AKTYWIZUJĄCE METODY NAUCZANIA W KSZTAŁCENIU ZAWODOWYM

Transkrypt

1 AKTYWIZUJĄCE METODY NAUCZANIA W KSZTAŁCENIU ZAWODOWYM GRY DYDAKTYCZNE METODA CZTERECH KROKÓW OPRACOWAŁA PANI EWA ŻYDOWO. KUTNO 2003.

2 WPROWADZENIE Podstawowym celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie do wykorzystania zdobytej wiedzy w działaniu praktycznym. Fachowość imistrzostwo w zawodzie to cenione cechy na rynku pracy. Chcąc sprostać tym wymaganiom poszukuje się coraz to nowych form i metod pracy z uczniami. Dlatego stosowanie gier dydaktycznych i metody czterostopniowej (czterech kroków) kształtowania umiejętności uczniów może przynieść wymierne efekty w procesie kształcenia. 2

3 GRY DYDAKTYCZNE Gry i zabawy dydaktyczne dzięki swym niezaprzeczalnym walorom emocjonalnym towarzyszą człowiekowi wiernie prawie od zarania jego kultury. Dawniej były to gry towarzyskie, służące głównie rozrywce ale nosiły również znamiona wychowawcze i edukacyjne. Nas, ze zrozumiałych względów, interesują gry i zabawy dydaktyczne. Zakres pojęcia gra jest szeroki. Gra to wyodrębniona grupa zabaw, prowadzona wg określonych zasad postępowania, zwanych inaczej regułami. Gra w znaczeniu sportowym to tyle, co rozgrywka między zawodnikami czy zespołami, prowadzona wg zasad ujętych w regulaminie dyscypliny. Inne jeszcze znaczenie ma pojęcie gra słów, gra aktorska, gra w ciemno itp. Pamiętać należy, że grać możemy: -coś -przeciwko komuś, -kogoś, -z kimś, -w coś, -o coś, -czymś, -na czymś, -gdzieś, -dla kogoś. Co daje gra dydaktyczna, dowiemy się porównując tradycyjny sposób kształcenia z kształceniem poprzez grę dydaktyczną. W tradycyjnym ujęciu procesu kształcenia zwraca się głównie uwagę na interakcje w relacji uczeń nauczyciel. W grach dydaktycznych szczególne znaczenie ma interakcja zachodząca pomiędzy uczniami. Amerykanie twierdzą, że w grze dydaktycznej uczący się przyswajają sobie daną umiejętność lub bit informacji nie po to, by się tego nauczyć czy dowiedzieć, lecz by zapoznać się z pewną informacją iumiejętnościami, które dopomogą mu osiągnąć lub zrealizować cel gry. Uczenie się w ten sposób reguł, czy umiejętności daje w konsekwencji miłą sposobność uczestniczenia w niej. Gry dydaktyczne powinny znaleźć szersze niż dotychczas miejsce w szkolnictwie zawodowym. Na szczególną uwagę zasługują gry symulacyjne i psychologiczne. Uczniowie poprzez gry symulacyjne i psychologiczne mogą: - uczyć się praktycznego rozwiązywania problemów, - podejmować decyzje, - obserwować skutki działania tych decyzji, - dokonywać korekt w zależności od powstałych nowych sytuacji. W grze nie ma zwycięzców i pokonanych. Nie ma więc zagrożenia. Konkurowanie jest sztuczne, ale zagrzewa do walki. Występuje więc szczególny rodzaj motywacji. Przygotowując lekcję metodami gier symulacyjnych musimy wziąć pod uwagę szereg czynników. Wymagania w stosunku do ucznia: - wiedza podstawowa i doświadczenie, - opanowanie zasad naukowego sposobu uczenia się i pracy, - umiejętność samodzielnego twórczego uczenia się. 3

