NOWOCZESNA INFRASTRUKTURA INFORMATYCZNA I WZAJEMNA WYMIANA WIEDZY

Transkrypt

1 1

2 2

3 NOWOCZESNA INFRASTRUKTURA INFORMATYCZNA I WZAJEMNA WYMIANA WIEDZY V Studencka Konferencja Okrągłego Stołu Łódź, 6 7 lutego 2015 Plan Tematyka Tezy Opracowanie Zbigniew Kierzkowski, Piotr Tarłowski WARSZAWA ŁÓDŹ POLKOWICE POZNAŃ

4 V Studencka Konferencja Okrągłego Stołu NOWOCZESNA INFRASTRUKTURA INFORMATYCZNA I WZAJEMNA WYMIANA WIEDZY Studenckie przedsięwzięcie V SKOS: Nowoczesna infrastruktura informatyczna i wzajemna wymiana wiedzy (Łódź, 6 7 lutego 2015) poprzedza ogólnokrajowe XVII Seminarium problemowe WOD: Przemiany programowania aplikacji w świecie cyfrowym (Polkowice, 6 8 maja 2015). Obydwa przedsięwzięcia naukowe dotyczą rozwoju metodyki wirtualnej organizacji działań (WOD) i są organizowane w ramach obchodów w Polsce Światowego Dnia Telekomunikacji i Społeczeństwa Informacyjnego (ŚDTiSI 15). Obchody ŚDTiSI 15 organizuje w Polsce Stowarzyszenie Elektryków Polskich (SEP). Rozpoczęto je już podczas II Kongresu Elektryki Polskiej (Warszawa, 1 2 grudnia 2014), a zakończy je XVI Konferencja Okrągłego Stołu (KOS): Polska w drodze do społeczeństwa informacyjnego (Warszawa, 13 maja 2015) coroczna debata środowisk polityki, gospodarki i nauki. Tematyka obchodów ŚD- TiSI 15 nawiązuje do hasła ogłoszonego przez Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (ITU International Telecommunication Union), które brzmi: Telekomunikacja i technologie informacyjno-komunikacyjne w rozwoju innowacji (Telecommunications and ICTs: drivers of innovation). V SKOS odbywa się pod patronatem: organizacyjnym i naukowo-technicznym Stowarzyszenia Elektryków Polskich, współorganizatora obchodów w Polsce Światowych Dni Społeczeństwa Informacyjnego, naukowym Towarzystwa Naukowego Prakseologii, medialnym SPEKTRUM, Biuletynu Organizacyjnego i Naukowo-Technicznego Stowarzyszenia Elektryków Polskich. V SKOS organizuje Konsorcjum Sieci Laboratoriów WOD: Łódź Olsztyn Polkowice Poznań. Gospodarz, prowadzenie i koordynacja prac naukowych V SKOS: Wyższa Szkoła Informatyki i Umiejętności w Łodzi. Copyright by Zbigniew Kierzkowski Wydanie I, luty 2015 Printed in Poland ISBN Redakcja wydawnicza dr Piotr Szmajda Adiustacja i korekta mgr Wojciech Nowakowski REDAKCJA, ŁAMANIE, DRUK DM SORUS Sp. z o.o. ul. Poplińskich 12A, Poznań tel. (61) sorus@sorus.pl 4

5 V Studencka Konferencja Okrągłego Stołu NOWOCZESNA INFRASTRUKTURA INFORMATYCZNA I WZAJEMNA WYMIANA WIEDZY Łódź, 6 7 lutego 2014 PATRONAT prof. Andrzej Nowakowski JM Rektor Wyższej Szkoły Informatyki i Umiejętności w Łodzi (WSIU) dr inż. Piotr Szymczak Prezes Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP), Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie PRZEWODNICZĄCY KONFERENCJI prof. Zbigniew Kierzkowski WSIU w Łodzi ZESPÓŁ NAUKOWY dr Ryszard Banajski Prezes Towarzystwa Naukowego Prakseologii (TNP), Warszawa, dr Jerzy Bartoszek Politechnika Poznańska, prof. Liliana Byczkowska-Lipińska WSIU w Łodzi, prof. Jerzy Czerbniak Prorektor, WSIU w Łodzi, ks. dr Witold Dorsz, dr inż. Maciej Kacperski WSIU w Łodzi, prof. Edward Kącki Rektor Honorowy Wyższej Szkoły Informatyki i Umiejętności w Łodzi, prof. Zbigniew Kierzkowski Sieć Laboratoriów WOD: Łódź Olsztyn Polkowice Poznań, Koordynator, WSIU w Łodzi & Politechnika Poznańska, dr Halina Klepacz Dziekan Wydziału Informatyki i Zarządzania, WSIU w Łodzi, dr Piotr Krzyżanowski Dziekan Wydziału Sztuk Pięknych i Projektowych, WSIU w Łodzi, ks. bp dr Adam Lepa, prof. Edward Nawarecki AGH Kraków & WSIU w Łodzi, dr Włodzimierz Olszewski Prorektor, Dolnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Techniki w Polkowicach (DWSPiT, dr inż. Zdzisław Pólkowski DWSPiT w Polkowicach, mgr inż. Piotr Tarłowski Sieć Laboratoriów WOD, Sekretarz naukowy, WSIU w Łodzi, dr inż. Andrzej Wilk Przewodniczący Sekcji Technik Informacyjnych SEP, Warszawa, ks. dr Edward Wieczorek, dr inż. Mieczysław Żurawski, wiceprezes SEP ZESPÓŁ WSPIERAJĄCY Aniela Bednarek Kanclerz Wyższej Szkoły Informatyki i Umiejętności w Łodzi Przewodnicząca Zespołu, dr Janusz Kowarski Zespół Szkół Technicznych w Kole, dr Włodzimierz Olszewski Prorektor Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Techniki w Polkowicach, Paweł Grzegorz Sławiński Sekretarz Generalny SEP, Warszawa, mgr inż. Zbigniew Talaga Dyrektor Zespołu Szkół Budownictwa Nr 1 w Poznaniu ZESPÓŁ ORGANIZACYJNY V SKOS Małgorzata Gregorczyk Zarząd Główny SEP sprawy koordynacji współdziałania; Małgorzata Kurowska-Poterek Kierownik Dziekanatu Wydziału Informatyki i Zarządzania, Aneta Ruszkowska, Piotr Tarłowski; WSIU w Łodzi; Studenci: WSIU w Łodzi Wojciech Gałach, Tomasz Krakowiak, Beata Wójcik (współprzewodniczący Zespołu Organizacyjnego V SKOS), Ivan Butkevych (sekretarz naukowy V SKOS), Ewa Czaja, Michał Czaja, Krzysztof Leszczyński, Marcela Motała, Piotr Schiffer, Waldemar Wiernikiewicz; DWSPiT Mykhailo Shtefanitsa SEKRETARIAT V SKOS Wyższa Szkoła Informatyki i Umiejętności w Łodzi, Dziekanat Wydziału Informatyki i Zarządzania, ul. Rzgowska 17a, Łódź, tel.: (42) , dziekanat@wsinf.edu.pl 5

