Raport z badania pogłębionego

Transkrypt

1 Raport z badania pogłębionego Ocena możliwości i potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw województwa lubelskiego w zakresie tworzenia nowych rozwiązao i technologii w informatyce i automatyce jako wspomagającej specjalizacji województwa lubelskiego Warszawa, luty 2014

2 Prezentowane opracowanie stanowi raport koocowy z badania dziedzinowego, prowadzonego w ramach projektu systemowego pt. Regionalny System Zarządzania Zmianą Gospodarczą. Badanie realizowane było w okresie od dnia 29 października 2013 roku do 19 lutego 2014 roku. Realizatorem badania jest PSDB Sp. z o.o. Zespół odpowiedzialny za realizacje badania i przygotowanie raportu: Dr inż. Aleksander Buczacki Dr inż. Tomasz Klimczak Adam Miller Patrycja Rumioska ISBN

3 Szanowni Paostwo, Z przyjemnością przekazuję w Paostwa ręce raport koocowy z badania dotyczącego oceny możliwości i potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw województwa lubelskiego w zakresie tworzenia nowych rozwiązao i technologii w informatyce i automatyce jako wspomagającej specjalizacji województwa lubelskiego. Opracowanie to zostało przygotowane na zlecenie Samorządu Województwa Lubelskiego w ramach projektu Regionalny System Zarządzania Zmianą Gospodarczą realizowanego przez Departament Gospodarki i Innowacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego w Lublinie. Celem prowadzonych badao było określenie możliwości i potrzeb przedsiębiorstw działających w sektorach związanych z informatyką i automatyką w kontekście stworzenia skutecznego systemu wsparcia podmiotów rozwijających technologie informatyki i automatyki jako dziedzin wspomagających inteligentny rozwój regionu. Wiedza pozyskana w wyniku badania stanowid będzie cenny materiał w procesie planowania rozwoju regionalnego. Ma to szczególne znaczenie przy planowaniu prac związanych z realizacją zapisów regionalnych dokumentów strategicznych dotyczących przyszłego okresu programowania UE , tj. Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego i Regionalnej Strategii Innowacji. Jestem przekonany, że przedstawione w raporcie treści stanowid będą podstawę dla dalszej dyskusji nad kształtem regionalnej polityki w zakresie inteligentnych specjalizacji. Sławomir Sosnowski Wicemarszałek Województwa Lubelskiego Strona 3

4 Spis treści 1. STRESZCZENIE 5 2. SUMMARY KONCEPCJA I METODOLOGIA BADANIA CHARAKTERYSTYKA SEKTORA INFORMATYKI I AUTOMATYKI W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM CHARAKTERYSTYKA SEKTORA INFORMATYKI CHARAKTERYSTYKA SEKTORA AUTOMATYKI CHARAKTERYSTYKA ZBIORCZA BRANŻ INFORMATYKI I AUTOMATYKI DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNA I BADAWCZO-ROZWOJOWA PRZEDSIĘBIORSTW Z BRANŻ INFORMATYKI I AUTOMATYKI WSPÓŁPRACA FIRM BRANŻ INFORMATYKI I AUTOMATYKI Z JEDNOSTKAMI NAUKOWYM WSPÓŁPRACA FIRM BRANŻ INFORMATYKI I AUTOMATYKI Z INSTYTUCJAMI OTOCZENIA BIZNESU WSPÓŁPRACA FIRM BRANŻ INFORMATYKI I AUTOMATYKI Z FIRMAMI Z BRANŻ WSPOMAGANYCH PERSPEKTYWA BRANŻ WSPOMAGAJĄCYCH PERSPEKTYWA BRANŻ WSPOMAGANYCH RYNEK PRACY ORAZ SYSTEM EDUKACJI W OBSZARZE INFORMATYKI I AUTOMATYKI SZKOLNICTWO WYŻSZE W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM SZKOLNICTWO PONADGIMNAZJALNE W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM RYNEK PRACY PODSUMOWANIE CZĘŚCI DIAGNOSTYCZNEJ WNIOSKI I REKOMENDACJE DOCELOWY MODEL ROZWOJU FUNKCJONOWANIA BRANŻ INFORMATYKI I AUTOMATYKI ANALIZA SWOT BRANŻ INFORMATYKI I AUTOMATYKI INFORMATYZACJA/AUTOMATYZACJA BRANŻY WSPOMAGANEJ- BIOGOSPODARKA INFORMATYZACJA/AUTOMATYZACJA BRANŻY WSPOMAGANEJ- OCHRONA ZDROWIA INFORMATYZACJA/AUTOMATYZACJA BRANŻY WSPOMAGANEJ- ENERGETYKA NISKOEMISYJNA MODEL ROZWOJU BRANŻ INFORMATYKI I AUTOMATYKI W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM PROGRAM ROZWOJU BRANŻ INFORMATYKI I AUTOMATYKI (INSTRUMENTY WSPARCIA) REKOMENDACJE 113 BIBLIOGRAFIA 119 Strona 4