4 Wymagania w stosunku do przykładu symulacyjnego: - wysoka wartość kształcąca, - ścisłe powiązania teorii i praktyki, - bodźce do twórczego aktywnego uczenia się, - kompleksowe zastosowanie wiedzy z różnych dziedzin, - uwzględnienie poziomu wykształcenia. Metoda ta stwarza sytuacje dydaktyczne prowadzące do: - samodzielnościitwórczegomyślenia, - dużej intensywności uczenia się, - integracji wiedzy ucznia, - utrwalania wiedzy już opanowanej, - rozwoju umiejętności umysłowych i praktycznych, - sprawdzenia swych pomysłów, rozwiązań. Wykorzystując metodę gier dydaktycznych, musimy zwrócić uwagę, aby wybrana przez nas gra: - nie była zbyt prosta (obniży to znacznie zainteresowanie uczniów), - nie była zbyt skomplikowana i trudna ( zostanie wówczas przez większość uczniów odrzucona) - dotyczyła istotnych elementów rzeczywistości, - była w swej warstwie rzeczowej i zadaniowej zgodna z rzetelną wiedzą otej rzeczywistości, - umożliwiała wyeliminowanie pewnych indywidualnych cech uczuć uczniów ( np. niecierpliwość, niechęć, sympatie itp. ), - pozwalała na wykazanie przez uczniów kompetencji, umiejętności i operatywności wiedzy. Opracowując scenariusz lekcji (zajęć) zdecydować musimy o tym, jakimi regułami związani będą uczestnicy zajęć. Można bowiem zaprojektować zabawę tak, aby uczestnicy: - mogli swobodnie, wg własnych wyobrażeń i wiedzy pełnić przyjęte role np. dyrektora, nauczyciela, urzędnika, przedstawiciela firmy, producenta itp.), - starali się postępować w toku zajęć zgodnie z otrzymanymi (ustnie lub pisemnie) instrukcjami (mogą to być instrukcje ogólne bądź szczegółowe), - zmuszeni byli do dostosowania się do reguł sztywnych, przewidzianych procedurą metody lub odtwarzanej funkcji, - postawieni zostali wobec konieczności ( lub możliwości) reagowania na posunięcia partnera, którym może być zarówno inny uczeń, nauczyciel a nawet komputer. Tok zajęć prowadzonych metodą symulacyjną na ogół przybiera następujący kształt: wprowadzenie w tematykę i problematykę zajęć, omówienie scenicznych zajęć, wyjaśnienie uczniom ich istoty, przydział ról i zadań, inscenizacja właściwa, dyskusja nad ich przebiegiem i rezultatami lub omówienie, podsumowanie, ocena. Zdaniem K. Kruszewskiego, ze względu na to, że wiadomości, które wyłaniają się w trakcie gry nigdy nie są wcałości do przewidzenia i kontrolowania, a sam przebieg zajęć przynieść może rozmaiterozwiązania i potoczyć się różnymi torami i dlatego wreszcie, że udział w zajęciach tego typu niesie większe niż na innych lekcjach, 4

5 zagrożenia napięć międzyludzkich czy luk informacyjnych lub niedomówień, koniecznym jest każdorazowo kończenie gry omówieniem. To oczywiście zadanie dla nauczyciela. METODA CZTERECH KROKÓW Metoda ta nazywana jest także czterostopniową. Ma ona zastosowanie w kształceniu umiejętności praktycznych np.: obsługi technologicznej, obsługi konsumentów, sporządzania dokumentacji ( wypełniania formularzy, druków). Cele nauczania omawianą metodą leżą przede wszystkim w obszarze psychomotorycznym. Zasadniczą cechą metody czterech kroków jest pokaz i naśladownictwo. PRZEBIEG METODY CZTERECH KROKÓW I krok: Przygotowanie. Głównym celem pierwszego kroku jest kształtowanie u uczniów pozytywnych motywacji do wykonania zadania, do uczenia się. Wtejczęści szczególnie aktywny jest nauczyciel, który poprzez własne zaangażowanie, wysokie umiejętności dydaktyczne potrafi zainteresować uczniów, wytworzyć unichdążenie do najlepszego wykonania zadania. Wyjaśnienia nauczyciela dotyczą głównie: celów zajęć, określenia zadań do wykonania, uzasadnienia przedstawionych celów, określenia środków kształcenia. II krok: Pokaz z wyjaśnieniem. Nauczyciel wykonuje zadanie i uzasadnia je. Uczeń przygląda się i słucha. Stanowisko do pokazu powinno być tak zorganizowane, by wszyscy uczniowie mieli dobre warunki spostrzegania. Pokaz powinien składać się co najmniej z trzech części: 1. Nauczyciel wykonuje cały proces pracy- w sposób płynny i w normalnym tempie z jednoczesnym wyjaśnieniem. 2. W stadium drugim nauczyciel stosuje pokaz częściowy, wyjaśniając; co robi, po co i w jaki sposób to wykonuje, dlaczego tak robi a nie inaczej. Jest to analiza procesu pracy z eksponowaniem jej elementów węzłowych. 3. Stadium trzecie ma na celu syntezę wykonanych uprzednio czynności, czyli obejmuje wykonanie pracy w tempie normalnym. III krok: Samodzielna praca uczniów. Nauczyciel poleca uczniowi odtworzyć tok pracy, udzielając jednocześnie dodatkowych wyjaśnień. Uczeń wykonując zadanie przez naśladownictwo omawia poszczególne czynności. 5