6 SPIS TREŚCI PRZEDMIOT I CELE V SKOS Zbigniew Kierzkowski 5 PROGRAM KONFERENCJI 7 PREZENTACJE PLAKATOWE 10 TEZY WYSTĄPIEŃ I KRÓTKICH WYKŁADÓW 13 DYLEMATY ROZWOJU SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO W POLSCE Andrzej Wilk 13 INTERDYSCYPLINARNOŚĆ BADAŃ NAD SPOŁECZEŃSTWEM INFORMACYJNYM Ryszard Banajski 15 UMIEJĘTNOŚCI CYFROWE W KSZTAŁTOWANIU KOMPETENCJI INFORMACYJNYCH Jerzy Czerbniak 16 KAPITAŁ WIEDZY A STRUKTURY GOSPODARCZE Halina Klepacz 17 SZTUKI PIĘKNE I PROJEKTOWE W ŚWIECIE WIRTUALNYM Piotr Krzyżanowski 19 SZEROKOPASMOWA INFRASTRUKTURA TELEKOMUNIKACYJNA W ŚWIECIE CYFROWYM Krzysztof Perlicki 20 KONFIGUROWANIE NOWOCZESNEJ INFRASTRUKTURY KOMPUTEROWO- -KOMUNIKACYJNEJ W STRUKTURACH WIRTUALNYCH Radosław Janka, Piotr Tarłowski i inni 21 PRZEMIANY W PODEJŚCIU DO PROJEKTOWANIA I IMPLEMENTACJI OPROGRAMOWANIA APLIKACJI SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH W ŚWIECIE CYFROWYM Jerzy Bartoszek 23 TEZY STUDENCKICH WYPOWIEDZI PANELOWYCH Zbigniew Kierzkowski, Piotr Tarłowski 26 6

7 PRZEDMIOT I CELE V SKOS V Studencka Konferencji Okrągłego Stołu (SKOS): Nowoczesna infrastruktura informatyczna i wzajemna wymiana wiedzy poświęcona jest analizie stosowania narzędzi informatycznych w projektowaniu struktur świata cyfrowego. Analiza ta dotyczy problemów konfigurowania nowoczesnej infrastruktury komputerowej i komunikacyjnej, otoczenia tworzenia i funkcjonowania wirtualnych społeczności informacyjnych i wirtualnych organizacji, kształtowanych w społeczeństwie informacyjnym, z uwzględnieniem przemian programowania aplikacji w strukturach świata wirtualnego (cyfrowego), oraz roli telekomunikacji i technologii informacyjno-komunikacyjnej w rozwoju innowacji. Przedmiotem wystąpień wprowadzających w ramach V SKOS jest syntetyczne omówienie zagadnień rozpowszechniania wiedzy o społeczeństwie informacyjnym, z uwzględnieniem rozwoju metodyki wirtualnej organizacji działań (WOD) i wzajemnej wymiany wiedzy w kształtowaniu struktur wirtualnych społeczności informacyjnych i wirtualnych organizacji. Podczas I Sesji problemowej V SKOS, w ramach krótkich wykładów, prezentowana jest tematyka tworzenia struktur świata wirtualnego (cyfrowego), ze szczególnym uwzględnieniem przemian programowania aplikacji innowacyjnych przedsięwzięć informatycznych i budowy nowoczesnej infrastruktury informatycznej, środowiska wirtualnych społeczności informacyjnych i wirtualnych organizacji. Przedmiotem wystąpień studentów podczas dyskusji panelowej II Sesji problemowej jest prezentacja opracowań dotyczących formułowania założeń oraz oceny możliwości realizacji zespołowej wybranych wielozadaniowych innowacyjnych przedsięwzięć informatycznych, eksperymentalnych prac badawczo-rozwojowych i edukacyjnych, opartych na technologiach wirtualnej organizacji działań (WOD). Ważną częścią konferencji jest dyskusja prezentacji plakatowych opracowań w dwóch obszarach tematycznych. Pierwszy przedstawia proste wybrane wielozadaniowe przedsięwzięcia informatyczne, uwzględniające elementy wzajemnej wymiany wiedzy w środowisku wirtualnym. Drugi dotyczy szeregu zadań szczegółowych dotyczących krytycznej analizy stosowania narzędzi informatycznych w projektowaniu struktur świata cyfrowego, co obejmuje m.in.: projektowanie i implementacje aplikacji, wspomaganie programowania sieciowych aplikacji oraz narzędzia grafiki komputerowej. Celem najważniejszym V SKOS jest krytyczna analiza rozwoju wiedzy o społeczeństwie informacyjnym, rozpatrywanego z kilku następujących punktów widzenia: (1) modelowania i projektowania innowacyjnych 7

