BIOMECHANICZNE PARAMETRY CHODU PO REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO 1,2
|
|
- Bartłomiej Zawadzki
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 BIOMECHANICZNE PARAMETRY CHODU PO REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO 1,2 Sławomir Winiarski Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Katedra Biomechaniki ul. Paderewskiego 35, Wrocław 1 Opracowanie stanowi fragment rozprawy doktorskiej pt.: Biomechaniczne parametry chodu człowieka po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego. Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Wydział Wychowania Fizycznego, data nadania stopnia doktora nauk o kulturze fizycznej: , promotor: dr hab. Alicja Rutkowska-Kucharska, prof. nadzw. 2 Praca powstała w ramach współpracy naukowej z Wyższą Szkołą Fizjoterapii we Wrocławiu 1
2 WSTĘP Chód jest podstawową formą lokomocji człowieka oraz najwygodniejszym sposobem przemieszczania się na krótkich dystansach (Bober, 1985; Inmann i wsp., 1981). Pomimo skomplikowanej kontroli neuronowej chód cechuje się łagodnymi i powtarzalnymi ruchami w stawach człowieka. Skuteczność tego zadania jest uzależniona od ruchów w stawach (biernego układu ruchu) i skoordynowanej aktywności mięśniowej (czynnego układu ruchu), które są selektywne w czasie i intensywności. Od ponad trzydziestu lat w Polsce można zaobserwować wzmożone zainteresowanie klinicystów różnymi patologiami stawu kolanowego oraz jego zmianami pourazowymi. Szacuje się, że średnio, co trzecie obrażenie odniesione w sporcie dotyczy tego stawu (Górecki, 2000; Dziak i Tayara, 2000). Do niedawna kontuzja stawu kolanowego eliminowała zawodnika na długo przekreślając jego karierę sportową (Widuchowski, 2007). Chód jest czynnością automatyczną i może być realizowany w różnych warunkach np. po nawierzchni gładkiej lub nierównej i chropowatej, po równi pochyłej w górę lub w dół, z ciężarem umocowanym z przodu, z tyłu lub asymetrycznie, pod wiatr lub z wiatrem. Ból oraz zmiany chorobowe w czynnym lub biernym układzie ruchu powodują odchylenia od chodu prawidłowego i są przyczyną różnych postaci chodu patologicznego (Dworak, 1995; Gage, 2004; Syczewska, 2001). Ograniczona funkcja jednego ze wskazanych elementów lub jego brak, powoduje nieskuteczny ruch i pociąga za sobą zwiększone zużycie energii. Basmajian i DeLuca (1985) w pracach nad dwunożnym chodem i elektromiografią mięśni zaangażowanych podczas przemieszczania się ciała człowieka podkreśla, że najważniejszym kryterium naturalnego chodu jest ekonomiczna funkcja mięśni, gdyż wszelkie odchylenia od chodu fizjologicznego charakteryzują się wzmożonym wydatkiem energetycznym w porównaniu do uzyskiwanych efektów w przemieszczaniu ciała. Aby temu przeciwdziałać i utrzymać wydatek na niskim poziomie, organizm uruchamia ruchy zastępcze, kompensacyjne. W przypadku dysfunkcji jednego z ruchów miednicy, kompensacja wymaga stosunkowo niewielkiego kosztu energetycznego, natomiast największy wydatek energetyczny występuje przy ograniczeniu ruchu zginania stawu kolanowego, a brak równocześnie dwóch czynników, pociąga za sobą trzykrotny wzrost kosztu energetycznego. Większy zakres skręcenia miednicy wokół osi podłużnej ciała, powoduje dłuższy krok, a obniżone pochylanie miednicy po stronie kończyny będącej w fazie przeniesienia, jest 2
3 objawem charakterystycznym w niektórych schorzeniach. Zmniejszone boczne przesunięcie miednicy związane jest z nieprawidłowym sposobem stawiana stopy względem kierunku przemieszczania się ciała, natomiast brak synchronizacji ruchów kolana i stopy uniemożliwia kroczenie (Basmajian i DeLuca, 1985; Bober 1985, Kabsch i Bober, 2001; Bober i Bugajski, 2006). Nadrzędnym celem niniejszej pracy jest wyznaczenie znaczących, biomechanicznych parametrów chodu patologicznego monitorujących postępowanie fizjoterapeutyczne u osób po rekonstrukcji ACL. Dodatkowo opracowana zostanie metoda badania chodu patologicznego przy użyciu komputerowego systemu analizy ruchu SIMI Motion w przestrzeni trójwymiarowej. Jednym z ważniejszych problemów badawczych podjętych w pracy jest próba zaimplementowania do techniki pomiarowej metody oszacowania siły reakcji podłoża działającej na pojedynczą kończynę na podstawie kinematyki ruchu ogólnego środka ciężkości. Sposób odtworzenia siły reakcji podłoża z parametrów kinematycznych środka ciężkości człowieka został opisany stosunkowo dawno (Winter, 1979), ale ze względu na czasochłonność pracy i niedostatek odpowiednio szybkich narzędzi obliczeniowych nie znalazł do tej pory większego zastosowania praktycznego. MATERIAŁ I METODY CHARAKTERYSTYKA GRUP BADAWCZYCH W części eksperymentu dotyczącej monitoringu procesu fizjoterapii (eksperyment trwał od października 2003 do czerwca 2006) zebrano łącznie 161 osób (w tym 64 kobiet i 97 mężczyzn): 75 osób w grupie kontrolnej (K) i 86 osób w grupie eksperymentalnej (E). Dokładna charakterystyka badanych osób pod względem wieku, masy i wysokości ciała, z uwzględnieniem wartości średniej (X) i odchylenia standardowego (SD), przedstawiona została w Tabeli 1. Wszyscy uczestnicy grupy eksperymentalnej byli po operacji artroskopowej rekonstrukcji ACL na jednej kończynie, wszyscy metodą wolnego przeszczepu ścięgien ST i GR ze stabilizacją Rigidfix. W okresie pobytu szpitalnego stosowano u nich chłodzenie i zimne okłady, szynę PCM, ćwiczenia izometryczne i naukę poruszania się o kulach w ortezie. Po okresie fizjoterapii szpitalnej poddani byli autorskiemu programowi fizjoterapii (Czamara, 2002, 2006). 3
4 Tabela 1 Średnie (±SD) wartości wybranych parametrów charakteryzujących grupy badawcze. parametr X SD Max Min X SD Max Min Grupa K (kontrolna) Grupa E (eksperymentalna) (Chód prawidłowy) (Chód po rekonstrukcji ACL) wiek [lata] masa ciała [kg] wysokość ciała [cm] 21,9* 21,5* 22,1* 75,4 71,4 77,9 178,6 176,7 179,9 3,3 2,9 3,7 9,8 10,5 8,7 7,1 8,1 6, ,0 88,5 97, ,0 46,0 61, ,4* 33,9* 31,5* 75,4 63,6 80,5 171,3 167,8 177,5 10,1 10,9 9,7 11,9 9,6 13,7 9,5 6,8 11, Badanie osób z grupy eksperymentalnej odbywało się w odstępach dwutygodniowych. Do analizy wybrano pomiary z trzech okresów pooperacyjnych: badanie 1 (tydzień 2-4), badanie 2 (tydzień 5-8), badanie 3 (9-15). Wszyscy badani określili swój stan zdrowia jako dobry oraz wyrazili pisemną zgodę na udział w eksperymencie. Badania otrzymały pozytywną opinię Senackiej Komisji ds. Etyki Badań Naukowych AWF Wrocław. STANOWISKO POMIAROWE Do rejestracji chodu wykorzystany był plan filmowy, który składał się głównie z dwóch kamer cyfrowych i jednostki centralnej (Rycina 1.a). Kamery cyfrowe JVC z maksymalną częstotliwością 100 kl./sek rejestrowały chód badanych osób. Osie optyczne kamer były rozstawione o ok. 100 o kątowych od siebie. Platforma dynamometryczna firmy Kistler (Model 9286A) pozwoliła na pomiar wszystkich trzech komponentów wektora siły reakcji podłoża w zakresie: składowa pionowa Fz: 0-10kN (kiloniutonów), składowe poziome Fx, Fy: od -2,5 do 2,5 kn. Rejestracja wartości siły odbywała się z częstotliwością 1000Hz. Pomiar był synchronizowany źródłem optycznym z urządzenia sygnalizacyjnego umieszczonego w polu widzenia obu kamer. Jednostka centralna składała się z karty przetwornikowej i komputera z oprogramowaniem analizy ruchu SIMI Motion. W celu przeliczenia odległości punktów obrazu na wymiary rzeczywiste zastosowano układ kalibracyjny zbudowany z metalowych prętów tworzących sześcian o wymiarach 1x1x1m. Dodatkowo, celem kontroli poprawności procesu kalibracji na podłożu, umieszczono 4