6 W przypadku dużych błędów, których skutki mogą być niebezpieczne dla ludzi, materiału czy maszyn, nauczyciel ingeruje natychmiast w formie dalszych wyjaśnień, a w razie potrzeby wykonuje dodatkowy pokaz. Drobne, nie powtarzające się błędy nauczyciel omawia po zakończeniu pracy. IV krok: Dalsza samodzielna praca uczniów mająca na celu utrwalenie umiejętności poprzez ćwiczenia. Nauczyciel obserwuje etapy ćwiczeń, mówi z uznaniem o osiągnięciach uczniów. Podkreślanie osiągnięć wzmacnia pozytywnie ucznia, mobilizuje, zachęca do działania, łagodzi stresy, kształtuje wiarę we własne siły. Po wskazaniu osiągnięć, należy omówić w sposób taktowny popełniane przez uczniów błędy z jednoczesnym określeniem ich przyczyn i sposobów zapobiegania im. Podsumowując, poszczególnym krokom przypisujemy następującą rolę: Ikrok pozytywna motywacja poprzez ukazanie celów lekcji II krok aktywna praca nauczyciela ( pokaz) III krok - praca ucznia przy nadzorze nauczyciela IV krok samodzielna praca ucznia Przykładowy konspekt lekcji prowadzonej metodą czterech kroków stanowi załącznik nr1. Przykładowy konspekt lekcji prowadzonej z wykorzystaniem gier dydaktycznych stanowi załącznik nr 2. 6

7 Scenariusz lekcji Załącznik 1 1. Przedmiot: zajęcia praktyczne 2. Dział produkcyjny: cukiernia 3. Klasa: IV T.Z. żywienie zbiorowe 4. Metoda: czterech kroków 5. Środki dydaktyczne: surowce i sprzęt kuchenny 6. Temat: Wypiek ciast biszkoptowych. 7. Cele operacyjne: Ogólny: -kształtowanie umiejętności wypieku ciast biszkoptowych, -zapoznanie z asortymentem ciast biszkoptowych i normatywem surowcowym na poszczególne rodzaje ciasta, -omówienie warunków wypieku ciast biszkoptowych i ich zastosowanie, Uczeń potrafi: -wykonać ciasto biszkoptowe techniką utrwalania piany, -odróżnić asortyment ciast biszkoptowych, -obliczyć zawartość składników na poszczególne rodzaje ciasta, -prawidłowo przeprowadzić proces wypieku, 8. Przebieg lekcji: Etapy Treści Działanie nauczyciela i ucznia Ikrok -zaznajomienie z tematem zajęć icelami lekcji -przybliżenie ciast biszkoptowych z uwzględnieniem asortymentu tych ciast, -charakterystyka ciasta biszkoptowego, przedstawienie jego walorów, -zapoznanie z doborem surowców do sporządzania ciast biszkoptowych (przypomnienie zasad obróbki wstępnej jaj ), -określenie sposobu przygotowania formy do ciasta biszkoptowego, warunków wypieku, -omówienie technik sporządzania ciast biszkoptowych ze szczególnym uwzględnieniem techniki utrwalania piany, -przedstawienie uczniom zadań do wykonania i miejsca ich wykonania (organizacja stanowiska pracy ), -zwrócenie uwagi na łatwość wykonania ciasta w celu przełamania oporów uczniów do ćwiczeń, Nauczyciel określa cele, środki kształcenia, kształtuje pozytywne motywacje. Uczeń słucha, udziela odpowiedzi na zadane przez nauczyciela pytania. 7