8 przedsięwzięć informatycznych, opartych na technologiach wirtualnej organizacji działań (WOD); (2) przemian w podejściu do programowania aplikacji w świecie wirtualnym (cyfrowym), (3) znaczenia wirtualnych sposobów organizowania w kształtowaniu struktur świata przyszłości wirtualnych społeczności informacyjnych i wirtualnych organizacji. We wszystkich przypadkach zwraca się uwagę na wpływ obszarów tematycznych WOD na przemiany zarówno treści, jak i formy kształcenia w samej informatyce i telekomunikacji, jak i na wielu różnych kierunkach studiów. Zbigniew Kierzkowski 8

9 PROGRAM KONFERENCJI Piątek, 6 lutego 2015 Miejsce: Wyższa Szkoła Informatyki i Umiejętności w Łodzi, ul. Rzgowska 17a, Łódź, Budynek B, sala SPOTKANIE ORGANIZACYJNE Sobota, 7 lutego 2015 Miejsce: Wyższa Szkoła Informatyki i Umiejętności w Łodzi, ul. Rzgowska 17a, Łódź, Budynek B, sala KONWENT PARTNERÓW SIECI LABORATORIÓW WOD Sobota, 7 lutego 2015 Miejsce: Wyższa Szkoła Informatyki i Umiejętności w Łodzi, ul. Rzgowska 17a, Łódź, Budynek B, sala REJESTRACJA UCZESTNIKÓW OTWARCIE Prowadzący: prof. Zbigniew Kierzkowski WYSTĄPIENIA Dylematy rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce Dr inż. Andrzej Wilk 9

10 Interdyscyplinarność badań nad społeczeństwem informacyjnym Dr Ryszard Banajski Umiejętności cyfrowe w kształtowaniu kompetencji informacyjnych prof. Jerzy Czerbniak Kapitał wiedzy a struktury gospodarcze Dr Halina Klepacz Sztuki piękne i projektowe w świecie wirtualnym Dr Piotr Krzyżanowski SESJA PROBLEMOWA I BUDOWA WIRTUALNEGO ŚRODOWISKA INFORMACJI Badania i rozwój technologiczny wirtualnej organizacji działań Prowadzący: dr Włodzimierz Olszewski, mgr inż. Zbigniew Talaga KRÓTKIE WYKŁADY Szerokopasmowa infrastruktura telekomunikacyjna w świecie cyfrowym prof. Krzysztof Perlicki, Politechnika Warszawska Konfigurowanie nowoczesnej infrastruktury komputerowo-komunikacyjnej w strukturach wirtualnych mgr Radosław Janka, mgr inż. Piotr Tarłowski i inni, WSIU w Łodzi, współpraca: WOL, Poznań Przemiany w podejściu do projektowania i implementacji oprogramowania aplikacji systemów informatycznych w świecie cyfrowym dr Jerzy Bartoszek, Politechnika Poznańska DYSKUSJA PRZERWA Przegląd prezentacji plakatowych 10

11 SESJA PROBLEMOWA II PANELOWA, STUDENCKA Projektowanie i implementacja oprogramowania struktur wirtualnych Prowadzący: Mgr inż. Piotr Tarłowski Sekretarz: Ivan Butkevych WYPOWIEDZI PANELOWE Rozwój wiedzy o wirtualnej organizacji działań. Prezentacja medialna Beata Wójcik. Współpraca: Mariusz Karolak Współpraca w tworzeniu oprogramowania aplikacji przedsięwzięć informatycznych Wojciech Gałach Archiwizacja i wymiana zasobów cyfrowych oraz elementy gotowości sieciowej w budowie struktur wirtualnych Ewa Czaja, Michał Czaja Narzędzia informatyczne wspomagające programowanie sieciowych aplikacji Tomasz Krakowiak Narzędzia grafiki komputerowej w projektowaniu aplikacji w świecie cyfrowym Marcela Motała. Współpraca: Waldemar Wernikiewic, Łukasz Szarow, Przemysław Wojdal Analiza stosowania narzędzi informatycznych w projektowaniu i implementacji oprogramowania aplikacji innowacyjnych przedsięwzięć informatycznych Arkadiusz Pietraszek. Współpraca: Michał Rosa, Jacek Zawiasa INNE WYPOWIEDZI PODSUMOWANIE 11