5 kontrastowe paski oddalone w odległości 50cm od siebie. Obszar filmowania oświetlany był dwoma 500 watowymi lampami halogenowymi. Analiza i obliczenia wspomagane były specjalistycznym oprogramowaniem do analizy ruchu SIMI Motion w certyfikowanej Pracowni Analiz Biomechanicznych AWF Wrocław. a) b) Rycina 1. Stanowisko badawcze wykorzystywane w eksperymencie. Układ pomiarowy z platformą dynamograficzną w centrum oraz przestrzeń kalibracyjna z zaznaczeniem laboratoryjnego układu odniesienia (a), oraz zdjęcie platformy dynamometrycznej z podaniem jej geometrycznych wymiarów (b). Opracowanie własne. Osoba badana miała za zadanie przejść, własnym tempem, po wytyczonej ścieżce długości ok. 6m, w tym 1,5m stanowił rozbieg i 1,5m obszar hamowania. Warunki szpitalne pozwoliły na wyodrębnienie podczas jednego przejścia od 1 do 3 pełnych cykli chodu dla obu kończyn dolnych w zależności od prędkości i częstotliwości kroczenia osoby badanej. W celu przeprowadzenia weryfikacji dokładności wyznaczenia siły reakcji podłoża dokonano jednoczesnego pomiaru siły reakcji oraz zapisu filmowego. Pomiar ze wszystkich urządzeń odbywał się automatycznie i był kontrolowany i synchronizowany przez jednostkę centralną komputera. METODY OBLICZENIOWE Dane surowe (Raw data), otrzymane w wyniku śledzenia znaczników zostały poddane procedurze filtracji oraz wygładzania. Otrzymane przebiegi zmian trójwymiarowych współrzędnych przefiltrowano cyfrowym filtrem niskoprzepustowym Butterworth a czwartego rzędu z częstotliwością odcięcia 6 Hz (Yu i wsp., 1993[za Woltring, 1992]). Na 5
6 podstawie przemieszczeń liniowych i kątowych znaczników i segmentów ciała wyodrębniono następujące parametry chodu: Nazwa Wymiar Definicja / Sposób obliczenia I. PARAMETRY PRZESTRZENNE LINIOWE odległość np. między śladem pięty długość kroku pojedynczego metr jednej kończyny a kolejnym śladem pięty kończyny drugiej długość kroku podwójnego metr odległość np. między śladem pięty jednej kończyny a kolejnym śladem pięty tej samej kończyny szerokość kroku metr odległość między środkiem pięty śladu stopy a kierunkiem chodu (linią bazową) kąt ustawienia stopy radian kąt zawarty między linią bazową a osią długą stopy częstotliwość kroczenia kroki na sekundę szybkość stawiania kroków Prędkość metr na długość kroku pojedynczego sekundę pomnożona przez częstotliwość II. CHARAKTERYSTYKA CZASOWA KĄTA STAWOWEGO kąt stawowy stopnie trzy- lub cztero-punktowy kąt między znacznikami III. PARAMETRY I WSKAŹNIKI CZASOWE czas od postawienia pięty do czasu czas trwania cyklu sekunda ponownego postawienia pięty tej samej kończyny czas trwania podporu sekunda czas od postawienia pięty do oderwania palców stopy czas trwania wymachu sekunda czas od oderwania palców stopy do postawienia pięty stosunek podporu do cyklu % czas trwania podporu podzielony przez czas trwania cyklu stosunek wymachu do cyklu % czas trwania wymachu podzielony przez czas trwania cyklu stosunek podporu do wymachu % czas trwania podporu podzielony przez czas trwania wymachu Kąt w stawie kolanowym został sparametryzowany zgodnie z Ryciną 2. Kinematyczne i dynamiczne parametry chodu unormowano stosując procedury normalizacyjne. 6
7 30 60% k % k 1 k TO 60 90% % k HS k 2 k 4 t k1 t k2 t k3 t k4 Rycina 21. Definicja mierzonych parametrów opisujących charakterystykę zakresu ruchu w st. kolanowym. Wykres podzielono na obszary, w których szukano charakterystycznych wartości. Opis oznaczeń w tekście. Opracowanie własne. OPRACOWANIE STATYSTYCZNE Zebrany materiał poddano analizie statystycznej w oparciu o program Statistica (Statsoft). W opisie zbioru wyników pomiarów wyliczono wartości średnie z przebiegów czasowych oraz odchylenia standardowe. Przeprowadzono analizę wariancji ANOVA wybranych cech w testowanych grupach zmiennych oraz porównanie post-hoc metodą NIR najmniejszych istotnych różnic dla hipotez szczegółowych aby sprecyzować, które grupy różnią się od siebie. 7
8 WYNIKI Parametry przestrzenne Analiza wariancji nie wykazała istotnych statystycznie różnic w parametrach chodu u kobiet i mężczyzn z wyjątkiem długości kroku pojedynczego i podwójnego dla kończyny zdrowej w badaniu nr 1 (p<0,05). Tabela 2. Wyniki pomiaru długości kroku w chodzie. Wartości średnie i odchylenia standardowe dla kończyny rekonstruowanej (rek) oraz zdrowej (zdr) dla kobiet, mężczyzn i wartości uśrednione. parametry dł.kroku pojedynczego rek.[m] dł.kroku pojedynczego zdrowa [m] Bad.1 (2 4 t.) 0,294* ±0,118 0,307* ±0,111 0,272* ±0,126 0,388* ±0,161 0,442* ±0,161 0,327* ±0,115 Grupa ACL (N=86) Bad.2 Bad.3 (5 8 t.) (9 12 t.) 0,512* ±0,095 0,517* ±0,103 0,504* ±0,093 0,639* ±0,266 0,633* ±0,268 0,648* ±0,267 * istotne na poziomie p<0,01; ** istotne na poziomie p<0,05; 0,771** ±0,186 0,766** ±0,194 0,783** ±0,173 0,716 ±0,181 0,705 ±0,159 0,738 ±0,223 Grupa K (N=75) 0,631 ±0,051 0,649 ±0,036 0,605 ±0,058 0,631 ±0,051 0,649 ±0,036 0,605 ±0,058 Wraz ze wzrostem czasu po operacji obserwujemy statystyczny wzrost długości kroku (na kończynie rekonstruowanej prawie dwukrotny) pomiędzy badaniem pierwszym i drugim, oraz półtorakrotny pomiędzy badaniem drugim i badaniem trzecim. Dodatkowo, w badaniu końcowym duża większość pacjentów wykazywała istotnie (p<0,05) większą długość kroku niż grupa kontrolna w tych samych warunkach. Parametry czasowe cyklu chodu W Tabeli 3 uwzględniono wyniki pomiaru podstawowych parametrów kinematycznych chodu. 8
