Ekonomia, 2014 vol 45, no 2, s ? Struktura zatrudnienia a sytuacja na lokalnym rynku pracy w Polsce w 2010 roku (w:) (red.) A.Organiściak-Krzykowska, K.Nyklewicz, Rynek pracy w dobie innowacji. UWM w Olsztynie. IPiPS 2014, s ? Klasa kreatywna a kapitał kreatywny? wzajemne powiązania? przykład Polski (w:) red. W.Szkutnik Problemy społeczno-ekonomiczne w relacjach międzynarodowych. Analiza modelowa rozwoju regionów. UE w Katowicach 2014, s H. Sygnatury wymaganych prerekwizytów nie są wymagane I. Wymiar i forma zajęć

5 Stacj. Popołud. Ogółem: Ćwiczenia Laboratorium J. Elementy oceny końcowej egzamin testowy (Z zagadnień omówionych na wykładach) 40% ćwiczenia (Egzamin w laboratorium z analizy statystycznej) 60% K. Wymagana znajomość języka obcego nie jest wymagana L. Kryteria selekcji M. Metody prowadzenia zajęć Ćwiczenia Laboratorium