12 PREZENTACJE PLAKATOWE I. EKSPERYMENTALNE WIELOZADANIOWE PRZEDSIĘWZIĘCIA INFORMATYCZNE Elementy wzajemnej wymiany wiedzy A. Projektowanie wirtualnych systemów informacji osobowej na przykładzie InfoWO: Kolekcja sieciowa dokumentów wiedzy osobowej (WO) z użyciem systemu zarządzania treścią WordPress Koordynacja Magdalena Nogacka, Michał Rosa Architektura aplikacji Grzegorz Jaworski, Arkadiusz Pietraszek Zasoby i tryby użytkowania Ivan Budkiewicz, Wojciech Gałach. Grzegorz Mirowski, Jacek Zawiasa Oprogramowanie i rozpowszechnianie Michał Rosa B. Projektowanie wirtualnych systemów informacji osobowej na przykładzie InfoWO: Kolekcja sieciowa dokumentów wiedzy osobowej (WO) z użyciem Joomla Koordynacja Waldemar Wernikiewic, Łukasz Szarow Architektura aplikacji Witold Janczak, Marcela Motała, Łukasz Szarow Zasoby i tryby użytkowania Albert Lisiecki Oprogramowanie i rozpowszechnianie Mariusz Karolak, Aleksander Kasprzak, Michał Klata, Marcin Skrobala, Tomasz Stańdo, Przemek Wojdal C. Projektowanie wirtualnych systemów zespołowej informacji tematycznej na przykładzie InfoWOD: Kolekcja sieciowa dokumentów wiedzy zespołowej (WZT) w obszarach tematycznych wirtualna organizacja działań (WOD) z użyciem programu Macromedia Director do tworzenia grafiki komputerowe na potrzeby publikacji w Internecie. Koordynacja Ewa Czaja, Michał Czaja. Współpraca: Tomasz Krakowiak Architektura aplikacji Grzegorz Szambelan Zasoby i tryby użytkowania Adam Domeradzki, Tomasz Krakowiak Oprogramowanie i rozpowszechnianie Ewa Czaja, Michał Czaja 12

13 II. NARZĘDZIA INFORMATYCZNE W PROJEKTOWANIU STRUKTUR ŚWIATA CYFROWEGO Obszary tematyczne zadań szczegółowych A. Programowanie aplikacji z wykorzystaniem narzędzi informatycznych Koordynacja: Arkadiusz Pietraszek. Współpraca: Michał Rosa, Jacek Zawiasa Wykorzystanie narzędzi programistycznych w przenoszeniu informacji cyfrowych Michał Rosa Testowanie jednostkowe w przedsięwzięciu informatycznym Magdalena Nogacka Tworzenie aplikacji wspomagającej obliczenia Jacek Zawiasa Tworzenie aplikacji webowej z wykorzystaniem wzorców projektowych dla społeczności internetowej Grzegorz Mirowski Tworzenie aplikacji wspomagającej weryfikację wiedzy Grzegorz Jaworski Multiplatformowa aplikacja typu kooperacyjnego czasu rzeczywistego Arkadiusz Pietraszek Technologia tworzenia gry zespołowej na platformę mobilną Ivan Butkevych B. Narzędzia informatyczne wspomagające programowanie sieciowych aplikacji Koordynacja Tomasz Krakowiak Pisanie oraz kompilacja kodu aplikacji Jakub Górecki Tworzenie i zarządzanie bazami danych Krzysztof Leszczyński Projektowanie stron internetowych Adam Domeradzki Modelowanie aplikacji w języku UML Dawid Krośniewski, Grzegorz Szambelan Stosowanie wzorców programowych w projektowaniu i programowaniu aplikacji wybranych przedsięwzięć informatycznych Grzegorz Szambelan, Dawid Krośniewski Projektowanie aplikacji graficznych w stronach internetowych Kamil Adamiec Ewolucja procesów biznesowych w projektowaniu systemów informatycznych Erwin Miller, Mateusz Janiszewski Środowisko narzędziowe cyfryzacji dokumentów Mateusz Janiszewski, Erwin Miller Technologie mobilne w biznesie Mykhailo Shtefanitsa Wybrane aplikacje w biznesie na przykładzie transportu międzynarodowego Adrian Białek 13

14 C. Narzędzia grafiki komputerowej w projektowaniu aplikacji świata cyfrowego Koordynacja Marcela Motała Wykorzystanie aplikacji modułowej w modelowaniu trójwymiarowym Przemysław Wojdal O wiarygodności i ochronie zasobów cyfrowych w przedsiębiorstwach finansowych Waldemar Wernikiewicz Metody tworzenia grafiki na potrzeby stron informatycznych Tomasz Stańdo Modelowanie obiektów trójwymiarowych Mariusz Karolak Projektowanie interfejsu stron internetowych Marcin Skrobala Optymalizacja stron internetowych pod kątem wyszukiwarek Aleksander Kasprzak Tworzenie interfejsów aplikacji Łukasz Szarow Tworzenie grafiki trójwymiarowej na potrzeby rozrywki Damian Masalski Wybrane narzędzia informatyczne do programowania aplikacji w dydaktyce Katarzyna Gruszczyńska 14