9 Tabela 3. Wyniki pomiaru podstawowych parametrów czasowych chodu. Wartości średnie i odchylenia standardowe dla kończyny rekonstruowanej (rek) oraz zdrowej (zdr) dla kobiet, mężczyzn i wartości średnie. parametry wzgl. czas podporu rek. [%GC] wzgl. czas podporu zdr. [%GC] pocz. podw. podparcie rek. [%GC] pocz. podw. podparcie zdr. [%GC] prędkość chodu [m/s] częstotliwość kroczenia [kroki/s] Bad.1 (2 4 t.) 36,3 ±6,6* 36,1 ±6,7* 36,6 ±6,5* 73,1 ±4,8* 72,9 ±4,3* 73,6 ±5,5* 24,7 ±2,8* 24,4 ±2,8* 25,1 ±2,9* 9,2 ±2,2* 9,4 ±2,2* 8,9 ±2,2* 0,26 ±0,12* 0,28 ±0,12* 0,24 ±0,10* 0,87 ±0,51* 0,83 ±0,47* 0,94 ±0,57* Grupa ACL (N=86) Bad.2 (5 8 t.) 52,7 ±7,1* 50,5 ±6,6* 55,9 ±6,6* 68,3 ±5,4* 67,7 ±5,0* 69,1 ±5,9** 14,1 ±2,9* 14,3 ±2,7* 13,8 ±3,3* 9,9 ±2,8** 10,2 ±2,7 9,4 ±2,9* 0,85 ±0,13* 0,88 ±0,12* 0,81 ±0,13* 1,60 ±0,27* 1,63 ±0,26* 1,54 ±0,28** * istotne na poziomie p<0,01; ** istotne na poziomie p<0,05; Bad.3 (9 12 t.) 62,5 ±0,8 62,7 ±0,7 62,1 ±1,0 63,6 ±3,8 62,4 ±0,5 65,9 ±6,2 10,3 ±1,7 10,2 ±1,6 10,4 ±1,8 10,4 ±1,7 10,2 ±1,6 10,6 ±1,8 1,22 ±0,22 1,25 ±0,23 1,15 ±0,19 1,81 ±0,47 1,88 ±0,46 1,66 ±0,47 Grupa K (N=75) 62,4 ±2,2 62,5 ±2,4 62,3 ±2,1 62,4 ±2,2 62,5 ±2,4 62,3 ±2,1 9,8 ±1,8 9,9 ±1,7 9,7 ±1,9 9,8 ±1,8 9,9 ±1,7 9,7 ±1,9 1,15 ±0,16 1,21 ±0,15 1,07 ±0,14 1,91 ±0,29 1,87 ±0,28 1,95 ±0,31 Analiza wariancji nie wykazała istotnych statystycznie różnic w parametrach czasowych chodu u kobiet i mężczyzn z wyjątkiem prędkości chodu w badaniu nr 1 i nr 2 (p<0,05). Względny czas podporu na kończynie rekonstruowanej zwiększył się istotnie średnio o 45% pomiędzy badaniem pierwszym i drugim oraz o kolejne 19% pomiędzy badaniem drugim i trzecim. Dla kończyny rekonstruowanej w badaniu pierwszym zauważyć możemy znacząco wydłużone końcowe podwójne podparcie oraz krótkie początkowe podwójne i pojedyncze podparcie w porównaniu do badań późniejszych i grupy kontrolnej. Analiza wariancji wykazała wysoką istotność zmian w prędkości chodu i częstotliwości kroczenia pomiędzy kolejnymi badaniami. Prędkość chodu zwiększyła się ponad 3 razy pomiędzy badaniem pierwszym i drugim oraz o 44% w następnym badaniu, przy czym u kobiet zmiany te były nieistotnie większe niż u mężczyzn. Częstotliwość kroczenia wykazała tendencje wzrostowe. W badaniu drugim średnio wzrosła prawie 2 razy w porównaniu do badania pierwszego, a w badaniu trzecim była o 13% większa niż w badaniu drugim. Wszystkie te zmiany były istotnie statystyczne. 9
10 Charakterystyka zakresu ruchu w stawie kolanowym W Tabeli 4 zestawiono wyniki pomiaru zmian położenia kątowego stawu kolanowego w dynamice. Tabela 4. Wyniki pomiaru podstawowych parametrów czasowych chodu dla kończyny rekonstruowanej. Wartości średnie i odchylenia standardowe dla kończyny rekonstruowanej dla kobiet, mężczyzn i wartości średnie. parametry kąt k HS [ 0 ] kąt k 1 [ 0 ] czas t k1 [s] kąt k 2 [ 0 ] czas t k2 [s] kąt k TO [ 0 ] kąt k 3 [ 0 ] czas t k3 [s] kąt k 4 [ 0 ] Zakres ruchu [ 0 ] Grupa ACL (N=86) Bad.1 Bad.2 Bad.3 (2 4 t.) (5 8 t.) (8 12 t.) 8,7 ±2,3 8,2 ±2,3 7,5 ±2,2 8,8 ±2,2 8,0 ±2,2 7,7 ±2,1 8,5 ±2,3 8,3 ±2,3 7,1 ±2,2 10,0 ±4,1* 9,9 ±4,9* 10,1 ±3,6* 13,8 ±2,5 14,4 ±2,1** 13,5 ±2,9 8,2 ±2,8* 8,0 ±2,8 8,4 ±2,8* 40,7 ±4,3** 39,3 ±3,8** 40,2 ±4,8* 29,5 ±4,3* 29,3 ±4,4* 29,9 ±4,1* 29,7 ±4,9* 30,0 ±4,7* 29,3 ±5,3* 77,1 ±5,6** 78,0 ±5,5 74,7 ±5,9** 4,2 ±1,8* 4,3 ±1,8* 4,1 ±1,9* 25,3 ±6,3* 25,8 ±5,3* 22,1 ±10,3* 15,1 ±1,5* 15,1 ±1,0* 15,2 ±1,9* 12,9 ±2,6* 12,5 ±2,2* 13,5 ±3,6* 5,8 ±2,4* 6,0 ±2,5* 5,3 ±2,1* 39,1 ±4,4** 38,8 ±3,9** 49,6 ±5,0* 34,8 ±4,1* 34,7 ±4,3* 35,0 ±4,0* 55,0 ±7,5* 55,0 ±8,3* 55,0 ±6,5* 75,2 ±5,4 77,3 ±4,9 70,9 ±6,6 1,9 ±1,5* 2,0 ±1,5* 1,8 ±1,5 53,1 ±7,6* 53,0 ±8,1* 53,2 ±6,9* 18,4 ±1,2 18,3 ±1,0** 18,4 ±1,4 12,6 ±3,0 12,7 ±3,4 12,5 ±2,9 4,9 ±1,7 5,0 ±1,8 4,8 ±1,5 39,9 ±4,6 39,5 ±3,8 40,1 ±4,9 39,7 ±3,5 40,1 ±3,5 38,8 ±3,5 63,8 ±5,3 64,5 ±5,6 62,4 ±4,3 71,8 ±7,3 71,0 ±7,0 73,0 ±7,9 1,1 ±1,1 0,9 ±1,0 1,6 ±1,3 62,8 ±5,4 63,7 ±5,7 60,9 ±4,5 * istotne na poziomie p<0,01; ** istotne na poziomie p<0,05; Grupa K (N=75) 7,59 ±3,36 7,83 ±3,61 7,38 ±2,99 19,0 ±1,6 19,1 ±1,9 18,7 ±1,1 12,4 ±2,3 12,4 ±2,1 12,5 ±2,6 4,8 ±2,9 4,7 ±3,1 4,9 ±2,5 39,7 ±3,3 39,3 ±2,8 40,2 ±3,9 39,4 ±5,9 39,3 ±6,0 39,8 ±5,8 63,1 ±9,2 62,5 ±10,5 63,7 ±7,0 73,2 ±4,5 73,2 ±4,4 73,1 ±4,7 1,1 ±2,5 1,0 ±2,3 1,3 ±2,9 62,3 ±10,2 61,9 ±11,4 62,6 ±8,4 10
11 Analiza wariancji nie wykazała istotnych statystycznie różnic w rozkładzie wyników pomiaru położenia kątowego pomiędzy grupą mężczyzn a grupą kobiet. Parametry biomechaniczne opisujące charakterystykę kątową dokładnie oddają charakter zmian położenia kątowego w stawie kolanowym. Wszystkie wartości kątowe (z wyjątkiem wartości kąta na początku podporu khs) uległy istotnym zmianom w trakcie fizjoterapii. Wartość kąta w momencie pierwszego kontaktu (khs) była największa w badaniu pierwszym i stopniowo malała. Zmiany te jednak nie były duże w porównaniu do rozrzutu otrzymanych wyników. Różniły się średnio najpierw o 6%, później o 9% pomiędzy kolejnymi badaniami. Wartość kąta maksymalnego zgięcia na początku pojedynczego podparcia (k1) istotnie wzrosła dla kobiet i mężczyzn średnio 1,5 raza pomiędzy badaniem pierwszym i drugim oraz o 22% pomiędzy badaniem drugim i trzecim. Średnia wartość minimalnego kąta w podporze pojedynczym (k2) zmniejszyła się istotnie z wartości początkowej 8,2 o do wartości 5,8 o w badaniu drugim i 4,9 o w badaniu trzecim. Zmniejszające się zgięcie w stawie kolanowym świadczy o stopniowej poprawie wyprostu u badanych osób w stawie kolanowym w podporze. W fazie wymachu maksymalna wartość zgięcia w stawie kolanowym zwiększyła się znacząco od wartości 29,7 o do wartości 55,0 o (o 85%) w badaniu drugim i 63,8 o (o kolejne 16%) w badaniu trzecim. W każdym badaniu odnotowano wystąpienie lokalnego minimum wartości kąta w wymachu zaraz przed postawieniem ponownym stopy. Przy czym wartość kąta (k4) znacząco zmalała pomiędzy badaniem pierwszym a drugim (o 54%) oraz zmalała pomiędzy badaniem drugim a trzecim (o kolejne 42%). Bardzo istotnej zmianie uległ zakres ruchu (zależny od wartości pozostałych kątów), przy czym w badaniu drugim zakres ruchu zwiększył się najbardziej o 110% w stosunku do badania pierwszego, a w badaniu trzecim średnio o 18% w porównaniu do wartości z badania drugiego. Pomiędzy wynikiem dla mężczyzn i kobiet zanotowano różnicę pomiędzy badaniem pierwszym a drugim zakres ruchu wzrósł o 105% u mężczyzn i o 141% u kobiet ale różnica ta nie była istotna statystycznie przez wzgląd na duże odchylenie standardowe wyników. 11
12 DYSKUSJA Na podstawie międzynarodowych norm w zakresie pomiaru parametrów chodu człowieka wprowadzonych przez Komisję Standaryzacji i Terminologii przy Międzynarodowym Towarzystwie Biomechaniki (Cavanagh, 1992; Winter, 1979) badane w pracy, biomechaniczne parametry chodu, podzielone zostały na pięć grup systematycznych: (1) przestrzenne, (2) czasowe, (3) charakterystyki kątowe w stawie kolanowym, (4) energetyczne i (5) dynamiczne oraz dwie grupy nadrzędne: (1) podstawowe i (2) dodatkowe. Podział na parametry podstawowe (przestrzenne, czasowe, charakterystyki kątowe w st. kolanowym) i dodatkowe (energetyczne i dynamiczne), czyli takie, których uzyskanie wymaga dokonania analizy kinematyki wszystkich segmentów ciała i zastosowania modelu wyznaczania ogólnego środka ciężkości, co jest bardziej pracochłonne i wydłuża czas uzyskania wyników. Monitoring wartości parametrów mierzonych w eksperymencie dostarczył wiele istotnych informacji o chodzie osób po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego. Jak wykazano powyżej, chód osób w pierwszym badaniu cechuje mocno skrócony czas podporu na kończynie rekonstruowanej i wydłużony czas jej wymachu. Osoby badane, prawdopodobnie, odczuwając barierę psychiczną przed samodzielnym podparciem się na operowanej kończynie wydłużali czas podwójnego podparcia