8 II krok III krok IV krok -sporządzenie ciasta biszkoptowego przez nauczyciela w normalnym tempie przy zwięzłym objaśnieniu postępowania (np. na podstawę biszkoptową z 6 jaj biorę 18 0 g mąki 180 g cukru, ubijam pianę na sztywną masę, utrwalamją cukrem, dodaję żółtka dalej ubijając, przerywam ubijanie, dodaję mąkę przesiewając ją przez sito, delikatnie mieszam masę, całość przekładam do uprzednio przygotowanej formy, wstawiam do piekarnika nagrzanego do temperatury 160 C. -w czasie wypieku ciast nauczyciel objaśnia celowość poszczególnych czynności wykonywanych podczas sporządzania ciasta, określa cechy upieczonego ciasta biszkoptowego. -nauczyciel wydaje polecenie sporządzenia ciasta biszkoptowego. Jeszcze raz przypomina zasady sporządzania, zwraca uwagę na konieczność przestrzegania zasad BHP. -uczniowie w grupach sporządzają ciasto biszkoptowe. Nauczyciel obserwuje sposób wykonywania zadania, nie ingeruje i nie przerywa uczniowi ( za wyjątkiem sytuacji w których biszkopt byłby zniszczony oraz w przypadku zagrożeń wypadkowych).dopiero po wstawieniu ciasta do piekarnika nauczyciel omawia popełniane błędy. Ćwiczenia: uczniowie obliczają zapotrzebowanie surowcowe na biszkopty różnej wielkości, przygotowują formy, sporządzają ciasto, prowadzą proces wypieku. Nauczyciel obserwuje pracę, kontrolując wagę składników, technikę wykonania, zwraca uwagę na przestrzeganie zasad BHP. Na bieżąco nauczyciel podkreśla osiągnięcia uczniów zachęcając doćwiczeń. Omawiateż błędy, określając ich przyczyny i udziela wskazówek, jak ich uniknąć. Nauczyciel prowadzi pokaz. Uczeń słucha i przygląda się. Nauczyciel obserwuje. Uczeń naśladuje proces pracy. Nauczyciel omawia i wyjaśnia czynności wykonane przez ucznia. Uczeń wykonuje ćwiczenie. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem pracy. 8

9 Scenariusz lekcji 1. Przedmiot: Zajęcia praktyczne 2. Dział produkcyjny: kuchnia właściwa 3. Klasa: IV T.Z. żywienie zbiorowe 4. Metoda: czterech kroków 5. Środki dydaktyczne: surowce i sprzęt kuchenny 6. Temat: Technika sporządzania omletów naturalnych. 7. Cele operacyjne: Ogólny: -kształtowanie umiejętności z zakresu doboru i oceny jakości surowca do sporządzania omletów, -poznanie przez uczniów sposobu sporządzania omletów, -kształtowanie umiejętności praktycznych w sporządzaniu masy omletowej, smażeniu i formowaniu omletów, -wdrażanie uczniów do przestrzegania zasad BHP podczas produkcji omletów w celu uniknięcia poparzenia. Uczeń potrafi: -wykonać omlet naturalny, -dobrać surowce do produkcji omletów, -formować omlety naturalne. 8. Przebieg lekcji: Etapy Treści Działania nauczyciela i ucznia Ikrok II krok -zaznajomienie z tematem zajęć icelamilekcji -przybliżenie grupy potraw smażonych z jaj omletów z uwzględnieniem ich rodzajów -charakterystyka omletów naturalnych, przedstawienie ich walorów -zapoznanie z doborem surowców do sporządzania tych omletów(przypomnienie zasad obróbki wstępnej jaj; zasad smażenia na maśle, charakterystyka farszów) -określenie sprzętu potrzebnego do sporządzania omletów -przedstawienie uczniom zadań do wykonania i miejsca ich wykonania (organizacja stanowiska pracy) -zwrócenie uwagi na łatwość wykonania potrawy i ciekawy proces produkcyjny w celu przełamania oporów ucznia do ćwiczeń -sporządzenie omletu przez nauczyciela w normalnym tempie przy zwięzłym objaśnieniu postępowania (np. na 1 omlet biorę 2 jaja, łyżkę Nauczyciel określa cele środki kształcenia, kształtuje pozytywne motywacje. Uczeń słucha, udziela odpowiedzi na zadane pytania. 9