15 TEZY WYSTĄPIEŃ I KRÓTKICH WYKŁADÓW DYLEMATY ROZWOJU SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO W POLSCE Andrzej Wilk Przewodniczący Sekcji Technik Informacyjnych SEP, Warszawa Społeczeństwo Informacyjne (SI), jako nowa forma cywilizacyjna, obok bardzo pozytywnych aspektów, takich jak łatwość i wolność komunikacji, dostęp do informacji i ludzi na całym świecie czy multimedialne bogactwo treści, niesie za sobą liczne nowe ryzyka, ograniczenia i uzależnienia. Suma korzyści i strat, jakie z niej wypływają, będzie znana w przyszłości; już dziś jednak powinna być przedmiotem rozsądnej troski o dobro wspólne, spoczywającej zwłaszcza na władzach państwowych. Wydaje się, że w obszarze powstawania SI Polski nie stać na to, aby zaniedbać możliwość aktywnego udziału w kształtowaniu swojej przyszłości. Nie możemy zrezygnować z korzyści, jakie wynikają ze świadomego ukierunkowania własnego rozwoju, zdając się głównie na bezkrytyczne przyjmowanie narzuconych, gotowych rozwiązań. Te pozornie tańsze rozwiązania mogą okazać się dla uzależnionej od zagranicznych technik, technologii, informacji i aplikacji Polski per saldo znacznie bardziej kosztowne od aktywnej, bardziej samodzielnej ścieżki rozwoju. Władze państwowe, ustawodawcze i wykonawcze powinny być nie tylko otwarte na nowe wyzwania, aktywnie wspierając wykorzystywanie pojawiających się przed społeczeństwem i gospodarką szans, lecz również powinny podejmować wszelkie możliwe działania, aby ograniczyć zauważone ryzyko do rozsądnego minimum. Wywiązanie się z tego zadania wymaga jednak, aby władze państwowe nie tylko szybko dostrzegały nowe wyzwania i rozumiały ich specyfikę, ale i potrafiły wyciągnąć z tego właściwe wnioski i były zdolne do podjęcia odpowiednio spójnych, systemowych działań. Obserwując od prawie dwudziestu lat dyskusję nad kierunkami rozwoju społeczeństwa informacyjnego i uczestnicząc w niej aktywnie od ponad 15 lat, można postawić tezę, iż wiele wskazuje na to, że zarówno właściwe zrozumienie istoty problemu, jak i przyjęcie spójnych rozwiązań jest jeszcze przed nami. Mała to satysfakcja dla Stowarzyszenia Elektryków Polskich, organizującego w Sali Kolumnowej Sejmu RP od maja 2000 r. coroczną Konferencję Okrągłego Stołu Polska w drodze do społeczeństwa informacyjnego, że wiele formułowanych i publikowanych przez lata postulatów, nawet z pierwszych Konferencji, choć niekiedy już oficjalnie zauważonych nie doczekało się do dzisiaj w pełni satysfakcjonującego rozwiązania. Wychodząc od tych wieloletnich doświadczeń, w wystąpieniu zostaną przedstawione wybrane problemy, wymagające pilnego rozwiązania, aby budowa w Polsce społeczeństwa informacyjnego mogła być wykorzystaną szansą cywilizacyjną, a nie tylko kolejnym obszarem jałowych dyskusji. Będą one dotyczyły następujących zagadnień: 15

16 Jak zapewnić spójność polityki rozwojowej w obszarze telekomunikacji, ICT i społeczeństwa informacyjnego z kompetencjami resortów dziedzinowych? Jak wysoko specjalistyczne zagadnienia ICT i SI oraz konieczność koordynacji narzędziowej interdyscyplinarnych aplikacji ICT pogodzić z utrzymaniem pełnej decyzyjności ministrów dziedzinowych w obszarach ich odpowiedzialności? Jak informatyzować polską administrację publiczną, aby kolejne programy nie okazywały się po paru latach dziurawymi skarbonkami? Jak znaleźć równowagę między prawem do informacji, prawem do wiedzy i wolnością gospodarczą a ochroną praw autorskich i ochroną patentową? Jak w warunkach rozwoju społeczeństwa informacyjnego zadbać o bezpieczeństwo przenoszonych na postać cyfrową zasobów informacyjnych państwa i obywateli, również wobec obowiązywania zasady sui generis? Jak zadbać o bezpieczeństwo obywateli, szczególnie w warunkach ryzyka cyberataku, zdolnego do zakłócenia lub uszkodzenia istotnych dla życia i funkcjonowania społeczności lokalnej instalacji i systemów technicznych? Jakie siły, środki i zasoby powinny posiadać formacje obrony terytorialnej, aby na terenie całego kraju, nawet w przypadku równoczesnego wystąpienia zagrożeń, zapewnić bezpieczeństwo i niezbędne zaopatrzenie ludności? Jak zminimalizować ryzyko związane z uzależnieniem funkcjonowania państwa i społeczeństwa (również całej naszej cywilizacji) od energii elektrycznej, telekomunikacji i komputerów? Jak, przykładowo, zrównoważyć konieczność posiadania przez państwo na potrzeby zarządzania kryzysowego wydzielonej, homogenicznej sieci teleinformatycznej z interesami zagranicznych operatorów, zajmujących obecnie dominującą pozycję na rynku telekomunikacyjnym? Jak zapewnić, aby system edukacji i szkolnictwa wyższego kształcił świadomych obywateli, zdolnych do elastyczności zawodowej i nauki przez całe życie, a nie specjalistów od testów i zabawy w Internecie? Jak sprawić, aby środki kierowane na badania naukowe w dziedzinach stosowanych, w tym w obszarze ICT, dawały efekt gospodarczy, a nie tylko pomnażały dorobek punktowy autorów i darmowo zasilały wiedzę zagranicznych ośrodków? Powyższe pytania, mające często charakter fundamentalny dla przyszłości, są czasami niesłusznie pomijane, a wymagają one nie tylko dobrego sformułowania problemu, ale i odpowiedzialnej dyskusji, prowadzącej do znalezienia satysfakcjonującej odpowiedzi. Jeśli niniejsza Konferencja będzie choćby krokiem we właściwym kierunku, to będziemy o ten krok bliżej celu. Literatura [1] Polska w drodze do społeczeństwa informacyjnego Materiały z Konferencji Okrągłego Stołu, oprac. i red. M. Jasiński (SEP OEIT), Wyd. COSiW, Warszawa [2] Uchwała Sejmu RP z dn. 14 lipca 2000 r. w sprawie budowania podstaw społeczeństwa informacyjnego w Polsce, M.P. z 2000 r., nr 22, poz [2] Wilk A.M., Państwo w dobie Społeczeństwa Informacyjnego perspektywa strategicznych przemian, w: INTERNET Prawo ekonomia kultura, red. R. Skubisz, Wyd. Verba, Lublin 2000, s [4] Wilk A.M., Wybrane wyzwania dla systemu bezpieczeństwa państwa wynikające z powszechnej cyfryzacji kluczowych obszarów jego aktywności (ze szczególnym uwzględnieniem aspektu techniczno-technologicznego), w: Nowoczesne systemy łączności i transmisji danych na rzecz bezpieczeństwa. Szanse i zagrożenia, red. nauk. A.R. Pach, Z. Rau, M. Wągrowski, Wyd. Wolters Kluwer Polska 2013, s