fazę poprzedzającą podpór pojedynczy; odbijali się mocno na kończynie zdrowej i przeskakiwali lekko podpierając się na kończynie chorej. Stąd wynika bardzo krótka faza pojedynczego podparcia na kończynie rekonstruowanej i wymachu na kończynie zdrowej (ok. 4% czasu trwania cyklu). Dla kończyny rekonstruowanej w badaniu pierwszym dodatkowo zauważyć możemy znacząco wydłużone końcowe podwójne podparcie oraz krótkie początkowe podwójne i pojedyncze podparcie w porównaniu do badań późniejszych i grupy kontrolnej. Ponieważ w pierwszym badaniu grupy eksperymentalnej wydłużeniu uległ bezwzględny czas podporu, spowodowało to zachwianie proporcji pomiędzy fazami chodu. Wydłużeniu uległy wszystkie pozostałe bezwzględne czasy wystąpienia wartości kątowych charakterystyki kinematycznej stawu kolanowego. Ich stosunek do czasu trwania cyklu nie uległ statystycznie istotnej zmianie. Parametry czasowe miały jedynie tendencję opóźnionego wystąpienia na samym początku trwania podporu. Zmniejszające się zgięcie w stawie kolanowym w czasie fizjoterapii świadczy o stopniowej poprawie wyprostu w stawie kolanowym w podporze u badanych osób. Z analizy wyników można wnioskować, że największy dynamizm w zmianie parametrów kątowych chodu 12
13 przypada na okres między pierwszym a drugim badaniem. Okres pomiędzy drugim a ósmym tygodniem jest krytycznym etapem w fizjoterapii osób po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego. Do podobnych konkluzji doszli Andriacchi (1990) oraz Patela i wsp., Z ich badań wynika, że wartości względnej siły mięśniowej oraz maksymalnego zginającego i prostującego momentu siły u pacjentów po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego mają największy przyrost pomiędzy trzecim a siódmym tygodniem po operacji. Podczas ruchu prostowania w otwartym łańcuchu kinetycznym odkształcenie więzadła krzyżowego przedniego (ACL) zwiększa się wraz ze zmniejszaniem kąta zgięcia (od około 40º) i jest tym większe im większy jest działający moment zewnętrzny (Pasierbiński i Jarząbek, 2001 i 2002). Z analizy wariancji istotności różnic pomiędzy ostatnim badaniem dla grupy eksperymentalnej a wynikiem badania grupy kontrolnej wynika, że pomimo tego, że pacjenci osiągnęli zadowalające wartości parametrów chodu (co więcej, średnia prędkość chodu oraz średni względny czas podporu był większy niż dla osób zdrowych) wiele parametrów biomechanicznych wykazuje istotne zróżnicowanie w stosunku do grupy kontrolnej. Opisanie chodu zaproponowanymi powyżej parametrami powinno kompleksowo scharakteryzować chód osoby badanej. Jest to sugerowany zbiór trzynastu parametrów istotnie opisujących zmiany w mechanice chodu i warunkujących prawidłowy przebieg fizjoterapii osób po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego: a) parametry podstawowe: (1) długość kroku pojedynczego kończyny rekonstruowanej i (2) asymetria długości kroku; (3) względny czas podparcia na kończynie rekonstruowanej i (4) asymetria podporu; (5) średnia prędkość chodu, (6) zakres ruchu w stawie kolanowym i (7) asymetria zakresu ruchu; b) parametry dodatkowe (8) amplituda wychyleń pionowych OSC i (9) asymetria wychyleń pionowych OSC; (10) względna energia potencjalna i (11) asymetria energii potencjalnej; (12) maksymalna siła na początku pojedynczego podparcia i (13) szybkość narastania siły maksymalnej. Opracowana metoda analizy chodu (wyodrębnienie istotnych wskaźników chodu, programem komputerowy i algorytm obliczeń) może być użytecznym narzędziem pomocnym klinicystom w obiektywnej ocenie lokomocji osób w różnych zaburzeniach narządu ruchu. Znalezienie 13
14 nieprawidłowych wzorców ruchowych zgodnie z zaburzeniami funkcjonalnymi pozwoli fizjoterapeutom na lepsze dostosowanie metod usprawniania do indywidualnych potrzeb pacjentów. Sporządzane raporty z przeprowadzonych badań stanowią dla klinicysty i fizjoterapeuty cenne źródło informacji o stanie układu ruchu osoby badanej i dokumentację z przebiegu postępowania fizjoterapeutycznego Dla pacjenta, jest to informacja zwrotna z autoanalizą własnych postępów leczenia. PIŚMIENNICTWO 1. ANDRIACCHI TP Functional assessment of anatomical joints, w: BERME N, CAPOZZO A: Biomechanics of human movement: Applications in rehabilitation, sports and ergonomics. Bertec Corporation, Worthington. 1990, s BASMAJIAN JV, DELUCA C: Muscles Alive: Their Functions Revealed by Electromyography. Lippincott Williams i Wilkins,, BOBER T: Biomechanika chodu i biegu. Studia i materiały AWF we Wrocławiu, Wrocław, BOBER T, BUGAJSKI A Normal gait and some aspect of gait pathology. Fizjoterapia Polska 2006, 4(4): CAVANAGH P Recommendations for standardization in the reporting of kinematic data. Report from the ISB Committee for Standardization and Terminology, ISB Newsletter, 1992, nr.44 (02/03), str CZAMARA A: Analiza wyników dwóch pierwszych etapów programu fizjoterapii pacjentów po rekonstrukcjach więzadeł krzyżowych przednich stawów kolanowych, w: DZIAK A, GAWROŃSKI W, TRZASKA T (Red.): Fizjoterapia w uszkodzeniach wiązadeł krzyżowych kolana. Medicina Sportiva, 2002, 6. pp CZAMARA A: Ocena postępowania fizjoterapeutycznego po rekonstrukcji endoskopowej więzadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego (rozprawa doktorska). Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Wydział Fizjoterapii, DWORAK LB, MĄCZYŃSKI J Patomechanika wybranych typow lokomocji. Postępy fizjoterapii Tom IX, 1995, z.2: DZIAK A, TAYARA S: Urazy i uszkodzenia w sporcie. Kasper, Kraków,
15 10. GAGE JR: Treatment of Gait Problems in Cerebral Palsy. Mac Keith Press, Oxford, GÓRECKI A (red.): Uszkodzenia stawu kolanowego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, INMAN VT, RALSTON HJ, TODD F: Human walking. Williams i Wilkins, Baltimore, KABSCH A, BOBER T Wybrane zagadnienia biomechaniki stawu kolanowego. Fizjoterapia Polska 2001, 1 (2): PATELA RR, HURWITZ DE, BUSH-JOSEPH CA, BACH BR, ANDRIACCHI TP Comparison of Clinical and Dynamic Knee Function in Patients with Anterior Cruciate Ligament Deficiency. American Journal of Sports Medicine 2003, 31(1): PASIERBIŃSKI A, JARZĄBEK A Biomechanics of cruciate ligaments. Acta Clinica 2001, 1: PASIERBIŃSKI A, JARZĄBEK A: Rehabilitation after Anterior Cruciate Ligament reconstruction, w: DZIAK A, GAWROŃSKI W, TRZASKA T (RED.): Fizjoterapia w uszkodzeniach wiązadeł krzyżowych kolana. Medicina Sportiva, 6, pp SYCZEWSKA M Chód w obrazie analizy laboratoryjnej. Ortopedia, Traumatologia, Fizjoterapia 2001, 3: WIDUCHOWSKI J: Kolano. Urazy i obrażenia sportowe. G-Kwadrat, Katowice, WINTER DA: Biomechanics of human movement. John Wiley i Sons, USA, WOLTRING HJ: One hundred years of photogrammetry in biolocomotion, w: BERME N, CAPOZZO A: Biomechanics of human movement: Applications in rehabilitation, sports and ergonomics. Bertec Corporation, Worthington, pp YU B, KOH TJ, HAY J.G A panning DLT procedure for three-dimensional videography. Journal of Biomechanics 1993, 26(6):