10 III krok IV krok wody, szczyptę soli. Całość ubijam widelcem. Rozgrzewam patelnię z masłem, wlewam masę jajeczną, smażę nie mieszając, podważam łopatką, gdy spód jest zarumieniony a powierzchnia galaretowata, odstawiam na bok. Nakładam farsz i składam omlet. -sporządzanie omletu przez nauczyciela w zwolnionym tempie z dokładniejszymi objaśnieniami kolejnych czynności (np. dlaczego biorę 2 jaja, w jakim celu dodaję wodę a w jakim sól? Po co dokładnie ubijam masę jajeczną, dlaczego nagrzewam patelnię, nacozwracam szczególną uwagę po dodaniu masła? Jak należy rozprowadzić masę jajeczną na patelni, dlaczego nie mieszam masy? Jak należy nałożyć nadzienie, czym powinno się ono charakteryzować? -nauczyciel sporządza omlet ponownie w tempie normalnym w celu utrwalenia przez uczniów wykonywanych czynności. -nauczyciel wydaje polecenie sporządzenia omletu. Jeszcze raz przypomina zasady smażenia, aby omlet miał właściwe cechy i nie doszło do poparzeń, -sporządzanie omletów przez uczniów każdy z nich po kolei sporządza omlet jednocześnie objaśniając wykonywane czynności. Nauczyciel obserwuje sposób wykonywania zadania i tok wypowiedzi ucznia nie ingeruje i nie przerywa uczniowi ( za wyjątkiem sytuacji, w których omlet byłby zniszczony oraz w przypadku zagrożeń wypadkowych) Dopiero po wyłożeniu uformowanego omleta na talerz nauczyciel omawia popełnione błędy. -Ćwiczenia: Uczniowie sporządzają omlety. Nauczyciel obserwuje pracę, zwraca uwagę na przestrzeganie zasad BHP. Na bieżąco nauczyciel podkreśla osiągnięcia uczniów zachęcającdo ćwiczeń. Omawiateż błędy, określając ich przyczyny i udziela wskazówek, jak ich uniknąć. Nauczyciel prowadzi pokaz. Uczeń słucha i obserwuje. Nauczyciel obserwuje. Uczeń naśladuje proces pracy. Nauczyciel omawia i wyjaśnia czynności wykonane przez ucznia. Uczeń wykonuje ćwiczenie. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem pracy. 10

11 Scenariusz lekcji Załącznik 2 PRZEDMIOT: Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem. KLASA: III Liceum Zawodowe Gastronom Temat: Potrawy z ryb gotowanych i smażonych. Cel ogólny: -kształtowanie umiejętności sporządzania potraw smażonych i gotowanych z ryb, -znajomość zasad przygotowania półproduktów z ryb do gotowania i smażenia, -znajomość sposobów wykańczania półproduktów z ryb, -określenie dodatków do potraw gotowanych i smażonych z ryb. Cele operacyjne: Uczeń potrafi: -przygotować półprodukt z ryb do gotowania i smażenia, -przeprowadzić obróbkę cieplną ryb, -dobrać dodatki do potraw z ryb smażonych i gotowanych, -określić wpływ obróbki cieplnej na wartość odżywczą potrawy. Metody: -gra symulacyjna inscenizacja sytuacji, praca z książką, pogadanka, opis, praca w grupach, ćwiczenia. Środki dydaktyczne: -surowce, sprzęt, narzędzia pracy, podręcznik, tabela, materiały ksero. I. SPRAWY ORGANIZACYJNE Sprawdzenie listy obecności, Sprawdzenie przygotowania do lekcji -zgodność zakupionych surowców z zapotrzebowaniem, -sprawdzenie stroju ochronnego, -powtórzenie wiadomości z ostatnich lekcji, II. PRZEBIEG NOWEJ LEKCJI Po krótkim nawiązaniu do tematu nauczyciel podaje temat lekcji i przypomina metody obróbki cieplnej. Podaje uczniom treść punktu Metody obróbki cieplnej. Uczniowie w zeszycie samodzielnie zapisują znane metody obróbki cieplnej. Nauczyciel podaje punkt 2 lekcji. 2. Sposoby przygotowania półproduktów z ryb do obróbki cieplnej. Nauczyciel prowadzi pogadankę, doprowadza do stwierdzenia, że rybymożna poddać obróbce cieplnej w całości, w dzwonkach, półdzwonkach, filetach. Obróbce cieplnej można poddać ryby świeże jakimrożone, słodkowodne i morskie. Omawia też rodzaje panierunków. Uczniowie samodzielnie po omówieniu wypisują sposoby przygotowania półproduktów z ryb do gotowania i smażenia, a także rodzaje panierunków. 11