5 1. STRESZCZENIE Cel i zakres badania Celem ogólnym badania było określenie możliwości i potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw działających w sektorach związanych z informatyką i automatyką w kontekście stworzenia skutecznego systemu wsparcia podmiotów rozwijających technologie informatyki i automatyki jako dziedzin wspomagających inteligentny rozwój regionu, a przede wszystkim branż stanowiących inteligentne specjalizacje regionu. Badanie dotyczyło następujących obszarów tematycznych: 1) Ogólna charakterystyka sektora informatyki i automatyki w województwie lubelskim; 2) Działalnośd innowacyjna i badawczo-rozwojowa przedsiębiorstw; 3) Współpraca firm branż informatyki i automatyki z jednostkami naukowymi; 4) Współpraca firm branż informatyki i automatyki z instytucjami otoczenia biznesu; 5) Współpraca firm branż informatyki i automatyki z firmami z branż biogospodarki, usług medycznych i prozdrowotnych oraz energetyki niskoemisyjnej; 6) Rynek pracy oraz system edukacji w obszarze informatyki i automatyki. Metodyka badania Początkowo wykonano badanie o charakterze desk research mające na celu zebranie informacji dotyczących m.in. charakterystyki sektora informatyki i automatyki w województwie lubelskim i kraju, aktywności sektora nauki i techniki w województwie lubelskim w obszarze nauk związanych z informatyką i automatyką, działania instytucji otoczenia biznesu w województwie lubelskim, współpracy przedsiębiorstw z branż informatyki i automatyki z branżami wspomaganymi. Dane pierwotne zebrano z wykorzystaniem następujących metod: ankiety telefoniczne z lubelskimi firmami z sektora informatyki i automatyki, firmami z sektora informatyki i automatyki spoza województwa, firmami z branż wspomaganych (łącznie 1140 ankiet), wywiady indywidualne wśród przedstawicieli lubelskich firm z sektorów informatyki i automatyki, przedstawicieli lubelskich instytucji otoczenia biznesu i jednostek naukowych, wywiady grupowe na temat współpracy firm z sektorów informatyki i automatyki z jednostkami naukowymi i instytucjami otoczenia biznesu, kształcenia oraz potrzeb rynku pracy dla sektorów informatyki i automatyki oraz współpracy przedsiębiorstw z branży informatyki i automatyki z przedsiębiorstwami z sektorów biogospodarki, usług prozdrowotnych i energetyki niskoemisyjnej. Charakterystyka sektora informatyki i automatyki Sektor informatyki w województwie lubelskim zdominowany jest przez firmy mikro. Częśd z nich specjalizuje się w konkretnych dziedzinach np. tworzenie witryn www, hosting serwerów, konfigurowanie sieci komputerowych. Częśd opiera swoje funkcjonowanie na współpracy z konkretną firmą produkcyjną (na ogół jedną). W województwie (głównie w Lublinie) ma swoje siedziby/oddziały kilka dużych firm typowo informatycznych, między innymi: Asseco S.A., Comarch S.A., Opteam S.A., ZETO Sp. z o.o. Firmy informatyczne skupiają się na świadczeniu usług IT, w tym serwisowaniu oprogramowania (35,4% respondentów), opracowywaniu dedykowanego oprogramowania (32%) oraz sprzedażą i wdrożeniem oprogramowania innych producentów (32%). Podobny odsetek zajmuje się serwisowaniem sprzętu komputerowego (30,9%). Stosunkowo mały odsetek przedsiębiorstw prowadzi działalnośd w zakresie produkcji komputerów (6,6%). Profil działalności firm informatycznych w skali kraju jest podobny. Największym odbiorcą produktów IT jest administracja. Znaczenie sektora publicznego dla firm z sektora IT potwierdzają wyniki badao terenowych - co trzecia badana firma bierze udział w przetargach publicznych. Dla niemal 40% z nich przychody z kontraktów publicznych stanowią ponad ¼ ogółu przychodów. W sektorze automatyki rynek zbytu w całym kraju i również na Lubelszczyźnie zdominowany jest przez producentów zagranicznych takich jak Siemens, General Electric, Rockwell Automation, Omron Electronics, Mitsubishi Electric oraz Schneider Electric. Wiele z tych firm ma w Polsce lokalne oddziały. Strona 5

6 Niestety nie są one ulokowane w województwie lubelskim. Lokalne firmy, obsługują szeroką gamę klientów od lokalnych producentów i oddziałów firm międzynarodowych, do podmiotów niezwiązanych z przemysłem np. przedsiębiorstw komunalnych. Firmy te stawiają na rozwój kompetencji, umacnianie kontaktów z dostawcami i klientami oraz rozwijanie nowych obszarów rynku. Problemem branży automatyki jest mała liczba dużych ośrodków przemysłowych, które są głównym rynkiem zbytu dla nowoczesnych rozwiązao technologicznych. Dla większości badanych firm (52,4% firm informatycznych i 42,6% firm z sektora automatyki) głównym rynkiem jest rynek krajowy. Niewielki odsetek badanych firm uznał, iż ma silną pozycję na rynku krajowym - respondenci najczęściej deklarowali, iż należą do mniej znaczących graczy na rynku. Jedynie 10% firm z sektora informatyki i 7% firm z sektora automatyki uznała, iż rynek ponadnarodowy jest głównym rynkiem ich działalności. Działalnośd innowacyjna Większośd firm w ciągu ostatnich dwóch lat podejmowała działalnośd innowacyjną. Dominującym rodzajem innowacji są innowacje produktowe. Firmy przeznaczają na działania innowacyjne stosunkowo niewielkie kwoty. Ponad 50% zadeklarowało wydatki nieprzekraczające 25 tys. PLN. Jedynie 8,4% firm z sektora informatyki i 16,7% firm z sektora automatyki dokonało inwestycji przekraczających zł. Wprowadzenie innowacji przedsiębiorcy finansują przede wszystkim z własnych środków. Większośd badanych przedsiębiorstw branż informatyki i automatyki wprowadzało produkty i usługi już oferowane przez firmy konkurencyjne, co w szczególności dotyczy innowacji procesowych. Firmy, zarówno z sektora IT jak i sektora automatyki częściej są odbiorcami a nie dostawcami rozwiązao innowacyjnych. Większośd badanych firm w przeciągu najbliższych dwóch lat zamierza podejmowad działalnośd innowacyjną. Takich planów nie ma jedynie co czwarta ankietowana firma. Firmy średnio zamierzają zainwestowad 55 tys. zł. Głównymi potrzebami firm związanymi z aktywnością innowacyjną są: dostęp do publicznego wsparcia oraz dostęp do wykwalifikowanej kadry. Podejmowanie działalności badawczo-rozwojowej w ciągu ostatnich 24 miesięcy zadeklarowało 35,4% firm z sektora informatyki i 17,3% firm z sektora automatyki. Firmy prowadzą działalnośd B+R głównie samodzielnie. Współpraca z jednostkami naukowymi Stosunkowo niewielki odsetek badanych firm współpracuje z jednostkami naukowymi. Żadnych doświadczeo w tym zakresie w ciągu ostatnich dwóch lat nie posiada 80% firm z sektora informatyki i 75% firm z sektora automatyki. Dla ponad 70% firm powodem braku współpracy jest brak potrzeb w tym zakresie. Kolejne istotne bariery w nawiązywaniu współpracy to brak wiedzy nt. oferty jednostek naukowych, brak wiedzy o możliwości nawiązania takiej współpracy, nieadekwatnośd oferty jednostek do ich zapotrzebowania. Współpraca z jednostkami naukowymi firm z branż informatyki i automatyki zazwyczaj koncentrowała się na doradztwie przy wdrażaniu nowych produktów/usług oraz wspólnych projektach B+R. Plany w zakresie nawiązania współpracy z jednostkami naukowymi ma 55% firm z sektora informatyki i 47% firm z sektora automatyki, przy czym ponad ¼ firm uzależnia tę współpracę od jej dofinansowania środkami publicznymi. Firmy te zainteresowane są przede wszystkim wspólną realizacją projektów B+R, doradztwem/pomocą pracowników naukowych np. na etapie zakupu technologii, podejmowania decyzji o wprowadzeniu na rynek nowych produktów/usług, doradztwem przy wdrażaniu nowych produktów i usług, opiniami o innowacyjności, certyfikacją i akredytacją. Zdecydowana większośd firm na współpracę z jednostkami naukowymi jest w stanie przeznaczyd kwoty nie większe niż 25 tys. zł. Jedynie 5,3% firm z sektora informatyki i 7,1% firm z sektora automatyki jest skłonne zainwestowad ponad zł. Strona 6