BIOMECHANICZNE PARAMETRY CHODU CZŁOWIEKA PO REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO. Sławomir Winiarski
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Wydział Wychowania Fizycznego BIOMECHANICZNE PARAMETRY CHODU CZŁOWIEKA PO REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO Sławomir Winiarski promotor dr hab. Alicja
Bardziej szczegółowoAnaliza chodu pacjentów po rekonstrukcji ACL
Analiza chodu pacjentów po rekonstrukcji ACL - problemy badawcze i wstępne wyniki badań Sławomir Winiarski Katedra Biomechaniki Zespół Biofizyki 1 Więzadło Krzyżowe Przednie (ACL) 1. Fakty Pierwsza wzmianka
Bardziej szczegółowoBiegi krótkie: technika, trening: nowe spojrzenie- perspektywy i problemy
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Wydział Wychowania Fizycznego Biegi krótkie: technika, trening: nowe spojrzenie- perspektywy i problemy Dr hab. Krzysztof Maćkała AWF Wrocław 2 Wprowadzenie
Bardziej szczegółowo2. Wprowadzenie do zagadnień obliczania zmian położenia środka ciężkości ciała oraz odzyskiwania energii podczas chodu fizjologicznego
SPIS TREŚCI Wykaz stosowanych. skrótów Streszczenie. 1 Wstęp 2. Wprowadzenie do zagadnień obliczania zmian położenia środka ciężkości ciała oraz odzyskiwania energii podczas chodu fizjologicznego. i. sportowego..
Bardziej szczegółowo4.1. Charakterystyka porównawcza obu badanych grup
IV. Wyniki Badana populacja pacjentów (57 osób) składała się z dwóch grup grupy 1 (G1) i grupy 2 (G2). W obu grupach u wszystkich chorych po zabiegu artroskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE KOMPUTEROWEGO SYSTEMU POMIAROWEGO PRZY OCENIE CHODU DZIECI
MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISSN 1896-771X 37, s. 155-16, Gliwice 29 ZASTOSOWANIE KOMPUTEROWEGO SYSTEMU POMIAROWEGO PRZY OCENIE CHODU DZIECI PAWEŁ JURECZKO*, TOMASZ ŁOSIEŃ**, AGNIESZKA GŁOWACKA-KWIECIEŃ*,
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Biomechanika z elementami ergonomii. Pierwszy
YL AB U MODUŁ U ( PRZDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów pecjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Biomechanika z elementami ergonomii
Bardziej szczegółowoObiektywne metody diagnostyki narządu ruchu w fizjoterapii
Obiektywne metody diagnostyki narządu ruchu w fizjoterapii 1 semestr 14 godzin wykładów i 28 godzin ćwiczeń Studia drugiego stopnia (magisterskie) stacjonarne Fizjoterapia I rok /2 semestr Cele nauczania
Bardziej szczegółowo3 zasada dynamiki Newtona
Siła a Reakcji Podłoża Ground Reaction Force (GRF) 3 zasada dynamiki Newtona Cięż ężar pudełka generuje w podłożu u siłę reakcji, która jest równa r cięż ężarowi co do wartości, ale ma przeciwny zwrot.
Bardziej szczegółowoWydział Wychowania Fizycznego, Zakład Biomechaniki
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu al. I.J. Paderewskiego 35 51-612 Wrocław www.awf.wroc.pl Wydział Wychowania Fizycznego, Zakład Biomechaniki E-mail: slawomir.winiarski@awf.wroc.pl gab. 3/24
Bardziej szczegółowoANALIZA BIOMECHANICZNA CHODU DZIECI Z ZASTOSOWANIEM SYSTEMU BTS SMART
MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISSN 1896-771X 37, s. 147-154, Gliwice 29 ANALIZA BIOMECHANICZNA CHODU DZIECI Z ZASTOSOWANIEM SYSTEMU BTS SMART KATARZYNA JOCHYMCZYK *, AGNIESZKA GŁOWACKA-KWIECIEŃ *, PAWEŁ JURECZKO
Bardziej szczegółowoChód fizjologiczny mgr Ewa Żak Physiotherapy&Medicine
Chód fizjologiczny mgr Ewa Żak Physiotherapy&Medicine www.pandm.org e.zak@pandm.org Definicja chodu "Rytmiczne gubienie i odzyskiwanie równowagi w zmieniających się na przemian fazach podporu i przenoszenia"
Bardziej szczegółowoI nforma c j e ogólne. Biomechanika. Nie dotyczy. Pierwszy. Wykłady - 30 godz., Ćwiczenia 20 godz. Dr hab. n. zdr. Anna Lubkowska
S YL AB US MODUŁ U (PRZDMIOTU) I nforma c j e ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Biomechanika Obowiązkowy Wydział
Bardziej szczegółowoPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Mechaniczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014 Kierunek studiów: Inżynieria Biomedyczna Forma
Bardziej szczegółowoKINEMETRIA i DYNAMOMETRIA PRZEGLĄD METOD BADAŃ STOSOWANYCH W ANALIZIE MOŻLIWOŚCI FIZYCZNYCH CZŁOWIEKA
KINEMETRIA i DYNAMOMETRIA PRZEGLĄD METOD BADAŃ STOSOWANYCH W ANALIZIE MOŻLIWOŚCI FIZYCZNYCH CZŁOWIEKA RODZAJE BADAŃ STRUKTURY RUCHU Ze względu na kryterium częstotliwości dokonywanych pomiarów wyróżnić
Bardziej szczegółowoBiomechanika. dr n.med. Robert Santorek 2 ECTS F-1-P-B-18 studia
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające / wymagania wstępne: Nazwa modułu (przedmiot lub grupa przedmiotów): Osoby prowadzące:
Bardziej szczegółowoBiomechanika ruchu - metody pomiarowe Kod przedmiotu
Biomechanika ruchu - metody pomiarowe - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Biomechanika ruchu - metody pomiarowe Kod przedmiotu 16.1-WL-WF-BR-MP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu
Bardziej szczegółowo1. Analiza chodu człowieka
Magdalena Żuk Materiały do laboratorium w ramach kursu Mechatronika w Medycynie Temat: Analiza chodu człowieka z zastosowaniem optycznego systemu śledzenia ruchu 1. Analiza chodu człowieka Chód jako podstawowy
Bardziej szczegółowoI nforma c j e ogólne. Ergonomia. Nie dotyczy. Wykłady 40 godz. Dr hab. n. zdr. Anna Lubkowska
S YL AB US MODUŁ U (PRZDMIOTU) I nforma c j e ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu rgonomia Przedmiot do wyboru
Bardziej szczegółowoSYSTEMU DO REEDUKACJI CHODU TRZECIEJ GENERACJI NA PARAMETRY CZASOWO-PRZESTRZENNE CHODU
Aktualne Problemy Biomechaniki, nr 8/2014 21 Paulina GALAS, Katedra i Zabrze Krzysztof, Roman BEDNORZ, Justyna OPATOWICZ, Jakub MALISZEWSKI, PHU Technomex, Gliwice Emila CZEPUL, Centrum Fizjoterapii "FIZJOFIT"
Bardziej szczegółowoMODEL MATEMATYCZNY DO ANALIZY CHODU DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO*'
Aktualne Problemy Biomechaniki, nr 1/2007 15 Agnieszka GŁOWACKA, Koło Naukowe Biomechaniki przy Katedrze Mechaniki Stosowanej, Politechnika Śląska, Gliwice MODEL MATEMATYCZNY DO ANALIZY CHODU DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO*'
Bardziej szczegółowoSYLAB US MODU ŁU ( PR ZE DM IOTU) In fo rma cje og ó lne
YLAB U MODU ŁU ( PR Z DM IOTU) In fo rma cje og ó lne Nazwa modułu: Biomechanika z elementami ergonomii Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów pecjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów, semestr
Bardziej szczegółowoMichał Dwornik. Badanie przezskórne EMG
Michał Dwornik Badanie przezskórne EMG Elektromiografia J.V. Basmajian; C.J. De Luca Muscles Alive Their Function Revealed by Electromyogr Williams Wilkins, Baltimore 1985 Powstawanie potencjału elektrycznego
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Inżynieria Biomedyczna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy moduł kierunkowy ogólny Rodzaj zajęć: wykład, ćwiczenia, laboratorium I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE.