17 INTERDYSCYPLINARNOŚĆ BADAŃ NAD SPOŁECZEŃSTWEM INFORMACYJNYM Ryszard Banajski Towarzystwo Naukowe Prakseologii, Warszawa Interdyscyplinarność jest dziś hasłem modnym (np. reklama studiów interdyscyplinarnych jako pożądanego obecnie modelu kształcenia), ale zarazem stała się imperatywem badawczym, jeśli nie chcemy poprzestać na poznaniu zaledwie jakiegoś aspektu rzeczywistości, lecz staramy się osiągnąć pełną wiedzę o przedmiocie swoich badań. Samo zagadnienie interdyscyplinarności stało się obecnie częstym przedmiotem badań i refleksji. Na hasło interdyscyplinarność badań wyszukiwarka Google podaje wyników głównie w języku polskim, ale są też pliki obcojęzyczne. Interdyscyplinarność nie jest całkowicie nowym podejściem do badań. Przemysł czy medycyna starały się od dawna integrować różne dyscypliny naukowe, by skutecznie osiągać pożądane złożone cele. Czym jest interdyscyplinarność badań? Obejmuje ona różne formy ich integrowania. Najprostszą i zarazem najbardziej popularną formą interdyscyplinarności jest multidyscyplinarność, polegająca na tym, że poszczególne dyscypliny badają jakiś problem niezależnie od siebie, a wyniki łączą w wydawnictwie zbiorowym. Każda dyscyplina zakreśla wówczas własny obszar badawczy i stosuje własną metodologię. Na przeciwległym biegunie sytuują się badania transdyscyplinarne, w których stosuje się paradygmaty ogarniające kilka dyscyplin, przekracza się ograniczenia metodologiczne różnych dyscyplin i proponuje szerokie ramy teoretyczne dla dokonywania syntezy wspólnych tematów. Istnieją też ogniwa pośrednie takiej integracji badań, gdy dokonuje się porównań różnych dyscyplin lub gdy badania wiąże jakaś wspólna idea (np. sinologia, badania nad kobietami) czy też gdy następuje scalenie dyscyplin (np. biochemia). Istnieją obszary badawcze, które z natury rzeczy wymagają podejścia interdyscyplinarnego. Takim przykładem są badania nad społeczeństwem informacyjnym. Jest to jak trafnie określa prof. Edward Kącki społeczeństwo, które docenia wartość i potęgę informacji oraz sprawnie ją wykorzystuje dzięki powszechnemu zastosowaniu nowoczesnego sprzętu informatycznego i teleinformatycznego. Służy to głównie szybkiemu podejmowaniu decyzji racjonalnych z punktu widzenia ustalonego celu działania i obejmuje pozyskiwanie informacji, jej przechowywanie, sortowanie, selekcję, przetwarzanie i przesyłanie [1]. Ta definicja skutecznie omija pułapkę perspektywy rynkowej (informacja jako towar), co jest słabością wielu popularnych określeń społeczeństwa informacyjnego, podkreśla zaś sprawność wykorzystania narzędzia informatycznego i racjonalność decyzji zgodnych z przyjętymi celami. Problematyka społeczeństwa informacyjnego przewija się od wielu lat na kolejnych Seminariach WOD i Konferencjach Okrągłego Stołu, którym patronuje SEP. Prof. Zbigniew Kierzkowski wyodrębnił cztery klasy struktur społeczności informacyjnych, które stanowią zarazem pola eksploracji badawczej: cyfrowy styl nauczania, cyfrowy styl życia, cyfrową organizację działań kooperacyjnych i cyfrowy styl współdziałania przedsiębiorstw [2]. Prof. Andrzej Nowakowski zakreślił z kolei dwa wielkie obszary badań interdyscyplinarnych (to w zasadzie projekt komplementarny): badanie wpływu komputerów na procesy przemian społecznych i badanie wpływu procesów przemian społecznych na komputery [3]. Najwcześniej i najobszerniej w środowisku WOD pojawiła się kwestia integracji informatyki i pedagogiki. Każde seminarium WOD dostarcza nowych 17