7 Współpraca z instytucjami otoczenia biznesu Ponad 90% firm z branż informatyki i automatyki przy podejmowaniu działalności innowacyjnej nie korzysta z usług IOB. Zdecydowana większośd badanych wskazała na brak potrzeb w tym zakresie. Co piąta firma nie zna oferty takich instytucji, a 13% w ogóle nie wie, że takie instytucje istnieją. 10% firm stwierdziło, iż oferta IOB nie jest dopasowana do ich potrzeb. Co piąta firma korzystająca z usług IOB nie była zadowolona z efektów współpracy. Firmy przy podejmowaniu działalności innowacyjnej oczekują (poza wsparciem finansowym) przede wszystkim wsparcia doradczego w zakresie pozyskiwania finansowania zewnętrznego. Duży popyt jest także na następujące rodzaje usług: niskooprocentowane kredyty/pożyczki, doradztwo w zakresie technologicznym, pomoc w znalezieniu dostawcy technologii/oprogramowania, pośrednictwo w zakresie nawiązania współpracy z jednostkami naukowymi. Współpraca firm branż informatyki i automatyki z firmami z branż wspomaganych Firmy z sektora informatyki najczęściej deklarują współpracę z branżą usług medycznych i prozdrowotnych, podczas gdy firmy z sektora automatyki z branżą biogospodarki. Dośd istotny odsetek firm, zarówno z sektora informatyki jak i sektora automatyki, nie współpracuje z żadną z branż wspomaganych odpowiednio 48,1% i 38%. Dla co trzeciej firmy z lubelskiego sektora automatyki ponad 50% klientów stanowią firmy z branż wspomaganych. Mniej widoczna jest specjalizacja w przypadku firm informatycznych, gdzie jedynie 15% z nich wskazało na ponad 50% udział klientów z branż wspomaganych. W przypadku firm z branż wspomaganych zauważalna jest wyraźna tendencja do częstszego korzystania z usług/produktów informatycznych aniżeli usług/produktów z zakresu automatyki. Wyjątkiem w tym zakresie jest energetyka niskoemisyjna. Badane firmy z branż wspomaganych przeznaczały stosunkowo niewielkie kwoty na zakup produktów/usług z sektorów informatyki i automatyki. Przedstawiciele firm z branż wspomaganych deklarują, iż korzystanie z usług/produktów firm z branż informatyki/automatyki ma pozytywny wpływ na kondycję ich przedsiębiorstw, w szczególności w aspekcie utrzymania pozycji na rynku oraz wzrostu przychodów. Plany dotyczące korzystania z usług/produktów oferowanych przez firmy z sektorów informatyki bądź automatyki ma większośd badanych firm z branż wspomaganych. Dostrzegalny jest wzrost zainteresowania rozwiązaniami dedykowanymi opracowanymi specjalnie dla firmy, oraz generalny wzrost zainteresowania rozwiązaniami z zakresu automatyki. W przypadku biogospodarki widad skłonnośd firm do zainwestowania większych środków aniżeli przeznaczane do tej pory na rozwiązania IT/z zakresu automatyki. Rynek pracy oraz system edukacji w obszarze informatyki i automatyki W województwie lubelskim kształci sie duża liczba studentów. Jednakże w odniesieniu do kierunku informatyka województwo lubelskie znajduje się na jednym z ostatnich miejsc w Polsce. Największy potencjał branż informatyki i automatyki tkwi w kapitale ludzkim, zwłaszcza w studentach. Nie są oni jednak gotowi do pracy w branży, ich przygotowanie merytoryczne oceniane jest jako niewystarczające. W ocenie lubelskich przedsiębiorców oferta lubelskich uczelni jest mało adekwatna do ich potrzeb, zwłaszcza dla przedsiębiorców działających na rynku polskim i lubelskim. Istotny odsetek firm zamierza zatrudniad nowych pracowników w ciągu najbliższych dwóch lat- 44% firm informatycznych i 36,9% firm z sektora automatyki. Znaczący jest odsetek firm mających problem ze znalezieniem nowych pracowników - wynosi on 58,6% w przypadku firm informatycznych i 49,1% firm z sektora automatyki. Strona 7

8 Wnioski i rekomendacje Wniosek Niewystarczająca współpraca firm z branż wspomaganych z branżami wspomagającymi (informatyki i automatyki). Wewnętrzny rynek województwa lubelskiego nie jest dostatecznie konkurencyjny (jeśli chodzi o wielkośd oraz wymagania) by wymuszad na firmach wdrażanie rozwiązao innowacyjnych. Większośd firm z branż informatyki i automatyki ogranicza swoją działalnośd do rynku wojewódzkiego. Szczególnie dotyczy to mikroprzedsiębiorstw. Większośd firm branż informatyki i automatyki województwa lubelskiego przy wdrażaniu innowacji nie współpracuje z jednostkami naukowymi. W branżach informatyki i automatyki znajomośd zaawansowanych narzędzi oraz uprawnienia do korzystania z poszczególnych systemów bardzo często decyduje o pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Technologie w obszarze informatyki i automatyki bardzo szybko się rozwijają i bardzo często poziom technologiczny przedsiębiorstw jest wyższy niż poziom technologiczny uczelni. W szczególności dotyczy to technologii informatycznych. Jakośd kształcenia wyższego w obszarze informatyki jest na dośd dobrym poziomie. To samo dotyczy poziomu kształcenia ponadgimnazjalnego. Jednakże zdaniem przedsiębiorców absolwentom brakuje wiedzy praktycznej. Rekomendacja W przyszłym okresie programowania należy wspierad współpracę branż wspomaganych z firmami z branż informatyki i automatyki m.in. poprzez realizację takich działao jak: - Wspólne projekty badawczo-rozwojowe; - Dofinansowanie informatyzacji/automatyzacji firm z branż wspomaganych (nawet jeżeli nie wiąże się z prowadzeniem prac B+R); - Studia podyplomowe dla pracowników firm IT/automatyki pozwalające na zdobycie wiedzy nt. specyfiki branż wspomaganych np. studia z zakresu telemedycyny; - Udział w targach, misjach gospodarczych - Wsparcie zatrudniania absolwentów innych uczelni niż lubelskie Należy wspierad firmy z sektorów informatyki i automatyki w zakresie internacjonalizacji np. poprzez dofinansowanie udziału w targach, wsparcie w obszarze przygotowania planu /strategii ekspansji na nowe rynki, w tym wstępne rozeznanie rynku. Należy też wspierad firmy już działające na rynkach ponadnarodowych w zakresie dalszej ekspansji lub utrzymania pozycji na rynku. Należy stymulowad współpracę firm z branż wspomaganych z sektorem nauki z wykorzystaniem następujących instrumentów: - Wspólne projekty B+R; - Bon na B+R. Dofinansowanie udziału pracowników firm z branż wspomaganych w specjalistycznych szkoleniach/kursach ukierunkowanych na zdobycie uprawnieo / certyfikatów. Dofinansowanie zakupu aparatury wykorzystywanej do celów naukowo-badawczych. Należy stymulowad zwiększenie jakości kształcenia z wykorzystaniem następujących instrumentów: - Organizowanie staży (praktyk) dla studentów ostatnich lat studiów. - Organizacja staży dla pracowników naukowych (od 6 miesięcy). - Organizacja kierunkowych studiów podyplomowych przy współpracy z przedsiębiorstwami. Zakup aparatury wykorzystywanej do celów dydaktycznych Strona 8