12 Jest to jednocześnie powtórzenie cząstkowe. Nauczyciel podaje 3 punkt lekcji. 3. Przebieg smażenia i gotowania ryb i wpływ obróbki cieplnej na wartość odżywczą ryb. Nauczyciel informuje grupę, że problemtenbędziemy rozwiązywać wformie zabawy i aranżuje scenkę. W restauracji hotelowej wysokiej kategorii znajdują się słynni żywieniowcy z Instytutu Żywności i Żywienia. Goście zastanawiają się, czy zamówić potrawę z mięsa zwierząt rzeźnych czy z ryby. Kelnerzy obsługujący gości starają się jak najlepiej zachęcić ich do spożycia określonej potrawy z ryb. Jeden kelner musi użyć argumentów przemawiających za spożyciem potraw z ryb gotowanych, a drugi potraw z ryb smażonych. W tym celu nauczyciel wybiera dwóch uczniów, którzy będą słynnymi żywieniowcami. Pozostałą część młodzieży dzieli na grupy i przydziela im funkcje poszczególnych kelnerów. Rozdaje kelnerom materiały, udziela im informacji o formie reklamowania swojej potrawy. Reklama powinna być pełna tzn. zawiera sposób przeprowadzania obróbki cieplnej, dodatki stosowane podczas gotowania ryb, urządzenia do gotowania i smażenia, wpływ obróbki cieplnej na wartość odżywczą i strawność potrawy, asortyment potraw, stosowane dodatki do potraw gotowanych i smażonych, porównanie wartości odżywczej ryb i mięsa zwierząt rzeźnych. Nauczyciel wyznacza czas, nie więcej jak 15 minut. Uczniowie pracują samodzielnie i w grupie. Lider grupy pełni rolę kelnera. Kelnerzy gotowi do referowania reklamują swoje potrawy. Żywieniowcy wysłuchują poszczególnych reklam i oceniają, która grupa najciekawiej przedstawiła reklamę. Nauczyciel omawia wypowiedzi uczniów i uzupełnia luki. Wszyscy uczniowie zapisują informacje w formie tabeli otrzymanej na kartce lub nauczyciel podaje treść tabeli do zeszytu i uczniowie uzupełniają tabelę w zeszycie. Potrawy gotowane z ryb. 1. Przebieg gotowania Czas gotowania Dodatki stosowane podczas gotowania i cel ich stosowania Wpływ gotowania na wartość odżywczą Asortyment potraw gotowanych zryb.... Potrawy smażone z ryb. Nauczyciel podaje koleiny punkt lekcji do zeszytu. 4. Sposób podawania potraw z ryb i stosowane dodatki. 1. Przebieg smażenia Czas smażenia Dodatki do ryb smażonych podnoszące walory smakowe Wpływ smażenia na wartość odżywczą Asortyment potraw smażonych z ryb

13 Przedstawiciele grup omawiają dodatki do potraw z ryb gotowanych i smażonych. Nauczyciel przedstawia sposoby podawania potraw z ryb i prezentuje sztućce stosowane przy konsumpcji potraw z ryb. III. ĆWICZENIA Uczniowie zapisują ćwiczenia do zeszytu oraz normatyw surowcowy. Rolada z ryby w sosie korniszonowym. Filety z dorsza panierowane. Nauczyciel omawia technikę wykonania ćwiczenia. Po odczytaniu harmonogramu pracy uczniowie przystępują do ćwiczeń. Po wykonaniu ćwiczeń następuje ich degustacja i ocena. Nauczyciel zwraca uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia oraz przepisy BHP. IV. PODSUMOWANIE Nauczyciel zadaje proste pytania problemowe dotyczące zarówno części teoretycznej lekcji jak i ćwiczeń. Młodzież odpowiada na pytania z lekcji oraz na postawione w podsumowaniu przez nauczyciela pytanie problemowe. Czy należy popularyzować coraz to szerszy asortyment potraw z ryb. Jeżeli tak to dlaczego? Nauczyciel ocenia najaktywniejszych uczniów. V. ZADANIE PRACY DOMOWEJ. Wypisz z dowolnej książki kucharskiej nieznane Ci dotychczas potrawy z ryb, które chciałbyś popularyzować w swoim domu. LITERATURA 1. K. Kruszewski Kształcenie w szkole wyższej. Poradnik dydaktyczny. Warszawa W. Puślecki Gry problemowe w nauczaniu początkowym. WSiP. Warszawa S. Zając Gry symulacyjne - Edukacja i Dialog Nr 4 z K. Flis, A. Procner Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem dla technikum. WSiP Warszawa Technologia gastronomiczna z obsługą gości.-u. Arens- Azevedo i inni. Warszawa 1999 REA Przedstawione scenariusze lekcji opracowała p. Ewa Żydowo. 13