18 doświadczeń w podejmowaniu zagadnień interdyscyplinarnych. Nawet tradycyjna etyka w oglądzie problemów moralnych społeczeństwa informacyjnego stara się zaistnieć w wersji infoetyki, etyki sieciowej czy netykiety. W warunkach płynnej rzeczywistości nadal jednak pozostaje aktualne hasło konsolidacji informatyki i humanistyki. Literatura [1] Kącki E., Styl i warunki życia społeczeństwa informacyjnego, w: Organizacja działań kooperacyjnych w społecznościach informacyjnych. XIII Seminarium problemowe WOD, opr. Z. Kierzkowski, Wyd. Sorus, Poznań 2011, s. 19. [2] Kierzkowski Z., Podstawy tworzenia struktur społeczności informacyjnych, w: Wirtualne systemy informacji przedmiotowej. XIV Seminarium problemowe WOD i IV SKOS Studencka Konferencja Okrągłego Stołu, opr. Z. Kierzkowski, Wyd. Sorus, Poznań 2012, s. 15. [3] Nowakowski A., Potrzeba badań nad wpływem procesów przemian społecznych na komputery, w: Wirtualne systemy informacji przedmiotowej. XIV Seminarium problemowe WOD i IV SKOS Studencka Konferencja Okrągłego Stołu, opr. Z. Kierzkowski, Wyd. Sorus, Poznań 2012, s. 9. UMIEJĘTNOŚCI CYFROWE W KSZTAŁTOWANIU KOMPETENCJI INFORMACYJNYCH Jerzy Czerbniak Wyższa Szkoła Informatyki i Umiejętności w Łodzi Osoba posiadająca kompetencje informacyjne powinna umieć określić własne potrzeby informacyjne, znaleźć potrzebną informację, a następnie ocenić ją i wykorzystać. Są to osoby, które wiedzą, jak się uczyć. Potrafią informację przetworzyć w sposób twórczy na nowe hipotezy, pomysły. Korzystanie z technologii informacyjno- -komunikacyjnej (TIK) prowadzi do globalizacji informacji [1], przyspiesza obróbką informacji i jej upowszechnienie. Kompetencje informacyjne można rozbić na kompetencje szczegółowe. Wskazane kompetencje są w chwili obecnej związane ze skutecznym wykorzystaniem komputera i komunikacji. Ale w wielu przypadkach wzajemna komunikacja jest realizowana klasyczną techniką papierową. Oczywiście fundamentem kompetencji informacyjnych jest umiejętność czytania, pisania, operowania pojęciami abstrakcyjnymi. Kształtowanie i rozwijanie kompetencji informacyjnych w polskim systemie edukacyjnym rozpoczęło się w latach 80. ubiegłego wieku (przedmiot elementy informatyki do 1985 r.). W kształceniu informatycznym główne treści związane są z obsługą komputera oraz aplikacji użytkowych (np. przeglądarka internetowa, pakiet biurowy, baza danych), algorytmiką, elementami programowania. Uczniowie w ramach zajęć szkolnych są w stanie opanować podstawowe umiejętności cyfrowe. Badania przeprowadzone na potrzeby raportu EU Kids Online [2] sytuują Polskę w grupie krajów cieszących się wysokim wykorzystaniem nowych technologii przez młodzież. Według badań autorskich J. Jasiewicz zamieszczonych w [3] ok. 57% młodzieży korzysta z Internetu 2 i więcej godzin dziennie. Bariery infrastrukturalne i finansowe nie są już istotnym ograniczeniem dostępu do technologii informatycznych. Ten fakt w połączeniu z umiejętnościami cyfrowymi po- 18

19 zwala młodzieży na skuteczne korzystanie z mediów w celach edukacyjnych, rozrywkowych, rozwija zdolność efektywnej komunikacji w różnorodnych kontekstach. Specyficzny rodzaj oceny kompetencji cyfrowych można znaleźć w dokumencie EU wide indicators of Digital Competence [4]. Podstawowe wskaźniki to: informacja (szukanie informacji, kopiowanie danych, pozyskiwanie danych z autoryzowanych serwisów), komunikacja (poczta elektroniczna, telefonia internetowa, udział w sieciach społecznościowych, przesył własnych danych do serwisów WWW), tworzenie treści (tworzenie serwisu WWW, pisanie programów komputerowych, tworzenie prezentacji, w tym multimedialnych), bezpieczeństwo (używanie programów antywirusowych, zapór ogniowych itp., instalowanie aktualizacji), rozwiązywanie problemów (instalacja nowych urządzeń, konfiguracja systemu operacyjnego i oprogramowania, zakupy internetowe, bankowość elektroniczna). Zaproponowano trzy poziomy oceny wskaźnika kompetencji cyfrowych: żaden (osoby, które nie korzystały z żadnego z wymienionych pojęć), podstawowy (osoby, które skorzystały z jednego z wymienionych pojęć), ponadpodstawowy (osoby, które skorzystały z co najmniej dwóch z wymienionych pojęć). Zaproponowana metodyka badawcza dotyczy umiejętności cyfrowych ściśle związanych z wiedzą informatyczną. Wyniki dla kompetencji cyfrowych polskich uczniów są zaskakujące dobre. Nie jest jasne, czy te wskaźniki są efektem programów nauczania, czy umiejętności samokształcenia. Obowiązkowa edukacja formalna kończy się przed 20. rokiem życia. Opanowane umiejętności cyfrowe mogą szybko okazać się niewystarczające dla ciągłego kształtowania kompetencji informacyjnych. Ocena wskaźnika kompetencji cyfrowych dla całej dorosłej populacji nie jest tak optymistyczna. Znajdujemy się raczej w ogonie państw europejskich [5]. Literatura [1] Juszczyk S., Dydaktyka informatyki i technologii informacyjnej jako element przestrzeni edukacyjnej, w: Dydaktyka informatyki i technologii informacyjnej, red. S. Juszczyk, J. Janczyk, D. Morańska, M. Musioł, Wyd. Adam Marszałek, Toruń [2] EU Kids online. Comparing children s online opportunities and risks across Europe. European Research in Cultural, Contextual and Risk Issues in Children s Safe Use of the Internet and New Media ( ), Cross_national_ comparisons.pdf. [3] Cyfrowa Przyszłość. Edukacja medialna i informacyjna w Polsce raport otwarcia, s. 27. [4] EU wide indicators of Digital Competence, [5] Survey of Schools: ICT in Education Benchmarking Access, Use and Attitudes to Technology in Europe s Schools, EN-N.pdf. KAPITAŁ WIEDZY A STRUKTURY GOSPODARCZE Halina Klepacz Wyższa Szkoła Informatyki i Umiejętności w Łodzi Pod pojęciem wiedza rozumie się ogół wiarygodnych informacji o rzeczywistości wraz z umiejętnością ich wykorzystywania [4]. Wiedza w znaczeniu ścisłym jest nato- 19