9 Wniosek Zbyt mała liczba absolwentów w odniesieniu do potrzeb przedsiębiorstw z branż informatyki i automatyki z województwa lubelskiego Firmy z branż informatyki i automatyki w bardzo ograniczonym zakresie korzystają z usług instytucji otoczenia biznesu, w tym usług lokalnych instytucji otoczenia biznesu. Istotnym narzędziem podnoszącym poziom innowacyjności firm mogą byd zamówienia publiczne. 30% firm z sektora informatyki i 50% firm z sektora automatyki bierze udział w przetargach publicznych. Rekomendacja Należy zwiększad potencjał dydaktycznych szkół wyższych poprzez wykorzystanie następujących instrumentów: Zakup aparatury wykorzystywanej do celów dydaktycznych; - Opracowanie i uruchomienie programu mającego na celu powrót absolwentów kierunków informatyki i automatyki do województwa, bądź przyciągania takich pracowników z innych województw. - Wsparcie zatrudniania absolwentów innych uczelni niż lubelskie Należy rozwijad współpracę przedsiębiorstw z instytucjami otoczenia biznesu poprzez realizację takich działao jak: Promocja IOB; Rozwój usług IOB; Bon na usługę IOB. Należy promowad ideę innowacyjnych zamówieo publicznych a w szczególności podnosid poziom wiedzy i kompetencji pracowników sektora publicznego w zakresie implementacji tej idei w praktyce funkcjonowania poszczególnych jednostek. Strona 9

10 2. SUMMARY Objective and scope of the study The overall objective of the study was to determine the capabilities and needs of innovative enterprises operating in sectors related to information technology and automation in the context of creating an effective system to support operators developing informatics and automation technologies that stimulate smart growth of the region, and most of all industries which are intelligent specialties of the region. The study covered the following thematic areas: 1) General characteristics of information technology and automation sectors in the Lubelskie voivodship, 2) Innovative and R&D activities of enterprises; 3) Cooperation of enterprises in IT and automation industries with scientific units, 4) Cooperation of enterprises in IT and automation industries with business environment institutions; 5) Cooperation of enterprises in IT and automation industries with enterprises in the industries of bio-economy, medical services and health, and low-carbon energy; 6) Labour market and the education system in the area of information technology and automation. Methodology of the study Initially, there was a desk research performed in order to gather information on, inter alia, characteristics of the IT and automation sectors in the Lubelskie voivodship and in the whole country, activity of the sector of science and technology in the Lubelskie voivodship in terms of the sciences related to IT and automation, operation of business environment institutions in the Lubelskie voivodship, cooperation between enterprises in the sectors of information technology and automation with the supported industries. Primary data were collected using the following methods: telephone surveys with the Lublin-seated enterprises in the IT and automation sectors, enterprises in the IT and automation sectors from outside the voivodship, enterprises in supported industries (total of 1140 questionnaires), individual interviews among representatives of Lublin-seated enterprises operating in IT and automation sectors, representatives of business environment institutions and scientific units of Lublin, focus group interviews on the cooperation of enterprises in the IT and automation sectors with scientific units and business environment institutions, education and labour market needs in terms of the IT and automation sectors and cooperation of enterprises in the IT and automation branches with enterprises operating in bio-economy, pro-health services and low-carbon energy sectors. Characteristics of IT and automation sectors Information technology sector in the Lubelskie voivodship is dominated by micro-enterprises. Some of them specialize in certain specific areas such as creating websites, hosting servers, configuring computer networks. Part of their operation is based on the cooperation with a particular manufacturing company (usually one). In the voivodship (mainly in Lublin) several large companies that are typically IT companies, have their offices/branches, those are among others: Asseco S.A., Comarch S.A., Opteam S.A., ZETO Sp. z o.o. IT enterprises are focused on providing IT services, including servicing software (35.4% of respondents), development of dedicated software (32%) as well as sales and implementation of third party software (32%). A similar percentage of IT enterprises are dealing with servicing computer hardware (30.9%). A relatively small percentage of enterprises are engaged in the manufacture of computers (6.6%). Business profile of IT enterprises is quite similar in the scale of the whole country. The largest recipient of IT products is the public administration. The industrial automation market in the country and also in the Lublin region is dominated by foreign manufacturers such as Siemens, General Electric, Rockwell Automation, Omron Electronics, Strona 10

11 Mitsubishi Electric and Schneider Electric. Many of these companies have local branches in Poland. Unfortunately, they are not located in the Lubelskie voivodship. Local enterprises support a wide range of clients - from local producers and branches of international companies, to entities unrelated to any industry - such as municipal enterprises. Of special importance for these enterprises is the development of competencies, strengthening relations with suppliers and customers and developing new areas of the market. The problem of automation industry is a small number of large industrial centres, which are the main markets for modern technology. For the majority of enterprises surveyed (52.4% of IT enterprises and 42.6% of enterprises in the sector of automation) the main market is the domestic market. A small percentage of enterprises surveyed considered that they have a strong position in the domestic market - the most often respondents declared that they are less significant players in the market. Only 10% of IT enterprises and 7% of automation enterprises surveyed indicated that transnational market is the main market of their operations. Innovative activity Majority of enterprises in the past two years have undertaken the innovative activity. The dominant type of innovation is product innovation. Enterprises devote relatively small amounts of money to innovative activities. Over 50% reported spending which does not exceed 25 thousand PLN. Only 8.4% of enterprises in the IT sector and 16.7% of enterprises in the sector of automation have made investments worth more than 100 thousand PLN. The entrepreneurs finance launching of innovations primarily with their own funds. Most of the surveyed enterprises of IT and automation industries have been launching products and services which are already offered by competitors, in particular process innovations. Enterprises from both the IT and automation sectors are more often the "consumers" and not "suppliers" of innovative solutions. The majority of enterprises surveyed in the next two years are going to undertake innovative activity. Only every fourth respondent enterprise does not have such plans. Enterprises intend to invest an average of 55 thousand PLN. The main needs of enterprises concerning innovative activity are: access to public support and access to qualified personnel. Undertaking research and development activities in the last 24 months was declared by 35.4% of enterprises in the IT sector and 17.3% of enterprises in the sector of automation. Enterprises conduct R&D activities mainly by themselves. Cooperation with scientific units A relatively small percentage of the surveyed enterprises cooperate with scientific units. 80% of enterprises in the IT sector and 75% of enterprises in the sector of automation had no experiences in this field in the last two years. More than 70% of enterprises indicated the reason for the lack of cooperation as no need in this regard. Another important barriers to establishing cooperation are: the lack of knowledge on the offer of scientific units, lack of knowledge about the possibility of establishing such cooperation, the inadequacy of the offer of the scientific units to the needs of enterprises. Cooperation of IT and automation enterprises with scientific units was usually focused on advising on the implementation of new products/services and joint R&D projects. 55% of enterprises in IT sector and 47% of enterprises in the sector of automation plan to cooperate with scientific units, with more than ¼ of enterprises making this cooperation dependant on possible financing it with public funds. Those enterprises are primarily interested in the joint realization of R&D projects, advice/help from academics e.g. at the stage of the purchase of technology, decision-making about the launch of new products/services and advisory services for the implementation of new products and services as well as providing the opinions of innovation, certification and accreditation. The vast majority of enterprises are able to allocate not more than 25 thousand PLN on cooperation with scientific Strona 11