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU PIOTR TURMIŃSKI Porównanie skuteczności wybranych metod fizjoterapeutycznych w leczeniu skręceń stawu skokowego STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: BIOMECHANIKA
Przedmiot: BIOMECHANIKA I. Informacje ogólne Jednostka organizacyjna Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Język wykładowy Rodzaj przedmiotu kształcenia (obowiązkowy/fakultatywny) Poziom (np. pierwszego lub
Bardziej szczegółowoF14/II Diagnostyka funkcjonalna programowanie rehabilitacji. I rok, semestr II czna liczba godzin: Stacjonarne Niestacjonarne w tym: wykłady :
SYLABUS PRZEDMIOTU 1 Kod przedmiotu F14/II 2 Nazwa przedmiotu Diagnostyka funkcjonalna i programowanie rehabilitacji. 2. Programowanie rehabilitacji w dysfunkcjach narządu ruchu 3 Tytuł, imię i nazwisko
Bardziej szczegółowoAKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA poziom pierwszy tytuł zawodowy absolwenta: licencjat
rofil kształcenia: ogólno akademicki Moduł / przedmiot: O17 BIOMECHANIKA AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAIA poziom pierwszy tytuł zawodowy absolwenta:
Bardziej szczegółowoBIOMECHANIKA NARZĄDU RUCHU CZŁOWIEKA
Praca zbiorowa pod redakcją Dagmary Tejszerskiej, Eugeniusza Świtońskiego, Marka Gzika BIOMECHANIKA NARZĄDU RUCHU CZŁOWIEKA BIOMECHANIKA narządu ruchu człowieka Praca zbiorowa pod redakcją: Dagmary Tejszerskiej
Bardziej szczegółowoZestaw ćwiczeń dedykowanych Pacjentom Kliniki ArtroCenter po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL)
Zestaw ćwiczeń dedykowanych Pacjentom Kliniki ArtroCenter po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL) Opracowanie: Zespół Kliniki ArtroCenter http: www.artrocenter.pl e-mail: kontakt@artrocenter.pl
Bardziej szczegółowoREHABILITACJA ZDALNIE NADZOROWANA U PACJENTÓW ZE ZMIANAMI ZWYRODNIENIOWYMI STAWU BIODROWEGO
Anna Czyżewska, Wojciech Glinkowski REHABILITACJA ZDALNIE NADZOROWANA U PACJENTÓW ZE ZMIANAMI ZWYRODNIENIOWYMI STAWU BIODROWEGO Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu, Centrum Doskonałości
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 015/016 Kierunek studiów: Fizjoterapia
Bardziej szczegółowoPOMIAR POTENCJAŁÓW CZYNNOŚCIOWYCH MIĘŚNI U DZIECI METODĄ EMG
MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISSN 1896-771X 38, s. 237-242, Gliwice 2009 POMIAR POTENCJAŁÓW CZYNNOŚCIOWYCH MIĘŚNI U DZIECI METODĄ EMG EUGENIUSZ ŚWITOŃSKI*, AGNIESZKA GŁOWACKA-KWIECIEŃ*, KATARZYNA JOCHYMCZYK*,
Bardziej szczegółowoPRZYRZĄD DO BADANIA RUCHU JEDNOSTAJNEGO l JEDNOSTANIE ZMIENNEGO V 5-143
Przyrząd do badania ruchu jednostajnego i jednostajnie zmiennego V 5-43 PRZYRZĄD DO BADANIA RUCHU JEDNOSTAJNEGO l JEDNOSTANIE ZMIENNEGO V 5-43 Oprac. FzA, IF US, 2007 Rys. Przyrząd stanowi równia pochyła,
Bardziej szczegółowoANALIZA DYNAMIKI I KINEMATYKI CHODU PRAWIDŁOWEGO
Aktualne Problemy Biomechaniki, nr 1/2007 191 Aleksandra ŚNIEŻEK, Studenckie Koło Biomechaniki przy Katedrze Mechaniki Stosowanej, Politechnika Śląska, Gliwice Arkadiusz MĘŻYK, Robert MICHNIK, Katedra
Bardziej szczegółowoBADANIA ANTROPOMETRYCZNE KOŃCZYNY GÓRNEJ ORAZ POMIAR SIŁY ŚCISKU DŁONI I KCIUKA
Aktualne Problemy Biomechaniki, nr 6/2012 93 Maria ŁOPATKA, SKN Biomechatroniki Biokreatywni, Gliwice Agata GUZIK-KOPYTO, Robert MICHNIK, Katedra Biomechatroniki, Politechnika Śląska Wiesław RYCERSKI,
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotowy 2016/ /2019
Wykład Ćwiczenia Konwersatorium Lektorat Seminarium 15 30 - - - Sylabus przedmiotowy 016/017-018/019 Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 19
KATEDRA MECHANIKI STOSOWANEJ Wydział Mechaniczny POLITECHNIKA LUBELSKA INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 19 PRZEDMIOT TEMAT OPRACOWAŁ MECHANIKA TECHNICZNA ALIZA PŁASKIEGO DOWOLNEGO UKŁADU SIŁ NA PODSTAWIE OBCIĄŻENIA
Bardziej szczegółowoOCENA CHODU DZIECI Z MÓZGOWYM PORAŻENIEM NA PODSTAWIE WSKAŹNIKA GDI
Aktualne Problemy Biomechaniki, nr 8/2014 127 Katarzyna NOWAKOWSKA, Katarzyna JOCHYMCZYK-WOŹNIAK, Katedra Biomechatroniki, Politechnika Śląska, Zabrze OCENA CHODU DZIECI Z MÓZGOWYM PORAŻENIEM NA PODSTAWIE
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu. Kierunek: Fizjoterapia
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu Kierunek: Fizjoterapia SYLABUS Nazwa przedmiotu Podstawy klinicznej w ortopedii
Bardziej szczegółowoPODSTAWY OPRACOWANIA WYNIKÓW POMIARÓW Z ELEMENTAMI ANALIZY NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH
PODSTAWY OPRACOWANIA WYNIKÓW POMIARÓW Z ELEMENTAMI ANALIZY NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH Dr Benedykt R. Jany I Pracownia Fizyczna Ochrona Środowiska grupa F1 Rodzaje Pomiarów Pomiar bezpośredni - bezpośrednio
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczenia jednopłaszczyznowe wyważanie wirników
Instrukcja do ćwiczenia jednopłaszczyznowe wyważanie wirników 1. Podstawowe pojęcia związane z niewyważeniem Stan niewyważenia stan wirnika określony takim rozkładem masy, który w czasie wirowania wywołuje
Bardziej szczegółowoTutaj powinny znaleźć się wyniki pomiarów (tabelki) potwierdzone przez prowadzacego zajęcia laboratoryjne i podpis dyżurujacego pracownika obsługi
Tutaj powinny znaleźć się wyniki pomiarów (tabelki) potwierdzone przez prowadzacego zajęcia laboratoryjne i podpis dyżurujacego pracownika obsługi technicznej. 1. Wstęp Celem ćwiczenia jest wyznaczenie
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Fizjoterapii SYLABUS PRZEDMIOTU
1 Kod przedmiotu F23/II SYLABUS PRZEDMIOTU 2 Nazwa przedmiotu Fizjoterapia w medycynie sportowej 3 Tytuł, imię i nazwisko wykładowcy 4 Jednostka realizująca przedmiot (Katedra/Zakład) 5 Rok studiów, semestr
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Kinematyka"
Ćwiczenie: "Kinematyka" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: 1. Ruch punktu
Bardziej szczegółowoAKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH WYDZIAŁ FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA pięcioletnie studia magisterskie
Profil kształcenia: ogólno akademicki KOD: B6 AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH WYDZIAŁ FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA pięcioletnie studia magisterskie PRZEDMIOT: Fizjoterapia
Bardziej szczegółowoI nforma c j e ogólne. Podstawy ergonomii. Nie dotyczy. Pierwszy. Seminaria 40 godz. Dr hab. n. zdr. Anna Lubkowska
S YL AB US MODUŁ U (PRZDMIOTU) I nforma c j e ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Podstawy ergonomii Przedmiot
Bardziej szczegółowoPRÓBA STWORZENIA KRYTERIÓW OCENY FUNKCJI CHODU Z WYKORZYSTANIEM PLATFORMY PDM-S
PRÓBA STWORZENIA KRYTERIÓW OCENY FUNKCJI CHODU Z WYKORZYSTANIEM PLATFORMY PDM-S AN ATTEMPT TO CREATE CRITERIA FOR THE ASSESSMENT OF GAIT FUNCTION BY MEANS OF THE PDM-S PLATFORM Izabela Jaszczur 1,2*, Piotr
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu Ć wiczenia laboratoryjne z fizyki Ćwiczenie Wyznaczanie parametrów ruchu obrotowego bryły sztywnej Kalisz, luty 005 r. Opracował: Ryszard Maciejewski Natura jest
Bardziej szczegółowoI. DYNAMIKA PUNKTU MATERIALNEGO
I. DYNAMIKA PUNKTU MATERIALNEGO A. RÓŻNICZKOWE RÓWNANIA RUCHU A1. Bryła o masie m przesuwa się po chropowatej równi z prędkością v M. Podać dynamiczne równania ruchu bryły i rozwiązać je tak, aby wyznaczyć
Bardziej szczegółowoWNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE
STATYSTYKA WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE ESTYMACJA oszacowanie z pewną dokładnością wartości opisującej rozkład badanej cechy statystycznej. WERYFIKACJA HIPOTEZ sprawdzanie słuszności przypuszczeń dotyczących
Bardziej szczegółowoNazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 1: Wahadło fizyczne. opis ruchu drgającego a w szczególności drgań wahadła fizycznego
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Cel ćwiczenia: Ćwiczenie nr 1: Wahadło fizyczne opis ruchu drgającego a w szczególności drgań wahadła fizycznego wyznaczenie momentów bezwładności brył sztywnych Literatura
Bardziej szczegółowoZadania ze statystyki cz. 8 I rok socjologii. Zadanie 1.