20 miast określeniem pewnej kategorii struktur poznawczych, które są zawarte w umyśle trwale i w sposób uporządkowany zapisane w systemie pamięci długotrwałej. Można wyróżnić wiele rodzajów wiedzy w zależności od charakteru wybranych kryteriów podziału [5]. M.in. może to być ludzka wiedza indywidualna dostępna, która utożsamiana była z wiedzą w ogóle, czyli tzw. kapitał ludzki. Jedną z bardziej interesujących definicji sformułował J.R. Wageman, według którego wiedza rozwija się na bazie danych, informacji, doświadczenia, umiejętności i nastawienia [1]. Kapitał ludzki, w szerszym ujęciu, to kapitał wiedzy (związany z wiedzą nie tylko dostępną, ale także ukrytą), rozumiany jako wartość dodana uzyskana dzięki wiedzy posiadanej przez pracowników i wykorzystanej na rzecz organizacji. Polityka gospodarcza każdego państwo powinna być tak kształtowana, aby sprzyjała rozwojowi gospodarczemu kraju, wykorzystując przy tym jego nieograniczone zasoby intelektualne, a tym samym kapitał wiedzy. Siła każdego kraju to niewątpliwie jego: nowoczesność, wysoka wydajność i sprawne zarządzanie, a więc przede wszystkim jej konkurencyjność nie tylko na rynku rodzimym, ale także międzynarodowym. Niezbędne są również zmiany sposobów wytwarzania opierających się na wiedzy, stanowiącej źródło postępu technicznego oraz nowych technologii i wynikających z nich innowacji. Do najważniejszych barier rozwoju gospodarki zalicza się ograniczony dostęp przedsiębiorstw, w szczególności małych, do wiedzy w postaci nowych technologii, wyników badań naukowych oraz źródeł potrzebnej informacji [3]. Ocena struktury oraz poziomu rozwoju danej gospodarki może być dokonywana na podstawie tych dziedzin działalności gospodarczej, które charakteryzują się najlepszymi wskaźnikami ekonomiczno-finansowymi [3]. W gospodarce polskiej wykorzystuje się m.in. trzy takie wskaźniki: stopę zysku netto, przychody ogółem, a także nakłady inwestycyjne, które dostarczają również informacji o sytuacji w poszczególnych branżach gospodarki oraz umożliwiają wnioskowanie o perspektywach ich rozwoju [2]. Przy tworzeniu rankingów branżowych korzysta się z danych pochodzących np. z systemu PONT Info-Gospodarka, które umożliwiają dokonanie oceny sytuacji ekonomicznofinansowej w wybranych sektorach gospodarki narodowej (według PKD) w rozbiciu na sektory własności oraz ze względu na wielkość badanych podmiotów gospodarczych, mierzoną liczbą zatrudnionych. System PONT Info-Gospodarka zbudowany został na podstawie pełnych, oficjalnych i wiarygodnych zasobów informacyjnych GUS (tzn. oficjalnej sprawozdawczości finansowej obowiązującej wszystkie firmy zatrudniające więcej niż 9 osób) i w zgodzie z wymogami o zachowaniu tajemnicy statystycznej. Jednym ze wskaźników umożliwiających tworzenie, zasadnego z ekonomicznego punktu widzenia, zestawienia najbardziej atrakcyjnych pod względem zyskowności branż gospodarki narodowej jest wskaźnik rentowności przychodów z działalności gospodarczej. Literatura [1] Burruss J., Nunes D., Wageman R.J., Hackman R., Zarządzanie zespołami liderów, Oficyna Ekonomiczna, Kraków [2] Kałowski A., Wysocki J., Zmiany w strukturze gospodarki polskiej, Demografia Przedsiębiorstw, czerwiec [3] Kowalczewski W., Wiedza jako czynnik rozwoju kraju, w: Gospodarka oparta na wiedzy, red. B. Poskrobko, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Białystok [4] Nowa encyklopedia powszechna, PWN, Warszawa [5] Oleksyn T., Zarządzanie kompetencjami. Teoria i praktyka, Oficyna Ekonomiczna, Kraków