12 institutions. Only 5.3% of enterprises in the IT sector and 7.1% of enterprises in the sector of automation are willing to invest more than 100 thousand PLN. Cooperation with business environment institutions Over 90% of enterprises in the sectors of IT and automation do not use the services of IOB in terms of undertaking innovative activity. The vast majority of respondents indicated a lack of needs in this respect. Every fifth enterprise does not know the offer of such institutions, and 13% do not know that such institutions exist. 10% of enterprises said that the IOB offer is not relevant for their needs. Every fifth enterprise using the IOB services was not happy with the results of cooperation. The enterprises when undertaking innovative activity expect primarily (beyond the financial support) advisory support in obtaining external financing. There is also strong demand concerning the following services: loans with low interest rate, technological consulting, assistance in finding a supplier of technology/software, mediation in terms of establishing cooperation with scientific units. Cooperation of enterprises operating in IT and automation sectors with enterprises operating in supported industries Enterprises in the information technology sector the most frequently declare cooperation with the industry of medical services and health promotion, while enterprises in the automation industry - with bioeconomy industry. Quite a significant proportion of enterprises from both the IT and automation sectors do not cooperate with any of the supported industries % and 38% respectively. For every third enterprise from the automation sector of Lublin more than 50% of their customers are enterprises operating in the supported industries. Less visible is the specialization in the case of IT enterprises where only 15% of them indicated more than 50% of customers from the supported industries. For companies operating in the supported industries one may observe a clear trend towards greater use of IT services/products than services/products in the field of automation. The exception in this regard is the low carbon energy sector. The enterprises surveyed operating in the supported industries allocate relatively small amounts of money for the purchase of products/services from the sectors of IT and automation. Representatives of enterprises from supported industries declare that the use of services/products of IT/automation enterprises has a positive impact on the condition of their businesses, particularly in terms of maintaining market position and revenue growth. Most of the surveyed enterprises in supported industries have plans for the use of the services/products offered by enterprises in the sectors of IT or automation. There is a noticeable increased interest in dedicated solutions specifically designed for a given enterprise, and the general increase in interest in the field of automation solutions. In the case of the bioeconomy one can see the tendency of enterprises to invest more resources, than allocated so far, in IT/automation solutions. Labour market and educational system in the area of IT and automation There is a large number of students learning in the Lubelskie voivodship. However, with respect to the IT science as the field of study the Lubelskie voivodship is taking one of the last positions in Poland. The greatest potential of IT and automation industries lies in human capital, especially in students. They are not, however, ready to work in the industry, since their substantive preparation, knowledge and expertise, is assessed as insufficient. In the opinion of entrepreneurs of Lublin, the offer of Lublin universities is quite little adequate to their needs, especially for businesses operating on the Polish market and in Lublin. A significant proportion of enterprises intend to hire new employees over the next two years-44% of IT enterprises and 36.9% of enterprises operating in the sector of automation. There is a significant percentage of enterprises having trouble finding new employees - it amounts to 58.6% for IT enterprises and to 49.1% for enterprises in the sector of automation. Strona 12

13 Conclusions and recommendations Conclusion Insufficient cooperation of enterprises operating in the supported sectors with the supporting industries (IT and automation). The internal market in the Lubelskie voivodship is not sufficiently competitive (in terms of size and needs) in order to force enterprises to implement innovative solutions. The operations of the most of enterprises in the industries of IT and automation are limited to the voivodship market. This is especially true in case of micro-enterprises. Most enterprises in IT and automation industries operating in the Lubelskie voivodship do not cooperate with scientific units in the implementation of innovations. In the fields of IT and automation the knowledge of advanced tools and eligibility to use the different systems very often determine the competitive position of an enterprise. Technologies in the area of IT and automation develop very quickly and very often the technological level of enterprises is higher than the technological level of universities. In particular, this applies to information technologies. The quality of higher education in the field of computer science is at a fairly good level. The same applies to the level of upper secondary education. However, according to entrepreneurs, graduates lack practical knowledge. Recommendation In the next programming period the cooperation between enterprises in supported industries with enterprises in IT and automation industries should be promoted, among others, through the implementation of such measures as: - Joint research and development projects; - Funding computerization/automation of enterprises in supported industries (even if that is not associated with conducting R&D works); - Postgraduate studies for employees of IT/automation enterprises which allows to gain knowledge about the specifics of supported industries, e.g. studies in the field of telemedicine; - Participation in trade fairs, trade missions; - Supporting employment of graduates of other universities than those situated in Lublin; Enterprises in the sectors of IT and automation should be supported in terms of internationalization, e.g. through financing their participation in fairs, supporting in the preparation of a plan/strategy of expansion into new markets, including market reconnaissance. The enterprises already operating in transnational markets should be supported in terms of further expansion or maintaining their market position. The cooperation of enterprises in the supported industries with the science sector should be stimulated with the use of the following instruments: - Joint R&D projects; - Voucher for R&D activities. Financing the participation of employees of enterprises in the supported industries in specialized trainings/courses aimed at getting qualifications (become eligible)/certificates. Funding the purchase of equipment to be used for R&D purposes. An increase in the quality of education should be stimulated with the use of the following instruments: - Organizing internships (practices) for students in their last years of studies. - Organizing traineeships for researchers (starting from 6 months-length). - Organizing directional postgraduate studies in cooperation with enterprises. Purchase of equipment to be used for teaching purposes. Strona 13