Zadania ze statystyki cz. 8 I rok socjologii Zadanie 1. W potocznej opinii pokutuje przekonanie, że lepsi z matematyki są chłopcy niż dziewczęta. Chcąc zweryfikować tę opinię, przeprowadzono badanie w
Bardziej szczegółowoZadania ze statystyki cz.8. Zadanie 1.
Zadania ze statystyki cz.8. Zadanie 1. Wykonano pewien eksperyment skuteczności działania pewnej reklamy na zmianę postawy. Wylosowano 10 osobową próbę studentów, których poproszono o ocenę pewnego produktu,
Bardziej szczegółowoINŻYNIERIA REHABILITACYJNA Materiały dydaktyczne 3
INŻYNIERIA REHABILITACYJNA Materiały dydaktyczne 3 ZAOPATRZENIE ORTOTYCZNE Ortozą nazywamy każde urządzenie kompensujące dysfunkcję układu senso-motorycznego (Wooldrige 1972) Ortoza jest urządzeniem techniczny,
Bardziej szczegółowoSzczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć)
Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) 1. Populacja generalna a losowa próba, parametr rozkładu cechy a jego ocena z losowej próby, miary opisu statystycznego
Bardziej szczegółowoWyniki pomiarów okresu drgań dla wahadła o długości l = 1,215 m i l = 0,5 cm.
2 Wyniki pomiarów okresu drgań dla wahadła o długości l = 1,215 m i l = 0,5 cm. Nr pomiaru T[s] 1 2,21 2 2,23 3 2,19 4 2,22 5 2,25 6 2,19 7 2,23 8 2,24 9 2,18 10 2,16 Wyniki pomiarów okresu drgań dla wahadła
Bardziej szczegółowoANALIZA CHODU DZIECI Z PORAŻENIEM MÓZGOWYM
Aktualne Problemy Biomechaniki, nr 1/2007 71 Katarzyna JOCHYMCZYK, Dagmara TEJSZERSKA, Katedra Mechaniki Stosowanej, Politechnika Śląska, Gliwice ANALIZA CHODU DZIECI Z PORAŻENIEM MÓZGOWYM Streszczenie.
Bardziej szczegółowoTematy prac dyplomowych w Katedrze Awioniki i Sterowania Studia I stopnia (inżynierskie)
Tematy prac dyplomowych w Katedrze Awioniki i Sterowania Studia I stopnia (inżynierskie) Temat: Pomiar prędkości kątowych samolotu przy pomocy czujnika ziemskiego pola magnetycznego 1. Analiza właściwości
Bardziej szczegółowoTest powtórzeniowy nr 1
Test powtórzeniowy nr 1 Grupa B... imię i nazwisko ucznia...... data klasa W zadaniach 1. 19. wstaw krzyżyk w kwadracik obok wybranej odpowiedzi. Informacja do zadań 1. 5. Wykres przedstawia zależność
Bardziej szczegółowoKończyny Dolne. Orteza stawu kolanowego z fiszbinami ortopedycznymi i zapięciem krzyżowym AM-OSK-Z/S-X. Zastosowanie: www.reh4mat.com.
Kończyny Dolne Orteza stawu kolanowego z fiszbinami ortopedycznymi i zapięciem krzyżowym AM-OSK-Z/S-X po przebytych urazach stawu kolanowego, niewymagających unieruchomienia stawu kolanowego (skręcenia
Bardziej szczegółowoNazwisko i imię Płeć kolano L/P wiek okoliczności urazu uszkodzenie czas od urazu do rekonstrukcji data operacji
Tabela I. Wartości zmienne (wiek, płeć, okoliczności urazu, rodzaj uszkodzenia, czas od urazu do rekonstrukcji) chorych z grupy G1. Nr Nazwisko i imię Płeć kolano L/P wiek okoliczności urazu uszkodzenie
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Biomechatroniki
Wydział: Mechaniczny Technologiczny Kierunek: Grupa dziekańska: Semestr: pierwszy Dzień laboratorium: Godzina: Laboratorium z Biomechatroniki Ćwiczenie 4 Test goniometryczny (wahadło Wartenberga). . CEL
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z FIZYKI
LABORATORIUM Z FIZYKI LABORATORIUM Z FIZYKI I PRACOWNIA FIZYCZNA C w Gliwicach Gliwice, ul. Konarskiego 22, pokoje 52-54 Regulamin pracowni i organizacja zajęć Sprawozdanie (strona tytułowa, karta pomiarowa)
Bardziej szczegółowoPopulacja generalna (zbiorowość generalna) zbiór obejmujący wszystkie elementy będące przedmiotem badań Próba (podzbiór zbiorowości generalnej) część
Populacja generalna (zbiorowość generalna) zbiór obejmujący wszystkie elementy będące przedmiotem badań Próba (podzbiór zbiorowości generalnej) część populacji, którą podaje się badaniu statystycznemu
Bardziej szczegółowoPojazdy przeciążone zagrożeniem dla trwałości nawierzchni drogowych: metody przeciwdziałania
Pojazdy przeciążone zagrożeniem dla trwałości nawierzchni drogowych: metody przeciwdziałania Prof. dr hab. inż. Leszek Rafalski Mgr inż. Michał Karkowski II WARMIŃSKO-MAZURSKIE FORUM DROGOWE LIDZBARK WARMIŃSKI
Bardziej szczegółowoNowe technologie w fizyce biomedycznej
Nowe technologie w fizyce biomedycznej Program zajęć 1. Posturografia : Wii Board Prezentacje 2. Kamery 3D : Kinect Prezentacje 3. Raspberry Pi (2-3 zajęć) (1 zajęcia) (2-3 zajęć) (1 zajęcia) (8 zajęć)
Bardziej szczegółowoDwa w jednym teście. Badane parametry
Dwa w jednym teście Rys. Jacek Kubiś, Wimad Schemat zawieszenia z zaznaczeniem wprowadzonych pojęć Urządzenia do kontroli zawieszeń metodą Boge badają ich działanie w przebiegach czasowych. Wyniki zależą
Bardziej szczegółowoAKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH WYDZIAŁ FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA pięcioletnie studia magisterski
Profil kształcenia: ogólno akademicki KOD: C10 AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH WYDZIAŁ FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA pięcioletnie studia magisterski PRZEDMIOT: Laboratorium
Bardziej szczegółowoPodstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności statystycznych
Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności statystycznych Dr inż. Marcin Zieliński I Pracownia Fizyczna dla Biotechnologii, wtorek 8:00-10:45 Konsultacje Zakład Fizyki Jądrowej
Bardziej szczegółowoBiomechanika Inżynierska
Biomechanika Inżynierska wykład 4 Instytut Metrologii i Inżynierii Biomedycznej Politechnika Warszawska Biomechanika Inżynierska 1 Modele ciała człowieka Modele: 4 6 10 14 Biomechanika Inżynierska 2 Modele
Bardziej szczegółowoProgramowanie rehabilitacji w dysfunkcjach narządu ruchu TEMATY:
Programowanie rehabilitacji w dysfunkcjach narządu ruchu Prowadzący dr Andrzej Czamara Celem zajęć jest zapoznanie studentów z metodyką postępowania fizjoterapeutycznego ( programowania rehabilitacji )
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Biometria KOD WF/II/st/15
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Biometria KOD WF/II/st/15 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne. Specjalność: wychowanie fizyczne w służbach mundurowych 3. POZIOM STUDIÓW 1 : II stopień studia stacjonarne
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu. Fizjoterapia Studia I stopnia Profil praktyczny Studia stacjonarne. Biomechanika. Prof.dr hab.med. Jacek Przybylski.
Sylabus przedmiotu 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne):
Bardziej szczegółowoSzczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć)
Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) 1. Populacja generalna a losowa próba, parametr rozkładu cechy a jego ocena z losowej próby, miary opisu statystycznego
Bardziej szczegółowoZestaw ćwiczeń dedykowanych Pacjentom Kliniki ArtroCenter po rekonstrukcji więzadła krzyżowego tylnego (PCL)
Zestaw ćwiczeń dedykowanych Pacjentom Kliniki ArtroCenter po rekonstrukcji więzadła krzyżowego tylnego (PCL) Opracowanie: Zespół Kliniki ArtroCenter http: www.artrocenter.pl e-mail: kontakt@artrocenter.pl
Bardziej szczegółowoREHABILITACJA. Rehabilitację po operacyjnym leczeniu chrząstki moŝna ogólnie podzielić na cztery okresy:
CHONDROPLASTYKA Chrząstka stawowa to twarda tkanka, która znajduje się na końcu kości i w stawie, gdzie zapewnia równomierne obciąŝenie stawu i umoŝliwia wykonywanie ruchu. Chrząstka znosi duŝe obciąŝenia
Bardziej szczegółowoĆw. nr 31. Wahadło fizyczne o regulowanej płaszczyźnie drgań - w.2
1 z 6 Zespół Dydaktyki Fizyki ITiE Politechniki Koszalińskiej Ćw. nr 3 Wahadło fizyczne o regulowanej płaszczyźnie drgań - w.2 Cel ćwiczenia Pomiar okresu wahań wahadła z wykorzystaniem bramki optycznej
Bardziej szczegółowoSYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Biomechanika kliniczna i ergonomia pracy
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Biomechanika kliniczna i ergonomia pracy Kod przedmiotu/ modułu* Wydział
Bardziej szczegółowoStudencka Konferencja Naukowa Wydziału Wychowania Fizycznego i Sportu. Biała Podlaska, 12 czerwca 2018 rok
Studencka Konferencja Naukowa Wydziału Wychowania Fizycznego i Sportu Biała Podlaska, 12 czerwca 2018 rok Logo Studenckiej Konferencji Naukowej KONFERENCJA POD PATRONATEM DZIEKANA WWFiS dr hab. prof. AWF
Bardziej szczegółowoROZWÓJ FIZYCZNY I SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA DZIEWCZĄT W II ETAPIE EDUKACYJNYM
ROZWÓJ FIZYCZNY I SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA DZIEWCZĄT W II ETAPIE EDUKACYJNYM Przez pojęcie rozwoju fizycznego rozumiemy kompleks morfo-funkcjonalnych właściwości organizmu, stanowiących miarę jego fizycznych
Bardziej szczegółowoLaboratorium Telewizji Cyfrowej
Laboratorium Telewizji Cyfrowej Badanie wybranych elementów sieci TV kablowej Jarosław Marek Gliwiński Robert Sadowski Przemysław Szczerbicki Paweł Urbanek 14 maja 2009 1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016/2017. Wydział Wychowania Fizycznego UR. Wydział Wychowania Fizycznego UR
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016/2017 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki
Bardziej szczegółowoSYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty)
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2019 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Biomechanika kliniczna Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki
Bardziej szczegółowoSYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty)
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2019 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Biomechanika i ergonomia pracy Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa
Bardziej szczegółowoSYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Biomechanika kliniczna i ergonomia pracy
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Biomechanika kliniczna i ergonomia pracy Kod przedmiotu/ modułu* Wydział
Bardziej szczegółowoAnaliza wariancji - ANOVA
Analiza wariancji - ANOVA Analiza wariancji jest metodą pozwalającą na podział zmienności zaobserwowanej wśród wyników eksperymentalnych na oddzielne części. Każdą z tych części możemy przypisać oddzielnemu
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 155 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 155 SECTIO D 2005 Akademia Wychowania Fizycznego, Wrocław Katedra Biomechaniki, Katedra Gimnastyki, University School
Bardziej szczegółowoBadania zderzeniowe infrastruktury drogowej Porównywalność wyników badań
Badania zderzeniowe infrastruktury drogowej Porównywalność wyników badań Prowadzący: Paweł Posuniak Warszawa, 24-26.04.2018 r. Spis treści 1. Badania bezpieczeństwa infrastruktury drogowej 2. Wymagania
Bardziej szczegółowoAgata Czwalik. Wpływ wieku i wybranych komponentów składu masy ciała na stabilność posturalną ocenianą metodą komputerowej posturografii dynamicznej
Uniwersytet Medyczny w Lublinie II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym Katedra i Zakład Biofizyki Agata Czwalik Wpływ wieku i wybranych komponentów składu masy ciała na stabilność posturalną ocenianą
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... XI. Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar... 1. Rozdział 2. Pomiar: liczby i obliczenia liczbowe... 16
Spis treści Przedmowa.......................... XI Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar................. 1 1.1. Wielkości fizyczne i pozafizyczne.................. 1 1.2. Spójne układy miar. Układ SI i jego
Bardziej szczegółowoWalidacja metod analitycznych Raport z walidacji
Walidacja metod analitycznych Raport z walidacji Małgorzata Jakubowska Katedra Chemii Analitycznej WIMiC AGH Walidacja metod analitycznych (według ISO) to proces ustalania parametrów charakteryzujących
Bardziej szczegółowoTest powtórzeniowy nr 1
Test powtórzeniowy nr 1 Grupa C... imię i nazwisko ucznia...... data klasa W zadaniach 1. 19. wstaw krzyżyk w kwadracik obok wybranej odpowiedzi. Informacja do zadań 1. 5. Wykres przedstawia zależność
Bardziej szczegółowoSystemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne
POLITECHNIKA POZNAŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA PROWADZĄCY: mgr inż. Łukasz Amanowicz Systemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne 3 TEMAT ĆWICZENIA: Badanie składu pyłu za pomocą mikroskopu
Bardziej szczegółowoRuch jednostajnie przyspieszony wyznaczenie przyspieszenia
Doświadczenie: Ruch jednostajnie przyspieszony wyznaczenie przyspieszenia Cele doświadczenia Celem doświadczenia jest zbadanie zależności drogi przebytej w ruchu przyspieszonym od czasu dla kuli bilardowej
Bardziej szczegółowoSposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych
INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI Instrukcja laboratoryjna z przedmiotu Podstawy Telekomunikacji Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych Warszawa 2010r. 1. Cel ćwiczeń: Celem ćwiczeń
Bardziej szczegółowoPodstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych
Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych dla studentów Chemii (2018) Autor prezentacji :dr hab. Paweł Korecki dr Szymon Godlewski e-mail: szymon.godlewski@uj.edu.pl
Bardziej szczegółowoKatedra Mechaniki i Mechatroniki Inżynieria mechaniczno-medyczna. Obszary kształcenia
Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Jednostka Kierunek Obszary kształcenia BIOMECHANIKA INŻYNIERSKA I M:03516W0 Katedra Mechaniki i Mechatroniki Inżynieria mechaniczno-medyczna nauki medyczne i nauki o zdrowiu
Bardziej szczegółowo