14 Conclusion Too small number of graduates in relation to the needs of enterprises operating in the industries of IT and automation in the Lubelskie voivodship. Enterprises of IT and automation branches to a very limited scope use the services of business environment institutions, including services of local business environment institutions. Public procurement may constitute an essential tool for elevating the level of innovation of enterprises. 30% of enterprises in the IT sector and 50% of enterprises in the sector of automation participates in public tenders. Recommendation The teaching potential of higher education should be increased through the use of the following instruments: Purchase of equipment to be used for teaching purposes; - Development and launching a program aimed at making graduates of computer science and automation return to the voivodship, or attracting such kind of employees from other voivodships. - Supporting employment of graduates of universities other than those situated in Lublin; The cooperation of enterprises with business environment institutions should be developed through the implementation of the following measures: BEI promotion; Development of BEI services; Voucher for BEI service; The idea of innovative public procurement should be promoted, in particular, the level of knowledge and competences of the public sector's employees improved in terms of the implementation of this idea into the practice of the operation of individual units. Strona 14

15 3. KONCEPCJA I METODOLOGIA BADANIA Cel i metodologia badania Celem ogólnym badania było określenie możliwości i potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw działających w sektorach związanych z informatyką i automatyką w kontekście stworzenia skutecznego systemu wsparcia podmiotów rozwijających technologie informatyki i automatyki, jako dziedzin wspomagających inteligentny rozwój regionu, a przede wszystkim branż stanowiących inteligentne specjalizacje regionu. W zaktualizowanej Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Lubelskiego (RSIWL) do roku 2020 informatyka i automatyka zostały wskazane jako branże wspomagające rozwój wybranych inteligentnych specjalizacji regionu: Biogospodarki (specjalizacja kluczowa); Usługi medyczne (specjalizacja uzupełniająca); Energetyka niskoemisyjna (specjalizacja wyłaniająca się). Badanie dotyczyło następujących obszarów tematycznych: 1. Ogólna charakterystyka sektora informatyki i automatyki w województwie lubelskim; 2. Działalnośd innowacyjna i badawczo-rozwojowa przedsiębiorstw; 3. Współpraca firm branż informatyki i automatyki z jednostkami naukowymi; 4. Współpraca firm branż informatyki i automatyki z instytucjami otoczenia biznesu; 5. Współpraca firm z branż informatyki i automatyki z firmami z branż biogospodarki, usług medycznych i prozdrowotnych oraz energetyki niskoemisyjnej; 6. Rynek pracy oraz system edukacji w obszarze informatyki i automatyki. W ramach badania zastosowano następujące metody nadawcze: 1. Analizę desk research; 2. Ankiety z firmami z branż wspomaganych i wspomagających (łącznie 1140 ankiet); 3. Wywiady z firmami z branż wspomagających (50 wywiadów); 4. Wywiady z przedstawicielami lubelskich IOB i jednostek naukowych; 5. Zogniskowane wywiady grupowe z firmami z branż wspomaganych i wspomagających, jednostkami naukowymi i instytucjami otoczenia biznesu. Wyniki badao zostały przedstawione w odniesieniu do sześciu obszarów tematycznych przedstawionych w punkcie dotyczącym zakresu badao: 1. Ogólna charakterystyka sektora informatyki i automatyki w województwie lubelskim; 2. Działalnośd innowacyjna i badawczo-rozwojowa przedsiębiorstw; 3. Współpraca firm branż informatyki i automatyki z jednostkami naukowymi; 4. Współpraca firm branż informatyki i automatyki z instytucjami otoczenia biznesu; 5. Współpraca firm z branż informatyki i automatyki z firmami z branż biogospodarki, usług medycznych i prozdrowotnych oraz energetyki niskoemisyjnej; 6. Rynek pracy oraz system edukacji w obszarze informatyki i automatyki. Kwestie związane z optymalnym modelem współpracy firm z branż informatyki i automatyki z jednostkami naukowo-badawczymi, instytucjami otoczenia biznesu oraz przedsiębiorstwami z branż wspomaganych (biogospodarka, usługi medyczne i prozdrowotne oraz energetyka niskoemisyjna) omówiono w punkcie dotyczącym rekomendacji. Strona 15

16 4. CHARAKTERYSTYKA SEKTORA INFORMATYKI I AUTOMATYKI W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM Jaka jest pozycja wyjściowa województwa lubelskiego w zakresie potencjału sektora na tle kraju i UE? Jaka jest liczba oraz rozkład przestrzenny podmiotów z branży informatyki w województwie lubelskim? 4. 1 Charakterystyka sektora informatyki Branżę informatyki podzielid można na trzy podstawowe segmenty, którymi są sprzęt, oprogramowanie i usługi. Prognozowana zmiana struktury rynku IT w Polsce w latach r. pokazuje spadek znaczenia dostarczania sprzętu IT (spadek 54% na 37%), a wzrost znaczenia dostarczycieli oprogramowania (z 15% na 22%) i usług (z 31% na 41%) 1. Te dwa rosnące segmenty IT składają się z następujących sub-segmentów: doradztwo w zakresie oprogramowania 45,5%, przetwarzanie baz danych 16,8%, doradztwo w zakresie sprzętu 11,5%, pozostała działalnośd informatyczna 10,4%, publikowanie oprogramowania 8,3% 2. Około 1/3 przychodów ze sprzedaży sektora IT w Polsce realizowana jest przez 350 największych firm. Ich najważniejszymi klientami są urzędy i instytucje paostwowe oraz duże przedsiębiorstwa (w liczbie ok. 5000). 22,6% przychodów największych firm IT pochodzi ze sprzedaży produktów i usług dla administracji. Kolejne duże grupy klientów to sektor bankowy (15,7%, łącznie z sektorem finansowym 21,3%), telekomunikacyjny (15,4%) oraz przemysł (9,7%). Prognoza rozwoju rynku 3 pokazuje, że najbardziej atrakcyjnym nabywcą towarów i usług sektora IT w Polsce pozostanie administracja. Główną siłą napędową inwestycji realizowanych przez instytucje centralne i samorządowe są środki unijne. Drugą po administracji szczególnie perspektywiczną grupą odbiorców technologii informatycznych jest sektor usług publicznych. Wydatki polskiego sektora utilities na IT w roku 2011 wzrosły o 247 mln zł, czyli aż o 44%. Szczególne miejsce zajmuje tu energetyka, przed którą stoją przynajmniej dwa istotne wyzwania wiążące się ze znacznymi inwestycjami w produkty i usługi IT. Pierwszym jest proces transformacji oraz liberalizacji rynku energetycznego, nakazujący poszukiwanie rozwiązao zwiększających efektywnośd funkcjonowania oraz atrakcyjnośd oferty. Poszukiwane będą systemy monitorowania sieci i analizy informacji, rozwiązania wspomagające optymalizację kosztową, poprawę jakości i niezawodności usług, systemy billingowe itp. Inwestycje w odnawialne źródła energii wymuszą m.in. koniecznośd integracji systemów poszczególnych producentów energii. Drugim z wyzwao jest rozwój inteligentnych sieci energetycznych, wyznaczający nowe kierunki dla produktów i usług od nowych metod pomiaru zużycia energii ( smart metering ), przez sieci domowe (Home Area Network), po miejskie systemy zarządzania efektywnością energetyczną ( smart cities ) oraz stanowiący impuls do inwestycji w produkty i usługi IT. Dane z krajów Unii Europejskiej wskazują, że Polska ma jeszcze daleko do czołówki w tym obszarze. W poniższej tabeli przedstawiono dane dotyczące wielkości PKB generowanego przez sektor informatyki i komunikacji (ICT) w poszczególnych krajach UE, w tym Polski. 1 IDC, 2010; Poland Information Technology Report, Business Monitor International, Effect/GUS za Polish IT Sector Report, Internet Securities, April Sektor technologii informatycznych w Polsce, PAIZ, Strona 16

17 Tabela 4.1. Udział procentowy sektora ICT w krajowym PKB Kraj Kraj UE - 3,93% 4,38% Portugalia 3,62% 3,54% 3,61% Czechy - - 4,62% Hiszpania 3,62% 3,51% 3,54% Dania - 4,99% 4,75% Słowacja 4,51% 3,75% 4,78% Irlandia 9,06% - - Włochy 3,54% - - Cypr 3,60% - - Niemcy 4,11% 4,30% 4,02% Łotwa - 3,45% 3,49% Francja 4,18% 4,12% 4,18% Litwa 2,18% - 2,45% Austria 3,25% 3,22% 3,17% Luksemburg Estonia 4,48% 5,13% 4,94% Malta Belgia - 4,56% 4,64% Polska - 3,15% 3,28% Szwecja - 6,31% 6,4% Rumunia 3,34% 3,33% 3,17% Bułgaria 5,31% - 5,17% Słowenia 3,41% - 3,58% Wielka 6,37% - 5,85% Brytania Grecja 2,71% - - Węgry 5,96% 5,93% 5,79% Finlandia 7,01% 5,32% 5,47% Źródło: Eurostat Branża informatyki w województwie lubelskim nie należy do najbardziej znaczących. Procentowo działa w niej mniej przedsiębiorstw niż przedsiębiorstw ogółem w porównaniu do potencjału ogólnopolskiego. W tabeli 4.2. zamieszczono zestawienie, w którym przedstawiono dane dot. poszczególnych województw. Tabela 4.2. Udział przedsiębiorstw z sektora ICT oraz przedsiębiorstw ogółem w odniesieniu do poszczególnych województw. Województwo Lata Lata udział Łódzkie 6,5% 6,7% 6,7% 4,5% 5,4% 5,2% Mazowieckie 16,6% 16,6% 16,5% 28,9% 26,9% 28,6% Małopolskie 8,9% 9,1% 9,3% 9,5% 8,4% 8,1% Śląskie 11,9% 11,7% 11,6% 10,3% 12,9% 10,8% Lubelskie 4,2% 4,2% 4,3% 3,0% 3,1% 3,3% Podkarpackie 3,8% 4,0% 4,2% 3,1% 3,5% 3,0% Podlaskie 2,4% 2,4% 2,5% 1,6% 1,7% 1,8% Świętokrzyszkie 2,7% 2,7% 2,8% 1,9% 1,8% 1,9% Lubuskie 2,6% 2,6% 2,6% 1,9% 1,9% 1,6% Wielkopolskie 10,3% 10,1% 10,1% 9,8% 9,3% 9,3% Zachodniopomorskie 5,4% 5,2% 5,1% 3,9% 4,2% 3,9% Dolnosląskie 7,8% 7,9% 7,8% 8,3% 7,9% 8,3% Opolskie 2,2% 2,1% 2,1% 1,3% 1,6% 1,7% Kujawsko-pomorskie 4,9% 5,0% 4,8% 3,9% 3,6% 3,9% Pomorskie 6,6% 6,5% 6,7% 6,2% 5,8% 6,6% Warmiosko-mazurskie 3,2% 3,2% 3,0% 1,8% 2,1% 1,9% Polska 100% 100% 100% 100% 100% 100% Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych (dostęp ). Strona 17

18 Ogółem w województwie w sekcjach PKD 26, 61, 62 i 63 działa 2568 firm, z czego najwięcej prowadzi działalnośd związaną z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalnośd powiązaną. Rozmieszczenie terytorialne firm działających w branży informatyki nie jest równomierne. 38,8% z ogółu działa w Lublinie, dodatkowe 5,4% w powiecie lubelskim. Rysunek 4.1 Rozmieszczenie terytorialne firm działających w branży informatyki (%) Bialski Lubelski Puławski Informatyka 3.50 Chełmsko-Zamojski Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych (dostęp ). Jaki rodzaj działalności reprezentują podmioty z branży informatyki? Rysunek 4.2. przedstawia zestawienie rodzajów usług świadczonych przez firmy z branży IT w województwie lubelskim. Firmy informatyczne skupiają się na świadczeniu usług IT, w tym serwisowaniu oprogramowania (35,4%), opracowywaniu dedykowanego oprogramowania (32%) oraz sprzedaży i wdrażaniu oprogramowania innych producentów (32%). Podobny odsetek zajmuje się serwisowaniem sprzętu komputerowego (30,9% ankietowanych) oraz zarządzaniem stronami internetowymi (28,7% ankietowanych). Stosunkowo mały odsetek przedsiębiorstw prowadzi działalnośd w zakresie produkcji komputerów (6,6% respondentów) i produkcji elektronicznych elementów i obwodów drukowanych (3,9% ankietowanych). Sytuacja firm w kraju jest podobna. W przypadku usługi związanej z zarządzaniem stronami internetowymi (hosting), prowadzeniem portali internetowych - jednej z najdynamiczniej rozwijających się na świecie - sytuacja w województwie lubelskim jest bardziej korzystna niż ogólnie w kraju. Strona 18

19 Rysunek 4.2. Rodzaje usług świadczonych przez firmy z branży informatyki w województwie lubelskim oraz w skali kraju. 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Serwisowanie oprogramowania innych producentów Opracowanie dedykowanych programów komputerowych Sprzedaż i wdrożenie oprogramowania innych producentów Serwisowanie sprzętu komputerowego i akcesoriów innych producentów Zarządzanie stronami internetowymi (hosting), prowadzenie portali internetowych Sprzedaż i konfigurowanie sprzętu komputerowego innych producentów Usługi w zakresie telekomunikacji Opracowanie dedykowanych systemów zawierających software i hardware Produkcja komputerów Produkcja elektronicznych elementów i odwodów drukowanych Produkcja sprzętu telekomunikacyjnego Inne 3,7% 6,6% 5,1% 3,9% 3,7% 3,9% 29,2% 35,4% 29,6% 32,0% 32,4% 32,0% 30,1% 30,9% 21,3% 28,7% 32,4% 26,5% 31,0% 26,0% 25,0% 19,9% 36,1% 27,1% kraj województwo lubelskie Źródło: Badanie CATI wśród firm z branż informatyki i automatyki z województwa lubelskiego i spoza województwa; n = 380. W województwie lubelskim (głównie w Lublinie) ma swoje siedziby/oddziały kilka dużych firm typowo informatycznych, między innymi: Asseco S.A., Comarch S.A., Opteam S.A., ZETO Sp. z o.o. Dominują natomiast mikro firmy wyspecjalizowane we współpracy z konkretną firmą produkcyjną (na ogół jedną), albo wydzielony dział informatyczny dużej firmy produkcyjnej. Funkcjonuje także wiele małych (a także mikro) firm wspierających biznes i specjalizujących się w konkretnych dziedzinach (tworzenie witryn www, hosting serwerów, konfigurowanie sieci komputerowych). Do najważniejszych czynników warunkujących funkcjonowanie przedsiębiorstw z sektora informatyki, w skali całego kraju jak i województwa lubelskiego, można zaliczyd przede wszystkim: Uwarunkowania infrastrukturalne; Środowisko biznesu; Czynniki proinwestycyjne i źródła finansowania; Uwarunkowania prawne. W zakresie infrastruktury w sektorze informatycznym kluczowe znaczenie odgrywają: dostępnośd Internetu oraz jakośd telekomunikacji, jako czynniki wpływające w dużym stopniu na możliwośd korzystania z produktów firm działających w tym sektorze. W województwie lubelskim zrealizowano, oraz nadal Strona 19

20 są realizowane, duże inwestycje mające na celu zwiększenie dostępu do Internetu, w tym związane z rozwojem sieci światłowodowej, która mogłaby zapewnid dostęp do szerokopasmowego Internetu dla wszystkich mieszkaoców. W tym kontekście trzeba mied na uwadze zwłaszcza projekt pt. Sied Szerokopasmowa Polski Wschodniej - województwo lubelskie i jego skuteczne wdrożenie (planowany termin realizacji umowy 31 lipca 2015 r.). Według danych GUS za 2010 r. polskie firmy (w tym MSP) w 95% dysponowały łączem do Internetu. Z kolei wg danych Komisji Europejskiej ponad 60% polskich przedsiębiorstw deklaruje dostęp do szerokopasmowego łącza internetowego (średnia UE to nieco ponad 80%) 4. Stan infrastruktury dostępowej w Polskich firmach wskazuje, że w większości przedsiębiorstw możliwe jest korzystanie ze wszystkich podstawowych rozwiązao TIK. Perspektywy rozwoju sektora informatyki Światowy sektor technologii informatyczno-telekomunikacyjnych (TIK) podobnie jak sektor automatyki przetrwał okres spowolnienia gospodarczego w stosunkowo dobrej kondycji. W latach największe firmy z sektora rozwijały się w tempie 6% rocznie 5. Recesja w sektorze wpłynęła negatywnie przede wszystkim na sprzedaż sprzętu komputerowego, która spadła we wszystkich kategoriach komputerów osobistych, serwerów i urządzeo sieciowych. Rosła natomiast sprzedaż usług informatycznych. Paradoksalnie wpływ na taki stan rzeczy miał właśnie kryzys gospodarczy, który wymusił na firmach szukanie rożnych źródeł oszczędności, a te mogą byd osiągnięcie m.in. dzięki wdrożeniu rozwiązao informatycznych służących do zarządzania przedsiębiorstwem. Przewiduje się, iż w kolejnych latach sprzedaż usług i oprogramowania będzie dynamicznie rosła, co będzie związane z następującymi obserwowalnymi kierunkami rozwoju: Rozwój aplikacji mobilnych - jest skutkiem rozwoju urządzeo mobilnych takich jak smartfony i tablety i zmiany sposobu korzystania z internetu ze stacjonarnego (w domu przed komputerem) na mobilny. Według badania NetTrack prowadzonego przez Millward Brown w grudniu 2012 aż 17 proc. internautów korzystało z Internetu za pośrednictwem telefonu komórkowego. Świadczy to o coraz większym znaczeniu sektora TIK, specjalizującego się w tworzeniu mobilnych wersji serwisów internetowych oraz dedykowanych aplikacji mobilnych. 6 Prowadzi to do wzrostu wydatków konsumentów indywidualnych na produkty/usługi z zakresu TIK (ich nakłady stanowią już 1/3 ogółu tego rodzaju wydatków). Cloud Computing- do grupy usług cloud computing o największej dynamice wzrostu zaliczane są m.in. rozwiązania z branży reklamowej i e-commerce, a także rozwiązania kadrowo-płacowe i systemy realizacji płatności. Specjaliści przewidują także wzrost popularności prywatnych usług przetwarzania w chmurze 7. W niedalekiej przyszłości chmura ma szanse stad się najważniejszym zbiorem danych w formie cyfrowej, powiązanych ściśle z konkretnym użytkownikiem, a nie ze sprzętem. Za największą przeszkodę w przechodzeniu do architektury chmurowej uważa się warstwę zabezpieczeo. Wątpliwości dotyczą tego czy usługodawcy będą w stanie zagwarantowad odpowiedni poziom bezpieczeostwa danych. Internet rzeczy- wraz z wprowadzeniem protokołu IPv6 oraz szybkim przyrostem liczby urządzeo, które są podłączone do Internetu, w coraz większym stopniu w sieci komunikowad będą się ze sobą same urządzenia, poza bezpośrednią kontrolą użytkownika 8. Firma Ericsson szacuje, że w 2020r na świecie będzie 50 miliardów przenośnych urządzeo podłączonych bezprzewodowo do Internetu i 500 miliardów urządzeo 4 ebsn (red.),, Learning From Peers, e-business Cases Best practices amongst Europeen SMEs, Komisja Europejska, 2009, [w:] 5 OECD Internet Economy Outlook Przykładowo w ciągu kilku lat liczba aplikacji na system android wzrosła z do Analiza trendów rozwojowych w zakresie technologii i nowych myśli technicznych w Polsce, Europie i świecie dla branży informatycznej. 8 Batorski D., CYFROWA GOSPODARKA. Kluczowe trendy rewolucji cyfrowej Diagnoza, prognozy, strategie reakcji. Strona 20